72 kết quả bước đầu phẫu thuật giải ép, ghép xương và cố định cột sống bằng nẹp vít qua cuống ở bệnh nhân bị cong vẹo cột sống thắt lưng nguyên phát do thoái hóa có kèm hẹp ống sống

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 72 KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU PHẪU THUẬT GIẢI ÉP, GHÉP XƯƠNG<br /> VÀ CỐ ĐỊNH CỘT SỐNG BẰNG NẸP VÍT QUA CUỐNG Ở BỆNH NHÂN<br /> BỊ CONG VẸO CỘT SỐNG THẮT LƯNG NGUYẾT PHÁT<br /> DO THOÁI HÓA CÓ KÈM HẸP ỐNG SỐNG<br /> Nguyễn Ngọc Quyền*, Phan Trọng Hậu*, Phạm Trọng Thoan*, Võ Văn Thành **<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Nhận xét kết quả bước đầu của phẫu thuật điều trị những bệnh nhân bị cong vẹo cột sống do<br /> thoái hóa nguyên phát kèm hẹp ống sống.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu được tiến hành trên 20 bệnh nhân cong vẹo cột sống thắt lưng do thoái hóa<br /> nguyên phát có triệu chứng lâm sàng hẹp ống sống, được phẫu thuật giải chèn ép, ghép xương và cố định bằng<br /> nẹp vít qua cuống bằng đường mổ phía sau.<br /> Kết quả: Độ tuổi trung bình của các bệnh nhân tại thời điểm phẫu thuật là 54,8 tuổi. Tất cả các bệnh nhân<br /> được theo dõi sau mổ trên 3 tháng. Trước mổ, bệnh nhân có mức độ đau lưng và đau kiểu rễ ở chi dưới theo<br /> thang điểm Visual Analog Scale là 8 ± 0,86 và 7,45 ± 1,5; chỉ số Owestry Disability Index trung bình là 66,3%;<br /> góc vẹo và độ ưỡn cột sống thắt lưng trên phim Xquang là 20,30 ± 6,50 và 19,90 ± 18,80. Kết quả, tại thời điểm<br /> thăm khám cuối cùng (trung bình 10 tháng): mức độ đau lưng và đau kiểu rễ ở chi dưới là 2,05 ± 1,9 và 0,2 ±<br /> 0,7; chỉ số Owestry Disability Index trung bình là 22,9%; góc vẹo và độ ưỡn cột sống thắt lưng là 11,70 ± 7,90 và<br /> 27,50 ± 12,10; 5/20 bệnh nhân bị biến chứng sau mổ trong đó có 2 bệnh nhân phải phẫu thuật lại.<br /> Kết luận: phương pháp phẫu thuật giải chèn ép, cố định và nắn chỉnh bằng cấu hình nẹp vít qua cuống<br /> cung đáp ứng được mục đích của việc điều trị bao gồm là giải chèn ép cho ống sống bị hẹp, nắn chỉnh biến dạng<br /> của cột sống trên mặt phẳng trán và trả lại sự cân bằng của cột sống trên mặt phẳng nghiêng.<br /> Từ khóa: Vẹo cột sống thoái hóa nguyên phát, đường mổ phía sau, kết quả sớm, người trưởng thành.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE INITIAL RESULTS OF DECOMPRESSION AND INSTRUMENTED FUSION WITH PEDICLE<br /> SCREW PLATE SYSTEM IN PRIMARY DEGENERATIVE LUMBAR SCOLIOSIS PATIENT WITH<br /> SPINAL STENOSIS<br /> Nguyen Ngoc Quyen, Phan Trong Hau, Pham Trong Thoan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 4 - 2012: 393 - 397<br /> Objective: To evaluate the initial outcomes of surgical treatment in the primary degenerative lumbar<br /> scoliosis patients with spinal stenosis.<br /> Methods: The study was performed in twenty primary degenerative lumbar scoliosis patients with<br /> symptoms of spinal stenosis who underwent decompression, fusion and pedicle screw fixation with posterior<br /> approach.<br /> Results: Average age of the patients at the time of surgery was 54.8 years and the patient was completed at<br /> <br /> * Khoa Chấn thương Chỉnh hình Cột sống – Viện Chấn thương Chỉnh Hinh – Bệnh viện TW Quân đội 108<br /> ** Khoa Cột Sống A – Bệnh Viện Chấn Thương Chỉnh Hình – TP Hồ Chí Minh.<br /> Tác giả liên lạc: ThS Bs Nguyễn Ngọc Quyền, ĐT: 0989052288, Email: bsquyenptcs108@gmail.com<br /> <br /> Chuyên đề Phẫu thuật Thần Kinh<br /> <br /> 393<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012<br /> <br /> least 3-month follow-up. Preoperatively, the patients had: According to Visual Analog Scale, the low back pain<br /> and radiating pain of lower extremities were 8 ± 0.86 and 7.45 ± 1.5; mean Owestry Disability Index was 66.3%;<br /> The lumbar scoliotic and lumbar lordotic angle on X-ray were 20.30 ± 6.50 and 19.90 ± 18.80. The results of the<br /> patients at the last visit (mean 10-month follow-up): the low back pain and radiating pain of lower extremities<br /> were 2.05 ± 1.9 and 0.2 ± 0.7; mean Owestry Disability Index was 22.9%; The lumbar scoliotic and lumbar<br /> lordotic angle were 11.70 ± 7.90 and 27.50 ± 12.10; 5 patients had complications with two cases requiring reoperation.<br /> Conclusion: instrumented fusion with pedicle screw plate system in primary degenerative lumbar scoliosis<br /> patient with spinal stenosis qualifies to purposes: decompressive stenosis and correct spinal deformity.<br /> Keywords: pedicle screw plate system.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Cong vẹo cột sống nguyên phát do thoái<br /> hóa được định nghĩa là khi có sự cong vẹo của<br /> cột sống trên mặt phẳng trán mà góc vẹo đo<br /> được từ 100 trở lên, biến dạng này xảy ra ở bệnh<br /> nhân không có tiền sử bị cong vẹo cột sống ở<br /> lứa tuổi thanh thiếu niên(1). Nên phân biệt biến<br /> dạng này với cong vẹo cột sống tự phát ở người<br /> trưởng thành mà quá trình tiến triển biến dạng<br /> bắt đầu từ trước khi hệ thống xương đã trưởng<br /> thành. Tuy vậy, không phải lúc nào cũng có thể<br /> phân biệt được một cách chính xác giữa hai loại<br /> biến dạng này(4).<br /> Cong vẹo cột sống thắt lưng nguyên phát do<br /> thoái hóa là sự thoái hóa không cân xứng của<br /> các đĩa đệm liên tiếp nhau tạo ra sự mất cân<br /> bằng của cột sống trên mặt phẳng trán kết hợp<br /> với sự xoay của đường cong vẹo. Bệnh nhân bị<br /> cong vẹo cột sống thắt lưng do thoái hóa<br /> thường có biểu hiện đau vùng cột sống thắt<br /> lưng và hoặc đau ở chân và hoặc mất cân bằng<br /> sủa cột sống(10). Phẫu thuật điều trị cong vẹo cột<br /> sống do thoái hóa nguyên phát phức tạp hơn<br /> nhiều so với phẫu thuật hẹp ống sống thắt lưng<br /> đơn thuần do mức độ can thiệp lớn, tình trạng<br /> loãng xương, các bệnh lý toàn thân kèm theo ở<br /> người bệnh lớn tuổi(11)..Do vậy, chỉ tiến hành<br /> phẫu thuật khi mà điều trị bảo tồn một cách tích<br /> cực nhưng không hiệu quả.<br /> Mặc dù trong y văn đã có nhiều báo cáo kết<br /> quả điều trị thành công sau phẫu thuật ở những<br /> bệnh nhân bị hẹp ống sống thắt lưng, bệnh nhân<br /> vẹo cột sống do thoái hóa thường chỉ được đánh<br /> <br /> 394<br /> <br /> giá như là một phân nhóm trong những nghiên<br /> cứu này(2,3,7,128,9). Ở những báo cáo khác thì báo<br /> cáo kết quả phẫu thuật của một loạt các bệnh<br /> nhân bị cong vẹo cột sống do thoái hóa ở người<br /> trưởng thành mà không có các triệu chứng xác<br /> định của hẹp ống sống(4,6). Chỉ có rất ít nghiên<br /> cứu báo cáo kết quả phẫu thuật của bệnh nhân<br /> cong vẹo cột sống thắt lưng do thoái hóa có kèm<br /> hẹp ống sống(11,12,). Mục tiêu của nghiên cứu này<br /> là đánh giả kết quả bước đầu về sự giảm đau,<br /> mức độ cải thiện của chỉ số chức năng, mức độ<br /> nắn chỉnh của cột sống và các biến chứng sau<br /> phẫu thuật giải chèn ép, ghép xương, cố định<br /> cột sống bằng nẹp vít qua cuống cung cho các<br /> bệnh nhân bị cong vẹo cột sống thắt lưng do<br /> thoái hóa nguyên phát có kèm hẹp ống sống.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Các bệnh nhân được đưa vào trong nghiên<br /> cứu này là bệnh nhân có bằng chứng lâm sàng<br /> và Xquang của vẹo cột sống nguyên phát do<br /> thoái hóa theo tiêu chuẩn đã trình bày ở trên.<br /> Các bệnh nhân này đều có biểu hiện đau thắt<br /> lưng, đau ở vùng mông và hoặc đau chân. Chẩn<br /> đoán được xác định bằng phim cộng hưởng từ<br /> có biểu hiện của hẹp ống sống trung tâm hoặc<br /> hẹp lỗ ghép. Dữ liệu quan sát tiến cứu được thu<br /> tập từ các bệnh nhân bị cong vẹo cột sống thắt<br /> lưng nguyên phát do thoái hóa được phẫu thuật<br /> giải chèn ép, ghép xương và cố định cột sống<br /> bằng nẹp vít qua cuống cung, được thực hiện tại<br /> khoa B1D-Viện Chấn thương Chỉnh hình – Bệnh<br /> viện Trung ương Quân đội 108, từ tháng 8/2009<br /> đến tháng 12/2011. Các bệnh nhân được giải<br /> chèn ép ở ống sống bị hẹp bằng cách mở cửa sổ<br /> <br /> Chuyên đề Phẫu thuật Thần Kinh<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012<br /> xương và cắt bỏ toàn bộ dây chằng vàng. Hệ<br /> thống nẹp vít qua cuống cung được sử dụng để<br /> nắn chỉnh biến dạng ở mặt phẳng trán, mặt<br /> phẳng nghiêng và cố định cột sống. Tất cả các<br /> bệnh nhân đều được ghép xương phía sau hoặc<br /> kết hợp với ghép xương thân đốt. Các tác giả<br /> loại ra khỏi nghiên cứu những bệnh nhân có<br /> tiền sử phẫu thuật vùng cột sống thắt lưng và<br /> những bệnh nhân không thể hoàn thành các bản<br /> câu hỏi đánh giá sau phẫu thuật.<br /> Các tác giả sử dụng thang điểm Visual<br /> Analog Scale (VAS) để đánh giá Mức độ đau<br /> lưng và đau kiểu rễ của bệnh nhân. Bảng câu<br /> hỏi Owestry Disability Index (ODI) để theo dõi<br /> kết quả chức năng của người bệnh. Bệnh nhân<br /> được chụp Xquang sau phẫu thuật và trong quá<br /> trình theo dõi để đánh giá mức độ nắn chỉnh, sự<br /> vững chắc của cố định và các biến chứng liên<br /> quan đến phẫu thuật. Bệnh nhân được đánh giá<br /> tại các thời điểm trước phẫu thuật, sau phẫu<br /> thuật, tại thời điểm theo dõi 3 tháng và khi kết<br /> thúc nghiên cứu.<br /> Số liệu nghiên cứu được xỷ lý bằng chương<br /> trình Epi info 6.0.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> 20 bệnh nhân đáp ứng đủ tiêu chuẩn và có<br /> thời gian theo dõi sau phẫu thuật ít nhất từ 3<br /> tháng trở lên được đưa vào trong nghiên cứu<br /> này. Có 19 bệnh nhân nữ và 01 bệnh nhân<br /> nam với độ tuổi trung bình tại thời điểm phẫu<br /> thuật là 54,8 tuổi (41-64 tuổi). Thời gian theo<br /> dõi sau mổ là 12±6,6 tháng (5-31 tháng). Góc<br /> vẹo và độ ưỡn thắt lưng của các bệnh nhân<br /> trong nhóm nghiên cứu tương ứng là<br /> 20,30±6,50 (từ 120 đến 340) và 19,90 ± 18,80 (từ 100 đến 690). Số lượng tầng đốt sống được cố<br /> định là từ T11-S1 ở 01 bệnh nhân, T11-L5 ở 01<br /> bệnh nhân, T12-S1 ở 05 bệnh nhân, L1-S1 ở 4<br /> bệnh nhân, L2-S1 ở 03 bệnh nhân, L2-L5 ở 04<br /> bệnh nhân, L3-S1 ở 2 bệnh nhân.<br /> Kết quả phẫu thuật của bệnh nhân tại thời<br /> điểm thăm khám cuối cùng được so sánh với<br /> thời điểm trước mổ được thể hiện ở bảng dưới.<br /> <br /> Chuyên đề Phẫu thuật Thần Kinh<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng: So sánh kết quả điều trị tại thời điểm thăm<br /> khám cuối cùng và thời điểm trước mổ<br /> Trung bình Trung bình tại Độ chênh lệc<br /> trước mổ<br /> thời điểm<br /> trung bình<br /> (SD)<br /> TKCC (SD)<br /> 20,3 (6,5)<br /> 11,7 (7,9)<br /> 8,6<br /> 19,9 (18,8) 27,5 (12,1)<br /> 7,6<br /> <br /> Góc vẹo (độ)<br /> Độ ưỡn thắt<br /> lưng (độ)<br /> VAS đau lưng<br /> 8 (0,86)<br /> VAS đau kiểu rễ 7,4(1,5)<br /> ODI (%)<br /> 66,3(8,6)<br /> <br /> 2 (1,9)<br /> 0,2(0,7)<br /> 22,9(16,6)<br /> <br /> 6<br /> 7,2<br /> 43,4<br /> <br /> VAS: Visual Analogue Scale; DI: Owestry Disability<br /> Index; SD: Độ lệch chuẩn; TKCC: Thăm khám cuối<br /> cùng<br /> <br /> Mức độ nắn chỉnh biến dạng trung bình về<br /> góc vẹo là 8,6 độ và độ ưỡn của cột sống thắt<br /> lưng là 7,6 độ. Mức độ đau lưng và đau kiểu rễ<br /> của bệnh nhân giảm một cách rõ rệt so với trước<br /> phẫu thuật với điểm VAS trung bình là 8 và 7,4<br /> giảm xuống còn 2 và 0,2 tại thời điểm thăm<br /> khám cuối cùng, một cách tương ứng. Chỉ số tàn<br /> phế chức năng (ODI) cũng cải thiện một cách<br /> đáng kể với chỉ số ODI trung bình trước phẫu<br /> thuật là 66,3% giảm xuống còn 22,9% tại thời<br /> điểm thăm khám cuối cùng.<br /> Có 5 bệnh nhân bị biến chứng muộn sau<br /> phẫu thuật bao gồm có 02 trường hợp bị gãy<br /> thanh dọc một bên và 03 trường hợp bị lỏng vít<br /> tại S1. Trong 3 trường hợp bị lỏng vít có 02<br /> trường hợp cần phải phẫu thuật lại để bắt thêm<br /> vít vào mào chậu và ghép xương vào đĩa đệm<br /> L5-S1 bổ sung. Không có bệnh nhân nào bị<br /> nhiễm trùng sau phẫu thuật.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Cho tới nay, phẫu thuật điều trị cong vẹo cột<br /> sống thắt lưng do thoái hóa nguyên phát vẫn<br /> còn là một thách thức. Một số phương pháp<br /> phẫu thuật đã được đưa ra để điều trị loại biến<br /> dạng này và việc lựa chọn phương pháp phẫu<br /> thuật tùy thuộc vào mức độ nặng, phạm vi của<br /> tình trạng hẹp ống sống và của biến dạng. Các<br /> phương pháp phẫu thuật bao gồm từ việc mở<br /> cửa sổ xương cung sau, cắt cung sau giải chèn<br /> ép đơn thuần cho tới phẫu thuật phía trước kết<br /> hợp với phẫu thuật phía sau để giải chèn ép,<br /> <br /> 395<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012<br /> <br /> nắn chỉnh biến dạng. Các nguy cơ và biến<br /> chứng khi phẫu thuật điều trị loại biến dạng này<br /> cao hơn nhiều so với phẫu thuật điều trị vẹo cột<br /> sống ở lứa tuổi thanh thiếu niên và phẫu thuật<br /> điều trị hẹp ống sống đơn thuần do tuổi cao của<br /> người bệnh, tình trạng loãng xương và tình<br /> trạng bệnh lý toàn thân đi kèm và sự cứng chắc<br /> của đường cong vẹo. Mục đích của việc lựa<br /> chọn phương pháp phẫu thuật thích hợp là để<br /> đạt được hiệu quả điều trị cao nhất với biến<br /> chứng thấp nhất.<br /> Mục đích của phẫu thuật là giải phóng cho<br /> tổ chức thần kinh bị chèn ép, cố định và cải<br /> thiện sự cân bằng của cột sống. Phẫu thuật cắt<br /> cung sau một cách rộng rãi đơn thuần đã không<br /> còn được kiến nghị sử dụng do nó có thể dẫn<br /> đến tình trạng mất vững của cột sống và tiến<br /> triển nặng lên của đường cong vẹo. Để giải chèn<br /> ép cho tổ chức thần kinh bị chèn ép các tác giả<br /> đã tiến hành mở cửa sổ xương một cách rộng rãi<br /> ở vị trí ống sống bị hẹp và cố định, nắn chỉnh<br /> biến dạng bằng cấu hình nẹp vít qua cuống<br /> cung và đánh giá hiệu quả điều trị của phương<br /> pháp phẫu thuật này.<br /> Có một số nghiên cứu đánh giá kết quả của<br /> phẫu thuật điều trị ở bệnh nhân trưởng thành bị<br /> cong vẹo cột sống do thoái hóa có kèm hẹp ống<br /> sống. Simmons SD Jr và cộng sự(12) báo cáo 40<br /> trường hợp bị cong vẹo cột sống thắt lưng do<br /> thoái hóa có kèm hẹp ống sống được phẫu thuật<br /> giải chèn ép và cố định cột sống bằng nẹp vít<br /> cuống cung với đường mổ phía sau. Thời gian<br /> theo dõi trung bình là 44 tháng (24-61 tháng).<br /> 83% bệnh nhân bị đau dữ dội trước khi phẫu<br /> thuật, sau phẫu thuật có 93% bệnh nhân chỉ còn<br /> đau nhẹ hoặc không đau. Góc vẹo của cột sống<br /> được cải thiện từ 37 độ trước phẫu thuật xuống<br /> còn 18 độ tại thời điểm thăm khắm cuối cùng.<br /> Tuy nhiên nghiên cứu này không sử dụng các<br /> chỉ số đánh giá về chức năng của bệnh nhân.<br /> Trong một loạt 16 ca lâm sàng bị vẹo cột sống tự<br /> phát ở người trưởng thành có biểu hiện đau<br /> lưng và hẹp ống sống được phẫu thuật kết hợp<br /> đường mổ phía trước và phía sau để nắn chỉnh<br /> biến dạng với thời gian theo dõi trung bình là 2<br /> <br /> 396<br /> <br /> năm, Shapiro GS và cộng sự(11) nhận thấy có sự<br /> cải thiện một cách rõ ràng về kết quả điều trị của<br /> bệnh nhân bao gồm cả sự cải thiện về các chỉ số<br /> chức năng trong đó có chỉ số ODI. Mức độ nắn<br /> chỉnh biến dạng trung bình là 50,5% bao gồm cả<br /> biến dạng trên mặt phẳng trán và sự cân bằng<br /> của cột sống trên mặt phẳng nghiêng ở tất cả các<br /> bệnh nhân.<br /> Kết quả của nghiên cứu này cho thấy các<br /> bệnh nhân được cải thiện một cách đáng kể tại<br /> thời điểm theo dõi trung bình 12 tháng bao gồm<br /> cả tình trạng đau lưng, đau kiểu rễ cũng như chỉ<br /> số tàn phế chức năng của bệnh nhân (ODI). Mức<br /> độ vẹo và độ ưỡn của cột sống thắt lưng cũng<br /> được cải thiện đáng kể và duy trì một cách<br /> tương đối sau phẫu thuật.<br /> Theo Charosky S(5) tỉ lệ bị biến chứng chung<br /> của phẫu thuật cong vẹo cột sống ở người<br /> trưởng thành là 39%, khi cố định tới S1 tỉ lệ mổ<br /> lại là 48% trong 4 năm theo dõi. Trong nghiên<br /> cứu của chúng tôi, với số lượng bệnh bị biến<br /> chứng là 5/20 BN là có thể chấp nhận được.<br /> Trong 5 trường hợp bị biến chứng có 2 trường<br /> hợp bị gãy thanh dọc một bên, 03 trường hợp bị<br /> lỏng vít hoặc gãy vít có 2 bệnh nhân phải mổ lại<br /> do sự đau lưng tăng lên và không đáp ứng với<br /> điều trị bảo tồn. Cả 2 trường hợp này đều tìm<br /> thấy khớp giả ở vị trí đĩa đệm L5-S1 trong đó có<br /> 01 trường hợp đã được ghép xương liên thân<br /> đốt, 1 trường hợp còn lại được ghép xương phía<br /> sau. Theo các tác giả, để làm giảm tỉ lệ khớp giả<br /> ở L5-S1 cần phải ghép xương liên thân đốt để<br /> tăng sự chịu lực ở phía trước của cột sống kết<br /> hợp với số lượng xương và chất lượng xương<br /> ghép tốt, đồng thời nên bắt thêm vít vào mào<br /> chậu để tăng cường sự vững chắc khi cố định<br /> cột sống tới xương cùng (S1). Trong nghiên cứu<br /> của chúng tôi, có 02 trường hợp bị gãy thanh<br /> dọc tại vị trí L4-5 và không được bắt vít vào<br /> cuống cung L4 ở bên thanh dọc bị gãy. Do đốt<br /> sống L4, L5 là vùng chịu lực nhiều nhất của cột<br /> sống, cấu hình cố định bỏ qua đốt sống L4 có<br /> thể không đủ vững dẫn đến tình trạng gãy<br /> thanh dọc. Vì vậy, các tác giả cho rằng nên bắt<br /> đầy đủ các vít vào cuống của các đốt sống trong<br /> <br /> Chuyên đề Phẫu thuật Thần Kinh<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012<br /> đường cong vẹo đặc biệt là vùng L4, L5 để đảm<br /> bảo sự chắc chắn cho dụng cụ tránh biến chứng<br /> gãy thanh dọc.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Phẫu thuật điều trị cong vẹo cột sống thắt<br /> lưng do thoái hóa nguyên phát có hẹp ống sống<br /> còn là một vấn đề phức tạp. Phương pháp phẫu<br /> thuật giải chèn ép, cố định và nắn chỉnh bằng<br /> cấu hình nẹp vít qua cuống cung là một phương<br /> pháp có thể đáp ứng được mục đích của việc<br /> điều trị bao gồm là giải chèn ép cho ống sống bị<br /> hẹp, nắn chỉnh biến dạng của cột sống trên mặt<br /> phẳng trán và trả lại sự cân bằng của cột sống<br /> trên mặt phẳng nghiêng. Sự giảm đau cho người<br /> bênh và cải thiện sự tàn phế chức năng của<br /> người bệnh là có thể đạt được bằng phương<br /> pháp phẫu thuật này với tỉ lệ biến chứng có thể<br /> chấp nhận được.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> 9.<br /> <br /> 10.<br /> 11.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> Aebi M (2005). The adult scoliosis. Eur Spine J, 14: pp 925-48.<br /> Airaksinen O, Herno A, Turunen V, Saari T, Suomlainen O<br /> (1997). Surgical outcome of 438 patients treated surgically for<br /> lumbar spinal stenosis. Spine, 22: pp 2278-82.<br /> <br /> Chuyên đề Phẫu thuật Thần Kinh<br /> <br /> 12.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Atlas SJ, Keller RB, Wu YA, Deyo RA, Singer DE (2005). Longterm outcomes of surgical and nonsurgical management of<br /> lumbar spinal stenosis: 8 to 10 year results from the maine lumbar<br /> spine study. Spine, 30: pp 936-43.<br /> Bradford DS, Tay BK, Hu SS (1999). Adult scoliosis: surgical<br /> indications, operative management, complications, and outcomes.<br /> Spine, 24:2617-29.<br /> Charosky S, Guigui P, Blamoutier A et al (2012). Complications<br /> and risk factors of primary adult scoliosis surgery: a multicenter<br /> study of 306 patients. Spine (Phila Pa 1976), 15, 37(8): pp 693-700.<br /> Grubb SA, Lipscomb HJ, Suh PB (1994). Results of surgical<br /> treatment of painful adult scoliosis. Spine, 19: 1619-27.<br /> Hansraj KK, O’Leary PF, Cammisa FP Jr, Hall JC, et al (2001).<br /> Decompression, fusion, and instrumentation surgery for complex<br /> lumbar spinal stenosis. Clin Orthop Relat Res: pp 18-25.<br /> Husni ME, Lipson SJ, Brick GW, Grobler LJ, et al, (2001). Five<br /> year outcomes of surgery for lumbar spinal stenosis. Arthritis<br /> Rheum, 44: pp 2949.<br /> Katz JN, Lipson SJ, Chang LC, Levine SA, et al (1996). Seven- to<br /> 10-year outcome of decompressive surgery for degenerative<br /> lumbar spinal stenosis. Spine, 21: 92-8.<br /> Ploumis A, Transfledt EE, Denis F (2007). Degenerative lumbar<br /> scoliosis associated with spinal stenosis. Spine J; 7: pp 428-36.<br /> Shapiro GS, Taira G, Boachie-Adjei O (2003). Results of surgical<br /> treatment of adult idiopathic scoliosis with low back pain and<br /> spinal stenosis: a study of long-term clinical radiographic<br /> outcomes. Spine, 28: 358-63.<br /> Simmons ED Jr, Simmons EH (1992). Spinal stenosis with<br /> scoliosis. Spine, 17, 6: 117-120.<br /> <br /> 397<br /> <br />