Bài giảng Nhận diện quan liêu, tham nhũng và các giải pháp kiềm chế - ThS. Phạm Thế Lực

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:51

Thêm vào BST

Báo xấu

96
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Nhận diện quan liêu, tham nhũng và các giải pháp kiềm chế do ThS. Phạm Thế Lực biên soạn nhằm giúp cho các bạn những cách tiếp cận về quan liêu, tham nhũng trên thế giới và ở Việt Nam; nguyên nhân, đặc điểm, các hình thức biểu hiện cũng như thực trạng quan liêu, tham nhũng ở Việt Nam hiện nay; cách phòng, chống quan liêu, tham nhũng hiệu quả hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Nhận diện quan liêu, tham nhũng và các giải pháp kiềm chế - ThS. Phạm Thế Lực

Học viện CT-HC QG Hồ Chí Minh Viện Chính trị học NHẬN DIỆN QUAN LIÊU, THAM NHŨNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP KIỀM CHẾ ThS Phạm Thế Lực Email: theluchvct@gmail.com ĐT: 0912.749.928
Luận giải vấn đề  Quan liêu, tham nhũng là một trong những thách thức lớn mà Việt Nam đang phải đối mặt  Việt Nam đang nỗ lực thể hiện quyết tâm xây dựng một chính quyền trong sạch, trách nhiệm, hiệu quả.  Đội ngũ cán bộ cần được trang bị những kiến thức cơ bản về quan liêu, tham nhũng.
Mục tiêu học tập  Cung cấp cho người học những cách tiếp cận về quan liêu, tham nhũng trên thế giới và ở Việt Nam  Giúp người học hiểu rõ hơn về nguyên nhân, đặc điểm, các hình thức biểu hiện cũng như thực trạng quan liêu, tham nhũng ở VN hiện nay  Làm thế nào để phòng, chống quan liêu, tham nhũng hiệu quả hơn.
Câu truyện ngụ ngôn Loài nhái cần đến một ông vua để quản lý xã hội. Nhưng khi Thượng đế phái đến cho họ ông vua rắn thì cuộc sống của loài nhái lại bị đe dọa. Theo anh/chị, câu truyện ngụ ngôn trên muốn nói lên điều gì?
I. QUAN LIÊU LÀ GÌ? QUAN LIÊU (tích cực) QUAN LIÊU (tiêu cực) Max Weber Thẩm quyền được thể chế hóa Quá nhiều quy định pháp luật, theo pháp luật nhất là các văn bản pháp quy dưới luật Tính thứ bậc chặt chẽ của bộ Bộ máy cồng kềnh, tầng nấc máy Quản lý bằng văn bản Bệnh giấy tờ, thủ tục hành chính phức tạp Tính chuyên môn hóa và Sự cửa quyền, máy móc của chuyên nghiệp hóa của đội ngũ công chức, biểu hiện quan cách, công chức quan dạng
QUAN LIÊU LÀ GÌ? (tiếp theo) C.Mác: thực chất của chủ nghĩa quan liêu là chủ nghĩa địa vụ (địa vị). “Đối với người quan liêu thì mục đích của nhà nước biến thành mục đích cá nhân, thành việc chạy theo chức tước, thành việc mưu cầu danh lợi”(Mác-Ăngghen, Toàn tập, T.1, tr 361) Lênin: Chủ nghĩa quan liêu tức là đem lợi ích của sự nghiệp phục tùng lợi ích của tư tưởng danh vị, tức là hết sức chú trọng đến địa vị mà không đếm xỉa đến công tác” (Lênin, Toàn tập, T.8, tr 424) Hồ Chí Minh: Biểu hiện rõ nhất của bệnh quan liêu đó là: độc đoán chuyên quyền, tự cao tự đại, coi thường tập thể, xem khinh quần chúng, làm khó cho người. Những ông quan liêu: “Miệng thì nói dân chủ, nhưng làm thì theo lối “quan chủ”, miệng thì nói “phụng sự quần chúng”, nhưng làm trái ngược với phương châm và chính sách của Đảng và Chính phủ” (Hồ Chí Minh, Tuyển tập, 2002, T.2, tr 468) Câu hỏi: Anh/chị thấy có điểm gì chung qua quan điểm của Mác, Lênin, Hồ Chí Minh về quan liêu?
BẢN CHẤT CỦA TỆ QUAN LIÊU  Quan liêu là sự “chiếm đoạt Nhà nước bởi bộ máy quan lại”, là sự độc đoán, chuyên quyền, tách quyền lực nhà nước khỏi quyền lực nhân dân.  Là sự tuỳ tiện, vụ lợi và tranh giành địa vị, chức tước  Là việc lạm dụng quyền lực quá mức cần thiết, thể hiện tính thứ bậc, tính đẳng cấp, tính áp đặt và mệnh lệnh.  Thói chuộng hình thức, dùng hình thức quá mức cần thiết  Quan liêu là xa dân, xa rời thực tiễn cuộc sống  Quan liêu là một hình thức đối lập với dân chủ, là lực cản lớn trong quá trình thực hiện dân chủ
CÁC HÌNH THỨC QUAN LIÊU  Căn cứ vào vấn đề lợi ích: - Quan liêu vụ lợi - Quan liêu không vụ lợi  Căn cứ vào hình thức biểu hiện: - Quan liêu do tác phong, lề lối làm việc (chủ quan duy ý chi, kiêu ngạo, xa dân,...) - Quan liêu do cấu trúc, tổ chức (bộ máy cồng kềnh, thủ tục phiền hà,...)  Căn cứ vào tính chất của quan liêu: cá nhân quan liêu và tổ chức quan liêu  Bệnh quan liêu và chế độ quan liêu
NGUYÊN NHÂN CỦA TỆ QUAN LIÊU 1. Quan niệm về nền hành chính nặng về tư tưởng cai trị, theo mệnh lệnh. 2. Duy trì quá lâu và phát triển quá mức nền kinh tế tập trung, quan liêu, bao cấp 3. Chưa tạo ra được cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực thi quyền lực hiệu quả 4. Chưa đảm bảo việc thực thi dân chủ, công khai, minh bạch trong hoạt động quản lý nhà nước 5. Chưa làm tốt công tác cán bộ 6. Chưa tạo được quyết tâm chính trị cao trong việc đấu tranh phòng, chống tệ quan liêu của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.
ĐẶC ĐIỂM TỆ QUAN LIÊU Ở VIỆT NAM 1.Tệ quan liêu đã trở thành lỗi hệ thống trong tổ chức và thực thi quyền lực 2. Quan liêu gây tham nhũng và lãng phí nghiêm trọng 3. Tệ quan liêu vụ lợi ngày càng phổ biến 4. Nguồn gốc của tệ quan liêu đó là chủ nghĩa cá nhân.
NHỮNG BIỂU HIỆN CỦA QUAN LIÊU 1.Tham danh trục lợi 1. Thích dùng quyền lực 2.Tham ô hủ hóa 2. Hão danh vô thực 3.Ham hố chức quyền 3. Coi thường chuẩn mực 4.Độc đoán chuyên quyền 4. Tỏ vẻ “lãnh đạo” 5.Tự cao, tự đại 5. Uy quyền giả tạo 6.Xem thường tập thể 6. Kiêu ngạo hợm hĩnh 7.Coi khinh quần chúng 8.Làm khó cho người Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.12, 438-439
NHỮNG BIỂU HIỆN CỤ THỂ CỦA TỆ QUAN LIÊU TRONG ĐẢNG 1. Sự lãnh đạo của Đảng biến thành sự quản lý hành chính 2. Các văn bản của Đảng lấn át các văn bản pháp luật, các văn bản của chính quyền 3. Bảo thủ trì trệ, kinh nghiệm chủ nghĩa, lãnh đạo chung chung, không sâu sát 4. Tổ chức thực hiện NQ hình thức, thiếu kiểm tra, giám sát 5. Tình trạng mất dân chủ hoặc dân chủ hình thức trong sinh hoạt Đảng 6. Quan liêu trong công tác cán bộ 7. Bệnh thành tích chủ nghĩa.
NHỮNG BIỂU HIỆN CỤ THỂ CỦA TỆ QUAN LIÊU TRONG BỘ MÁY NHÀ NƯỚC 1. Bộ máy nhà nước cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối trung gian 2. Tình trạng hội họp, vạch kế hoạch liên miên. 3. Ban hành các văn bản luật chung chung, không cụ thể, khó thực hiện trên thực tế 4. Ban hành các quyết định hành chính không sát thực tế, chủ quan, duy ý chí, không phù hợp với nhu cầu phát triển của đất nước, của địa phương 4. Tình trạng quá nhiều văn bản, giấy tờ 5. Thủ tục hành chính rườm rà, phức tạp 6. Tình trạng cấm đoán tràn lan, lạm dụng quyền lực quá mức cần thiết
NHỮNG BIỂU HIỆN CỤ THỂ CỦA TỆ QUAN LIÊU TRONG BỘ MÁY NHÀ NƯỚC (tiếp theo) 7. Tính cục bộ của Bộ, ngành, địa phương 8. Bệnh thành tích chủ nghĩa 9. Thói hách dịch, sách nhiều, tham nhũng trả lời lấy lệ, vô trách nhiệm của một số cán bộ công chức 10.Tình trạng nói và chỉ đạo, điều hành chung chung, không cụ thể 11.Tổ chức kiểm tra, giám sát các quyết định được đưa ra còn hình thức
NHỮNG BIỂU HIỆN CỦA TỆ QUAN LIÊU TRONG CÁC TỔ CHỨC CT-XH 1. Tình trạng bộ máy bị hành chính hoá 2. Tình trạng hội họp liên miên và phô trương hình thức 3. Bệnh thành tích chủ nghĩa, bệnh phong trào 4. Tình trạng xa rời lợi ích của các thành viên của mình.
II. THAM NHŨNG LÀ GÌ? Tham nhũng là: - lợi dụng quyền lực công cộng nhằm lợi ích cá nhân (Worl Bank) - hành động cố tình không tuân thủ các nguyên tắc công minh nhằm trục lợi cho cá nhân hoặc cho những kẻ có liên quan đến hành động đó (ĐH Kinh tế LD+ĐH Harvard) - Tham nhũng = Độc quyền + Bưng bít thông tin – Trách nhiệm giải trình - là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn, đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi (Luật VN).
DẤU HIỆU NHẬN BIẾT THAM NHŨNG 1. Chủ thể của tham nhũng là những người nắm giữ quyền lực công 2. Dấu hiệu của tham nhũng là lợi dụng vị trí, địa vị công tác có chủ đích 3. Hành vi phải mang tính chất vụ lợi, vì lợi ích cá nhân hoặc một nhóm người.
NGUYÊN NHÂN CỦA THAM NHŨNG 1. Tình trạng độc quyền và khan hiếm hàng hoá, dịch vụ công 2. Thiếu minh bạch trong quá trình ra quyết định 3. Thói quan liêu và thủ tục phiến hà, rắc rối 4. Không có cơ chế hữu hiệu để kiểm soát quyền lực 5. Vẫn còn nhiều kẽ hở pháp lý, tạo ra vùng “an toàn’ cho những hành vi tham nhũng tồn tại 6. Do ảnh hưởng tiêu cực của nền kinh tế thị trường 7. Ảnh hưởng của những tập quán văn hóa 8. Do nhận thức của người dân
TẠI SAO THAM NHŨNG LẠI KHÓ CHỐNG? 1. Chủ thể tham nhũng là những kẻ nắm quyền lực 2. Đối tượng tham nhũng thường là những người có trình độ cao, hiểu rất rõ về chính sách, pháp luật 3. Tham nhũng được “bảo trợ” bởi một số yếu tố văn hoá 4. Sự liên kết, gắn bó chặt chẽ giữa những kẻ tham nhũng để bảo vệ lẫn nhau.
CÁC HÌNH THỨC THAM NHŨNG Theo các lĩnh vực cơ bản của tham nhũng: - Tham nhũng chính trị - Tham nhũng hành chính - Tham nhũng kinh tế Theo hình thức uỷ quyền: - Tham nhũng công - Tham nhũng tư Tham nhũng có tổ chức và tham nhũng cá nhân