16 vai trò của siêu âm nội mạch và mô học ảo trong khảo sát sang thương hẹp động mạch vành

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 16 VAI TRÒ CỦA SIÊU ÂM NỘI MẠCH VÀ MÔ HỌC ẢO<br /> TRONG KHẢO SÁT SANG THƯƠNG HẸP ĐỘNG MẠCH VÀNH<br /> Vũ Ngọc Huy*, Võ Thành Nhân *<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn ñề và mục tiêu nghiên cứu: Siêu âm nội mạch (IVUS) và mô học ảo (VH) hiện ñược<br /> xem là công cụ hỗ trợ hiệu quả cho chụp mạch trong chẩn ñoán và ñiều trị can thiệp mạch vành qua<br /> da. Chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm khảo sát vai trò của IVUS và VH trong việc ñánh giá<br /> các sang thương hẹp mạch vành trung bình trên chụp mạch vành cản quang.<br /> Phương pháp: từ 1/2007 ñến 12/2008, tại Bệnh Viện Chợ Rẫy, chúng tôi chọn vào nghiên cứu<br /> tất cả bệnh nhân ñau thắt ngực có tổn thương hẹp mạch vành trung bình trên chụp mạch vành và<br /> ñược làm IVUS ñể ñánh giá thêm. Thiết kế nghiên cứu theo kiểu mô tả, cắt ngang.<br /> Kết quả: Có 81 ñoạn sang thương trên 65 bệnh nhân ñau thắt ngực ổn ñịnh ñược khảo sát. Độ hẹp<br /> trung bình theo ñường kính trên chụp mạch vành ñịnh lượng (QCA) là (44 ± 14)%, và theo diện tích trên<br /> IVUS là (54 ± 28)%. Tại nơi hẹp nhất: tỷ lệ tái cấu trúc âm và trung gian chiếm 77,8%, tái cấu trúc<br /> dương 22,2%; Có sự tương quan trung bình (R = 0,532, P < 0,001) giữa gánh nặng mảng xơ vữa với ñộ<br /> hẹp lòng mạch theo diện tích; Thành phần mô học của mảng gồm mô sợi (59,69%), mô hoại tử<br /> (16,55%), mô vôi hóa (12,41%) và mô sợi mỡ (9,8%). Tỷ lệ phát hiện vôi hóa trên IVUS nhiều hơn có ý<br /> nghĩa so với chụp mạch vành (P = 0,026). Các số ño trên IVUS lớn hơn và tương quan thuận với số ño<br /> trên QCA về: Chiều dài sang thương (R = 0,745, P < 0,001); Đường kính lòng mạch tối thiểu tại vị trí<br /> hẹp nhất (R = 0,552, P < 0,001), vị trí tham khảo gần (R = 0,491, P < 0,001) và vị trí tham khảo xa (R<br /> = 0,595, P < 0,001); Đường kính giữa thành (mid wall) trên IVUS và ñường kính lòng mạch trên QCA<br /> tại vị trí tham khảo gần (R = 0,514, P < 0,001) và vị trí tham khảo xa (R = 0,604, P < 0,001). Có 23/65<br /> sang thương (35,4%) hẹp không ñáng kể trên chụp mạch vành lại bị hẹp ñáng kể trên IVUS (P = 0,048).<br /> Kết luận: IVUS và VH giúp khảo sát thành phần mảng xơ vữa, phản ứng tái cấu trúc thành mạch<br /> và ảnh hưởng của nó lên ñộ hẹp lòng mạch. IVUS có thể phát hiện ra các sang thương hẹp nặng lòng<br /> mạch theo diện tích trong số các sang thương hẹp trung bình trên QCA, ñồng thời hướng dẫn cho<br /> ñiều trị can thiệp bằng ño ñạc chính xác chiều dài sang thương, các ñường kính mạch máu tại vị trí<br /> tham khảo, với các số ño lớn hơn và tương quan với QCA.<br /> Từ khóa: siêu âm nội mạch, mô học ảo, chụp mạch vành ñịnh lượng.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> ROLE OF INTRAVASCULAR ULTRASOUND AND VIRTUAL HISTOLOGY IN EVALUATING<br /> CORONARY ARTERY STENOTIC LESIONS.<br /> Vu Ngoc Huy, Vo Thanh Nhan * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 101<br /> <br /> - 108<br /> Background and Objectives: Intravascular ultrasound (IVUS) and virtual histology (VH) have<br /> been considering effectively supportive tools of diagnostic coronarography and in guiding<br /> Percutaneous coronary intervention. This research is performed to study the role of IVUS and VH in<br /> evaluating angiographic moderate coronary lesions.<br /> Method: from 1/2007 to 12/2008, at ChoRay hospital, all angina patients who have moderate lesions<br /> on coronarography so that IVUS and VH are performed, were inrolled in the study. It is a descriptive, crosssectional study.<br /> * Khoa Tim mạch can thiệp Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên hệ: BS.CKII Vũ Ngọc Huy<br /> ĐT: 0918270272,<br /> <br /> Email: drvungochuy@gmail.com.<br /> <br /> Results: 81 lesions from 65 patients were evaluated. Averaged diametrical stenosis on quantified<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 101<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> coronary angiography (QCA) is (44 ± 14)% and lumen area stenosis on IVUS is (54 ± 28)%. At the<br /> most stenotic sites of the lesions: negative & intermediate remodelling is 77.8%, positive remodelling<br /> is 22.2%; There is moderate correlation (R = 0.532, P < 0.001) between plaque burden and lumen<br /> area stenosis; Plaques histologic components include 59.69% fibrosis, 16.55% necrotic core, 12.41%<br /> calcified tissue and 9.8% fibro-fatty tissue. IVUS can diagnose calcification more sensitively than<br /> angiography does (P = 0.026). Parameters on IVUS are greater and correlate with those on QCA<br /> about: lesions lengths (R = 0.745, P < 0.001); Minimal lumen diameters (MLD) at most stenotic sites<br /> (R = 0.552, P < 0.001), MLDs at proximal reference sites (R = 0.491, P < 0.001), MLDs at distal<br /> reference sites (R = 0.595, P < 0.001); Midwall diameters (MidD) on IVUS vs MLDs on QCA at<br /> proximal reference sites (R = 0.514, P < 0.001) and at distal reference sites (R = 0.604, P < 0.001).<br /> There are 23/65 (35.4%) insignificant lesions on QCA that are significant on IVUS (P = 0.048).<br /> Conclusion: IVUS and VH are useful in identifying plaque characteristics, arterial remodelling<br /> & its effect on lumen stenosis. Moreover, it can help finding out significant lumen area stenotic lesions<br /> among moderate ones on QCA, guiding percutaneous intervention throughout exact measurements of<br /> lesion length and arterial diameters at both lesion and reference sites which are greater and<br /> correlative with those on QCA.<br /> Key words: Intravascular ultrasound, Virtual histology, quantified coronary angiography.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Tuy ñược xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn ñoán bệnh mạch vành, chụp mạch vành cản quang<br /> qua thực tế sử dụng vẫn bộc lộ một số hạn chế nhất ñịnh, ñặc biệt trong ñánh giá các sang thương hẹp<br /> trung bình, sang thương ở vị trí khó hoặc sang thương lan tỏa. Từ năm 1988, siêu âm nội ñộng mạch<br /> (intravascular ultrasound = IVUS) ra ñời ñã phần nào cải thiện những hạn chế này. Với nguyên lý<br /> “nhìn” mạch máu trực tiếp từ bên trong lòng mạch, IVUS không những giúp ñánh giá chính xác ñộ<br /> hẹp mà còn khảo sát cả cấu trúc và sang thương của thành mạch máu, ñặc biệt khi phối hợp với phần<br /> mềm chẩn ñoán mô học ảo (virtual histology = VH). Do ñó, IVUS hiện ñã trở thành một trong những<br /> công cụ hỗ trợ ñắc lực cho chụp mạch trong chẩn ñoán và ñiều trị can thiệp bệnh mạch vành.<br /> Mặc dù trên thế giới ñã có nhiều nghiên cứu về IVUS, tại Việt Nam kỹ thuật này chỉ mới ñược<br /> ứng dụng gần ñây, khởi ñầu tại bệnh viện Chợ Rẫy từ năm 2007. Do ñó hiện chúng ta vẫn chưa có<br /> nhiều nghiên cứu về vấn ñề này. Để tìm hiểu về khả năng ứng dụng của IVUS trong chẩn ñoán, chúng<br /> tôi ñã thực hiện nghiên cứu với mục ñích “Khảo sát vai trò ñánh giá sang thương hẹp mạch vành trung<br /> bình trên chụp mạch của IVUS và VH”.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP.<br /> Đề tài ñược thực hiện tại khoa Tim Mạch Can thiệp bệnh viện Chợ Rẫy, trong thời gian từ<br /> 1/1/2007 ñến 31/12/2008.<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> Tất cả bệnh nhân ñau thắt ngực có tổn thương hẹp mức ñộ trung bình trên chụp mạch vành tại<br /> một hay nhiều ñoạn mạch máu lớn thượng mạc, có chỉ ñịnh làm IVUS và VH ñể ñánh giá thêm sang<br /> thương trước khi ñưa ra giải pháp ñiều trị sau cùng. Các bệnh nhân làm IVUS sau ñặt stent, hoặc chất<br /> lượng hình ảnh IVUS kém bị loại khỏi nghiên cứu.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Mô tả, cắt ngang.<br /> <br /> KẾT QUẢ.<br /> Đặc ñiểm dân số nghiên cứu.<br /> Chúng tôi ñã tiến hành khảo sát 81 ñoạn sang thương trên 65 bệnh nhân, gồm 67,7% là nam (44<br /> người) và 32,3% là nữ (21 người), với ñộ tuổi trung bình là 59,89 tuổi. Tỷ lệ bệnh nhân có tăng huyết<br /> áp, rối loạn chuyển hóa lipid, hút thuốc lá và thừa cân xuất hiện khá cao (bảng 1). Tuyệt ñại ña số<br /> bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng là ñau thắt ngực ổn ñịnh CCS II – III (60 bệnh nhân, chiếm 92%),<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 102<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> một số rất ít là ñau thắt ngực không ổn ñịnh ñã ñược ñiều trị nội khoa trước ñó (5 bệnh nhân, chiếm<br /> 8%).<br /> Bảng1. Tỷ lệ các yếu tố nguy cơ trong mẫu nghiên cứu.<br /> Yếu tố nguy cơ<br /> Tăng huyết áp<br /> Đái tháo ñường<br /> Rối loạn lipid máu<br /> Hút thuốc lá<br /> Thừa cân (BMI ≥ 23)<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> 63,1%<br /> 29,2%<br /> 83,1%<br /> 43,1<br /> 76,9%<br /> <br /> Số bệnh nhân<br /> 41<br /> 19<br /> 54<br /> 28<br /> 50<br /> <br /> Đặc ñiểm sang thương khảo sát.<br /> Trên chụp mạch vành<br /> Trong số 81 sang thương, 16% có hình ảnh vôi hóa thành mạch. Các thông số ño ñạc sang thương<br /> và vị trí tham khảo trên chụp mạch vành ñịnh lượng (quantified coronary angiography = QCA) ñược<br /> mô tả trong bảng 2.<br /> Trên IVUS<br /> Phản ứng tái cấu trúc âm (co thắt mạch tại nơi hẹp) hay trung gian chiếm ña số (77,8%) so<br /> với tái cấu trúc dương (dãn mạch bù trừ tại nơi hẹp) (22,2%). Tỷ lệ phát hiện vôi hóa trong sang<br /> thương khá cao (64,2%). Các số ño sang thương và vị trí tham khảo trên IVUS ñược mô tả trong<br /> bảng 3.<br /> Bảng 2: Đặc ñiểm các sang thương ño trên QCA.<br /> Giá trị<br /> Giá trị<br /> tối<br /> tối ña<br /> thiểu<br /> Chiều dài sang thương (mm) 5,12<br /> 28,2<br /> Đường kính lòng mạch nơi<br /> 1,97<br /> 4,20<br /> tham khảo gần (mm)<br /> Đường kính lòng mạch nơi<br /> 1,58<br /> 3,73<br /> tham khảo xa (mm)<br /> Tỷ lệ hẹp theo ñường kính (%) 33<br /> 72<br /> Thông số<br /> <br /> Trung Độ lệch<br /> bình chuẩn<br /> 14,98<br /> <br /> 5,16<br /> <br /> 3,03<br /> <br /> 0,51<br /> <br /> 2,75<br /> <br /> 0,43<br /> <br /> 44<br /> <br /> 7<br /> <br /> Gánh nặng mảng xơ vữa (plaque burden) là mức ñộ hẹp theo thiết diện mạch máu. Trong mẫu của<br /> chúng tôi, các sang thương tái cấu trúc dương và tái cấu trúc âm/ trung gian có gánh nặng mảng xơ<br /> vữa khác nhau không ñáng kể (67% và 65%, P = 0,167). Có sự tương quan trung bình (hệ số tương<br /> quan R = 0,532, P < 0,0001) giữa gánh nặng mảng xơ vữa tại nơi hẹp nhất với mức ñộ hẹp lòng mạch<br /> theo diện tích. Tuy nhiên mối tương quan này mất ñi khi xét riêng trên các sang thương tái cấu trúc<br /> dương.<br /> Bảng 3. Các số ño trên IVUS tại vị trí hẹp nhất, vị trí tham khảo gần và xa.<br /> Giá trị trung<br /> bình<br /> Chiều dài sang thương<br /> 19,02<br /> Diện tích lòng mạch nơi hẹp nhất<br /> 4,12<br /> ĐK lòng mạch tối thiểu nơi hẹp<br /> 2,08<br /> nhất<br /> ĐK lòng mạch trung bình nơi hẹp<br /> 2,27<br /> nhất<br /> ĐK giữa thành nơi hẹp nhất<br /> 3,19<br /> ĐK lòng mạch trung bình tại vị trí<br /> 3,44<br /> tham khảo gần<br /> ĐK giữa thành trung bình tại vị trí<br /> 3,91<br /> tham khảo gần<br /> 3,15<br /> ĐK lòng mạch trung bình tại vị trí<br /> Số ño khảo sát<br /> <br /> Độ lệch<br /> chuẩn<br /> 6,00<br /> 1,26<br /> 0,34<br /> 0,33<br /> 0,43<br /> 0,57<br /> 0,55<br /> 0,45<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 103<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> tham khảo xa<br /> ĐK giữa thành trung bình tại vị trí<br /> tham khảo xa<br /> Tỷ lệ hẹp lòng mạch theo diện tích<br /> Tỷ lệ gánh nặng mảng xơ vữa<br /> <br /> 3,53<br /> <br /> 0,50<br /> <br /> 54<br /> 65<br /> <br /> 14<br /> 8<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐK = ñường kính; Đơn vị kích thước là mm; Đơn vị tỷ lệ là %<br /> Về thành phần mô học tại nơi hẹp nhất của sang thương, mô sợi chiếm tỷ lệ cao nhất trong các<br /> mảng xơ vữa, kế ñến là lõi lipid hoại tử và mô vôi hóa. Thành phần mô sợi mỡ chiếm tỷ lệ trung bình<br /> thấp nhất, tuy lại là thành phần có tỷ lệ dao ñộng nhiều nhất giữa các cá thể (bảng 4). Không có sự<br /> khác biệt về thành phần mô học giữa các kiểu tái cấu trúc khác nhau.<br /> Bảng 4. Tỷ lệ % các thành phần mô học tại vị trí hẹp nhất.<br /> Thành phần<br /> Mô sợi<br /> Mô sợi mỡ +<br /> Lõi hoại tử<br /> Mô vôi hóa<br /> <br /> Tỷ lệ % trung bình<br /> 59,69<br /> 9,80<br /> 16,55<br /> 12,41<br /> <br /> Độ lệch chuẩn<br /> 1,57<br /> 0,80 – 79,90<br /> 9,81<br /> 1,26<br /> <br /> Tương quan giữa IVUS và QCA<br /> Các thông số về chiều dài, ñường kính lòng mạch tại vị trí hẹp nhất và vị trí tham khảo ño trên<br /> IVUS ñều lớn hơn có ý nghĩa so với trên QCA. Có sự tương quan thuận với các mức ñộ khác nhau<br /> giữa các thông số sau:<br /> - Chiều dài sang thương: R = 0,745 P < 0,001; Phương trình tương quan y = 6,022 + 0,868x (y là<br /> chiều dài sang thương trên IVUS, x là chiều dài sang thương trên QCA) (biểu ñồ 1).<br /> - Đường kính lòng mạch tối thiểu: Tại vị trí hẹp nhất (R = 0,552, P < 0,001); Tại vị trí tham khảo<br /> gần (R = 0,491, P < 0,001) và tại vị trí tham khảo xa (R = 0,595, P < 0,001).<br /> - Đường kính giữa thành (mid wall) trên IVUS và ñường kính lòng mạch trên QCA: tại vị trí tham<br /> khảo gần (R = 0,514, P < 0,001) và vị trí tham khảo xa (R = 0,604, P < 0,001).<br /> Đặc biệt khi phân tích các số ño trên riêng trong nhóm sang thương ñoạn gần và nhóm sang<br /> thương ñoạn giữa, mức ñộ tương quan giữa IVUS và QCA tiến triển từ mức ñộ thấp (các R khoảng<br /> 0,3 và P < 0,05) ñối với các sang thương ñoạn gần, lên mức ñộ cao (các hệ số R ñều > 0,5 và P <<br /> 0,001) ñối với các sang thương ñoạn giữa.<br /> <br /> 5<br /> <br /> Chieàu daøi sang thöông (IVUS)<br /> 10<br /> 15<br /> 20<br /> 25<br /> 30<br /> <br /> Töông quan giöõa hai phöông phaùp<br /> <br /> 5<br /> <br /> 10<br /> <br /> 15<br /> 20<br /> Chieàu daøi sang thöông (QCA)<br /> <br /> 25<br /> <br /> 30<br /> <br /> Biểu ñồ 1. Tương quan giữa chiều dài sang thương trên IVUS và QCA.<br /> - Khác biệt trong kết quả chẩn ñoán ñộ hẹp: trong số 65 ñoạn sang thương hẹp không ñáng kể trên<br /> chụp mạch (Độ hẹp theo ñường kính trên QCA < 50%), 23 sang thương có diện tích lòng mạch <<br /> 4mm2 (ñoạn gần) và diện tích lòng mạch < 3mm2 (ñoạn giữa) trên IVUS, ñạt tiêu chuẩn hẹp ñáng kể<br /> và có chỉ ñịnh ñặt stent, chiếm tỷ lệ 35,4%. Sự khác biệt về ñánh giá mức ñộ hẹp ñáng kể theo tiêu<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 104<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> chuẩn IVUS và QCA là có ý nghĩa thống kê (P = 0,048) (bảng 5).<br /> Bảng 5. Khác biệt về chẩn ñoán ñộ hẹp nặng giữa IVUS và QCA<br /> Phân loại hẹp ĐMV theo QCA<br /> Phân loại hẹp theo<br /> Hẹp ĐK < 50% Hẹp ĐK ≥ 50% Giá trị P<br /> IVUS<br /> (n = 65)<br /> (n = 16)<br /> Hẹp ñáng kể trên<br /> 23 (35,4%)<br /> 10 (62,5%)<br /> IVUS<br /> 0,048<br /> Hẹp không ñáng kể<br /> 42 (64,6%)<br /> 6 (37,5%)<br /> trên IVUS<br /> <br /> - Về khả năng chẩn ñoán vôi hóa: Chỉ có 1 sang thương vôi hóa trên chụp mạch mà IVUS không<br /> thấy, trong khi 40/52 sang thương vôi hóa ñược phát hiện trên IVUS (76,9%) nhưng âm tính trên chụp<br /> mạch vành. IVUS có khả năng phát hiện vôi hóa mạnh hơn chụp mạch vành có ý nghĩa thống kê (P =<br /> 0,026).<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Về ñặc ñiểm của nhóm bệnh nhân nghiên cứu.<br /> Mẫu của chúng tôi gồm 65 bệnh nhân với ñộ tuổi trung bình là 59,89 ± 10,4. Đây cũng là ñộ<br /> tuổi có tỷ lệ bệnh mạch vành cao theo các thống kê dịch tễ lớn(3,24). Tỷ lệ nam gấp ñôi so với nữ<br /> (67,7% nam và 32,3% nữ), phù hợp với tỷ lệ bệnh mạch vành ở nam nhiều hơn nữ trong cộng<br /> ñồng. Các yếu tố nguy cơ mạch vành xuất hiện trong mẫu với tỷ lệ dao ñộng (bảng 1) nhưng<br /> không quá khác biệt so với các nghiên cứu mạch vành khác(1,3,4), ñặc biệt tỷ lệ tăng huyết áp, rối<br /> loạn lipid máu khá cao do chúng tôi gộp chung các bệnh nhân mới ñược chẩn ñoán với các bệnh<br /> nhân ñang ñược ñiều trị bệnh.<br /> <br /> Về ñặc ñiểm của sang thương.<br /> Kích thước mạch máu tại sang thương.<br /> Chiều dài sang thương: ñộ dài trung bình của sang thương ño trên IVUS lớn hơn trên QCA<br /> (19,02±6 và 14,9±5,2 mm) ngược với kết quả của tác giả Takayama (14,9 ± 9,86 và 17,9 ± 5,8<br /> mm)(23), nhưng lại tương tự với kết quả của tác giả Yamagishi (16,3 ± 8,9 và 12,4 ± 6,1 mm)(24).<br /> Trong 3 nghiên cứu của chúng tôi, của Takayama(23) và của Hirose(11), không có sự tương ñồng về<br /> diện tích lòng mạch nơi hẹp nhất với tỷ lệ hẹp theo diện tích trên IVUS, có thể giải thích do sự tồn tại<br /> lan tỏa các mảng xơ vữa làm cho diện tích lòng mạch các ñoạn tham khảo khác nhau.<br /> Đặc ñiểm mảng xơ vữa và phản ứng tái cấu trúc mạch máu tại nơi hẹp<br /> Với bệnh cảnh lâm sàng là ñau thắt ngực ổn ñịnh, kiểu tái cấu trúc âm và/ hoặc trung gian trong<br /> mẫu nghiên cứu của chúng tôi chiếm ưu thế (77,8%) so với tái cấu trúc dương (22,2%). Tỷ lệ trên phù<br /> hợp với các kết quả nghiên cứu của Schoenhagen(20) và của Makoto Hirose(11). Phân tích gộp của Gary<br /> Mintz cũng nhận ñịnh tái cấu trúc âm là ñặc ñiểm tiêu biểu của các mảng xơ vữa ổn ñịnh(13).<br /> Tương quan giữa ñộ hẹp lòng mạch và tái cấu trúc: giả thuyết tái cấu trúc cho rằng mạch máu<br /> biến ñổi theo kiểu tái cấu trúc dương ở giai ñoạn sớm của xơ vữa ñộng mạch, tái cấu trúc âm chỉ xuất<br /> hiện trong giai ñoạn muộn(9). Mặc dù các sang thương trong nghiên cứu của chúng tôi khá tiến triển<br /> với gánh nặng mảng lớn (65 ± 8)%, nhưng do ña số mảng lan rộng ñến tận các vị trí tham khảo, ñiều<br /> thường thấy qua nhiều khảo sát IVUS(10,11, 16, 21) nên ñộ hẹp diện tích lòng mạch (tỷ lệ giữa diện tích<br /> lòng mạch tại sang thương và vị trí tham khảo) chỉ ñạt mức trung bình (54 ± 14)%. Vì vậy, tỷ lệ tái<br /> cấu trúc âm tại nơi hẹp nhất chiếm ưu thế trong nghiên cứu của chúng tôi vẫn hợp lý với giả thuyết<br /> nêu trên. Trên thực tế, phản ứng co thắt mạch tại chỗ có thể xảy ra rất sớm trong tiến trình phát triển<br /> mảng xơ vữa, nên rất khó dự ñoán kiểu tái cấu trúc dựa vào ñộ hẹp lòng mạch(10).<br /> Nếu không xét ñến tái cấu trúc, chúng tôi nhận thấy có sự tương quan thuận mức ñộ trung bình<br /> (R = 0,532 và P < 0,001) giữa gánh nặng mảng xơ vữa và ñộ hẹp lòng mạch theo diện tích tại nơi hẹp<br /> nhất của ñoạn sang thương. Kết quả này tương tự nghiên cứu của Sipahi(21). Tuy nhiên, mối tương<br /> quan này biến mất khi xét riêng trên các sang thương có tái cấu trúc dương, chứng tỏ hiện tượng dãn<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 105<br /> <br />