30 Nc 928 kết quả sớm của phẫu thuật đóng thông liên nhĩ ít xâm lấn: Kinh nghiệm ban đầu với 30 trường hợp

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017<br /> <br /> <br /> 30 Nc 928 KẾT QUẢ SỚM CỦA PHẪU THUẬT ĐÓNG THÔNG LIÊN NHĨ<br /> ÍT XÂM LẤN: KINH NGHIỆM BAN ĐẦU VỚI 30 TRƯỜNG HỢP<br /> Nguyễn Hoàng Định, Vũ Tam Thiện<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Thông liên nhĩ (TLN) là dị tật tim bẩm sinh phổ biến với đặc điểm luồng thông trái-phải giữa 2<br /> buồng nhĩ và hầu hết các bệnh nhân không có biểu hiện triệu chứng lúc nhỏ. Tuy nhiên, nếu không được điều trị<br /> kịp thời, bệnh sẽ diễn tiến đến suy tim, tăng áp lực động mạch phổi, tử vong. Phẫu thuật kinh điển qua đường mở<br /> dọc toàn bộ xương ức là phương pháp điều trị triệt để dị tật và hầu như không có tỉ lệ tử vong. Một số trường hợp<br /> có thể điều trị với can thiệp đóng TLN bằng dụng cụ. Những năm gần đây, phẫu thuật tim ít xâm lấn phát triển<br /> mạnh trên thế giới và đã được chứng minh là an toàn, đạt kết quả điều trị tương đương các phương pháp nói trên<br /> và đem lại thêm các lợi ích khác cho bệnh nhân. Số lượng phẫu thuật đóng TLN được thực hiện bằng kĩ thuật ít<br /> xâm lấn tại các nước có nền y tế phát triển đã vượt quá con số thực hiện bằng phương pháp kinh điển. Đề tài này<br /> nhằm mục tiêu đánh giá kĩ thuật thực hiện và kết quả ngắn hạn của phẫu thuật đóng TLN ít xâm lấn qua đường<br /> mở ngực nhỏ bên phải, được nội soi lồng ngực hỗ trợ và rút ra những kinh nghiệm trong thời gian đầu triển khai<br /> kĩ thuật mới.<br /> Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu mô tả loạt ca các bệnh nhân được phẫu thuật đóng TLN ít<br /> xâm lấn qua đường mở ngực nhỏ bên phải có nội soi lồng ngực hỗ trợ tại bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố<br /> Hồ Chí Minh từ tháng 7/2014 đến tháng 7/2016.<br /> Kết quả: Có 30 trường hợp phẫu thuật đóng TLN qua đướng mở ngực nhỏ bên phải, trong đó có 3 trường<br /> hợp kênh nhĩ thất bán phần, 2 trường hợp lỗ TLN thể xoang tĩnh mạch chủ dưới, 1 trường hợp TLN thể xoang<br /> tĩnh mạch chủ trên, 24 trường hợp TLN lỗ thứ phát , tuổi trung bình 29.6  12.7 tuổi. Tỷ lệ nam: nữ là 1 : 2.1.<br /> Cả 3 trường hợp kênh nhĩ thất đều có kèm sửa van nhĩ thất trái. Trong nhóm TLN thể xoang tĩnh mạch, có 1<br /> trường hợp cần sửa van 3 lá. Trong nhóm TLN lỗ thứ phát, có 1 trường hợp sửa chữa bất thường hồi lưu tĩnh<br /> mạch phổi toàn phần và được sửa 2 van nhĩ thất, có 2 trường hợp được sửa van 2 lá, 10 trường hợp được sửa van<br /> 3 lá, còn lại là những trường hợp chỉ đóng TLN đơn thuần. Về vấn đề biến chứng trong và sau phẫu thuật, 1<br /> trường hợp cần chuyển qua đường mở dọc toàn bộ xương ức do cầm máu phẫu trường khó khăn. Không có<br /> trường hợp tử vong.<br /> Kết luận: Phẫu thuật đóng TLN ít xâm lấn qua đường mở ngực nhỏ bên phải hỗ trợ bởi nội soi lồng ngực<br /> an toàn, hiệu quả, giảm sang chấn về thể chất và tinh thần cho người bệnh, nhất là ở những bệnh nhân nữ và<br /> bệnh nhi. Kỹ thuật ít xâm lấn được áp dụng ngày càng rộng rãi và hoàn thiện. Tuy nhiên, vẫn còn những thách<br /> thức kĩ thuật trong việc tiến đến nội soi hoàn toàn và vấn đề đường cong huấn luyện kéo dài. Việc chọn lựa bệnh<br /> nhân hợp lý và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn phẫu thuật sẽ giúp đem lại kết quả tốt nhất cho<br /> người bệnh.<br /> Từ khóa: Phẫu thuật tim ít xâm lấn, đường mở ngực nhỏ bên phải, nội soi lồng ngực, thông liên nhĩ.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> *<br /> Bệnh Viện Đại Học Y Dược TP. HCM.<br /> **<br /> .<br /> Tác giả liên lạc: PGS. Nguyễn Hoàng Định ĐT: 000000000 Email:<br /> 250<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EARLY RESULTS OF MINIMALLY INVASIVE CARDIAC SURGERY FOR ATRIAL SEPTAL DEFECT<br /> VIA RIGHT MINITHORACOTOMY: INITIAL EXPERIENCE IN 30 PATIENTS<br /> Nguyen Hoang Dinh, Vu Tam Thien * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 21 - No 5 - 2017: 100 - 105<br /> <br /> Background – Objectives: Atrial septal defect (ASD) is a common congenital heart disease characterized by<br /> left to right shunt between atria and most of the patients are asymptomatic throughout childhood. Without being<br /> treated appropriately, patients with ASD will suffer from irreversible complications. Surgical closure is the<br /> treatment of choice. Some cases are able to be treated with catheter-based intervention. Recently, minimally<br /> invasive cardiac surgery for atrial septal defect closure (MICS-ASD closure) is under rapid development<br /> worldwide. Recently, MICS cases were documented with safety, good result and benefits in quality of life for<br /> patients. The number of MICS-ASD closure is exceeding that of conventinal method via sternotomy in<br /> developped countries. The study aimed for the assessment of indications, techniques and early results of MICS-<br /> ASD closure and the experience in building a new technique in our center.<br /> Method: Our restrospective reviewed 30 patients underwent MICS-ASD closure at the University Medical<br /> Center at Ho Chi Minh City from 07/2014 to 07/2016.<br /> Results: 30 patients underwent MICS-ASD closure, included 3 cases of partial atrioventricular septal defect,<br /> 3 cases of sinus venosus atrial septal defect, 24 cases of secundum atrial septal defect. Mean age was 29.6  12.7.<br /> Male to female ratio was 1 : 2.1. All of 3 patients with atrioventricular septal defect had bilateral atrioventricular<br /> valves repaired. 1 in 3 patients with sinus venosus defect had tricuspid valve repaired. In the secudum atrial septal<br /> defect group, we documented 1 cases of cardiac type total anomalous pulmonary venous return and bilateral<br /> atrioventricular valve regurgitation need to be repaired, 2 patients had mitral valve repaired, 10 patients had<br /> tricuspid valve repaired and the rest are cases with atrial septal defect closure only. We encountered 1<br /> complication: 1 case with unsuccessful hemostasis from right internal mammary artery injury that required<br /> converting to full sternotomy. Mortality rate was 0.<br /> Conclusions: In our experiences with MICS-ASD closure, the early outcomes are satisfactory with low<br /> morbidity and no mortality. This is one of the alternative techniques in cardiac surgery that is widespread and<br /> gradually completed. Though MICS is safe and feasible approach, well-trained cardiac team, good patient<br /> selection and safety protocols are keys for successful results.<br /> Key words: Minimally invasive cardiac surgery, minithoracotomy, thoracic endoscopy, atrial septal defect.<br /> MỞ ĐẦU máu phổi cố định và suy tim giai đoạn cuối. TLN<br /> có thể đi kèm nhiều dị tật tim bẩm sinh phức tạp<br /> TLN là dị tật tim bẩm sinh thường gặp đứng khác, tuy nhiên, trong phạm vi bài này, chúng tôi<br /> hàng thứ 3 biểu hiện bởi sự thông thương giữa 2 chỉ đề cập đến những trường hợp có TLN đơn<br /> buồng nhĩ tạo nên dòng máu nối tắt giữa tuần thuần, có thể phối hợp với thương tổn tại van<br /> hoàn hệ thống và tuần hoàn phổi, làm tăng lưu<br /> tim hoặc bất thường hồi lưu tĩnh mạch phổi.<br /> lượng tuần hoàn phổi. Nếu không được điều trị<br /> Hầu hết bệnh nhân TLN thường không biểu<br /> kịp thời, bệnh lí này diễn tiến đến các biến<br /> hiện triệu chứng lúc nhỏ, ngay cả trường hợp<br /> chứng không hồi phục như tăng kháng lực mạch<br /> luồng thông lớn, do đó, nhiều bệnh nhân được<br /> <br /> *Bộ môn Kỹ Thuật Y Sinh, ĐH Quốc Tế, ĐH Quốc Gia TP. HCM.<br /> **<br /> Khoa Dược, ĐH Y Dược TP. HCM. *** ĐH Quốc Tế, ĐH Quốc Gia TP. HCM.<br /> Tác giả liên lạc: TS. Trần Văn Thành ĐT: 000000000 Email: tranvanthanh@uphcm.edu.vn<br /> <br /> <br /> <br /> 251<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017<br /> <br /> chẩn đoán tình cờ khi có biểu hiện bất thường soi lồng ngực hỗ trợ tại Trung tâm Tim mạch<br /> trên X quang ngực hoặc siêu âm tim do phát Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM sau 2 năm<br /> hiện âm thổi. Siêu âm tim qua thành ngực hoặc triển khai.<br /> qua thực quản là phương tiện cơ bản để chẩn ĐỐITƯỢNG–PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> đoán xác định đặc điểm hình thái, kích thước, số<br /> lượng thương tổn, tình trạng van tim, chức năng Phương pháp nghiên cứu<br /> co bóp tim và góp phần quan trọng trong hướng Hồi cứu mô tả loạt ca.<br /> dẫn can thiệp. Phẫu thuật đóng TLN kinh điển Trích lục dữ liệu hồ sơ bệnh án tại Khoa<br /> qua đường mở dọc toàn bộ xương ức là phương Phẫu Thuật Tim Mạch, Bệnh viện Đại học Y<br /> pháp điều trị an toàn, hiệu quả, giải quyết được Dược TP.HCM của các bệnh nhân được phẫu<br /> triệt để thương tổn. Kỹ thuật can thiệp bằng thuật đóng TLN ít xâm lấn qua đường mở ngực<br /> dụng cụ đóng TLN là một lựa chọn thay thế nhỏ bên phải có nội soi lồng ngực hỗ trợ trong<br /> mang tính ít xâm lấn hơn đã được áp dụng phổ thời gian từ tháng 07/2014 đến tháng 07/2016.<br /> biến cho những bệnh nhân TLN lỗ thứ phát với<br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> kích thước và hình thái phù hợp. Tuy nhiên, một<br /> Bệnh nhân được phẫu thuật ít xâm lấn qua<br /> số trường hợp lỗ thông không thuận lợi cho can<br /> đường MNNBP có nội soi lồng ngực hỗ trợ trong<br /> thiệp bằng dụng cụ, hoặc có thương tổn đi kèm<br /> trường hợp:<br /> cần giải quyết bằng ngoại khoa như: TLN lỗ lớn<br /> (>38 mm); nhiều lỗ TLN; TLN thể xoang tĩnh - Có TLN lỗ thứ phát hoặc lỗ tiên phát có chỉ<br /> mạch, TLN thể xoang vành, TLN lỗ tiên phát; rìa định phẫu thuật<br /> van nhĩ thất, rìa sau, rìa TMC trên hoặc rìa TMC - Có thể bao gồm những tổn thương đi kèm:<br /> dưới có kích thước dưới 5mm; bất thường hồi van nhĩ thất trái, van nhĩ thất phải hoặc bất<br /> lưu tĩnh mạch phổi; huyết khối trong buồng tim thường hồi lưu TM phổi.<br /> (chẩn đoán trên siêu âm tim). - Cân nặng > 15kg<br /> Phẫu thuật tim ít xâm lấn bắt đầu được áp Tiêu chuẩn loại trừ:<br /> dụng từ những năm 1990 và xem như một<br /> - Không có chỉ định đóng TLN do:<br /> phương thức thay thế trong điều trị ngoại khoa<br /> bệnh lý tim mạch bên cạnh phẫu thuật kinh điển + Tăng áp ĐMP nặng không hồi phục (với<br /> và can thiệp bằng dụng cụ vốn đã hiệu quả, an kháng lực ĐMP >8 đơn vị Wood) và không có<br /> toàn với kết quả điều trị tốt, tỉ lệ biến chứng thấp dấu hiệu của luồng thông trái- phải<br /> và gần như không có tử vong. Hiện nay, đường + Lỗ thông nhỏ (