Bài giảng Kỹ thuật thi công: Chương 1 - Những khái niệm cơ bản

Chia sẻ: Chán Đời | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

168
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Môn học Tổ chức thi công chứa đựng những kiến thức giúp cho sinh viên, kỹ sư công trình nắm được một số nguyên tắc cơ bản về lập kế hoạch sản xuất xây dựng, đồng thời nắm vững các vấn đề lý luận và thực tiễn mặt bằng thi công một công trường, một công trình đơn vị, kiến thức tổng hợp về chỉ đạo và quản lý thi công. Tham khảo chương 1 "Những khái niệm cơ bản" thuộc bài giảng Kỹ thuật thi công để nắm bắt chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Kỹ thuật thi công: Chương 1 - Những khái niệm cơ bản

Ch¬ng 1 nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n Bµi më ®Çu I. §Æt vÊn ®Ò Ở nước ta, thiết kế tổ chức thi công chưa được chú ý đúng mức. Những công trình có chuẩn bị cũng có tiến độ thi công và một số bản vẽ trình bày một vài biện pháp thi công nhưng rất sơ sài và chỉ có tác dụng tượng trưng, trong quá trình thi công hầu như không sử dụng đến. Các quyết định về công nghệ hầu như phó mặt cho cán bộ thi công phụ trách công trình, cán bộ thi công này cùng lúc làm hai nhiệm vụ vừa là người thiết kế công nghệ, vừa là người tổ chức sản xuất. Đối với những công trình quy mô lớn và phức tạp thì ngay cả những cán bộ giàu kinh nghiệm và năng lực cũng không thể làm tròn cả hai nhiệm vụ đó, công việc xây dựng sẽ tiến hành một cách tự phát không có ý đồ toàn cục, do đó dễ xảy ra những lãng phí lớn về sức lao động, về hiệu suất sử dụng thiết bị, kéo dài thời gian thi công, tăng chi phí một cách vô lý. Việc thiết kế tổ chức thi công mà điều quan trọng là thiết kế phương thức, cách thức tiến hành từng công trình, hạng mục hay tổ hợp công trình…, có một vai trò rất lớn trong việc đưa ra công trình thực từ hồ sơ thiết kế kỹ thuật ban đầu và các điều kiện về các nguồn tài nguyên. Nó là tài liệu chủ yếu chuẩn bị về mặt tổ chức và công nghệ, là công cụ để người chỉ huy điều hành sản xuất, trong đó người thiết kế đưa vào các giải pháp hợp lý hóa sản xuất để tiết kiệm vật liệu, lao động, công suất thiết bị, giảm thời gian xây dựng và hợp lý về mặt giá thành. II. Môc ®Ých vµ yªu cÇu 1. Môc ®Ých M«n häc Tæ chøc thi c«ng chøa ®ùng nh÷ng kiÕn thøc gióp cho sinh viªn, kü s c«ng tr×nh n¾m ®îc mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt x©y dùng, ®ång thêi n¾m v÷ng c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn mÆt b»ng thi c«ng mét c«ng trêng, mét c«ng tr×nh ®¬n vÞ, kiÕn thøc tæng hîp vÒ chØ ®¹o vµ qu¶n lý thi c«ng. 2. Yªu cÇu a. §èi víi b¶n thiÕt kÕ tæ chøc x©y dùng vµ thiÕt kÕ thi c«ng ph¶i ®¹t ®îc. - §¶m b¶o n©ng cao n¨ng suÊt vµ hiÖu suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c thi c«ng trªn c«ng trêng. 1
- §¶m b¶o ®óng quy tr×nh thi c«ng vµ quy ph¹m kü thuËt trong x©y dùng. - §¶m b¶o thêi h¹n x©y dùng ®· ®îc quy ®Þnh (thêi h¹n x©y dùng c«ng tr×nh ®· ®îc khèng chÕ). - §¶m b¶o an toµn lao ®éng cho ngêi vµ m¸y mãc thiÕt bÞ trªn c«ng trêng. -§¶m b¶o vÖ sinh m«i trêng, vÖ sinh c«ng nghiÖp, phßng ch¸y næ. -H¹ gi¸ thµnh cho c«ng tr×nh, n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t. b. §èi víi SV: sau khi häc xong m«n häc SV ph¶i. - LËp ®îc biÖn ph¸p kü thuËt, tæ chøc vµ kÕ ho¹ch tiÕn ®é thi c«ng cho nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng d©n dông vµ c«ng nghiÖp. - LËp kÕ ho¹ch c«ng t¸c cho tõng kú (tõng tuÇn), tõng th¸ng hoÆc tõng quý. - LËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, nh©n lùc vµ thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c thi c«ng ®¶m b¶o ®óng tiÕn ®é. -TÝnh to¸n thiÕt kÕ vµ bè trÝ ®îc mÆt b»ng thi c«ng c«ng tr×nh ®óng thùc tÕ, ®¶m b¶o c¸c quy ®Þnh chung. 3. CÁC BƯỚC THIẾT KẾ, PHÂN LOẠI THIẾT KẾ TRONG XÂY DỰNG CƠ BẢN Theo quan điểm vĩ mô của người quản lý đầu tư, công trình xây dựng luôn gắn liền với một dự án, nó thường trải qua ba giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư và đưa công trình vào hoạt động (hình 11). Khả năng đầu tư của Nhu cầu của thị Hình thành dự án doanh nghiệp nhà trường nhà nước, xã đầu tư nước, xã hội hội Thực hiện đầu tư Khai thác Chuẩn bị đầu tư (Sử dụng công trình) (Xây dựng công trình) Hình 11. Quá trình hình thành công trình theo quan điểm vĩ mô. 2
Như vậy muốn hình thành một dự án phải là kết quả của nguyên nhân chủ quan (khả năng đầu tư) và nguyên nhân khách quan (nhu cầu của thị trường). Theo quan điểm vi mô của người quản lý xây dựng, một công trình được hình thành thường qua sáu bước như sau. Trên hình 12 trình bày đầy đủ các bước tiến hành thực hiện một dự án xây dựng thuộc nhà nước quản lý. Nhưng nó cũng bao hàm cả với các công trình chủ đầu tư là tư nhân. Tuy nhiên tùy theo quy mô công trình các bước có thể đơn giản hoá hoặc sát nhập lại chỉ giữ những bước cơ bản. Thẩm định Thẩm định Thẩm kế P/A kiến trúc sơ bộ Lập dự án Thiết Khảo Báo cáo kếả o Kh Ý Đấu Thi Khai tưởng sát kỹ dự án sát bổ thuật khả thi sung thầu công thác CHỦ ĐẦU NHÀ TƯ THỰC THẦU CHỦ ĐẦU HIỆN TƯ CƠ QUAN TƯ VẤN THỰC HIỆN Hình 12. Quá trình hình thành công trình theo quan điểm vi mô. 3
Bµi 1: Môc ®Ých, ý nghÜa cña c«ng t¸c thiÕt kÕ tæ chøc thi c«ng Tæ chøc s¶n xuÊt x©y dùng lµ mét bé phËn quan träng cña ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n (XDCB) bëi v× hiÖu qu¶ vµ chÊt lîng cña chñ tr¬ng ®Çu t x©y dùng tuy ®· ®îc quy ®Þnh trong thiÕt kÕ, nhng thùc hiÖn yªu cÇu ®ã ®óng vµ tèt do kh©u tæ chøc s¶n xuÊt x©y dùng quyÕt ®Þnh. Níc ta hiÖn nay cã khèi lîng x©y dùng dë dang ®ang chiÕm tû lÖ kh¸ cao do nhiÒu nguyªn nh©n: nguån vèn ®Çu t, tæ chøc x©y dùng. 1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung Xây dựng là một ngành sản xuất cơ bản trong nền kinh tế quốc dân. Xây dựng đóng vai trò quan trọng trong xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật của xã hội. Sản phẩm xây dựng gắn liền với tất cả các ngành sản xuất với tất cả các lĩnh vực kinh tế nhất là trong giai đoạn phát triển ban đầu. Xây dựng biểu hiện sự phát triển của một xã hội. Chính vì thế mà nhà nước ta xem xây dựng là một ngành công nghiệp nặng – ngành xây dựng cơ bản. Trong XDCB thì xây dựng dân dụng và công nghiệp chiếm tỷ trọng lớn. Nhiệm vụ của người xây dựng là phải sử dụng hiệu qủa vốn đầu tư để đạt được mục đích đề ra trong giai đoạn ngắn nhất. Để đạt được nhiệm vụ trên người ta phải vận dụng sáng tạo những thành quả của tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ, khai thác tiềm năng tự nhiên và cơ sở vật chất kỹ thuật của các đơn vị sản xuất. Tất cả điều đó phụ thuộc vào trình độ tổ chức sản xuất của người điều hành trong quá trình xây dựng công trình. Tóm lại nhiệm vụ của môn học tổ chức thi công là hoàn thiện hệ thống quản lý, xác định các phương án tổ chức, chỉ đạo xây dựng một cách khoa học đảm bảo hiệu quả kinh tế kỹ thuật tối ưu khi xây dựng công trình cũng như khi xây dựng một liên hiệp công trình dân dụng và công nghiệp. 4
1.2. Môc ®Ých C«ng t¸c thiÕt kÕ tæ chøc thi c«ng (TK TCTC) gióp cho c¸n bé kü thuËt n¾m ®îc nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt phôc vô thi c«ng, ®ång thêi trang bÞ lý luËn vµ tr×nh ®é tæ chøc chØ ®¹o thi c«ng t¹i hiÖn trêng. 1.3. Yªu cÇu - ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt thi c«ng tiªn tiÕn, c¸c ph¬ng ph¸p tæ chøc lao ®éng khoa häc. Ph¬ng ¸n tæ chøc thi c«ng ph¶i phï hîp víi tõng c«ng tr×nh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ kh¸c nhau. - N©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu suÊt sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ. - §¶m b¶o thêi gian thi c«ng: ®¹t vµ vît kÕ ho¹ch ®Ò ra - §¶m b¶o chÊt lîng c«ng tr×nh. - §¶m b¶o an tµn lao ®éng (cho ngêi vµ thiÕt bÞ), vÖ sinh m«i trêng. - Chi phÝ XD c«ng tr×nh lµ hîp lý nhÊt. 1.4. ý nghÜa Gióp cho c¸n bé kü thuËt: - ChØ ®¹o thi c«ng t¹i hiÖn trêng. - §iÒu phèi nhÞp nhµng c¸c kh©u phôc vô thi c«ng: khai th¸c chÕ biÕn vËt liÖu, gia c«ng cÊu kiÖn vµ c¸c b¸n thµnh phÈm, vËn chuyÓn b«c dì vËt liÖu, x©y l¾p c¸c bé phËn c«ng tr×nh, trang trÝ hoµn thiÖn c«ng tr×nh,... - Phèi hîp s¶n xuÊt gi÷a c«ng trêng víi c¸c XÝ nghiÖp hoÆc c¸c c¬ së SX kh¸c. - §iÒu ®éng nh©n lùc, vËt liÖu, tiÒn vèn... trong qu¸ tr×nh thi c«ng mét c¸ch hîp lý nhÊt - §iÒu ®éng nhiÒu ®¬n vÞ SX trong cïng mét thêi gian trªn cïng mét ®Þa ®iÓm XD Tãm l¹i, c«ng t¸c TK TCTC nh»m ®¶m b¶o cho viÖc thi c«ng trªn c«ng trêng tiÕn hµnh mét c¸ch ®iÒu hoµ - nhÞp nhµng vµ c©n ®èi ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých n©ng cao chÊt lîng c«ng tr×nh tiÕt kiÖm nh©n lùc, vËt liÖu gi¶m gi¸ thµnh XD, rót ng¾n thêi gian thi c«ng ®¶m b¶o ATL§ vµ sím ®a c«ng tr×nh v¶o sö dông. 5
Bµi 2: S¶n phÈm x©y dùng vµ c¸c ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y dùng: S¶n phÈm XDCB lµ ph¬ng tiÖn cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ sö dông kh¸c. (VÝ dô: Nhµ m¸y lµ ph¬ng tiÖn cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, ®Ëp níc lµ ph¬ng tiÖn ng¨n chøa níc cho thuû ®iÖn hoÆc n«ng nghiÖp, ®êng x¸ cÇu cèng lµ ph¬ng tiÖn cho giao th«ng vËn t¶i...). §«i khi s¶n phÈm x©y dùng cßn lµ môc ®Ých cña s¶n xuÊt x· héi. Nhµ ë lµ ph¬ng tiÖn ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cña con ngêi nhng nã còng lµ môc tiªu x· héi, v× s¶n xuÊt ®Ó ®em l¹i sù no ®ñ cho con ngêi. Nhµ v¨n ho¸, c«ng tr×nh phóc lîi lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn cho ho¹t ®éng tinh thÇn cña con ngêi, nhng nã l¹i lµ môc ®Ých cña c¸c ho¹t ®éng céng ®ång x· héi. §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y dùng: S¶n phÈm XDCB tuy lµ s¶n phÈm c«ng nghiÖp nhng l¹i rÊt kh«ng gièng c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp kh¸c. Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm XD ®· ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn qu¸ tr×nh chÕ t¹o ra nã. 2.1. S¶n phÈm XDCB chiÕm diÖn réng, chiÕm kh«ng gian lín vµ g¾n liÒn víi mÆt ®Êt (hoÆc mÆt níc trªn ®Êt). C¸c t¸c nh©n thêi tiÕt, khÝ hËu thiªn nhiªn ¶nh hëng nhiÒu ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Do ®ã khi lËp kÕ ho¹ch thi c«ng cÇn lêng tríc ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn t¸c ®éng mµ dù b¸o vµ ®iÒu nµy ®îc ph¶n ¸nh trong thêi h¹n thùc hiÖn dù ¸n khi dù thÇu x©y l¾p. Do chiÕm diÖn réng vµ kh«ng gian lín g¾n liÒn víi mÆt ®Êt nªn c«ng t¸c vËn chuyÓn chiÕm tû lÖ lín trong c«ng søc vµ gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y dùng. 6
C¸c yÕu tè ®Þa chÊt c«ng tr×nh x©y dùng, ®Þa chÊt thuû v¨n khu vùc x©y dùng ¶nh hëng nhiÒu ®Õn s¶n xuÊt x©y dùng do ®ã viÖc xö lý nÒn mãng, chèng c¸c sù cè lón sôt, níc ngÇm, c¸t ch¶y lµ nh÷ng khã kh¨n cÇn ®îc dù liÖu tríc trong qu¸ tr×nh thi c«ng vµ cã biÖn ph¸p ®Ó ng¨n ngõa. Ngoµi ra cßn cã c¸c yÕu tè con ngêi vµ x· héi g©y ra c¸c t¸c ®éng tiªu cùc do ®Æc ®iÓm s¶n phÈm x©y dùng chiÕm kh«ng gian lín hiÕm diÖn réng g©y ra. Sù b¶o vÖ chèng mÊt c¾p, chèng ph¸ ho¹i tµi s¶n, chèng vi ph¹m ®Þa giíi x©y dùng, chèng ph¸ ho¹i v« h×nh... Sản phẩm xây dựng là những công trình gắn liền với địa điểm nhất định do đó sản xuất xây dựng chịu nhiều yếu tố của địa phương. 2.2. Thêi gian chÕ t¹o s¶n phÈm x©y dùng dµi: So víi s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm c«ng nghiÖp kh¸c, thêi gian ®Ó t¹o ra s¶n phÈm s¶n xuÊt dµi nhiÒu ngµy, nhiÒu th¸ng, nhiÒu n¨m nªn nh÷ng yÕu tè thiªn nhiªn t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y dùng. Do ®Æc ®iÓm cña mçi mïa khÝ hËu khi s¶n xuÊt x©y dùng cÇn tÝnh to¸n dù liÖu, tÝnh to¸n ®Ó tr¸nh nh÷ng bÞ ®éng khi cã t×nh huèng bÊt thêng. Thêi gian chÕ t¹o dµi lµm t¨ng chi phÝ b¶o qu¶n vËt t, b¶o qu¶n c«ng tr×nh. Ngoµi ra, vËt t b¸n thµnh phÈm cßn bÞ gi¶m thÊp chÊt lîng do ph¶i b¶o qu¶n l©u. Sản xuất xây dựng mang tính xã hội và thay đổi theo thời gian nó chịu ảnh hưởng của phong tục, tập quán, trình độ văn hoá và quan điểm của người sử dụng. Quá trình SXXD luôn tập hợp nhiều quá trình thành phần, mỗi quá trình có nhiều phương án kỹ thuật và tổ chức, nên chúng ta phải có quá trình chọn phương án tốt nhất. + Phương án khả thi: là phương án về phương diện kỹ thuật có thể thực hiện được. + Phương án hợp lý: là phương án khả thi nhưng phải phù hợp với điều kiện thực tế thi công. + Phương án tối ưu: là phương án hợp lý có các chỉ tiêu cao nhất theo những tiêu chí mà người xây dựng đề ra. 2.3.§Æc ®iÓm vÒ tÝnh ®a d¹ng vµ phøc hîp cña s¶n phÈm x©y dùng: S¶n phÈm x©y dùng cã rÊt nhiÒu h×nh th¸i kh¸c nhau (ph¶n ¸nh tÝnh ®a d¹ng). VÒ quy m«, vÒ lo¹i d¹ng, vÒ kÝch cì, vÒ sö dông vèn ®Çu t... S¶n phÈm x©y dùng l¹i do nhiÒu c«ng nh©n tham gia chÕ t¹o, rÊt nhiÒu chñng lo¹i vËt liÖu t¹o thµnh (ph¶n ¸nh tÝnh phøc hîp). Tõ ®Æc ®iÓm ®a d¹ng vµ phøc hîp cña s¶n phÈm 7
x©y dùng nªn ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt x©y dùng ®ßi hái c¸c tiªu chuÈn vÒ qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt phøc t¹p h¬n c¸c s¶n xuÊt kh¸c. Công nghệ xây dựng biến đổi chậm, bí quyết kỹ thuật khó giữ bí mật, thị trường cạnh tranh khốc liệt. Yếu tố thắng lợi chủ yếu là giá thành. Muốn vậy người xây dựng phải đầu tư chất xám vào công việc quản lý sản xuất và nghiên cứu thị trường trên nền tảng công nghệ tiên tiến. Sản phẩm của SXXD là những công trình, kết tinh từ các thành quả khoa học công nghệ, là kết quả của nhiều ngành, nhiều tổ chức kinh tế – xã hội, điều đó cho thấy muốn một dự án thành công tốt phải có sự phối hợp của nhiều bên liên quan và luôn nằm dưới sự chỉ đạo của nhà nước. Công trình XD thường có vốn đầu tư lớn chiếm tỷ trọng cao trong ngân sách quốc gia. Nên đầu tư XD luôn là trọng điểm của nhà nước. SXXD luôn gắn liền với sự phát triển của các ngành kinh tế và mức sống của nhân dân. Bµi 3: Néi dung chñ yÕu cña c«ng t¸c thiÕt kÕ tæ chøc thi c«ng 3.1. Néi dung cña thiÕt kÕ tæ chøc thi c«ng 1. LËp kÕ ho¹ch tiÕn ®é thi c«ng - LËp kÕ ho¹ch cho tõng tuÇn, th¸ng, quÝ trªn c¬ së cña kÕ ho¹ch thi c«ng toµn phÇn cïng víi qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ phôc vô. - LËp kÕ ho¹ch huy ®éng nh©n lùc tham gia vµo c¸c qu¸ tr×nh SX - LËp kÕ ho¹ch cung cÊp vËt t, tiÒn vèn, thiÕt bÞ thi c«ng phôc vô cho tiÕn ®é ®· ®îc lËp. ThÓ hiÖn: tiÕn ®é thi c«ng + biÓu ®å nh©n lùc (biÓu ®å vËt t) 2. LËp mÆt b»ng thi c«ng - TÝnh to¸n nhu cÇu ®iÖn níc, kho b·i, l¸n tr¹i 8
- ThiÕt kÕ mÆt b»ng thi c«ng: vÞ trÝ c¸c c«ng tr×nh XD vµ c¸c c«ng tr×nh t¹m (l¸n tr¹i, kho b·i, ®êng x¸,…), ®êng èng ®iÖn níc (cè ®Þnh vµ t¹m thêi), …. 3.2. C¬ së vµ nguyªn t¾c lËp thiÕt kÕ thi c«ng Muèn lËp thiÕt kÕ tæ chøc thi c«ng cho mét c«ng tr×nh hay mét c«ng trêng thuËn lîi vµ chÝnh x¸c ta ph¶i dùa vµo 4 c¬ së vµ 3 nguyªn t¾c sau: 1. C¬ së lËp thiÕt kÕ thi c«ng - C¨n cø vµo c¸c tµi liÖu ban ®Çu ®ã lµ nh÷ng tµi liÖu cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh (c¶ hå s¬ thiÕt kÕ c«ng tr×nh). - Dùa vµo lùc lîng c«ng tr×nh ph¶i x©y dùng vµ thêi h¹n thi c«ng do cÊp cã thÈm quyÒn hoÆc bªn chñ c«ng tr×nh quy ®Þnh. - Dùa vµo t×nh h×nh thùc tÕ cña ®¬n vÞ x©y l¾p, cña ®Þa ®iÓm x©y dùng vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña ®Êt níc. Chó ý ®Õn nh÷ng kinh nghiÖm ®· ®îc tæng kÕt. - C¨n cø vµo c¸c quy ®Þnh, c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch, c¸c ®Þnh møc tiªu chuÈn hiÖn hµnh, c¸c quy tr×nh, quy ph¹m kü thuËt cña Nhµ níc ®· ban hµnh, dùa vµo c¸c chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt ®· ®îc tæng kÕt dïng ®Ó so s¸nh, lùa chän ph¬ng ¸n thi c«ng. 2. Nguyªn t¾c lËp thiÕt kÕ thi c«ng * C¬ giíi hãa thi c«ng, c¬ giíi hãa ®ång bé - Môc ®Ých: Rót ng¾n thêi gian XD c«ng tr×nh, n©ng cao NSL§, chÊt lîng c«ng tr×nh gi¶m tèi ®a lao ®éng nÆng nhäc cho con ngêi, gi¶m tai n¹n lao ®éng. - ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p thi c«ng tiªn tiÕn vµ hiÖn ®¹i, sö dông tèi ®a vÒ sè l- îng vµ n¨ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ s½n cã vµo c«ng t¸c vËn chuyÓn vµ x©y l¾p. - Lu ý: u tiªn sö dông c¬ giíi hãa trong thi c«ng c«ng tr×nh, tuy nhiªn ph¶i tÝnh to¸n sö dông cho phï hîp víi tõng c«ng tr×nh, tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ tr¸nh l¹m dông c¬ giíi hãa dÉn ®Õn l·ng phÝ. * Thi c«ng d©y chuyÒn - Môc ®Ých: Ph©n c«ng lao ®éng hîp lý, liªn tôc, ®iÒu hßa. §iÒu hßa c«ng t¸c cung øng vËt t tiÒn vèn. - Lùa chän ph¬ng ¸n ph©n ®o¹n, ®ît hîp lý, lùa chän tr×nh tù XD nh»m sím ®a c«ng tr×nh vµo sö dông, ph©n phèi vèn ®Çu t theo thêi gian hîp lý, gi¶m ø ®äng vèn. * Thi c«ng liªn tôc trong n¨m 9
-TËp trung kÕ ho¹ch ®Ó ®¶m b¶o hoµn thµnh ®óng thêi gian x©y dùng do Nhµ níc hoÆc chñ ®Çu t khèng chÕ, thi c«ng døt ®iÓm tõng c«ng tr×nh ®Ó sím ®a vµo sö dông; u tiªn c«ng tr×nh träng ®iÓm, chó ý kÕt hîp thi c«ng c¸c c«ng tr×nh phô ®Ó hoµn thµnh vµ bµn giao ®ång bé. - §¶m b¶o thi c«ng liªn tôc, h¹n chÕ ¶nh hëng cña thêi tiÕt, cã biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ò phßng thiªn tai. §Æc ®iÓm khÝ hËu VN thêng ma rÇm vµo th¸ng 1, 2, 3 ma lín kÌm theo b·o lò vµo c¸c th¸ng 6, 7 mïa ®«ng rÐt, mïa hÌ nãng bøc,… do vËy cÇn cã biÖn ph¸p ph©n tÝch, dù b¸o c¸c ¶nh hëng cña ®iÒu kiÖn khÝ hËu ®Ó cã kÕ ho¹ch dù tr÷ vËt t, s¾p xÕp c«ng viÖc cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu, thêi tiÕt tõng mïa, øng dông khoa häc kÜ thuËt ®Ó kh¾c phôc ¶nh hëng xÊu cña thêi tiÕt. - Khèi lîng chuÈn bÞ vµ x©y dùng t¹m thêi lµ Ýt nhÊt, tËp trung mäi kh¶ n¨ng vµo x©y dùng c«ng tr×nh chÝnh. - H¹ gi¸ thµnh x©y dùng, ph¶i thÓ hiÖn sù tiÕt kiÖm vÒ mäi mÆt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Nªn lËp nhiÒu ph¬ng ¸n vµ lùa chän ph¬ng ¸n tèi u. Bµi 4: C¸c ph¬ng ph¸p triÓn khai thi c«ng vµ lËp kÕ ho¹ch tiÕn ®é thi c«ng 4.1. C¸c ph¬ng ph¸p triÓn khai thi c«ng 1. Phương pháp thi công tuần tự. Là phương pháp tổ chức sản xuất các công việc được hoàn thành ở vị trí này rồi mới sang vị trí tiếp theo. Các công trình 1,2,3 được XD tuần tự, xong công trình 1 mới chuyển sang công trình 2… Nếu thời gian XD một công trình là Ti thì tổng thời gian XD công trình là : T = Ti. 10
Nếu chi phí tài nguyên trung bình một công trình là Rc thì biểt đồ chi phí tài nguyên luôn là R= Rc. 1 2 3 ……………. n T1 T2 T3 Tn T= Ti = R Rc Rc Rc Rc Rc 0 t Hình 1.1. Phương pháp triển khai thi công tuần tự với n công trình. * Ưu điểm: dễ tổ chức SX & quản lý chất lượng, chế độ sử dụng tài nguyên thấp & ổn định. * Nhược điểm: thời gian thi công kéo dài, tính chuyên môn hóa thấp, giá thành cao. 2. Phương pháp thi công song song. Là phương pháp tổ chức SX các công việc được tiến hành xây lắp song song với nhau. Khi hoàn thành một công trình thì tất cả công trình cùng xong. Nếu thời gian XD một công trình là Tc thì tổng thời gian XD công trình là : T = Tc. Nếu chi phí tài nguyên một công trình là Ri thì biểt đồ chi phí tài nguyên luôn là R= R i. Tc 11
1 2 n nhà 3 ……………………. n T =Tc R= Ri R1 R2 Ri t Hình 1.2. Phương pháp triển khai thi công song song với n công trình. * Ưu điểm: rút ngắn được thời gian thi công, giảm ứ đọng vốn sản xuất. * Nh ược điểm : đòi hỏi sự tập trung sản xuất cao, nhu cầu tài nguyên lớn, dễ gây ra sai phạm hàng loạt rất lãng phí. 3. Phương pháp thi công dây chuyền. Hai phương pháp trên có ưu và nhược điểm trái ngược nhau về thời gian và mức huy động tài nguyên. Nhưng đều có chung một nhược điểm là ít quan tâm đến sự làm việc của các tổ thợ về phương diện chuyên môn hoá và tính liên tục. 12
Để khắc phục nhược điểm và phát huy ưu điểm, các nhà tổ chức sản xuất đưa ra phương pháp thi công dây chuyền. Để thực hiện SX người ta chia công trình thành những việc có chuyên môn riêng biệt. Mỗi phần việc riêng biệt được tổ chức theo một đội có chuyên môn tương ứng thực hiện. Bản chất của tổ chức sản xuất theo dây chuyền được minh hoạ trên hình 1.3 D 1 2 3 4 C 1 2 3 4 n công trình B 1 2 3 4 A 1 2 3 4 Ti Ti
Sản xuất dây chuyền trong xây dựng có 2 đặc diểm cơ bản: Do sản phẩm xây dựng gắn liền với đất đai và có kích thước lớn nên để thực hiện các công việc theo một trình tự công nghệ phải di chuyển các tổ thợ với các trang thiết bị kèm theo trong không gian công trình từ bộ phận này sang bộ phận khác, từ công trình này sang công trình khác. Điều này khác với đây chuyền công nghiệp: người công nhân và công cụ đứng yên còn sản phẩm di động, do đó tổ chức dây chuyền trong xây dựng khó hơn. Do tính chất đơn chiếc và đa dạng của sản phẩm xây dựng nên các dây chuyền sản xuất hầu hết ngắn hạn, thời gian ổn định ít hoặc không ổn định, nghĩa là sau một khoảng thời gian không dài lắm người ta phải tổ chức lại để xây dựng công trình khác. 4.2. C¸c ph¬ng lËp kÕ ho¹ch tiÕn ®é thi c«ng Tùy theo yêu cầu, nội dung và cách thể hiện có 3 phương pháp lập kế hoạch tiến độ thi công như sau: Lập kế hoạch tiến độ theo sơ đồ ngang. Lập kế hoạch tiến độ theo sơ đồ xiên. Lập kế hoạch tiến độ theo sơ đồ mạng lưới. 1. Phương pháp lập kế hoạch tiến độ theo sơ đồ ngang Còn gọi là mô hình kế hoạch tiến độ Gantt (phương pháp này do nhà khoa học Gantt đề xướng từ năm 1917). Đặc điểm là mô hình sử dụng đồ thị Gantt trong phần đồ thị tiến độ nhiện vụ_đó là những đoạn thẳng nằm ngang có độ dài nhất định chỉ thời điểm bắt đầu, thời gian thực hiện, thời điểm kết thúc việc thi công các công việc theo trình tự công nghệ nhất định. Xem ví dụ minh họa như hình vẽ sau: Th¸ ng 1 Th¸ ng 2 Th¸ ng 3 Stt C«ng viÖc § .vÞ k.l- î ng T.gian ... 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 A 1 A 2 B (dù tr÷) B 3 § - êng nèi logic C1 C2 C3 C D Mòi tª n 4 D di chuyÓn thî E 5 E . .. . .. P(ng- êi) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 T(ngµy) Hình 1.4 Thể hiện tiến độ kế hoạch theo sơ đồ ngang. 14
Phần 1 (phía bên trái biểu đồ): Danh mục các công việc được sắp xếp theo thứ tự công nghệ và tổ chức thi công, kèm theo là khối lượng công việc, nhu cầu nhân lực, máy thi công, thời gian thực hiện, vốn…của từng công việc. Phần 2 (phía bên phải biểu đồ): Được chia làm 2 phần Phần trên là thang thời gian, được đánh số tuần tự (số tự nhiên) khi chưa biết thời điểm khởi công hoặc đánh số theo lịch khi biết thời điểm khởi công. Phần dưới thang thời gian trình bày đồ thị Gantt: mỗi công việc được thể hiện bằng một đoạn thẳng nằm ngang, có thể là đường liên tục hay đứt quãng qua mỗi đoạn công tác để thể hiện tính không gian. Để thể hiện những công việc có liên quan với nhau về mặt tổ chức sử dụng đường nối, để thể hiện sự di chuyển liên tục của một tổ đội sử dụng mũi tên liên hệ. Trên đường thể hiện công việc, có thể đưa nhiều thông số khác nhau: nhân lực, vật liệu, máy, ca công tác…, ngoài ra còn thể hiện tiến trình thi công thực tế… (Phần này chính là tiến độ thi công công trình) Phần 3: Tổng hợp các nhu cầu tài nguyên (vật tư, nhân lực, tài chính…). Trình bày cụ thể về số lượng, quy cách vật tư, thiết bị, các loại thợ…các tiến độ đảm bảo cung ứng cho xây dựng. (Phần này là biểu đồ nhân lực, hoặc biểu đồ vật tư, tiền,…) Phương pháp này sẽ được nghiên cứu cụ thể trong chương 3 (Phương pháp lập kế hoạch tiến độ thi công bằng sơ đồ ngang) * Ưu điểm: Diễn tả một phương pháp tổ chức sản xuất, một kế hoạch xây dựng tương đối đơn giản, rõ ràng. * Nhược điểm: Không thể hiện rõ mối liên hệ logic phức tạp giữa các công việc mà nó phải thể hiện. Mô hình điều hành tĩnh không thích hợp tính chất động của sản xuất, cấu tạo cứng nhắc khó điều chỉnh khi có sửa đổi. Sự phụ thuộc giữa các công việc chỉ thực hiện một lần duy nhất trước khi thực hiện kế hoạch do đó các giải pháp về công nghệ, tổ chức mất đi giá trị thực tiễn là vai trò điều hành khi kế hoạch được thực hiện. Khó nghiên cứu sâu nhiều phương án, hạn chế về khả năng dự kiến diễn biến của công việc, không áp dụng được các tính toán sơ đồ một cách nhanh chóng khoa học. Tất cả các nhược điểm trên làm giảm hiệu quả của quá trình điều khiển khi sử dụng sơ đồ ngang, hay nói cách khác phương pháp sơ đồ ngang chỉ sử dụng hiệu quả đối với các công việc đơn giản, số lượng đầu việc không nhiều, mối liên hệ qua lại giữa các công việc ít phức tạp, tuy nhiên trên thực tế hiện nay phương pháp này đang được sử dụng khá phổ biến do tính chất đơn giản và dễ hiểu của nó. 2. Phương pháp lập kế hoạch tiến độ theo sơ đồ xiên Về cơ bản phương pháp lập kế hoạch tiến độ theo sơ đồ xiên chỉ khác Pphương pháp 15
lập kế hoạch tiến độ theo sơ đồ ngang ở phần 2 (đồ thị tiến độ nhiệm vụ), thay vì biểu diễn các công việc bằng các đoạn thẳng nằm ngang người ta dùng các đường thẳng xiên để chỉ sự phát triển của các quá trình thi công theo cả thời gian (trục hoành) và không gian (trục tung). Phương pháp sơ đồ xiên còn được gọi là sơ đồ chu trình (Xyklogram). Xem ví dụ minh họa như hình 1.5, sơ đồ xiên sẽ được nghiên cứu ở chương 2 (Tổ chức thi công theo phương pháp dây chuyền). Trục không gian mô tả các bộ phận phân nhỏ của đối tượng xây lắp (khu vực, đợt, phân đoạn công tác…), trục hoành là thời gian, mỗi công việc được biểu diễn bằng một đường xiên riêng biệt. Hình dạng các đường xiên có thể khác nhau, phụ thuộc vào tính chất công việc và sơ đồ tổ chức thi công, sự khác nhau này gây ra bởi phương, chiều, nhịp độ của quá trình. Về nguyên tắc các đường xiên này không được phép cắt nhau trừ trường hợp đó là những công việc độc lập với nhau về công nghệ. R3 1 2 3 4 m … … 1 m a … 1 Đợt Pđoạn t Hình 1.5 Cấu trúc mô hình kế hoạch tiến độ xiên. * Ưu điểm : Sơ đồ xiên thể hiện được diễn biến công việc cả trong không gian và thời gian nên có tính trực quan cao. * Nhược điểm: Là loại mô hình điều hành tĩnh, nếu số lượng công việc nhiều và tốc độ thi công không đều thì mô hình trở nên rối và mất đi tính trực quan, không thích hợp với những công trình phức tạp. Phương pháp lập kế hoạch tiến độ theo sơ đồ xiên thích hợp với các công trình có nhiều hạng mục giống nhau, mức độ lặp lại của các công việc cao. Đặc biệt thích hợp với các công tác có thể tổ chức thi công dưới dạng dây chuyền. 3. Phương pháp lập kế hoạch tiến độ theo sơ đồ mạng lưới Những năm gần đây nhiều phương pháp toán học và kỹ thuật tính toán xâm nhập rất nhanh vào lĩnh vực tổ chức quản lý, đặc biệt dưới sự trợ giúp của máy tính. Một trong những phương pháp có hiệu quả nhất là phương pháp sơ đồ mạng, do hai nhà khoa học 16
người Mỹ là Ford và Fulkerson đề xuất dựa trên các cơ sở về toán học như lý thuyết đồ thị, tập hợp, xác suất…Phương pháp sơ đồ mạng dùng để lập kế hoạch và điều khiển tất cả các loại dự án, từ dự án xây dựng một công trình đến dự án sản xuất kinh doanh hay dự án giải quyết bất kỳ một nhiệm vụ phức tạp nào trong khoa học kỹ thuật, kinh tế, quân sự…đều có thể sử dụng sơ đồ mạng. Mô hình mạng lưới là một đồ thị có hướng biễu diễn trình tự thực hiện tất cả các công việc, mối quan hệ và sự phụ thuộc giữa chúng, nó phản ánh tính quy luật của công nghệ sản xuất và các giải pháp được sử dụng để thực hiện chương trình nhằm với mục tiêu đề ra. Sơ đồ mạng là phương pháp lập kế hoạch và điều khiển các chương trình mục tiêu để đạt hiệu quả cao nhất. Đây là một trong những phương pháp quản lý hiện đại, được thực hiện theo các bước: xác định mục tiêu, lập chương trình hành động, xác định các biện pháp đảm bảo việc thực hiện chương trình đề ra một cách hiệu quả nhất. Một dự án bao giờ cũng bao gồm nhiều công việc, người phụ trách có kinh nghiệm có thể biết mỗi công việc đòi hỏi bao nhiêu thời gian, nhưng làm thế nào sử dụng kinh nghiệm đó của mình để giải đáp những vấn đề như: Dự án cần bao nhiêu thời gian để hoàn thành ? Vào lúc nào có thể bắt đầu hay kết thúc mỗi công việc ? Nếu đã quy định thời hạn dự án thì từng công việc chậm nhất là phải bắt đầu và kết thúc khi nào để đảm bảo hoàn thành dự án trước thời hạn đó ?... Phương pháp sơ đồ mạng sẽ giúp ta giải đáp các câu hỏi đó. Phương pháp sơ đồ mạng là tên chung của nhiều phương pháp có sử dụng lý thuyết mạng, mà cơ bản là phương pháp đường găng (CPM_Critical Path Methods), và phương pháp kỹ thuật ước lượng và kiểm tra dự án (PERT_Project Evaluation and Review Technique). Hai phương pháp này xuất hiện gần như đồng thời vào những năm 1957, 1958 ở Mỹ. Cách lập sơ đồ mạng về căn bản giống nhau, khác một điểm là thời gian trong phương pháp PERT không phải là đại lượng xác định mà là một đại lượng ngẫu nhiên do đó cách tính toán có phức tạp hơn. Phương pháp đường găng dùng khi mục tiêu cơ bản là đảm bảo thời hạn quy định hay thời hạn tối thiểu, còn phương pháp PERT thường dùng khi yếu tố ngẫu nhiên đóng vai trò quan trọng mà ta phải ước đoán thời hạn hoàn thành dự án. 17
Hình 1.6 Cấu trúc mô hình kế hoạch tiến độ theo sơ đồ mạng CPM. Các phương pháp sơ đồ mạng hiện nay có rất nhiều và còn tiếp tục được nghiên cứu phát triển, ở đây ta sẽ nghiên cứu cách lập và phân tích sơ đồ mạng theo phương pháp đường găng CPM là phương pháp cơ bản nhất. Phương pháp này sẽ được nghiên cứu ở chương 4 (Lập tiến độ thi công theo sơ đồ mạng lưới) 18