Ạ Ọ ƯỜ
TR
NG Đ I H C GIÁO D C
Ộ Ố Đ I H C QU C GIA HÀ N I Ạ Ọ Ụ ♦ ♦ ♦
ƯƠ
Ồ ƯỠ
CH
NG TRÌNH B I D
NG
Ệ Ụ Ư Ạ
Ạ Ọ
NGHI P V S PH M Đ I H C
BÀI THU HO CHẠ
Ạ Ọ
Ế Ớ
Ề
Ụ CHUYÊN Đ : GIÁO D C Đ I H C TH GI
I VÀ
Ệ
VI T NAM
ọ
Ạ H c viên: PH M ANH XUÂN
Ngày sinh: 25/02/1992
ơ N i sinh: Liên Bang Nga
ơ ị
ườ
Đ n v công tác: Công ty TNHH Thiên T
ng
Năm 2021
Ộ Ạ N I DUNG THU HO CH
Câu h i:ỏ
ủ ộ ị ớ ạ ọ ụ ệ ộ Anh ch hãy phân tích tác đ ng c a cu c CMCN 4.0 t i giáo d c Đ i h c Vi t Nam
ế ụ ươ ế ậ ổ ứ ả ạ trên các khía canh tri t lý giáo d c; ph ng pháp ti p c n; t ể ch c gi ng d y, ki m
ẩ ạ ẩ ả ầ tra đánh giá và chu n đ u ra s n ph m đào t o
BÀI LÀM:
ệ ớ ộ ộ ủ ụ ạ ọ t Nam trên các khía i giáo d c đ i h c Vi
ế
ạ ạ ệ ầ ạ ứ ư
ộ ủ ắ ầ ế
ệ i gi a th gi
ấ (cách m ng 4.0) b t đ u xu t hi n t ề ữ ế ớ i s hóa và th gi ự i máy, xe t ệ ề
ưở ề ả ự ạ ấ ọ
ệ ộ
ớ ề ả ệ ộ ự ủ ệ ố
ộ ỉ ườ ậ
i giao ti p v i con ng ồ ậ ế ớ ồ ậ ườ ế ườ ườ ế
Tác đ ng c a cu c CMCN 4.0 t ụ ạ t lý giáo d c c nh tri ề ộ 1. Khái quát v cu c cách m ng 4.0 ệ ừ ậ Cách m ng công nghi p l n th t th p ự ắ ế ỷ ầ ạ niên đ u tiên c a th k XXI. Cu c cách m ng 4.0 là s g n k t gi a các n n công ế ớ ậ ế ớ ố ữ ớ ể i v t th , th gi ngh , làm xóa đi ranh gi i sinh ườ ạ ệ ậ ạ ệ ọ h c. Đó là các công ngh internet v n v t, trí tu nhân t o, ng lái, in ng thông minh, công ngh nano, công ba chi u, máy tính siêu thông minh, công x ệ ngh sinh h c… Đây là cu c cách m ng v s n xu t thông minh d a trên các thành ủ ự ộ t u đ t phá trong các lĩnh v c công ngh khác nhau v i n n t ng là các đ t phá c a ạ công ngh s . Trung tâm c acu c cách m ng 4.0là công ngh thông tin và internet ớ ế ố ạ i, mà còn là k t n i v n v t (IoT), không ch giúp con ng ớ ế ớ i giao ti p v i đ v t và đ v t giao ti p v i i giao ti p v i máy, con ng con ng nhau.
ổ ộ ự ẽ ạ ố
ấ ẽ ề ể ẽ ủ ạ
ạ ự ủ ư ệ ặ ạ
ạ ứ ả ề ả ể ẽ ớ
v n hành toàn b
ộ ệ ố ượ ế ớ ộ ế ậ ừ ướ ạ ả ấ ồ ự Cu c cách m ng 4.0 s t o ra s thay đ i m nh m v phân b ngu n l c ấ ờ ả s n xu t, cách th c s n xu t và tiêu dùng nh vào s phát tri n m nh m c a khoa ấ ự ộ ọ ệ ầ đ ng” đ c tr ng c a cách m ng công nghi p l n h c công ngh . N n s n xu t “t ượ ấ ề ả ứ th 3 s s m chuy n sang n n s n xu t “thông minh”, trong đó các máy móc đ c ộ ể ự ậ ế ố k t n i internet và liên k t v i nhau qua m t h th ng có th t c. quá trình s n xu t theo m t k ho ch đã đ c xác l p t tr
ẽ ệ ớ ớ ả
ấ ể ượ ư ụ
ể ộ ể ồ ễ ể ế
ự ị ệ ầ ậ
ụ ồ ứ ạ ộ
ự ồ ở
ế ị ể ệ ấ Làn sóng công ngh m i v i s n xu t thông minh s giúp công ngh phát ấ ả c “s n xu t tri n và kéo theo năng su t tăng cao. Nh ng đ có th áp d ng đ ự ấ ượ ng cao. thông minh” vào th c ti n thì không th thi u m t ngu n nhân l c ch t l ụ ể ả ố ớ ụ ặ ướ ng c th Vì v y, nhi m v đ t ra đ i v i ngành Giáo d c là c n ph i có đ nh h ự ố ầ ớ ể ờ ớ ể ứ t, đáp ng v i yêu c u đ thích ng v i th i cu c, đ đào t o ra ngu n nhân l c t ế ố ấ ượ ộ ị ườ ỏ ủ đòi h i c a th tr ng cao luôn là y u t ng lao đ ng. B i, ngu n nhân l c ch t l ự quy t đ nh cho s phát tri n.
ạ ướ ự ượ 2. L c l ng lao đ ng tr ộ c đòi h i c a cu c cách m ng 4.0
ộ Theo Báo cáo phân tích môi tr
ế
ộ
ế ạ ạ ẽ ự ộ
Ấ ạ
ớ ạ ư ữ ủ ớ ỹ
ỏ ủ ủ ườ ng kinh doanh (Doing Business Report) c a ế ớ ệ ứ ướ c tham gia i (WB), năm 2016, Vi Ngân hàng Th gi t Nam x p th 90 trong 189 n ệ ư ể ướ ạ ủ ớ ự ế x p h ng. V i s tác đ ng c a cách m ng 4.0, các n t c đang phát tri n nh Vi ở ừ ổ ợ ả năm 2020 tr đi, chúng ta i th c nh tranh. D báo, t Nam s bu c ph i thay đ i l ộ ố ố không c nh tranh v i các qu c gia nh Trung Qu c, Bănglađét, Malaixia, n Đ ậ ự ộ hay Mêxicô, mà là c nh tranh v i nh ng công ty t đ ng hóa c a M hay Nh t B n.ả
ị ộ ạ ệ ử ữ
ớ ề ớ ị
ễ
ủ
ề ể ộ ồ ệ ộ ả ồ ự ệ ể ị
ấ ả ị ườ ệ ạ ở ỹ i
ỡ ị ườ ề ệ ế ẳ ơ ệ ụ Trong l ch s , các cu c cách m ng công nghi p đ u đi kèm v i nh ng h l y ư ấ ị ữ ạ nh b t công gia tăng kéo theo hàng lo t nh ng chuy n d ch l n v chính tr cũng ế ế ớ ườ ư ể ế i lao i đã rung m t h i chuông c nh báo ng th gi nh th ch . Di n đàn kinh t ộ ầ ướ ộ ẽ ẩ c c n chu n b cho vi c ngu n l c lao đ ng s có đ ng và chính ph các n ệ ơ ấ ố ế ộ ộ ữ nh ng d ch chuy n đ t ng t, khi n cho ng i lao đ ng đ i di n nguy c m t vi c ệ ự ộ ể ế làm. Có kho ng 47% các công vi c hi n t M có th bi n m t vì t đ ng hóa, ộ ẫ ng lao đ ng và gia tăng căng th ng v vi c làm. d n đ n nguy c phá v th tr
ộ ệ ệ ụ ể
ườ ấ ư ạ ề i trong các nhà máy. Đi u đó còn ch a d ng l
ộ ệ ị
ộ ư ừ ạ ộ
ề ừ ẽ ặ
ặ ng n ng n t ổ
ưở ư ệ ố ứ ể ệ ễ ả ờ ả
ườ ệ ệ ố Nhìn vào m t ngành c th nh ngành D t may, đã xu t hi n rôb t làm vi c i. Theo ILO, 2/3 trong ọ i Đông Nam Á đang b đe d a, ủ t Nam, 88% lao đ ng c a Campuchia và 64% lao ị ả làn đ ng hóa, công nghi p hóa trong ngành. Hay nh h th ng t ng đài (Call ị i trong ngành Vi n thông, Ngân hàng, B o hi m, Ch ng khoán cũng b ắ i đang làm vi c cho các “call center” trên kh p
ệ cùng con ng ệ ố s 9,2 tri u lao đ ng ngành D t may và Da giày t ệ ủ trong đó 86% lao đ ng c a Vi ộ đ ng Inđônêxia trong ngành May m c, Da giày s ch u nh h ự ộ sóng t Center) tr l ọ đe d a, khi mà hàng trăm nghìn ng ể ấ ế ớ i có th m t vi c. th gi
ớ
ở ệ ớ ổ ủ ị ườ ưở các th tr ầ ệ ưở ng m i n i cũng s nh h
ộ
ầ ỹ
ề ả ẳ ầ ề ế ề ớ ấ ấ ơ
ợ ễ ệ ạ ạ ẫ ự ế ệ
ệ ấ ớ ự ả ư ng c a công ngh , vi c gia tăng t ng l p trung l u và Cùng v i s nh h ướ ế ẽ ả ị ng đ n xu h ng quá trình đô th hóa ố ớ ầ ệ vi c làm. Nhu c u lao đ ng có tay ngh cao gia tăng trong khi nhu c u đ i v i lao ơ ớ ộ i cho t ng l p giàu h n là đ ng có tay ngh và k năng th p đã gi m. Đi u đó có l ế Davos năm nghèo và d n đ n tình tr ng b t bình đ ng l n h n. Di n đàn Kinh t ế ướ ngoái đã d đoán, cách m ng 4.0 di n ra s khi n 7 tri u vi c làm tr c đây bi n ớ ượ ạ m t và 2.000.000 vi c làm m i đ ễ ẽ c t o ra.
ộ ớ ố ả ệ ộ ổ ở ờ ỳ V i kho ng 60% dân s trong đ tu i lao đ ng, Vi
ồ ấ
ọ ậ
ứ ế ệ ữ ộ ồ Vi
ỉ ạ ệ t Nam x p th 73/133 n ử ụ ề ố ệ ẽ ả
ệ
ả ữ ế ấ ợ ự ộ ề ậ i th r t quan tr ng mà nhi u t p đoàn công ngh cao nh
ệ ầ ư ủ ể ở ộ
ệ th i k dân t Nam còn ụ ế ự ố ự s vàng trong ít nh t 20 năm n a. Tuy nhiên, do ngu n nhân l c có s thi u h t ề ộ ề ầ ỹ tr m tr ng lao đ ng có trình đ tay ngh cao và công nhân k thu t lành ngh ỉ ố ạ ể ự ế t Nam ch đ t 3,39/10 đi m và năng khi n cho ch s c nh tranh ngu n nhân l c Vi ệ ướ ế ủ ự ạ c (WB, 2014). Hi n l c c nh tranh c a n n kinh t ế ự có kho ng 52% dân s Vi t Nam s d ng internet, d báo đ n năm 2020 s có ệ kho ng 1000.000 lao đ ng làm vi c trong lĩnh v c công ngh thông tin. Đây là ư ọ ề ả nh ng n n t ng và l Fujitsu, Intel, Samsung, Siemens, Acatel... đang tranh th đ m r ng đ u t vào Vi t Nam.
ơ ầ ệ
ộ ệ ồ ớ
ộ ặ ụ ệ ơ
ự ự ệ ạ ở
ệ
ệ ớ ế ệ ớ ệ ệ ị ờ ọ ươ ữ ạ ậ ệ ầ t Nam có h n 110.000 doanh nghi p thành l p Năm 2016, l n đ u tiên Vi ệ ờ ờ ồ trong m t năm, bình quân m t gi t đ ng h có 12 doanh nghi p m i ra đ i. Vi ế ả ỗ ợ kho ng Nam đ t m c tiêu đ n năm 2020 có h n 1.000.000 doanh nghi p, h tr ẩ ớ ể 600 doanh nghi p, v i 2.000 d án trong lĩnh v c kh i nghi p sáng t o đ thúc đ y ặ ế các doanh nghi p ti p c n v i công ngh m i. Đ ng th i, vi c đàm phán ho c ký ơ ộ ệ ế i nh ng c h i k t các Hi p đ nh th ồ do th h m i hy v ng đem l ớ ậ ạ ự ng m i t
ệ ề ớ ế ệ ự ệ ề ẫ Vi t Nam hi n nay v n d a nhi u vào các
ụ ộ vi c làm m i. Tuy nhiên, n n kinh t ẻ ngành thâm d ng lao đ ng giá r .
ậ ấ ầ ụ ọ
ố
ớ ệ ủ ả ế ủ ệ ươ ế
ạ Nhà v t lý, vũ tr ề ự ộ ố ườ i đang đ i di n v i kh năng di ế ữ ể ệ ố
ớ ế ộ ứ ố
ườ ớ
ộ ậ ạ ủ ượ ế ố ả ế ớ c k t n i internet và liên k t v i nhau qua m t h th ng có th
ộ ệ ố ẽ ẽ ấ ồ ư ế ị ả ộ hình dung toàn b quy trình s n xu t r i đ a ra quy t đ nh có l
ộ h c Stephen Hawking g n đây đã có phát ngôn ch n đ ng ệ ng lai: “Loài khi d đoán v tác đ ng kh ng khi p c a công ngh rôb t trong t ả ng t vong trong 1.000 năm n a, n u không ph i vì chi n tranh h t nhân, thì cũng vì công ngh rô b t phát tri n”. M i đây, Elon Musk tuyên b thành l p m t công ty chuyên nghiên c u cách liên k t b não con ễ ệ i v i trí tu nhân t o c a máy tính. Vi n c nh các nhà máy thông minh, trong ng ể đó các máy móc đ ự s không còn xa t xôi n a.ữ
ỗ ượ t qua chính mình, v ấ ủ Thách th c l n nh t c a m i cá nhân là v
ủ ạ
ở ư ư ủ ộ ấ ủ
ớ ưở ớ
ố
ậ ng, nh ng h th ng th m chí ch a bao gi ố ữ thu c vào nh ng qu c gia đi tr ề ộ ờ ướ ụ ệ ầ ả ổ ượ t qua tâm lý ể ậ ườ ể i ti u nông, không dám ch p nh n m o hi m ỏ ầ duy c a mình thoát kh i ớ ư ệ ố i. Xét nghĩ t ộ ỗ c thì m i cá ớ ể ấ ướ c, đ u c n ph i liên t c đ i m i đ
ứ ớ ể ự ư hài lòng c a ng duy phát tri n t t ạ ể ổ ệ đ kh i nghi p, đ i m i sáng t o. C n ch đ ng đ a t ữ ữ ố i mòn v i nh ng ý t l ị ệ ế ế đ n cùng, n u không mu n b l ơ nhân, doanh nghi p hay r ng h n là đ t n sinh t n.ồ
ạ ạ ạ ượ ệ Cách m ng 4.0 trong đó cách m ng năng l
ẻ
ệ ứ ẽ ạ ấ
ờ ạ ơ ộ ồ ơ quan tr ng c a s n xu t, h n là y u t ệ ủ ả ệ ị ườ ườ ọ ng vi c làm ngày càng tách bi ng, cách m ng ICT và trí tu nhân ớ ng kinh doanh m i m . N i mà tài ế ố ố ơ v n. t và có
ậ ộ ạ ạ t o cùng công ngh in 3D đang t o ra môi tr ế ố ệ năng, tri th c s đ i di n cho y u t ộ Đ ng th i, t o c h i phát sinh m t th tr thu nh p cao trong xã h i.
ủ ướ ế L c l ộ ng lao đ ng c a n ư ng nh ng l
ế ứ ế ấ ả ạ
ự ượ ề ế ẫ ế c ta hi n nay không thi u v s l ế ộ ỉ ằ ế ằ
ủ
ấ ạ ế ề ự ệ i Vi
ầ ư ướ ẫ ạ ề ố ượ ệ i ề ề ỹ i quy t v n đ , lãnh đ o và thi u v ki n th c chuyên môn, y u v k năng gi ấ ấ giao ti p d n đ n năng su t lao đ ng th p (ch b ng 4,4% Singapore; b ng 17,4% ủ ủ c a Malaysia; 35,2% c a Thái Lan; 48,5% c a Philippines và 48,8% c a Indonesia). ạ ớ ầ ợ ư ậ V i th c tr ng nh v y, l t Nam đang d n ố ớ ứ ấ ấ m t đi s c h p d n đ i v i các nhà đ u t ủ i th v chi phí nhân công th p t n c ngoài.
ộ ộ ủ ướ Tr
ớ ơ ộ ố ư ậ ở ự ế c th c t ệ
ộ ạ
ộ ữ ưở ệ ẽ ị ả ng s b nh h
ề ọ ẽ ị ả
ộ ấ ậ ỹ ế ư ộ ớ
ỹ ủ ế ẽ ầ ắ ố ứ ứ ố
ả
ệ c công ngh 4.0, con ng ườ ỗ ả ạ ả trình đ lao đ ng nh v y, cùng v i làn sóng c a cu c cách ề ị ộ ố ớ ạ nên l n h n. M t s báo cáo v th m ng công nghi p 4.0, m i lo này càng tr ệ ọ ớ ỉ ườ i vi c làm ng lao đ ng đánh giá cách m ng công nghi p 4.0 không ch đe d a t tr ấ ự ượ ủ ng nhi u nh t) mà ngay c a nh ng lao đ ng trình đ th p (l c l ị ả ưở ng n u h không trang b c các lao đ ng có k năng b c trung cũng s b nh h ệ ề ộ ố ạ ế ki n th c m i, ch y u là k năng sáng t o. M t s ngh nh lái xe, l p ráp đi n ụ ứ ở ử ế ế đây chính là, n u mu n ng d ng , rô b t cũng s d n thay th . Thách th c t ượ ườ ả ượ ệ ớ i ph i có trí tu m i tham gia đ đ c quá trình s n ự ấ i trong đó ph i có s sáng t o. xu t, b n thân m i con ng
ộ ạ Do đó, đ phát huy đ c s sáng t o c a m i lao đ ng, không còn cách nào
ừ ượ ự ổ ạ ể ả ả khác là ph i c i cách, thay đ i ngay t ỗ ủ khâu đào t o.
ệ ớ ủ ụ ủ i giáo d c c a Vi
ợ ướ ộ ữ t Nam ể
ấ ạ
ệ ả ế ớ ạ ộ 3. Tác đ ng c a cu c cách m ng 4.0 t ị ườ ỏ ủ Tr c nh ng đòi h i c a th tr ạ ộ ườ ớ ằ ắ ạ
ạ ẩ ể ạ ạ ữ ệ ể
ự ệ ạ ớ ng trong doanh nghi p đ đào t o nhân l c phù h p v i công ngh và t
ườ ụ ệ ế ệ ắ
ơ ở ệ ớ
ộ ủ ạ ộ ử ụ ụ ằ ố
ợ ữ ơ ở ướ ệ ng t ủ ơ ở ệ ệ ủ ụ
ườ ọ ề ệ ạ
ệ ộ ớ ng lao đ ng ngày càng cao đ phù h p v i ả ạ ủ ơ ở ng s n xu t m i, các ho t đ ng đào t o c a các c s đào t o càng ph i môi tr ả ắ ượ c g n k t v i doanh nghi p nh m rút ng n kho ng cách gi a đào t o, nghiên đ ể ứ i doanh nghi p, phát tri n các c u và tri n khai. Đ y m nh phát tri n đào t o t ể ổ ứ ệ ườ ch c tr ệ ủ ng vi c g n k t gi a c s giáo d c và doanh nghi p, c a doanh nghi p. Tăng c ự ự ệ i doanh nghi p th c s là trên c s trách nhi m xã h i c a doanh nghi p, h ạ “cánh tay n i dài” trong ho t đ ng đào t o c a c s giáo d c nh m s d ng có ế ị ụ ả ệ t b và công ngh c a doanh nghi p ph c v cho công tác đào hi u qu trang thi ự ự ạ i h c trong quá trình đào t o và th c t o, hình thành năng l c ngh nghi p cho ng ậ ạ t p t i doanh nghi p.
ư ậ ể ấ ự ạ ớ
ộ Nh v y, có th th y s tác đ ng c a cu c cách m ng 4.0 t ừ ạ ộ ữ ứ
ơ ộ ụ ơ ở
ứ ố ớ ự ư ơ ộ ạ ơ ở ủ ụ ể ẫ ộ ộ ấ ụ ủ i giáo d c là r t ơ ề ặ ớ l n, v a t o ra c h i nh ng cũng đ t ra nh ng thách th c ngày càng nhi u h n ướ ự ụ cho các c s giáo d c. C h i và thách th c đ i v i các c s giáo d c tr c s tác đ ng c a cu c cách m ng 4.0 luôn có s đan xen l n nhau. C th là:
ọ ạ ạ ứ Th nh t,
ề ư ầ ướ ụ ệ ớ
ệ ươ
ọ ệ ư
ệ ọ ượ ạ ng và tin h c l ộ
ấ ụ ữ ộ ạ
ớ ậ ệ ữ ạ ẽ ạ ề ề ộ ụ ả
ự
ạ ệ ỉ ẽ ề ơ ơ ộ
ề ự ệ t là s liên quan đ n s t
ữ ườ ư
ướ ộ ấ ẽ ữ ự ạ
c cũng nh qu c t ộ ệ ằ ộ
ệ
ượ
ạ ộ ộ ấ ọ ng n u h không đ ạ ệ ạ ớ
ườ ư ạ
ỏ ậ ừ ế ổ ữ ạ i m i ch a qua đào t o, còn đòi h i ngay c công nhân đ n k s đ u ph i thay đ i, c p nh t v
ỹ ơ ộ i đã đi làm, t ở ứ ỹ ả ủ ủ ộ ơ
ỹ ư ề ụ ứ ệ ệ ầ ộ
ệ ớ ộ
ớ ủ ể ạ ấ ầ ỉ ấ t o ra nhu c u đào t o cao cho các c s giáo d c. Trong m i lĩnh ơ ở ộ ề ữ ự c đi có tính đ t phá v công ngh m i nh trí thông v c ngành ngh , nh ng b ộ ậ ạ ạ ng ti n đ c l p, in 3D, công ngh nano, minh nhân t o, robot, m ng internet, ph ử ượ ọ ề ậ ệ ng t công ngh sinh h c, khoa h c v v t li u, l u tr năng l ệ ẽ ơ ớ ờ ố ẽ s còn tác đ ng m nh m h n t i đ i s ng xã h i. Trong cu c cách m ng 4.0, h ề ệ ẽ ị ộ ố th ng giáo d c ngh nghi p s b tác đ ng r t m nh và toàn di n, danh m c ngh ự ấ ụ ậ i gi a các lĩnh v c r t đào t o s ph i đi u ch nh, c p nh t liên t c vì các ranh gi ệ ử ữ ế ự ỏ m ng manh. Theo đó, s là s liên k t gi a các lĩnh v c lý sinh; c đi n t ự ẽ ấ ừ đó hàng lo t ngh nghi p cũ s m t đi và thay vào đó là c h i cho s phát sinh, t ế ự ươ ặ ớ ạ ể ủ ng tác tri n c a nh ng ngành ngh đào t o m i, đ c bi ố ế ẽ ộ ị ườ ữ gi a con ng s ng lao đ ng trong n i và máy móc. Th tr ộ có s phân hóa m nh m gi a nhóm lao đ ng có trình đ th p và nhóm lao đ ng có ộ ỉ ứ trình đ cao. Các nhà nghiên c u ch ra r ng, cu c cách m ng công nghi p 4.0 ả ọ ớ ỉ ủ ữ i vi c làm c a nh ng lao đ ng trình đ th p, mà ngay c lao không ch đe d a t ộ ưở ị ế ế ậ ỹ ẽ ị ả đ ng có k năng b c trung cũng s b nh h c trang b ki n ế ề ứ 4.0. Cách m ng công nghi p 4.0 không th c m i k năng sáng t o cho n n kinh t ỉ ạ ả ớ ch t o ra c h i đào t o nh ng ng ậ ề ườ ữ nh ng ng ứ ế m c đ cao h n. Theo m c tiêu c a Chính ph , năm 2020, ki n th c, k năng ộ ẽ ả ướ n c ta s có kho ng 1.000.000 doanh nghi p, t c là cũng c n m t tri u cán b ệ ệ công ngh thông tin. Tuy nhiên, hi n nay chúng ta m i có 300.000 cán b công ngh ộ thông tin, nên ch riêng nhu c u đào t o m i c a ngành này đ cung c p cho xã h i
ộ ệ ủ ơ ộ ớ
m t l c l tr
ọ ạ ứ ạ ộ
ỏ ạ ề ơ ở ổ ộ ự ượ ng lao đ ng làm ch công ngh thông tin đã là c h i l n cho các ạ ườ ng đào t o. ứ Th hai, ự
ạ ề ứ làm thay đ i m i ho t đ ng trong các c s đào t o. Đ đáp ng đ ả ươ
ấ ạ
ộ ứ ữ ươ ụ ẽ ủ ợ
ể ườ ọ ở ấ ứ ể ạ ộ ớ ự ứ ạ ự ư ệ ệ ầ i h c
ứ h c, t
ượ ệ ử
ả ạ
ọ ớ ẫ ườ ả ứ
ữ ậ ể ỉ ồ ạ ư ệ c th vi n đi n t ự ạ ướ ẽ ượ i h c s đ c h t b o có tính mô ph ng, bài gi ng đ
ầ ữ ọ ả ẻ ả ề ả
ờ ạ ệ ể
ộ ề ườ ạ ộ ẹ
ậ ề ế ế ổ ể ườ ọ ứ ứ ch c. Ng
ề ơ ộ ể ở ườ ầ
ệ
ưở ấ ờ ữ ằ
ả ố ở ộ ổ
ể ụ ứ ầ
ầ ể ỏ ệ ượ ề ằ ệ ừ
ụ ẽ ụ ế ể ộ
ẽ ầ ạ ạ
ộ ộ ắ
ệ t đ đáp ng nhu c u c a các doanh nghi p, c a n n kinh t
c ph
ế ố ờ ệ ạ
ượ ữ ơ ở ồ ể ổ ệ ờ
ố ư ơ ề ế ộ ộ ộ
ụ ụ
ệ ố ề ố ộ ụ
t c m i ng
ứ ả ướ ệ
ồ ườ ọ
ớ ng t ầ ự ự ượ ứ ơ ộ
ả ạ ằ ủ ổ ạ ế sáng t o, đòi h i ph i thay đ i các ho t đ ng đào t o, nhân l c cho n n kinh t ụ ạ ng pháp đào t o v i s ng d ng nh t là ngành ngh đào t o, hình th c và ph ả m nh m c acông ngh thông tin. Theo đó, các ph ng th c gi ng d y cũ không ủ ớ ự ậ ủ ớ còn phù h p v i nhu c u c a xã h i. V i s v n d ng nh ng thành t u c a cách ạ ủ ề b t c đâu đ u có th truy c p vào th vi n c a nhà m ng 4.0 thì ng ư ệ ư ậ ể ự ọ ự ườ ng đ t i mô hình th vi n tr nghiên c u. Nh v y, không th ch t n t ố ặ ự ề . Ho c chúng ta ng ph i xây d ng đ truy n th ng mà các tr ọ ầ ớ ế ư ớ ữ ẽ s có nh ng mô hình gi ng d y m i nh đào t o tr c tuy n không c n l p h c, ườ ọ ầ ạ ng d n h c qua m ng. không c n giáo viên đ ng l p, ng ượ ố ả ỏ ế ị ả ớ c s Nh ng l p h c o, th y giáo o, thi ẽ ở ư hóa và chia s qua nh ng n n t ng nh Facebook, YouTube, Grab, Uber... s tr ề ớ i. thành xu th phát tri n trong ho t đ ng đào t o ngh nghi p trong th i gian t ộ ở ộ i hay trong m t Khi đó, ki n th c không th bó h p và đ c quy n b i m t ng ạ ắ ọ ơ ộ ể ế i h c có nhi u c h i đ ti p c n, tích lũy, ch t l c cái ph m vi t ộ ộ ớ i lao đ ng m i, cái hay, có nhi u c h i đ tr thành m t công dân toàn c u ng ạ ạ ườ ươ ng sáng t o và có tính c nh tranh. t ng lai có kh năng làm vi c trong môi tr ấ ấ ằ ầ n a, mà là b ng c p ng cu i cùng không còn là b ng c p trên gi y t Ph n th ộ ộ ở ạ ứ ị theo nghĩa m r ng, trao đ i tri th c, sáng t o, giá tr đóng góp cho xã h i. B i m t ườ ườ ệ i có văn c vi c ch không c n ng i làm đ doanh nghi p tuy n d ng là c n ng ệ ầ ề ằ ấ b ng cao. T đó có th b vi c yêu c u v b ng c p hay xem đó là đi u ki n tiên ư ậ ổ ể ả ơ ở quy t khi tuy n d ng lao đ ng. Nh v y, các c s giáo d c s ph i chuy n đ i ữ ủ ị ườ ữ ỉ ng c n”, nh ng n i dung c a m nh m sang mô hình ch đào t o “nh ng gì th tr ế ả ượ ầ ữ ơ ả ẽ c rút ng n và thay th vào đó là nh ng n i dung c n các môn c b n s ph i đ ả ủ ề ầ ủ ứ ế ể nói chung và đ m thi ọ ậ ườ ọ ả ươ ệ ự ể ng châm “h c t p su t đ i”. Theo mô hình i h c th c hi n đ b o đ ng ầ ấ ớ ụ ế ệ ắ ớ t m i này, vi c g n k t gi a c s giáo d c đào t o v i doanh nghi p là yêu c u t ạ ơ ở ạ ẩ ế y u đ b sung cho nhau. Đ ng th i, đ y m nh vi c hình thành các c s đào t o ồ ự ượ ồ ự ể ệ trong doanh nghi p đ phân chia các ngu n l c chung, làm cho các ngu n l c đ c ả ẽ ử ụ i u h n. Đi u này s tác đ ng đ n vi c b trí cán b qu n lý, s d ng m t cách t ạ ụ ơ ở ủ ệ i các ph c v và đ i ngũ giáo viên c a các c s giáo d c ngh nghi p. Khi đó, t ố ể ữ ệ ấ ả ườ ọ ừ ủ ơ ở mã s , đi m s , thông tin cá i h c t t c các d li u c a ng c s giáo d c, t ề ườ ạ ợ ườ ữ ộ ơ ư ạ ượ ố ề ng h p, ng c s hóa t nhân... đ u đã đ i d y i m t n i l u tr . Trong nhi u tr ậ ườ ấ ả ọ ệ ỉ ầ i tranh lu n trên “mây” mà ch c n “v t” tài li u lên “mây” (Cloud), t ế ự ế ộ ả ư ượ ự ả ẫ này, n u c th c t , hi u qu và tính đ ng b . Tr c s riêng t v n đ m b o đ ị ệ ẽ ổ ườ i h c. Doanh nghi p nói riêng và th các tr ng không thay đ i thì s không có ng ọ ư ế ườ ướ ườ ọ ẽ ầ i tìm h c i h c s càng h tr ng nói chung có nhu c u nh th nào, thì ng ầ ữ ư ứ c nhu c u đó. Đây th c s là m t thách th c vì h u nh các nh ng n i đáp ng đ ế ạ ở ứ ộ ỉ ừ ớ ệ ườ m c đ giáo viên gi ng d y b ng máy chi u, ng hi n nay m i ch d ng l tr i
ộ ạ ệ ẻ
ọ ọ ể ứ ườ ẹ ệ ư ữ ng h c.
ế ươ ụ ế ậ
ạ ể ng pháp ti p c n ả ẩ ầ
ạ
ả ẽ ớ ạ ắ ầ ạ ụ ể ướ ễ
ề ơ ấ ự ướ ướ ạ ộ ị c m t c n ph i xác đ nh lĩnh v c đào t o h ữ ệ
ậ ả ạ ệ ễ ượ k t qu
ổ i các di n đàn công nghi p th gi ươ
ầ tri n khai các ch ả
ị
ằ ẩ ứ ư ứ ự ầ
ệ ệ ự
ả ậ ạ ị ướ ả t nên h ữ ệ
ọ ố
ầ ộ
ế ướ ậ ơ ế ế t k ch ỹ ợ
ạ
ả ể ố ớ ệ ứ ề ề ầ ấ
ệ ố ộ
ớ ng trình đào t o b c c ở ộ ả ớ ự ạ ổ ủ ụ
ế ố ườ ữ
ậ ỹ
ữ ườ ệ ầ ủ
ệ ạ
ố ớ ự ẩ c đ a vào chu n đ u ra c a ch ả duy ph n bi n, t ệ ư ắ ệ ắ ặ
ố ờ ươ ng pháp và ý th c h c t p su t đ i.
ươ ế ạ ắ ổ
ể video, chia s tài li u trên m ng. Kinh phí eo h p cũng là m t trong nh ng đi m chính khi n các ng d ng khoa h c công ngh ch a phát tri n trong tr Ph ứ ớ ộ Chúng ta c n ph i đ y m nh các ho t đ ng đào t o đ thích ng v i cu c ề ươ ướ ng ng v t CMCN 4.0. C th , tr ể ề ng khá rõ ràng v chuy n lai vì CMCN 4.0 đã di n ra m nh m v i nh ng xu h ệ ề ủ ị ng thay đ i công nghi p d ch c c u ngành ngh c a n n công nghi p. Xu h ả ế ớ ừ ế i, t c th o lu n và làm rõ t cũng đã đ ự ế ể ứ ề ng trình công các công trình nghiên c u v CMCN 4.0 và th c t ơ ở ậ ệ ạ ỹ ố i các qu c gia hàng đ u, nh Đ c, M , Nh t B n… Trên c s đó, các nghi p t ạ ự ọ ạ ạ ọ ầ ườ ng đ i h c c n xác đ nh các lĩnh v c đào t o tr ng tâm, các lĩnh v c đào t o tr ạ ồ ự ờ ạ ề ươ ướ ng lai nh m đáp ng nhu c u th i đ i và chu n b ngu n l c đào t o ng v t h ạ ể ặ ầ ứ ng vào đ đào t o đáp ng yêu c u công nghi p. Các lĩnh v c đ c bi ậ ệ ệ ồ g m: công ngh thông tin, qu n lý m ng, khai thác d li u, b o m t, v t li u, y sinh h c, rôb t … ơ ươ ạ ạ ơ ở ng trình linh đ ng h n, Bên c nh đó, các c s đào t o c n ph i thi ứ ậ ớ i phát tri n các k năng phù h p v i CMCN 4.0, ng t ki n th c c p nh t h n, h ệ ố ậ ử ươ ể ư duy h th ng và liên ngành. Đ i v i các ch phát tri n t ả ế ạ nhân, bên c nh các ki n th c v ngh nghi p, c n ph i m r ng cung c p thêm ằ ứ ự ế nhiên xã h i, công ngh thông tin, qu n lý m ng… nh m các kh i ki n th c t ể ườ ọ i h c có th thích nghi nhanh v i s thay đ i c a công m c đích làm cho ng ự ả ệ ệ ệ ngh , làm vi c hi u qu trong môi tr ng có tính k t n i cao, gi a các lĩnh v c, ọ ồ ế ớ ả i o và th t. Các k năng quan tr ng đ i v i ngu n nhân l c trong môi gi a th gi ươ ả ượ ư ầ ươ ng trình ng t tr ng tác công ngh c n ph i đ ệ ỹ ư ệ ỹ ạ duy h đào t o: k năng làm vi c nhóm, k năng sáng t o, t ố ỹ ụ ề ế ị th ng, k năng ra quy t đ nh trong đi u ki n không ch c ch n… đ c bi t giáo d c ứ ọ ậ ườ ọ i h c ph ng ế ế t k các khóa đào t o ng n h n hay các ch ạ ố ượ ệ ế i các doanh nghi p là th c s c n thi
ộ ề ổ ớ
ạ ng khác nhau t ủ ầ ơ ấ ề ự ệ ị
ệ ấ ị
ề ạ
ớ ng đào t o và hu n luy n vô cùng l n đ i v i các công ty cung c p d ch v ạ ọ ở ườ ả ở ơ
ạ ọ ầ ể ể ạ ươ ự ế
ng trình thi ệ ệ ấ ọ ấ ả ụ
ứ Thi ng trình b sung ki n th c cho ừ ự ự ầ ố ả t ng đ i t t trong b i c nh ự ứ ẽ ế CMCN 4.0. Nhu c u c a xã h i v b sung ki n th c s vô cùng l n khi có s ẽ ở ể ổ chuy n d ch trong c c u ngành ngh , s thay đ i công ngh . CMCN 4.0 s m ra ạ ụ ấ ị ườ ố ớ th tr ế ạ ố ệ ố ớ ặ ụ ng đ i h c v n có th m nh v đào t o. Tuy t đ i v i các tr giáo d c, đ c bi ớ ộ ớ ề ố ườ ng đ i h c c n ph i c i m và đ i tho i nhi u h n v i xã h i, v i nhiên, các tr ệ ự ộ ị ườ t th c và hi u ng lao đ ng đ tri n khai và th c hi n các ch th tr ẫ ệ ậ ư ả qu , nh ng v n không đánh m t b n ch t h c thu t riêng bi t và nhi m v giáo ơ ụ ộ d c r ng h n.
ứ ổ ườ Ngoài ra, cách th c t ả ng pháp gi ng d y t ch c và ph
ươ ể ứ ệ
ẻ ụ ệ ấ
ổ ả ạ ọ ườ ng đ i h c đ u t ạ ạ ế ả ạ ọ h c cũng ph i thay đ i.Công ngh phát tri n v i chi phí r là đi u ki n thu n l ể đ các tr ệ ạ d y hi n đ i. Bên c nh hình th c gi ng d y tr c ti p cho ng ạ ạ ề ớ ươ ầ ư ơ ở ậ c s v t ch t, các công c và ph ườ ọ ự ứ i h c, các tr ạ i các tr ng đ i ậ ợ ệ i ả ng ti n gi ng ườ ng
ạ ư ứ
ườ ạ ơ ề i h c và ng
ế ế t k môi tr ạ ề ả ẫ i các phòng thí nghi m hay phòng mô ph ng o. S d ng h
ả ể
ộ ả ệ ử ụ ạ ượ c ph ng m t cách hi u qu nh t. H th ng h c online ngày càng đ
ươ ể ươ ệ ế ế ươ t k ch ệ ố ậ ườ ọ ng pháp, l ừ ọ ng h c, ph ng data đ l n v cá nhân ng
ế ứ
ng trình, t ọ ữ ệ i h c (th i l ả ọ ậ ụ ố ừ ậ t nh t cho t ng h c sinh v i l
ả
ậ c. Do v y các tr
ổ ườ đào ứ ch c ơ t
ọ ng pháp giáo d c t ọ ậ ng pháp h c t p mà ngay c giáo viên t ẩ ầ ạ ọ ạ t o và ỏ ộ ượ ứ ạ ầ
ệ ố ậ
ề ồ ẩ ạ ả ng đ i h c ph i chu n b k
ệ ế ố ả ườ ậ ụ ế ậ ả ộ
ạ ọ ứ ệ ườ ả ộ
ườ ợ
ở ộ ấ ả ậ
ớ ố ư ấ v n; qua đó cán b gi ng d y có c ự ế ộ ớ ộ ả ắ ượ ạ ữ ắ ấ và n m b t đ
ệ ả ỉ ườ ầ ử ụ ng c n s d ng nhi u h n các hình th c khác nh đào t o online, thi ể ả ườ ọ ng tác l n nhau và truy n đ t thông tin, i d y có th t o đ ng ệ ỏ ạ ự ổ ứ ch c th c hành t t ổ ứ ữ ệ ố ch c gi ng d y cho th ng máy tính và d li u big data đ thi ố ượ ổ ấ ừ t ng đ i t ệ ố ơ ế ẽ bi n h n, thông qua h th ng online s thu th p d li u cho t ng cá nhân. Khi tích ộ ủ ớ ụ ượ ượ ề ờ ượ t c l đ ộ ươ ạ ng tác, k t qu h c t p…), các thu t toán Machine trình đào t o, m c đ t ớ ộ ươ ấ ộ ẽ ư Learning s đ a ra m t ph ấ ố ươ ố ư i u cá nhân hóa ph trình t t nh t cũng ệ ử ụ ạ ằ ng đ i h c c n đ y m nh h n vi c s d ng không b ng đ ậ ọ ứ h c cách t p này. th c ộ ả ạ ả Đào t o đáp ng yêu c u CMCN 4.0 đòi h i đ i ngũ gi ng d y ph i có trình đ ẩ cao v chuyên môn, công ngh thông tin, h th ng m ng…, do v y công tác chu n ị ỹ ỏ ự ị b ngu n nhân l c cũng là y u t đòi h i các tr ạ ưỡ ng. Cán b gi ng d y ph i liên t c c p nh t ki n th c chuyên môn, công l ị ấ ằ ệ ng xuyên tham gia các l p hu n luy n, h i th o, h i ngh . ngh … b ng cách th ạ ọ ệ ạ ng đ i h c ph i m r ng đ i tho i, h p tác v i doanh nghi p Ngoài ra, các tr ơ ứ trong các ho t đ ng nghiên c u, t p hu n và t ệ ả ộ ế h i ti p c n đi u ki n s n xu t, kinh doanh th c t c nh ng thay ể ự ổ ủ đ i c a th tr ạ ộ ậ ề ạ ề ị ườ ng đ th c hi n các đi u ch nh trong gi ng d y.
ế ượ ườ ủ ự ủ ể ạ Chi n l ể c phát tri n con ng i Ch th và trung tâm c a s sáng t o
ủ ậ
ậ ự ộ ữ ệ
ự S phát tri n nh vũ bão c a KH&CN trong 2 th p k đ u tiên c a th k ớ đ ng hóa, trí tu nhân t o và nh ng sáng ch ữ ỷ ầ ạ ố ạ ề ả ữ ớ
ề ưở ể ế ỷ ủ ể ế XXI v i Internet k t n i v n v t, t m i trong nhi u lĩnh v c chính là nh ng n n t ng then ch t t o nên nh ng cú hích ự cho s tăng tr ư ế ố ạ ự ng và phát tri n.
ả ặ ễ ứ
ề
ữ ứ ữ ề ầ
ả ư ặ ơ ộ ự ệ ớ ồ ự ộ ị ầ ả ọ ể ữ ể ệ t chú tr ng phát tri n ngu n l c con ng i, c n xây d ng m t k ch b n cho s
ườ ố ả ườ t Nam trong b i c nh CMCN 4.0, trong đó con ng
ể ủ ể ệ ủ ự ạ ờ ạ ẽ Trong th i đ i CMCN 4.0, KH&CN s mang tính liên ngành và xuyên ngành ộ ề ế ượ ngày càng sâu r ng, vi n c nh đó đ t ra thách th c ph i có chi n l c v phát ủ ề ườ i. Trong khi chúng ta nói nhi u v nh ng đ c tr ng c a CMCN 4.0, tri n con ng ặ ự nh ng thành t u v công ngh v i nh ng thách th c và c h i, chúng ta c n đ c ự bi ộ ủ phát tri n c a xã h i Vi i là ch th và là trung tâm c a s sáng t o.
ầ ư ệ ụ ạ ọ ẽ ệ ườ ẽ ng, th vi n, các phòng thí nghi m… mà s là môi tr
ớ ờ ạ ườ ư ạ ộ ố ọ
ả ặ ố ộ ạ ứ ậ ổ
ườ ể ạ ọ ườ ủ ộ
ự ự ầ ổ
ạ ở ệ ạ ỉ ơ ở Trong th i đ i CMCN 4.0, các c s giáo d c đ i h c s không còn ch là ng sinh th y, trò, gi ng đ ủ ố thái v i 3 đ c tr ng c t lõi xuyên su t và tác đ ng lên m i ho t đ ng c a nhà ế ượ ớ c phát tr ng là: s hóa, nghiên c u và đ i m i sáng t o. Vì v y, trong chi n l ủ ầ ữ ả ng đ i h c ph i bám sát nh ng n i dung này. Đ u ra c a tri n c a mình, các tr ớ ồ quá trình đào t o trong CMCN 4.0 là ngu n nhân l c có năng l c, tinh th n đ i m i sáng t o và kh i nghi p.
ờ ạ ế c nhúng sâu vào ngành khác) và ngày càng có xu h
ể
ạ ạ ấ ế ổ ế ụ
ườ ọ i, m i c s giáo d c
i gi a các ngành. Trong khi đào t o l ng “Uber hóa” trong giáo d c là t ơ ộ ắ ứ ẹ ỗ ọ ờ
ộ ứ Th i đ i CMCN 4.0, các ki n th c có tính liên ngành, xuyên ngành (m t ướ ượ ng xóa nhòa ranh ngành đ ữ ớ i có tính cá th hóa ngày càng cao. Xu gi ướ ế ở t y u và ngày càng tr nên ph bi n. Ki n h ụ ở ọ ọ ơ ở ơ ở ữ ệ ứ th c và thông tin, c s d li u, c h i cho m i ng m i ơ n i, m i ch , không còn c ng nh c và bó h p trong không gian và th i gian, biên ớ gi ổ i, vùng lãnh th .
ế ừ
ộ ườ ổ ơ ả ệ kinh nghi m qu c t ầ
ẽ ụ ọ
ụ ấ ố ế cho th y, đ đ t đ ấ ng c n cung c p cho ng ệ ỹ ạ ẫ
ế ự ị ệ
ạ ạ ấ ườ ầ ể ổ
ề ả ự ề ị
ữ ệ ỡ ậ ố ố ả ự
ể ủ ể ườ ạ ả ớ ố ị
ể ạ ượ ứ Các nghiên c u và t ng k t t c ầ ườ ọ i h c trong đ u ra đó, các n i dung c b n mà nhà tr ậ ờ ạ th i đ i CMCN 4.0 s là giáo d c STEM (khoa h c, công ngh , k thu t và toán ọ ế h c) và giáo d c khai phóng đ n nay v n còn nguyên giá tr . Bên c nh đào t o ki n ữ ự ậ ỹ ứ th c và k năng, tăng c ng th c hành th c t p, công ngh thông tin và ngo i ng , ạ ớ ớ ư ạ duy t m nhìn, đ i m i sáng t o, phát tri n b n v ng r t quan thì đào t o v i t ề ị ọ tr ng. Các giá tr nhân văn, giá tr truy n th ng và s hài hòa ph i là b đ và n n ộ ả t ng cho s phát tri n c a xã h i trong b i c nh CMCN 4.0. Chính vì v y, chúng ta ề ả ớ ầ i trong giai đo n m i, v i nòng c t và n n t ng c n có k ch b n phát tri n con ng là giáo d c.ụ
ớ ợ ấ ế ạ
ệ ườ ẽ ắ
ầ ế ượ ự
ườ ạ ị ế ứ
ớ ạ i h c. Song song v i đào t o và thu hút nhân tài, đ c bi
ườ ự ọ ộ
ơ ộ ố ể ắ ượ ắ t Nam n m b t đ c các c h i cũng nh v
ứ ể ậ ả ố ả i th c nh tranh l n nh t không ph i tài nguyên, công Trong b i c nh CMCN 4.0, l ế ạ ợ i th c nh tranh và phát i. Ai có nhân tài, s n m trong tay l ngh mà là con ng ớ ờ ạ ể ổ ể ớ i và đ i m i c phát tri n con ng tri n trong th i đ i m i. C n xây d ng chi n l ỹ ự ể ụ ẽ ạ m nh m giáo d c đ trang b ki n th c, phát huy năng l c sáng t o và k năng, ặ ườ ọ ệ ầ t m nhìn cho ng t trong ệ ộ i trong m t xã h i hài hòa và lĩnh v c KH&CN, vi c chú tr ng phát tri n con ng ư ượ ệ ể t qua thách nhân văn là c t lõi đ Vi ộ ể th c đ phát tri n và h i nh p.
ậ ụ ướ
ể ỳ ầ
ắ
ắ ượ t Nam hoàn toàn có th c th i c đ v
ồ ế ỷ
ữ ố ứ ể ắ ượ ứ ầ ơ ộ ở cu c CMCN l n th 3 đ v c c h i ờ ơ ể ươ ắ ệ ậ ể nh n di n và n m b t đ ế ế ớ i trong th k XXI n u bi ố ộ ứ ủ
ả ng cao và thu hút đ
ấ ượ ứ ệ ớ
ế ộ
ượ ơ ộ ừ ộ ể ậ ụ ế ớ ầ ệ t Nam có th t n d ng đ i. Suy cho cùng, Vi
ế ậ ụ ệ ậ ổ
ị c c h i t ộ ườ ế ượ ố ế ự ố ắ ắ ứ ư Các n c nh Anh, Hoa K , Nga, Pháp, Đ c... đã t n d ng và n m b t ượ ơ ộ ả ậ ừ ộ c c h i ngay t đ cu c CMCN l n th 2 đ phát tri n; Trung Qu c, Nh t B n, ố Ấ ộ ể ươ ộ Hàn Qu c, n Đ ... đã n m b t đ n ệ lên... Vi n lên ổ ủ ế ậ thành “con r ng, con h ” c a châu Á và th gi t t n ơ ộ ượ ụ ấ d ng nh ng c h i và v t qua thách th c c a cu c CMCN 4.0. M u ch t là chúng ể ể ự ồ ượ ta ph i có ngu n nhân l c ch t l c nhân tài đ phát tri n các ớ ườ ồ ự i, cùng v i công ngh lõi, các hình th c kinh doanh m i. Ngu n l c con ng ướ ể ư KH&CN chính là “chi c đũa th n” đ đ a dân t c ta theo k p và sánh vai các n c cu c CMCN trên th gi ộ 4.0 thông qua vi c thay đ i cách ti p c n giáo d c, nhanh chóng h i nh p sâu r ng ớ v i qu c t và then ch t là xây d ng chi n l ể c phát tri n con ng i.
ụ ạ ọ ổ ớ ủ ự ọ ể ẩ Đ i m i giáo d c đ i h c Đòn b y quan tr ng c a s phát tri n
ệ ủ ậ ả
ố ấ ư ệ
ổ ạ ọ ấ ượ ụ ạ ự
ủ ệ
ễ ừ ự ộ Ấ ậ ạ ọ ế ị ạ ọ ộ ố ả ệ ờ ớ ố ướ c nh Nh t B n, Hàn Qu c, Trung ả ụ ạ ọ c đào ặ t là giáo d c đ i h c ồ ng cao có ý ể ổ ớ t Nam trong CMCN 4.0. Đ đ i m i ơ i pháp c ự i chúng ta nên th c hi n m t s gi
T th c ti n và kinh nghi m c a các n ớ Qu c và n Đ cho th y, đ i m i giáo d c (đ c bi ể ạ t o b c đ i h c và sau đ i h c), đ đào t o ngu n nhân l c có ch t l ế ự nghĩa quy t đ nh đ n s thành công c a Vi ụ giáo d c đ i h c, trong th i gian t ả b n sau:
ả ế t lý m i v giáo d c đ i h c
ừ ế ố ờ ạ ộ M t là, ph i xây d ng m t tri ụ ớ ề ệ ầ ứ
ổ ủ ạ ể c phát tri n trên th gi
ự y u t ế ớ ọ ế ể ả
ớ ớ ự ủ ế ạ ạ
ổ ạ ệ ố ổ ớ ụ ạ ọ : nhu c u đ i m i ộ ấ ạ ọ th i đ i. Hi n nay, các đ i h c nghiên c u c a các giáo d c xu t phát t ể ạ ọ ổ ướ ắ i đang chuy n mình sang đ i h c đ i m i sáng t o, g n n ứ ệ ứ ế k t nghiên c u khoa h c và chuy n giao các k t qu nghiên c u v i doanh nghi p. ờ ạ ế ả ậ t lý c a đào t o nhân l c trong th i đ i t lý đào t o ph i thay đ i. Tri Vì v y, tri ở ớ CMCN 4.0 là s hóa, đ i m i sáng t o và kh i nghi p.
ầ ủ Hai là, đ i m i c u trúc và yêu c u, chu n đ u ra c a các ch
ộ ế ủ ầ ề ươ ả ớ ấ ố ớ và phù h p v i đi u ki n, hoàn c nh c a Vi
ứ ẩ ớ ữ
ả ề ườ ạ ọ
ệ ể ư ệ ử ườ ọ ớ c cho ng ồ
ổ ể ươ ệ ớ ệ ệ ị ượ ọ ậ ả
ạ ấ ậ ự ậ ế
ệ ươ ậ
ươ ậ ạ ủ i. Sinh viên ra tr
ạ
ộ ườ ớ ế ụ ệ ầ ở
ọ ắ ủ ượ ự ầ ệ Vi ắ ệ ế
ự ủ ị ế ượ ứ ạ ậ
ế ớ
ể ề ầ ổ
ạ ọ ử ề ổ
ậ ạ ọ ả ư ữ ạ ng đ i h c ph i tham gia vào b ng x p h ng đ i h c trên th
ả ể ứ ọ
ạ ọ ạ ọ ự ủ ẽ ạ
ổ ng trình đào ệ ợ ậ ạ t o, h i nh p v i qu c t t ỹ ạ ế Nam: ngoài ki n th c chuyên môn, ngo i ng , công ngh thông tin và các k năng ỹ i h c k năng ng đ i h c ph i trang b đ m m nh hi n nay; các tr ự ế ả , thu th p, x lý và ki m soát thông tin, tr i nghi m h c t p đ ng hành v i th c t ớ ợ ng trình đào t o ph i chuy n đ i phù h p v i th c t p và các công ngh m i. Ch ọ ự ữ ủ xu th liên ngành, xuyên ngành c a CMCN 4.0. nh t là nh ng ngành khoa h c t ộ ạ ầ ế ỹ ng trình đào t o c n h i nh p sâu r ng nhiên, công ngh k thu t, kinh t …; ch ỉ ế ớ ớ ng trình đào t o c a khu v c và th gi ng không ch có v i ch ổ ả ệ công ăn vi c làm, mà còn ph i có t m nhìn, có khát v ng đ i m i sáng t o và tinh ề ở ệ th n kh i nghi p. Hi n nay, t Nam đang nh c nhi u đ n giáo d c khai ồ ể ắ c các công ngh n u ngu n phóng, tuy nhiên, không th n m b t và làm ch đ ớ c đào t o và trang b ki n th c STEM. Vì v y, v i nhân l c c a chúng ta không đ ụ ờ ạ ụ t lý giáo d c nh trên, trong th i đ i CMCN 4.0, giáo d c khai phóng v i STEM tri ủ ớ ố ộ ữ và phát tri n b n v ng chính là nh ng n i dung đ i m i c t lõi và c n có c a ươ ụ ng trình đào t o. Lu t Giáo d c đ i h c s a đ i năm 2018 cũng đã đ ra ch ế ệ ế ườ ụ ạ nhi m v các tr ớ ẩ ả ổ ườ ữ ng đ i h c ph i đ i i. Đây là nh ng s c ép và đòn b y quan tr ng đ các tr gi ụ ẩ ớ ng theo các tiêu chí và chu n m c c a giáo d c m i m nh m và nâng cao ch t l ớ ế ớ ạ ọ đ i h c trên th gi ấ ượ ờ i trong th i gian t i.
ươ ệ ng lai
ỏ ạ và phát tri nể ngành ngh cho t ự
ồ ệ
ạ ệ ố ệ ươ ợ ng tác th c t
ề ớ ượ ớ
ậ ệ ậ ự ồ
ệ ỹ ớ ộ ố ườ ệ ầ
ự ế ể ứ ả ạ ọ ớ ủ ng đ i h c l n c a Vi ắ ị ị ệ ế ờ ạ ạ ọ ộ ầ ề Ba là, c n có quy ho ch : hi n nay, ự ượ ự chúng ta còn quá m ng l c l ng chuyên gia và ngu n nhân l c trong các lĩnh v c ả ệ ạ ự ộ đ ng hóa và trí tu nhân t o. Bên c nh công ngh thông tin, chúng ta cũng ph i t ứ ạ ẩ , an toàn đ y m nh nghiên c u v tích h p h th ng, công ngh t ụ ế ng m i, các v t li u m i tiên ti n, thông minh… đ ng d ng thông tin, năng l ư ớ ự cho các lĩnh v c công ngh , k thu t m i cũng nh ngu n nhân l c qu n tr doanh t Nam nghi p theo các mô hình m i. G n đây, m t s tr ở ố (trong đó có Đ i h c Qu c gia Hà N i) đã nhanh chóng b t k p xu th th i đ i, m
ạ ậ
ệ ớ ụ ớ
ệ ề ề ậ ọ ố
ữ ệ ợ ữ ứ ệ ấ
ỹ ư đào t o các ngành/chuyên ngành m i nh an toàn thông tin, k thu t máy tính, ượ ng m i, an ninh phi robotic, công ngh hàng không vũ tr , công ngh nano, năng l ữ ể ổ ế truy n th ng, khoa h c d li u, phát tri n b n v ng, bi n đ i khí h u… Đó là ờ ụ ạ ọ ờ ủ ị nh ng đáp ng r t phù h p và k p th i c a giáo d c đ i h c Vi t Nam trong th i gian qua.
ổ ả ươ ự ng xây d ng chi n l
ẩ ể c và gi ầ ạ ế ượ ng đ i h c:
ỹ ư ệ ệ ự
ạ ấ ượ ớ ạ ổ ườ ng cao
ữ ạ
ắ ầ ế ỹ ư ạ ươ ứ i Nh t B n t
2015. Ch ơ ọ ộ ớ ề ả ậ ọ ề ệ
ả ừ ậ ề ữ ữ ạ ớ ố ẩ i pháp đ i m i đào t o tài B n là, kh n tr ầ ư ạ ọ c n tri n khai đ y m nh đ u t ườ ấ ượ ng cao trong các tr năng và ch t l ạ ự ộ ề ử ạ đ ng đào t o c nhân/k s tài năng v công ngh thông tin, m ng máy tính, t ờ ạ ơ ệ ử , trí tu nhân t o và các lĩnh v c khác. Th i đ i ngày nay đang có xu hóa, c đi n t ậ ạ ọ ở ể ạ ế ng cao theo cá th hóa, do v y các tr ng đ i h c th đào t o tài năng và ch t l ấ ượ ạ ở ậ ầ ớ ệ b c đ i t Nam c n s m đ i m i mô hình đào t o tài năng và ch t l Vi ượ ầ ộ ọ c h c. M t trong nh ng mô hình hay là đào t o “k s toàn c u” đã b t đ u đ ạ ạ ng trình đào t o này có các ki n th c liên đào t o t ạ ề ngành v toán h c, v t lý, c h c c ng v i n n t ng v công ngh thông tin, ngo i ể ng và phát tri n b n v ng.
ổ ớ ạ ả ng pháp gi ng d y và h c t p:
ươ ở
ọ ớ ự ạ ơ ộ ể
ả ờ ạ ệ ữ ồ ọ ớ ườ ể ấ
ẽ ổ ng nhiên s kéo theo nh ng thay đ i tiêu chí đánh giá v
ấ ượ ườ ế ể ạ ọ ậ v i s ra đ i c a các ờ ủ Năm là, đ i m i ph ệ ớ ọ ậ ở ọ ể ả m i công ngh m i và IoT đã m ra nh ng kh năng có th gi ng d y và h c t p ố ư ủ ọ ơ i u i, đ ng th i t o ra các c h i đ tranh th và t n i m i lúc, h c xuyên biên gi ư “uber hóa ề ồ ự hóa các ngu n l c (v con ng i, h c li u, c s v t ch t…) ki u nh trong giáo d c”ụ và đ ề ươ ị ki m đ nh ch t l ơ ở ậ ữ ạ ọ ng đ i h c. ng và x p h ng các tr
ể ể
ậ ủ ự ể
ế ớ
ị ớ ợ ự ượ ướ ệ ớ ế ượ ể ậ ự ng trong và ngoài n
ướ ứ ằ ệ ứ
c đ t p h p l c l ứ ự ỹ ự
ạ ậ ầ ậ ệ
ợ ướ ứ ứ ạ c thông qua các nhóm nghiên c u m nh đ
ơ ộ ủ ứ ữ ạ ạ ắ
ứ ể
ượ ấ ượ ứ ể
ấ ượ ư ậ ự ố
ọ ủ ộ ữ ể
ộ ề ự ợ ự ượ ậ ng, thu hút nhân tài đ xây d ng và phát tri n ti m l c Sáu là, t p h p l c l ể ế ứ đ có th ti p c n và phát c nhà thông qua các nhóm nghiên c u: KH&CN c a n ệ ủ ể i và làm ch các công ngh lõi, chúng ta tri n công ngh m i, theo k p v i th gi ằ ầ c nh m xây d ng b ng c n có chi n l ấ ượ c các nhóm nghiên c u m nh, các trung tâm nghiên c u, vi n nghiên c u xu t đ ệ ủ ố ớ ắ s c trong các lĩnh v c k thu t công ngh ch ch t và các lĩnh v c m i phát sinh ồ ự ộ ề ọ ạ trong CMCN 4.0. Chúng ta c n t p h p, t o m i đi u ki n phát huy ngu n l c đ i ể ngũ trí th c tài năng trong và ngoài n ờ ạ ắ n m b t nh ng c h i c a th i đ i. Bên c nh các nhóm nghiên c u m nh, các ầ c quan tâm phát tri n. Thông qua các nhóm nhóm nghiên c u chính cũng c n đ ứ ng và ng đào, nghiên c u, nâng cao ch t l nghiên c u chính đ nâng cao ch t l ụ ạ ọ ơ ở ứ ề ti m l c nghiên c u khoa h c c a các c s giáo d c đ i h c. Mu n nh v y, có ứ ả ẽ chúng ta ph i có nh ng đ t phá trong chính sách phát tri n các nhóm nghiên c u, l ử ụ s d ng và đãi ng nhân tài.
ữ ồ ự ế
ạ ườ ầ ọ ệ
ụ ả
ơ ồ ự ướ ủ ự ể B yả là, c n có nh ng đ t phá v c ch chính sách ề ơ ộ ể t Nam đang chuy n mình theo xu th ng đ i h c Vi tr c nầ “c ch khoán 10” ạ ọ ế trong giáo d c đ i h c nh m gi ườ ngu n l c cho s phát tri n c a nhà tr ằ ng. Nhà n ể : đ có ngu n l c, các ủ và đang r tấ chự ế t ọ i phóng và phát huy m i ỗ ợ ầ c c n có chính sách h tr
ở ệ ể ướ ườ ọ c nhà tr ng nhà khoa h c và
kh i nghi p và tri n khai mô hình 4 nhà: nhà n doanh nghi p.ệ
