Bệnh lý của lao ruột có biến chứng tại bệnh viện Việt Đức - thái độ chẩn đoán và điều trị

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> 70 BEÄNH LYÙ CUÛA LAO RUOÄT COÙ BIEÁN CHÖÙNG TAÏI BEÄNH VIEÄN VIEÄT<br /> ÑÖÙC - THAÙI ÑOÄ CHAÅN ÑOAÙN VAØ ÑIEÀU TRÒ.<br /> Nguyeãn Ñöùc Chính, Phaïm Vaên Trung, Phaïm Haûi Baèng, Phaïm Duy Hieån,Leâ Anh Thaéng, Toân<br /> Thaát Baùch *<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Muïc ñích: Söï buøng phaùt lao treân toaøn caàu daãn tôùi vieäc gia taêng beänh lao ôû Vieät nam, trong ñoù coù lao ñöôøng<br /> tieâu hoaù. Vieäc chaån ñoaùn vaãn coøn gaëp nhieàu khoù khaên neân tyû leä maéc beänh vaø töû vong cao. Muïc ñích cuûa nghieân<br /> cöùu naøy nhaèm ñoùng goùp kinh nghieäm trong chaån ñoaùn vaø thaùi ñoä xöû trí lao ñöôøng tieâu hoaù coù bieán chöùng.<br /> Ñoái töôïng, phöông phaùp nghieân cöùu vaø keát quaû: Nghieân cöùu hoài cöùu vaø tieán cöùu caùc tröôøng hôïp lao<br /> ñöôøng tieâu hoaù coù bieán chöùng ñieàu trò taïi beänh vieän Vieät Ñöùc trong giai ñoaïn töø 1995 ñeán 2002, goàm coù 76<br /> tröôøng hôïp, trong ñoù coù 65 nam, 11 nöõ, tyû leä nam/nöõ: 6/1; 52% beänh nhaân coù lao phoåi. Chaån ñoaùn ñöôïc tröôùc<br /> moå chæ 33,9%. Khaúng ñònh chaån ñoaùn qua noäi soi keát hôïp xeùt nghieäm moâ hoïc 61,5%. Toån thöông goùc hoài manh<br /> traøng chieám 80,6%, toån thöông lao daï daøy 6,5%; Xeùt nghieäm moâ hoïc: theå loeùt chieám 40,3%, theå x-u môõ chieám<br /> 62,9%.Toån thöông lao keát hôïp ung thö chieám 3,2%. Ñieàu trò ngoaïi khoa 81,6%, trong ñoù 67,7% moå caáp cöùu,<br /> 32,3% moå coù chuaån bò. Moå chaån ñoaùn 6,5%. Töû vong chieám 10,5%.<br /> Baøn luaän vaø keát luaän: Cho ñeán nay lao ruoät vaãn coøn gaëp nhieàu khoù khaên trong chaån ñoaùn neân beänh<br /> nhaân thöôøng ñeán vieän muoän, khi coù bieán chöùng. Nghieân cöùu X quang vaø noäi soi keát hôïp xeùt nghieäm moâ hoïc raát<br /> coù giaù trò trong chaån ñoaùn beänh. Vieäc chaån ñoaùn beänh sôùm seõ goùp phaàn laøm giaûm bieán chöùng vaø töû vong. Chæ<br /> ñònh moå ñaët ra khi coù nhöõng bieán chöùng taéc ruoät, thuûng ruoät, xuaát huyeát tieâu hoaù naëng, hoaëc chaån ñoaùn.<br /> <br /> SUMMARY<br /> COMPLICATIONS OF BOWEL TUBERCULOSIS: DIAGNOSTIC AND TREATMENT<br /> Nguyen Duc Chinh, Pham Van Trung, Pham Hai Bang, Pham Duy Hien, Le Anh Thang,<br /> Ton That Bach * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 459 - 465<br /> <br /> Purpose: Worlwide spreading of tuberculosis has caused high Incidence of tuberculosis (TB) in VietNam,<br /> included tuberculosis of digestive tract (DTT), It is often diagnosed and treated late in the course of disease,<br /> resulting in undue high morbidity and mortality. Aim of this study is to contribute our experience on diagnosis<br /> and treatment of DTT.<br /> Materials,methods and results: retrospective and prospective analysis one serie of 63 cases of DTT were<br /> diagnosed and treated at Viet Duc Hospital over last 8 years from 1995 to 2002, included 65 men, 11 women;<br /> sex ratio: 6:1; 52 % had previous medical history of TB. Diagnosis on preoperative period was established only<br /> 33,9%. DTT were located commonly in cecum and ileocecum 80,6%, in gastro-duodenum 6,5%. Endoscopy<br /> associated with histopathologic examination was positive in 61,5%. Histopathologic aspect demontrasted<br /> ulcerous lesion in 40,3%, fibro-tumor in 62,9%; DTT associated with cancer in 3,2%. 81,6% of patients<br /> underwent surgical treatment, including on emergency 67,7 % and on elective surgery 32,3%%. The<br /> diagnostic laparotomy has performed in 6,5%. The mortality was 10,5%.<br /> Comment and conclusion: at present, the morbidity and mortality of DTT are related high due to<br /> *<br /> <br /> Beänh vieän Vieät Ñöùc-Haø noäi<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> 459<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> difficulty on diagnosis. X ray examination and endoscopy associated with histopathologic examination are most<br /> important procedures on diagnosis of DTT. The morbidity and mortality can be reduced significantly if<br /> diagnosed in a timely fashion associated with medical treatment. The surgical management should be<br /> reserved for the complications of DTT such as obstruction, peritonitis, serious bleeding and uncertain diagnosis<br /> ( Key words: Endoscopy, Digestive tuberculosis, Tuberculosis.)<br /> Naêm 1993, theo thoâng baùo cuûa OMS tôùi chính<br /> phuû caùc nöôùc veà “söï quay trôû “laïi cuûa beänh lao treân<br /> toaøn caàu, lao khoâng chæ gia taêng ôû caùc nöôùc ñang phaùt<br /> trieån maø c caùc nöôùc coù neàn coâng nghieäp phaùt trieån<br /> nhö Hoa Kyø. Vieät nam laø moät trong 22 Quoác gia coù<br /> beänh lao traàm troïng nhaát treân theá giôùi. Trong khu vöïc<br /> Taây Thaùi Bình Döng, Vieät nam ñöùng haøng thöù ba veà<br /> soá beänh nhaân lao sau Trung Quoác vaø Philippines vôùi<br /> 145.000 tröôøng hôïp lao môùi moãi naêm(1).<br /> Lao ruoät chæ chieám khoaûng 3 % caùc theå lao(2,3,4),<br /> nhöng chaån ñoaùn,coøn gaëp nhieàu khoù khaên do trieäu<br /> chöùng laâm saøng aâm thaàm vaø khoâng ñaëc hieäu. Khoâng<br /> ít caùc tröôøng hôïp coù bieán chöùng, caàn phi can thieäp<br /> phaãu thuaät hoaëc töû vong do chaån ñoaùn vaø ñieàu trò<br /> muoän(1,2,6,8,17). Muïc ñích cuûa nghieân cöùu neâu leân<br /> nhöõng kinh nghieäm trong chaån ñoaùn beänh, nhaát laø<br /> giai ñoaïn coù bieán chöùng qua caùc tröôøng hôïp lao ruoät<br /> coù bieán chöùng ñieàu trò taïi beänh vieän Vieät Ñöùc Haø Noäi.<br /> <br /> SOÁ LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU<br /> Nghieân cöùu hoài cöùu vaø tieán cöùu caùc tröôøng hôïp<br /> lao ruoät bieán chöùng ñöôïc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò taïi<br /> beänh vieän Vieät Ñöùc, ôû ñaây khoâng bao goàm caùc tröôøng<br /> hôïp lao phuùc maïc, lao ruoät treû em döôùi 16 tuoåi.<br /> <br /> Tuoåi maéc beänh töø 20 ñeán 60 tuoåi chieám 85,7%<br /> Bieåu ñoà 1: Phaân boá giôùi tính.<br /> 50.0%<br /> <br /> 43.42%<br /> <br /> 40.0%<br /> 26.32%<br /> <br /> 30.0%<br /> <br /> 25.00%<br /> <br /> 20.0%<br /> 5.26%<br /> <br /> 10.0%<br /> 0.0%<br /> <br /> Taéc ruoät<br /> <br /> Ubuïng<br /> <br /> Veâm phuùc Xuaát huyeát<br /> maïc<br /> <br /> tieâu hoaù<br /> <br /> Nam: 6 5, chieám 85,5%, Nöõ: 11, chieám 14,5%. Tyû<br /> leä nam: nöõ = 6: 1<br /> Theo ngheà<br /> Ngheà noâng 30 tröôøng hôïp, chieám 39,5%. Khoâng<br /> ngheà, phaïm nhaân 24 tröôøng hôïp: 31,6%<br /> Caùn boä 19 tröôøng hôïp, chieám 25%. Hoïc sinh 3<br /> tröôøng hôïp, 3,9%.<br /> Caùc bieåu hieän bieán chöùng<br /> Bieåu ñoà 2: Caùc bieåu hieän bieán chöùng<br /> 14,5%<br /> Nam<br /> <br /> Caùc tröôøng hôïp lao ruoät trong nghieân cöùu naøy<br /> ñeàu coù keát quaû xeùt nghieäm moâ hoïc qua maãu noäi soi<br /> sinh thieát hay maãu beänh phaåm phaãu thuaät.<br /> <br /> Nu<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> Trong thôøi gian töø 1/1995 ñeán heát 12/2002 coù 76<br /> tröôøng hôïp lao ruoät coù bieán chöùng ñöôïc chaån ñoaùn vaø<br /> ñieàu trò taïi beänh vieän, chuû yeáu taïi khoa phaãu thuaät<br /> nhieãm khuaån.<br /> Veà giôùi vaø tuoåi<br /> Toái ña: 70 tuoåi, toái thieåu: 16 tuoåi; Tuoåi trung<br /> bình: 40,1 ± 13,4<br /> <br /> 460<br /> <br /> 85,5%<br /> <br /> Taéc ruoät: 33, chieám 43,42% ;U buïng: 20, chieám<br /> 26,32%, VPM 17, chieám 22,37%, Roø ruoät: 2, chieám<br /> 2,63%<br /> XHTH: 4, chieám 5,26% (2 chaûy maùu daï daøy, 2<br /> chy maùu ñaïi traøng)<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> Chuïp X quang<br /> => Chuïp X quang phoåi: Beänh nhaân coù tieàn söû<br /> lao phoåi 33 tröôøng hôïp, chieám 43,4%, nhöng khi<br /> chuïp phim phaùt hieän tôùi 52% tröôøng hôïp coù toån<br /> thöông ôû phoåi. Nhö vaäy beänh nhaân coù lao phoåi chieám<br /> 52%, trong ñoù coù 51,7% coù tieàn söû lao phoåi döôùi moät<br /> naêm.<br /> => Chuïp khung ñaïi traøng tieán haønh trong 18/<br /> 76 tröôøng hôïp: 23,7%. Chæ coù 4 tröôøng hôïp nghi ngôø<br /> toån thöông lao. Caùc moâ t toån thöông nghieâng veà ung<br /> thö cuûa manh traøng, ñaïi traøng.<br /> Chuïp daï daøy 2 tröôøng hôïp coù toån thöông loeùt.<br /> Noäi soi<br /> Noäi soi vaø xeùt nghieäm moâ hoïc: tieán haønh cho 13<br /> tröôøng hôïp, chieám 17,1%.<br /> Xeùt nghieäm moâ hoïc döng tính trong 61,5%. Keát<br /> quaû aâm tính trong 38,5%.<br /> Chæ ñònh ñieàu trò<br /> Ñieàu trò noäi khoa: 14 BN, chieám 18,4%; Phaãu<br /> thuaät: 62 BN, chieám 81,6%<br /> 42/62 BN moå caáp cöùu, chieám 67,7%; 20/ 62 BN<br /> moå coù chuaån bò, chieám 32,3%.<br /> Baûng 1: Chæ ñònh phaãu thuaät<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> <br /> Chæ ñònh PT<br /> Taéc ruoät<br /> Vieâm phuùc maïc<br /> XHTH thaáp<br /> Loeùt daï daøy-HTT<br /> Roø ruoät<br /> Chaån ñoaùn<br /> Toång<br /> <br /> N<br /> 38<br /> 13<br /> 1<br /> 4<br /> 2<br /> 4<br /> 62<br /> <br /> %<br /> 61,2<br /> 21<br /> 1,6<br /> 6,5<br /> 3,2<br /> 6,5<br /> 100<br /> <br /> Trong lao ruoät coù bieán chöùng haàu heát phi ñieàu trò<br /> phaãu thuaät, trong ñoù ña soá laø moå caáp cöùu. Caùc chæ<br /> ñònh moå nghieâng veà taéc ruoät do ung thö chieám ña soá,<br /> moät soá tröôøng hôïp laø vieâm phuùc maïc (baûng 1).<br /> Chaån ñoaùn<br /> => Chaån ñoaùn tröôùc moå: 21/ 62 ñöôïc chaån ñoaùn<br /> lao ruoät tröôùc moå, chieám tæ leä laø 33,9%, trong ñoù 14<br /> tröôøng hôïp moå caáp cöùu, 7 tröôøng hôïp moå phieân,<br /> 18/21 tröôøng hôïp naøy coù tieàn söû lao.<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Caùc chaån ñoaùn khaùc tröôùc moå goàm: ung thö ñaïi<br /> traøng chieám 63,6%; vieâm phuùc maïc ruoät thöøa 15,2%.<br /> => Chaån ñoaùn trong moå: 72 % chaån ñoaùn ñöôïc<br /> lao ruoät trong moå. 22% coøn laïi chaån ñoaùn laø ung thö,<br /> 6% chaån ñoaùn crohn hay beänh lyù khaùc.<br /> Toån thöông chính ñöôïc moâ t trong moå laø laám<br /> taám haït lao: 66%. Daïng khoái u 50%. Dính nhieàu ni:<br /> 30%. Daïng phoái hôïp 90 %.<br /> Caùc vò trí toån thöông chính cuûa lao<br /> ruoät theo moâ taû trong moå:<br /> Baûng 2: Vò trí toån thöông trong lao ruoät<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> <br /> Vò trí toån thöông<br /> Goùc hoài manh traøng<br /> Toån thöông ñaïi traøng ñôn thuaàn<br /> Toån thöông ruoät non ñôn thuaàn<br /> Toån thöông daï daøy taù traøng<br /> <br /> N<br /> 50<br /> 6<br /> 6<br /> 4<br /> <br /> %<br /> 80,6<br /> 9,7<br /> 9,7<br /> 6,5<br /> <br /> Caùc phöông phaùp phaãu thuaät:<br /> Baûng 3: Caùc Phöông phaùp phaãu thuaät.<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> <br /> Phöông phaùp PT<br /> Noái taét<br /> Gôõ dính<br /> Moå thoâng<br /> Caét ñoaïn laøm HMNT<br /> Caét noái ngay<br /> Caét ruoät thöøa<br /> Caét daï daøy<br /> Noái vò traøng<br /> Sinh thieát<br /> Toång coäng<br /> <br /> N<br /> 6<br /> 6<br /> 14<br /> 10<br /> 15<br /> 3<br /> 3<br /> 1<br /> 4<br /> 62<br /> <br /> %<br /> 9,7<br /> 9,7<br /> 22,6<br /> 16,1<br /> 24,2<br /> 4,8<br /> 4,8<br /> 1,6<br /> 6,5<br /> 100<br /> <br /> Bieán chöùng vaø töû vong<br /> Töû vong<br /> <br /> 8 tröôøng hôïp, trong ñoù coù 1 töû vong taïi vieän, 7 xin<br /> veà töû vong taïi nhaø, töû vong chung 10,5%<br /> Bieán chöùng<br /> Baûng 4: Bieán chöùng sau moå<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> <br /> Bieán chöùng<br /> Suy kieät sôùm<br /> Nhieãm khuaån veát moå<br /> Buïc mieäng noái<br /> Roø tieâu hoaù<br /> Taéc ruoät sôùm<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> N<br /> 7<br /> 6<br /> 1<br /> 4<br /> 1<br /> <br /> %<br /> 36,8<br /> 31,6<br /> 5,3<br /> 21<br /> 5,3<br /> <br /> 461<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> Xeùt nghieäm moâ hoïc<br /> 62 maãu beänh phaåm phaãu thuaät ñöôïc xeùt nghieäm<br /> moâ hoïc theo bang sau:<br /> Bang 5: Toån thöông giaûi phaãu beänh<br /> STT<br /> <br /> Keát quaû xeùt nghieäm<br /> <br /> N<br /> <br /> %<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> <br /> X- u môõ<br /> Loeùt<br /> Phoái hôïp caû hai<br /> Keát hôïp ung thö bieåu moâ tuyeán<br /> <br /> 39<br /> 25<br /> 20<br /> 2<br /> <br /> 62,9<br /> 40,3<br /> 32,3<br /> 3,2<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> Lao ruoät chieám tyû leä khoaûng 3% lao ngoaøi phoåi,<br /> ñöùng thöù 8 cuøng vôùi lao tieát nieäu sinh duïc(1,4,8). Trong<br /> thôøi gian gaàn ñaây, cuøng vôùi vieäc quay trôû laïi vaø taêng<br /> leân cuûa lao phoåi, lao ruoät cuõng taêng. Theo tyû leä taêng<br /> cuûa lao môùi haøng naêm, thì coù khoaûng töø 4.000 ñeán<br /> 6.000 tröôøng hôïp lao ruoät môùi. Nhieàu tröôøng hôïp<br /> chaån ñoaùn chaån ñoaùn khoù neân beänh nhaân ñeán vôùi<br /> tình traïng bieán chöùng, tyû leä phaãu thuaät vaø töû vong<br /> coøn cao. Do taàn xuaát beänh hieám gaëp, chieám tyû leä thaáp<br /> so vôùi lao ngoaøi phoåi, beänh cnh dieãn bieán aâm thaàm vaø<br /> khoâng ñieån hình neân vieäc chaån ñoaùn beänh thöôøng<br /> muoän, raát deã boû soùt, hoaëc nhaàm vôùi caùc toån thöông<br /> khaùc cuûa ñöôøng tieâu hoaù nhö lî a míp,<br /> Crohn....(1,4,5,10,15). Ngoaøi ra chaån ñoaùn phaân bieät veà<br /> hình thaùi laâm saøng, toån thöông cuûa lao ruoät vaø ung<br /> thö raát khoù khaên. Thaùi ñoä xöû trí ñoái vôùi lao ruoät coù<br /> bieán chöùng haàu heát laø can thieäp phaãu thuaät. Tuy<br /> nhieân thôøi ñieåm can thieäp phaãu thuaät, caùc kyõ thuaät<br /> phaãu thuaät aùp duïng cuõng raát khaùc nhau ñoái vôùi töøng<br /> taùc gi. Chuùng toâi muoán ñeà caäp vieäc chaån ñoaùn beänh<br /> vaø thaùi ñoä xöû trí.<br /> Veà chaån ñoaùn<br /> ÔÛ Aán Ñoä, 7% caùc tröôøng hôïp vaøo vieän do taéc ruoät<br /> non vaø 6% caùc tröôøng hôïp thuûng ruoät non laø do lao(10).<br /> Ñieàu ñaùng chuù yù laø lao ruoät gaëp khaù nhieàu ôû löùa tuoåi<br /> treû. Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, lao ruoät gaëp ôû<br /> löùa tuoåi töø 20 ñeán 60 tuoåi chieám 85,7%. Treân theá giôùi,<br /> theo caùc taùc giaû Han J.K, Hamdani A.N,<br /> Denir(13,15,16)..., lao ruoät gaëp nhieàu ôû nöõ hôn nam,<br /> trong khi ôû Vieät Nam gaëp nhieàu ôû nam giôùi hôn nöõ,<br /> trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi tæ leä nam: nöõ laø 6:1,<br /> <br /> 462<br /> <br /> bieåu ñoà 1. Ngöôøi beänh chuû yeáu laø ngöôøi laøm ngheà<br /> noâng, coù thu nhaäp thaáp, hoaëc khoâng ngheà, phaïm<br /> nhaân: 71,1%. ôû caùc nöôùc phaùt trieån lao ruoät gaëp chuû<br /> yeáu ngöôøi da ñen, daân di cö.<br /> Trong loaït nghieân cöùu naøy, 43,4% coù tieàn söû lao,<br /> trong ñoù 51,7% coù tieàn söû lao döôùi moät naêm. Ñieàu naøy<br /> cuõng phuø hôïp vôùi nghieân cöùu cuûa taùc gi nöôùc ngoaøi.<br /> Chen W.S{8} gaëp 66,7% tröôøng hôïp coù lao phoåi; tyû leä<br /> naøy cuûa Puri A.S(14) laø 66%. Marshall J.B(14) thaáy 20%<br /> caùc beänh nhaân coù lao phoåi tieán trieån.<br /> Vieäc chaån ñoaùn döïa vaøo caùc yeáu toá: thaêm khaùm<br /> laâm saøng tìm caùc daáu hieäu beänh lyù ñaëc hieäu, keát hôïp<br /> caùc doø caän laâm saøng chuyeân khoa nhö X quang, noäi<br /> soi vaø cuoái cuøng laø ñieàu trò thöû. Tuy vaäy, theo caùc taùc<br /> gi treân theá giôùi Das Shukla, Kapoor V.K, Chen<br /> W.S(8,16,17) chaån ñoaùn lao ruoät neáu khoâng moå chæ ñaït<br /> khoaûng 50%., theo nghieân cöùu cuûa chuùng toâi laø<br /> 33,9%. Do vaäy tyû leä phaãu thuaät do beänh laø khaù cao.<br /> Thaêm khaùm laâm saøng<br /> <br /> Tìm caùc daáu hieäu ñaëc hieäu cuûa beänh, nhaát laø daáu<br /> hieäu veà buïng: do beänh cnh laâm saøng cuûa lao ruoät ñieån<br /> hình laø toån thöông vuøng hoài manh traøng neân khaùm<br /> laâm saøng thöôøng xuaát hieän ôû vuøng naøy. Coù tôùi 90%,<br /> theo caùc taùc gi HanJ.K, ChenW.S, Bromberg<br /> S.H(8,12,14) bieåu hieän ñau, khoái u hay mng chaéc, khoâng<br /> roõ ranh giôùi vuøng hoá chaäu phi. Trong loaït nghieân cöùu<br /> naøy, lao goùc hoài manh traøng chieám 80,6%, baûng 2.<br /> Tuy nhieân coù tröôøng hôïp ñeán muoän trong beänh cnh<br /> chung cuûa taéc ruoät, cuûa vieâm phuùc maïc, neáu khoâng<br /> tìm hieåu kyõ beänh söû thì khoù coù theå chaån ñoaùn tôùi<br /> beänh cnh cuûa lao ruoät, nhaát laø treân phim X quang<br /> phoåi khoâng thaáy hình nh toån thöông lao.<br /> Caùc thaêm khaùm caän laâm saøng coù giaù trò<br /> trong chaån ñoaùn:<br /> <br /> => Chuïp X quang phoåi: coù tôùi 60% caùc tröôøng<br /> hôïp coù toån thöông lao phoåi, neân khi chuïp X quang<br /> phoåi thaáy toån thöông lao coù theå giuùp cho höôùng chaån<br /> ñoaùn. Theo Chen W.S(8) laø 66,7%, Puri A.S(10)laø 66%.<br /> Tuy nhieân nhieàu tröôøng hôïp toån thöông phoåi khoâng<br /> ñieån hình laøm nhaàm vôùi ung thö di caên. Trong 40%<br /> tröôøng hôïp coøn laïi do khoâng thaáy toån thöông lao phoåi<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> thì chaån ñoaùn raát khoù. Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi coù<br /> 43,4% caùc tröôøng hôïp coù tieàn söû lao phoåi, nhöng khi<br /> chuïp phim phaùt hieän tôùi 52% tröôøng hôïp coù toån<br /> thöông ôû phoåi, trong ñoù 5% nghi ngôø toån thöông ung<br /> thö di caên ôû phoåi neân nhöõng tröôøng hôïp naøy chaån<br /> ñoaùn laø ung thö.<br /> => Chuïp X quang buïng khoâng chuaån bò: trong<br /> moät soá tröôøng hôïp coù theå thaáy hình nh voâi hoaù haïch<br /> maïc treo, tuy daáu hieäu naøy khaù hieám(1). Caàn phaân bieät<br /> vôùi soûi ñöôøng maät, soûi heä tieát nieäu. Tuy nhieân trong<br /> nghieân cöùu naøy chöa thaáy coù tröôøng hôïp naøo coù toån<br /> thöông haïch voâi hoaù nhö y vaên moâ taû.<br /> =>Chuïp X quang coù chuaån bò, trong ñoù chuïp<br /> bôm thuoác caûn ñaïi traøng hoaëc chuïp ñoái caûn quang<br /> keùp, coù theå thaáy caùc hình aûnh ñieån hình cuûa toån<br /> thöông lao. Caùc hình aûnh nhö “ ñuoâi cuû cai “, daáu<br /> Stierlin, Fleischner(1,6,14,17)... neáu nghieân cöùu kyõ seõ<br /> höôùng tôùi toån thöông lao ruoät. KapoorV.K(16) thaáy<br /> Xquang coù theå chaån ñoaùn tôùi 2/3 caùc tröôøng hôïp lao<br /> ruoät. Tuy nhieân nhöõng hình nh coù caét cuït, coù bieán<br /> daïng cuûa manh ñaïi traøng khoâng theå loaïi tröø moät toån<br /> thöông aùc tính, hay coù toån thöông lao vaø toån thöông<br /> aùc tính keøm neáu khoâng khaúng ñònh baèng moâ hoïc.<br /> Chuïp transit, neáu thöïc hieän ñöôïc coù theå thaáy ruoät<br /> non heïp nhieàu choã, nhaát laø trong lao hoãng traøng.<br /> Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi ña soá caùc moâ t x<br /> quang chuïp coù chuaån bò khoâng khaúng ñònh ñöôïc toån<br /> thöông lao.<br /> Ñaây laø hai trong soá nhöõng beänh nhaân coù toån<br /> thöông lao ñieån hình treân phim chuïp Xquang coù<br /> chuaån bò, moät chaån ñoaùn tröôùc moå do keát hôïp noäi soi.<br /> <br /> Hình 1: Hình Stierlin<br /> <br /> Hình 2: Ñuoâi cuû caûi<br /> <br /> => Soi vaø xeùt nghieäm teá baøo coù theå khaúng ñònh<br /> lao ruoät tôùi treân 70%(7,9). Theo HanJ.K(14) laø 52%; Puri<br /> A.S(10) laø 80%. Ñaây laø moät trong nhöõng xeùt nghieäm raát<br /> coù giaù trò chaån ñoaùn beänh. Theo keát quaû nghieân cöùu<br /> cuûa chuùng toâi thaáy aâm tính 38,5% do sinh thieát laáy<br /> khoâng ñuùng toån thöông. Neáu keát hôïp soi sinh thieát,<br /> nuoâi caáy moâ seõ cho keát quaû döng tính cao hn. Tuy<br /> nhieân nuoâi caáy vi khuaån treân moâi tröôøng Loweinstein<br /> - Jensen khaù phöùc taïp vaø toán keùm neân khoâng phi côû<br /> sôû naøo cuõng coù theå tieán haønh ñöôïc. Chuùng toâi khoâng<br /> tieán haønh ñöôïc kyõ thuaät naøy neân khoâng coù soá lieäu.<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> 463<br /> <br />