Bài giảng Thiên văn học - Bài: Vũ trụ quan phương Đông

Diễn giả: ĐẶNG VŨ TUẤN SƠN<br /> <br /> VIETNAM ASTRONOMY & COSMOLOGY ASSOCIATION<br /> https://thienvanvietnam.org<br /> <br /> QUAN NIỆM CỔ VỀ VŨ TRỤ<br /> <br /> Cũng như phương Tây, người phương<br /> Đông (đặc trưng là người Trung Quốc)<br /> cũng xây dựng hệ thống thế giới quan<br /> trên cơ sở đầu tiên là các truyền<br /> thuyết.<br /> Những truyền thuyết đầu tiên cho<br /> rằng có các vị thần sắp xếp thế giới<br /> ngày nay cho con người: Bàn Cổ, Nữ<br /> Oa, Phục Hi ...<br /> <br /> QUAN NIỆM CỔ VỀ VŨ TRỤ<br /> Các trường phái chính về hình dạng vũ trụ:<br /> 1. Trời tròn úp lên đất vuông (sau này được biến đổi rằng đất<br /> cũng tròn và có biển cả bao quanh)<br /> 2. Trời đất giống như một quả trứng gà, đất lơ lửng ở giữa như<br /> lòng đỏ còn trời bao quanh như lòng trắng.<br /> 3. Trời và đất đều trải dài vô hạn như những mặt phẳng song<br /> song. Các thiên thể trôi trên bầu trời như sóng biển<br /> <br /> So sánh với ngày nay, có thể thấy trường phái thứ hai gần với<br /> thực tế về Trái Đất nhất. Tuy nhiên đây vẫn chỉ là liên tưởng của<br /> người thời cổ - không có cơ sở khoa học.<br /> <br /> THUYẾT ÂM DƯƠNG<br /> <br /> Thuyết âm dương là cơ sở chính cho toàn bộ vũ trụ<br /> quan của người phương Đông trước kia.<br /> Ý tưởng của học thuyết này dựa trên quá trình quan<br /> sát nhận thấy sự đối kháng và tương hỗ luân phiên<br /> của các yếu tố trái ngược trong tự nhiên và xã hội<br /> (sáng/tối, nóng/lạnh, ngày/đêm, đực/cái, ...)<br /> <br /> THÁI CỰC VÀ VÔ CỰC<br /> Thái cực là tổng hòa của âm và dương,<br /> thể hiện sự song song tồn tại vừa đối<br /> nghịch (âm thịnh dương suy, dương<br /> thịnh âm suy) vừa tương hỗ cùng tồn<br /> tại (trong âm có dương và trong dương<br /> có âm).<br /> <br /> Vô cực là khởi thủy có trước thái cực.<br /> Vô cực là không có gì cả, chưa phân<br /> định âm và dương.<br /> Thái cực và vô cực mang lại sự liên hệ<br /> với Chaos trong văn hóa Hy Lạp và<br /> thuyết Big Bang trong vũ trụ học ngày<br /> nay.<br /> <br />