BỆNH CHAGAS

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

60
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Carlos Chagas, xuất thân từ giới bình dân, là một thầy thuốc người Ba Tây. Một phần lớn của cuộc đời nghề nghiệp của ông sẽ dành cho cuộc chiến đấu chống lại các bệnh nhiệt đới. Chính trong một sứ mạng công tác nơi một ngôi làng nhỏ, trong những điều kiện khó khăn, mà ông đã khám phá một dạng của bệnh trùng mũi khoan (trypanosomiase) hay bệnh gây ngủ (maladie du sommeil) mang tên ông. Ông là Bộ trưởng y tế và thành lập một ghế giáo sư về các bệnh truyền nhiễm ở Đại học...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BỆNH CHAGAS

BỆNH CHAGAS Carlos Chagas, xuất thân từ giới bình dân, là một thầy thuốc người Ba Tây. Một phần lớn của cuộc đời nghề nghiệp của ông sẽ dành cho cuộc chiến đấu chống lại các bệnh nhiệt đới. Chính trong một sứ mạng công tác nơi một ngôi làng nhỏ, trong những điều kiện khó khăn, mà ông đã khám phá một dạng của bệnh trùng mũi khoan (trypanosomiase) hay bệnh gây ngủ (maladie du sommeil) mang tên ông. Ông là Bộ trưởng y tế và thành lập một ghế giáo sư về các bệnh truyền nhiễm ở Đại học Rio. Carlos Ribero Chagas, sinh năm 1879, là con của một nhà trồng cà phê Ba tây. Bố của ông qua đời khi cậu bé Carlos chỉ mới 4 tuổi. Mẹ ông hy vọng thấy ông trở thành kỹ sư và đã ghi tên ông theo học trường kỹ sư hầm mỏ. Ông hồi phục sau một cơn bệnh beriberi nơi nhà chú ông là thầy thuốc và do
đó ông quyết định noi theo gương của chú mình. Ông vào đại học y khoa ở Rio và tốt nghiệp vào năm 23 tuổi. Bị lôi cuốn bởi thực hành lâm sàng, ông từ chối một công việc trong một xưởng mẫu để có thể làm việc trên thực địa. Nhưng vì cuộc sống khó khăn nên ông chấp nhận một sứ mệnh công tác tư nhân để chống lại bệnh sốt rét đang giết hại các công nhân của cảng Rio. Thay vì sử dụng kỹ thuật đã được xác lập để tiêu diệt các ấu trùng, ông sử dụng pyrèthre để khử khuẩn các ngôi nhà và thu được một thành công gây ngạc nhiên. Công trình này sẽ là căn bản cho cuộc chiến đấu chống lại bệnh sốt rét, và sẽ được dùng, 40 năm sau, để phát triển những thuốc diệt côn trùng mới. CÔNG TRÌNH NHIỀU VIỆC CÓ MỘT KHÔNG HAI Vào năm 1906, ông trở về với người bạn thận của mình Oswaldo Goncalves, ở viện mang tên ông ta, mặc dầu Chagas phải đi công tác đôi khi nhiều năm. Vào năm 30 tuổi, Chagas có mặt trong ngôi làng Lassance, nơi đây các nhân viên hỏa xa đang bị tấn công bởi bệnh sốt rét, đến độ ảnh hưởng lên việc xâ y dựng một đường xe lửa. Ông làm việc ở đó 2 năm, sống trong một toa tàu, được dùng làm nơi khám bệnh, đồng thời là phòng xét nghiệm và phòng ngủ. Trên thực tế, vài ngày sau khi ông đến, ông quan sát thấy một số lớn các côn trùng triatome, hút máu, đầy dẫy trên các bức thành của các túp lều.
Trong ruột của các côn trùng này, ông quan sát thấy một trùng roi (flagellé), mà ông cho đó là một giai đoạn tiến triển của trùng mũi khoan (trypanosome). Chagas cho phép các con rệp bị nhiễm bởi ký sinh trùng muỗi khoan sống nhờ hút máu các con khỉ ouistitis và 20 ngày sau đó, ông tìm thấy trùng mũi khoan (trypanosome) trong máu của các con khỉ này, rồi của một con mèo. Ông nhận diện ký sinh trùng mới này và đề nghị gọi là Trypanososma cruzi để vinh danh người bạn của ông và cũng là giáo sư, Osxaldo Cruz. Vào năm 1909, chính trong máu c ủa Bérénice, cô gái nhỏ 3 tuổi sống với con mèo đực, ông đã khám phá lần đầu tiên ký sinh trùng nơi người. Ông thực hiện hơn 100 giải phẫu tử thi trong ngôi làng Lassance, ghi chú những triệu chứng tiêu hóa, tim và thần kinh và gợi ý con tatou như là ổ chứa (réservoir) của trypanosome. Công trình của Chagas là độc nhất vô nhị bởi tính chất nhiều công việc (caractère multitache). Chỉ một mình ông, ông khám phá đồng thời sự nhiễm trùng, tác nhân trước cả tính chất gây bệnh của nó, vecteur truyền bệnh, vài ký chủ réservoir, các biểu hiện và dịch tễ học của nhiễm ký sinh trùng này. ĐƯỢC QUỐC GIA VÀ QUỐC TẾ CÔNG NHẬN Vào năm 31 tuổi, Viện Hàn Lâm y khoa Ba Tay đã bầu ông làm hội viên đặc biệt, đây là việc làm ngoại lệ bởi vì không còn nhiệm sở trống. Hai năm sau,
một jury quốc tế chọn ông để nhận Giải Scaudinn, được trao mỗi 4 năm cho công trình tốt nhất thế giới trong lãnh vực y khoa nhiệt đới. Mặc dầu có những ứng viên khác có uy tín, như Paul Ehrlich hay Emile Roux. Chagas đã được đề nghị hai lần để nhận giải Nobel, vào năm 1913 và 1921 nhưng cuối cùng không được chọn, có lẽ do sự chống đối của các đồng nghiệp người Ba tây của ông. Ở tuổi 42, ông trở thành người Ba Tây đầu tiên nhận tước hiệu Tiến sĩ danh dự (Docteur Honoris causa) của Đại học Havard rồi của Đại học Paris. Vào lúc Oswaldo Cruz qua đời năm 1917, Chagas tiếp tục lãnh đạo viện của người bạn quá cố, ở Manguinhos, nhưng điều này không ngăn cản ông đáp ứng mong muốn của chính quyền Ba Tây, đòi hỏi ông quản lý dịch bệnh Tây Ban Nha và giao ông chức vụ Bộ trưởng y tế trong 5 năm. Ông chống lại không những bệnh lao mà còn bệnh hủi và những bệnh lây nhiễm bằng đường sinh dục. Ông xây dựng các trường mẫu giáo và thành lập một ghế giáo sư về các bệnh nhiệt đới ở Đại học Rio. Lúc được 55 tuổi, ông mất vào lứa tuổi còn đầy sức lực do một cơn đau tim. Cuộc đời tư của Chagas, ta không biết rõ, nhưng hai trong số những người con trai của ông đã trở thành những thầy thuốc lỗi lạc. Bérénice, đứa bé đã làm ông nổi tiếng, vào năm 1961 vẫn còn sống, và sự nghiên cứu trường hợp của cô gái này đã chứng minh rằng bệnh Chagas có thể tồn tại một cách mãn tính trong nửa thế kỷ. (LE GENERALISTE 17/2/2011)
GHI CHÚ : - Trypanosomose humaine africaine hay trypanosomiase hay maladie du sommeil : bệnh do ký sinh trùng, được gây nên bởi một động vật đơn bào, có roi (flagellé), trypanosome. Ký sinh trùng xâm nhập máu, các hạch bạch huyết, tim rồi não bộ, gây nên những rối loạn thần kinh và tâm thần có mức độ nghiêm trọng tăng dần. Bệnh ngủ này được truyền cho người do vết chích của một con ruồi, được biết dưới tên ruồi tsé-tsé. - Pyrèthre : cây cúc hoang dã c ủa vùng đông Á, cung cấp một thuốc trừ sâu mạnh và không độc cho người, poudre de pyrèthre. - Ouistiti : con khỉ nhỏ sống trên cây của châu Mỹ nhiệt đới