intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Sức bền vật liệu – Chương 12 (Lê Đức Thanh)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST
Báo xấu
56
lượt xem 3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Bài giảng Sức bền vật liệu – Chương 12: Uốn ngang và uốn dọc đồng thời" được biên nhằm giúp người học nắm những kiến thức về đặc điểm bài toán, phương pháp chính xác, phương pháp gần đúng, ứng suất và kiểm tra bền, thanh có độ cong ban đầu; xác định lực tới hạn bằng thực nghiệm thanh liên kết khớp hai đầu; cột chịu nén lệch tâm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Sức bền vật liệu – Chương 12 (Lê Đức Thanh)

  1. GV: Leâ ñöùc Thanh Chöông 12 UOÁN NGANG VAØ UOÁN DOÏC ÑOÀNG THÔØI 12.1 ÑAËC ÑIEÅM BAØI TOAÙN Xeùt moät thanh chòu uoán bôûi taùc ñoäng ñoàng thôøi cuûa löïc ngang R vaø löïc neùn doïc P nhö treân H.12.1. Neáu chuyeån vò laø ñaùng keå thì caàn phaûi xeùt caân baèng cuûa thanh treân sô ñoà bieán daïng vaø moâmen noäi löïc seõ bao goàm aûnh höôûng cuûa löïc R vaø P: M(z) = MR + MP = MR + Py(z) (12.1) trong ñoù: MR - moâmen uoán do rieâng taûi troïng ngang gaây ra Py(z) - moâmen uoán do löïc doïc gaây ra. R P z y(z) Hình 12.1 Uoán ngang vaø uoán doïc ñoàng thôøi Baøi toaùn nhö vaäy ñöôïc goïi laø uoán ngang vaø uoán doïc ñoàng thôøi. Ñaëc ñieåm cuûa baøi toaùn: - Moâmen M(z) phuï thuoäc vaøo ñoä voõng y(z) - Moâmen M(z) phuï thuoäc phi tuyeán vaøo löïc P vì ñoä voõng y(z) cuõng phuï thuoäc vaøo P. Vì vaäy, nguyeân lyù coäng taùc duïng khoâng aùp duïng ñöôïc cho loaïi baøi toaùn naøy. 12.2 PHÖÔNG PHAÙP CHÍNH XAÙC Ñeå tìm ñöôïc moâmen uoán, tröôùc heát caàn thieát laäp phöông trình vi phaân ñöôøng ñaøn hoài cuûa daàm chòu löïc neùn P vaø taûi troïng ngang. q(z) Q q(z) M + dM P M P α P P y(z) O dz Q + dQ Hình 12.2 Thanh chòu uoán neùn Chöông 12: Uoán ngang vaø uoán doïc ñoàng thôøi http://www.ebook.edu.vn 1
  2. GV: Leâ ñöùc Thanh Xeùt caân baèng treân sô ñoà bieán daïng cuûa phaân toá thanh dz nhö treân H.12.2 ∑ Mo = 0 : M + dM − M − Qdz − Pdz tgα = 0 dy chuù yù raèng : tgα = dz dM dy ta coù: −P = Q (12.2) dz dz dQ laáy ñaïo haøm hai veá cuûa (12.2), chuù yù raèng = − q(z) , ta coù phöông trình: dz d2 M d2 y − P = − q ( z) (12.3) dz2 dz2 theá M = − EIy" (*) vaøo (12.3) ta thu ñöôïc: EIy IV + Py" = q ( z) (12.4) Ñaây laø phöông trình vi phaân ñöôøng ñaøn hoài cuûa daàm chòu neùn uoán. Neáu bieát taûi troïng taùc duïng vaø caùc ñieàu kieän bieân thì coù theå giaûi (12.4) ñeå tìm ñöôøng ñaøn hoài, töø ñoù suy ra moâmen uoán theo phöông trình (*). Trong thöïc teá, thöôøng coù nhieàu quy luaät taûi troïng khaùc nhau treân chieàu daøi thanh neân vieäc giaûi phöông trình (12.4) raát phöùc taïp. Vì vaäy, ngöôøi ta thöôøng aùp duïng phöông phaùp gaàn ñuùng döôùi ñaây. 12.3 PHÖÔNG PHAÙP GAÀN ÑUÙNG Xeùt daàm ñôn giaûn chòu taûi troïng ñoái xöùng nhö H.12.3. q q P f0 f l l a) b) Hình 12.3 Ñöôøng ñaøn hoài ñoái xöùng Sô ñoà (a) chæ chòu taûi troïng ngang, vôùi ñoä voõng giöõa nhòp fo. Sô ñoà (b) chòu ñoàng thôøi taûi troïng ngang vaø taûi troïng doïc, coù ñoä voõng giöõa nhòp f. Giaû thieát ñöôøng ñaøn hoài coù daïng hình sine (gioáng daïng maát oån ñònh), ta coù phöông trình ñöôøng ñaøn hoài trong hai tröôøng hôïp nhö sau: yo = fo sin πz ; y = f sin πz l l Daïng phöông trình naøy thoûa ñieàu kieän bieân y = y " = 0 taïi hai khôùp. Moâmen uoán noäi löïc töông öùng nhö sau: π2 πz π2 M o = − EIyo" = EI f sin 2 o = EI 2 yo l l l Chöông 12: Uoán ngang vaø uoán doïc ñoàng thôøi http://www.ebook.edu.vn 2
  3. GV: Leâ ñöùc Thanh π2 πz π2 M = − EIy" = EI 2 f sin = EI 2 y l l l Theá caùc keát quaû naøy vaøo phöông trình (12.1) ta coù: π2 π2 EI y = EI yo + Py (12.5) l2 l2 yo ( z) töø ñoù suy ra: y( z) = π2 EI 1− P/ 2 l yo ( z) hay: y( z) = P (12.6) 1− Pth π 2 EI vôùi: Pth = laø löïc tôùi haïn cuûa thanh khi maát oån ñònh trong maët phaúng l2 uoán. ñaïo haøm hai veá cuûa (12.6) vaø nhaân vôùi –EI ta coù: − EIy0" ( z) − EIy" ( z) = P 1− Pth Mo hay: M ( z) = P (12.7) 1− Pth Chuù yù: - Neáu taûi khoâng ñoái xöùng nhöng cuøng höôùng veà moät phía thì caùc coâng thöùc treân keùm chính xaùc hôn nhöng vaãn duøng ñöôïc. - Neáu thanh coù lieân keát hai ñaàu khaùc thì vaãn duøng ñöôïc caùc coâng thöùc (12.6), (12.7) nhöng caàn xeùt tôùi heä soá lieân keát μ trong coâng thöùc Pth: π 2 EI Pth = (12.8) (μl) 2 12.4 ÖÙNG SUAÁT VAØ KIEÅM TRA BEÀN ÖÙng suaát lôùn nhaát ñöôïc tính theo coâng thöùc: P M P Mo max σ = + = + (12.9) A W A W (1 − P ) Pth Vì öùng suaát phuï thuoäc phi tuyeán vaøo taûi troïng neân kieåm tra beàn theo öùng suaát cho pheùp khoâng ñaûm baûo an toaøn theo heä soá n döï kieán. Trong tröôøng hôïp naøy, ngöôøi ta duøng ñieàu kieän an toaøn theo taûi troïng nhö sau: nP nM o + ≤ σo (12.10) A W (1 − nP ) Pth Ví duï 12.1 Tìm moâmen uoán vaø ñoä voõng lôùn nhaát cuûa daàm theùp chöõ INo36 chòu löïc nhö treân H.12.4. Chöông 12: Uoán ngang vaø uoán doïc ñoàng thôøi http://www.ebook.edu.vn 3
  4. GV: Leâ ñöùc Thanh q = 2 kN/m S = 120 kN x y 4m Hình 12.4 Giaûi. Söû duïng baûng tra theùp ñònh hình, töông öùng vôùi soá hieäu INo36 vaø caùc kyù hieäu treân hình treân, ta coù: A = 61,9 cm2; Ix = 516 cm4; Iy = 13380 cm4; E = 2,1.104 kN/cm2 Trò soá lôùn nhaát cuûa moâmen uoán, ñoä voõng do taûi troïng ngang gaây ra taïi ql 2 2.4 2 giöõa nhòp: Mo = = = 4 kNm 8 8 5 ql 4 5 2.10−2.4004 yo = . = . = 0,615 cm 384 EI x 384 2,1.104.516 Trò soá löïc tôùi haïn: π 2 EI x π 2 .2,1.104.516 Pth = = = 668 kN (μl)2 (1.400)2 Ñoä voõng cuûa daàm, theo coâng thöùc gaàn ñuùng: yo 0,615 y = = = 0,75cm , taêng 22% so vôùi yo S 120 1− 1− Pth 668 Moâmen uoán lôùn nhaát, theo coâng thöùc gaàn ñuùng thöù nhaát: M = M o + Sy = 4 + 120.0,075 = 4,9 kNm Moâmen uoán lôùn nhaát, theo coâng thöùc gaàn ñuùng thöù hai: Mo 4 M = = = 4,87 kNm sai soá 0,5% so vôùi coâng thöùc gaàn ñuùng thöù S 120 1− 1− Pth 668 nhaát. Giaù trò moâmen trong tröôøng hôïp uoán ngang vaø doïc taêng 22,5% so vôùi moâmen chæ do löïc ngang gaây ra, töùc laø thieân veà an toaøn hôn. 12.5 THANH COÙ ÑOÄ CONG BAN ÑAÀU 1- AÛnh höôûng cuûa ñoä cong ban ñaàu Xeùt thanh coù ñoä cong ban ñaàu, chòu löïc neùn P nhö treân H.12.5. Giaû söû ñöôøng cong ban ñaàu coù daïng: πz yo = a sin (12.11) l Chöông 12: Uoán ngang vaø uoán doïc ñoàng thôøi http://www.ebook.edu.vn 4
  5. GV: Leâ ñöùc Thanh P z yo a y1 y l/2 l/2 Hình 12.5 Thanh coù ñoä cong ban ñaàu Do taùc duïng cuûa löïc P, thanh bò voõng theâm coù phöông trình y1(z). Ñoä voõng toaøn phaàn: y = yo + y1 (12.12) Moâmen uoán do löïc P gaây ra: M = Py = P ( yo + y1 ) (12.13) Phöông trình vi phaân ñoä voõng theâm: EIy1'' = − M = − P ( yo + y1 ) (12.14) P theá (12.11) vaøo (12.14) vaø ñaët: α2 = ta coù: EI πz y1'' + α 2 y1 = − α 2 a sin (12.15) l Nghieäm cuûa phöông trình naøy coù daïng: 1 πz y1 = A sin αz + B cos αz + 2 a sin (12.16) π l −1 α 2l2 y1 (0) = 0 ⇒ B=0 Caùc ñieàu kieän bieân: y1 (l) = 0 ⇒ A=0 1 πz 1 πz Do ñoù: y1 = a sin = a sin π2 l π2 l −1 −1 α 2l2 P 2 l EI k πz hay: y1 = a sin (12.17) 1− k l P P vôùi: k = = 2 (12.18) Pth π EI l2 k πz a πz Ñoä voõng toaøn phaàn: y = yo + y1 = (a + a) sin = sin 1− k l 1−k l yo hay: y = P (12.19) 1− Pth Moâmen lôùn nhaát giöõa nhòp: Pa M max = Pymax = P (12.20) 1− Pth Neáu ñöôøng cong ban ñaàu coù daïng baát kyø thì coù theå phaân tích thaønh πz 2πz chuoãi Fourier nhö sau: yo = a1 sin + a2 sin + ... (12.21) l l theá (12.13) vaøo (12.21) vaø giaûi ra y1 ta coù: Chöông 12: Uoán ngang vaø uoán doïc ñoàng thôøi http://www.ebook.edu.vn 5
  6. GV: Leâ ñöùc Thanh ⎛ a πz a 2πz ⎞ y1 = k⎜ 1 sin + 2 2 sin + ...⎟ (12.22) ⎝1 − k l 2 −k l ⎠ P vì: k=
  7. GV: Leâ ñöùc Thanh 12.6 COÄT CHÒU NEÙN LEÄCH TAÂM Xeùt coät maûnh chòu neùn leäch taâm bôûi löïc P nhö treân H.12.8. πz yo = a sin (12.11) l Do taùc duïng cuûa löïc P, coät bò cong vaø coù phöông trình y(z). Moâmen uoán taïi moät tieát dieän do löïc P gaây ra: M = P{e + y( z)} = Pe + Py( z) (12.23) trong ñoù: e - laø ñoä leäch taâm ban ñaàu; y - laø ñoä voõng cuûa truïc coät. Phöông trình vi phaân ñöôøng ñaøn hoài nhö sau: z M y'' ( z) = − (12.24) e EI P P Theá (12.23) vaøo (12.24) vaø ñaët α2 = ta EI ñöôïc: y" + α 2 y = − α 2e (12.25) δ l Nghieäm toång quaùt cuûa phöông trình naøy laø y(z) toång cuûa nghieäm thuaàn nhaát vaø nghieäm rieâng: y = A sin αz + B cos αz − e (12.26) P y e trong ñoù: A vaø B - laø caùc haèng soá cuûa nghieäm Hình 12.8 Coät coù ñoä cong ban ñaàu thuaàn nhaát; e - laø nghieäm rieâng. Caùc ñieàu kieän bieân: y (0) = 0 ⇒ B = e e(1 − cos αl) αl y (l) = 0 ⇒ A = = e tan sin αl 2 Phöông trình ñöôøng ñaøn hoài trôû thaønh: αl y = e(tan sin αz + cos αz − 1) (12.27) 2 l Ñoä voõng lôùn nhaát taïi giöõa nhòp, töùc z= laø: 2 1 δ = ymax = e ( αl − 1) (12.29) cos 2 (12.28) Neáu e = 0 hoaëc P = 0 thì δ = 0 . Chöông 12: Uoán ngang vaø uoán doïc ñoàng thôøi http://www.ebook.edu.vn 7
  8. GV: Leâ ñöùc Thanh Ñoà thò quan heä giöõa P - δ ñöôïc cho trong H.12.9. Ñoà thò naøy chæ coù yù nghóa khi vaät lieäu coøn ñaøn hoài, töùc laø δ coøn nhoû vaø P < Pth. P e=0 P th e = e1 e = e2 e 2 > e1 δ Hình 12.9 Ñoà thò quan heä giöõa P - δ Moâmen uoán lôùn nhaát taïi giöõa nhòp ñöôïc tính: 1 M max = P (e + ymax ) = Pe (12.30) P l cos EI 2 Quan heä M max - P cho bôûi H.12.10. Khi P nhoû thì M max ≈ Pe , nhöng khi P lôùn thì M max taêng raát nhanh. Töø caùc ñoà thò naøy ta thaáy quan heä P - δ vaø M max - P phi tuyeán. Trong thöïc teá, tính coät maûnh chòu neùn leäch taâm caàn thieát phaûi xeùt ñaëc ñieåm phi tuyeán naøy ñeå ñaûm baûo an toaøn. Mmax Pe P th P Hình 12.10 Quan heä giöõa Mmax - P ÖÙng suaát cöïc ñaïi trong thanh: ⎡ ⎤ P M max c ⎢ P⎢ ec 1 ⎥ σ max = + = 1+ 2 ⎥ (12.31) A I A⎢ r P l⎥ ⎢ cos ⎥ ⎣ EI 2 ⎦ vôùi: A - dieän tích tieát dieän thanh; r - baùn kính quaùn tính c - khoaûng caùch töø truïc trung taâm ñeán meùp xa nhaát cuûa tieát dieän. Vì öùng suaát phuï thuoäc phi tuyeán vaøo taûi troïng neân kieåm tra beàn theo öùng suaát cho pheùp khoâng ñaûm baûo an toaøn theo heä soá n döï kieán. Trong Chöông 12: Uoán ngang vaø uoán doïc ñoàng thôøi http://www.ebook.edu.vn 8
  9. GV: Leâ ñöùc Thanh tröôøng hôïp naøy, ngöôøi ta duøng ñieàu kieän an toaøn theo taûi troïng nhö phöông trình (12.10). BAØI TAÄP CHÖÔNG 12 12.1 Tính öùng suaát neùn lôùn nhaát theo phöông phaùp gaàn ñuùng cuûa daàm chòu uoán ngang vaø uoán doïc ñoàng thôøi cho treân H.12.11. q = 200 N/m q = 3 kN/m Po = 5 kN 1 P = 4 kN 1 P = 257 kN 1 1 4m 4m 2m 2m 2m 2m 1 - 1 o 2C N 20 100 E = 103 kN/cm2 100 a) b) 1–1 Hình 12.11 12.2 Cho daàm chòu löïc nhö treân H.12.9. Haõy tính öùng suaát phaùp lôùn nhaát vaø heä soá an toaøn n neáu [σ] = 24 kN/cm2 . Tính ñoä voõng lôùn nhaát. 20 cm P1 = 1 kN q = 0,5 kN/m 40 cm P = 8 kN 10 cm P = 4 kN 10 cm 1m 1m 2m E = 2 x 104 kN/cm2 E = 103 kN/cm2 a) b) Hình 12.12 o 60 12.3 Tính cöôøng ñoä taûi troïng cho pheùp taùc duïng leân daàm AB nhö treân H.12.10, bieát q heä soá an toaøn veà B ñoä beàn n = 1,6. Daàm AB baèng A theùp soá 3 coù maët 5m caét hình oáng vôùi ñöôøng kính trong d = 6 cm vaø Hình 12.13 ñöôøng kính ngoaøi D = 10 cm, vaät lieäu coù [σ] = 24 kN/cm2, khi tính boû qua troïng löôïng cuûa daàm. Kieåm tra oån ñònh cuûa daàm neáu laáy koñ = 2. Cho E = 2.104 kN/cm2. Chöông 12: Uoán ngang vaø uoán doïc ñoàng thôøi http://www.ebook.edu.vn 9
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2