Bài giảng Phần 4: Di truyền học vi sinh vật (Chương 10: Di truyền học virus)

Chia sẻ: Tường Vy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

133
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Phần 4: Di truyền học vi sinh vật (Chương 10: Di truyền học virus)" cung cấp cho người học các nội dung: Ưu thế và các đặc điểm của vi sinh vật, các đặc điểm sinh học của virus, sự đa dạng của các bộ gen virus, bacteriophage, chu trình tan và tiềm tan, các virus thực vật, các virus động vật. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Phần 4: Di truyền học vi sinh vật (Chương 10: Di truyền học virus)

1 MaMH: DTH 01/04/11 1 Virus
Chöông 10: DI TRUYEÀN HOÏC VIRUS I. ÖU THEÁ VAØ CAÙC ÑAËC ÑIEÅM CUÛA VSV II. CAÙC ÑAËC ÑIEÅM SINH HOÏC CUÛA VIRUS III. SÖÏ ÑA DAÏNG CUÛA CAÙC BOÄ GEN VIRUS IV. BACTERIOPHAGE,CHU TRÌNH TAN VAØ TIEÀM TAN V. CAÙC VIRUS THÖÏC VAÄT VI. CAÙC VIRUS ÑOÄNG VAÄT VII. PRION 2 MaMH: DTH 01/04/11 2 Virus
I. ÖU THEÁ & CAÙC ÑAËC ÑIEÅM CUÛA VI SINH VAÄT 1. Voøng ñôøi ngaén, toác ñoä sinh saûn nhanh • E. coli  20 phuùt chia ra moät laàn • Bacteriophage  trong 30-40 phuùt tạo ra haøng 100caù theå • Naám men coù theå chia teá baøo trong 2 giôø. Neáu so thôøi gian theá heä cuûa : ruoài giaám (2 tuaàn) chuoät (2 thaùng) ngöôøi (20 naêm)  caùc vi sinh vaät öu theá hôn haún. 3 MaMH: DTH 01/04/11 3 Virus
2. Taêng voït soá löôïng caù theå • Caùc vsv ñôn baøo, moãi teá baøo  moät caù theå. • Neáu ñuû dinh döôõng vsv sinh saûn nhanh  quaàn theå coù khoaûng 1010 – 1012 teá baøo. • S/löôïng caù theå lôùn giuùp phaùt hieän caùc ñoät bieán vaø taùi toå hôïp coù taàn soá xuaát hieän raát nhoû. • Ít toán dieän tích 4 MaMH: DTH 01/04/11 4 Virus
3. Caáu taïo boä maùy di truyeàn ñôn giaûn • Vi khuaån vaø virus coù boä maùy DT  DNA traàn => deã tieán haønh thí nghieäm tröïc tieáp treân DNA 4. Deã nghieân cöùu baèng caùc kó thuaät vaät lí vaø hoùa hoïc • Caáu taïo teá baøo vi sinh vaät ñôn giaûn  deã chieát taùch, tinh saïch DNA. • 5. Caùc ñoät bieán ôû VSV deã phaùt hieän nhôø söï bieán ñoåi caùc tính traïng Do nhöõng öu ñieåm keå treân, vôùi vieäc söû duïng caùc ñoái töôïng vi sinh vaät, DT hoïc ñaõ böôùc vaøo giai ñoaïn nghieân cöùu DT “trong oáng nghieäm” (in vitro) 5 MaMH: DTH 01/04/11 5 Virus
II. VIRUS LAØ GÌ ? 1. Lòch söû • - 1915: nhaø khoa hoïc Anh F. W. Twort • - 1917: nhaø khoa hoïc Phaùp F. H. d’Herelle phaùt hieän ra virus Virus = Theå thöïc khuaån = phage (g/ nhau k/caáu cô baûn) • - 1935: nhaø hoùa hoïc Mó W. M. Stanley taùch bieät & keát tinh ñöôïc Virus khaûm thuoác laù TMV (Tobacco Mosaic Virus) • - 1940: nhaø khoa hoïc Ñöùc Kausche chuïp ñöôïc hình daïng cuûa TMV döôùi kính hieån vi ñieän töû. • - 1952: nhaø khoa hoïc Mó A. D. Hershey & M. Chase duøng chaát ñoàng vò phoùng xaï CM vaät chaát DT cuûa virus laø DNA. 6 MaMH: DTH 01/04/11 6 Virus
2. Caáu taïo: Virus chöa coù caáu taïo teá baøo • loõi (ôû giöõa): coù thaønh phaàn chuû yeáu laø DNA & RNA, ñoù laø heä gen cuûa virus. • Voû : bao boïc ôû beân ngoaøi goïi laø capsid (ñöôïc caáu taïo töø capsomere) • Loõi + Voû = Nucleocapsid  keát caáu cô baûn cuûa moïi virus (coøn goïi laø virion) 7 MaMH: DTH 01/04/11 7 Virus
Sô ñoà 2 kieåu caáu truùc cuûa virus a) Virus traàn; b) Virus coù maøng bao vôùi caùc gai MaMH: DTH 01/04/11 8 Virus
3. Ñaëc tính : ( so saùnh vôùi vi khuaån) 1- Chöa coù caáu taïo teá baøo 2- Vaät kí sinh noäi baøo baét buoäc 3- Khoâng coù khaû naêng sao cheùp ñoäc laäp 4- Chæ coù theå sinh saûn beân trong tb vaät chuû • Trong ñieàu kieän ngoaøi chuùng coù theå toàn taïi laâu daøi ôû traïng thaùi ñaïi phaân töû hoùa hoïc khoâng soáng vaø coù hoaït tính truyeàn nhieãm. 9 MaMH: DTH 01/04/11 9 Virus
4. Sao cheùp DNA  DNA: sao cheùp gioáng DNA trong teá baøo • RNA  RNA: caàn enzyme replicase RNA • RNA  c-DNA keùp  RNA 10 MaMH: DTH 01/04/11 10 Virus
III. SÖÏ ÑA DAÏNG CUÛA CAÙC BOÄ GEN VIRUS 1. DNA a) Chuoãi ñôn (ss DNA) Daïng sôïi Daïng voøng b) Chuoãi keùp (ds DNA) • -Daïng sôïi: Hoï Adenoviridae (gaây beänh ñöôøng hoâ haáp) Hoï Herpesviridae (gaây beänh muïn roäp herpes ôû ngöôøi, beänh ñaäu gaø) Hoï Poxviridae (gaây beänh ñaäu muøa, beänh ñaäu boø) • -Daïng voøng MaMH: DTH 01/04/11 11 Virus
2. RNA a) Chuoãi ñôn (ss RNA) daïng sôïi • Hoï Orthomyxoviridae (gaây beänh cuùm) • Hoï Paramyxoviridae (gaây beänh sôûi, quai bò) • Hoï Rhadoviridae (gaây beänh daïi) • Hoï Retroviridae (gaây beänh ung thö, beänh AIDS, beänh baïch caàu) b) Chuoãi keùp (ds RNA), daïng sôïi Hoï Reoviridae: gaây beänh tieâu chaûy ôû treû em buù meï 12 MaMH: DTH 01/04/11 12 Virus
IV. CHU TRÌNH TAN VAØ TIEÀM TAN 1. Chu trình tan – Chu trình soáng phage T4 Phage T4 baùm vaøo VK = caùc sôïi ñuoâi  DNA cuûa T4 ñöôïc tieâm vaøo tb chuû. DNA nhaân leân & phieân maõ  caùc DNA ñaëc thuø cuûa phage. Caùc protein b/boïc caùc sôïi DNAphage theá heä con. Cuøng luùc enzyme (lysozym) laøm tan vi khuaån ñöôïc sinh ra laøm vôõ tb. Khoaûng 200 phage con ñöôïc sinh ra . 13 MaMH: DTH 01/04/11 13 Virus
MaMH: DTH 01/04/11 14 Virus
V. CAÙC VIRUS THÖÏC VAÄT VAØ ÑOÄNG VAÄT 1. Caùc virus thöïc vaät a) Caùc virus RNA • Phaàn lôùn caùc  virus thöïc vaät phaùt hieän, ña soá coù boä gen RNA maïch ñôn • Caùc virus thöïc vaät coù boä gen  DNA raát hieám c) Caùc viroid • Caùc viroid 1 nhoùm taùc nhaân gaây beänh ôû TV, coù kích thöôùc nhoû vaø caáu truùc ñôn giaûn nhö virus. • Chuùng laø nhöõng RNA maïch ñôn, traàn, nhoû beù coù chieàu daøi chæ vaøi traêm (240-350) nucleotid 15 MaMH: DTH 01/04/11 15 Virus
2. Caùc virus ñoäng vaät & ngöôøi • Virus ñoäng vaät raát ña daïng :15-20 hoï khaùc nhau, • p/ loaïi  caên cöù vaøo : kieåu caáu truùc cuûa nucleoic acid, hình thaùi virus… • Caùc virus ÑV gaây nhieàu beänh ôû ñoäng vaät vaø ngöôøi. VD: RNA ñôn aâm- : virus cuùm, rubella… RNA ñôn döông+ : virus vieâm gan A, C… DNA maïch ñoâi: virus vieâm gan sieâu vi B. • Virus cuùm gaø H5N1… • Moät soá virus lieân quan ñeán caû caùc beänh ung thö, AIDS… 16 MaMH: DTH 01/04/11 16 Virus
Hình 10.4: Chu trình sinh saûn cuûa Paramyxovirus ( virus ñoäng vaät ). Chu trình sinh saûn chöù khoâng phaûi chu trình tan. MaMH: DTH 01/04/11 17 Virus
VI. CAÙC PRION • Phaàn töû protein gaây nhieãm ñöôïc goïi laø prion. Cho ñeán nay söï hieåu bieát veà chuùng raát ít. • Gaàn ñaây, khi xuaát hieän dòch boø ñieân ôû Anh, chuùng ñöôïc nhaéc tôùi nhieàu vì khoâng phaùt hieän thaáy virus. 18 MaMH: DTH 01/04/11 18 Virus