Yên tĩnh một chốn về
Ngôi nhà dựa theo kiểu mẫu nhà biệt thự Hà Nội xưa. Việc sử dụng cột gỗ và
hoạ tiết sắt tạo cho căn nhà dáng vẻ nhà gỗ vùng quê. Không cao như nhà phố,
nhưng không gian thoáng để chơi cây và dùng cây để trang trí cho vẻ đẹp của
ngôi nhà lại là tâm niệm của gia chủ.
Lẩy những câu thơ, một cách nôm na ông Ba Duy chủ nhà giới thiệu từng thế cây
và nghề làm bonsai của mình.
Trong căn nhà vườn mà tổng diện tích lên tới gần 360m2 của ông Ba Duy, thì nhà
ở chỉ chiếm 130m2. Hơn 200m2 vườn còn lại, ông dành ra chỉ để tãi, lẩy, ngắm,
vuốt… chừng mười dáng cây. Ông bảo 20m một cây như thế là vừa. Mà theo cách
của ông giới thiệu cây, thì tôi cứ liên tưởng mười dáng cây ấy với mươi lời thơ
riêng lẻ tản mát trong không gian khu vườn, rồi tùy lựa vào tâm trạng của chủ
nhân mà vươn trải, liên nhập, xoắn kết để mà khai mở những hình dung siêu thực
về một ngoại giới thu nhỏ, hẳn cây cũng “ý tại ngôn ngoại” như lời.
Nhà ông dựng theo chỉ vẽ của một người bạn hoạ sĩ. Trên tường cổng, bờ rào hay
đổ bám theo hiên nhà, ông trồng giống cây vẩy ốc, hay thường gọi là cây thằn lằn,
vừa xanh mát mắt vừa cách nhiệt cho không gian ở. Tầng dưới ẩn sau hàng hiên
cột gỗ, trổ nhiều cửa sổ to trông ra vườn. Bày biện trang trí thoáng nhưng vừa đủ
mà niêm cẩn. Ông cắt nghĩa rằng, tuy bận bịu đi về với vườn ươm, chăm tới trăm
gốc cây thế và cửa hàng cây ở Láng Hạ, nhưng những lúc có thời gian thì cái thú
vui của ông vẫn là cùng vài người bạn dọn một thế cây đặt vào gian phòng lớn ở
tầng trệt mà bình ngắm.
Vào nghề cây ở độ tuổi 30 trong những năm cuối 80, ông chủ vườn tự cho như thế
cũng không quá sớm tuổi đời, ông nói, “… bây giờ, nhiều anh em trẻ tuổi hơn tôi
ngày đó cũng đã rất già dặn trong nghiệp cây cảnh…”. Có lẽ, nghề chơi cũng
chẳng dành mỗi riêng ai. Ông cho rằng cây thế thì dù cổ truyền theo các cụ nhà ta
như những sanh, si, đa, đề hay niêm luật với du, thông, tùng la hán, hoặc đơm hoa
như lộc vừng… thì tất thảy đều phải xuất phát từ ý, từ tứ để tạo dựng nên thế cây.
Càng quý và càng khó là khi chăm cây lên từ hạt, tùy loại tùy cây nhưng hạt ấy
sau này vẫn lưu dấu bao công lao khó nhọc của người vun trồng, chăm uốn, tỉa
nắn.
Nhà xây tương tự lối Đông Dương thời trước, nhưng tầng áp mái có mái cao rộng
như là kiến trúc biệt thự Đà Lạt. Cửa sổ, diềm hiên khéo sơn cùng màu men lam
những đôn sứ rải rác trong khuôn viên. Hiên nhà tầng dưới xây gạch mộc, đá xếp
bậc và đỡ hàng hiên cột gỗ màu vàng thổ. Gam màu ấy nhiệt đới, đồng thời cũng
phảng phất bảng màu của trường mỹ thuật Đông Dương, hẳn dính dấp nhiều tới
dấu ấn của người hoạ sĩ vẽ kiểu. Trang trí vừa đủ với những đôn kê cây, vài tượng
đá, nên chỗ hiên này đủ thoáng mát mùa hè cũng như ấm áp trong mùa đông, cũng
là nơi có thể ngồi tiếp khách và ngắm vườn cây.
Trong nhà, ông Duy bày biện không nhiều, không cầu kỳ nhưng kỹ càng, thống
nhất phong cách và hợp lý. Để cửa đi cao rộng nên thoáng, chủ nhà không quên
dựng đặt tấm bình phong trổ song thưa, gợi nét xưa và hợp với không gian bếp
vừa đậm đà gạch mộc, vừa đậm màu gỗ gụ.
Như đã nhập vào tiềm thức, hễ cứ đi đâu về là mở cổng vào vườn, hai bên là tường
vi và hoa lựu trổ lập lòe, dạo một vòng quanh thảm cỏ xanh ngắm nghía những
khóm cây, ông lại thấy lòng mình thanh thản, yên tĩnh một chốn về.
Cây sanh lâu năm được đặt tên là “song thu”, giá cây khoảng 90 triệu đồng, nhưng
vì tâm đắc nên chủ nhà không có ý định bán. Anh đã gắn bó với cây sanh này từ
mấy chục năm nay, hội ngộ bởi một cơ duyên.
Căn nhà “biệt thự làng” có lối kiến trúc khá thanh thoát, và với việc dùng cây
kiểng quý trang trí trong một khuôn viên vườn rộng đã tạo nên một không gian
sống thực sự ưng ý cho người chơi cây.