"Việt Bắc" tiêu biểu cho giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết của Tố Hữu

Đề bài: Việt Bắc tiêu biểu cho giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết của Tố Hữu<br /> <br /> Bài mẫu số 1:<br /> <br /> Thơ  Tố  Hữu dễ đến với mọi tấm lòng, không chỉ  vì nội dung, mà còn do giọng thơ  tâm <br /> tình ngọt ngào tha thiết và nghệ thuật biểu hiện giàu tính dân tộc. Điều này được bộc lộ <br /> khá rõ trong phần đầu bài thơ Việt Bắc của sách giáo khoa Ngữ Văn 12.<br /> <br /> Giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết của Tố Hữu trong "Việt Bắc" (phần đầu) Bài thơ <br /> nói đến nghĩa tình cách mạng nhưng thi sĩ lại dùng giọng của tình thương, lời của người  <br /> yêu để trò chuyện, giãi bày tâm sự. Cả bài thơ được viết theo lối đối đáp giao duyên của  <br /> nam nữ  trong ca dao dân ca và phần đầu này cũng thế  ­ nó là lời giãi bày tâm sự  giữa <br /> người đi (người về  xuôi) với người  ở  lại là đồng bào Việt Bắc. Mười lăm năm cách <br /> mạng thành Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng, người đi người ở thành mình ­ ta, ta ­  <br /> mình quấn quýt bên nhau trong một mối ân tình sâu nặng:<br /> <br /> Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn<br /> <br /> Giọng thơ  tâm tình ngọt ngào tha thiết  ấy tạo nên âm hưởng trữ  tình sâu đậm của khúc <br /> hát ân tình cách mạng Việt Bắc: từ  khúc hát dạo đầu Mình về  mình có nhớ  ta... đến  <br /> những lời nhắn gửi, giãi bày Mình đi có nhớ những ngày, Mình về rừng núi nhớ ai... Ta đi  <br /> ta nhớ những ngày ­ Mình đây ta đó đắng cay ngọt bùi...; đến những nỗi nhớ da diết sâu  <br /> nặng:<br /> <br /> Nhớ gì như nhớ người yêu<br /> <br /> Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương<br /> <br /> Nhớ từng bản khói cùng sương<br /> <br /> Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.<br /> <br /> Nhớ người mẹ nắng cháy lưng<br />  Địu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô...<br /> <br /> Nghệ thuật biểu hiện giàu tính dân tộc trong "Việt Bắc" (phần đầu)<br /> <br /> Thể thơ: Trong phần đầu (cũng như cả bài thơ) Tố Hữu đã sử dụng thể thơ dân tộc nhất <br /> là thể thơ lục bát. Thi sĩ đã sử dụng rất nhuần nhuyễn thể thơ này và có những biến hóa,  <br /> sáng tạo cho phù hợp với nội dung, tình ý câu thơ. Có câu tha thiết, sâu lắng như bốn câu  <br /> mở  đầu, có câu nhẹ  nhàng thơ  mộng (Nhớ  gì như  nhớ  người yêu...), lại có đoạn hùng  <br /> tráng như một khúc anh hùng ca (Những đường Việt Bắc của ta... Đèn pha bật sáng như <br /> ngày mai lên).<br /> <br /> Kết cấu: Kết cấu theo lối đối đáp giao duyên của nam nữ trong ca dao dân ca là kết cấu  <br /> mang đậm tính dân tộc, và nhờ  hình thức kết cấu này mà bài thơ  có thể  đi suốt 150 câu  <br /> lục bát không bị nhàm chán.<br /> <br /> Hình ảnh: Tố Hữu có tài sử dụng hình ảnh dân tộc một cách tự nhiên và sáng tạo trong bài <br /> thơ: Nhìn cây nhớ  núi, nhìn sông nhớ  nguồn; mưa nguồn suối lũ; bước chân nát đá (sáng <br /> tạo từ  câu ca dao: Trông cho chân cứng đá mềm). Có những hình  ảnh chắt lọc từ  cuộc  <br /> sống thực cũng đậm tính dân tộc: miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai; hắt hiu lau <br /> xám, đậm đà lòng son và đặc biệt là hình ảnh đậm đà của tình giai cấp:<br /> <br /> Thương nhau, chia củ sắn lùi<br /> <br /> Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng.<br /> <br /> Ngôn ngữ: Tính dân tộc được thể  hiện rõ nhất trong cặp đại từ  nhân xưng "ta ­ mình,  <br /> mình ­ ta" quấn quýt với nhau và đại từ  phiếm chỉ  "ai". Đây là một sáng tạo độc đáo và  <br /> cũng là một thành công trong ngôn ngữ thơ ca của Tố Hữu.<br /> <br /> Nhạc điệu: Trong bài thơ là nhạc điệu dân tộc ­ từ thể thơ lục bát: nhịp nhàng, tha thiết, <br /> ngọt ngào, sâu lắng nhưng biến hóa, sáng tạo, không đơn điệu (có lúc hùng tráng như <br /> cảnh Việt Bắc ra quân", trang nghiêm như cảnh buổi họp của Trung ương, Chính phủ...)<br /> <br /> Giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết và nghệ thuật biểu hiện giàu tính dân tộc của Tố <br /> Hữu đã góp phần quan trọng vào thành công của bài thơ Việt Bắc làm cho nó nhanh chóng  <br /> đến với người đọc và sống lâu bền trong lòng nhân dân ta từ khi ra đời cho đến hôm nay. <br /> <br /> Bài Mẫu Số 2: <br /> <br /> Nhà thơ  Tố  Hữu, một trong những lá cờ  đầu của nền văn nghệ  cách mạng Việt Nam.  <br /> Thơ Tố Hữu gắn bó chặt chẽ và phản ánh chân thật với cuộc đấu tranh Cách mạng đầy <br /> gian khổ. Là một trong những thành tựu xuất sắc , kết tinh vẻ đẹp và hội tụ tài năng của  <br /> Tố  Hữu, Việt Bắc chứa đựng những giá trị  nội dung và nghệ  thuật đặc sắc. Người đọc <br /> đến với Việt Bắc không phải chỉ vì Việt Bắc là bản tình ca, hùng ca về cách mạng mà nó  <br /> còn chan chứa "giọng thơ  tâm tình ngọt ngào tha thiết" cùng nghệ  thuật biểu hiện giàu  <br /> tính dân tộc của ông. Điều này đã được bộc lỗ một cách rõ nét nhất ở những vần thơ đầu  <br /> tiên:<br /> <br /> ­ Mình đi mình có nhớ ta<br /> <br /> Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng<br /> <br /> Mình về mình có nhớ không<br /> <br /> Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn<br /> <br /> Tiếng ai tha thiết bên cồn<br /> <br /> Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước đi<br /> <br /> Áo chàm đưa buổi phân li<br /> <br /> Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay<br /> <br /> ­ Mình đi, có nhớ những ngày<br /> <br /> Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù<br /> <br /> Mình về, có nhớ chiến khu<br />  Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai?<br /> <br /> Mình về, rừng núi nhớ ai<br /> <br /> Trám bùi để rụng, măng mai để già<br /> <br /> Mình đi, có nhớ những nhà<br /> <br /> Hắt hiu lau xám, đậm đà lòng son<br /> <br /> Mình về, còn nhớ núi non<br /> <br /> Nhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt Minh<br /> <br /> Mình đi, mình có nhớ mình<br /> <br /> Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa?<br /> <br /> Việt Bắc là một tác phẩm gồm 150 câu thơ  lục bát, được viết vào tháng 10/1954 khi <br /> Trung  ương Đảng và chính phủ, Bác Hồ  và cán bộ  từ  giã "Thủ  đô gió ngàn" đề  về  với <br /> "Thủ đô nắng Ba Đình" Bài thơ được chia làm hai phần: phần đầu tái hiện những kỉ niệm <br /> cách mạng và kháng chiến, phấn sau gợi viễn cảnh tươi sáng của đất nước và ngợi ca  <br /> công ơn của Đảng, Bác Hồ đối với dân tộc.<br /> <br /> Việt Bắc được tổ  chức kết cấu theo lối đối đáp giữa kẻ   ở  và người đi, giữa đồng bào  <br /> miền ngược và cán bộ về xuôi. Có thể  nói đây chính là một yếu tố quan trọng góp phần  <br /> làm nên giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết của cả bài thơ. Điều này được thể hiện rất <br /> rõ  ở hình thức văn bản.  Ở  mỗi phần thơ đều có dấu gạch ngang báo hiệu lời phát ngôn <br /> trực tiếp của một chủ  thể  trữ  tình. Nếu những đoạn thơ  in nghiêng là lời người  ở  lại <br /> ướm hỏi gợi nhắc kẻ lên đường thì đoạn thơ in đứng là lời chân tình nhắn nhủ ôn lại kỉ <br /> niệm sâu đậm trong lòng người ra đi. Bài thơ mở đầu bằng hàng loạt câu hỏi ngọt ngào:<br /> <br /> ­ Mình đi mình có nhớ ta<br /> <br /> Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng<br />  Mình về mình có nhớ không<br /> <br /> Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn<br /> <br /> Mới đọc những câu thơ, ta thấy được đây là lời gợi nhắc của người  ở  lại về  kỉ  niệm  <br /> mười lăm năm  ấy. Một loạt các từ  "có nhớ" được điệp đi điệp lại liên tục đã thể  hiện  <br /> tâm trạng của người ở lại ­ tâm trạng băn khoăn lo âu rằng: không biết cán bộ chiến khu,  <br /> cán bộ về xuôi có còn nhớ những ngày thánh ở chiến khu Việt Bắc nữa hay không. Người  <br /> đi, kẻ ở quấn quýt bên nhau trong mối tình thiết tha, mặn nồng ta ­ mình, mình ­ ta .<br /> <br /> Với cách xưng hô, ta ­ mình, Tố  Hữu dường như  đã đem tất cả  kí  ức yêu thương tình <br /> nghĩa để phổ vào cuộc chia tay giữa đồng bào kháng chiến với đồng bào chiến khu. Cuộc <br /> chia tay với tâm trạng chia tay với tâm trạng bịn rịn, bâng khuâng, lưu luyến của hai người  <br /> từng gắn bó sâu nặng, bền lâu.<br /> <br /> Tiếng hát của ai tha thiết cất lên bên cồn hay chính tiếng lòng tha thiết của người Việt <br /> Bắc làm cho người ra đi thật sự xúc động:<br /> <br /> Tiếng ai tha thiết bên cồn<br /> <br /> Bâng khuâng trong dạ bồn chồn bước đi<br /> <br /> Cảnh chia tay giữa người Việt Bắc và người Cách mạng được tác giả  tái hiện lại thật <br /> xúc động qua hai câu:<br /> <br /> Áo chàm đưa buổi phân li...<br /> <br /> Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay<br /> <br /> Cách nói Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay gợi nhiều liên tưởng cho người đọc. Trong  <br /> phút chia ly lưu luyến, bịn rịn, kẻ  ở, người đi không thể  nói thành lời chăng?. Hay ngổn <br /> ngang nỗi niềm thương nhớ, rối bời bao kỉ niệm suốt mười lăm năm thiết tha, mặn nồng  <br /> không thể  nói hết thành lời. Dù hiểu theo cách nào thì tất cả  đều thể  hiện sự  xúc động <br /> bồi hồi và sự gắn bó giữa đồng bào chiến khu và cán bộ kháng chiến.<br /> Mười hai câu thơ  lục bát tiếp theo tạo thành sáu câu hỏi như khơi sâu vào lòng người kỉ <br /> niệm về  Việt Bắc" Đó là những ngày mưa nguồn suối lũ, mây cùng mù, những miếng  <br /> cơm chấm muối, trám bùi, măng mai cho đến Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa.  <br /> Những kỉ niệm được gợi nhớ đề là những kỉ niệm của cuộc sống chung: tình cán bộ nhân <br /> dẫn. Đọc câu thơ, ta thấy được nhạc điệu đã làm cho các câu thơ  trầm bổng, ngân nga, <br /> réo rắt, thấm sâu vào tâm tư người đọc.<br /> <br /> Việt Bắc không chỉ  hấp dẫn người đọc bởi giọng thơ  tâm tình ngọt ngào tha thiết" mà  <br /> còn bởi nghệ thuật biểu hiện giàu tính dân tộc của ông. Điều này được thể hiện rõ nét ở <br /> hình thức thơ. Bài thơ  sử dụng thể thơ lục bát linh hoạt, giàu nhịp điệu rất phù hợp với <br /> việc diễn tả tình cảm; kết cấu đối đáp trao duyên, sử dụng hình ảnh và biện pháp so sánh, <br /> ẩn dụ  quen thuộc của ca dao. Hình  ảnh gần gũi chân thực, giản dị  (miếng cơm chấm <br /> muối, trám bùi, măng mai) cùng những hình  ảnh thể  hiện tình cảm mặn nồng tha thiết. <br /> Ngôn ngữ thơ  cũng rất trong sáng, giản dị, đặc biệt là cách xưng hô ta ­ mình thân thiết,  <br /> gần gũi , đậm phong vị ca dao.<br /> <br /> "Điều kì lạ và tài tình nhất ở Việt Bắc là ở chỗ, nhà thơ đã kết hợp những cái tưởng như <br /> không thể:mới mẻ  và truyền thống; nội dung cách mạng và phong vị  dân gian, khái quát <br /> lớn lao và lời ăn tiếng nói hàng ngày quen thuộc" (Đỗ  Kim Hồi). Đọc những câu thơ  mở <br /> đầu của Việt Bắc, ta phần nào thấy được cái giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết cũng <br /> như nghệ thuật biểu hiện giàu tính dân tộc. Có lẽ, ai đã một lần từng đọc Việt Bắc, chắc  <br /> sẽ chẳng thể nào quên được cái giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết ấy.<br /> <br /> Nguồn: Việt Bắc cũng rất tiêu biểu cho giọng thơ  tâm tình ngọt ngào tha thiết của Tố <br /> Hữu và nghệ thuật biểu hiện giàu tính dân tộc của thơ ông".Hãy chứng minh điều đó qua  <br /> 20 câu đầu của "Việt Bắc"<br /> <br />  <br />