BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP

Chia sẻ: Cao Thi Nhu Kieu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

763
lượt xem 62
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngày soạn: 15/2/2011 Ngày dạy: 22/2/2011 GVHD: NGUYỄN THỊ LAN PHƯƠNG GSTT: THIÊN CẨM TÚY BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP I.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức - Nêu được khái niệm của xinap. - Mô tả được cấu tạo của xinap - Trình bày được quá trình truyền tin qua xinap 2. Kĩ năng: - Quan sát hình ảnh, phát triển kiến thức. - Rèn luyện kĩ năng phân tích, tổng hợp, so sánh, làm việc với sách giáo khoa - Phân tích khái quát, kiên kết nội dung kiến thức 3. Thái độ: - Hiểu được bản chất của điện tế...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP

Ngày soạn: 15/2/2011 Ngày dạy: 22/2/2011 GVHD: NGUYỄN THỊ LAN PHƯƠNG GSTT: THIÊN CẨM TÚY BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP I.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức - Nêu được khái niệm của xinap. - Mô tả được cấu tạo của xinap - Trình bày được quá trình truyền tin qua xinap 2. Kĩ năng: - Quan sát hình ảnh, phát triển kiến thức. - Rèn luyện kĩ năng phân tích, tổng hợp, so sánh, làm việc với sách giáo khoa - Phân tích khái quát, kiên kết nội dung kiến thức 3. Thái độ: - Hiểu được bản chất của điện tế bào, là cơ sở giải thích hiện tượng sinh lí. II. NỘI DUNG TRỌNG TÂM: Cấu tạo xi nap hóa học. - Cơ chế truyền tin qua xinap hóa hoc - III. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Tranh các loại xinap - Tranh phóng to sơ đồ cấu tạo xinap, hình 30.2 - Tranh phóng to sơ đồ truyền tin qua xinap, hình 30.3 - IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao mielin khác có bao - mielin như thế nào?
Tại sao xung thần kinh lan truyền trên sợi thần kinh có bao mielin theo cách nhảy - cóc? 3. Đặt vấn đề: Ở bài 29, các em đã biết lan truyền xung thần kinh dọc sợ thần kinh. Trong 1 cung - phản xạ xung thần kinh được truyền qua sợi thần kinh đến cơ quan thực hiện. Như vậy có sự dẫn truyền xung thần kinh từ sợi thần kinhn sang sợi c ơ, qua một bộ phận nối tiếp đó là xinap. Vậy xinap là gì? 4. Tiến trình dạy học A. Khái niệm và cấu tạo của xinap Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh HS tham khảo thông tin SGK và quan sát 1. Khái niệm Cho HS quan sát một số hình ảnh của hình ảnh - Xinap nằm giữa 2 tế bào. xinap. + Xác định vị trí của xinap? GV dẫn: xinap nằm giữa 2 tế bào, giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh, giữa tế Xinap thần kinh – thần kinh, xinap - bào thần kinh với tế bào cơ, hay là tế bào thần kinh – cơ, xinap thần kinh – tuyến. tuyến. Có những kiểu xinap nào? Tên gọi theo tế bào mà thần kinh - - tiếp xúc. - Xi nap là gì? GV dẫn: Xinap là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với các loại tế bào khác? Xinap là diện tiếp xúc giữa tế bào - Trình bày khái niệm xinap. thần kinh với tế bào thần kinh, giữa - GV nhận xét và tổng kết. tế bào thần kinh với các loại tế bào Có 2 loại xinap là xianp điện và xinap hóa khác như tế bào tuyến, tế bào cơ. học.. Xinap hóa học là phổ biến. Xinap có cấu tạo như thế nào? Xinap gồm có: - 2. Cấu tạo Quan sát hình 30.2, giới thiệu về hình ảnh. Màng trước, màng sau, khe xinap, chùy - Mô tả cấu tạo hóa học của xinap hóa học xinap GV nhận xét:
+ Màng trước: Phình to làm thành chùy xinap ( cúc). Các túi nhỏ chứa chất môi giới hóa học như: axetincolin, adrenalin, một số ti thể. + Màng sau: có nhiều enzime, thụ thể nhận chất trung gian hóa học. + Khe xinap:giữa màng trước và màng sau. GV nhấn mạnh: Mỗi xinap chỉ có 1 loại chất trung gian hóa học. Chất trung gian phổ biến nhất ở động vật là axetincolin, noradrenalin, Ngoài ra còn nhiều chất trugn gian khác như dopamin, serotorin. Nội dung: I. Khái niệm và cấu tạo 1. Khái niệm xinap: Xinap là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh, giữa tế bào thần - kinh với các loại tế bào khác như tế bào tuyến, tế bào cơ. Các kiểu xinap: Xinap thần kinh – thần kinh, xinap thần kinh – cơ, xinap thần kinh - – tuyến. 2. Cấu tạo: + Màng trước: Phình to làm thành chùy xinap ( cúc). Các túi nhỏ chứa chất trung gian hóa học như: axetincolin, adrenalin, một số ti thể. + Màng sau: có nhiều enzime, thụ thể nhận chất trung gian hóa học. + Khe xinap:giữa màng trước và màng sau. - Chất trung gian phổ biến nhất ở động vật là axetincolin, noradrenalin, Ngoài ra còn nhiều chất trugn gian khác nh ư dopamin, serotorin B. Quá trình truyền tin qua xinap. Thông tin truyền dưới dạng Xung thần kinh khi đến xinap tiếp tục được lan truyền qua xinap. Quá trình truyền tin qua xinap diễn ra như thế nào? Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
Quan sát hình 30.3. GV giới thiệu chung HS tham khảo thông tin SGK trang 122 về hình ảnh. Xung thần kinh lan truyền đến chùy - xinap, làm Ca2+ đi vào trong chùy Quá trình truyền tin qua xinap diễn - ra như thế nào? xinap. Ca2+ vào làm cho các bóng chứa - axetincolin gắn vào màng trước và vỡ ra, giải phóng vào khe xinap. Axetincolin gắn vào thụ thể trên - GV nhận xét: Xung thần kinh truyền đến màng sau và làm xuất hiện điện thế tận cùng của mỗi sợi thần kinh, tới các hoạt động lan truyền đi tiếp. chùy xinap sẽ làm thay đổi tính thấm của màng đối với Ca2+ => Ca2+ tràn từ dịch mô vào dịch bào ở chùy xinap => các bóng gắn vào màng trước và giải phóng chất trung gian hóa học vào khe xinap => chất trung gian hóa học đi đến màng sau xinap => làm thay đổi tính thấm màng sau xinap tạo thành xung thần kinh truyền đi tiếp. Vậy rõ ràng: thông tin được truyền qua xinap nhờ chất trung gian hóa học. Tại sao tin được truyền qua xinap Vì phía màng sau không có chất - - chỉ theo 1 chiều, từ màng trước qua trung gian hóa học để đi về phía màng sau mà không theo chiều màng trước. Ở màng trước không có ngược lại. thụ thể nhận chất trung gian hóa học. Mở rộng: Tại sao chất trung gian hóa học - không bị ứ đọng lại ở màng sau xinap.? Nguyên nhân là do: màng sau có enzime axetincolinsteraza phân hủy axetincolin thành axetate và colin. Hai chất này qua
màng trước, di vào chùy xinap và được tái tổ hợp thành axetincolin chứa trong các bóng xinap. Cơ chế truyền tin qua xi nap được - ứng dụng trong thực tế như đối với thuốc atropin giúp giảm đau, thuốc tẩy giun sán dipterex ở lợn. GV giải thích cơ chế trong phần mở rộng này để giúp học sinh hiểu thêm. - Trong cơ thể còn có loại xinap điện, ít phổ biến. Có cấu tạo từ kênh ion nối giữa 2 màng tế bào cạnh nhau nên xung thần kinh có thể lan truyền thẳng từ noron này sang noron khác. Nội dung: II. Cơ chế truyền tin qua xinap: Quá trình truyền tin qua xinap gồm các giai đoạn sau: - + Xung thần kinh lan truyền đến chùy xinap, làm Ca2+ đi vào trong chùy xinap. + Ca2+ làm cho các bóng chứa chất trung gian hóa học gắn vào màng trước vỡ ra . Chất trung gian hóa học đi qua khe xinap đến màng sau. + Chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể ở màng sau xinap làm xuất hiện điện thế hoạt động ( xung thần kinh) hình thành lan truyền đi tiếp. 5. Củng cố: Hoàn thành câu hỏi trắc nghiệm: 1. Túi xinap bị vỡ, các chất trung gian hóa học sẽ được giải phóng vào : A. Dịch mô B. Dịch bào. C. Màng trước xinap. D. Khe xinap 2. Nơi có các bóng chứa các chất trung gian hóa học đó là: A. Chùy xinap
B. Dịch bào C. Khe xinap D. Ti thể. 3. Xung thần kinh chỉ được chuyển giao từ màng trước xinap qua màng sau xinap theo 1 chiều nhờ: A. Các chất trung gian hóa hoc B. Ion Ca2+ C. Xuôi chiều gradient nồng độ. D. Sự chênh lệch về điện thế. C. DẶN DÒ - Đọc SGK và mục “ Em cần biết” - Chuẩn bị bài mới: + Phân biệt tập tính bẩm sinh và tập tính học được. + Cho 1 vài ví dụ về các loại tập tính.