Hội đồng Doanh nghiệp vì sự<br />
Phát triển Bền vững Việt Nam<br />
<br />
Báo cáo tóm tắt:<br />
<br />
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA BA NGÀNH<br />
<br />
CHÈ, CÀ PHÊ & CAO SU<br />
<br />
HÀ NỘI, NĂM 2015<br />
<br />
Hội đồng Doanh nghiệp vì sự Phát triển Bền vững Việt Nam (VBCSD) được Chính phủ phê<br />
duyệt thành lập tại Công văn số 6334/VPCP-KGVX ngày 08/9/2010 và chính thức ra mắt ngày<br />
17/12/2010 theo quyết định thành lập số 3737/PTM-TCCB ngày 01/12/2010 của Phòng<br />
Thương mại và Công nghiệp Việt Nam.<br />
Hội đồng Doanh nghiệp vì sự Phát triển Bền vững Việt Nam (VBCSD) là tổ chức định hướng<br />
doanh nghiệp, với nhiệm vụ phát huy vai trò tích cực và sự ủng hộ nhiệt tình của cộng đồng<br />
doanh nghiệp trong việc thực hiện chiến lược phát triển bền vững ở Việt Nam, tạo thuận lợi<br />
cho việc chia sẻ kinh nghiệm và các thực hành tốt, tăng cường phối hợp chặt chẽ và đối thoại<br />
giữa cộng đồng doanh nghiệp, Chính phủ và các đối tác trong xã hội để đẩy mạnh phát triển<br />
bền vững.<br />
<br />
http://vbcsd.vn<br />
<br />
2<br />
<br />
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA BA NGÀNH: CHÈ, CÀ PHÊ VÀ CAO SU<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
Phần mở đầu<br />
<br />
9<br />
<br />
Mục đích của báo cáo đánh giá<br />
<br />
9<br />
<br />
Phương pháp đánh giá<br />
<br />
10<br />
<br />
Bức tranh tổng thể về doanh nghiệp thuộc ba ngành<br />
<br />
11<br />
<br />
PHẦN 1. ĐÁNH GIÁ TỔNG QUAN BA NGÀNH: CÀ PHÊ, CAO SU VÀ CHÈ<br />
<br />
12<br />
<br />
1. Tổng quan ngành cà phê<br />
<br />
13<br />
<br />
1.1. Diện tích, sản lượng<br />
<br />
13<br />
<br />
1.2. Xuất khẩu cà phê<br />
<br />
15<br />
<br />
1.3. Hiện trạng khâu thu gom và chế biến cà phê<br />
<br />
16<br />
<br />
2. Tổng quan ngành cao su<br />
<br />
17<br />
<br />
2.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ cao su nội địa Việt Nam<br />
<br />
17<br />
<br />
2.2. Xuất khẩu cao su ở Việt Nam<br />
<br />
19<br />
<br />
3. Tổng quan ngành chè<br />
<br />
20<br />
<br />
3.1. Sản xuất<br />
<br />
20<br />
<br />
3.2. Tiêu thụ<br />
<br />
24<br />
<br />
PHẦN 2. KẾT QUẢ KHẢO SÁT VÀ PHÂN TÍCH THỐNG KÊ<br />
<br />
26<br />
<br />
1. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp cà phê<br />
<br />
27<br />
<br />
1.1. Tiếp cận vốn của doanh nghiệp cà phê<br />
<br />
27<br />
<br />
1.2. Năng lực công nghệ của các doanh nghiệp chế biến cà phê<br />
<br />
28<br />
<br />
1.3. Năng lực liên kết của các doanh nghiệp cà phê<br />
<br />
29<br />
<br />
1.4. Lao động tại các doanh nghiệp cà phê<br />
<br />
32<br />
<br />
1.5. Môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp cà phê<br />
<br />
33<br />
<br />
1.6. Vấn đề trong sản xuất của hộ gia đình trồng cà phê và người lao động<br />
<br />
36<br />
<br />
2. Sức cạnh tranh của doanh nghiệp cao su<br />
<br />
41<br />
<br />
2.1. Tiếp cận vốn của các doanh nghiệp cao su<br />
<br />
41<br />
<br />
2.2. Năng lực công nghệ chế biến của các doanh nghiệp cao su<br />
<br />
42<br />
<br />
2.3. Năng lực liên kết của các doanh nghiệp cao su<br />
<br />
45<br />
<br />
2.4. Lao động tại các doanh nghiệp cao su<br />
<br />
46<br />
<br />
2.5. Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp cao su<br />
<br />
46<br />
<br />
2.6. Các yếu tố thúc đẩy sản xuất kinh doanh ở ngành cao su<br />
<br />
47<br />
<br />
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA BA NGÀNH: CHÈ, CÀ PHÊ VÀ CAO SU<br />
<br />
3<br />
<br />
3. Sức cạnh tranh của doanh nghiệp chè<br />
<br />
53<br />
<br />
3.1. Tiếp cận vốn của các doanh nghiệp thuộc ngành chè<br />
<br />
53<br />
<br />
3.2. Năng lực công nghệ của doanh nghiệp chè<br />
<br />
53<br />
<br />
3.3. Năng lực liên kết<br />
<br />
56<br />
<br />
3.4. Vấn đề lao động ở các doanh nghiệp thuộc ngành chè<br />
<br />
57<br />
<br />
3.5. Môi trường kinh doanh và doanh nghiệp thuộc ngành chè<br />
<br />
58<br />
<br />
3.6. Các yếu tố thúc đẩy sản xuất kinh doanh ở ngành chè<br />
<br />
62<br />
<br />
PHẦN 3. PHÂN TÍCH SWOT CHO BA NGÀNH VÀ NHỮNG KHUYẾN NGHỊ<br />
CHÍNH SÁCH<br />
<br />
68<br />
<br />
1. Ngành cà phê<br />
<br />
69<br />
<br />
1.1. Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức<br />
<br />
70<br />
<br />
1.2. Các hàm ý cho nâng cao năng lực cạnh tranh ngành cà phê<br />
<br />
71<br />
<br />
2. Ngành cao su<br />
<br />
76<br />
<br />
2.1. Phân tích cơ hội và thách thức<br />
<br />
77<br />
<br />
2.2. Các hàm ý cho nâng cao năng lực cạnh tranh ngành cao su<br />
<br />
79<br />
<br />
3. Ngành chè<br />
<br />
85<br />
<br />
3.1. Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức phát triển ngành chè<br />
<br />
86<br />
<br />
3.2. Các hàm ý cho nâng cao năng lực cạnh tranh ngành chè<br />
<br />
91<br />
<br />
4. Các hàm ý chung<br />
<br />
4<br />
<br />
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA BA NGÀNH: CHÈ, CÀ PHÊ VÀ CAO SU<br />
<br />
97<br />
<br />
DANH MỤC BẢNG BIỂU<br />
Biểu đồ 1<br />
<br />
Diện tích trồng cà phê tại các tỉnh của Việt Nam năm 2013<br />
<br />
14<br />
<br />
Biểu đồ 2<br />
<br />
Sản lượng cà phê của Việt Nam và thế giới<br />
<br />
14<br />
<br />
Biểu đồ 3<br />
<br />
Số lượng và giá trị xuất khẩu cà phê của Việt Nam và thế giới<br />
<br />
15<br />
<br />
Biểu đồ 4<br />
<br />
Diện tích trồng và thu hoạch cao su tại Việt Nam<br />
giai đoạn 2000 - 2012<br />
<br />
17<br />
<br />
Biểu đồ 5<br />
<br />
Sản lượng cao su tự nhiên tại Việt Nam giai đoạn 2000 – 2013<br />
<br />
18<br />
<br />
Biểu đồ 6<br />
<br />
Sản lượng khai thác và tiêu thụ giai đoạn 2002 – 2013<br />
<br />
18<br />
<br />
Biểu đồ 7<br />
<br />
Tỷ trọng xuất khẩu cao su thiên nhiên theo sản lượng năm 2012<br />
<br />
19<br />
<br />
Biểu đồ 8<br />
<br />
Xuất khẩu cao su tự nhiên qua các năm<br />
<br />
19<br />
<br />
Bảng 1<br />
<br />
Diện tích và sản lượng chè của Việt Nam giai đoạn 2004 - 2013<br />
<br />
21<br />
<br />
Bảng 2<br />
<br />
Cơ cấu xuất khẩu chè của Việt Nam, 2009 và 2012<br />
<br />
25<br />
<br />
Bảng 3<br />
<br />
Tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp chuỗi cà phê năm 2014<br />
<br />
27<br />
<br />
Bảng 4<br />
<br />
Đánh giá tình hình vay vốn của doanh nghiệp cà phê<br />
tại địa phương<br />
<br />
27<br />
<br />
Bảng 5<br />
<br />
Đánh giá trình độ hiện đại công nghệ của doanh nghiệp<br />
ngành cà phê<br />
<br />
28<br />
<br />
Bảng 6<br />
<br />
Nhu cầu đầu tư cho công nghệ của doanh nghiệp<br />
ngành cà phê năm 2014<br />
<br />
28<br />
<br />
Bảng 7<br />
<br />
Các khó khăn khi đổi mới công nghệ của doanh nghiệp<br />
ngành cà phê năm 2014<br />
<br />
29<br />
<br />
Bảng 8<br />
<br />
Năng lực liên kết của doanh nghiệp ngành cà phê<br />
<br />
29<br />
<br />
Bảng 9<br />
<br />
Đánh giá tình hình lao động của doanh nghiệp ngành cà phê<br />
<br />
33<br />
<br />
Bảng 10<br />
<br />
Đánh giá Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp<br />
ngành cà phê năm 2014<br />
<br />
33<br />
<br />
Bảng 11<br />
<br />
Đánh giá mức độ tiếp cận thông tin, tài liệu cấp tỉnh<br />
của doanh nghiệp ngành cà phê 2014<br />
<br />
35<br />
<br />
Bảng 12<br />
<br />
Đánh giá các khó khăn trong sản xuất của hộ gia đình<br />
<br />
37<br />
<br />
Bảng 13<br />
<br />
Hỗ trợ đối với gia đình trồng cà phê<br />
<br />
38<br />
<br />
Bảng 14<br />
<br />
Các thông tin chính về tình hình lao động<br />
ngành cà phê năm 2014<br />
<br />
40<br />
<br />
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA BA NGÀNH: CHÈ, CÀ PHÊ VÀ CAO SU<br />
<br />
5<br />
<br />