bạn gái trưởng thành - sức khỏe sinh sản: phần 2

BẠN GÁI TRƯỞNG THÀNH<br /> IX. NHỮNGĐIỂU CẦN BIẾT KHI SINH NỞ<br /> M ang n ặ n g đẻ đau<br /> Qua 280 ngày, cuối cùng thai nhi cũng đủ ngày đủ<br /> tháng, sắp sửa rời khỏi cơ thể mẹ. Sinh đẻ là khi thai<br /> nghén đạt đến đỉnh điểm, và cũng là thời điểm mong<br /> ngóng của các cặp vợ chồng đã đến. Người mẹ trải qua<br /> những cơn đau dữ dội để đón chào thành viên mới của<br /> gia đình. Thời gian cần thiết cho sinh, nỏ không vượt<br /> quá một tiếng, nhưng nếu không sẵn sàng về tâm lý,<br /> người mẹ sẽ cảm thấy i * sợ hãi. Nếu đã được chuẩn bị<br /> đầy đủ về tâm - sinh lý, hiểu rõ những biến đổi của cơ<br /> thể thì phụ nữ mang thai sẽ rất tự tin. Sinh đẻ sẽ mang<br /> lại một cảm giác thoả mãn, nếu có thể bình tĩnh và<br /> thoải mái thì niềm vui sẽ càng trọn vẹn.<br /> 1. BAYẾUTỐSINH NỞ<br /> <br /> Ai cũng hi vọng phụ nữ mang thai có thể sinh nỏ<br /> thuận lợi, nhưng sinh nỗ có bình thường hay không lại do<br /> ba yếu tố sức đẻ - sản đạo - thai nhi quyết định. Chỉ khi<br /> ba phương diện này đều bình thưòng và kết hợp hài hoà,<br /> có nghĩa là sức đẻ đầy đủ, sản đạo rộng rãi, thai nhi vừa<br /> phải, vị trí thai bình thường thì mới sinh nở dễ dàng.<br /> Sức đẻ<br /> Sức đưa thai nhi và nhau thai từ tử cung qua sản<br /> đạo ra ngoài được gọi là sức đẻ. Nó bao gồm sức co bóp<br /> <br /> 86<br /> <br /> sức khoẻ sỉnh sản<br /> của tử cung bỗi đây là sức mạnh chủ yếu của sức đẻ, có<br /> thể làm miệng tử cung giãn rộng và đầu thai nhi dần<br /> dần lọt xuống. Khi tử cung co bóp, sản phụ cảm thấy<br /> bụng căng cứng và lồi ra trước, sau khi duy trì một thòi<br /> gian nhất định mối giảm dần và biến mất. Sức co bóp<br /> của tử cung không chịu sự chi phối của ý muốn con<br /> ngưòi. Sức co bóp của tử cung cần có độ mạnh và tần số<br /> nhất định và phải duy trì một thời gian nhất định, đồng<br /> thòi phải tăng mạnh cùng với sự tiến triển của quá<br /> trình sinh. Khi miệng tử cung mỏ hết, phần lộ ra trước<br /> tiên của thai nhi ép lên tổ chức dưói xương chậu, sức co<br /> bóp của cơ bụng và sức co bóp của hậu môn cùng sức co<br /> bóp của tử cung sẽ đưa thai nhi ra ngoài. Sau khi thai<br /> nhi được sinh ra, tử cung co bóp giúp đưa nhau thai ra<br /> ngoài.<br /> Sản đạo<br /> Sản đạo là con đưòng mà thai nhi từ cơ thể mẹ được<br /> đưa ra ngoài. Nó gồm sản đạo cứng và sản đạo mềm.<br /> Sản đạo cứng chính là xương chậu. Đây không phải là<br /> một Ống tròn thẳng mà là một đưòng ông cong ra phía<br /> trước, thành trước hơi ngắn, và không theo một hệ<br /> thống nhất định. Xương chậu thông thưòng sẽ có phần<br /> miệng vào rộng nhất, phần giữa hơi hẹp, phần miệng ra<br /> sẽ tạo thành mặt phẳng hình tam giác. Sản đạo cứng sẽ<br /> giúp thai nhi đi ra ngoài dễ dàng, nếu quá nhỏ hoặc dị<br /> dạng sẽ gây nên khó đẻ. sản đạo mềm là ống hình cong<br /> do đoạn, dưói tử cung, cổ tử cung đóng chặt nhò lớp cơ<br /> thịt dai chắc. Vào giai đoạn sinh nỏ, tử cung co bóp làm<br /> <br /> 87<br /> <br /> BẠN GÁI TRƯỞNG THÀNH<br /> cổ tử cung rộng ra, mỏng dần, miệng tử cung giãn rộng,<br /> âm đạo cũng nồ to giúp thai nhi chui ra.<br /> Thai nhi<br /> <br /> I<br /> <br /> Thai nhi cũng là nhân tô' quan trọng quyêt định<br /> sinh nỏ thuận lợi. Quan hệ giữa độ lớn của thai nhi và<br /> vị trí của thai nhi vói cơ thể mẹ rất quan trọng trong<br /> quá trình sinh nỏ. Nếu kích thước thai nhi vừa phải, vị<br /> trí thai bình thường thì sẽ sinh nỏ khá thuận lợi. Bộ<br /> phận lớn nhất của thai nhi là đầu, do đó chỉ cần thai<br /> nhi có vị trí đầu bình thường là có thể nhanh chóng qua<br /> sản đạo ra ngoài. Nếu thai nhi quá lổn, lệch vị trí như<br /> nằm ngang hoặc mông ra trưốc, hoặc dị dạng thì sẽ gây<br /> khó đẻ:<br /> 2. QUÁ TRỈNH SINH NỞ<br /> <br /> Cả quá trình sinh nỏ của sản phụ trải qua 3 giai<br /> đoạn, trong y học gọi là 3 sản trình.<br /> - Giai đoạn 1 (sản trình 1): Là thời gian miệng tử<br /> cung mỏ rộng. Bắt đầu từ lúc tử cung co bóp theo chu kì<br /> đến lúc miệng tử cung mỏ rộng hết. Để tử cung mỏ rộng<br /> hết, đốỉ với phụ nữ sinh nỏ lần đầu cần 10-12 tiếng, phụ<br /> nữ đã sinh nỏ cần 4-5 tiếng.<br /> - Giai đoạn 2 (sản trình 2): Là thòi gian thai nhi<br /> chào đòi. Bắt đầu từ lúc tử cung mỏ rộng hết đến lúc<br /> thai nhi chui hẳn ra. Đối vối phụ nữ sinh nỏ lần đầu<br /> cần 1-2 tiếng, phụ nữ đã sinh nỏ cần 1/2 - 1 tiếng.<br /> <br /> 88<br /> <br /> _________ sức khoé sinh sản<br /> Giai đoạn 3 (sản trình 3): Là thòi gian nhau thai<br /> được tống ra. Giai đoạn này cần khoảng 10-20 phút,<br /> không nên kéo dài quá nửa tiếng.<br /> Ba giai đoạn này được mô tả chi tiết trong hình sau.<br /> Sản trình 1<br /> <br /> Sản trình 2<br /> <br /> Sản trình 3<br /> <br /> Thời Đẻ lẳn<br /> gian đầu<br /> <br /> 10-12 tiếng<br /> <br /> 1 - 2 tiếng<br /> <br /> 15-20 phút<br /> <br /> sinh Đã đẻ<br /> nở<br /> <br /> 4 - 5 tiếng<br /> <br /> 1/2-1 tiếng<br /> <br /> 10-15 phút<br /> <br /> Tử cung co<br /> <br /> 5-10 phút/lần 3 - 5 phút/lẩn<br /> <br /> 2 -3<br /> <br /> I<br /> <br /> Ị)hút/ỉầ<br /> <br /> phút/lẩn<br /> <br /> bóp<br /> <br /> í1<br /> Miệng tử cung Làm chảy ít<br /> mở dần<br /> máu<br /> Tình hình thai Truớc khi<br /> bắt đẩu<br /> nhi<br /> <br /> Kỉ mồ<br /> miệng<br /> <br /> Kết<br /> <br /> Tử cung mở hết, nước ối<br /> chảy ra<br /> Vỡ nước<br /> <br /> thúc<br /> <br /> sinh nở<br /> <br /> •<br /> <br /> Cùng với<br /> viêcco<br /> bóp nhanh<br /> <br /> không<br /> <br /> của ỉử<br /> cung,sản<br /> <br /> •<br /> <br /> Đẻ ra Nhau thai ra<br /> <br /> châu<br /> <br /> Tử cung<br /> co bóp<br /> nhưng<br /> manh<br /> <br /> Vào<br /> khung<br /> <br /> •<br /> <br /> Tử cung mở Láp ló<br /> hết, màng thấy<br /> <br /> thai vỡ,<br /> nước Ối<br /> chảy ra<br /> <br /> Thai<br /> nhi<br /> dần<br /> đẩu<br /> thai nhi dần<br /> chui<br /> ở<br /> <br /> đạo cũng<br /> <br /> miệng<br /> <br /> rộng dẩn<br /> <br /> tử cung<br /> <br /> Tử cung lại<br /> co xuống<br /> dưới rốn,<br /> nhau thai<br /> bong ra,<br /> <br /> hẳn ra màng thai<br /> cũng được<br /> đẩy ra<br /> <br /> 3. GIỮ GÌN SỨC KHỎE SẦN TRÌNH 1<br /> <br /> Đăc điểm của sản trình 1<br /> Trong sản trình 1, tử cung co bóp theo clịu kì với<br /> tắn sô ngày một nhanh, khoảng 2-3 phút co bóp một lần,<br /> <br /> 89<br /> <br /> BẠN GÁI TRƯỞNG THÀNH<br /> mỗi lần kéo dài khoảng 1 phút. Cơ thịt tử cung co bóp<br /> làm miệng cổ tử cung dần dần mở ra cho đến lúc rộng<br /> khoảng 10 cm là đã mỏ hết. Khi miệng tử cung sắp mỏ<br /> hết hoặc mỏ hết, sức ép trong tử cung tăng cao, màng<br /> thai nứt vỡ, nước ối chảy ra, nước ốỉ có thể làm trơn sản<br /> đạo. Thời gian của sản trình 1 khá dài, những cơn đau<br /> do tử cung co bóp gây nên thường làm sản phụ sợ hãi,<br /> nhất là những ngưồi sinh nỏ lần đầu, tinh thần trồ nên<br /> căng thẳng, hốt hoảng, cảm thấy cơ thể mình rơi vào<br /> một trạng thái không kiềm chê được. Nếu không chú ý<br /> sửa đổi sẽ làm đuốỉ sức, mệt mỏi, ảnh hưồng đến sự co<br /> bóp của tử cung, dẫn đến sản trình bị kéo dài. Do đó<br /> chăm sóc thể xác và tâm hồn, tự điều chỉnh cơ thể trong<br /> giai đoạn này là điều rất quan trọng.<br /> Lúc này nên hít thở sâu, khi hít vào hai tay xoa từ<br /> hai bên bụng vào giữa bụng dưới, khi thồ ra lại xoa từ<br /> giữa bụng dưới đến hai bên bụng. Nếu chủ yếu thấy<br /> đau hông eo thì lấy hai nắm tay đè lên hai bên hông là<br /> sẽ dịu đau.<br /> Chăm sóc t h ể xác và tỉnh thần trong sản trình 1<br /> Quan trọng nhất là giúp sản phụ duy trì tâm tư lạc<br /> quan bình tĩnh trong sản trình 1, thích ứng với biến đổi<br /> của cơ thể, lợi dụng giữa những lần co bóp của tử cung<br /> để nghỉ ngơi, ăn uống đúng giờ. Thức ăn cần nhạt, dễ<br /> tiêu hoá và giàu chất dinh dưỡng, nên uống nhiều nước<br /> chè, thường xuyên tiểu tiện để tránh không cho bàng<br /> quang căng cứng chiếm mất chỗ của thai nhi, ngăn cản<br /> đầu thai nhi hạ thấp. Khi màng thai chưa vỡ, không<br /> nên nằm trên giường, đi lại trong phòng sẽ giúp thai<br /> <br /> 90<br /> <br />