Bài giảng Vệ sinh y học thể dục thể thao - ĐH Phạm Văn Đồng

TR<br /> <br /> NGăĐ IăH CăPH MăVĔNăĐ NG<br /> KHOAăC ăB N<br /> <br /> BẨIăGI NG:<br /> <br /> V ăSINHăVẨăYăH CăTH ăD CăTH ăTHAO<br /> <br /> Gi ngăviên:ăTR NăNG CăHUY<br /> <br /> Qu ngăNgưi, 2013<br /> <br /> Lời nói đầu<br /> Để đáp ứng các yêu cầu đổi mới trong công tác đào tạo theo hệ thống tín chỉ và<br /> nâng cao chất lượng giáo dục đồng thời giúp cho sinh viên có được những tài liệu<br /> và nắm chắc những kiến thức có thể vận dụng trong quá trình công tác ở trường<br /> phổ thông sau này, chúng tôi tổ chức biên soạn đề cương bài giảng môn vệ sinh và<br /> y học Thể dục thể thao dành cho sinh viên hệ cao đẳng – ngành giáo dục thể chất<br /> trường Đại học Phạm Văn Đồng sử dụng trong quá trình học tập với hình thức lưu<br /> hành nội bộ.<br /> Nội dung đề cương bài giảng gồm 2 phần:<br /> Phần I: Vệ sinh học thể dục thể thao gồm 5 chương. Phần này bao gồm những<br /> kiến thức cơ bản về vệ sinh học như Vệ sinh cá nhân, vệ sinh dinh dưỡng, vệ sinh<br /> môi trường, vệ sinh học đường và vệ sinh thể dục thể thao.<br /> Phần II: Y học Thể dục thể thao gồm 4 chương nhằm cung cấp kiến thức cơ bản<br /> nhất về y học thể dục thể thao,chấn thương trong hoạt động thể dục thể thao, một<br /> số trạng thái bệnh lý thường gặp trong luyện tập và thi đấu thể dục thể thao, xoa<br /> bóp thể thao và thể dục chữa bệnh.<br /> Để có được đề cương bài giảng này chúng tôi đã dựa trên cơ sở bộ giáo<br /> trình qui định của bộ giáo dục và đào tạo , các tài liệu , sách tham khảo liên quan,<br /> đồng thời để phù hợp với khả năng và trình độ của sinh viên chúng tôi cố gắng cô<br /> đọng những nội dung chính cần thiết nhất theo hướng rút gọn nhưng vẫn đầy đủ<br /> theo nội dung chương trình. Đồng thời để nâng cao năng lực tự học của sinh viên,<br /> sau mỗi phần hoặc mỗi bài chúng tôi có soạn một số câu hỏi ôn tập và thảo luận để<br /> hướng sinh viên vào những vấn đề trọng tâm của bài học, sinh viên có thể tập tự<br /> giải quyết những tình huống có thể xảy ra trong luyện tập và giảng dạy thể dục thể<br /> thao sau này.<br /> Thông qua học tập bộ môn này chúng tôi mong muốn sinh viên nắm được<br /> những kiến thức để vận dụng vào thực tiễn giảng dạy và hoạt động thể dục thể thao<br /> ở trường phổ thông.<br /> Trong quá trình biên soạn, chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót,<br /> chúng tôi mong nhận được những sự đóng góp , chỉ bảo của quí thầy cô giáo và<br /> các bạn đồng nghiệp để tập tài liệu này hoàn chỉnh hơn. Xin chân thành cám ơn.<br /> Giáoăviênăbiênăso n<br /> Tr năNg căHuy<br /> 1<br /> <br /> PH Nă 1: V ăSINHăH CăTH D CăTH ăTHAO<br /> Ch<br /> <br /> ng 1. V ăSINHăCÁăNHỂN<br /> <br /> M CăTIểU:<br /> - N măđ<br /> <br /> căc ăs ăkhoaăh căc aăcácăph<br /> <br /> ngăphápăv ăsinhăcáănhơn.<br /> <br /> - Biếtăcáchăgi ăgìnăv ăsinhăthơnăth ,ăbiếtăphòngăch ngăm tăs ăb nhăth<br /> <br /> ngăg păđ ă<br /> <br /> b oăv ăc ăth ăm tăcáchăcóăhi uăqu .<br /> N IăDUNG:<br /> V ăSINHăB OăV ăDA<br /> <br /> Bài 1.<br /> <br /> 1.1. M tăs ăđi măv ăch cănĕngăsinhălỦăc aăda<br /> Daăthu căh ăc ăquanăb oăv ăngo iăvi.ăDaăbaoăb cătoƠnăb ăc ăth (ăcóădi nătíchă1,4ăậ<br /> 1,7m2)ă vƠă chiếmă 7%ă tr ngă l<br /> tr<br /> <br /> ngă c ă th ă ng<br /> <br /> i).ă Daă lƠă b ă m tă tiếpă xúcă v iă môiă<br /> <br /> ng,ălƠăc ăquanăcóănhi u ch cănĕngăquanătr ng:<br /> <br /> - Ch cănĕngăcheăch ăvƠăb oăv .<br /> - Ch cănĕngăc măgiác.<br /> - Ch cănĕngăthamăgiaăquáătrìnhăđi uăhòaăthơnănhi t.<br /> - Ch cănĕngăbƠiătiết.<br /> Ngoài ra, daălƠăn iăs năsinhăraăm tăs ăch tăcóăho tătínhăsinhăh căcaoănh ăvitaminăD,ă<br /> Histamină vƠă m tă s ă ch tă khác.ă Daă vƠă tổă ch că d<br /> <br /> iă daă cònă ch aă đ ngă ă m ă vƠă<br /> <br /> glycozen<br /> 1.2.V ăsinh b oăv ăda:<br /> - Th<br /> <br /> ngăxuyênă t mă r a,ă nh tă lƠă sauă khiă laoă đ ngă vƠă luy nă t pă Th ă d că th ă thaoăă<br /> <br /> (TDTT).<br /> - T măr aă,ăngoƠiăvi călƠmăs chădaăcònălƠmăchoătuyếnăm ăhôiăđ<br /> ngoài,ăth iăđ<br /> <br /> căthôngăv iăbênă<br /> <br /> căch tăđ căquaăm ăhôi,ălƠmăđi uăhòaăthơnănhi tăh iăph căs căkh e.ă<br /> <br /> Mùaă hèă nênă t mă r aă th<br /> <br /> ngă xuyên(ă ítă nh tă 1ă l n/ngƠy.ă Mùaă đôngă ítă nh tă 2ă l nă /ă<br /> <br /> tu n.)<br /> - Ph iăb oăđ mănh ngăyêuăc uăv ăsinhăkhiăt m nh :<br /> + Khôngăt măngayăsauăkhiăvừaălƠmăvi căn ng.Khi luy năt p,ăm ăhôiăraănhi u,ăc nă<br /> ph iănghỉăchoăđ ăm t,ăráoăm ăhôi r iăm iăt m.<br /> + Không nên t măkhiăm iăĕnănoăho căkhi quáăđói.<br /> + Khôngăt măkhiăđangăquáăm tăho căđangă m.<br /> + Khôngăt măsauăkhiăvừaău ngăr<br /> <br /> uăbia,ăho cădùngăcácăch tăkíchăthíchăkhác.<br /> 2<br /> <br /> - Mùa l nhănênăt măn<br /> <br /> că m,ăho căv năđ ngănhẹănhƠngăchoă măng<br /> <br /> iăr iăm iăt mă<br /> <br /> n iăkínăgió.<br /> - C tăng nămóngătay,ăr aăs chătayătr<br /> <br /> căkhiă ĕn(ăbằngăxƠăphòng)ăho căsauăkhiălaoă<br /> <br /> đ ng,ăđiăv ăsinhầ<br /> - MáiătócăđẹpălƠămáiătócăg năgƠng,ăs chăsẽ.ăĐ uătócăc năđ<br /> <br /> că g iăth<br /> <br /> ngăxuyên ,<br /> <br /> gi ăs chă,ăkhôăđ ătránhăn mătóc.<br /> - Nếuădaăb tổnăth<br /> th<br /> <br /> ng,ăxơyăăxátă,ăch yămáu,ăc nătuơnăth ănguyênăt căvôătrùngăvếtă<br /> <br /> ng.ăB ăb nhăngoƠiădaăph iăkhámă,ch aăk păth i.<br /> CỂUăH IăỌNăT P<br /> <br /> 1. ụănghĩaăvƠătácăd ngăc aăvi căchĕmăsócăb oăv ădaă?<br /> 2. Cáchăv ăsinhăchĕmăsóc b oăv ădaătrongăluy năt păTDTT.<br /> V ăSINHăTRANGăPH C<br /> <br /> Bài 2.<br /> <br /> NgoƠiăv năđ ăthẩmămỹ,ătrangăph căc năb oăđ măcácăyêuăc uăsau:<br /> 2.1.Trangăph c(ăqu năáo,ăgiƠyădép,ămǜầ)ăph iăcóătácăd ngăb oăv ăc ăth ăvƠă<br /> tácăd ngăđi uăhòaănhi tăđ ăc ăth :<br /> - MùaăHèănênăm căqu năáoăbằngăch tăli uăv iăd ăth măm ăhôi,ăd ăthoátănhi t,ămƠuă<br /> sáng,ăr ngărưi.<br /> - MùaăĐôngă,ăđ ăgi ănhi tăđ ăc ăth ăc năm căchoăđ ă m(ălen,ăd ă,ăbông).Qu năáoăcóă<br /> th ăbóăsátăng<br /> <br /> iănh ngăkhôngăquáăch t,ăl aăchonătrangăph cămƠuăs m,ănênăgi ă mă<br /> <br /> đ u,ăcổ,ăng căvƠăchơn,ăqu năáoăph iăluônăkhôăráo.<br /> 2.2.Trangăph căph iăb oăđ măchoădaăđ<br /> - Th<br /> <br /> căs chăsẽ,ăch ngănhi măkhu n:<br /> <br /> ngăxuyênăgi tăqu năáoăbằngăxƠăphòng,ăph iăkhôăn iăcóăn ng,ăcóăđi uăki năthìă<br /> <br /> nênă i,ălƠătr<br /> <br /> căkhiăm c.<br /> <br /> - Khôngădùngăchungăqu năáoăv iăng<br /> <br /> iăkhác,ăd ălơyăb nhăngoƠiăda.<br /> <br /> 2.3.Trangăph căph iăphùăh păv iătínhăch tăcôngăvi c:<br /> - Trangăph căph iăt oăđi uăki năthu năl iăchoăho tăđ ngăvƠăb oăv ăng<br /> <br /> iălaoăđ ng.<br /> <br /> - Áoăqu n,ăgiƠyăTh ăthaoăph iăg nănhẹ,ăv iăb n,ăcóătínhăch tăcoăgi năt t.ăNếuăch tă<br /> quá sẽă nhăh<br /> <br /> ngăđếnătu năhoƠnăvƠăhôăh p,ăh năchếăv năđ ng.ăNếuăr ngăquáăsẽăkhóă<br /> <br /> th căhi năđ ngătác.<br /> - Giày ,t t(v )ăph iăkhô,ăs ch.ăKhôngăđiăgiƠyăquáăch tăho căgu c,ădépăcaoăgótă(nh tă<br /> lƠăđ iăv iătrẻăem).<br /> 3<br /> <br /> - Mũă nónă mùaă hèă đ ă tránhă n ngă nóng,ă nênă ch nă lo iă cóă mƠuă sáng, có vành.Mùa<br /> đôngădùngămũălen,ăbôngăđ ăgi ănhi t.<br /> - Qu nă áoă trangă ph că l aă tuổiă h că sinhă c nă g nă gƠngă ,ă s chă sẽă ,ă gi nă d ă mƠă đẹp,ă<br /> khôngănênăquáăc uăkỳ,ăđuaăđòiă nhăh<br /> <br /> ngăđếnăh căt p.<br /> <br /> CỂUăH IăỌNăT P<br /> 1.ăăTrangăph căc năcóănh ngăyêuăc uănƠoăngoƠiătínhăthẩmămỹ?<br /> 2.ăăTrangăph căTDTTăc năcóănh ngăyêuăc uăriêngănƠoăđ phùăh păv iătínhă<br /> ch tăcôngăvi c?<br /> ------------------------------------------------------------------------------------------V ăSINHăRĔNGăMI NG<br /> <br /> Bài 3.<br /> 3.1.S ăl<br /> <br /> căv ăch cănĕngăvƠăc uăt oărĕng<br /> <br /> * C uăt oărĕng:<br /> - Hìnhăth ăngoƠiă:ăRĕngăcóămƠuătr ngăngƠ,ăg mă3ăph n:ăThơnărĕngă,ăcổărĕngăvƠăchơnă<br /> rĕng.<br /> - C uăt oătrong:ăTừăngoƠiăvƠoătrongăg măcóă:ăL pămenărĕng, ngƠărĕng,ăt yărĕng.ă<br /> * Ch cănĕng : Cóă3ăch cănĕngăchính:<br /> - Ĕnănhai(ăc năxéă,ănhai,ănghi năth căĕn).<br /> - Giúp cho quá trình phát âm<br /> - Thẩmămỹ.<br /> 3.2. V ăsinhărĕngămi ng:<br /> 3.2.1.ụănghĩaăv ăsinhărĕngămi ng:ăMi ngălƠăc aăngõăc aăđ<br /> h căl nănằmătr<br /> đ<br /> <br /> ngătiêuăhóa,ăđóălƠăm tă<br /> <br /> căngưăt ăh uănênăvi căv ăsinhărĕngămi ngăliênăquanăđếnăc mũi,ă<br /> <br /> ngăhôăh păvƠătiêuăhóa.<br /> <br /> 3.3.2. NguyênănhơnăsơuărĕngăvƠăcáchăv ăsinhărĕngămi ng:<br /> Nguyênă nhơnă sơuă rĕng:ă Doă v ă sinhă rĕngă mi ngă kém,ă viă khuẩnă lênă menă th că ĕnă<br /> bámă ărĕng,ăpháăh yămenărĕng,ăĕnăsơuăvƠoăngƠărĕngăr iăt yărĕng.<br /> Phòngăb nhăsơuărĕng:<br /> - Hi nă nayă n<br /> <br /> că taă ápă d ngă 4ă chínhă sáchă l nă đ ă phòngă tránhă b nhă sơuă rĕngă choă<br /> <br /> c ngăđ ng:<br /> 4<br /> <br />