Bài giảng Kinh Tế Tài Nguyên Môi Trường

Chia sẻ: Triệu Quang Huy | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:75

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

+ Quyền sở hữu một nguồn tài nguyên có thể bị giới hạn bởi chính phủ; + Khoảng thời gian khai thác là yếu tố quan trọng cho quyền sở hữu tồn tại. + Chủ sở hữu có nhiều quyền khác nhau: Chủ sở hữu có thể loại trừ, có thể tiến hành các hoạt động sử dụng, có thể chia và có thể chuyển đổi các nguồn tài nguyên. + Sở hữu chung + Tài nguyên vô chủ (Open acess)

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Kinh Tế Tài Nguyên Môi Trường

Ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶ncña khoa häc KTTNMT KT häc tr¶ lêi c©u hái: lµm nh thÕ nµo trong c¸c quyÕt ®Þnh sö dông vµ ph©n phèi nguån lùc con ngêi vµ nguån lùc tù nhiªn hiÖu qu¶ nhÊt. - KT häc chia ra hai phÇn lµ KT vi m« vµ KT vÜ m« - KTTNMT ra quyÕt ®Þnh thÕ nµo trong viÖc PT vµ qu¶n lý sö dông tµi nguyªn, MT trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai. • C¬ së lý thuyÕt cña KTTNMT - Kh¸i niÖm: tËp hîp toµn bé c¸c ®Æc ®iÓm cña tµi nguyªn, hoÆc nguån tµi nguyªn mµ c¸c ®Æc ®iÓm nµy x¸c lËp cho chñ së h÷u cña nã cã mét quyÒn lùc thùc sù ®Ó qu¶n lý, vµ sö dông nã - §Æc ®iÓm + QuyÒn së h÷u mét nguån tµi nguyªn cã thÓ bÞ giíi h¹n bëi chÝnh phñ; + Kho¶ng thêi gian khai th¸c lµ yÕu tè quan träng cho quyÒn së h÷u tån t¹i. + Chñ së h÷u cã nhiÒu quyÒn kh¸c nhau: Chñ së h÷u cã thÓ lo¹i trõ, cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng sö dông, cã thÓ chia vµ cã thÓ chuyÓn ®æi c¸c nguån tµi nguyªn. + Së h÷u chung + Tµi nguyªn v« chñ (Open acess) • C¬ së KT vi m« vÒ phóc lîi x· héi - C¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®¹t ®îc phóc lîi x· héi tèi ®a (1) HiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt Gi¶ sö hµm s¶n xuÊt X = F (LX,KX) vµ Y = F (LY,KY) MPLX w = = X MRTS KL ®èi víi hµng ho¸ X X MPK r MPLY w = = Y MRTS ®èi víi hµng ho¸ Y KL Y MPK r (1)
w MRTS = MRTS = XY KL KL r K OY KY B w/r A I2 KX §ê ng ®ång p hÝ I1 L OX LX LY H×nh 1.1: HiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt - KÕt luËn (2) HiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh tiªu dïng Gi¶ sö hµm h÷u dông U = U (X,Y) A MU X P = =X A MRS XY ®èi víi ngêi tiªu dïng A MU YA PY B MU X P = =X B MRS ®èi víi ngêi tiªu dïng B XY MU YB PY (2)
Y B YB B P X/P Y A U3 § êng ng© s¸ch n YA U2 U1 X A XA XB H×nh 1.2: HiÖu qu¶ trong tiªu dïng P MRTXY1 = X1 Y PY1 KÕt luËn A (3) HiÖu qu¶ tæng hîp Y1 MRS XY Ta ®Æt: MRS XY lµ MRS gi÷a hµng ho¸ X vµ Y B MRTXY tØ lÖ chuyÓn ®æi biªn cña hµng ho¸ X vµ Y P MRTXY2 = X2 Y 2 PY2 PP x¸c ®Þnh: HiÖu qu¶ trong ph©n phèi s¶n phÈm vµ tµi nguyªn ®¹t ® îc khi MRS gi÷a hai lo¹i hµng ho¸ X vµ Y (MRS XY) b»ng víi tØ lÖ chuyÓn ®æi biªn (marginal rate of transformation) gi÷a hai hµng ho¸ X vµ Y vµ b»ng víi tØ sè gi¸ gi÷ hai lo¹i hµng ho¸. X X2 X1 (3)
H×nh 1.3: HiÖu qu¶ hçn hîp (trong ph©n phèi) PX MRS XY = MRTXY = PY KÕt luËn (4) Tèi ®a ho¸ phóc lîi x· héi Tè i §iÒu kiÖn ®Ó tèi ®a ho¸ phóc lîi x· héi ®a (1) HiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt h o¸ (2) HiÖu qu¶ trong tiªu dïng Tèi u Pareto p hóc (3) HiÖu qu¶ tæng hîp lîi x· hé i (4) C«ng b»ng x· héi, lý thuyÕt cña sù chän lùa UA Tèi ® ho¸ phóc lîi a x· héi “Bliss point” §êng phóc lîi xa héi SWF UB Tèi ®a ho¸ phóc lîi x· héi (5) Phóc lîi KT x· héi trong KTTN vµ vai trß cña chÝnh phñ (4)
Tèi ®a ho¸ phóc lîi x· héi (Pareto optimal): Sö dông c¸c nguån tµi nguyªn (con ngêi, tù nhiªn) trong mét nÒn KT ®· ®¹t tíi møc tèi u, mµ ë ®ã chØ cã thÓ t¨ng phóc lîi cña c¸ nh©n nµy trong x· héi b»ng con ® êng duy nhÊt lµ gi¶m phóc lîi cña c¸ nh©n kh¸c trong x· héi. 1) Hµm cÇu Marshallian: Max U = U(X i) Rµng buéc: Y = ∑PiXi (rµng buéc vÒ ng©n s¸ch) Trong ®ã: U lµ møc ®é tho¶ m·n (hµm h÷u dông), Y lµ thu nhËp (ng©n s¸ch), Xi lµ hµng ho¸ tiªu dïng i, Pi lµ gi¸ cña hµng ho¸, dÞch vô i q2 ®êng ng© s¸ch n q1 0 M« h×nh hµm Mars hallia (2) Hµm cÇu Hicksian (hµm cÇu ®Òn bï) Min Y = ∑PiXi Rµng buéc: U = Uo(Xi) Trong ®ã: U lµ møc ®é tho¶ m·n (hµm h÷u dông), Y lµ thu nhËp (ng©n s¸ch), q Xi lµ hµng ho¸ tiªu dïng i, Pi l2 gi¸ cña hµng ho¸, dÞch vô i µ U0 ® êng ng©n s¸ch q1 0 (5) M« h×nh hµm Hic ks ian
(3) TÝnh sù thay ®æi bæ sung (CV) sù thay ®æi t ¬ng ®¬ng (EV) khi gi¸ gi¶m (t¬ng ®¬ng víi c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn MT) qEV 2 D CV B U22 A U11 C -p21/p12 -p11/p12 q1 P 11 D A C P 12 Hµm cÇu Hicksian B (6) Hµm cÇu Marshallian
Thay ®æi phóc lîi khi chÊt lîng MT t¨ng CV = Y0 – E(P1 U0) (trong ®ã E lµ chi phÝ), EV= E(P0 U1) – Y0 CV = A + B < CS = A + B + C < EV = A + B + C + D CV vµ EV ®îc sö dông nh lµ ®o sù thay ®æi phóc lîi x· héi Sù thay ®æi cña Khi gi¸ t¨ng Khi gi¸ gi¶m (c¶i phóc lîi x· héi (« nhiÔm MT) thiÖn ®iÒu kiÖn MT sèng CV (trong ®iÒu kiÖn B»ng lßng chÊp B»ng lßng tr¶ ®Ó ®¹t quyÒn së h÷u kh«ng nhËn (WTA) ®îc sù c¶i thiÖn thay ®æi –nh ban (WTP) ®Çu) EV(Trong ®iÒu kiÖn B»ng lßng tr¶ ®Ó B»ng lßng chÊp nhËn quyÒn së h÷u thay tr¸nh sù « nhiÔm nh»m hy sinh (WTA) ®æi) (WTP) • §èi tîng cña KTTNMT - C¸c lý thuyÕt KT tèi ®a ho¸ phóc lîi x· héi trong hiªn t¹i, t ¬ng lai trong khai th¸c, sö dông c¸c tµi nguyªn - C¸c lý thuyÕt tèi u ho¸ qu¸ tr×nh « nhiÔm, c¸c c«ng cô qu¶n lý MT ®ång thêi thiÕt lËp c¸c PP ®¸nh gi¸ MT. • NhiÖm vô - Nghiªn cøu khoa häc KT cho viÖc nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a PT KT vµ b¶o vÖ tµi nguyªn, MT. - Nghiªn cøu c¸c ph¬ng thøc KT sö dông tèi u tµi nguyªn vµ KT « nhiÔm MT. - §¸nh gi¸ t¸c ®éng tiªu cùc, tÝch cùc ®Õn MT cña c¸c ch ¬ng tr×nh dù ¸n nh»m b¶o vÖ tµi nguyªn, MT mét c¸ch hiÖu qu¶. • PP nghiªn cøu m«n KTTNMT - PP ph©n tÝch hÖ thèng: sö dông ®Ó ph©n tÝch mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a PT KT vµ MT, hiÖu qu¶ KT víi hiÖu qu¶ MT sinh th¸i trong tõng giai ®o¹n PT KT x· héi nhÊt ®Þnh. (7)
- PP ph©n tÝch cËn biªn: Xem xÐt quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt ë ®iÓm dõng tèi u (MC=MR) - Ph©n tÝch lîi Ých vµ chi phÝ (BCA - Benefit - Cost Anlaysis) ∑ i[ B − C ] >0 i i (1 + r ) i ∑ i[ Bi − Ci ± Ei ] > 0 - PP to¸n häc vµ ®å thÞ: M« h×nh ho¸ c¸c mèi quan hÖ gi÷a KT vµ MT, ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu khiÓn tèi u c¸c quan hÖ ®ã. - Vµ nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Æc thï kh¸c Ch¬ng 2 M«i trêng vµ ph¸t triÓn • Mèi quan hÖ gi÷a KT & MT - MT lµ tæng hîp c¸c ®iÒu kiÖn sèng cña con ng êi - PT KT lµ qu¸ tr×nh sö dông vµ c¶i thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn ®ã - Mèi quan hÖ: MT lµ ®Þa bµn cho ho¹t ®éng cña hÖ KT vµ ho¹t ®éng cña hÖ KT lµ nguyªn nh©n t¹o nªn nh÷ng ¶nh hëng tÝch cùc, tiªu cùc ®èi víi MT. • Ho¹t ®éng cña hÖ KT, t¸c ®éng PTKT ®Õn MT R P C P R C Wr Wp Wc • T¸c ®éng trùc tiÕp vµo MT : Ngoµi chÊt th¶i PT KT cßn t¸c ®éng trùc tiÕp tíi MT nh x©y dùng ®Ëp níc, trång rõng…) • Mèi quan hÖ gi÷a MT vµ PT - MT lµ n¬i chøa ®ùng chÊt th¶i P C R W r * W< chÊt lîng m«i A trêng ® b¶o (+ ¶m ) (8) MT * W> chÊt lîng m«i A A trêng bÞ suy gi¶m (-)
- MT lµ n¬i cung cÊp tµi nguyªn R NRR RR (-) (-) (+) y= h> 0; 0 y> h> 0; 0 h>y h>y hy h
 PT bÒn v÷ng • Herman Daly (World bank) ThÕ giíi bÒn v÷ng lµ mét thÕ giíi kh«ng sö dông c¸c nguån RR nh níc, thæ nhìng, sinh vËt … nhanh h¬n sù t¸i t¹o cña chóng (h
(Cã nghÜa thu nhËp ®îc ph©n phèi, vµ ph©n phèi l¹i kh«ng qu¸ chªnh lÖch gi÷a c¸c thµnh viªn trong céng ®ång. - Ph¸t triÓn bÒn v÷ng (economic sustainable development) : Ph¸t triÓn kinh tÕ C«ng b»ng gi÷a c¸c thÕ hÖ hiÖn t¹i vµ t¬ng lai • C¸c gi¶ thiÕt vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng - Gi¶ thiÕt I: §èi víi nÒn KT cã møc dù tr÷ tµi nguyªn (KN) thÊp, t¨ng møc sèng (SOL) th× ph¶i t¨ng vèn dù tr÷ tµi nguyªn, lóc nµy vèn dù tr÷ tµi nguyªn (KN) vµ møc sèng (SOL) lµ hai yÕu tè hç trî cho nhau. §iÓm L lµ møc sèng cùc khæ hoÆc chÕt ®ãi, øng víi møc dù tr÷ tµi nguyªn b¨ng 0 (møc c¹n kiÖt). SOL 0 KN KNmin L Gi¶ thiÕt II: Qu¸ tr×nh n©ng cao møc sèng chØ ®îc thùc hiÖn khi gi¶m bít vèn dù - tr÷ tµi nguyªn, gi¶ thiÕt nµy mang tÝnh truyÒn thèng . H×nh … biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a vèn tµi nguyªn vµ møc sèng theo gi¶ thiÕt thø hai. S OL SO P J L M« h×nh PT bÒn v ò ng mø c c ao Z X Q 0 KN - M« h×nh tæng hîp W M« PT bÒn B v ÷ng mø c thÊp A Y KN KNmin 0 (11) L
PT møc thÊp: T¹i W (hoÆc A, B), nÒn KT cã thÓ ®i theo con ® êng PT bÒn v÷ng thÊp, tøc lµ ®êng YWXZ. PTKT khi ph¶i tõ bá mét l îng KN nµo ®Êy ®Ó n©ng cao SOL. Ngîc l¹i, nÕu muèn MT tèt h¬n th× gi¶m SOL. NÒn KT cã thÓ ®i ®Õn Z (øng víi KN min) v× xem nh cã sù thay thÕ hoµn toµn tµi nguyªn tù nhiªn vµ tµi nguyªn nh©n t¹o ( §©y thùc chÊt lµ kiÓu b¸n tµi nguyªn ®Ó cã ® îc thu nhËp) PT bÒn v÷ng møc cao Qu¸ tr×nh t¨ng møc sèng (SOL) ®ång nghÜa víi viÖc t¨ng vèn dù tr÷ tµi nguyªn (KN). Khi tµi nguyªn ®· cã mét vèn dù tr÷ thÝch hîp KN* th× cã thÓ chän c¸c h íng PT kh¸c nhau: SOL t¨ng cßn KN gi÷ nguyªn; SOL gi÷ nguyªn cßn KN t¨ng hoÆc võa t¨ng SOL vµ t¨ng KN. M« h×nh nµy ®îc ¸p dông chñ yÕu cho RR ®îc ®Ó ®¶m b¶o PT nhng kh«ng lµm c¹n kiÖt tµi nguyªn. • §iÒu kiÖn vÒ PT bÒn v÷ng (1) Vai trß cña Nhµ níc: Vai trß cña Nhµ níc ë tÇm vÜ m« (2) X©y dùng lèi sèng vµ s¶n xuÊt thÝch hîp (3) KÕ ho¹ch ho¸ vµ qu¶n lý mét c¸ch tæng hîp qu¸ tr×nh PT (4) §a hao tæn tµi nguyªn vµ MT vµo hÖ thèng h¹ch to¸n quèc gia • Nguyªn t¾c PT bÒn v÷ng Nguyªn t¾c 1: T«n träng vµ quan t©m ®Õn cuéc sèng céng ®ång Nguyªn t¾c 2: C¶i thiÖn chÊt lîng cuéc sèng con ngêi Nguyªn t¾c 3: B¶o vÖ cuéc sèng vµ tÝnh ®a d¹ng cña tr¸i ®Êt Nguyªn t¾c 4: H¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt viÖc lµm suy gi¶m nguån NRR Nguyªn t¾c 5: Gi÷ v÷ng kh¶ n¨ng chÞu ®ùng cña tr¸i ®Êt Nguyªn t¾c 6: Thay ®æi th¸i ®é vµ thãi quen cña mçi ng êi (12)
Nguyªn t¾c 7: T¹o ra mét c¬ cÊu quèc gia vµ quèc tÕ th«ng nhÊt thuËn lîi cho viÖc PT vµ b¶o vÖMT. • Thíc ®o vÒ PT bÒn v÷ng - ChØ tiªu ®¸nh gi¸ sù thµnh ®¹t cña mét níc tríc 1992: Dùa vµo GDP/®Çu ngêi/n¨m: PT cao > 10.000USD/ng êi/n¨m; 1000 USD
thø=GDP/ng - % cã cÊp níc 69 93 24 69 78 s¹ch - D.dìng (Kcl/ng) 3298 2250 2729 2884 -% cã DV vÖ sinh 100 17 16 94 - %chÕt trÎ s¬ sinh 70 11 42 44 13 - %CP GDôc/GNP 2,5 3,6 2,3 6,9 %CpsøckhoÎ/GNP 2,1 2,7 1,1 2,1 1,3 -C¬ cÊu viÖc lµm 100 100 100 100 100 100 100 + NLNN 10 58 48 17 67 73 26 + C«ng nghiÖp 32 12 15 36 12 14 28 + DÞch vô 58 17 27 47 21 13 46 - % ®« thi ho¸ 73 36 44 77 22 28 51 - Tèc ®é ®« thÞ 1,4 3,8 2,7 3,2 1 1,2 - ho¸ Nguån: Humand Dev. Report, 1995 (14)
B¶ng .. ChØ sè PT con ngêi cña c¶ níc vµ tõng vïng 1995 TØ lÖ TØ lÖ ®i GDP/1 ng- Tuæi thä biÕt biÕt ChØsè ChØ sè ChØ Vïng häc ë 6 -23 êi ($, gi¸ (n¨m) ch÷ ë ng tuæi thä gi¸o dôc GDP tuæi(%) 95, PPP) lín (%) C¶ níc 67,0 86,8 51,5 1503,7 0,70 0,75 0,26 T©y B¾c 66,1 78,0 42,3 877,9 0,68 0,66 0,13 §«ng B¾c 66,1 84,1 51,1 901,6 0,69 0,73 0,15 §B B¾c Bé 67,3 92,1 59,5 1641,6 0,70 0,81 0,29 B¾c Tr.bé 65,4 88,4 54,1 1035,8 0,67 0,77 0,18 DHM.Trung 65,0 87,7 50,1 1268,6 0,67 0,75 0,22 T©y nguyªn 61,9 71,9 56,2 924,5 0,61 0,67 0,15 §.Nam bé 69,1 89,1 48,5 3052,2 0,73 0,76 0,55 §BSCL 66,0 84,4 44,1 1337,4 0,68 0,71 0,23 N¨m 1995: ¸p dông PP tÝnh to¸n HDI, VN cã hÖ sè HDI lµ 0,57 (gÇn b»ng møc cña Trung quèc n¨m 1992, nhng vÉn kÐm vÒ GDP/ng êi). Dù kiÕn n¨m 2020: VN trë thµnh mét n íc c«ng nghiÖp, cã HDI nh Hµn quèc hiÖn nay. T¨ng møc dinh dìng BQ tõ 2250 ®Õn 3000 Kcalo/ng/ng, xo¸ t×nh trang suy dinh d ìng cña trÎ em.. Ch¬ng 3 KT tµi nguyªn cã thÓ t¸i t¹o • §Æc ®iÓm nguån tµi nguyªn cã thÓ t¸i t¹o  Tr÷ lîng cã thÓ thay ®æi, t¨ng hoÆc gi¶m so víi tr÷ lîng ban ®Çu vµ kh«ng thÓ t¨ng qu¸ søc chøa cña MT.  Cã thÓ bÞ c¹n kiÖt nÕu kh«ng ®îc qu¶n lý khai th¸c hîp lý.  Sù t¨ng trëng cña mét loµi phô thuéc rÊt nhiÒu vµo hÖ sinh th¸i mµ chóng tån t¹i. C¸c loµi trong mét hÖ sinh th¸i t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau phôc vô cho sù tån t¹i cña tù nhiªn (loµi nµy lµ thøc ¨n cña loµi kia). (food chain & food wed) C¸c m« h×nh KT sö dông tèi u tµi nguyªn cã thÓ t¸i t¹o (KT ®Êt, kT níc, kT rõng, kT thuû s¶n)  KTTN ®Êt • Kh¸i niÖm vÒ t«:T« (rent) lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ cña mét ®¬n vÞ hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt tõ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ tÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ra ®¬n vÞ hµng ho¸ ®ã tõ nguån tµi nguyªn. - T« = TR – TC. (21)
- T« kh¸c lîi nhuËn? AC MC AVC P* T« trong kinh tÕ ®Êt • Mét sè quan ®iÓm vÒ t« AFC o Quan ®iÓm vÒ t« cña Ricardo Ricardo cho r»ng sù kh¸c nhau vµ chÊt lîng cña tµi nguyªn sÏ mang l¹i t« (rent) kh¸c nhau. Q* S ¶n MP a L/L§ MP b MP c S .... L¬ng MPm Lao ®éng LB LC LA T« theo thuyÕt chÊt lîng ®Êt Ricardian t« (rent) bao gåm tæng diÖn tÝch phÝa trªn tiÒn l¬ng vµ phÝa díi ®êng MP. (22)
Chó ý: Trong ®iÒu kiÖn nµy chóng ta gi¶ sö cung vÒ lao ®éng hoµn toµn co d·n. Trong ®iÒu kiÖn cung vÒ lao ®éng lµ giíi h¹n vµ ® êng cung vÒ lao ®éng cã hÖ sè gãc d¬ng (®Ò nghÞ vÒ nhµ lµm) Lý thuyÕt cña von Thunen (location) von Thunen cho r»ng ®Þa t« (rent) cña ®Êt phô thu«c vµo kho¶ng c¸ch cña ®Êt ®èi víi thÞ trêng. §Êt cµng gÇn thÞ trêng tiªu thô th× ®Þa t« (rent) cµng cao. §Þa t« Ri(x ) Rj(x) x 0 Kho¶ng c¸ch tíi trung t©m TT * Kho¶ng c¸ch Kinh ThÞ doanh Kinh trêng 1 doanh 2 T« theo lý thuyÕt kho¶ng c¸ch tíi thÞ trêng o Quan ®iÓm vÒ t« cña Kack Mark §Þa t« chªnh lÖch : Lµ kÕt qu¶ cña n¨ng suÊt kh¸c nhau gi÷a sù ®Çu t ngang nhau. Hay nãi c¸ch kh¸c, lµ lîi nhuËn mang l¹i do sö dông c¸c thöa ®Êt kh¸c nhau vÒ ®é ph× vµ vÞ trÝ. §Þa t« chªnh lÖch I. Lîi nhuËn mang l¹i do sö dông c¸c thöa ®Êt kh¸c nhau vÒ ®é ph× vµ vÞ trÝ (23)
§Þa t« chªnh lÖch II. Lîi nhuËn mang l¹i do tr×nh ®é kü thuËt th©m canh kh¸c nhau (®iÒu kiÖn vÞ trÝ vµ ®é ph× nh nhau). §Þa t« tuyÖt ®èi: PhÇn mµ ngêi thuª ®Êt ph¶i nép cho chñ ®Êt trong trêng hîp kh«ng ®Çu t lao ®éng, hoÆc thËm trÝ s¶n xuÊt trªn nh÷ng m¶nh ®Êt cã ®é ph× vµ vÞ trÝ kÐm nhÊt (Von-thunen & Ricadian cho r¨ng kh«ng cã lo¹i ®Þa t« nµy). • Nguyªn t¾c vÒ sö dông hiÖu qu¶ ®Êt Nguyªn t¾c sö dông hiÖu qu¶ ®Êt ®ai lµ: T nh©n : MC = VMP hay doanh thu biªn b»ng chi phÝ biªn V« chñ : AR = AC L¬ng 180 t« 173 L¬ng/l® 100 MP AP Lao ®éng LPP L0A • Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt lîng ®Êt §é ph× nhiªu cña ®Êt : ®é ph× nhiªu cña ®Êt lµ thuéc tÝnh tù nhiªn kh¸ch quan, lµ dÆc trng kh«ng thÓ t¸ch rêi víi kh¸I niÖm ®Êt. Nã quyÕt ®Þnh ®Æc tÝch cã kh¶ n¨ng t¸i t¹o cña ®Êt ®ai. Nhê nã mµ ®Êt cã kh¶ n¨ng t¹o ra mét l îng l¬ng thùc lín h¬n ®Ó nu«i sèng con ngêi. §é ph× nhiªu cña ®Êt cßn lµ kh¶ n¨ng cuÈ ®Êt cung cÊp cho c©y trång níc, chÊt dinh dìng, kho¸ng vµ c¸c yÕu tè cÇn thiÕt kh¸c ®Ó c©y trång sinh tr ëng vµ PT. Cã 3 lo¹i: - §é ph× tù nhiªn: §é ph× ®îc h×nh thµnh díi t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè tù nhiªn, ch a cã t¸c ®éng cña con ngêi; ®©y lµ c¬ së ®Ó tiÕn hµnh ph©n h¹ng, ph©n lo¹i ®Êt, tÝnh thuÕ vµ ®Þnh gÝa ®Êt n«ng n«ng nghiÖp. §é ph× tù nhiªn mµ c©y trång ch a sö dông lµ ®é ph× nhiªu tiÒm tµng. - §é ph× nh©n t¹o: Lµ ®é ph× ®îc t¹o ra do t¸c ®éng cña con ng êi. Nã ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng t¸I t¹o, båi dìng, n©ng cao chÊt lîng ®Êt cña con ngêi. §é ph× tù nhiªn hiÖu lùc lµ kh¶ n¨ng hiÖn thùc cña ®Êt cung cÊp n íc, thøc ¨n, chÊt v« c¬ vµ c¸c ®iÒu kiÖn sèng kh¸c cho c©y trång. - §é ph× nhiªu KT : Lµ ®é ph× mang l¹i lîi Ých KT cô thÓ lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ KT ®Êt. Nã thÓ hiÖn tæng hîp c¸c mèi quan hÖ KT trong qu¸ tr×nh sö dông ®Êt. • ThÞ trêng ®Êt ®ai (24)
o §Æc ®iÓm cña thÞ trêng ®Êt ®ai - Cung cña ®Êt ®ai xÐt trªn tæng thÓ lµ kh«ng ®æi (hoµn toµn kh«ng co gi·n) - Do vÞ trÝ kh«ng thÓ thay ®æi cho nªn gi¸ ®Êt kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo chÊt l îng, ®é ph× mµ cßn phô thuéc vµo vÞ trÝ ®Êt ®ai. - Lµ thÞ trêng ®Çu vµo, thÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt - Lµ thÞ trêng ®Çu vµo vµ thÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt kh«ng thÓ thay thÕ. o C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ PT thÞ trêng ®Êt ®ai. - Tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt (tr×nh ®é PT s¶n xuÊt hµng ho¸) - ChÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt - ChÕ ®é qu¶n lý ruéng ®Êt vµ c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« cña Nhµ níc ThÞ trêng ®Êt n«ng nghiÖp - Cung vÒ ®Êt n«ng nghiÖp Trong c¬ chÕ thÞ trêng, møc cung cña ®Êt n«ng nghiÖp cã thÓ thay ®æi nã bÞ ¶nh h - ëng cña c¸c yÕu tè sau: + ChuyÓn dÞch diÖn tÝch hoang ho¸ thµnh ®Êt n«ng nghiÖp + ChuyÓn ®Êt kh¸c thµnh ®Êt n«ng nghiÖp (®Êt l©m nghiÖp, ®Êt cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp) + Lu chuyÓn ®Êt n«ng nghiÖp gi÷ c¸c chñ thÓ. - CÇu vÒ ®Êt n«ng nghiÖp CÇu ®Êt n«ng nghiÖp biÕn ®éng nhiÒu h¬n cung ®Êt n«ng nghiÖp bëi v× cÇu ®Êt n«ng nghiÖp kh«ng chØ xuÊt ph¸t chØ ë ngµnh n«ng nghiÖp mµ cßn tõ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, s¶n xuÊt hµng ho¸ dÞch vô kh¸c. XÐt vÒ l©u dµi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ sÏ lµm gi¶m diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp. - C¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi gi¸ c¶ ®Êt n«ng nghiÖp + XÐt vÒ nguyªn lý, tÊt c¶ c¸c yÕu tè ¶nh h ëng tíi cung, cÇu ®Êt n«ng nghiÖp sÏ t¸c ®éng trùc tiÕp tíi gi¸ c¶ ®Êt n«ng nghiÖp. Ngoµi ra c¸c yÕu tè ngo¹i sinh nh: + Møc tè trªn mçi m¶nh ®Êt + TØ suÊt lîi tøc cho vay trªn thÞ trêng tiÒn tÖ + Tr×nh ®é s¶n xuÊt hµng ho¸ (tr×nh ®é PT cña lùc lîng s¶n xuÊt) + Xu thÕ PT ®« thÞ vµ giao th«ng (25)
o §¸nh gi¸ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp - C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ sö vµ hiÖn qu¶ dông ®Êt + Sè diÖn tÝch ®Êt ®a vµo s¶n xuÊt so víi tiÒm n¨ng cã thÓ + HÖ sè sö dông ruéng ®Êt: diÖn tÝch gieo trång/diÖn tÝch canh t¸c + Chi phÝ ®Çu vµo (lao ®éng, vèn, …) trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch + Gi¸ trÞ s¶n lîng trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch ®Êt + Lîi nhuËn tÝnh trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch - C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ b¶o vÖ, c¶i t¹o, båi dìng ®Êt ®ai + Sè diÖn tÝch hoang ho¸ ®a vµo s¶n xuÊt + BiÕn ®éng ®Êt ®ai qua c¸c thµnh phÇn c¬ giíi cu¶ ®Êt (PH, hµm l îng c¸c chÊt dÔ tiªu cã trong ®Êt). + Dùa vµo c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ qua mçi n¨m ®Ó ®¸nh gi¸.  KTTN níc • C¸c kh¶ n¨ng dÉn ®Õn sù khan hiÕm nguån níc - Nguån níc ®îc h×nh thµnh trë l¹i th«ng qua vßng tuÇn hoµn níc. Vßng tuÇn hoµn nµy bÞ ¶nh hëng cña nhiÒu t¸c nh©n tù nhiªn còng nh cña con ngêi. - ¤ nhiÔm nguån níc • Ph©n phèi hiÖu qu¶ nguån níc mÆt - §¶m b¶o c©n b»ng gi÷a nh÷ng ngêi sö dông níc - Cung cÊp níc ®¶m b¶o ®¸p øng cho nhu cÇu vÒ níc biÕn ®éng theo thêi gian. • CÇu vÒ níc - CÇu vÒ níc rÊt ®a d¹ng (uèng, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, b¬i, thñy ®iÖn, c¶nh quan, v.v... - Môc ®Ých sö dông níc kh¸c nhau ⇒ lîi Ých kh¸c nhau ⇒ WTP cho 1 ®¬n vÞ sö dông níc kh¸c nhau ⇒ ta cã c¸c ®êng cÇu vÒ níc kh¸c nhau. §êng cÇu c¸ nh©n lµ DA vµ DB, th× ®êng cÇu thÞ trêng D (tæng theo chiÒu ngang hai ® êng cÇu c¸ nh©n). • Cung níc (26)