Bài 10: Cổ phiếu và thị trường cổ phiếu

Chia sẻ: ĐẶNG VĂN TƯỜNG | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

341
lượt xem 114
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thị trường cổ phiếu - thị trường thực hiện giao dịch mua bán các loại cổ phiếu...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài 10: Cổ phiếu và thị trường cổ phiếu

Baøi 10: Coå phieáu vaø thò tröôøng coå phieáu Muïc tieâu cuûa baøi naøy Nhöõng noäi dung trình baøy Giôùi thieäu khaùi quaùt veà coå phieáu Thị trường cổ phiếu Taàm quan troïng cuûa TTCP Caùc yeáu toá caáu thaønh Taïo cung Taïo caàu Cô sôû haï taàng thò tröôøng Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö coå phieáu Giôùi thieäu khaùi quaùt veà coå phieáu Coå phieáu laø gì? Phaân bieät coå phieáu (stock) vaø coå phaàn (share) Caùc loaïi coå phieáu Coå phieáu voâ danh vaø coå phieáu kyù danh Coå phieáu phoå thoâng vaø coå phieáu öu ñaõi 1
2
3
So saùnh söï khaùc nhau giöõa coå phieáu phoå thoâng vaø coå phieáu öu ñaõi Coå phieáu phoå thoâng Coå phieáu öu ñaõi 1. Ñöôïc höôûng coå töùc khoâng coá ñònh, coù 1. Ñöôïc höôûng coå töùc coá ñònh baát keå keát theå cao hay thaáp tuøy theo keát quaû kinh quaû kinh doanh cao hay thaáp doanh 2. Ñöôïc höôûng coå töùc sau coå phieáu öu ñaõi 2. Ñöôïc höôûng coå töùc tröôùc coå phieáu phoå thoâng 3. Ñöôïc chia taøi saûn sau cuøng trong 3. Ñöôïc chi taøi saûn tröôùc khi chia cho coå tröôøng hôïp coâng ty bò thanh lyù ñoâng phoå thoâng trong tröôøng hôïp coâng ty bò thanh lyù 4. Giaù caû thöôøng dao ñoäng maïnh hôn coå 4. Giaù caû thöôøng ít dao ñoäng hôn coå phieáu öu ñaõi phieáu phoå thoâng 5. Lôïi nhuaän vaø ruûi ro cao hôn coå phieáu 5. Lôïi nhuaän vaø ruûi ro thaáp hôn coå phieáu öu ñaõi phoå thoâng Giôùi thieäu khaùi quaùt veà TTCP Thò tröôøng chöùng khoaùn Thò tröôøng traùi phieáu Thò tröôøng coå phieáu - thò tröôøng thöïc hieän caùc giao dòch mua baùn caùc loaïi coå phieáu do caùc coâng ty coå phaàn phaùt haønh. Phaân loaïi TTCP Thò tröôøng sô caáp – Nhaèm huy ñoäng voán daøi haïn cho coâng ty Thi tröôøng thöù caáp – Nhaèm taïo khaû naêng thanh khoaûn cho nhaø ñaàu tö Taùc ñoäng qua laïi giöõa hai loaïi thò tröôøng 4
Taàm quan troïng cuûa TTCP Taïo ra moät keânh huy ñoäng vaø phaân phoái voán khaùc beân caïnh keânh qua caùc toå chöùc taøi chính trung gian. Goùp phaàn taän duïng vaø huy ñoäng caùc nguoàn voán nhaøn roãi trong daân chuùng ñöa vaøo söû duïng nhaèm muïc tieâu sinh lôïi. Giuùp thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi goùp phaàn gia taêng doøng voán ñaàu tö tö nhaân vaø caûi thieän tình hình caùn caân thanh toaùn quoác teá. Giuùp coâng ty coù theå ña daïng hoaù nguoàn voán, haïn cheá vaø khaéc phuïc söï phuï thuoäc vaøo nguoàn voán ngaân haøng. Goùp phaàn cuûng coá vaø naâng cao trình ñoä quaûn lyù coâng ty. Caùc yeáu toá caáu thaønh TTCP Yeáu toá 1: Haøng hoaù Yeáu toá 2: Cung Yeáu toá 3: Caàu Yeáu toá 4: Cô sôû haï taàng cuûa thò tröôøng 5
Caùc yeáu toá caáu thaønh TTCP Caàu voán töø nhaø ñaàu tö Cung voán cho coâng ty Nhaø ñaàu tö Coâng ty coå phaàn Cung “haøng hoaù” cho nhaø ñaà tö Caàu “haøng hoaù” töø coâng ty Phaùt trieån coâng ty coå phaàn – taïo cung vaø tieàn ñeà cho phaùt trieån TTCP Luaät doanh nghieäp ñònh nghóa coâng ty coå phaàn laø moät loaïi hình doanh nghieäp trong ñoù: Voán ñieàu leä ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn Coå ñoâng chæ chòu traùch nhieäm veà nôï vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa doanh nghieäp trong phaïm vi soá voán ñaõ goùp Coå ñoâng coù quyeàn töï do chuyeån nhöôïng coå phaàn cuûa mình cho ngöôøi khaùc, tröø tröôøng hôïp coå phaàn öu ñaõi do coå ñoâng bieåu quyeát khoâng ñöôïc chuyeån nhöôïng vaø tröôøng hôïp 20% coå phaàn phoå thoâng phaûi naém giöõ trong 3 naêm ñaàu Coå ñoâng coù theå laø toå chöùc hoaëc caù nhaân, soá löôïng coå ñoâng toái thieåu laø 3 vaø khoâng haïn cheá soá löôïng toái ña. 6
Caùc loaïi hình doanh nghieäp D oanh nghieäp Doanh nghieäp nhieàu sôû höõu chuû Doanh nghieäp moät sôû höõu chuû DN Nhaø nöôùc Coâng ty chòu TNHH Coâng ty chòu TNVH DN tö nhaân D N nöôùc ngoaøi Coâng ty Coå phaàn Coâng ty TNHH Coâng ty hôïp danh C.ty Coå phaàn noäi boä C.ty Coå phaàn ñaïi chuùng C.ty Coå phaàn ñaïi chuùng ñaõ nieâm yeát Caùc loaïi coâng ty coå phaàn Coâng ty coå phaàn noäi boä laø loaïi coâng ty coå phaàn chæ phaùt haønh coå phieáu trong noäi boä nhöõng ngöôøi saùng laäp coâng ty. Coâng ty coå phaàn ñaïi chuùng laø coâng ty coå phaàn coù coå phieáu phaùt haønh roäng raõi ra coâng chuùng. Coâng ty coå phaàn ñaïi chuùng ñaõ nieâm yeát laø coâng ty coå phaàn ñaïi chuùng ñaõ ñöôïc nieâm yeát coå phieáu treân thò tröôøng chöùng khoaùn. 7
Ñaëc ñieåm cuûa coâng ty coå phaàn Veà maët phaùp lyù – phaùp nhaân vaø coå ñoâng chæ chòu traùch nhieäm höõu haïn trong phaïm vi voán goùp ñoái vôùi caùc khoaûn nôï cuûa coâng ty. Veà maët taøi chính – coù voán goùp ñöôïc chia thaønh nhöõng coå phaàn coù meänh giaù baèng nhau, coù theå huy ñoäng voán baèng caùch phaùt haønh coå phieáu vaø traùi phieáu, lôïi nhuaän sau thueá ñöôïc phaân chia cho coå ñoâng theo soá löôïng coå phaàn naém giöõ. Veà maët sôû höõu – coù nhieàu chuû sôû höõu khaùc nhau Veà maët quaûn lyù – coù söï taùch rôøi giöõa chuû sôû höõu vaø ngöôøi quaûn lyù. Vai troø cuûa coâng ty coå phaàn Khoâng coù coâng ty coå phaàn seõ khoâng coù coå phieáu Khoâng coù coå phieáu taát nhieân khoâng theå coù thò tröøông coå phieáu Coâng ty coå phaàn vöøa ñoùng vai troø laø nhaø phaùt haønh, töùc laø ngöôøi taïo cung vöøa ñoùng vai troø nhaø ñaàu tö, töùc laø ngöôøi taïo caàu coå phieáu Söï xuaát hieän vaø tham gia cuûa coâng ty coå phaàn vöøa taïo tieàn ñeà vöøa goùp phaàn laøm cho thò tröôøng coå phieáu hoaït ñoäng soâi noåi. 8
Phaùt trieån coâng ty coå phaàn ôû VN Thaønh laäp môùi coâng ty coå phaàn theo tinh thaàn Luaät doanh nghieäp Coå phaàn hoaù doanh nghieäp nhaø nöôùc Coå phaàn hoaù doanh nghieäp 100% voán nöôùc ngoaøi theo ñuùng chuû tröông cuûa Chính phuû. Taïo caàu cho thò tröôøng coå phieáu Thu huùt ña daïng caùc nhaø ñaàu tö Thu huùt caû nhaø ñaàu tö caù nhaân laãn nhaø ñaàu tö toå chöùc Thu huùt caû nhaø ñaàu tö trong nöôùc laãn nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc giao dòch mua baùn coå phieáu Qui ñònh meänh giaù coå phieáu Soá löôïng coå phieáu toái thieåu khi ñaët leänh mua baùn Qui ñònh tyû leä kyù quyõ khi mua baùn Thôøi gian thöïc hieän thanh toaùn 9
Cô sôû haï taàng thò tröôøng Heä thoáng giao dòch Heä thoáng thanh toaùn Löu kyù coå phieáu taäp trung Sôû giao dòch Phöông thöùc giao dòch Sôû giao dòch Loaïi thò tröôøng chính thöùc ñöôïc taïo laäp taïi moät ñòa ñieåm nhaát ñònh coù ñòa chæ roõ raøng, coù giôø giaác giao dòch cuï theå, coù quy cheá hoaït ñoäng, coù söï tuyeån löïa vaø nieâm yeát coå phieáu giao dòch mua baùn Ngoaøi sôû dòch, coå phieáu coøn ñöôïc mua baùn tröïc tieáp giöõa caùc nhaø ñaàu tö hoaëc thoâng qua moâi giôùi beân ngoaøi sôû giao dòch. Loaïi giao dòch naøy thöôøng ñöôïc goïi laø mua baùn coå phieáu ngoaøi sôû giao dòch hay mua baùn treân thò tröôøng OTC 10
Giao dòch OTC Leänh baùn Leänh mua Nhaø moâi giôùi: M, N, O, … Leänh mua Leänh baùn Caùc nhaø ñaàu Caùc nhaø ñaàu tö: A,B, C … tö: X,Y,Z … Tröïc tieáp giao dòch Giao dòch chính thöùc qua sôû giao dòch Caùc nhaø ñaàu Caùc nhaø ñaàu tö mua … tö baùn … Leänh mua Leänh baùn Göûi leänh Göûi leänh Sôû giao dòch Nhaø moâi giôùi: Nhaø moâi giôùi: chöùng khoaùn M, N, O, … R, S, T, … Chuyeån quyeàn Chuyeån quyeàn sôû höõu CP Trung taâm löu sôû höõu CP kyù chöùng khoaùn NH giöõ taøi NH giöõ taøi khoaûn tieàn göûi khoaûn tieàn göûi Thanh toaùn 11
Nguyeân taéc giao dòch cuûa sôû giao dòch Nguyeân taéc trung gian Nguyeân taéc coâng khai hoaù thoâng tin Nguyeân taéc ñaáu giaù Öu tieân theo möùc giaù: Ngöôøi mua naøo traû giaù cao nhaát seõ ñöôïc öu tieân mua, ngöôøi baùn naøo chaøo giaù baùn thaáp nhaát seõ ñöôïc öu tieân baùn. Öu tieân theo thôøi gian: Caùc leänh mua coù cuøng möùc giaù mua hoaëc caùc leänh baùn coù cuøng möùc giaù baùn thì ai ñöa leänh sôùm nhaát seõ ñöôïc öu tieân mua hoaëc öu tieân baùn. Öu tieân theo khoái löôïng: Neáu caùc leänh ñöa ra cuøng thôøi gian, leänh naøo coù khoái löôïng lôùn nhaát seõ ñöôïc öu tieân mua hoaëc baùn. Phöông thöùc giao dòch Caùc loaïi leänh giao dòch Leänh theo thò tröôøng (market order) Leänh giôùi haïn (limit offer) Leänh döøng baùn (stop loss order) Leänh döøng mua (stop buy order) Phöông thöùc khôùp leänh xaùc ñònh thôøi giaù coå phieáu Phöông thöùc ñaáu giaù leänh Phöông thöùc khôùp leänh vôùi leänh giao dòch taïi möùc giaù khôùp leänh 12
Caùc loaïi leänh giao dòch Leänh theo thò tröôøng – laø loaïi leänh mua hay baùn ñöôïc thöïc hieän ngay laäp töùc theo giaù thò tröôøng Leänh giôùi haïn – laø leänh mua hoaëc baùn coù xaùc ñònh möùc giaù giôùi haïn cuï theå trong moät thôøi haïn chôø ñôïi nhaát ñònh Leänh döøng baùn – laø leänh thò tröôøng coù ñieàu kieän, theo ñoù nhaø ñaàu tö chæ thò baùn coå phieáu neáu giaù coå phieáu xuoáng ñeán möùc ñaõ ñöôïc aán ñònh Leänh döøng mua – laø leänh thò tröôøng coù ñieàu kieän, theo ñoù nhaø ñaàu tö chæ thò mua coå phieáu neáu giaù coå phieáu taêng ñeán möùc ñaõ ñöôïc aán ñònh Phöông thöùc khôùp leänh giao dòch Phöông thöùc ñaáu giaù leänh – caùc leänh mua, baùn coå phieáu ñöôïc taäp trung vaøo sôû giao dòch ñeå tieán haønh ñaáu giaù töøng ñôït theo nguyeân taéc ñaáu giaù. Moãi ñôït ñaáu giaù seõ hình thaønh thôøi giaù coå phieáu laøm cô sôû cho hoaït ñoäng mua baùn. Thôøi giaù ñöôïc xaùc laäp theo nguyeân taéc giaù caân baèng giöõa cung và caàu, töùc laø möùc giaù ôû ñoù toång soá cung baèng toång soá caàu hoaëc cheânh leäch giöõa toång soá cung vaø toång soá caàu nhoû nhaát. 13
Ví duï: Giaù coå phieáu AXA vaøo phieân giao dòch hoâm tröôùc, khi ñoùng cöûa laø 37.000 ñoàng/coå phieáu. Leänh mua (soá CP ñaët mua) Giaù (ñoàng) Leänh baùn (soá CP ñaët baùn) 800 Giaù thò tröôøng 39.000 38.500 100 38.000 200 700 37.500 400 600 37.000 500 36.500 100 36.000 Giaù thò tröôøng 900 Taäp trung leänh vaøo sôû giao dòch ñeå ñaáu giaù xaùc laäp thôøi giaù coå phieáu vaø coâng boá treân baûng hieäu ñieän töû . G iaù Soá coå phieáu töông öùng möùc giaù Toång soá coå phieáu M ua Baùn Mua Baùn Giaù thò tröôøn g 800 800 3 9.000 800 1.600 3 8.500 100 800 1.600 3 8.000 200 800 1.500 37.500 700 400 1.500 1.300 3 7.000 600 2.100 900 3 6.500 500 2.600 900 3 6.000 100 2.700 900 Giaù thò tröôøn g 900 900 14
Taïi möùc giaù 37.500 toång soá coå phieáu caàn mua laø 1.500, toång soá coå phieáu caàn baùn laø 1.300 vaø cheânh leäch laø 1.500 – 1.300 = 200 coå phieáu. Ñaây laø möùc cheânh leäch thaáp nhaát, do ñoù, giaù coå phieáu AXA ñöôïc xaùc laäp laø 37.500 ñoàng/coå phieáu Cheân h leäc h 200 coå phieáu , coù hai khaû naên g xaûy ra: a) Nhaø kinh doanh tham gia thò tröôøn g baèn g caùc h baùn ra 200 coå phieáu ñeå caân baèn g cung-caàu b) Nhaø kinh doanh khoân g tham gia thò tröôøn g vaø nhöõn g leän h mua naøo ôû möùc giaù naøy ñeán treå phaûi chôø tham gia ñôït ñaáu giaù tieáp theo, neáu leän h mua ñoù coøn thôøi haïn hieäu löïc . Toùm taét keát quaû thöïc hieän leänh mua baùn ôû ñôït ñaáu giaù ñaàu tieân Tröôøng Toång soá CP Caùc leänh ñöôïc thöïc hieän hôïp giao dòch Leänh mua Leänh baùn a 1.500 800 CP theo giaù thò tröôøng 900 CP theo giaù thò tröôøng 700 CP theo möùc giaù 37.500 400 CP theo giaù 37.500 b 1.300 800 CP theo giaù thò tröôøng 900 CP theo giaù thò tröôøng 500 CP theo möùc giaù 37.500 400 CP theo giaù 37.500 15
Giaû söû sau ñôït ñaáu giaù ñaàu tieân, thò tröôøng tieáp tuïc nhaän caùc leänh mua vaø leänh baùn Leänh mua (soá CP ñaët mua) Giaù (ñoàng) Leänh baùn (soá CP ñaët baùn) 600 Giaù thò tröôøng 1.600 39.000 100 38.500 200 38.000 300 37.500 800 37.000 100 36.500 ÖÙng vôùi töøng möùc giaù coù theå coù leänh mua baùn cuõ chöa ñöôïc thöïc hieän vaø leänh mua baùn môùi nhaän cuøng tham gia ñaáu giaù trong ñôït naøy. Giaù Soá coå phieáu töông öùng möùc giaù Toång soá coå phieáu Mua Baùn Mua Baùn Giaù thò tröôøng 600 600 39.000 100 600 3.300 (3000m+300c) 38.500 300 (200m +100c) 600 3.200 (3000m+200c) 38.000 500 (300m+200c) 600 2.900 (1600+500+800) 37.500 200c 800 800 (600m+200c) 2.400 (1600+800) 37.000 600c 1.400 1.600 36.500 600 (100m+500c) 2.000 1.600 36.000 100c 2.100 1.600 Giaù thò tröôøng 1.600 1.600 16