intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học " Tăng cường hoạt động giám sát của quốc hội Việt Nam dưới góc nhìn tham chiếu với hoạt động giám sát của quốc hội Trung Quốc "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST
Báo xấu
132
lượt xem 31
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khái quát về vị trí pháp lý v cơ cấu tổ chức của Quốc hội Trung Quốc Hiến pháp Trung Quốc năm 1982 xác định hệ thống chính trị n-ớc Cộng hòa nhân dân Trung Hoa bao gồm bốn trụ cột chính: Đảng Cộng sản, Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc (Quốc hội), Quốc vụ viện (Chính phủ) và Hội nghị chính trị Hiệp th-ơng toàn quốc (Mặt trận Tổ quốc Trung -ơng). Theo Hiến pháp Trung Quốc tất cả quyền lực nhà n-ớc thuộc về nhân dân. Quốc hội Trung Quốc là cơ quan quyền lực nhà...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Tăng cường hoạt động giám sát của quốc hội Việt Nam dưới góc nhìn tham chiếu với hoạt động giám sát của quốc hội Trung Quốc "

  1. Tr−¬ng thÞ hång hµ Ths. Tr−¬ng ThÞ Hång Hµ ViÖn Nhµ n−íc vµ Ph¸p luËt – Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh d©n(4) ho¹t ®éng theo chøc n¨ng, nhiÖm 1. Kh¸i qu¸t vÒ vÞ trÝ ph¸p lý v c¬ vô cña m×nh theo quy ®Þnh cña HiÕn cÊu tæ chøc cña Quèc héi Trung Quèc ph¸p vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o HiÕn ph¸p Trung Quèc n¨m 1982 x¸c tr−íc Quèc héi. ®Þnh hÖ thèng chÝnh trÞ n−íc Céng hßa Quèc héi Trung Quèc ®−îc thµnh lËp nh©n d©n Trung Hoa bao gåm bèn trô theo chÕ ®é ®¹i cö tri. Cö tri cÊp x· trùc cét chÝnh: §¶ng Céng s¶n, §¹i héi ®¹i tiÕp bÇu ®¹i biÓu §¹i héi ®¹i biÓu nh©n biÓu nh©n d©n toµn quèc (Quèc héi), d©n x·; ®¹i biÓu nh©n d©n c¸c x· bÇu ®¹i Quèc vô viÖn (ChÝnh phñ) vµ Héi nghÞ biÓu §¹i héi ®¹i biÓu nh©n d©n huyÖn; chÝnh trÞ HiÖp th−¬ng toµn quèc (MÆt ®¹i biÓu nh©n d©n c¸c huyÖn bÇu §¹i héi trËn Tæ quèc Trung −¬ng). Theo HiÕn ®¹i biÓu nh©n d©n cÊp tØnh; ®¹i biÓu ph¸p Trung Quèc tÊt c¶ quyÒn lùc nhµ nh©n d©n c¸c tØnh, khu tù trÞ, thµnh phè n−íc thuéc vÒ nh©n d©n. Quèc héi trùc thuéc Trung −¬ng vµ c¸c ®¬n vÞ Trung Quèc lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ qu©n ®éi bÇu ®¹i biÓu Quèc héi Trung n−íc cao nhÊt vµ lµ c¬ quan ®¹i diÖn cao Quèc. Quèc héi Trung Quèc cã nhiÖm kú nhÊt cña nh©n d©n Trung Quèc. XuÊt 5 n¨m. Quèc héi Trung Quèc ho¹t ®éng ph¸t tõ vÞ trÝ ph¸p lý quan träng ®ã, theo kú häp. Kú häp Quèc héi Trung Quèc héi Trung Quèc lµ c¬ quan duy Quèc ®−îc tiÕn hµnh mçi n¨m mét lÇn, nhÊt cã quyÒn lµm vµ söa ®æi HiÕn ph¸p, mçi lÇn kh«ng qu¸ 20 ngµy vµ c¸c phiªn gi¸m s¸t thi hµnh HiÕn ph¸p vµ quyÕt häp do ñy ban Th−êng vô Quèc héi triÖu ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quan träng cña ®Êt tËp. Quèc héi Trung Quèc lµ Quèc héi n−íc, quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quan duy nhÊt trªn thÕ giíi cã sè ®¹i biÓu lín träng vÒ nh©n sù cao cÊp nhÊt trog bé nhÊt (gÇn 3 ngh×n ®¹i biÓu)(5) tõ 32 ®oµn m¸y nhµ n−íc. C¸c c¬ quan nhµ n−íc ®¹i biÓu c¸c tØnh, khu tù trÞ vµ thµnh kh¸c nh− Chñ tÞch n−íc(1), ChÝnh phñ(2), phè trùc thuéc Trung −¬ng. Tæ chøc vµ ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n (3), Tßa ¸n nh©n nghiªn cøu trung quèc sè 3(73) - 2007 14
  2. T¨ng c−êng ho¹t ®éng gi¸m s¸t… Quèc héi Trung Quèc bao gåm tÊt c¶ c¬ cÊu cña Quèc héi Trung Quèc bao gåm: nh÷ng ng−êi lao ®éng cña c¸c d©n téc ñy ban Th−êng vô Quèc héi, Héi nghÞ ñy trong n−íc Trung Hoa, bao gåm nh÷ng viªn tr−ëng, ñy ban chuyªn m«n cña Quèc ng−êi yªu n−íc ñng hé thèng nhÊt Tæ héi vµ c¸c §oµn ®¹i biÓu Quèc héi. quèc vµ x· héi chñ nghÜa. Víi vÞ trÝ ph¸p ñy ban Th−êng vô Quèc héi Trung lý lµ c¬ quan quyÒn lùc tèi cao cña Nhµ Quèc do Quèc héi bÇu ra t¹i kú häp thø n−íc, bÇu ra c¸c c¬ quan hµnh chÝnh ®Ó nhÊt trong mçi khãa häp cña Quèc héi, ®iÒu hµnh c¸c c«ng viÖc hµng ngµy cña cã nhiÖm kú b»ng víi nhiÖm kú cña Quèc ChÝnh phñ, cña Toµ ¸n, ViÖn KiÓm s¸t, héi vµ bao gåm 155 thµnh viªn(6). Tõ khi c¸c Bé, Uû ban. §¹i biÓu Quèc héi Trung cã HiÕn ph¸p n¨m 1982, chÕ ®é §¹i héi Quèc ®−îc bÇu ra tõ §¹i héi ®¹i biÓu ®¹i biÓu nh©n d©n ®· ph¸t huy tèt vai nh©n d©n cÊp d−íi theo nguyªn t¾c tËp trß cña m×nh. QuyÒn h¹n cña ñy ban trung d©n chñ. Quèc héi Trung Quèc lµ Th−êng vô Quèc héi ®−îc më réng. §ã lµ h×nh thøc tæ chøc phï hîp víi chÝnh ñy ban Th−êng vô Quèc héi cã quyÒn quyÒn d©n chñ nh©n d©n, nã thÓ hiÖn sù ban hµnh vµ söa ®æi luËt ph¸p, quyÒn l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n Trung thùc thi gi¸m s¸t, ®«n ®èc viÖc thùc hiÖn Quèc ®èi víi Nhµ n−íc, thÓ hiÖn ®−îc HiÕn ph¸p. mÆt trËn thèng nhÊt yªu n−íc réng r·i Héi nghÞ ñy viªn tr−ëng gåm 34 lÊy liªn minh c«ng n«ng lµm c¬ së. §©y thµnh viªn(7) trong ®ã ®øng ®Çu lµ ñy còng chÝnh lµ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn viªn tr−ëng vµ 19 Phã ñy viªn, Tæng th− cho Quèc héi Trung Quèc thùc hiÖn chøc ký vµ c¸c ñy viªn kh¸c. Héi nghÞ ñy viªn n¨ng gi¸m s¸t cña m×nh. tr−ëng lµ c¬ quan th−êng trùc cña ñy 2. Ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi ban Th−êng vô Quèc héi thùc hiÖn Trung Quèc nhiÖm vô chØ ®¹o c¸c c«ng viÖc hµng ngµy cña ñy ban Th−êng vô Quèc héi. Theo ph¸p luËt Trung Quèc, gi¸m s¸t Quèc héi Trung Quèc cã 8 ñy ban: ñy cña Quèc héi Trung Quèc ®−îc hiÓu lµ ban D©n téc; ñy ban lËp ph¸p; ñy ban quyÒn t×m hiÓu t×nh h×nh, kiÓm tra, xö T− ph¸p - Néi vô; ñy ban kinh tÕ - Tµi lý vµ khi cÇn thiÕt th× ¸p dông nh÷ng chÝnh; ñy ban y tÕ vµ V¨n hãa; ñy ban biÖn ph¸p c−ìng chÕ cã hiÖu lùc. XuÊt Khoa häc; ñy ban Gi¸o dôc; ñy ban ®èi ph¸t tõ kh¸i niÖm ®ã, ph¸p luËt Trung ngo¹i - Hoa kiÒu; ñy ban Tµi nguyªn quèc chØ quy ®Þnh chñ thÓ duy nhÊt cã m«i tr−êng. Ngoµi ra cßn cã hai ñy ban quyÒn gi¸m s¸t ®ã lµ §¹i héi ®¹i biÓu ®Æc biÖt: ñy ban xÐt duyÖt t− c¸ch ®¹i nh©n d©n Trung Quèc vµ ñy ban biÓu vµ ñy ban so¹n th¶o LuËt c¬ b¶n vÒ Th−êng vô ®¹i biÓu nh©n d©n Trung Quèc. Héi nghÞ ñy viªn tr−ëng, ñy ban khu hµnh chÝnh ®Æc biÖt Hång K«ng. chuyªn m«n cã quyÒn thùc hiÖn mét sè Thµnh viªn ñy ban chuyªn m«n ph¶i lµ ho¹t ®éng gi¸m s¸t nh− ®Ò xuÊt kiÕn ®¹i biÓu Quèc héi, trong ®ã cã c¸c thµnh nghÞ, chÊt vÊn, ®Ò nghÞ b·i nhiÖm, miÔn viªn chuyªn tr¸ch. nhiÖm. Tãm l¹i, Quèc héi Trung Quèc lµ c¬ VÒ ®èi t−îng gi¸m s¸t, Quèc héi quan thèng nhÊt quyÒn lùc tËp trung Trung Quèc thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t ®iÒu hµnh cña Nhµ n−íc Trung Quèc. nghiªn cøu trung quèc sè 3(73) - 2007 15
  3. Tr−¬ng thÞ hång hµ cña m×nh ®èi víi ba nhãm ®èi t−îng - VÒ néi dung gi¸m s¸t, Quèc héi chÝnh: Trung Quèc gi¸m s¸t lËp ph¸p, gi¸m s¸t thùc thi ph¸p luËt, gi¸m s¸t hµnh vi cña Nhãm thø nhÊt: C¬ quan nhµ n−íc vµ ChÝnh phñ, gi¸m s¸t t− ph¸p, gi¸m s¸t thµnh viªn do Quèc héi, ñy ban Th−êng qu©n ®éi vµ ngo¹i giao. Môc ®Ých cña vô ®¹i biÓu nh©n d©n Trung Quèc bÇu ra ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi lµ hoÆc phª chuÈn, bæ nhiÖm. §ã lµ c¸c ®èi nh»m ®¶m b¶o cho c¸c v¨n b¶n ph¸p t−îng nh−: Chñ tÞch n−íc, Phã Chñ tÞch luËt, c¸c ho¹t ®éng thi hµnh ph¸p luËt n−íc, ChÝnh phñ, Tßa ¸n nh©n d©n tèi vµ c¸c hµnh vi cña ChÝnh phñ phï hîp cao, ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao, ñy víi HiÕn ph¸p, luËt c¬ b¶n, nghÞ quyÕt, ban qu©n sù Trung −¬ng vµ c¸c thµnh quyÕt ®Þnh cña Quèc héi. Néi dung gi¸m viªn cña c¸c c¬ quan nµy, c¬ quan quyÒn s¸t hµnh vi cña ChÝnh phñ lµ c«ng t¸c lùc cÊp tØnh, khu tù trÞ, thµnh phè trùc cña ChÝnh phñ, dù to¸n tµi chÝnh, c¸c thuéc. §©y lµ nhãm ®èi t−îng c¸c c¬ biÖn ph¸p hµnh chÝnh ChÝnh phñ ®· ¸p quan do Quèc héi bÇu vµ bæ nhiÖm, chÞu dông cïng víi hµnh vi cña quan chøc tr¸ch nhiÖm tr−íc Quèc héi. nhµ n−íc ®ã. Nhãm thø hai: Thñ t−íng ChÝnh phñ, Gi¸m s¸t thùc thi ph¸p luËt ®−îc thùc thÈm ph¸n, kiÓm s¸t viªn, c¸c quan chøc hiÖn ®èi víi c¸c c¬ quan h÷u quan vÒ kh¸c cña ChÝnh phñ. Theo ph¸p luËt viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt. Trong ®ã, Trung Quèc, ®©y lµ nh÷ng ®èi t−îng cã gi¸m s¸t hµnh vi cña ChÝnh phñ lµ mét nhiÖm vô thùc thi vµ chÊp hµnh ph¸p trong nh÷ng néi dung cña gi¸m s¸t thùc luËt (®−îc gäi lµ quan chøc nhµ n−íc). thi ph¸p luËt. Gi¸m s¸t hµnh vi cña Nh÷ng c¬ quan, c¸ nh©n nµy do Quèc héi ChÝnh phñ bao gåm gi¸m s¸t c«ng t¸c hoÆc ñy ban Th−êng vô bÇu ra hoÆc cña ChÝnh phñ, gi¸m s¸t kÕ ho¹ch vµ dù quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm. to¸n ng©n s¸ch, gi¸m s¸t biÖn ph¸p tµi Nhãm thø ba: c¸c chÝnh ®¶ng, c¸c chÝnh mµ ChÝnh phñ ®· ¸p dông, gi¸m ®oµn thÓ x· héi, c¸c tæ chøc xÝ nghiÖp, sù s¸t hµnh vi cña c¸c quan chøc ChÝnh nghiÖp. ViÖc gi¸m s¸t cña Quèc héi ®èi phñ do Quèc héi bÇu. Môc ®Ých cña ho¹t víi nhãm ®èi t−îng nµy kh¸c víi gi¸m ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi ®èi víi s¸t ®èi víi nhãm thø nhÊt vÒ ph¹m vi vµ ChÝnh phñ thùc chÊt lµ gi¸m s¸t tµi ph−¬ng thøc gi¸m s¸t. Quèc héi Trung chÝnh vµ x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña Quèc gi¸m s¸t c¸c ®èi t−îng nµy mang ChÝnh phñ ®¶m b¶o phï hîp víi HiÕn tÝnh bæ trî vµ kh«ng trùc tiÕp. §ã lµ sù ph¸p vµ ph¸p luËt, b¶o ®¶m quyÒn vµ lîi gi¸m s¸t vÒ chÝnh s¸ch, quyÒn quyÕt Ých hîp ph¸p cña nh©n d©n. ®Þnh v¨n kiÖn, chØ thÞ cña §¶ng vµ hµnh Gi¸m s¸t t− ph¸p ®−îc tiÕn hµnh ®èi vi cña ng−êi l·nh ®¹o §¶ng xem cã tr¸i víi Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao vµ c¸n bé víi HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt hay kh«ng. viªn chøc t− ph¸p trong c«ng t¸c ®iÒu HËu qu¶ ph¸p lý cña ho¹t ®éng gi¸m s¸t tra, xÐt xö. ViÖc gi¸m s¸t t− ph¸p cßn ®èi víi nhãm ®èi t−îng nµy chØ lµ kiÕn ®−îc thùc hiÖn ®èi víi nh÷ng vô ¸n oan sai. Tuy nhiªn, gi¸m s¸t cña Quèc héi lµ nghÞ, söa ®æi hoÆc tuyªn bè c¸c v¨n b¶n, gi¸m s¸t sau qu¸ tr×nh xÐt xö vµ ®Æc biÖt hµnh vi nµy tr¸i ph¸p luËt. nghiªn cøu trung quèc sè 3(73) - 2007 16
  4. T¨ng c−êng ho¹t ®éng gi¸m s¸t… kh«ng can thiÖp vµo qu¸ tr×nh xÐt xö vô ph¸t triÓn nhµ n−íc tr×nh lªn, b¸o c¸o ¸n. t×nh h×nh dù to¸n nhµ n−íc vµ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n. C¸c b¶n b¸o c¸o nµy Gi¸m s¸t ®èi víi qu©n ®éi vµ ngo¹i ®Òu ®−îc c¸c ñy ban cña Quèc héi thÈm giao lµ mét néi dung quan träng trong tra. Trong thêi gian gi÷a hai kú häp ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi. Néi Quèc héi, ñy ban Th−êng vô cã quyÒn dung gi¸m s¸t cña Quèc héi ®èi víi Qu©n nghe b¸o c¸o chuyªn ®Ò cña ChÝnh phñ ®éi bao gåm gi¸m s¸t c«ng t¸c, gi¸m s¸t nh− vÒ chÝnh s¸ch, ho¹t ®éng ngo¹i giao c¸c vÊn ®Ò quan träng nh− kÕ ho¹ch quan träng cña l·nh ®¹o ®¶ng vµ Nhµ ph¸t triÓn sù nghiÖp quèc phßng, c¸c n−íc, b¸o c¸o vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc v.v… c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc, sè l−îng qu©n th−êng trùc vµ kinh phÝ quèc H×nh thøc chÊt vÊn ®−îc Quèc héi phßng, c¸c lo¹i chÕ ®é qu©n sù. NhiÒu Trung Quèc sö dông nh− mét c«ng cô néi dung gi¸m s¸t cña Quèc héi ®èi víi h÷u hiÖu. Th«ng qua chÊt vÊn, Quèc héi qu©n ®éi ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch bÝ mËt Trung Quèc cã quyÒn ¸p dông biÖn v× lý do an ninh tèi mËt cña quèc gia ph¸p cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých kh«ng ®−îc c«ng khai. gi¸m s¸t. ChÊt vÊn ®−îc thùc hiÖn d−íi hai h×nh thøc: chÊt vÊn miÖng vµ chÊt Gi¸m s¸t ho¹t ®éng ngo¹i giao ®−îc vÊn viÕt. Quèc héi Trung Quèc tiÕn hµnh ®èi víi c¸c néi dung nh− bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm QuyÒn gi¸m s¸t th«ng qua ho¹t ®éng c¸n bé ngo¹i giao, phª chuÈn, thÈm tra chÊt vÊn viÕt ®èi víi ChÝnh phñ ®−îc quy c¸c ®iÒu −íc quèc tÕ, hiÖp −íc quèc tÕ ®Þnh cho §oµn ®¹i biÓu Quèc héi, liªn quan träng do Trung Quèc ký kÕt hoÆc danh 30 ®¹i biÓu Quèc héi trë lªn, liªn danh 10 ñy viªn ñy ban Th−êng vô. ñy gia nhËp, gi¸m s¸t chÝnh s¸ch ngo¹i giao do ChÝnh phñ x©y dùng, ®Ò xuÊt. ban Th−êng vô cã quyÒn göi v¨n b¶n chÊt vÊn ®Õn Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, - VÒ h×nh thøc gi¸m s¸t, Quèc héi ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao. Trung Quèc thùc hiÖn h×nh thøc nghe b¸o c¸o c«ng t¸c, chÊt vÊn, gi¸m s¸t t¹i Ho¹t ®éng chÊt vÊn miÖng ®−îc thùc chç, kiÓm tra chÊp hµnh ph¸p luËt, hiÖn trong phiªn häp toµn thÓ cña Quèc thµnh lËp ñy ban ®iÒu tra. héi, héi nghÞ §oµn Chñ tÞch, héi nghÞ ñy ban chuyªn m«n, héi nghÞ ®oµn ®¹i biÓu H×nh thøc nghe b¸o c¸o c«ng t¸c ®−îc Quèc héi. Quèc héi Trung Quèc thùc hiÖn mét c¸ch th−êng xuyªn ®èi víi c¸c c¬ quan nhµ - VÒ h×nh thøc gi¸m s¸t t¹i chç, n−íc do Quèc héi Trung Quèc vµ ñy ban ph¸p luËt Trung Quèc quy ®Þnh ®¹i biÓu Th−êng vô bÇu ra bao gåm c¶ b¸o c¸o Quèc héi cã quyÒn tiÕn hµnh c¸c ho¹t c«ng t¸c cña ChÝnh phñ, ViÖn kiÓm s¸t ®éng gi¸m s¸t t¹i ®Þa ph−¬ng ®Ó t×m nh©n d©n tèi cao, Tßa ¸n nh©n d©n tèi hiÓu t×nh h×nh thùc thi ph¸p luËt. C¸c cao. Bªn c¹nh ®ã, Quèc héi cßn nghe b¸o ®¹i biÓu thùc hiÖn ho¹t ®éng gi¸m s¸t c¸o x©y dùng kinh tÕ 5 n¨m, b¸o c¸o t¹i ®Þa ph−¬ng b»ng c¸ch lËp c¸c ®oµn c«ng t¸c hµng n¨m cña ChÝnh phñ, b¸o kiÓm tra. Sau mçi ®ît kiÓm tra, c¸c ®oµn c¸o vÒ kÕ ho¹ch kinh tÕ quèc d©n vµ kiÓm tra b¸o c¸o kÕt qu¶, kiÕn nghÞ vÒ ph¸t triÓn x· héi do ñy ban C¶i c¸ch vµ viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt. TÊt c¶ c¸c b¸o nghiªn cøu trung quèc sè 3(73) - 2007 17
  5. Tr−¬ng thÞ hång hµ c¸o ®Òu ®−îc ñy ban Th−êng vô thÈm hµnh nghÞ quyÕt thuéc vÒ ñy ban tra. KÕt qu¶ thÈm tra b»ng v¨n b¶n sau Th−êng vô. NghÞ quyÕt ®ã ph¶i ®−îc khi ®−îc th¶o luËn trong Héi nghÞ ñy Quèc héi phª chuÈn trong kú häp gÇn viªn tr−ëng ®Òu ®−îc chuyÓn ®Õn c¬ nhÊt. quan chñ qu¶n. Trong vßng 6 th¸ng, c¬ - VÒ hËu qu¶ ph¸p lý cña ho¹t quan h÷u quan ph¶i cã b¸o c¸o göi ®Õn ®éng gi¸m s¸t, Quèc héi Trung Quèc cã ñy ban Th−êng vô vÒ t×nh h×nh thùc quyÒn ra nghÞ quyÕt, quyÒn phª b×nh, hiÖn nh÷ng kiÕn nghÞ ®ã. §èi víi c¸c vô kiÕn nghÞ, quyÒn ¸p dông chÕ tµi ®èi víi ¸n cã dÊu hiÖu vi ph¹m ph¸p luËt ®èi t−îng bÞ gi¸m s¸t. Trong c¸c quyÒn nghiªm träng ®−îc ph¸t hiÖn qua qu¸ ®ã, quyÒn phª b×nh vµ kiÕn nghÞ lµ tr×nh gi¸m s¸t, Héi nghÞ ñy viªn tr−ëng quyÒn ®−îc Quèc héi Trung Quèc sö cã thÓ yªu cÇu ñy ban chuyªn m«n, bé dông mét c¸ch th−êng xuyªn nhÊt vµ m¸y c«ng t¸c cña ñy ban Th−êng vô ®−îc ghi nhËn trong HiÕn ph¸p Trung Quèc héi tiÕn hµnh ®iÒu tra. B¸o c¸o kÕt Quèc nh− sau: “ViÖc ph¸t biÓu, biÓu qu¶ ®iÒu tra ®−îc ®−a ra ñy ban Th−êng quyÕt cña ®¹i biÓu §¹i héi ®¹i biÓu nh©n vô xem xÐt, quyÕt ®Þnh. Th«ng qua ho¹t d©n toµn quèc, ñy viªn ñy ban Th−êng ®éng gi¸m s¸t t¹i ®Þa ph−¬ng, ®¹i biÓu vô t¹i c¸c cuéc häp cña §¹i héi ®¹i biÓu Quèc héi còng n¾m b¾t ®−îc ý kiÕn vµ nh©n d©n toµn quèc, ñy ban Th−êng vô kiÕn nghÞ cña cö tri vÒ t×nh h×nh chÊp kh«ng bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm”. §©y lµ hµnh ph¸p luËt cña chÝnh quyÒn ®Þa ®¶m b¶o vÒ ph¸p lý cao nhÊt ®Ó ®¹i biÓu ph−¬ng. Quèc héi vµ ñy viªn ñy ban Th−êng vô - VÒ h×nh thøc thµnh lËp ñy ban cã thÓ thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn phª b×nh ®iÒu tra, Quèc héi Trung Quèc sö dông trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh ho¹t ®éng h×nh thøc ñy ban ®iÒu tra nh»m môc gi¸m s¸t. ®Ých gi¸m s¸t theo chñ ®Ò nhÊt ®Þnh. QuyÒn b·i nhiÖm lµ mét hËu qu¶ §©y lµ mét h×nh thøc gi¸m s¸t quan ph¸p lý mang tÝnh nghiªm kh¾c nhÊt ®èi träng. Tuy nhiªn, viÖc thµnh lËp ñy ban víi ®èi t−îng bÞ gi¸m s¸t. §©y lµ h×nh ®iÒu tra kh«ng ®−îc tiÕn hµnh tïy tiÖn thøc ®−îc Quèc héi Trung Quèc ¸p dông mµ ph¶i theo mét tr×nh tù thµnh lËp ®èi víi c¸c chøc vô cña nh÷ng c¸n bé chÆt chÏ. Trªn c¬ së cã ý kiÕn ®Ò nghÞ l·nh ®¹o quan träng cña c¬ quan nhµ cña §oµn Chñ tÞch, hoÆc 3 ®oµn ®¹i biÓu n−íc khi hä vi ph¹m ph¸p luËt hoÆc cã Quèc héi trë lªn hoÆc 1/10 tæng sè ®¹i dÊu hiÖu bÞ quy lµ v« tr¸ch nhiÖm. B·i biÓu trë lªn, §oµn Chñ tÞch cã tr¸ch nhiÖm ph¶i ®−îc tiÕn hµnh theo mét quy nhiÖm tr×nh lªn Quèc héi xem xÐt, quyÕt tr×nh cô thÓ. Ph¸p luËt Trung Quèc quy ®Þnh. ñy ban Th−êng vô vµ Quèc héi cã ®Þnh, chØ §oµn Chñ tÞch hoÆc 3 ®oµn ®¹i quyÒn quyÕt ®Þnh thµnh lËp ñy ban ®iÒu biÓu Quèc héi trë lªn hoÆc 1/10 tæng sè tra. Sau khi c«ng viÖc ®iÒu tra kÕt thóc, ®¹i biÓu Quèc héi míi cã quyÒn ®Ò nghÞ ñy ban ®iÒu tra cã tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o b·i nhiÖm c¸c ®èi t−îng nh−: Chñ tÞch kÕt qu¶ ®iÒu tra tr−íc Quèc héi. Quèc n−íc, Phã Chñ tÞch n−íc, c¸c thµnh viªn héi xem xÐt, th¶o luËn vµ ra nghÞ quyÕt ChÝnh phñ, thµnh viªn ñy ban qu©n sù vÒ kÕt qu¶ ®iÒu tra. Trong tr−êng hîp trung −¬ng, Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n Quèc héi kh«ng häp, quyÒn xem xÐt ban tèi cao, ViÖn tr−ëng ViÖn kiÓm s¸t nh©n nghiªn cøu trung quèc sè 3(73) - 2007 18
  6. T¨ng c−êng ho¹t ®éng gi¸m s¸t… d©n tèi cao. ViÖc thÈm tra ®Ò nghÞ ®−îc víi HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt, c¸c v¨n b¶n §oµn Chñ tÞch giao cho c¸c §oµn ®¹i ph¸p quy do chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng biÓu thÈm ®Þnh ®Ó tr×nh Quèc héi xem ban hµnh, nghÞ quyÕt cña c¬ quan quyÒn xÐt, quyÕt ®Þnh hoÆc ®Ò nghÞ Quèc héi lùc nhµ n−íc cÊp tØnh tr¸i HiÕn ph¸p, thµnh lËp ñy ban ®iÒu tra. KÕt qu¶ ®iÒu ph¸p luËt, ph¸p quy hµnh chÝnh. tra sÏ ®−îc Quèc héi xem xÐt, quyÕt ®Þnh 3. So s¸nh ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña b·i nhiÖm. Ng−êi bÞ ®Ò nghÞ b·i nhiÖm Quèc héi Trung Quèc víi Quèc héi ViÖt cã quyÒn ph¸t biÓu ý kiÕn t¹i Héi nghÞ Nam toµn thÓ hoÆc viÕt ®¬n tr×nh bµy ý kiÕn Nghiªn cøu ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña ®Ó in, ph¸t cho Héi nghÞ. Quèc héi Trung Quèc vµ Quèc héi ViÖt BiÖn ph¸p c¸ch chøc, miÔn nhiÖm vµ Nam cã thÓ thÊy nh÷ng nÐt t−¬ng ®ång cho tõ chøc còng lµ mét trong c¸c hËu vµ kh¸c biÖt nh− sau: qu¶ ph¸p lý h÷u hiÖu cña Quèc héi VÒ ®èi t−îng gi¸m s¸t, Quèc héi Trung Quèc. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông c¸c Trung Quèc vµ Quèc héi ViÖt Nam cã ®èi biÖn ph¸p chÕ tµi nµy cßn tïy tõng t−îng gi¸m s¸t kh¸ gièng nhau. Tuy tr−êng hîp cô thÓ. H×nh thøc c¸ch chøc nhiªn, do tæ chøc quyÒn lùc cña Nhµ ®−îc ¸p dông ®èi víi thµnh viªn cña c¸c n−íc cã ®iÓm kh¸c víi ViÖt Nam vÒ chøc c¬ quan nhµ n−íc do ñy ban Th−êng vô vô Tæng BÝ th− §¶ng Céng s¶n ®ång thêi bæ nhiÖm v× cã hµnh vi vi ph¹m ph¸p lµ Chñ tÞch n−íc nªn Quèc héi Trung luËt hoÆc v« tr¸ch nhiÖm. H×nh thøc Quèc cã thÈm quyÒn gi¸m s¸t ®èi víi miÔn nhiÖm ®−îc ¸p dông ®èi víi c¸c c¸n §¶ng Céng s¶n. Mét ®iÓm kh¸c biÖt n÷a bé trong c¸c c¬ quan nhµ n−íc do Quèc lµ Quèc héi Trung Quèc cã quyÒn gi¸m héi, ñy ban Th−êng vô bÇu hoÆc bæ s¸t ho¹t ®éng cña c¸c ®oµn thÓ x· héi, tæ nhiÖm v× lý do søc kháe, ®iÒu ®éng c«ng chøc xÝ nghiÖp, sù nghiÖp. Cßn ë ViÖt t¸c. §èi víi nh÷ng ®èi t−îng nµy, miÔn Nam, mÆc dï HiÕn ph¸p quy ®Þnh Quèc nhiÖm ®−îc ®Æt ra kh«ng mang tÝnh héi cã quyÒn gi¸m s¸t toµn bé ho¹t ®éng c¸ch lµ hËu qu¶ ph¸p lý cña ho¹t ®éng cña nhµ n−íc, song LuËt ho¹t ®éng gi¸m gi¸m s¸t. MiÔn nhiÖm chØ ®−îc coi lµ hËu s¸t cña Quèc héi míi chØ quy ®Þnh cho qu¶ ph¸p lý cña ho¹t ®éng gi¸m s¸t ®èi Quèc héi gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña Chñ víi c¸c c¸n bé cã sai ph¹m nhÑ hoÆc tÞch n−íc, ñy ban Th−êng vô Quèc héi n¨ng lùc kÐm, kh«ng ®¸p øng ®−îc nhu (UBTVQH), ChÝnh phñ, Thñ t−íng cÇu c«ng viÖc. Bªn c¹nh ®ã, h×nh thøc cho tõ chøc ®−îc Quèc héi, ñy ban ChÝnh phñ, Bé tr−ëng vµ c¸c thµnh viªn kh¸c cña ChÝnh phñ, Tßa ¸n nh©n d©n Th−êng vô ¸p dông ®èi víi c¸c ®èi t−îng tèi cao, ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao do Quèc héi bÇu hoÆc bæ nhiÖm trªn c¬ së cã ®¬n tõ chøc cña ng−êi ®ã. (®iÓm a, kho¶n 1, ®iÒu 3). ViÖc gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng thi hµnh ph¸p luËt cña Söa ®æi, hñy bá v¨n b¶n ph¸p luËt lµ chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng nh− ban hµnh thÈm quyÒn cña Quèc héi ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh kh«ng phï hîp cña ñy ban v¨n b¶n ph¸p luËt, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i Th−êng vô. Bªn c¹nh ®ã, ñy ban Th−êng tè c¸o vµ ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n khi xÐt thÊy cÇn thiÕt vô cã thÓ hñy bá c¸c v¨n b¶n quy ph¹m kh¸c ®−îc LuËt ho¹t ®éng gi¸m s¸t trao ph¸p luËt cña ChÝnh phñ ban hµnh tr¸i nghiªn cøu trung quèc sè 3(73) - 2007 19
  7. Tr−¬ng thÞ hång hµ thÈm quyÒn cho UBTVQH vµ c¸c ñy ban gi¶i thÝch t− ph¸p, gi¶i thÝch hµnh chÝnh cña Quèc héi, ®¹i biÓu Quèc héi, §oµn kh«ng phï hîp víi ý chÝ cña ph¸p luËt ®¹i biÓu Quèc héi (®iÓm b, c, d, ®, kho¶n mµ c¬ quan t− ph¸p tèi cao, c¬ quan 1, ®iÒu 3). Ngoµi ra, ë ViÖt Nam, thÈm hµnh chÝnh tèi cao ®−a ra trong qu¸ ph¸n, kiÓm s¸t viªn cña c¬ quan t− ph¸p tr×nh ¸p dông cô thÓ ph¸p luËt. Trong kh«ng thuéc ®èi t−îng gi¸m s¸t cña khi ®ã, ë ViÖt Nam, chØ cã Quèc héi míi Quèc héi ViÖt Nam th× ë Trung Quèc ®©y cã quyÒn hñy bá v¨n b¶n quy ph¹m cña lµ mét trong c¸c ®èi t−îng gi¸m s¸t quan ®èi t−îng bÞ gi¸m s¸t, UBTVQH chØ cã träng. Theo ph¸p luËt Trung Quèc, thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh hñy bá mét phÇn hoÆc ph¸n vµ kiÓm s¸t viªn lµ nh÷ng ng−êi toµn bé v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt thùc thi ph¸p luËt mét c¸ch ®éc lËp d−íi tr¸i víi ph¸p lÖnh, nghÞ quyÕt cña danh nghÜa cña Nhµ n−íc nªn ph¶i chÞu UBTVQH, ®×nh chØ viÖc thi hµnh mét tr¸ch nhiÖm vµ chÞu sù gi¸m s¸t tr−íc phÇn hoÆc toµn bé v¨n b¶n quy ph¹m Quèc héi. T−¬ng tù nh− vËy, qu©n ®éi ph¸p luËt tr¸i víi HiÕn ph¸p, luËt, nghÞ Trung Quèc do §¶ng Céng s¶n l·nh ®¹o quyÕt cña Quèc héi vµ tr×nh Quèc héi vµ lµ qu©n ®éi cña nh©n d©n nªn thuéc xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh ë kú häp gÇn nhÊt ®èi t−îng gi¸m s¸t th−êng xuyªn cña (®iÓm ®, kho¶n 2, ®iÒu 18 LuËt ho¹t Quèc héi Trung Quèc. HiÕn ph¸p Trung ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi). NÕu nh−, Quèc quy ®Þnh: Chñ tÞch ñy ban qu©n sù c¨n cø ®Ó gi¸m s¸t v¨n b¶n quy ph¹m trung −¬ng chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc §¹i ph¸p luËt cña Quèc héi Trung Quèc chñ héi ®¹i biÓu nh©n d©n toµn quèc vµ yÕu th«ng qua viÖc tè c¸o cña c¸c c¬ UBTVQH (§iÒu 94) vµ §¹i héi ®¹i biÓu quan nhµ n−íc, tæ chøc x· héi, c«ng d©n nh©n d©n toµn quèc cã quyÒn bÇu, miÔn cã liªn quan ®èi víi v¨n b¶n ph¸p quy ®ã nhiÖm Chñ tÞch ñy ban qu©n sù trung th× ë Quèc héi ViÖt Nam, ho¹t ®éng gi¸m −¬ng vµ c¸c thµnh viªn kh¸c cña ñy ban s¸t chØ tiÕn hµnh ®èi víi v¨n b¶n cã dÊu qu©n sù trung −¬ng (®iÒu 62, 63) ®−îc hiÖu tr¸i víi HiÕn ph¸p, luËt, nghÞ quyÕt ®¸nh gi¸ lµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ quyÒn cña Quèc héi vµ trªn c¬ së ®Ò nghÞ cña gi¸m s¸t cña Quèc héi kh«ng m©u thuÉn ®¹i biÓu Quèc héi, c¸c c¬ quan cña Quèc víi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n héi göi ®Õn UBTVQH ®Ó UBTVQH xem Trung Quèc. xÐt, tr×nh Quèc héi. VÒ néi dung gi¸m s¸t, Quèc héi Trung VÒ h×nh thøc gi¸m s¸t, h×nh thøc chÊt Quèc vµ Quèc héi ViÖt Nam cã néi dung vÊn cña Quèc héi Trung Quèc ®−îc quy gi¸m s¸t kh¸ gièng nhau. Tuy nhiªn, ë ®Þnh mét c¸ch cô thÓ h¬n so víi Quèc héi mét sè lÜnh vùc ®Æc thï nh− gi¸m s¸t ViÖt Nam. NÕu nh− chÊt vÊn ë Quèc héi v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, UBTVQH ViÖt Nam lµ thÈm quyÒn dµnh cho ®¹i Trung Quèc cã thÈm quyÒn réng h¬n so biÓu Quèc héi th× ë Trung Quèc, ®èi víi UBTVQH ViÖt Nam. UBTVQH t−îng thùc hiÖn chÊt vÊn ®−îc quy ®Þnh Trung Quèc cã quyÒn hñy bá c¸c v¨n b¶n më h¬n cho §oµn ®¹i biÓu Quèc héi vµ ph¸p quy cña ChÝnh phñ vµ Héi ®ång ®Æc biÖt lµ h×nh thøc liªn danh chÊt vÊn tõ 30 ®¹i biÓu hoÆc 10 ñy viªn ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh ban hµnh tr¸i ph¸p luËt, cã quyÒn söa ®æi, hñy bá v¨n b¶n Th−êng vô vÒ c¶ h×nh thøc chÊt vÊn nghiªn cøu trung quèc sè 3(73) - 2007 20
  8. T¨ng c−êng ho¹t ®éng gi¸m s¸t… miÖng vµ chÊt vÊn b»ng v¨n b¶n. ViÖc c¸c ®¹i biÓu liªn danh chÊt vÊn vµ chÊt tr¶ lêi chÊt vÊn ®−îc thÓ hiÖn d−íi nhiÒu vÊn ®−îc thùc hiÖn d−íi nhiÒu diÔn ®µn h×nh thøc: tr¶ lêi trùc tiÕp hoÆc tr¶ lêi ®· t¹o ra c¬ chÕ gi¸m s¸t linh ho¹t vµ gi¸n tiÕp b»ng v¨n b¶n. ViÖc tr¶ lêi trùc hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi Trung Quèc. tiÕp ®−îc thùc hiÖn t¹i Héi nghÞ §oµn Chñ tÞch, t¹i Héi nghÞ ñy ban Th−êng VÒ h×nh thøc ®iÒu tra, nÕu nh− Quèc vô, t¹i Héi nghÞ ñy ban chuyªn m«n héi ViÖt Nam ho¹t ®éng ®iÒu tra lµ h×nh thøc dµnh riªng cho ñy ban l©m thêi hoÆc Héi nghÞ ®oµn ®¹i biÓu. Trong khi ®ã, ë ViÖt Nam quyÒn chÊt vÊn ®−îc ho¹t ®éng trong c¸c tr−êng hîp cÇn thiÕt ph¸p luËt quy ®Þnh cho ®¹i biÓu Quèc th× Quèc héi Trung Quèc, ho¹t ®éng ®iÒu héi vµ c¸c chÊt vÊn trùc tiÕp chØ ®−îc tra ®−îc sö dông kh«ng chØ lµ c«ng cô cña ñy ban ®iÒu tra mµ c¸c ñy ban thùc hiÖn t¹i phiªn häp toµn thÓ cña chuyªn m«n cña Quèc héi Trung Quèc, Quèc héi hoÆc t¹i phiªn häp cña UBTVQH. H¬n thÕ n÷a, ho¹t ®éng ®iÒu UBTVQH khi “xem xÐt viÖc tr¶ lêi chÊt tra cña Quèc héi Trung Quèc ®−îc quy vÊn cña ng−êi bÞ chÊt vÊn trong thêi ®Þnh mét c¸ch cô thÓ, chi tiÕt. Tr−íc hÕt gian gi÷a hai kú häp Quèc héi” (kho¶n 3, ®ã lµ c¸ch quy ®Þnh cô thÓ vÒ ®iÒu kiÖn ®iÒu 15, LuËt ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña ®Ó tiÕn hµnh thµnh lËp ñy ban ®iÒu tra. Quèc héi). Nh− vËy, h×nh thøc chÊt vÊn Theo ph¸p luËt Trung Quèc, chØ ®èi víi cña Quèc héi ®−îc quy ®Þnh trong ph¸p nh÷ng vô ¸n vi ph¹m ph¸p luËt nghiªm luËt ViÖt Nam Ýt h¬n vÒ chñ thÓ thùc träng ®−îc ph¸t hiÖn, Héi nghÞ ñy viªn hiÖn quyÒn chÊt vÊn. H¬n thÕ n÷a, c¸c tr−ëng cã thÓ yªu cÇu ñy ban chuyªn ñy ban cña Quèc héi vµ §oµn ®¹i biÓu m«n, bé m¸y c«ng t¸c cña ñy ban Quèc héi ViÖt Nam, §oµn Chñ tÞch Quèc Th−êng vô tiÕn hµnh ®iÒu tra. KÕt qu¶ héi kh«ng cã quyÒn tæ chøc c¸c cuéc chÊt ®iÒu tra ®−îc tr×nh bµy trong c¸c b¸o c¸o vÊn. §iÒu nµy ®· lµm cho ho¹t ®éng chÊt tr×nh ñy ban Th−êng vô xem xÐt vµ vÊn cña Quèc héi ViÖt Nam ®−îc tiÕn quyÕt ®Þnh. hµnh mét c¸ch tËp trung trong phiªn Bªn c¹nh ho¹t ®éng ®iÒu tra do c¸c ñy häp toµn thÓ cña Quèc héi vµ cuéc häp ban tiÕn hµnh cßn cã ho¹t ®éng ®iÒu tra cña UBTVQH song ch−a t¹o ra c¬ chÕ cña ñy ban ®iÒu tra. ñy ban ®iÒu tra cña nh»m ph¸t huy quyÒn gi¸m s¸t cho c¸c Quèc héi Trung Quèc ®−îc thµnh lËp c¬ quan cña Quèc héi, nhÊt lµ ®èi víi theo c¸ch thøc nh− sau: nh÷ng chÊt vÊn mang tÝnh chÊt kü thuËt - Trong thêi gian Quèc héi Trung nh− chÊt vÊn vÒ x©y dùng c¬ b¶n, vÒ Quèc häp, c¸c ®èi t−îng sau cã quyÒn ®Ò kinh tÕ tµi chÝnh v.v... Víi nh÷ng chÊt xuÊt thµnh lËp ñy ban ®iÒu tra chuyªn vÊn nµy, nÕu chØ mét ®¹i biÓu th× kh«ng ®Ò lµ: §oµn Chñ tÞch, 3 §oµn ®¹i biÓu cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó chøng minh vµ truy Quèc héi trë lªn, hoÆc 1/10 tæng sè ®¹i ®Õn cïng tr¸ch nhiÖm cña ®èi t−îng bÞ biÓu trë lªn. chÊt vÊn, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng chÊt vÊn dµnh cho Bé tr−ëng Bé Tµi chÝnh, Bé - §oµn Chñ tÞch tr×nh Quèc héi xem C«ng nghiÖp, Bé Giao th«ng vËn t¶i… xÐt vµ chØ cã Quèc héi míi cã quyÒn Do ®ã, Quèc héi Trung Quèc cho phÐp quyÕt ®Þnh thµnh lËp ñy ban ®iÒu tra. nghiªn cøu trung quèc sè 3(73) - 2007 21
  9. Tr−¬ng thÞ hång hµ - C¨n cø ®Ó thµnh lËp ñy ban ®iÒu tra tôc bá phiÕu tÝn nhiÖm, ho¹t ®éng cña ñy lµ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ®Õn c«ng t¸c ban ®iÒu tra kh«ng ®−îc nh¾c ®Õn. §iÒu cña c¬ quan hµnh chÝnh, t− ph¸p hoÆc nµy cho thÊy, Quèc héi Trung Quèc tiÕn nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o c¬ quan nhµ n−íc hµnh b·i nhiÖm c¸c chøc vô cã c¬ së thiÕu tr¸ch nhiÖm, cã hµnh ®éng bÊt khoa häc h¬n Quèc héi ViÖt Nam. chÝnh hoÆc cã dÊu hiÖu ph¹m ph¸p 4. Ph−¬ng h−íng t¨ng c−êng ho¹t t−¬ng ®èi nghiªm träng. ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi ViÖt Nam - HËu qu¶ ph¸p lý cña ho¹t ®éng ®iÒu Nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña tra ®ã lµ tÝnh c−ìng chÕ nhÊt ®Þnh, Quèc héi Trung Quèc vµ so s¸nh víi ho¹t th−êng lµ g©y mét ¸p lùc rÊt lín ®èi víi ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi ViÖt Nam ®èi t−îng bÞ ®iÒu tra vµ cã thÓ dÉn ®Õn chóng ta cã ®−îc c¸i nh×n toµn diÖn vÒ viÖc c¸ch chøc nh÷ng ng−êi cã liªn quan. ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi Trung Nh− vËy, cã thÓ thÊy, viÖc ph¸p luËt quèc. Trªn c¬ së t×m ra nh÷ng ®iÓm Trung Quèc quy ®Þnh vÒ tr×nh tù thµnh t−¬ng ®ång vµ −u viÖt trong ho¹t ®éng lËp ñy ban ®iÒu tra cô thÓ h¬n ph¸p luËt gi¸m s¸t cña Quèc héi Trung Quèc, cã ViÖt Nam, chñ thÓ cã quyÒn ®Ò xuÊt trùc thÓ rót ra bµi häc kinh nghiÖm cho Quèc tiÕp thµnh lËp ñy ban ®iÒu tra réng h¬n héi ViÖt Nam nh− sau: so víi ViÖt Nam, c¨n cø ®Ó thµnh lËp ñy Thø nhÊt, vÒ ®èi t−îng gi¸m s¸t, ban ®iÒu tra cô thÓ h¬n so víi ViÖt Nam, ph¸p luËt ViÖt Nam cÇn ph¶i cã nh÷ng theo ®ã, nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt quy ®Þnh cô thÓ h¬n vÒ ®èi t−îng gi¸m Trung Quèc sÏ dÔ vËn dông h¬n, Quèc s¸t cña Quèc héi theo h−íng tËp trung héi Trung Quèc cã c¨n cø ph¸p luËt cô ®Õn c¶ c¸c chøc vô nh− kiÓm s¸t viªn, thÓ ®Ó xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh thµnh lËp thÈm ph¸n. V× ®©y lµ nh÷ng c¸ nh©n ñy ban ®iÒu tra dÔ h¬n Quèc héi ViÖt ho¹t ®éng nh©n danh nhµ n−íc, ho¹t Nam. ®éng cña hä l¹i g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ¸p T−¬ng tù nh− vËy, khi cã ®Ò nghÞ b·i dông ph¸p luËt vµ b¶o vÖ quyÒn cña con nhiÖm c¸c chøc vô Chñ tÞch n−íc, Phã ng−êi, cña c«ng d©n nªn rÊt dÔ dÉn ®Õn Chñ tÞch n−íc, c¸c thµnh viªn ChÝnh nguy c¬ v× thiÕu tr¸ch nhiÖm mµ x©m phñ, thµnh viªn ñy ban qu©n sù Trung h¹i ®Õn quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña −¬ng, Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi c«ng d©n. Do ®ã sÏ lµ hîp lý nÕu nh÷ng cao, ViÖn tr−ëng ViÖn kiÓm s¸t nh©n ®èi t−îng nµy chÞu sù gi¸m s¸t trùc tiÕp d©n tèi cao, Quèc héi Trung Quèc còng cña Quèc héi. ë ViÖt Nam, ®©y lµ mét c¨n cø vµo c¸c ®iÒu kiÖn vÒ chñ thÓ vµ yªu cÇu cÊp b¸ch xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn néi dung vÊn ®Ò ®Ó xem xÐt quyÕt ®Þnh gi¸m s¸t cña Quèc héi. V× hiÖn nay, t×nh thµnh lËp ñy ban ®iÒu tra. Vµ chØ khi cã tr¹ng ¸n oan sai rÊt nhiÒu song hiÕm khi b¸o c¸o cña ñy ban ®iÒu tra, Quèc héi ®−îc ph¸t hiÖn ®Ó x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm Trung Quèc míi xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh cña thÈm ph¸n. Trong khi ®ã, Quèc héi b·i nhiÖm t¹i kú häp sau ®ã. Nh− vËy, cã chØ gi¸m s¸t ®èi víi Ch¸nh ¸n toµ ¸n thÓ thÊy, ®Ó b·i nhiÖm mét c¸ nh©n, nh©n d©n tèi cao vµ ViÖn tr−ëng ViÖn Quèc héi Trung Quèc thùc hiÖn trªn c¬ kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao, do ®ã, môc së b¸o c¸o cña ñy ban ®iÒu tra, cßn ë ®Ých gi¸m s¸t nh»m gi¶m ¸n oan sai vµ ViÖt Nam, c¨n cø ®Ó b·i nhiÖm chØ lµ thñ nghiªn cøu trung quèc sè 3(73) - 2007 22
  10. T¨ng c−êng ho¹t ®éng gi¸m s¸t… ñy viªn UBTVQH, Phã Chñ tÞch n−íc x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm chÝnh trÞ sÏ kh«ng v.v… th× viÖc ¸p dông biÖn ph¸p bá ®¹t ®−îc, thËm chÝ lµ h×nh thøc. Muèn phiÕu tÝn nhiÖm lµ kh«ng cÇn thiÕt. Bëi vËy, ®ßi hái c¬ chÕ ph¸p lý ®¶m b¶o chøc lÏ, môc ®Ých bá phiÕu tÝn nhiÖm lµ nh»m n¨ng gi¸m s¸t cña Quèc héi ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm chÝnh trÞ cña chøc chó träng hoµn thiÖn trªn c¬ së bæ sung vô l·nh ®¹o qu¶n lý mµ trùc tiÕp lµ c¸c nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ ®èi t−îng chøc vô do Quèc héi bÇu, cßn c¸c hµm gi¸m s¸t vµ h×nh thøc gi¸m s¸t vµ cÊp do Quèc héi phª chuÈn thùc chÊt chØ ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t ®èi víi nh÷ng ®èi mang tÝnh chÊt gióp viÖc cho Bé tr−ëng, t−îng cô thÓ nµy nh»m phï hîp víi thùc Chñ tÞch Quèc héi, Chñ tÞch n−íc, ViÖn tiÔn gi¸m s¸t t− ph¸p hiÖn nay ë ViÖt tr−ëng ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao, Nam. Ch¸nh ¸n Tßa ¸n Nh©n d©n tèi cao. H¬n Thø hai, vÒ h×nh thøc gi¸m s¸t, LuËt thÕ n÷a, trªn thùc tÕ, Quèc héi kh«ng cã ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi cÇn bæ nhu cÇu ®−a c¸c ®èi t−îng nµy ra bá sung h×nh thøc chÊt vÊn vµ ®iÒu tra cho phiÕu tÝn nhiÖm nªn kh«ng cÇn thiÕt c¸c ñy ban cña Quèc héi. Bªn c¹nh ®ã, ph¶i ®−îc quy ®Þnh trong luËt. Bªn c¹nh cÇn bæ sung quy ®Þnh vÒ tr×nh tù, thñ ®ã cÇn söa ®æi quy ®Þnh vÒ thÈm quyÒn tôc chÊt vÊn còng nh− thêi gian cho mçi tr×nh Quèc héi xem xÐt vÊn ®Ò bá phiÕu ho¹t ®éng chÊt vÊn ®Ó ®¶m b¶o ho¹t tÝn nhiÖm. Kh«ng nªn chØ quy ®Þnh thÈm ®éng chÊt vÊn ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch quyÒn nµy thuéc vÒ UBTVQH mµ cho th−êng xuyªn c¶ khi Quèc héi kh«ng phÐp ®¹i biÓu Quèc héi khi thu thËp häp. CÇn vËn dông c¸ch thøc thùc hiÖn ®−îc ch÷ ký cña 10% ®¹i biÓu Quèc héi, quyÒn chÊt vÊn nh− Quèc héi Trung cã b¶n thuyÕt tr×nh lý do bá phiÕu bÊt Quèc khi më réng tíi nh÷ng ®èi t−îng tÝn nhiÖm th× Quèc héi ph¶i ®−a vÊn ®Ò nh−: §oµn ®¹i biÓu Quèc héi, liªn danh bÊt tÝn nhiÖm ra th¶o luËn vµ tiÕn hµnh c¸c ®¹i biÓu Quèc héi, ñy viªn ñy ban bá phiÕu. NÕu sè phiÕu qu¸ b¸n, Chñ Th−êng vô Quèc héi. Cã nh− vËy, chÊt tÞch Quèc héi cÇn tiÕn hµnh miÔn nhiÖm vÊn míi thùc sù lµ c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó hä ngay mµ kh«ng ph¶i thªm quy tr×nh Quèc héi thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t tèi xem xÐt, tr×nh vµ bá phiÕu nh− quy ®Þnh cao cña m×nh. hiÖn hµnh. Thø ba, vÒ h×nh thøc bá phiÕu tÝn Thø t−, n©ng cao n¨ng lùc gi¸m s¸t nhiÖm, Quèc héi ViÖt Nam nªn tham cña Quèc héi trªn c¬ së n©ng cao n¨ng kh¶o kinh nghiÖm ho¹t ®éng gi¸m s¸t lùc gi¸m s¸t cña ®¹i biÓu Quèc héi, cña Quèc héi Trung Quèc vÒ ®èi t−îng UBTVQH, Héi ®ång d©n téc vµ c¸c ñy ®−a ra bá phiÕu tÝn nhiÖm, chñ thÓ cã ban cña Quèc héi, §oµn ®¹i biÓu Quèc quyÒn ®Ó bá phiÕu tÝn nhiÖm vµ tr×nh tù héi. Ph¸t huy n¨ng lùc cña tõng ®¹i biÓu bá phiÕu tÝn nhiÖm. Theo ®ã, LuËt ho¹t Quèc héi ®ång thêi víi ph¸t huy trÝ tuÖ ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi ViÖt Nam cña c¶ Quèc héi, chó träng tíi viÖc n©ng cÇn söa ®æi theo h−íng chØ ¸p dông ®èi cao tr×nh ®é nhËn thøc, n¨ng lùc chuyªn víi Thñ t−íng ChÝnh phñ, c¸c Bé tr−ëng, m«n, kü n¨ng gi¸m s¸t, b¶n lÜnh chÝnh ViÖn tr−ëng ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi trÞ, ®¹o ®øc cña ®¹i biÓu Quèc héi. Trong cao, Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, qu¸ tr×nh thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸m s¸t Chñ tÞch n−íc. §èi víi c¸c ®èi t−îng nh− nghiªn cøu trung quèc sè 3(73) - 2007 23
  11. Tr−¬ng thÞ hång hµ d©n vÒ mÆt ®èi néi vµ ®èi ngo¹i. HiÖn nay, ë mét sè vÊn ®Ò nhÊt ®Þnh ®¹i biÓu Quèc Tæng BÝ th− §¶ng Céng s¶n Trung Quèc gi÷ héi cÇn ph¸t huy hÕt n¨ng lùc cña m×nh chøc Chñ tÞch n−íc. Nhµ n−íc vµ x· héi nh− viÖc tr×nh kiÕn nghÞ bá phiÕu tÝn Trung Quèc thõa nhËn sù l·nh ®¹o cña nhiÖm, chÊt vÊn, gi¶i quyÕt ®¬n th− §¶ng Céng s¶n. khiÕu n¹i, tè c¸o. Bªn c¹nh ®ã, cÇn t¨ng 2. Quèc vô viÖn Trung quèc lµ c¬ quan h¬n n÷a sè ®¹i biÓu Quèc héi chuyªn hµnh chÝnh nhµ n−íc cao nhÊt (ChÝnh phñ tr¸ch cã tr×nh ®é ph¸p luËt nh»m n©ng Trung −¬ng), lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Quèc cao h¬n chÊt l−îng ho¹t ®éng gi¸m s¸t héi. cña Quèc héi ®èi víi v¨n b¶n quy ph¹m 3. ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n cã chøc n¨ng ph¸p luËt vµ ho¹t ®éng t− ph¸p. quan träng lµ kiÓm tra viÖc thi hµnh ph¸p luËt vµ thùc hiÖn quyÒn c«ng tè cña Nhµ Thø n¨m, huy ®éng tèi ®a vµ cã hiÖu n−íc. qu¶ c¸c nhµ khoa häc cã uy tÝn, c¸n bé cã 4. Tßa ¸n nh©n d©n lµ c¬ quan xÐt xö cña tr×nh ®é chuyªn m«n cao trong tõng lÜnh Céng hßa nh©n d©n Trung hoa. vùc gi¸m s¸t cô thÓ ®ång thêi chó träng 5. Quèc héi Trung Quèc Khãa VIII cã tíi c¸c yÕu tè tæ chøc ph¸p lý, c¸c ®iÒu 2992 ®¹i biÓu. kiÖn vËt chÊt, ph−¬ng tiÖn th«ng tin, hÖ 6. Thµnh viªn cña ñy ban Th−êng vô thèng c¬ quan, bé m¸y vµ c¸n bé gióp Quèc héi Trung Quèc kh«ng ®−îc ®ång thêi viÖc ®Ó ®¶m b¶o cho ®¹i biÓu Quèc héi gi÷ chøc vô trong c¬ quan hµnh chÝnh, Tßa ®−îc trang bÞ th«ng tin mét c¸ch kÞp ¸n hoÆc ViÖn kiÓm s¸t. thêi, ®Çy ®ñ. 7. Héi nghÞ ñy viªn tr−ëng ®øng ®Çu lµ ñy viªn tr−ëng vµ 19 Phã ñy viªn, Tæng th− Thø s¸u, t¨ng c−êng mèi quan hÖ ký vµ c¸c ñy viªn kh¸c. gi÷a c¸c ®¹i biÓu Quèc héi, c¸c c¬ quan cña Quèc héi vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ x· TµI LIÖU THAM KH¶O héi, x· héi nghÒ nghiÖp trong ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi trªn c¬ së huy ®éng tèi ®a sù tham gia cña MÆt trËn tæ 1. Sµi §Þnh KiÕm (1998): ChÕ ®é ®¹i biÓu Trung Quèc, Nxb Ph¸p luËt. quèc ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc thµnh viªn 2. KiÒu HiÓu D−¬ng (2000): Bµi gi¶ng vÒ cña MÆt trËn tæ quèc ViÖt Nam. Cã nh− LuËt lËp ph¸p Trung Quèc, Nxb Ph¸p chÕ vËy, ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi D©n chñ Trung Quèc võa ®¶m b¶o sù l·nh ®¹o cña §¶ng, võa 3. HiÕn ph¸p Trung Quèc n¨m 1993 ®¶m b¶o ph¸t huy trÝ tuÖ vµ kÕt hîp 4. Mét sè quy ®Þnh vÒ t¨ng c−êng gi¸m ®−îc lùc l−îng cña toµn x· héi tham gia s¸t, kiÓm s¸t t×nh h×nh thùc thi ph¸p luËt kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ kiÓm so¸t quyÒn n¨m 1993 cña ñy ban Th−êng vô cña §¹i lùc nhµ n−íc. héi ®¹i biÓu nh©n d©n toµn quèc Trung Quèc. 5. V¨n phßng Quèc héi ViÖt Nam, Phßng Nghiªn cøu lËp ph¸p, “quyÒn gi¸m s¸t cña ®¹i héi ®¹i biÓu nh©n d©n toµn quèc”. Chó thÝch: 6. LuËt ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi 1. HiÕn ph¸p Céng hßa Nh©n d©n Trung ViÖt Nam n¨m 2003. Hoa quy ®Þnh Chñ tÞch n−íc lµ nguyªn thñ 7. HiÕn ph¸p n¨m 1992 söa ®æi bæ sung quèc gia, ®øng ®Çu nhµ n−íc Céng hßa nh©n n¨m 2001 nghiªn cøu trung quèc sè 3(73) - 2007 24
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1470 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
4=>1