Bài giảng Tiếng Việt lớp 12: Luật thơ

Chia sẻ: Dương Thị Thu Huệ | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

84
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài "Luật thơ" thuộc bài giảng tiếng Việt lớp 12 dưới đây để nắm bắt được những nội dung khái quát về luật thơ, một số thể thơ truyền thống, các thể thơ hiện đại. Hy vọng nội dung bài giảng phục vụ hữu ích nhu cầu học tập và giảng dạy.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tiếng Việt lớp 12: Luật thơ

TIẾNG VIỆT LỚP 12 LUẬT THƠ
CẤU TRÚC BÀI HỌC: I/KHÁI QUÁT VỂ LUẬT THƠ: 1. Định nghĩa về Luật thơ –Các thể thơ. 2.Vai trò của Tiếng trong thơ Việt Nam. II/MỘT SỐ THỂ THƠ TRUYỀN THỐNG : 1.Thể lục bát . 2.Thể song thất lục bát. 3.Các thể ngũ ngôn Đường luật. 4.Cá thể thất ngôn Đường luật III/CÁC THỂ THƠ HIỆN ĐẠI: IV/LUYỆN TẬP.
Luật thơ là gì ? Các thể thơ Việt Nam chia thành mấy nhóm chính ? Kể ra.
I/KHÁI QUÁT VỀ LUẬT THƠ: 1/Định nghĩa : Luật thơ quy tắc về số câu, số tiếng,cách hiệp vần, phép hài thanh, ngắt nhịp,…trong các thể thơ được khái quát theo những kiểu mẫu nhất định. Ví dụ: Luật của thể thơ lục bát ,…. Các thể thơ Việt Nam3 nhóm : a)Các thể thơ dân tộc (sgk) b)Các thể thơ Đường luật (sgk) c)Các thể thơ hiện đại (sgk)
Yếu tố nào trong ngữ âm Tiếng Việt đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành luật thơ? 2/Vai trò của “tiếng” trong thơ Việt Nam: a)”Tiếng”căn cứ để xác định thể thơ. Vi dụ :thể thơ lục bát 68 tiếng. b)Vần của “Tiếng”là căn cứ để hiệp vần các câu thơ với nhau ( vần lưng, vần chân, vần chính, vần thông) c)Thanh của ”Tiếng”căn cứ xác định luật bằng trắc và nhịp điệu , nhạc điệu trong thơ.
• Gồm 4 thể thơ : 1/Thể lục bát (thể sáu tám): KKểVD :Trăm năm/ trong cõi/ ng mộột s ể m t sốố th thểể th thơơ truy truyềền n ười ta B T B thốốững S th Ch ốố ti tài /ch ng S ữế ti ếng, v m ầần ,nh ệnh/ khéo ng, v ịịp và p và n ,nhlà/ ghét nhau B T B B thanh thanh i qua/ mơ Trảtrong th trong th lụục bát nh ơ lt cu ộ c bát nh ộc bể dâu ưư Những điều trông thấy/ mà đau đớn lòng. th thếế nào ? nào ? • Số tiếng :mỗi cặp lục báthai dòng(lục :6 tiếng; bát :8 tiếng )nối tiếp nhau. • Vần: hiệp vần ở tiêng thứ 6 của 2 dòng và giữa tiếng thứ 8 của dòng bát với tiếng 6 của dòng lục kế tiếp .
Nhịp: nhịp chẵn, các tiếng 2,4,6 (BTB) 2/2/2 ; 4/4 . Hài thanh: tiếng 2, 4, 6BTB(câu lục) tiếng 2,4,6,8BTBB(câu bát) VD: Bầu ơi / thưong lấy/ bí cùng B T B Tuy rằng/ khác giống/ nhưng chung/ một giàn B T B B
2/Thể song thất lục bát: Ngồi đầu cầu nước trong như lọc (7 tiếng) Qua ví dụ, hãy chỉ ra luật thơ Đường bên cầu cỏ mọc còn non (7 tiếng) song thất lục bát về số tiếng, Đưa chàng lòng dặc dặc buồn (6 tiếng) vần, nhịp, thanh ? Bộ khôn bằng ngựa, thuỷ khôn bằng thuyền. (8t) (Đoàn Thị Điểm, Chinh phụ ngâm )
a)Số tiếng: Mỗi câu gồm 4 dòng :cặp song thất (7tiếng)và cặp lục bát(68 tiếng) b)Vần: Vần trắc cặp song thất, vần bằng cặp lục bát(lọc mọc, buồn – khôn).Giữa cặp song thất và cặp lục bát có vần liền(non buồn) c)Nhịp: Cặp song thất nhịp ¾ ; cặp lục bát nhịp 2/2/2. d)Hài thanh: Cặp thất :tiếng thứ 3 là B hoặc T.(lại – xanh) Cặp lục bát: như thơ lục bát.(2/4/6/8BTBB) .
• MẶT TRĂNG TVừằ bài th ng vặc bóng thuy ền quyên ơ MẶT TRĂNG, hãy ch ỉ ra luật thơố Mây quang gió b ngũ n bên Ngôn Đ ường lu Nề cho tr ời đậ ất ? t trắng Quét sạch núi sông đen Có khuyết nhưng tròn mãi Tuy già vẫn trẻ lên Mảnh gương chung thế giới Soi rõ :mặt hay, hèn (Khuyết danh)
3/Các thể thơ ngũ ngôn: Gồm 2 thể chính: ngũ ngôn tứ tuyệt(5 tiếng 4 dòng) và ngũ ngôn bát cú(5 tiếng 8 dòng) Vần:1 vần(độc vận), vần cách (bên, đen, lên, hèn) ; bố cục 4 phần:(đề, thực, luận , kết) Nhịp lẻ: 2/3. Hài thanh :Luân phiên BT hoặc niêm BB, T T ở tiếng thứ 2 và thứ 4.
• MẶT TRĂNG Vằng vặc / bóng thuyền quyên T B Mây quang / gió bốn bên B T Nề cho / trời đất trắng Quét sạch núi sông đen Có khuyết /nhưng tròn mãi Tuy già /vẫn trẻ lên Mảnh gương/ chung thế giới Soi rõ : mặt hay, hèn (Khuyết danh)
4/CÁC THỂ THẤT NGÔN ĐƯỜNG LUẬT: Hai thể chính:TN tứ tuyệt và TN bát cú , có Thất ngôn có m kết cấu , niêm lu ấy th ật chặt ch ẽ . ể thệơt: (7 ti a)TN tứ tuy chính? Nêu lu ật thơ ếng, 4 dòng ) thất ngôn tứ tuyệt Vần: chân( tiếng cuối), độc vận, gieo vần cách, vần Bằng(B) Nhịp lẻ:4/3. Hài thanh(Mô hình –sgk 105)
Theo nguyên tắc: nhị tứ lục (2,4,6) -Tiếng 2,4,6 phải sắp xếp theo BTB hoặc T BT. Ông đứng làm chi đó hỡi ông ? T B T Trơ trơ như đá, vững như đồng. B T B Đêm ngày gìn giữ cho ai đó? B T B Non nước đầy vơi có biết không ? T B T (Nguyễn Khuyến )
Niêm:khi tiếng cuối của 2 câu cùng vần B hoặc cùng vần TCâu 1 niêm với câu 4 (T) ; Câu 2 niêm với câu 3(B) Đối: Dòng 1 2; dòng 34(đối thanh, đối ý, đối từ) b)Thất ngôn bát cú (7 tiếng, 8 dòng): Vần ? Nhịp ? Hài thanh ( sgk trang 106)
Hài thanh: đối xứng giữa các` tiếng 2, 4, 6(T hoặc B). Niêm (dính): các dòng 18. 23, 45. 67(cùng B hoặc cùng T). Bố cục:chia 4 cặp :Đề( 12), Thực(34), Luận(56),Kết(78). luật thơ Đường luật rất chặt chẽ, gò bó , khó diễn đạt hết cảm xúc phóng khoáng.
QUA ĐÈO NGANG Bước tới Đèo Ngang , bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lòng , con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia. Dừng chân đứng lại, trời, non, nước, Một mảnh tình riêng, ta với ta. (Bà Huyện Thanh Quan)
HÀI THANH : QUA ĐÈO NGANG Dòng 1 : T T B B T T B Dòng 2 : T B B T T B B Dòng 3 : B B T T B B T Dòng 4 : T T B B T T B Dòng 5 : T T B B B T T Dòng 6 : B B T T T B B Dòng 7 : B B T T B B T Dòng 8 : T T B B B T B Phần Thực (3-4) và Luận (5-6) đối nhau trong từng cặp câu
Thơ VN hiện đại xuất hiện từ khi nào? gồm có những thể thơ nào ? Xuất hiện từ phong trào Thơ mới(1932 1945). Gồm các thể thơ:năm tiếng, bảy tiếng,hỗn hợp, tự do,thơ văn xuôi, … Vừa tiếp nối luật thơ truyền thống vừa có sự đổi mới. Vd:Em bảo anh đi đi Sao anh không đứng lại ?
CỦNG CỐ Phân biệt cách gieo vần, ngắt nhịp và hài thanh trong phần Luyện tập trang 107. (HS thào luận theo nhóm, trình bày trên bảng) DẶN DÒ : Nắm vững Luật Thơ của 3 nhóm thơ, tìm 1 số bài thơ ví dụ cho từng thể Thơ và kết hợp phân tích thực hành về Luật thơ để khắc sâu kiến thức và cảm nhận sâu sắc hơn về Thơ. Chuẩn bị ý kiến cho bài mới : Phát biểu theo chủ đề.