Bài giảng Kinh tế nguồn nhân lực 1: Chương 3 - Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu và sự phát triển không ngừng của khoa học công nghệ, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ngày càng khẳng định vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Nguồn nhân lực chất lượng cao được xem là động lực cốt lõi, quyết định năng lực cạnh tranh và sự thịnh vượng của mỗi quốc gia. Chương này đi sâu phân tích tầm quan trọng của việc đầu tư vào con người, làm rõ các khái niệm cơ bản về vốn nhân lực, và mối liên hệ mật thiết giữa nó với quá trình phát triển kinh tế. Qua đó, tài liệu này nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện về các yếu tố cấu thành và phương thức tác động của vốn nhân lực trong việc định hình quỹ đạo tăng trưởng kinh tế, đồng thời nhấn mạnh vai trò của hệ thống giáo dục quốc dân trong chiến lược này.

Các nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý nhân sự, các chuyên gia giáo dục, nhà nghiên cứu kinh tế và sinh viên quan tâm đến phát triển nguồn nhân lực và tăng trưởng kinh tế.

Tài liệu này tập trung làm rõ vai trò thiết yếu của đào tạo và phát triển nguồn nhân lực như một yếu tố quyết định đối với tăng trưởng kinh tế và sự phát triển xã hội. Mở đầu bằng việc định nghĩa các khái niệm cơ bản như đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng, nâng cao trình độ và phát triển nguồn nhân lực, tài liệu sau đó đi sâu vào phân tích vốn nhân lực. Vốn nhân lực được định nghĩa là tổng hợp các kiến thức, kỹ năng và khả năng mà một cá nhân tích lũy được thông qua giáo dục và kinh nghiệm làm việc, có những đặc trưng riêng biệt như là tài sản cá nhân nhưng mang cả tính cộng đồng và hiệu ứng ngoại sinh. Phương pháp tiếp cận bao gồm việc xác định các con đường tích lũy vốn nhân lực chủ yếu thông qua đầu tư vào giáo dục và đào tạo. Đặc biệt, chương trình làm nổi bật hai phương thức tác động chính của vốn nhân lực: hiệu ứng nội sinh, trong đó vốn nhân lực cá nhân trực tiếp làm tăng năng suất lao động và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; và hiệu ứng ngoại sinh, vốn ảnh hưởng tích cực đến nhiều khía cạnh xã hội như trình độ con cái, sức khỏe gia đình, giảm tỷ lệ tội phạm và tăng cường liên kết xã hội. Tài liệu cũng cung cấp cái nhìn tổng quan về hệ thống giáo dục quốc dân tại Việt Nam, bao gồm giáo dục mầm non, phổ thông, nghề nghiệp và đại học, khẳng định vai trò của hệ thống này như một trụ cột trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực. Giá trị ứng dụng và hàm ý của tài liệu là cung cấp một khung khổ lý luận và thực tiễn quan trọng cho việc hoạch định chính sách. Nó nhấn mạnh sự cần thiết của việc đầu tư có chiến lược vào giáo dục và đào tạo để không chỉ nâng cao năng suất cá nhân mà còn tạo ra những lợi ích lan tỏa sâu rộng cho toàn xã hội, góp phần vào sự phát triển bền vững và toàn diện của quốc gia.