Áp xe gan
Ứ
Ễ
BS NGUY N Đ C LONG
A/ Áp xe gan do a míp
ơ ế ệ
I. Nguyên nhân và c ch b nh sinh.
ộ Nguyên nhân b nh là do th h at đ ng c a a
ệ ố ể ọ ạ thành đ i tràng ( th ng là
ạ
ươ ạ ồ
ng thành m ch, theo các tĩnh m ch m c treo r i ạ ạ ệ ố ử ủ ườ ở míp gây ra. A míp s ng ổ manh tràng ) gây áp xe và loét niêm m c làm t n ạ th vào gan theo h th ng tĩnh m ch c a.
ơ ế ệ
I. Nguyên nhân và c ch b nh sinh.
ề ự ể ủ
ự ế ự i áp l c âm tính do tác c a c hoành ấ ẽ ạ ặ ườ ng m t.
ườ ườ i ta
ủ ế ấ
ừ ậ ơ ườ ả ng th y bên ph i mach
ậ
ắ ạ ồ
ộ ố ủ ạ ử ế ế ế ả S di chuy n c a Amip lên gan có nhi u gi thuy t: ể ổ ộ Di chuy n tr c ti p, a míp chui ra thành ru t vào ủ ơ ướ ụ b ng và d trong khi hô h p s hút a míp lên vòm gan. ậ ạ ng b ch m ch ho c đ Theo đ ử ạ ng tĩnh m ch c a là ch y u và ng Theo đ ấ ằ ườ th y r ng áp xe gan a míp th ả ề nhi u h n bên trái vì gan ph i nh n máu t ừ ộ treo tràng trên nh n máu t ru t non, manh tràng và ạ đ i tràng. ế Đ n gan, A míp làm t c tĩnh m ch nh gây nh i bào gan. huy t và đ c t c a amip gây ho i t ỏ t
ả
ệ
ẫ
II. Gi
i ph u b nh lý.
ộ
ổ ọ ư áp xe.
ổ ổ k t h p v i nhau hình thành áp xe.
ả ng là 1
ướ ườ thùy ph i 8090%, th ặ ể ng phát tri n lên m t gan.
ớ áp xe: L p ngoài là t ổ ứ ổ ứ ị ơ ch c gan s hóa, l p ườ ạ ử ch c nhu mô gan b ho i t ớ ng có a míp , th
ầ ổ
ị ủ ặ áp xe lúc đ u đ c quánh màu nâu do ạ ộ ẫ ch c gan b h y ho i tr n l n vào nhau, sau
ạ 1. Giai đo n viêm lan r ng. ỏ Gan to, đ , căng m ng, ch a có ủ ạ 2. Giai đo n làm m . ớ ạ ử ế ợ ho i t Các Ổ ể ặ áp xe có các d c đi m: ặ ở ườ ể ặ Đ c đi m: th ng g p ấ ộ ổ to đ c nh t và có xu h ấ ạ C u t o: ổ Thành trong là t ở đây. ủ ấ Ch t m trong ổ ứ máu và t ầ ỏ l ng d n và có màu Chocola.
ứ
ệ III. Tri u ch ng:
1. Lâm sàng: ườ ặ ừ ổ Th ng g p nam, t 30 – 50 tu i.
ộ
ườ ườ n 9 đ
ữ ử ộ
ả ơ a. C năng: ộ ố S t cao 39 – 40 đ , giao đ ng. ặ ở ng nách gi a, đau liên s Đau vùng gan hay g p ụ ỉ ả lan lên b vai, đau âm liên t c, tăng lên khi ho, c đ ng và ằ n m nghiêng ph i.
ứ
ệ III. Tri u ch ng:
ự 1. Lâm sàng: ể ứ ệ b. Tri u ch ng th c th :
ổ ấ N i b t nh t là gan to và đau.
ố ướ ờ ườ i b s n 2 3 thoát ngón
ệ ấ Gan to lên phía trên và xu ng d ấ ấ tay, n r t đau. ấ Các d u hi u: Rung gan +, Ludlow +
ứ
ệ III. Tri u ch ng:
ẩ ễ ưỡ ẩ i b n
1. Lâm sàng: c. Toàn thân: ộ ệ ứ ỏ ầ
ể ệ ứ ậ m t)
ề ử ị ỵ H i ch ng nhi m khu n: môi khô, l M t m i chán ăn, g y sút. ạ Da niêm m c không vàng ( không có bi u hi n Ti n s : B l a míp
ứ
ệ III. Tri u ch ng:
ậ
ệ
ạ ỷ ệ l đa nhân trung tính tăng, máu 2. C n lâm sàng: a. Xét nghi m máu: ầ ng b ch c u tăng, t
ố ượ S l ắ l ng tăng. b. b. X Quang:
ơ
ườ ổ
ị ẩ ả ứ n hoành tù ( ph n ng màng ph i) ử ộ ơ ả Bóng gan to, c hoành b đ y lên cao. Góc s ế Chi u: c hoành gi m c đ ng.
ứ
ệ III. Tri u ch ng:
ậ
ị ướ ạ ổ ẩ ng pháp có giá tr trong ch n đoán áp xe gan. Qua áp ng kích th c giai đo n
ể ướ ẫ ọ ổ ế ng d n ch c hút áp xe và theo dõi k t
ẩ
ọ ướ ề ị i
ng d n c a siêu âm.
ườ ườ ặ ấ ơ ồ ng ch c là n i đau và ph ng nh t ho c liên s n 89
ữ 2. C n lâm sàng: c. Siêu âm: ị ươ Là ph ị ố ượ ị siêu âm xác đ nh v tr s l xe. Siêu âm còn đ h ả ề ị qu đi u tr . ọ d. Ch c hút thăm dò ch n đoán: ể ẩ ọ Ch c dò b ng kim dài đ ch n đoán và đi u tr , ch c d ướ h Th ườ đ ằ ẫ ủ ọ ng nách gi a.
ứ
ế
IV. Bi n Ch ng.
ề ị ượ ấ ố Phát hi n đi u tr đúng tiên l ng r t t ộ ố ế t. M t s bi n
ệ ể ặ
ư ậ
ổ ổ ụ b ng …
ự ứ ch ng có th g p là: ạ ỡ ổ áp xe vào các t ng lân c n nh là V ỡ ỡ ỡ V vào màng ph i, v vào màng tim, v vào ể ỡ Ngoài ra còn có th v ra ngoài thành ng c.
ẩ V. Ch n đoán:
ậ ệ
ự ẩ ệ
ư ệ ể t làm xét nghiêm a1 FP, Arginasa,
ộ ố ẹ ướ ễ ộ ậ c gan b i nhi m, viêm túi m t
ứ D a vào các tri u ch ng lâm sàng và c n lâm sàng. ệ ớ t v i các b nh: Ch n đoán phân bi Ung th gan: đ phân bi ọ siêu âm ch c thăm dò. M t s b nh khác: nang n c p.ấ
ị ề VI. Đi u tr .
1. N i khoa.
ệ
t a míp ề ợ
ễ ệ ặ ố ộ ẩ t vi khu n Gram âm ộ a. Di Emetin li u 1mg/kg/ngày và 10mg/kg/ đ t. Metronidazol 3mg/kg/ngày và 30mg/kg/đ tợ b. Kháng sinh ch ng b i nhi m, đ c bi
ị ề VI. Đi u tr .
ề 2. Đi u tr ngo i khoa.
ọ ẫ ủ ướ ướ i h ng d n c a SA càng
ồ ố ộ ầ ặ ọ i đa r i rút ngay, ho c ch c hút vài
ể ọ ặ ư ế
ọ ộ ả ố ế t.
ẫ ư ạ
ủ ồ ạ ọ
ẫ ư ủ
ế ắ ớ
ạ ị ủ ọ a. Ch c hút m Ch c băng kim dài 10 – 12 cm, d tố t Có th ch c m t l n hút t ồ ầ l n, ho c l u kim 24 h r i ch c hút ti p. ủ ọ Nhìn chung ch c hút m + n i khoa cho k t qu t ủ b. Chích r ch d n l u m . ạ ư Sau ch c và l u kim 48h t o dính, r ch và tách tháo m , r i ặ ố đ t ng cao su to d n l u m c. M .ổ ị ỉ ạ Ch đ nh h n ch , c t gan v i áp xe mãn tính, thành dày không ủ ề li n rò m kéo dài.
ườ
B/ Áp xe gan đ
ậ ng m t
ơ ế ệ
I. Nguyên nhân và c ch b nh sinh.
ậ
ế Do s i m t ậ ỏ ỏ ặ ở ườ ớ ườ ng ng g p Th ạ ổ ủ ậ ẫ ng m t d n đ n làm m và t o ắ i l n do s i làm t c m t và gây viêm áp xe. đ
ườ Do giun:
ặ ở ẻ ườ ậ ườ ậ Hay g p tr em giun lên đ ng m t gây viêm đ ng m t
ố ợ ả ỏ và áp xe. Trong th c t ự ế ườ th ng ph i h p c s i và giun.
ả
ệ
ẫ
II. Gi
i ph u b nh lý.
ề ổ ỏ ằ ặ ở áp xe nh n m r i rác, hay g p gan trái
ườ ườ
ỏ
ứ ạ ặ ắ
ủ ế ề ẩ
ả ư ể ả ng là nhi u Th ằ và th ng n m sâu trong nhu mô gan. ặ ườ ậ Đ ng m t giãn to, có s i ho c giun. ủ Ổ áp xe: Ch a m loãng, màu tr ng ho c màu vàng nh t, ủ ặ n ng mùi.Trong m có nhi u vi khu n và ch y u là e.coli và paracoli, có th có c tr ng giun.
ứ
ệ III. Tri u ch ng.
ạ ườ ả
n ph i. ộ ố ố ộ
ướ ể ạ 1. Lâm sàng. ơ a. C năng: ơ Đau c n h s S t cao 39 – 40 đ , kèm theo rét run. S t giao đ ng. Da, niêm m c vàng, n c ti u vàng.
ng khó thăm khám vì HSF ph n ng
ả ứ ậ ộ ắ ườ ặ ẫ ng là thùy trái, m t đ ch c, m n nh n
ơ
ể ự b. Th c th : ườ Th Gan to, th ệ ấ D u hi u rung gan và Ludlow + song ít h n áp xe gan do a míp.
ứ
ệ III. Tri u ch ng.
ậ
ướ 2. C n lâm sàng. a. Xét nghi m.ệ BC tăng, BC đa nhân trung tính tăng. Bilirubin máu tăng cao. ề Photphattaza ki m tăng. ắ ố ậ ể N c ti u có s c t m t.
ị ấ ẩ
ụ ậ ả ấ ổ b. X Quang. XQ không ch n b th y bóng gan to. Ch p m t qua da: có th y hình nh áp xe
ả ổ ỏ áp xe và s i. ấ c. Siêu âm: Th y hình nh các
ị ề IV. Đi u tr .
ị ạ ủ ế
ế ấ ỏ ẫ ư ườ ậ i quy t nguyên nhân l y s i, giun đ ng m t, d n l u
ườ
ế ậ ấ ạ ng m t r t h n ch . ố ị ằ ẩ
ề Đi u tr ngo i khoa là ch y u. ổ ấ ứ ị ỉ Ch đ nh m c p c u có trì hoãn. ổ ả M gi ậ ườ ng m t. đ ắ ị ỉ Ch đ nh c t gan trong áp xe đ ướ Tr c và sau m đi u tr b ng kháng sinh ch ng vi khu n Gr âm và h i s c t ổ ề ồ ứ ố t
