Bài tập điều kiện: Vấn đề chủng tộc

Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> VÊn ®Ò chñng téc<br /> I. Kh¸i niÖm – Nguån gèc – Ph©n lo¹i chñng téc<br /> 1. Kh¸i niÖm chñng téc<br /> 2. Nguån gèc h×nh thµnh chñng téc<br /> 3. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh c¸c<br /> chñng téc<br /> 4. Ph©n lo¹i chñng téc<br /> II. §Æc ®iÓm- Sù ph©n bè c¸c chñng téc trªn thÕ giíi<br /> III. Liªn hÖ khu vùc §«ng Nam ¸ vµ ViÖt nam<br /> 1. C¸c chñng téc ë §«ng Nam ¸<br /> 2. C¸c chñng téc ë ViÖt Nam<br /> IV. Mèi quan hÖ gi÷a chñng téc víi d©n téc, v¨n ho¸<br /> <br /> V. Tµi liÖu tham kh¶o<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> I. Kh¸i niÖm - §Æc ®iÓm chñng téc<br /> 1. Kh¸i niÖm chñng téc<br /> Theo quan ®iÓm cña nh©n häc hiÖn ®¹i th× vÒ mÆt sinh häc,<br /> toµn thÓ nh©n lo¹i hiÖn nay trªn tr¸i ®Êt lµm thµnh mét loµi duy nhÊt –<br /> loµi H«mo sapiens. Ph©n cÊp trùc tiÕp díi loµi lµ chñng téc.<br /> VËy chñng téc lµ g×? Tríc ®©y nh©n häc coi chñng téc lµ mét tËp<br /> hîp c¸ thÓ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm t¬ng dång. Do ®ã, ®· h×nh thµnh<br /> nguyªn t¾c lo¹i h×nh trong ph©n lo¹i c¸c chñng téc mµ néi dung chñ yÕu<br /> lµ chØ dùa vµo sù kÕt hîp trõu tîng c¸c ®Æc ®iÓm h×nh th¸i. C¸ch ph©n<br /> lo¹i ®ã kh«ng ph¶i lµ sù tËp hîp ®óng ®¾n c¸c chñng téc c¨n cø trªn<br /> quan hÖ gÇn gòi thùc gi÷a chóng.<br /> HiÖn nay, nh÷ng h¹n chÕ cña ®Þnh nghÜa cæ ®iÓn vÒ chñng téc<br /> ®· ®îc bæ sung trªn c¬ së nh÷ng nhËn thøc míi. §ã lµ vai trß cña khu<br /> vùc ®Þa lý trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh chñng téc. NhiÒu nhµ khoa häc<br /> ®· cã lý khi cho r»ng, chñng téc xuÊt hiÖn do kÕt qu¶ cña sù sèng c¸ch<br /> biÖt cña mét nhãm ngêi nµy ®èi víi mét nhãm ngêi kh¸c. Nãi ®Õn sù<br /> sèng c¸ch biÖt chÝnh lµ ®Ò cËp ®Õn khu vùc ®Þa lý vµ c¸c ®iÒu kiÖn<br /> tù nhiªn. ViÖc g¾n chñng téc víi khu vùc ®Þa lý ®îc c¸c nhµ nh©n häc<br /> X« ViÕt gäi lµ nguyªn t¾c ®Þa lý trong ph©n lo¹i chñng téc. GÇn ®©y,<br /> viÖc ph¸t hiÖn quÇn thÓ sinh häc l¹i gãp phÇn hoµn chØnh h¬n mét<br /> ®Þnh nghÜa vÒ chñng téc. QuÇn thÓ sinh häc ®îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh<br /> ph¸t triÓn chung nhau vµ ®îc ®Æc trng bëi nh÷ng ®Æc ®iÓm h×nh th¸i<br /> sinh lý nhÊt ®Þnh víi nh÷ng ®Æc tÝnh sinh th¸i nhÊt ®Þnh… Cã thÓ<br /> thÊy tõng c¸ thÓ riªng biÖt kh«ng thÓ cã nh÷ng ®Æc trng nµy. Chñng<br /> téc kh«ng ph¶i lµ mét tËp hîp c¸ thÓ gép l¹i c¨n cø vµo nh÷ng t¬ng ®ång<br /> mµ lµ mét tËp hîp quÇn thÓ..<br /> VËy chñng téc lµ mét quÇn thÓ (hay tËp hîp quÇn thÓ mµ ta<br /> quen gäi lµ nh÷ng nhãm ngêi) h×nh thµnh trong lÞch sö trªn mét<br /> 2 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> l·nh thæ nhÊt ®Þnh cã mét sè dÆc ®iÓm chung trªn c¬ thÓ mang<br /> tÝnh chÊt di truyÒn. C¸c nhãm ngêi nµy cã nh÷ng ®Æc trng, ®Æc<br /> ®iÓm di truyÒn vÒ h×nh th¸i – sinh lý mµ nguån gèc vµ qu¸ tr×nh h×nh<br /> thµnh cña chóng liªn quan ®Õn mét vïng ®Þa vùc nhÊt ®Þnh. Hay nãi<br /> mét c¸ch kh¸c, chñng téc lµ nh÷ng nhãm ngêi cã mét sè ®Æc trng h×nh<br /> th¸i gièng nhau. Nh÷ng ®Æc trng ®ã ®îc di truyÒn l¹i. Chñng téc lµ yÕu<br /> tè sinh vËt häc, kh«ng ph¶i lµ yÕu tè x· héi. Chñng téc vµ quèc gia<br /> kh«ng liªn quan víi nhau. NhiÒu d©n téc cã thÓ ë trong mét chñng téc.<br /> 2. Nguån gèc h×nh thµnh chñng téc<br /> Qu¸ tr×nh h×nh thµnh, thêi gian h×nh thµnh c¸c ®¹i chñng téc lµ<br /> vÊn ®Ò phøc t¹p. HÞªn nay cßn rÊt nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ nguån<br /> gèc loµi ngêi, vai trß cña lao ®éng trong viÖc chuyÓn biÕn tõ vîn thµnh<br /> ngêi.<br /> Víi sù ra ®êi cña chñ nghÜa M¸c th× vÊn ®Ò nguån gèc loµi ngêi ®·<br /> ®îc gi¶i quyÕt ®óng ®¾n, khoa häc. Trªn c¬ së chñ nghÜa duy vËt<br /> biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö, M¸c vµ ¡nghen ®· dùa vµo tµi liÖu cña<br /> sinh vËt häc vµ c¸c khoa häc x· héi, dùa vµo c¸c häc thuyÕt vÒ tù nhiªn<br /> vµ x· héi ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò h×nh thµnh con ngêi. Vai trß cña lao<br /> ®éng ®· ®îc ¡nghen tr×nh bµy trong t¸c phÈm “T¸c ®éng cña lao ®éng<br /> trong sù chuyÓn biÕn tõ vîn thµnh ngêi”. M¸c trong t¸c phÈm “HÖ t tëng<br /> §øc” còng chØ ra r»ng “Con ngêi b»ng lao ®éng cña m×nh ®· t¸ch ra<br /> khái tr¹ng th¸i thó vËt”.<br /> Nh vËy cã thÓ kÕt luËn r»ng: nguån gèc h×nh thµnh loµi ngêi lµ tõ v-<br /> în th«ng qua lao ®éng s¶n xuÊt. Theo c¸c nhµ khoa häc th× hiÖn nay<br /> trªn thÕ giíi cã 4 loµi vîn cã thÓ liªn quan ®Õn nguån gèc loµi ngêi lµ:<br /> + Gipb«ng (vîn tay dµi)<br /> + ¤r¨ng«t¨ng (®êi ¬i)<br /> + Simpangiª (vîn ®en)<br /> + G«rila<br /> Trong ®ã, loµi Simpangiª vÒ cÊu t¹o c¬ thÓ lµ gièng ngêi h¬n c¶.<br /> 3 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> C¸c nhµ nh©n häc, kh¶o cæ häc c¨n cø vµo sù biÕn ®æi vÒ ®Æc<br /> ®iÓm c¬ thÓ con ngêi ®· chia qu¸ tr×nh h×nh thµnh con ngêi nh sau:<br /> ­ Vîn ngêi (tiÒn th©n cña con ngêi)<br /> ­ Ngêi tèi cæ (ngêi vîn), Pitªcantrèp<br /> ­ Ngêi cæ: Nªan®Ðctan<br /> ­ Ngêi hiÖn ®¹i: H«m«sapiens<br /> B»ng nh÷ng thµnh tùu khoa häc ngµy nay, chóng ta biÕt r»ng con<br /> ngêi t¸ch ra khái thÕ giíi ®éng vËt c¸ch ®©y trªn díi 2 triÖu n¨m. §Õn thêi<br /> kú ®¸ cò c¸ch ®©y chõng 5 v¹n n¨m, con ngêi thuéc lo¹i h×nh hiÖn ®¹i xuÊt<br /> hiÖn. Ngêi hiÖn ®¹i H«m«sapiens ®îc h×nh thµnh tõ qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ cña<br /> ngêi Nªan®Ðctan .Theo c¸c tµi liÖu cæ nh©n häc cho biÕt, ngêi<br /> Nªan®Ðctan ®· c tró trªn mét ph¹m vi rÊt réng ë ch©u A, ch©u Phi vµ ch©u<br /> ¢u. Tuy nhiªn vÊn ®Ò ®Æt ra lµ chuyÓn biÕn tõ ngêi cæ Nªan®Ðctan<br /> thµnh ngêi hiÖn ®¹i ®· diÔn ra ë kh¾p c¸c vïng cã sù tån t¹i cña ngêi<br /> Nªan®Ðctan ? VÊn ®Ò nµy hiÖn nay vÉn cha cã sù thèng nhÊt vµ vÉn tån<br /> t¹i 3 quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ vÊn ®Ò nµy<br /> * ThuyÕt nhiÒu trung t©m:<br /> ThuyÕt nµy do nhµ nh©n chñng häc ngêi Mü ®Ò xíng n¨m 1939.<br /> Theo «ng cã 4 trung t©m lµ §«ng Nam ¸, §«ng ¸, T©y Nam ¸ vµ Nam Phi.<br /> Theo thuyÕt nµy, c¸c chñng téc loµi ngêi hiÖn nay kh«ng ph¶i lµ kÕt qu¶<br /> cña sù tiÕn ho¸ néi t¹i tõ mét gièng ngêi tèi cæ duy nhÊt mµ lµ kÕt qu¶ tiÕn<br /> ho¸ ®ång thêi vµ biÖt lËp cña tõng lo¹i ngêi tèi cæ kh¸c nhau. Quan ®iÓm<br /> nµy cã thÓ thÓ hiÖn b»ng s¬ ®å:<br /> Ngêi tèi cæ<br /> 1 2 3 4<br /> Ngêi cæ<br /> 1 2 3 4<br /> H«m« Sapiens<br /> 1 2 3 4<br /> C¸c ®¹i chñng<br /> <br /> 4 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> Tuy nhiªn cã nhiÒu quan ®iÓm cho r»ng thuyÕt nhiÒu trung t©m<br /> kh«ng cã c¬ së khoa häc, kh«ng phï hîp víi thùc tÕ.<br /> *ThuyÕt mét trung t©m:<br /> ThuyÕt nµy do c¸c nhµ khoa häc Liªn X« ®a ra ®Çu tiªn. Quan<br /> ®iÓm nµy cho r»ng, c¸c chñng téc hiÖn nay lµ do kÕt qu¶ cña mét qu¸<br /> tr×nh tiÕn ho¸ néi t¹i, ngµy cµng hoµn thiÖn cña mét dßng ngêi cæ tríc ®ã.<br /> Tõ ngêi khÐo lÐo ®Õn ngêi Pitªcantr«p, ®Õn ngêi Nªan®Ðctan, ®Õn ngêi<br /> H«m«sapiens vµ tõ ®ã ph©n ho¸ thµnh c¸c chñng téc nh hiÖn nay. Ban<br /> ®Çu, ngêi hiÖn ®¹i chØ xuÊt hiÖn trong mét khu vùc nhÊt ®Þnh råi tõ ®ã<br /> lan to¶ ®i kh¾p n¬i.<br /> Theo Lªvin vµ K«ghinxki khu vùc ®ã bao gåm TiÒn ¸, Nam ¸, mét<br /> phÇn §«ng B¾c ch©u Phi. Ban ®Çu ë ®ã xuÊt hiÖn 2 chñng téc c¬ b¶n lµ<br /> T©y Nam vµ §«ng B¾c. Hai nhãm ngêi nµy bÞ ng¨n c¸ch bëi d·y Himalaya.<br /> Tõ 2 nhãm ®ã ®· ph©n ho¸ thµnh c¸c ®¹i chñng.<br /> §¹i chñng xÝch ®¹o<br /> Nhãm T©y Nam<br /> ¥r«pª«it<br /> Nhãm §«ng B¾c : M«ng«l«it<br /> S¬ ®å :<br /> <br /> <br /> ¥r«p«it Nªgr«-¤xtral«it M«ng«l«it<br /> <br /> <br /> <br /> Nhãm T©y D·y Himalaya Nhãm §«ng<br /> Nam B¾c<br /> Nªan®Ðctan ë vïng gi¸p ranh ¸, ¢u, Phi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> *ThuyÕt 2 trung t©m<br /> <br /> <br /> <br /> 5 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm chñngtéc hiÖn nay, ®Æc bÞªt c¸c ®Æc<br /> ®iÓm kh«ng cã tÝnh thÝch nghi nh nhãm m¸u, h×nh th¸i r¨ng, ®êng v©n<br /> bµn tay th× ngêi ta thÊy sù gÇn gòi gi÷a ngêi M«ng«l«it vµ ¤xtral«it, gi÷a<br /> ngêi ¥r«pª«it vµ Nªgr«it. Theo A……. ngay tõ thêi ®¸ cò ®· xuÊt hiÖn 2<br /> trung t©m h×nh thµnh chñng téc, sím nhÊt lµ §«ng B¾c Phi vµ T©y Nam ¸.<br /> Vµ trªn c¬ së ®ã h×nh thµnh c¸c chñng téc ngêi hiÖn nay.<br /> M«ng«l«it<br /> Ph¬ng §«ng ¤xtral«it<br /> <br /> S¬ kú ®¸ cò<br /> <br /> ¥r«l«it<br /> Ph¬ng T©y Nªgr«it<br /> <br /> <br /> Còng theo c¸c t¸c gi¶ cña quan ®iÓm nµy, dï xuÊt hiÖn ë 2 trung t©m<br /> víi thêi gian sím muén chót Ýt, nhng ë c¶ hai ®· thuéc vÒ loµi hiÖn ®¹i.<br /> H«m«sapiens dÇn dÇn ph©n bè réng kh¾p n¬i trªn Tr¸i ®Êt, tiÕp tôc<br /> thÝch nghi víi c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn kh¸c nhau ®Ó ph©n ho¸ thµnh c¸c<br /> chñng téc hiÖn nay.<br /> Quan ®iÓm nµy cã nhiÒu ®iÓm trïng víi nh÷ng ph¸t hiÖn míi vÒ cæ<br /> nh©n häc vµ dÇn cã søc thuyÕt phôc h¬n, nhng vÊn ®Ò hiÖn nay cha<br /> thèng nhÊt lµ thêi gian h×nh thµnh vµ ph©n ho¸ chñng téc<br /> 3. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh c¸c chñng téc.<br /> Sù h×nh thµnh chñng téc cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n nhng cã 3<br /> nguyªn nh©n c¬ b¶n sau:<br /> 3.1 Sù thÝch nghi víi hoµn c¶nh tù nhiªn<br /> Tù nhiªn ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh<br /> ®Æc ®iÓm chñng téc. NhiÒu ®Æc ®iÓm chñng téc lµ kÕt qu¶ sù chän läc<br /> tù nhiªn vµ sù thÝch nghi víi m«i trêng, v× lóc bÊy giê søc s¶n xuÊt thÊp vµ<br /> nh÷ng thiÕt chÕ cña con ngêi cha ®îc hoµn chØnh, cha ®ñ søc chèng l¹i<br /> nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¾c nghiÖt cña thiªn nhiªn.<br /> <br /> 6 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> Mµu da lµ mét vÝ dô râ rµng vÒ sù thÝch øng tù nhiªn. Mµu da ngêi<br /> ®Ëm nh¹t lµ do lîng s¾c tè mªlanin trong da quyÕt ®Þnh. S¾c tè mªlanin<br /> cã kh¶ n¨ng hÊp thô tia tö ngo¹i mÆt trêi, do ®ã cã t¸c dông b¶o vÖ c¸c kÕt<br /> cÊu quan träng trong da. Ngêi da ®en sèng ë vïng xÝch ®¹o Ch©u Phi vµ<br /> T©y Th¸i B×nh D¬ng quanh n¨m ¸nh s¸ng chãi chang tÊt nhiªn ph¶i cã<br /> nhiÒu mªlanin trong da vµ da ph¶i ®en. Tãc ngêi da ®en thêng xo¨n, lµ<br /> mét h×nh thøc thÝch øng ®Ó chÊp nhËn víi m«i rrêng ®ã.<br /> Ngêi M«ng«l«it (M«ng Cæ) khe m¾t nhá thêng lµ m¾t mét mÝ hay<br /> cã mÝ gãc che h¹ch níc m¾t. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã cã liªn quan víi ®iÒu<br /> kiÖn sèng trong vïng nhiÒu giã c¸t ë Trung ¸ vµ Xibia. Còng cÇn nãi thªm<br /> r»ng, hoµn c¶nh tù nhiªn chØ cã t¸c dông ®èi víi qu¸ tr×nh h×nh thµnh<br /> chñng téc, khi kinh tÕ, v¨n ho¸, khoa häc, kü thuËt ph¸t triÓn th× sù thÝch<br /> øng tù nhiªn kh«ng cßn lµ nguyªn nh©n xuÊt hiÖn chñng téc n÷a.<br /> 3.2 Sù sèng biÖt lËp gi÷a c¸c nhãm ngêi<br /> Do d©n sè Ýt, mçi quÇn thÓ ban ®Çu chØ vµi tr¨m ngêi ë c¸c<br /> m«i trêng kh¸c nhau ®· t¹o nªn sù kh¸c biÖt vÒ mét sè ®Æc ®iÓm cÊu t¹o<br /> bªn ngoµi cña c¬ thÓ. Theo c¸c nhµ d©n téc häc, do sù sèng biÖt lËp, hä<br /> tiÕn hµnh néi h«n trong nhãm, ®iÒu ®ã ®ãng vai trß to lín trong viÖc h×nh<br /> thµnh chñng téc. Di truyÒn häc cho biÕt nÕu lÊy nhau trong néi bé th×<br /> kho¶ng 50 thÕ hÖ, mçi thÕ hÖ kho¶ng 25 n¨m th× 1250 n¨m cã thÓ lµm<br /> biÕn ®æi mét sè ®Æc ®iÓm cña chñng téc ban ®Çu<br /> 3.3 Sù lai t¹o gièng gi÷a c¸c nhãm ngêi.<br /> Lµ nguyªn nh©n quan träng vµ lµ yÕu tè ®Ó h×nh thµnh, hîp<br /> nhÊt c¸c chñng téc. Thêi kú ®Çu, nh÷ng ®Æc ®iÓm chñng téc ®îc h×nh<br /> thµnh do sù thÝch nghi víi m«i trêng ®Þa lý, nhng vÒ sau khi c¸c ®iÒu<br /> kiÖn kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn th× c¸c yÕu tè cã tÝnh chÊt x· héi cµng ®îc<br /> t¨ng cêng, sù lai gièng ngµy mét ®Èy m¹nh, ®ãng vai trß quan träng ®Ó<br /> h×nh thµnh c¸c lo¹i h×nh nh©n chñng míi<br /> 4. Ph©n lo¹i chñng téc<br /> <br /> <br /> 7 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> Kh¸i niÖm chñng téc ra ®êi hÇu nh cïng mét lóc víi viÖc ph©n<br /> lo¹i chñng téc. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau, tuú thuéc vµo nh÷ng<br /> ®Æc ®iÓm cô thÓ trªn thÓ.<br /> Francois Bernier lµ mét trong nh÷ng ngêi ®i ®Çu trong viÖc ph©n lo¹i<br /> chñng téc. Theo «ng (n¨m 1684) cã thÓ chia nh©n lo¹i thµnh 4 chñng téc :<br /> 1/ Chñng téc c tró ë ch©u ¢u, B¾c Phi, TiÒn ¸, Ên §é<br /> 2/ Chñng téc c tró ë phÇn cßn l¹i cña ch©u Phi<br /> 3/ Chñng téc c tró ë §«ng ¸ vµ Nam ¸<br /> 4/ Chñng téc c tró ë vïng B¾c cùc<br /> Dùa trªn nh÷ng tµi liÖu gi¶i phÉu häc, nhµ y häc ngêi §øc ®· ph©n<br /> biÖt 5 chñng téc (1775) :<br /> 1/ C¸pca (da tr¾ng) gåm ngêi ch©u ¢u, T©y ¸ vµ B¾c Phi<br /> 2/ M«ng cæ (da vµng) gåm nh÷ng ngêi ch©u ¸ vµ ngêi Exkim«<br /> 3/ £ti«pi (da ®en) gåm ngêi ch©u Phi, trõ B¾c Phi<br /> 4/ Mü gåm ngêi Anh®iªng<br /> 5/ M· lai gåm nh÷ng ngêi sèng trªn c¸c ®¶o phÝa Nam Th¸i<br /> B×nh D¬ng<br /> N¨m 1800 Cuvier còng ph©n chia 3 chñng téc (da tr¾ng, da vµng, da<br /> ®en) dùa vµo c¸c mµu s¾c cña da. Nh vËy, mét sè chñng téc chñ yÕu trªn<br /> tr¸i ®Êt ®· ®îc ph¸t hiÖn tõ thÕ kû XVIII. §ã lµ chñng ¢u (hay C¸pca hoÆc<br /> ¥roopª«it), chñng Phi (£ti«pi hay Nªgr«it), chñng ¸ (M«ng Cæ hoÆc<br /> M«ng«l«it) vµ chñng Mü (Amªrican«it). Ngoµi ra, ngêi ta cßn ph¸t hiÖn mét<br /> vµi nhãm lo¹i h×nh nh Laplandi (cùc B¾c) Nam ¸ hoÆc M· Lai. Riªng chñng<br /> óc (¤xtral«it) cho tíi lóc nµy cha cã ai ®Ò cËp tíi. §Õn thÕ kû XIX chñng<br /> nµy míi ®îc Th«ma Huxlaay (1870) ®a vµo hÖ ph©n lo¹i.<br /> Sang thÕ kû XX b¾t ®Çu h×nh thµnh c¸c hÖ ph©n lo¹i nhiÒu cÊp.<br /> Mét trong nh÷ng hÖ ph©n lo¹i cã c¬ së khoa häc vµ ra ®êi sím lµ hÖ ph©n<br /> lo¹i cña J.Deniker (1900) theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, ph©n lo¹i cã 6 nhãm gåm<br /> 29 chñng téc ®îcªs¾p xÕp nh sau : theo thø tù A,B,C,D,E,F<br /> <br /> <br /> 8 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> A. Nhãm chñng téc cã tãc b«ng, ®en, mòi réng gåm 4 chñng téc<br /> B«sman, Nªgrit«, Neg¬r¬, Mªlanªdiªn.<br /> B. Nhãm tãc xo¨n vµ uèn cã 4 chñng téc : £ti«pien (£ti«pi), ¤tralieen<br /> (óc), Dravidieen, Axir«it.<br /> C. Nhãm tãc ®en, uèn, m¾t ®en gåm 7 chñng téc : In®« Aph¬gan,<br /> ArËp, BÐbe, §Þa Trung H¶i, Ibªrieen-®¶o, T©y Nam ¢u, A®riatich.<br /> D. Nhãm tãc hung, th¼ng hoÆc uèn, m¾t mµu s¸ng cã 2 chñng téc :<br /> B¾c ¢u, §«ng ¢u<br /> E. Nhãm tãc ®en, th¼ng hoÆc uèn, m¾t ®en cã 4 chñng téc : Ainu,<br /> P«liªndiªn, Anh®«nªdiªn, Nam Mü<br /> F. Nhãm tãc th¼ng gåm 8 chñng téc : B¾c Mü, Trung Mü, P©tg«n,<br /> Exkimoo, L«parieen, Ug«-Exnix©y, Turan, M«ng Cæ.<br /> Tõ nöa sau thÕ kû XX nhiÒu hÖ ph©n lo¹i chñng téc tiÕp tôc ®îc<br /> c«ng bè vµ hoµn thiÖn. Ngêi cã nhiÒu cèng hiÕn trong lÜnh vùc nµy lµ<br /> tiÕn sÜ nh©n häc vµ d©n téc häc Nga N.N.Tchªb«xar«v (1951). Theo hÖ<br /> ph©n lo¹i cña «ng (xem s¬ ®å 2), nh©n lo¹i ®îc chia thµnh 3 ®¹i chñng :<br /> XÝch ®¹o hay óc-Phi (¤xtral«nªgrooit), ¢u (¥r«pª«it) vµ ¸ (M«ngg«l«it), mçi<br /> ®¹i chñng bao gåm mét sè tiÓu chñng. Cßn nhãm lo¹i h×nh lµ cÊp ph©n<br /> lo¹i c¬ së.<br /> HÖ ph©n lo¹i nµy ®Õn nay vÉn th«ng dông. ¦u thÕ cña nã lµ sù cÊu<br /> t¹o cña hÖ thèng võa theo chiÒu däc (thêi gian), võa theo chiÒu ngang<br /> (kh«ng gian)<br /> §¹i chñng TiÓu chñng Nhãm lo¹i h×nh<br /> XÝch ®¹o hay óc Phi(hay Nªgr«it) Nam Phi(B«sman)<br /> Phi Trung Phi(Nªgrin)<br /> (¤xtral«-Nªgr«it) Xu §¨ng(Neg¬r¬)<br /> §«ng Phi(£thi«piª)<br /> An®aman(Nªgrit«)<br /> Mªlamªdiªn<br /> óc(hay ¤xtral«it) ¤xtraliªn<br /> <br /> 9 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> Curilieen(Ainu)<br /> X©yl«®«nxki(Ve®«it)<br /> ¢u(¥r«pª«it) Nam ¥r«pª«it (hay Ên §é- Nam Ên (Dravidiªn)<br /> §Þa Trung H¶i) Ên §é-Pamia<br /> TiÒn ¸<br /> §Þa Trung H¶i-Ban C¨ng<br /> §¹i T©y D¬ng-BiÓn §en<br /> §«ng ¢u<br /> §¹i T©y D¬ng- Ban TÝch<br /> Uran<br /> Nam Xibªri<br /> Trung T©m ch©u ¸<br /> Xibªri (Baican)<br /> §Þa cùc<br /> ViÔn §«ng (§«ng ¸)<br /> Nam ¸<br /> ¸ (M«ng«l«it) Nam M«ng«l«it hay (Th¸i P«linªdiªn<br /> B×nh D¬ng)<br /> Mü hay Amªrican B¾c Mü<br /> Nam Mü Trung Mü<br /> <br /> * Nhãm lai:<br /> HÖ ph©n lo¹i chñng téc thÕ giíi (N.N.Tchªb«xar«v, 1951 )<br /> C¸c ®¹i chñng h×nh thµnh vµo cuèi thêi kú ®å ®¸ cò, c¸ch ®©y<br /> kho¶ng 30 ngµn n¨m. Sau ®ã chóng ph©n ho¸ thµnh c¸c tiÓu chñng vµ<br /> ®Õn thêi kú ®å ®¸ míi xuÊt hiÖn c¸c nhãm lo¹i h×nh nh©n chñng do sù hoµ<br /> huyÕt gi÷a c¸c nhãm ngêi tríc ®ã sèng c¸ch biÖt.<br /> V× thÕ, vÒ c¬ b¶n sù ph©n chia c¸c chñng téc trªn thÕ giíi chñ yÕu<br /> dùa vµo ®Æc ®iÓm c¬ thÓ con ngêi. Mét sè nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu<br /> ®îc sö dông ®Ó ph©n lo¹i c¸c ®¹i chñng ®îc cô thÓ ho¸ ë b¶ng sau:<br /> B¶ng: Ph©n lo¹i c¸c ®¹i chñng theo ®Æc ®iÓm cô thÓ<br /> <br /> 10 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> <br /> §Æc ®iÓm M«ng«it ¥r«pª«it Nªgr« - ¤xtral«it<br /> 1. Da Vµng, n©u nh¹t Tr¾ng xanh N©u, n©u ®Ëm,<br /> 2. Tãc Th¼ng, cøng D¹ng sãng, mÒm ®en<br /> 3. L«ng cÊp 3 Võa- Ýt Võa- nhiÒu Xo¨n<br /> 4. Khu«n mÆt BÑt, réng, Ýt Dµi, c»m d« Ýt<br /> 5. D¹ng m¾t r©u Trßn Hµm d«<br /> 6. D¹ng mòi NÕp trªn, mi Cao, dµi nh« Trßn<br /> gãc phÝa tríc BÑt, réng, lç trßn<br /> 7. M«i ThÊp, lç bÇu Máng n»m ngang<br /> 8. D¹ng ®Çu dôc Dµi DÇy- rÊt dÇy<br /> 9. Vãc ngêi ®Æt chÐo Võa, cao Dµi – trßn<br /> 10. TØ lÖ nhau Võa Lïn – cao<br /> th©n h×nh Võa Dµi<br /> Võa, Trung<br /> b×nh<br /> Ng¾n<br /> <br /> Qua nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cã thÓ thÊy chñng téc ®îc h×nh thµnh díi<br /> t¸c ®éng trùc tiÕp cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Sù ra ®êi ®ång lo¹t cña c¸c<br /> nhãm lo¹i h×nh trong c¸c ®¹i chñng vµ tiÒu chñng l¹i lµ sù chÊm døt cña<br /> viÖc h×nh thµnh chñng téc. §Þa vùc cña chñng téc bÞ ph¸ vì, rang giíi gi÷a<br /> c¸c chñng téc bÞ xo¸ nhoµ dÇn.<br /> II. §Æc ®iÓm – sù ph©n bè c¸c chñng téc trªn thÕ giíi<br /> 1.§¹i chñng M«ng«l«it<br /> §¹i chñng M«ng«l«it bao gåm phÇn lín c d©n sèng ë ch©u ¸ vµ c¶<br /> thæ d©n da ®á ch©u Mü, nªn cßn gäi lµ ®¹i chñng ¸ Mü.<br /> M«ng«l«it b¾t nguån tõ ch÷ Mongol cã nghÜa lµ M«ng Cæ v× gèc<br /> cña ®¹i chñng nµy cã lÏ lµ nh÷ng c d©n cæ sèng ë M«ng Cæ vµ Nam Sibir.<br /> <br /> <br /> <br /> 11 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> Ngêi M«ng Cæ hiÖn nay vÉn cßn cã nh÷ng nÐt ®iÓn h×nh cña ®¹i chñng<br /> M«ng«l«it.<br /> §¹i chñng M«ng«l«it cã mµu da tõ h¬i vµng ®Õn n©u nh¹t nªn cßn gäi<br /> lµ ®¹i chñng da vµng. Tãc ®en vµ th¼ng, l«ng vµ r©u Ýt ph¸t triÓn. M¾t<br /> ®en, mÝ trªn rÊt ph¸t triÓn, cã mÝ lãt (nÕp mi M«ng Cæ). Khu«n mÆt to,<br /> bÑt, gß m¸ cao, x¬ng gß m¸ ph¸t triÓn. Mòi réng trung b×nh, sèng mòi<br /> kh«ng cao, m«i dµy trung b×nh. §Çu trßn hoÆc ng¾n, r¨ng cöa h×nh xÎng,<br /> ch©n tay ng¾n.<br /> §¹i chñng M«ng«l«it chiÕm h¬n mét nöa d©n sè trªn thÕ giíi. §¹i<br /> chñng nµy ra ®êi ë trung t©m ch©u ¸ råi di lªn ph¬ng B¾c, xuèng ph¬ng<br /> Nam vµ sang ch©u Mü, t¹o thµnh 3 nhãm : M«ng«l«it ph¬ng B¾c,<br /> M«ng«l«it ph¬ng Nam vµ M«ng«l«it ch©u Mü.<br /> Nhãm B¾c M«ng«l«it cã 2 lo¹i h×nh : Xibiarian vµ §«ng ¸ bao gåm c<br /> d©n M«ng Cæ, B¾c Trung Quèc, TriÒu Tiªn, NhËt B¶n… cã tÇm vãc cao<br /> lín, da mµu s¸ng.<br /> Ngêi M«ng«l«it thiªn di xuèng phÝa Nam råi hîp huyÕt víi ngêi<br /> ¤xtral«it ë ®Êy lµm thµnh nhãm Nam M«ng«l«it gåm ngêi Choang, ngêi<br /> ViÖt, ngêi Th¸i, ngêi Miama vµ ngêi M·Lai sèng ë Nam Trung Quèc vµ<br /> §«ng Nam ¸.<br /> C¸ch ®©y kho¶ng h¬n 2 v¹n n¨m, ngêi M«ng«l«it ë §«ng B¾c ¸ thiªn<br /> di sang ch©u Mü qua eo biÓn Bªrinh trong thêi kú b¨ng hµ t¹o thµnh nhãm<br /> thæ d©n ch©u Mü (M«ng«l«it ch©u mü), cßn gäi lµ ngêi da ®á hay ngêi<br /> In®ian. Hä cã mµu da vµng sÉm, cã ¸nh ®á, tãc ®en vµ th¼ng, ngêi Ýt<br /> l«ng, mÆt réng vµ bÑt, mÝ m¾t trªn Ýt ph¸t triÓn, mòi dµi vµ kho»m. Hä cã<br /> mét sè ®Æc ®iÓm kh¸c víi ngêi M«ng«l«it ch©u ¸, cã thÓ do nh÷ng ngêi<br /> M«ng«l«it di c tõ ch©u ¸ sang muén h¬n, nªn ®· cã ®iÒu kiÖn hçn chñng<br /> víi ngêi §Þa Trung H¶i hoÆc ngêi ¤xtral«it (ngêi b¶n xø ch©u §¹i D¬ng). Do<br /> sù thÝch nghi víi m«i trêng ®Þa lý, nªn cã sù kh¸c nhau ®«i chót gi÷a thæ<br /> d©n B¾c Mü, Trung Mü vµ Nam Mü nªn nhiÒu ngêi chia nhãm ngêi<br /> <br /> <br /> 12 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> M«ng«l«it ch©u Mü lµm 3 lo¹i h×nh : M«ng«l«it B¾c Mü, M«ng«l«it Trung<br /> Mü vµ M«ng«l«it Nam Mü.<br /> HiÖn nay, ngêi da ®á ch©u Mü ®· bÞ tiªu diÖt gÇn hªt, chØ cßn mét<br /> Ýt dån l¹i sèng ë miÒn hoang m¹c phÝa T©y Nam Hoa Kú vµ trong rõng<br /> rËm lu vùc s«ng Amad«n.<br /> 2.§¹i chñng ¥r«p«it<br /> §¹i chñng ¥r«p«it cßn gäi lµ ®¹i chñng ch©u ¢u hoÆc ®¹i chñng da<br /> tr¾ng v× hä sèng tËp trung chñ yÕu ë ch©u ¢u vµ cã nhiÒu lo¹i h×nh da<br /> tr¾ng. §¹i chñng nµy chiÕm kho¶ng 40% d©n sè thÕ giíi, ph©n bè chñ yÕu<br /> ë ch©u ¢u, B¾c Phi, T©y ¸, Ên §é.<br /> §¹i chñng ¥r«p«it cã nh÷ng ®Æc ®iÓm h×nh th¸i chñ yÕu sau : Da tõ<br /> tr¾ng ®Õn ng¨m ®en, l«ng trªn m×nh ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ r©u. Tãc<br /> mÒm, mµu vµng nh¹t ®Õn ®en, th¼ng hay uèn lµn sãng. M¾t to, m¾t th-<br /> êng mµu xanh nh¹t, mµu tro hoÆc n©u nh¹t. MÆt hÑp vµ dµi, gß m¸ kh«ng<br /> cao, mòi cao vµ hÑp, m«i thêng máng, c»m dµi l¹i vÓnh. TÇm vãc ngêi th-<br /> êng cao hoÆc trung b×nh. §Çu thêng trßn, r¨ng hµm trªn cã nóm.<br /> §¹i chñng ¥r«p«it ra ®êi ë ch©u ¸, ®Þa bµn ®Çu tiªn cã lÏ lµ Ên §é,<br /> sau më réng ra T©y ¸, B¾c Phi vµ Nam ¢u, t¹o thµnh nh¸nh Nam ¥r«p«it<br /> hay nhãm “Ên §é - §Þa Trung H¶i” bao gåm ngêi Ên §é, Iran, ¶ RËp, Do<br /> Th¸i, Thæ NhÜ Kú, Ai CËp, Anbani, Italia, Ph¸p…<br /> Sau thêi kú b¨ng hµ tan, ngêi ¥r«p«it di c lªn ph¬ng B¾c, t¹o thµnh<br /> nh¸nh B¾c ¥r«p«it hay cßn gäi lµ nhãm “ §¹i T©y D¬ng – Ban TÝch” cã<br /> th©n h×nh cao lín h¬n vµ mµu da, mµu m¾t, mµu tãc s¸ng h¬n nh¸nh phÝa<br /> Nam. Hä thêng cã da tr¾ng, tãc vµng, m¾t xanh, bao gåm ngêi B¾c §øc,<br /> Hµ Lan, Anh, §an M¹ch, Thuþ §iÓn, PhÇn Lan, Nga. Cµng lªn ph¬ng B¾c<br /> th× mµu da, mµu tãc, mµu m¾t cµng s¸ng h¬n, tÇm vãc cao lín h¬n. Nh¸nh<br /> B¾c ¥r«p«it gåm 2 lo¹i h×nh: Ph¬ng B¾c vµ §«ng ¢u (Nga, PhÇn lan).<br /> Nh÷ng khu vùc mµ hai chñng téc ¥r«p«it vµ M«ng«l«it sèng gÇn<br /> nhau, hîp huyÕt sinh ra nh÷ng chñng téc lai nh ngêi C«d¾c, Kiªcghidi… ë<br /> Trung ¸.<br /> 13 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> 3. §¹i chñng Nªgr«it<br /> §¹i chñng Nªgr«it sèng tËp trung chñ yÕu ë lôc ®Þa ch©u Phi vµ cã<br /> mµu da ®en nªn cßn ®îc gäi lµ ®¹i chñng Phi hay ®¹i chñng da ®en.<br /> Tæng céng sè d©n cña ®¹i chñng nµy chØ chiÕm 1/10 d©n sè thÕ<br /> giíi, ph©n bè chñ yÕu tõ sa m¹c Xahara trë vÒ phÝa Nam lôc ®Þa Phi,<br /> ngoµi ra cßn cã ë miÒn Nam Ên §é, c¸c ®¶o thuéc Ên §é D¬ng vµ ch©u<br /> Mü.<br /> §Æc ®iÓm nh©n chñng ®iÓn h×nh cña ®¹i chñng nµy lµ cã da mµu<br /> tõ tèi ®Õn ®en sÉm, tãc ®en, xo¨n tÝt, l«ng trªn th©n rÊt Ýt, m¾t ®en, to,<br /> mòi réng, m«i rÊt dµy, mÆt hÑp, vãc ngêi thêng cao, ch©n dµi (trõ ngêi lïn<br /> Pichmª ë Trung Phi), ®Çu dµi, r¨ng hµm trªn cã nóm phô.<br /> §¹i chñng Nªgr«it chia lµm 3 tiÓu chñng : Nªgr«, Nªgril« vµ Bus¬men.<br /> TiÓu chñng Nªgr« hay Xu®an lµ tiÓu chñng ®iÓn h×nh nhÊt, chiÕm<br /> hÇu hÕt nh÷ng ®Æc ®iÓm h×nh th¸i chung cña chñng téc ®· nªu trªn. Hä<br /> cã mµu da rÊt tèi hoÆc ®en, tÇm vãc cao, sèng chñ yÕu tõ phÝa Nam<br /> Xahara tíi xÝch ®¹o, mµ diÓn h×nh lµ d©n c sèng ë c¸c lu vùc s«ng Nigiª,<br /> s«ng C«ngg« vµ thîng s«ng Nin.<br /> TiÓu chñng Nªgril« chñ yÕu sèng trong vïng rõng xÝch ®¹o Trung<br /> Phi, ®¹i biÓu lµ ngêi Picmª - cã tÇm vãc thÊp bÐ, cao trung b×nh 141 –<br /> 142cm, ch©n ng¾n, da s¸ng h¬n ngêi Nªgr«, líp l«ng trªn mÆt kh¸ ph¸t<br /> triÓn, ®Çu to vµ trßn, mÆt ng¾n, hèc m¾t rÊt to, m«i kh«ng dµy l¾m, tr¸n<br /> d«, mòi réng.<br /> TiÓu chñng Bus¬men hiÖn nay cßn rÊt Ýt, gåm cã ngêi Bus¬men vµ<br /> ngêi Hèttentèt sèng ë vïng b¸n hoang m¹c vµ hoang m¹c ë T©y Nam Phi vµ<br /> Nam Phi. Hä cã da mµu l¸ kh«, tÇm vãc trung b×nh hoÆc thÊp, ch©n<br /> ng¾n, mÆt bÑt h¬n, ®Æc biÖt cã mÝ trªn rÊt ph¸t triÓn, cã nÕp mÝ M«ng<br /> Cæ.<br /> Ngoµi ra ë ch©u Phi cßn cã lo¹i h×nh ®Æc biÖt n÷a, ®ã lµ ngêi<br /> £ti«pia ë §«ng Phi (chñng téc §«ng Phi). Hä cã nhiÒu nÐt gièng ngêi<br /> Nªgr«it nh mÆt hÑp, m«i dµy, tãc xo¨n, Ýt l«ng trªn th©n m×nh… nhng l¹i<br /> 14 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> cã mét sè nÐt gièng ngêi ¥r«p«it nh mòi hÑp vµ th¼ng. Hä lµ kÕt qu¶ cña<br /> sù hçn chñng gi÷a ngêi ¥r«p«it víi ngêi Nªgr«it nªn cã khu«n mÆt gièng ng-<br /> êi ¢u, nhng da tèi h¬n. V× vËy, nhiÒu ý kiÕn cho r»ng ®©y lµ mét chñng<br /> téc lai gi÷a hai ®¹i chñng Nªgr«it vµ ¥r«p«it.<br /> 4. §¹i chñng ¤xtral«it<br /> §¹i chñng ¤xtral«it bao gåm ®a sè c¸c thæ d©n sinh sèng ë lôc ®Þa<br /> ¤xtr©ylia vµ trªn c¸c ®¶o l©n cËn phÝa Nam Th¸i B×nh D¬ng, hä cã da<br /> mµu sÉm (®en hoÆc n©u ®en), líp l«ng trªn ngêi rÊt ph¸t triÓn, ®Æc biÖt<br /> cã r©u rÊt rËm. MÆt ng¾n vµ hÑp, gß m¸ thÊp, tr¸n v¸t, gê trªn æ m¾t kh¸<br /> ph¸t triÓn, mòi réng, sèng mòi gÉy, m«i dÇy vµ hµm trªn vÈu, ®Çu dµi. Vãc<br /> d¸ng ngêi trung b×nh (trõ ngêi lïn Nªgrit« gÇn gièng ngêi lïn Picmª ë ch©u<br /> Phi). VÒ ®Æc ®iÓm huyÕt häc, hä cã nhãm m¸u kh¸c h¼n ngêi Nªgr«it ë<br /> ch©u Phi.<br /> §¹i chñng ¤xtral«it gåm nhiÒu tiÓu chñng cã ®Æc ®iÓm h¬i kh¸c<br /> nhau tuú theo vïng nh : Ngêi Mªlanªdiªng, ngêi Nªgrit«, ngêi ¤xtraliªng…<br /> Ngêi Mªlanªdiªng lµ ®¹i diÖn ®iÓn h×nh cña ®¹i chñng ¤xtral«it. Hä<br /> hiÖn sèng r¶i r¸c ë ch©u §¹i D¬ng trªn ®¶o Papua, Niu Ghinª vµ mét sè<br /> ®¶o phÝa Nam Th¸i B×nh D¬ng.<br /> Ngêi Nªgrit« cã th©n h×nh thÊp bÐ, gièng ngêi lïn Picmª ë ch©u Phi.<br /> Hä sèng chñ yÕu ë Niu Ghinª, Niu Hªbrit, T©n Cali®«ni vµ mét sè ®¶o<br /> kh¸c.<br /> Ngêi ¤xtraliªng mµ ®¹i diÖn lµ nh÷ng thæ d©n trªn lôc ®Þa ¤xtr©ylia.<br /> Hä cã ®Æc ®iÓm h×nh th¸i gÇn gièng ngêi Mªlanªdiªng, còng cã l«ng trªn<br /> ngêi vµ r©u rËm, tãc uèn lµn sãng, tr¸n v¸t h¬n. HiÖn nay hä chØ cßn<br /> kho¶ng vµi v¹n ngêi, sèng biÖt lËp trong nh÷ng vïng nói hoang vu ë trung<br /> t©m lôc ®Þa.<br /> Ngoµi ra, trªn quÇn ®¶o P«linªdi thuéc Nam Th¸i B×nh D¬ng cã mét<br /> lo¹i h×nh ngêi ®Æc biÖt, ®ã lµ ngêi P«linªdiªng, hiÖn sèng trªn c¸c ®¶o nh<br /> Hawai, Samoa, Tahiti… Hä cã mét sè ®Æc ®iÓm nh©n chñng ®iÓn h×nh<br /> cña ngêi ¤xtral«it nh tãc xo¨n, m«i dÇy, tr¸n h¬i v¹t… Theo nghiªn cøu cña<br /> 15 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> c¸c nhµ nh©n chñng häc th× ®©y lµ chñng téc trung gian gi÷a 2 ®¹i chñng<br /> ¤xtral«it vµ M«ng«l«it, v× c¨n cø vµo vÞ trÝ ®Þa lý c tró cña ngêi<br /> Mªlanªdiªng vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm h×nh th¸i cña hä.<br /> III. Sù ph©n bè chñng téc ë §«ng Nam ¸ vµ ViÖt nam<br /> 1. C¸c chñng téc ë §«ng Nam ¸<br /> Ch©u ¸ lµ mét trong nh÷ng trung t©m h×nh thµnh con ngêi, lµ ®Þa bµn<br /> xuÊt hiÖn chñng téc.Trªn b¶n ®å nh©n chñng häc thÕ giíi ch©u ¸ nãi<br /> chung vµ §«ng Nam ¸ nãi riªng cã vÞ trÝ rÊt quan träng. §©y lµ ®Þa bµn<br /> ph©n bè ®¹i chñng M«ng«l«it víi c¸c tiÓu chñng B¾c ¸, §¹i D¬ng, ViÔn<br /> §«ng, Nam ¸ vµ hai nhãm trung gian Kurin, P«linªdiªng.<br /> Tµi liÖu cæ nh©n häc cña §«ng Nam ¸ cho ta biÕt Nam ¸ lµ<br /> Anh®ªnªdiªng lµ hai nhãm lo¹i h×nh nh©n chñng chñ yÕu ë §«ng Nam ¸ vµ<br /> b¸n ®¶o §«ng D¬ng. §ã lµ nh÷ng ph©n cÊp cña tiÓu chñng M«ngªl«it ph-<br /> ¬ng Nam. Sù h×nh thµnh c¸c nhãm lo¹i h×nh nµy diÔn ra rÊt phøc t¹p. Trªn<br /> c¬ së nghiªn cøu cét sä cña ngêi Anh®«nªdiªng thêi cæ, gi¸o s Hµ V¨n TÊn<br /> ®· kÕt luËn: “Nh÷ng x¬ng sä thêi ®¹i nguyªn thuû ph¸t hiÖn trªn ®Êt ViÖt<br /> Nam mµ c¸c häc gi¶ Ph¸p coi lµ thuéc gièng Anh®ªnª®iªng chÝnh lµ chñng<br /> téc M«ngªl«it vµ ®¹i chñng ¤ttalee – Nªgr«it. Nh vËy, ®Þa vùc ph¸t sinh ra<br /> ngêi Anh®ªnª®iªng lµ vïng tiÕp xóc ®Çu tiªn gi÷a hai ®¹i chñng, cã thÓ lµ<br /> §«ng D¬ng vÒ sau ph¸t triÓn kh¾p §«ng Nam ¸ lôc ®Þa vµ h¶i ®¶o. Vïng<br /> ph©n bè cña lo¹i h×nh Nam ¸ hiÖn nay kh¸ réng lín. Gi÷a ngêi<br /> Anh®ªnª®iªng vµ Nam ¸ võa cã quan hÖ lÞch sö võa cã quan hÖ chñng<br /> téc.<br /> C¸c d©n téc ë níc ta ®Òu n»m trong 2 nhãm lo¹i nh©n chñng Nam<br /> ¸ vµ Anh®ªnª®iªng. C¸c d©n téc lo¹i h×nh Anh®ªnª®iªng nh: C¸c téc thîng ë<br /> T©y Nguyªn, ngêi Bru – V©n KiÒu. C¸c d©n téc thuéc nhãm lo¹i h×nh Nam<br /> ¸ nh ngêi ViÖt, Kh¬me vµ c¸c d©n téc Ýt ngêi ë phÝa B¾c.<br /> C¶ hai nhãm lo¹i h×nh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau nh: tãc<br /> tr¾ng vµ ®en l«ng trªn ngêi Ýt ph¸t triÓn, c¸nh mòi bÌ vµ dÑt,kÝch thíc ®Çu<br /> vµ mÆt thuéc lo¹i trung b×nh. Tuy nhiªn nÕu so s¸nh còng cã nh÷ng kh¸c<br /> 16 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> biÖt.<br /> Nam ¸ Anh®ªnª®iªng<br /> TÇm vãc Cao h¬n ThÊp h¬n<br /> Mµu da S¸ng h¬n SÉm mµu h¬n<br /> H×nh d¸ng ®Çu §Çu ng¾n §Çu dµi hay dµi trung<br /> b×nh<br /> Mòi HÑp h¬n Réng h¬n<br /> Tãc Tû lÖ uèn kh«ng ®¸ng Tû lÖ uèn lín h¬n<br /> kÓ<br /> <br /> Qu¸ tr×nh h×nh thµnh hai nhãm lo¹i h×nh nµy cã thÓ biÓu diÔn qua<br /> ®å sau:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> §å ®¸ gi÷a §å ®¸ míi §ång thau HiÖn nay<br /> <br /> <br /> ¤xtral«it + Anh®ªnª®iªng M«ngl«it Nam ¸ cæ Nam ¸<br /> M«ngªl«it nguyªn thñy hãa<br /> hiÖn ®¹i<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Anh®ªnª®iªn<br /> g hiÖn ®¹i<br /> <br /> <br /> <br /> Tãm l¹i, nhiÒu nhµ nghiªn cøu khi bµn vÒ §«ng Nam ¸, trong ®ã cã<br /> ViÖt Nam ®Òu coi ®©y lµ mét khu vùc cã ®Æc thï vÒ nhiÒu mÆt ®Þa lý,<br /> kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, lÞch sö, ®ång thêi cã tÝnh c¸ch thèng nhÊt vÒ<br /> mÆt nh©n chñng.<br /> 2. C¸c chñng téc ë ViÖt Nam.<br /> <br /> <br /> 17 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> ViÖt Nam lµ mét quèc gia gåm nhiÒu d©n téc. §¹i bé phËn lµ d©n téc<br /> ViÖt (cßn ®îc gäi lµ d©n téc Kinh) vµ kho¶ng h¬n 50 d©n téc Ýt ngêi sèng<br /> r¶i r¸c tõ L¹ng S¬n ®Õn mòi Cµ Mau.<br /> D©n téc ViÖt sèng kh¾p trªn l·nh thæ ViÖt Nam tËp trung chñ yÕu ë<br /> c¸c vïng ®ång b»ng vµ ®« thÞ, cßn c¸c d©n téc Ýt ngêi sèng chñ yÕu ë c¸c<br /> trung du miÒn nói vµ c¸c cao nguyªn. ë vïng nói phÝa B¾c vµ T©y B¾c s¸t<br /> biªn giíi ViÖt Trung vµ ViÖt Lµo cã c¸c d©n téc Tµy, Mêng, Th¸i, Nïng (cã<br /> nhiÒu nhãm tuú tõng ®Þa ph¬ng hä c tró nh Nïng Phµn SL×nh, Nïng Inh,<br /> Nïng Ch¸o, Lïng Tïng Sl×n…), MÌo (MÌo còng cã nhiÒu nhãm tuú theo c¸ch<br /> ¨n mÆc nh: MÌo Hoa, MÌo Tr¾ng, MÌo §en ), Dao (Dao còng chia ra Dao<br /> Thanh Y, Dao §á, Dao Thanh Ph¸n, Dao TiÒn, Dao §¹i B¶n, Dao QuÇn<br /> ChÑt), H¸n (cßn gäi lµ d©n téc Hoa v× cã nguån gèc tõ Trung Hoa), S¸n<br /> D×u, S¸n ChÝ, Cao Lan, X¸ (X¸ CÈu, X¸ Khao), Nh¾ng (cßn gäi lµ GiÊy),<br /> L«L«, Hµ Nh× (cßn gäi lµ KhaPÑ, Kha Tä). C¬ Ch¶, Chi La, Pu Piao, Mang<br /> ó, Lµo, Lù, PaDÝ, Tu DÝ, Thµ Lao, Chung Trµ, Phï L¸, X¹ Phang, Quý<br /> Ch©u, C¬ Lao, La ChÝ, §ang Lai (cßn gäi lµ Li Hµ). ë s¸t vïng nói phÝa<br /> T©y trung bé ViÖt Nam cã c¸c d©n téc nh : V©n KiÒu, Puéc, Mµy, Khïa,<br /> Rôc, B’ru…ë cao nguyªn Trung Bé s¸t d·y Trêng S¬n cã c¸c d©n téc Thîng<br /> ( ë T©y Nguyªn ) nh Gia Rai (H¬ Bau, A R¸p, T¬ Bu¶n). £®ª (C¬ Pa,<br /> A®am, C¬ Tru, B¬ L«, M¬ Duya, DLi £ Ruª, H¬ Rung),Xª §¨ng…<br /> Tuú theo ®Æc ®iÓm h×nh th¸i trªn ®Çu, mÆt vµ trªn sä vµ tuú theo<br /> cïng ph©n bè ®Þa lý cã thÓ chia c¸c d©n téc ë ViÖt Nam thµnh ba lo¹i<br /> h×nh chÝnh: Lo¹i h×nh Th¸i, Tµy, Nïng, vµ mét sè d©n téc Ýt ngêi kh¸c, ë<br /> phÝa B¾c cã nhiÒu ®Æc ®iÓm M«ng«l«it ph¬ng Nam, lo¹i h×nh thø hai lµ<br /> ngêi thîng cã nhiÒu ®Æc ®iÓm ¤tstral«it vµ lo¹i h×nh thø ba lµ lo¹i h×nh<br /> ViÖt lµ trung gian chuyÓn tiÕp gi÷a c¸c ®Æc ®iÓm M«ng«l«it vµ ¤tstral«it.<br /> a. Lo¹i h×nh M«ng«l«it ph¬ng Nam.<br /> Lo¹i h×nh thø nhÊt cã ®Æc ®iÓm gåm c¸c d©n téc Ýt ngêi sèng ë<br /> vïng nói s¸t biªn giíi ViÖt Trung mµ ®¹i diÖn lµ c¸c d©n téc Tµy, Nïng,<br /> Th¸i…<br /> 18 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> §Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh nµy lµ da s¸ng, h¬i vµng, tãc ®en, th¼ng<br /> vµ cøng, tÇm vãc trung b×nh hoÆc h¬i thÊp, chiÒu cao trung b×nh 1,60m<br /> ë nam giíi vµ 1,50m ë n÷ giíi. §Çu trßn hoÆc ng¾n, mÆt réng vµ bÑt. Tû<br /> lÖ gÆp nÕp mi gãc (tøc lµ m¾t mét mÝ rÊt cao vµ ®Æc biÖt lµ tÊt c¶<br /> ®Òu co r¨ng cöa h×nh xÎng. Mòi réng vµ tÑt vµ m«i dµy trung b×nh.<br /> TÊt c¶ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cho thÊy nh÷ng ®Æc ®iÓm M«ng«l«it<br /> kh¸ ®iÓn h×nh cña c¸c d©n téc Ýt ngêi miÒn nói phÝa B¾c vµ T©y B¾c n-<br /> íc ta.<br /> b.Lo¹i h×nh ¤tral«it.<br /> Lo¹i h×nh thø hai lµ lo¹i h×nh Thîng cã nhiÒu ®Æc ®iÓm ¤tral«it<br /> gåm c¸c d©n téc T©y Nguyªn sèng ë cao nguyªn Trung bé mµ ®¹i diÖn lµ<br /> c¸c d©n téc Thîng, V©n KiÒu,B’ru…<br /> Mét sè t¸c gi¶ Ph¸p tríc ®©y vµ ViÖt Nam hiÖn nay gäi lo¹i h×nh nµy<br /> lµ In®«nª®iªng.<br /> §Æc ®iÓm chñ yÕu cña lo¹i h×nh nµy lµ: Ngêi tÇm thíc, da ng¨m<br /> ng¨m ®en , tãc uèn lµn sãng hoÆc qu¨n , ®Çu dµi hoÆc rÊt dµi, m«i dµy,<br /> hµm trªn vÈu, mòi réng ë phÇn c¸nh mòi vµ ®Æc biÖt lµ phÇn sèng mòi<br /> bÞ g·y ë chç gèc mòi lµm cho lo¹i h×nh nµy cã nÐt ètstral«it rÊt ®iÓn h×nh.<br /> Míi ®©y, nghiªn cøu so s¸nh cña ngêi Thîng víi sä c¸c ng d©n kh¸c ë<br /> §«ng D¬ng nh: ViÖt, Lµo, Khmer, Th¸i, Kha b»ng ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i vµ<br /> ph¬ng ph¸p lËp c«ng thøc tÝnh kho¶ng c¸ch biÖt Penr«z¬, nhµ nh©n<br /> chñng Ph¸p G.¤livª (1966) ®· kÕt luËn lµ sä ngêi Thîng (mµ G.¤livªgäi lµ<br /> Mäi) lµ mét lo¹i h×nh kh¸c h¼n c¸c c d©n l©n cËn ë §«ng D¬ng v× cã<br /> nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng ¤xtral«it (mµ G.¤livª gäi lµ ®Æc ®iÓm Nªgr«it gi¶<br /> t¹o). Nhng ¤liviª l¹i cho ®ã lµ lµ mét lo¹i h×nh tiÒn sö cæ xa sèng sãt biÖt<br /> lËp ë §«ng D¬ng. Tuy nhiªn ý kiÕn nµy cßn g©y ra nhiÒu tranh luËn, b¸n<br /> c·i.<br /> c.Lo¹i h×nh trung gian chuyÓn tiÕp.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 19 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> Lo¹i h×nh thø 3 lµ lo¹i h×nh trung gian chuyÓn tiÕp mang mét hçn hîp<br /> c¸c ®Æc ®iÓm cña nhiÒu läai chñng téc mµ ®¹i diÖn lµ d©n téc ViÖt<br /> (Kinh).<br /> §Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh nµy lµ c¸c yÕu tè M«ng«l«Ýt chen lÉn mét<br /> sè yÕu tè «xtral«it ®Æc biÖt lµ nh÷ng c d©n phÝa nam. §Æc ®iÓm h×nh<br /> th¸i chñ yÕu cña ngêi ViÖt lµ th©n h×nh h¬i thÊp bÐ (chiÒu cao trung b×nh<br /> kho¶ng1,60m ë nam vµ 1,50m ë n÷), ch©n dµi trung b×nh so víi th©n, tãc<br /> ®en, vµ th¼ng, da s¸ng nhng cµng xuèng phÝa nam da cang sÉm h¬n,<br /> ®Çu trßn kh«ng dµi mµ còng kh«ng ng¾n, hµm trªn h¬i vÈu (®Æc biÖt lµ<br /> ë n÷), mÆt réng trung b×nh nhng kh«ng bÑt l¾m, mòi réng trung b×nh,<br /> m«i kh«ng dÇy. Cã m¾t mét mÝ nhng tû lÖ kh«ng cao b»ng c¸c d©n téc Ýt<br /> ngêi phÝa b¾c. Tû lÖ gÆp r¨ng cöa h×nh xÎng còng cao. TÇn sè gÆp<br /> nhãm m¸u r thÊp (2,8%).<br /> Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cho thÊy, ngêi ViÖt cã nhiÒu ®Æc ®iÓm<br /> M«ng«lèit song kh«ng ®iÓn h×nh nh d©n téc Tµy, Th¸i, Nïng.<br /> Tãm l¹i, trong suèt c¶ thêi gian tõ s¬ kú thêi ®¹i ®¸ míi ®Õn nay vµ r¶i<br /> kh¾p l·nh thæ ViÖt Nam ngµy nay, lu«n lu«n tån t¹i xen kÏ nhau hai lo¹i<br /> h×nh: mét lo¹i h×nh ¤xtral«it mµ chóng t«i t¹m gäi lµ lo¹i h×nh “ Thîng cæ”<br /> vµ mét lo¹i h×nh võa cã ®Æc ®iÓm M«ng«lèit võa cã ®Æc ®iÓm cña<br /> ¤xtral«it mµ chóng t«i t¹m gäi lµ lo¹i h×nh “ ViÖt cæ”. Tõ thêi ®¹i ®ång s¾t<br /> cã thÓ xuÊt hiÖn thªm mét lo¹i h×nh thø 3 co ®Æc ®iÓm M«ng«l«it mµ<br /> chóng t«i t¹m gäi lµ lo¹i h×nh Tµy, Nïng cæ.<br /> Sù thay ®æi ®«i chót vÒ h×nh th¸i cña ba lo¹i h×nh ngµy nay so víi<br /> ba d¹ng cæ t¬ng øng, mét phÇn cã thÓ do sù tiÕn ho¸ thÝch nghi víi m«i tr-<br /> êng sèng vµ mét phÇn kh¸c do sù lai gi÷a ba lo¹i h×nh cæ víi nhau, ®Æc<br /> biÖt víi sù h×nh thµnh ngêi ViÖt hiÖn nay.<br /> <br /> <br /> III. Chñ nghi· chñng téc vµ nguån gèc x· héi cña nã<br /> 1. Chñ nghÜa chñng téc - nguån gèc xu¸t hiÖn.<br /> <br /> <br /> 20 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> Kh¸ nhiÒu häc gi¶ t s¶n chia loµi ngêi thµnh “chñng téc h¹ ®¼ng” vµ<br /> “chñng téc thîng ®¼ng”, ®ã lµ chñ nghÜa ph©n biÖt chñng téc. Hä cho<br /> r¼ng, nh÷ng d©n téc thuéc chñng téc thîng ®¼ng cã kh¼ n¨ng ph¸t triÓn<br /> vÒ mäi mÆt nhÊt lµ ph¸t triÓn vÒ trÝ tuÖ. Cßn c¸c d©n téc thuéc chñng<br /> téc h¹ ®¼ng ®îc xem lµ hÌn kÐm dèt n¸t ph¶i nhê vµo sù khai hãa cña thîng<br /> ®¼ng vµ vÜnh viÔn phô thuéc vµo hä. Theo hä, ngêi da tr¾ng thuéc<br /> chñng téc “hoµn mü”, ng«n ng÷ cña hä lµ hoµn h¶o cßn ngêi da mÇu ph¸t<br /> triÓn cha æn ®Þnh, cha hoµn chØnh, cha ®¹t ®Õn tr×nh ®é ngêi ch©n<br /> chÝnh thùc sù. Hä cßn cho r»ng: chñng téc lµ nh÷ng nhãm ngêi c¸ch biÖt<br /> nhau rÊt lín v× nh÷ng sù kh¸c nhau gi÷a hä ®· xuÊt hiÖn tõ nguån gèc vµ<br /> cø di truyÒn m·i m·i, vÜnh viÔn, bÊt di bÊt dÞch, kh«ng thay ®æi do mét<br /> ¶nh hëng bªn ngoµi nµo. Bëi vËy mµ kh«ng mét sù c¶i t¹o nµo cã thÓ biÕn<br /> chñng téc “h¹ ®¼ng” thµnh chñng téc “thîng ®¼ng”, lµm gi¶m bít kho¶ng<br /> c¸ch gi÷a c¸c chñng téc. NÕu nh cÇn thiÕt ph¶i b¶o vÖ c¸c d©n téc “thîng<br /> ®¼ng" vµ nÒn v¨n minh cña nã th× sù hi sinh c¸c d©n téc h¹ ®¼ng lµ tÊt<br /> yÕu.<br /> Trong x· héi lßai ngêi, tõ thêi cæ ®¹i ®· xuÊt hiÖn cã sù bÊt b×nh<br /> ®¼ng gi÷a c¸c chñng téc vµ cã ¸p bøc nh÷ng tËp ®oµn chËm tiÕn. Tõ khi<br /> chñ nghÜa t b¶n ra ®êi, nh÷ng thµnh kiÕn ph©n biÖt chñng téc míi ®îc<br /> x©y dùng thµnh hÖ thèng lý luËn, thµnh mét thø chñ nghÜa gäi lµ chñ<br /> nghÜa chñng téc. NÒn thèng trÞ cña giai cÊp t s¶n ®îc thµnh lËp trªn toµn<br /> thÕ giíi b»ng sù chinh phôc vµ th«n tÝnh c¸c níc, n« dÞch tµn s¸t tiªu diÖt<br /> c¸c d©n téc da vµng, da ®en nªn chñ nghÜa t b¶n thùc d©n ®Òu lÊy chñ<br /> nghÜa chñng téc lµm c¬ së lý luËn. Thùc tÕ, trong thÕ kû XVI, thùc d©n<br /> T©y Ban Nha ®· tiÕn hµnh tiªu diÖt ngêi d©n b¶n ®Þa ch©u Mü, hä cho<br /> r»ng: “KhØ kÐm ngêi nh thÕ nµo th× ngêi da ®á kÐm ngêi T©y Ban Nha<br /> thÕ ®Êy”. ThÕ kû XX chïm ph¸t xÝt thÕ giíi Hitle, kÎ cÇm ®Çu trong viÖc<br /> g©y ra ®¹i chiÕn thÕ giíi thø 2 ®· nãi: “Gi÷a c¸c chñng téc th¬ng ®¼ng vµ<br /> chñng téc h¹ ®¼ng, cã kho¶ng c¸ch lín h¬n kho¶ng c¸ch gi÷a loµi ngêi ë<br /> giai ®o¹n ph¸t triÓn thÊp vµ khØ ë giai ®o¹n cao”.<br /> 21 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> Nh vËy, chñ nghÜa chñng téc cã môc ®Ých bªnh vùc vµ duy tr× t×nh<br /> tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng gi÷a c¸c chñng téc cã lîi cho chñng téc gäi lµ “th¬ng<br /> ®¼ng”. Lµm c¬ së cho nh÷ng luËn cø chñng téc chñ nghòa lµ nh÷ng<br /> thuyÕt: ThuyÕt nhiÒu nguån gèc ph¸t sinh, thuyÕt nhiÒu trung t©m xuÊt<br /> hiÖn cña loµi ngêi, thuyÕt quyÕt ®Þnh luËn… Nh÷ng thuyÕt nµy ®Òu<br /> hoµn toµn sai lÇm vµ ph¶n khoa häc, tuy nhiªn trong lÞch sö chñ nghÜa<br /> chñng téc víi c¶ mét hÖ thèng lý luËn ®· ¶nh hëng s©u xa vµ g©y t¸c h¹i lín<br /> ®Õn nhiÒu ngµnh khoa häc x· héi nhÊt lµ sö häc, d©n téc häc, kh¶o cæ<br /> häc, ®Þa lý häc…<br /> 2. Chñ nghÜa chñng téc ë mét sè quèc gia trªn thÕ giíi .<br /> LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi ®· chØ ra r¼ng khi x· héi ph©n<br /> chia thµnh giai cÊp ®· cã mÇm mèng cña chñ nghÜa chñng téc.<br /> -Thêi cæ ®¹i: C¸c d©n téc chiÕn th¾ng trong c¸c cuéc chiÕn tranh chinh<br /> ph¹t ®Òu tù cho m×nh lµ thuéc chñng téc thîng ®¼ng vµ xem d©n téc bÞ<br /> trÞ lµ h¹ ®¼ng.<br /> -Trong x· héi n« lÖ: Cã nh÷ng ghi chÐp biÖn hé cho giai cÊp chñ n« cã<br /> quyÒn ®µn ¸p bãc lét n« lÖ.<br /> -Trong x· héi phong kiÕn: ThuyÕt chñng téc mang mµu s¾c míi, c¸c<br /> quèc gia phong kiÕn cã thuyÕt dßng m¾u cao quý víi giai cÊp thèng trÞ.<br /> -Trong x· héi t b¶n: Chñ nghÜa chñng téc ®Æc biÖt ph¸t triÓn, ë giai<br /> ®o¹n nµy nã ®· trë thµnh häc thuyÕt hoµn chØnh biÖn hé cho chñ nghÜa<br /> thùc d©n, chñ nghÜa ®Õ quèc, phôc vô cho viÖc bãc lét vµ tíc ®o¹t. Chñ<br /> nghÜa chñng téc ®Æc biÖt thÞnh hµnh ë Anh, Ph¸p, §øc, Mü tõ thÕ kû<br /> XVIII, XIX.<br /> + ë Anh: ThuyÕt nhiÒu trung t©m ®îc nhiÒu häc gi¶ ñng hé. Tõ<br /> 1879 Lorens¬ ®· cho r¼ng: “C d©n da ®en gÇn gòi víi loµi vîn h¬n c<br /> d©n thuéc c¸c chñng téc kh¸c”.<br /> + ë Ph¸p: Vµo cuèi thÕ kû XIX, G«bin« ®· cho xuÊt b¶n cuèn<br /> s¸ch “Bµn vÒ sù bÊt b×nh ®¼ng cña c¸c chñng téc” chøng minh cã<br /> chñng téc thîng ®¼ng ®ã lµ ngêi Ari¨ng da tr¾ng, cho r»ng nÒn v¨n<br /> 22 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> minh lín bÞ hñy ho¹i v× cã sù pha trén gi÷a ngêi Ari¨ng víi c¸c chñng<br /> téc h¹ ®¼ng.<br /> + ë §øc: ThuyÕt chñng téc ph¸t triÓn s©u réng. Tõ n¨m 1786 nã<br /> ®· ®îc gi¶ng d¹y trong c¸c trêng ®¹i häc. Häc thuyÕt nµy ®· trë thµnh<br /> c¬ së lý luËn cho bän §øc quèc x· g©y ra chiÕn tranh tµn khèc sau<br /> nµy. Chñ nghÜa ph¸t xÝt §øc chia loµi ngêi thµnh 2 chñng téc: thîng<br /> ®¼ng vµ h¹ ®¼ng. Theo hä h¹ ®¼ng hoµn toµn kh«ng cã ®ñ ®iÒu<br /> kiÖn ®Ó ph¸t triÓn vµ sinh ra ®Ó lµm n« lÖ. Thîng ®¼ng con ch¸u<br /> cña ngêi Ari¨ng lµ d©n téc v¨n minh sinh ra ®Ó thèng trÞ d©n téc<br /> kh¸c.<br /> + ë Mü: ThuyÕt chñng téc mang nhiÒu mµu s¾c tinh vi hÞªn<br /> ®¹i. Trêng ph¸i “T©m lý chñng téc” phôc vô cho chñ nghÜa t b¶n lòng<br /> ®o¹n Mü, ®µn ¸p d©n lao ®éng, chèng thæ d©n Anh®iªng vµ ngêi da<br /> ®en.<br /> + ë ch©u Phi: Ap¸cthai chñ nghÜa ph©n biÖt chñng téc mét<br /> c¸ch triÖt ®Ó ë Nam Phi, ë bÊt cø ®©u vµ trong bÊt cø lÜnh vùc ho¹t<br /> ®éng nµo.<br /> 3. Phª ph¸n chñ nghÜa chñng téc.<br /> C¸c c«ng tr×nh khoa häc nghiªm tóc ®· chøng minh mét c¸ch kh«ng<br /> thÓ chèi c·i ®îc vÒ sù b×nh ®¼ng cña nh©n lo¹i: Gi÷a c¸c chñng téc kh«ng<br /> cã sù kh¸c nhau lín vÒ thÓ chÊt vµ t©m lý, v× thÕ kh«ng cã c¬ së khoa<br /> häc ®Ó ph©n chia c¸c chñng téc vÒ ph¬ng diÖn sinh vËt häc. Qu¸ tr×nh<br /> h×nh thµnh c¸c chñng téc ®ã ®· chØ ra:<br /> -Mäi chñng téc ®Òu cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n hãa nh nhau<br /> -C¸c chñng téc loµi ngêi hiÖn nay ®Òu cã cïng nguån gèc, ngang<br /> nhau vÒ møc ®é tiÕn hãa sinh häc.<br /> -C¸c chñng téc loµi ngêi lµ kÕt qu¶ cña sù thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn<br /> sèng.<br /> -Kh«ng cã chñng téc nµo lµ kh«ng pha m¸u nhiÒu thµnh phÇn chñng<br /> téc kh¸c nhau.<br /> 23 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> Chñ nghÜa chñng téc cho r»ng cã nh÷ng chñng téc “thîng ®¼ng”<br /> thuÇn tóy cã dßng m¸u tinh khiÕt lµ ®iÒu bÞa ®Æt v« c¨n cø. VÒ ph¬ng<br /> diÖn sinh häc kh«ng cã c¬ së khoa häc nµo ®Ó ph©n chia nh vËy. C¸c<br /> nhµ s¸ng lËp ra chñ nghÜa M¸c ®· chøng minh r»ng sù kh¸c biÖt vÒ chñng<br /> téc kh«ng g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. Nh÷ng ngêi theo<br /> chñ nghÜa chñng téc ®· phñ nhËn quy luËt ph¸t triÓn cña x· héi khi lÊy<br /> dÊu tranh gi÷a c¸c chñng téc thay cho ®Êu trnh giai cÊp lµm ®éng lùc ph¸t<br /> triÓn cña x· héi.<br /> LÞch sö ph¸t triÓn nh©n lo¹i cho thÊy cñng víi thêi gian ph¸t triÓn hçn<br /> chñng cµng ®îc ®Èy m¹nh. C¸c chñng téc pha trén lÉn nhau ®· hµnh thµnh<br /> nªn c¸c chñng téc míi, ®©y còng chÝnh lµ yÕu tè hîp nhÊt c¸c chñng téc.<br /> Ngay trong mét d©n téc còng h×nh thµnh nhiÒu lo¹i h×nh nh©n chñng.<br /> M¸c vµ Anghen ®· chØ ra sù kh¸c biÖt ph¶i ®îc vµ sÏ ®îc lo¹i trõ trong qu¸<br /> tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö nh©n lo¹i.<br /> Trªn thÕ giíi tÊt c¶ c¸c téc ngêi hiÖn ®¹i ngµy nay ®Òu cã tæ tiªn tõ<br /> vîn vµ ngêi vîn vµ cã mét qu·ng ®êng tiÕn hãa nh nhau. Kh«ng cã mét<br /> chñng téc nµo thiÕu n¨ng lùc s¸ng t¹o. NhiÒu nÒn v¨n minh cæ ®¹i rùc rì<br /> ®Òu do ngêi da mµu t¹o ra nh nÒn v¨n minh s«ng Nin, s«ng Ên, s«ng<br /> H»ng… Thêi trung cæ khi c¸c quèc gia ch©u Phi míi h×nh thµnh th× ë<br /> ch©u Phi ®· cã nhiÒu nÒn v¨n hãa rùc rì. NhiÒu nÒn v¨n minh thÕ giíi ®·<br /> bÞ tiªu diÖt, hoang tµn lµ do t«i ¸c cña thùc d©n da tr¾ng. Sù tån t¹i d©n<br /> téc l¹c hËu hay hiÖn ®¹i chØ lµ hËu qu¶ cña lÞch sö ¸p bøc giai cÊp vµ ¸p<br /> bøc d©n téc.<br /> Sù kh¸c nhau vÒ ®Æc ®iÓm h×nh th¸i hoµn toµn kh«ng cã ý nghÜa<br /> quyÕt ®Þnh ®èi víi dêi sèng con ngêi. T¸t c¶ c¸c chñng téc ®Òu cã kh¶<br /> n¨ng nh nhau trong viÖc chinh phôc tù nhiªn, c¶i t¹o x· héi vµ s¸ng t¹o ra<br /> khoa häc kü thuËt, v¨n hãa. CÊu t¹o bé ãc ch©n tay, còng nh c¸c ®Æc<br /> ®iÓm sinh lý ë c¸c chñng téc ®Òu gièng nhau.<br /> Trong thêi ®¹i hiÖn nay, khi hÖ thèng thuéc ®Þa tan r· th× nguån gèc<br /> ph¸t triÓn c¸c chñng téc ®· ®îc lµm s¸ng tá. Chñ nghÜa chñng téc ®· bÞ<br /> 24 §ç ThÞ Lý<br />  Bµi tËp ®iÒu kiÖn<br /> <br /> phª ph¸n, c¸c d©n téc bÞ coi lµ thÊp kÐm ph¶i lµm n« lÖ ®· v¬n lªn x©y<br /> dùng ®Êt níc m×nh ngµy cµng giÇu ®Ñp. §iÒu nµy lµ mét minh chøng râ<br /> rÖt chøng minh chñ nghÜa chñng téc lµ hoµn toµn sai lÇm, thiÕu c¬ së<br /> khoa häc.<br /> MÆc dï kh¸c nhau vÒ ®Æc ®iÓm, vÒ c¬ thÓ, vÒ ng«n ng÷, t«n gi¸o<br /> nhng trªn thÕ giíi hiÖn nay kh«ng cã chñng téc nµo lµ kh«ng cao quý,<br /> kh«ng cã chñng téc nµo lµ thuÇn khiÕt. Mäi chñng téc ®Òu b×nh ®¼ng vµ<br /> cã nh÷ng quúªn lîi nh nhau. Ph©n biÖt chñng téc chØ lµ “mét trë ng¹i lín<br /> vÒ t tëng ®èi víi sù tiÕn bé loµi ngêi”.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> tµi liÖu tham kh¶o<br /> 1. C¸c chñng téc trªn thÕ giíi ®Òu b×nh ®¼ng - Hoµng ThiÕu S¬n-<br /> NXBKH<br /> 2. D©n téc häc ®ai c¬ng -Lª SÜ Gi¸o-NXBGD<br /> 3. C¸c chñng téc loµi ngêi- NguyÔn Quang QuyÒn_NXBKHKT<br /> 2. NhËp m«n ®Þa lý nh©n v¨n- GS.TS Lª Th«ng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 25 §ç ThÞ Lý<br />