Bệnh trẻ em - Phần 10

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

136
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'bệnh trẻ em - phần 10', y tế - sức khoẻ, sức khỏe trẻ em phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh trẻ em - Phần 10

X. CáC Bệ kHáC ởTRẻEm NH 183. Cúm, trạ thái cúm ng Mỗkhi cháu bé m ệ hoặ số chúng ta không nên ngh ĩngay là cháu b ịcúm. Bệ gì thì ph ảnh ờbác s ĩ i t c t, nh i xác đ vì có nhiề b ệ khác nhau cùng có nhữ tri ệ chứ ban đ u giố như cúm: ớ lạ run, ị ầ nh u nh ng u ng ng n nh, thân nhiệ tǎ m ặ đ , họ khô, đ lư và chân tay. Hiệ tư ng ho càng ngày càng nhiề không t ỏ ng nợ t ng, au ng u phả là triệ chứ c ủ cúm. Đ sốtrẻem h ễb ệ là ỉ chả và nôn, cứ24 giờhay 48 gi ờlà lạsố cao i u ng a a nh a y it mộ lầ t n. Khi đ xác đ là cháu bé b ị ị cúm, bác sĩ ẽyêu c ầ phả đ cháu nằ nghỉạgi ư ng trong thờ gian iể ờ ã nh s u m ti i mộ vài ngày. Nên cho cháu uố nhiề nư c trái cây, nư c chanh. ớ ớ t ng u Trong thờ gian có d ị bệ tránh đ các cháu bị nh, mệ và tậ trung n ơ đ ngư i. ể lạ ờ i ch nh, t p i ông Nế bà mẹbịcúm, nên đ ngư i khác sǎ sóc con mình. Khi cầ cho con bú, nên đ khấ trang. ể ờ u n n eo u Đ i vớ các tr ẻthơ bệ cúm có thểgây ra nhiề biế chứ từviêm tai, mũ họ tớ viêm phếquả ối , nh u n ng i, ng i n, viêm phổ ho, hen t ớ đ khó th ở iộ i, . Việ tiêm chủ chố bệ cúm cho các cháu hi ệ nay chư th ự hiệ đ ợ rộ khắ như rấ c ầ n ư c ng c ng ng nh n a c p ng t n đ i v ớ các cháu có th ểtrạ yế và hay có bệ tai-mũ họ ối ng u nh i- ng. 184. Bệ ban đ nh ào Bệ ban đ do vi rút gây ra là b ệ hay lây, có thểthành nhữ dị nhỏvềmùa thu và mùa đ nh ào nh ng ch ông. Bệ thư ng gặ ởtrẻem dư i 3 tuổ bỗ nh iên bịố cao trong nhiề ngày. Tớ ngày th ứ4, thứ5, Bé ờ ớ nh p i, ng st u i có thểkhỏ số đ ng thờ khắ ngư i Bé nổban đ trong vài giờhoặ mộ hai ngày. i t, ồ ờ ỏ i p i c t, Tuy nhữ lúc số cao, cháu bé có thểbị gi ậ như bệ này chỉ mộ bệ nhẹ ng t co t, ng nh là t nh . 185. Chứ ban xuấ huyế. ng t t Chứ ban xuấ huyế có đ c để các vế đ đ cỡn ổcách nhau trên da, đ khi thành từ m ả ặ i m: t ỏủ ng t t i ôi ng ng rộ do máu thoát ra từ các mạ li ti (mao m ạ d ư i da t ạ thành. Cháu bé bị xuấ huyế đ khi ớ ng ch ch) o ban t t ôi số ch ả máu cam, đ ng ư i v.v... ờ , y au Chứ ban xuấ huyế có th ểliên quan đ n sựgi ả s ốlư ng nhữ tiể cầ trong máu, làm rố loạ sự ế ợ ng t t m ng u u i n đ máu - hoặ do sựhư hạcủ chính nh ữ mao m ạ d ư i da làm máu thoát ra đ ợ ớ ư c. ông c ia ng ch Nguyên nhân củ chứ ban xuấ huyế có th ểdo nhiễ trùng (vi trùng màng não cầ hoặ virút (bệ a ng t t m u), c nh sở bệ t ǎ đ n bào...) hoặ do chấ đ c trong thuố mà cơthểcháu ph ả ứ lạ Chứ này còn là i, nh ng ơ tộ c c n ng i. ng biể hiệ củ mộ sốb ệ nghiêm trọ vềmáu do t ổ th ư ng c ủ tủ xư ng gây ra. ơ ayơ u na t nh ng n ởTRẻSƠ SINH - Các cháu s ơsinh ra đ i sau mộ cuộ đ khó củ bà mẹ có thểcó các n ố đ trên ờ cẻ tỏ t a , mặ đ là nhữ m ạ máu nh ỏbị ỡ Hi ệ tư ng này sẽqua đ không có gì đ nợ áng lo ngạ Kểcảhiệ t: ó ng ch v. i i. n tư ng xuấ huyế nhỏtrong lòng trắ mắ cũ v ậ ợ t t ng t ng y. Nế chứ này đ đ vớ hi ệ tư ng giả đ k ểsốl ư ng ti ể cầ trong máu thì phảchú ý xem cháu nợ ợ u ng i ôi i m áng uu i có bị ứ nhiễ trùng sơsinh không. ch ng m
PHáT BAN Vì Bệ Đ MàNG óC - Nế cùng vớ hi ệ tư ng phát ban, cháu lạsố thì phảnghĩ nợ NH AU u i it i ngay tớ mộ tổ thư ng ởmàng óc... và phả đ a cháu t ớ bác sĩ ặ vào b ệ vi ệ ngay. ơ iư i tn i ho c nh n PHáT BAN DO Dạ Bệ TH ấ - Th ư ng thấ ởcác chi d ư i. Nế phát ban kèm theo hiệ tư ng ờ ớ nợ NG NH P y u đ vùng b ụ thì phảngh ĩớ trẻbịồ ruộ ho ặ có liên quan t ớ thậ nh ấ là khi n ư c ti ể có máu ớu au ng i ti l ng t c i n, t và anbumin. Cũ có nhữ trư ng hợ phát ban có gi ả sốlư ng tiể cầ mà ch ẳ có nguyên nhân ờ ợ ng ng p m uu ng gì cả. Chứ phát ban nói chung thư ng khỏ sau vài tuầ chữ trị ư c ũ có nhữ trư ng hợ kéo dài ờ ờ ng i n a . Nh ng ng ng p tớ 5-6 tháng: đ là chứ phát ban mãn tính. Việ chữ tr ị ấ nhiề công sứ hơ i ó ng c a mt u c n. 186. Bệ tinh hồ nhiệ nh ng t. Bệ tinh hồ nhi ệ do mộ loạliên c ầ trùng tán huyế gây ra. Hiệ nay bệ này hi ế thấ và cũ nh ng t t i u t n nh m y ng không còn nguy hiể nh ưxư Th ờ gian ủbệ từ4 tớ 5 ngày. Các cháu bị ệ đ t ngộ số cao, đ b nh ộ m a. i nh i tt au họ và có hạ ởcổ chóng m ặ và nôn ói. ng ch , t Ngư i mẩ đ rấ nhanh, nhữ nố m ầ đ nố nhau thành từ m ả rộ có nhữ đ ờ viề ờ nỏt uỏi ng ư ng ng t ng ng ng, n không đ u, bắ đ u từcổnách, khuỷ tay rồlan ra toàn thân kểcảmặ trừvùng miệ và m ắ Đ c biệ ề tầ t. ặ u i t, ng t chỉ vài ngày lư i củ cháu b ị ệ có màu đ t ư i như mầ trái dâu. ỡa ỏơ sau b nh u Nế không có biế ch ứ b ệ thuyên giả trong vòng vài ngày: thân nhi ệ xuố các mả đ lặng ỏ n u n ng, nh m t ng, mấ Khoả 2, 3 tu ầ sau, da bắ đ u bong, nhấ là ởbàn tay và bàn chân có th ểbóc thành mả vả tầ t. ng n t ng y. Nhữ biế chứ củ bệ này, ngày xư r ấ nguy hiể như g nay hầ như không còn nữ nhờtác ng n ng a nh at m n u a dụ hữ hiệ củ thu ố penicilline đ i vớ các trùng streptocoque. ối ng u ua c Nhữ biế chứ n ế có, thư ng tác đ ng tớ thậ và khớ Khi bị ệ ngư i ta thư ng xét nghi ệ ờ ộ ờ ờ ng n ng, u i n p. b nh, m nư c tiể đ xem có anbumin trong thành phầ không. ớ uể n Hiệ nay ít gặ nhữ tr ư ng hợ bệ này ởtrạ thái nặ Mộ sốtrư ng hợ nhẹxả ra trong thờ ờ ờ n p ng p nh ng ng. t p y i gian ngắ vớ các triệ chứ đ bi ế nh ư bệ dễlây lan, đ họ xét nghiệ thấ có vi trùng ni u ng ã t : nh au ng, m y streptocoque trong mẫ tếbào lấ ởhọ ra; bong da chân, tay. u y ng 187. Bệ bạ li ệ nh i t. Trư c đ bệ bạli ệ là mộ bệ thậ đ ớ ây, nh i t t áng sợvì b ệ có th ểgây biế ch ứ t ứ thì làm cho không t nh nh n ng c thởđ ợ hoặ sau này làm trẻem bị cơvà b ạliệ Ngày nay, bệ này gầ nhưkhông còn ởcác ư c, c teo i t. nh n nư c mà trẻem đ ợ uố thuố ng ừ hay tiêm phòng b ệ này cùng v ớ mộ sốb ệ khác nữ ớ ư c ng c a nh i t nh a. Vậ nên làm gì đ i vớ các cháu nhỏn ơ còn dị bệ ối ch nh? Có nhiề trư ng hợ ờ y, i u p: - Trẻem đ đ ợ tiêm phòng bệ trong vòng 2-3 n ǎ trởlạ đ không phả lo ngạgì. ã ưc nh m i ây: i i - Trẻem mớ tiêm mộ l ầ c ầ tiêm ngay lầ nữ hoặ uố thuố cho đ liề ủ u. i t n: n n a c ng c - Trẻem ch ư tiêm hoặ uố thuố phòng bệ đtiêm và uố thuố ngay. a c ng c nh: i ng c Sau ngày tiêm hay uố thuố 8 ngày, thuố s ẽcó tác dụ Như cầ phả tiêm hoặ uố thuố tiế ng c c ng. ng n i c ng c p, đ ng k ỳ ạ đ liề l ư ng. h n, ủ u ợ ú
Các cháu mắ bệ s ẽcó các triệ ch ứ nôn ói hoặ các biể hi ệ khác c ủ sựrố loạ tiêu hóa, số c nh u ng: c u n a i n t, đ trong chân, trong tay, đ đ u, họ đ . au ầ ng ỏ au Hãy cho cháu nằ nghỉ đ n thoạ ngay cho bác sĩhoặ đ a cháu vào bệ vi ệ và iệ cư m i , nh n. 188. Bệ đ u mùa. nh ậ Theo tổch ứ s ứ khỏ th ếgiớ (OMS) thì bệ đ u mùa ngày nay gầ như không còn nữ Đ là vì vi ệ nh ậ cc e i n a. ó c tiêm phòng bệ đ đ ợ tiế hành trên khắ thếgiớ và mỗ khi phát hiệ bệ ngư i ta đ biế cách ly nh ã ư c n ờ p i i n nh, ã t ngư i b ệ n ơ có dị b ệ v ớ mọng ư i. ờ nh, i ờ ch nh i i Tuy vậ ởmộ sốn ư c có đ u kiệ v ệsinh kém, chứ bệ này vẫ có th ểxả ra và chỉ ầ m ộ ớ iề y, t n ng nh n y cn t ngư i ởn ơ bệ di chuyể tớ nơ khác s ẽlàm cho nơ đ có d ị bệ Như nhờcó sự kiể soát ờ i nh nii ió ch nh. ng m ngặ nghèo ởbiên gi ớ vềy tếnên hiệ tư ng này cũ ít khi x ả ra. Trên th ếgiớ mỗlầ ởđ có bệ nợ t i ng y i in âu nh này là ngư i ta lạthông báo rộ đ khắ các n ơ và m ọng ư i lạtiêm chủ đ phòng bệ ờ ời ng ể i ng i p i, i nh. ởPháp, ngư i ta không còn ch ủ ngừ b ệ này n ữ nh ư nh ữ ng ư i di du lị sang các n ư c ờ ờ ớ ng a nh a, ng ng ch khác vẫ đ ợ khuy ế cáo nên tiêm chủ đ phòng ngừ n ưc ng ể n a. CHú ý - Nh ữ tr ẻem đang bị ứ d ị ng (eczema) không nhữ không đ ợ tiêm phòng bệ mà ng a ứ ưc ng ng nh cũ không đ ợ tiế xúc vớ các tr ẻem nào vừ tiêm phòng b ệ ưc p ng i a nh. Không tiêm chủ phòng b ệ cho các cháu đ có b ệ ngoài da hoặ bệ th ậ b ệ th ầ kinh, ng nh ang nh c nh n, nh n bệ đ màng óc, viêm não. nh au Vắ xin ng ừ b ệ đ u mùa đ khi có th ểgây nhữ bi ế chứ ở da và não. Đ y c ũ l à mộ lý do đ a nh ậ ấ ng ể c ôi ng n ng t ngư i ta không tiêm ch ủ th ư ng xuyên nữ khi thấ có th ểbỏqua đ ợ ờ ờ ư c. ng a, y 189. Thủ đ u. yậ Thủ đ u là bệ nổmụ hay gặ nhấ ởtrẻem. Bệ này rấ dễlây nên h ầ như không cháu nào tránh yậ nh i n p t nh t u khỏb ệ Bệ này do ti ế xúc trự ti ế do nư c bọ và nhữ v ả m ụ Sau khi tiế xúc vớ nguồ lây ớ i nh. nh p c p, t ng y n. p i n bệ t ừ14-15 ngày, sẽcó các triệ ch ứ chóng mặ và s ố nhẹ Đ c biệ là ng ư i n ổmụ b ắ đ u ở .ặ ời n, t ầ nh u ng: t t t thân, rồ đ n m ặ quanh miệ và da đ u. Nh ữ m ụ nhỏđ vài milimét, có ch ứ mộ chấ lỏ bên iế ầ ộ t, ng ng n a t t ng trong, sẽkhô l ạsau 48 gi ờvà hình thành mộ cái vẩ Chừ 5-6 ngày sau, vẩ s ẽbong ra đ lạ trên da ểi i t y. ng y mộ cái s ẹ lâu đ vài tu ầ Nhữ mụ nhỏcó chứ virrút bên trong nên dễlây sang các cháu khác. ộ t o n. ng n a Hiệ tư ng mụ nổ lên kéo dài 2-3 ngày, gây ngứ khiế các cháu muố gãi làm xư c da, gây nhiễ nợ ớ ni a n n m trùng và các mụ lâu đ v ẩ Thông th ư ng, sau 15 ngày ph át bệ thì các cháu khỏ ờ n óng y. nh i. Thủ đ u là bệ nhẹ Trư ng hợ m ụ n ổnhiề các cháu có th ểb ị ố cao như rồcơ số s ẽqua yậ ờ nh . p ni u, st ng i n t đ C ũ đ khi có tr ư ng hợ b ệ ả hư ng t ớ vùng tiể não và hệth ầ kinh làm cháu bé đ lả đ o ờ ở ioả i. ng ôi p nh nh i u n trong thờ gian bệ đ nh ang phát triể Bệ có thểkéo dài thêm m ộ ít nh ư cũ khỏsau vài tu ầ i n. nh t ng ng i n. Trong thờ gian cháu bé b ị ủ đ u, việ chính là giữgìn vệsinh cho cháu: c ắ móng tay và gi ữsạ th y ậ i c t ch, không đ cháu gãi đ tránh nhiễ trùng da và lây lan sang cháu khác, mặ quầ áo r ộ và nhẹ Không ể ể m c n ng . cầ xoa phấ và chỉắ sau khi đ hế mụ Nế cầ chỉ thu ố sát trùng lên nh ữ v ẩ hoặ mụ to n n tm ãt n. u n, bôi c ng y c n nhấ Bác sĩ thểcho các cháu u ố m ộ ít thuố an th ầ đ cháu dễngủ khỏqu ấ và gãi vì ng ứ nể t. có ng t c , i y a. Khi khỏhẳ cháu mớ đ ợ t ớ trư ng ho ặ nhà tr ẻ i ưc i ờ i n, c . 190. Bệ thiế máu (còn gọ là bầ huyế nh u i n t).
Nế b ạ thấ mặ con mình bị nhợ xin ch ớvộk ế luậ cháu bị ế máu. Bở vì nhiề khi mầ da t ự un y t tái t, it n thi u i u u nhiên củ cháu là như vậ Tố nhấ là cho cháu t ớ mộ bác sĩ a y. t t i t . Màu da chỉ mộ phầ cầ phả nhìn màu củ môi, l ợ lậ mí mắ coi bên trong mí: nế màu s ắ các là t n, n i a i, t t u c phầ này nhợ nh ạ thì ch ắ cháu bé bị ế máu rồ Chứ này còn kèm theo các triệ ch ứ mệ mỏ n t t c thi u i. ng u ng: t i, ngư i có vẻlờđ , uểo ả kém hoạ đ ng, không ch ị ǎ ờ ờ tộ i, u n. Máu củ các cháu kém đ hơ bình th ư ng vì thi ế huyế s ắ tố mộ thành phầ quan tr ọ nhấ củ ỏn ờ a u tc, t n ng ta hồ c ầ có ch ứ g ầ nhưtoàn bộchấ s ắ trong cơthể Huyế sắ t ốcó nhiệ v ụmang ôxy t ừphổt ớ ng u an tt . tc m ii các tếbào c ủ các mô. a Các cháu bé từ4 tháng tuổ trởđdễb ị ắ bệ h này do việ nuôi dư ng không đ chấ s ắ Tạ sao ? ỡ ủ t t. i i mc n c i Vì sữ không cung cấ đ chấ sắ cho các cháu. pủ t t a Vậ t ấ c ảcác cháu bé chỉnuôi bằ sữ đ u bị ứ thiế sắ chǎ ng a ề ch ng ng? Không phả Khi đ ợ sinh ra, ưc yt ut i. các cháu đ mang sẵ trong ng ư i mộ lư ng chấ sắ cầ thi ế củ mẹtruyề cho rồ Như có nh ữ ờ tợ ã n ttn ta n i. ng, ng trư ng hợ đ c biệ nh ưcác cháu sinh đ sinh ba phả cũ chia nhau mộ lư ng chấ sắ c ủ mẹ ờ pặ tợ t ôi, i ng tta chẳ hạ Ngoài ra, khi các cháu bị m, bị ch ả b ị ệ thiế huyế sắ tốdo di truyề hoặ uố ố ng n. tiêu y, b nh u tc n c ng thuố làm m ộ sốhồ huyế cầ bị diệ chán ǎ nên l ư ng sắ đ ợ ti ế tếkhông đ cho cơthể ợ t ưc p ủ c t ng t u tiêu t, n . Đ i vớ các cháu bé mớ sinh, các bà mẹnên chú ý tớ màu phân củ Bé. Nế màu nhợ nh ạ là có v ấ ối i i a u t t n đ! ề 191. Chứ cao huyế áp. ng t Trẻem kểcảcác cháu s ơsinh cũ có thểb ị ứ cao huy ế áp, dù tr ư ng hợ này hiế Nguyên ờ ng ch ng t p m. nhân bệ có thểdo thậ có vấ đ , hoặ không xác đnh đ ợ nề ị ư c. nh n c Đ huyế áp cho các cháu bé rấ khó vì các cháu hay cự quậ Tuy vậ càng ngày các bác sĩ àng chú o t t a y. y, c ý tớ việ này và thư ng phảlấ sốđ củ các cháu ởtrạ thái nghỉ ơ thoảmái, không sợhãi, đ ờ ể i c iy oa ng ng i, i so vớ các s ốđ mẫ củ từ l ứ tu ổ chiề cao củ Bé trai hay Bé gái. i o u a ng a i, u a 192. Bệ ư ch ả máu (bệ huyế hữ nh a y nh t u) Nguyên nhân bệ ư ch ả máu là do cơthểthiế mộ s ốyế tốcầ thi ế cho s ựđ máu (có nhiề nh a y u t u n t ông u thểbệ trong sốđ th ểbệ ư ch ả máu A là thư ng th ấ nhấ Chỉ các Bé trai bị ệ này mặ ờ nh; ó nh a y y t). có b nh c dù bệ đ ợ truyề cho Bé từcác bà m ẹkhông bị ệ nh ư c n b nh. Nhữ triệ chứ củ b ệ bắ đ u từđ tuổcháu bé bi ế đ m ộ v ế thư ng nh ỏnhưbị ứ tay cũ ng a nh t ầ ội ơ đt ng u t i: tt ng gây chả máu mãi. Hiệ t ư ng chả máu còn có thểxả ra bên trong cơthể đ c biệ ởcác khớ như nợ ,ặ y y y t p đ u g ố Nế không đ ợ biế t ừtrư c, nhữ hiệ tư ng chả máu ngoài và trong cơth ểcó thểdẫ tớ ầ i. ưc ớ nợ u t ng y ni nhữ biế ch ứ nguy hiể ng n ng m. Đ chữ trị ệ c ầ truyề nhiề lầ cho bệ nhân các loạ máu tư i, huyế tư ng hoặ máu có các ể ơ tơ a b nh, n n un nh i c yế tốđ máu. Th ư ng cầ phảcó các nhóm bác sĩ ờ chuy ên ngành đ theo dõi, chữ trị đ i phó ể a và ố u ông n i vớ các biế chứ c ủ b ệ i n ng a nh. Cháu bé bị ệ c ầ phả đ ợ luôn luôn b ả vệvà tuyệ đ i không tiêm chích b ắ thị i ưc tố b nh n o p t. 193. Bệ nhiễ ký sinh trùng Toxoplasme. nh m Bệ này gây ra b ở mộ loạ ký sinh ởthị ư chín. Trẻem có thểbị ệ do ǎ thị ư n ấ kỹhoặ nh i t i t ch a b nh n t ch a u c do mẹđ bị ệ này khi mang thai r ồtruyề lạcho con. Bệ có các triệ chứ như s ố n ổhạ ã b nh i ni nh u ng : t, i ch,
mệ m ỏ đ bắ th ị đ khi da b ị ẩ đ . Trẻem đ b ị ệ mộ lầ thì sẽđ ợ miễ nhiễ Bở vậ mn ỏ ưc t i, au p t, ôi ã b nh tn n m. i y, nế các Bé gái đ b ị ệ lúc nh ỏthì sau này, khi các cháu t ớ tuổsinh nở c ơthểcháu đ đ ợ miễ ã ưc u ã b nh i i , n nhiễ nên không lây sang con cái nữ m a. Nhiề ngư i mắ bệ mà không bi ế nên có tớ 85% phụn ữcó máu miễ nhiễ vềbệ này. ờ u c nh t, i n m nh 194. Phân không bình thư ng ờ Trừtrư ng hợ cháu bé đtáo hoặ đ tư t, còn nhữ ngày bình thư ng, phân cháu có thểnhưth ếnào ờ ciớ ờ p i ng ? PHÂN Mề íT - Chứ tỏsựtiêu hóa bình thư ng. ờ M, ng PHÂN Có CHấ NHầ TRắ HAY XANH - Rốloạ tiêu hóa hoặ Bé b ị ổmũ N ế sự hô hấ cháu T Y NG i n c s i. u p vẫ bình thư ng mà lạ đphân nhầ thì cầ phảnói cho bác s ĩ ế vì cháu có th ểbịố loạ ngay ở ờ n ii y n i bi t ri n màng nhầ củ ruộ ya t. PHÂN Có Mủ- Nế trong chấ nhầ lẫ trong phân, có c ảmủthì cháu đ bị ã viêm ởmộ bộphậ nào đ u t yn t n ó củ cơquan tiêu hóa. Mủlà các bạ huyế cầ các vi trùng đ ch ế l ẫ vớ các mả niêm m ạ bị a ch t u, ã tn i nh c bong ra. PHÂN Có MáU - Nế b ạ thấ tã hay trong "bô" c ủ cháu bé có máu, ho ặ rõ h ơ là có máu chả ởh ậ un y a c n y u môn củ cháu bé ra, cầ phả đ a cháu tớ bác sĩ iư ngay. N ên giữtã lạvà lấ mộ ít phân trong bô vào a n i i y t mộ lọnhỏđ r ử sạ mang t ớ b ệ việ đ làm xét nghiệ nể t ã a ch, i nh m. Nế cháu bé vẫ khỏ bình thư ng, không s ố thì trong đ ạ trự tràng có thểcó mộ cụ thịthừ (pô ờ u n e t on c tct a líp). Bác sĩ ẽgi ảquy ế bằ m ộ cuộ phẫ thu ậ nhỏ s i t ng t c u t . Việ lấ nhiệ đ cho cháu bé bằ đ ờ hậ môn c ũ có khi làm tr ự tràng bị ư ng nhẹ(dù nhiệ tộ ng ư ng u th ơ cy ng c t kếkhông bị ỡ V ế th ư ng nh ưvậ c ũ mau lành. ơ v ). t y ng Ngoài ra còn có các nguyệ nhân khác nh ư cháu bé đtáo, đt ư t, làm ruộ bịổ th ư ng nh ẹ Tr ư ng iớ ơ ờ n : i t tn . hợ này, phả chữ b ệ táo hay đt ư t. iớ p i a nh Mộ khảnǎ nữ cũ có thểxả ra là cháu bị ng ruộ lồ t ng a ng y t. * PHÂN XANH - Phân xanh không hẳ là đề đ i u áng lo ngạvì ch ỉ ểhiệ việ di chuy ể quá nhanh c ủ n i th n c n a chấ th ảqua ru ộ làm cho phân không đ thờ gian có đ ợ mầ bình thư ng. Hơ n ữ nên chú ý r ằ ủi ưc ờ t i t, u n a, ng việ ôxy-hóa củ phân trong không khí ngoài tr ờ c ũ có th ểlàm phân c ủ ch áu bé có màu xanh. c a i, ng a PHÂN XáM - Cháu bé ǎ sữ bò cô đ c có th ểlàm cho phân có màu xám. ặ na PHÂN Mầ Nhạ HO ặ Mầ TRắ - Phân mầ trắ có th ểlà biể hi ệ củ gan hoạ đ ng y ế có tộ U T C U NG u ng u na u, bệ gan ho ặ t ắ ố m ậ ởcác tr ẻsơsinh. nh c c ng t PHÂN Có Mầ Sắ - Rau, c ủcả đ ờ cà rố đ u làm cho phân có m ầ sẩ c ủ chúng. Ch ấ sắ làm i ư ng, tề U C uca tt phân có màu đen. Nế b ạ thấ phân củ cháu bé khác thư ng, nên lấ m ẫ và mang t ớ bác s ĩ ểnế cầ thì làm xét ờ đun un y a y u, i nghiệm. 195. Nhiễ đ c chì. mộ
Trong các phòng ở lâu không sang sử sơ bằ loạ sơ có ch ấ chì trong thành ph ầ các cháu nh ỏ a, n ng in t n, có thểcho nhữ mả sơ b ị nh n bong vào miệ và bị ễ đ c chì. Triệ chứ củ hiệ tư ng nhi ễ nhi m ộ nợ ng ng u ng a m đ c chì là: đ bụ đtáo hoặ đ tiêu chả rốlo ạ thầ kinh, th ấ ngư i hố hoả b ị gi ậ b ị ộ ờt au ng, i ci y, i n n y ng, co t, thư ng t ổ vềth ậ và máu. ơ n n Việ chữ trị mụ đ lo ạchì ra khỏ cơthểqua nư c tiể ớ u. c a có c ích i i 196. Bệ số n ổ h ạ hay bệ tǎ b ạ c ầ đ n nhân nhiễ trùng. nh ng ch u ơ nh t i ch, m Các trẻsơsinh ít khi mắ bệ s ố nổ hạ các cháu l ớ hay m ắ bệ này h ơ c nh t i ch, n c nh n. Các cháu mắ bệ bị ố và nổ hạ ở cổ ởnách, ởháng. c nh s t i ch , Muố xác đ đ là cháu đ b ị ệ này, phảlàm xét nghi ệ ởphòng thí nghi ệ (th ửnghiệ ph ả ị úng n nh ã b nh i m m m n ứ Paul-bunel). Bệ thuyên giả mau như ngư i bệ còn thấ m ệ m ỏtrong nhi ề tu ầ ờ nh ng nh m ng y t i u n. 197. Số thư ng hàn. ơ t Nư c u ố sữ kem, nư c đ hảsả (cua, sò, ố đ u có thểlà nguyên nhân gây bệ s ố th ư ng ớ ớ á, i n c...) ề ơ ng, a, nh t hàn, nhấ là v ềmùa hè. t Bệ thư ng hàn có các triệ chứ nhưsau: m ớ đ u số như nhiề bệ khác; rồkhông mu ố ǎ ơ iầ t nh u ng u nh i n n, nôn, đ bụ tiêu chả ( ởtrẻem, hi ệ tư ng tiêu chả có thểkhông xả ra). Thân nhiệ có th ểlên cao nợ au ng, y y y t o tớ 40 C và không thuyên giả mặ dù đ chữ tr ị ưnhữ lầ số khác, đphân l ỏ sứ khỏ suy i m c ã a nh ng n t i ng, c e sụ nhanh. p Khi thấ cháu bé s ố cao, chắ các bạ phả mờ bác sĩớ ngay. Nế nghi là số thư ng hàn, bác sĩ ẽ ơ y t c n i i ti u t s yêu cầ cho cháu nằ b ệ vi ệ Hiệ nay, đ có nhiề loạ thuố kháng sinh rấ hiệ nghiệ đ i vớ mố i u m nh n. n ã u i c t u bệ th ư ng hàn. Tuy vậ sau khi kh ỏbệ thờ gian phụ h ồ đ ợ hoàn toàn s ứ khỏ r ấ lâu. Bệ ơ c i ưc nh y, i nh, i c et nh thư ng hàn th ư ng làm cho ngư i bệ mấ nhiề sứ khỏ kh ỏrồ như vẫ yế và gầ ơ ờ ờ nh t uc e, ii ng n u y. Nế b ạ sợcháu bé hoặ chính bạ có thểbị ễ bệ vì bạ sắ đ du lị t ớ mộ nơ mà đề kiệ un c n nhi m nh, n pi ch i ti iu n vệsinh không đ ợ đ m bả lắ hãy chích cho mình và cho cháu bé li ề thuố phòng bệ thư ng ưc ả ơ o m, u c nh hàn. Liề thu ố s ẽphảchích làm 4 l ầ mỗlầ cách nhau 15 ngày, lư ng thuố l ầ sau nhi ề h ơ lầ ợ u c i n, in cn u nn trư c. Chích m ộ l ầ r ồnǎ sau mớ chích lạ Lầ th ứ3 cách lầ thứhai 5 nǎ Chích thuố đ và có ớ tni m i i. n n m. c au thểbị ố s t. Hiệ nay, việ chích thu ố ng ừ b ệ th ư ng hàn không đ ợ chú ý lắ như các bác sĩ ẫ khuyên ơ ưc n c c a nh m, ng vn mọng ư i nên chích ngừ mỗkhi có d ị b ệ hoặ cầ phả đra n ư c ngoài. ờ ớ i a i ch nh cn ii Trẻem ch ỉ ti ế t ụ tớ trư ng sau khi khỏ bệ đ ợ 20 ngày trởđ Nế muố tớ s ớ hơ cầ có ờ i nh ư c nên p c i i. u nim n, n chung kế quảhế trùng bệ ởphân, sau khi thửphân 2 l ầ mỗ lầ cách nhau 8 ngày. t t nh n, in Các cháu chung số trong cùng gia đ vớ cháu bị ệ không c ầ thi ế phả nghỉ ọ ng ình i b nh, n t i h c. 198. Hộ chứ Đ (Down). i ng ao Hộchứ do hiệ tư ng dị ạ nhi ễ sắ th ểởcặ nhiễ s ắ th ể21, đ nợ áng lẽcó 2 nhiễ s ắ th ểthôi i ng d ng mc p mc mc thì lạ có tớ 3. Sựd ị ạ này dẫ tớ hậ quảcháu bé bị ậ phát tri ể vềtrí khôn, có mộ sốd ị t tậ i i d ng niu ch m n t bẩ sinh nh ấ là ởtim, và mộ vẻmặ đ c bị hai lông mày xế ngớngẩ vì chậ hiể tặ ệ m t t t, ch, n m u.
Ngư i bị ộchứ này cũ nhưngư i bịậ nguy ề Các b ậ bốmẹnên liên lạ vớ nhữ tổchứ ờ hi ờ tt ng ng n. c ci ng c nhân đ o, nhữ tr ư ng, l ớ dành riêng cho các cháu đ đ ợ sǎ sóc đ c b ị ạ ờ ể ưc n ặệ ng p t. Nguyên nhân hộchứ này chư đ ợ rõ, như hay thấ ởcác tr ẻem sinh ra khi mẹđ vư t quá tuổ a ưc ãợ i ng ng y i 40. 199. Bệ sở nh i. Bệ s ở do vi rút gáy ra, th ư ng gặ ởcác cháu bé trên 1 tu ổ có th ểcó dị vào mùa xuân. Sau khi bị ờ nh i p i, ch lây nhiễ t ừ10 tớ 15 ngày, các cháu bé có các triệ chứ như ho, số Hiệ tư ng ho củ bệ s ở có nợ m i u ng : t. a nh i đ c để làm giọ g cháu bé khàn khàn và làm ràn rụ nư c mắ ặ im aớ n t. Sau mấ ngày b ị ở tai, mặ chân, tay và toàn thân cháu bé có nh ữ nố đ nổ lên, r ồlạ mấ đ ng t ỏ i y s i, t, ii ti khoả 4, 5 ngày sau. Cháu bé khỏb ệ nhanh. Ngày nay, bệ s ở ít khi có b ị ch ứ Tuy vậ ở ế ng i nh nh i n ng. y, nhữ cháu bé s ứ khỏ kém và nhữ bé da đ bệ s ở v ẫ có thểgây ra viêm tai, viêm phếquả ng c e ng en, nh i n n, viêm phổ i. Cháu bé bị ở có thểlây sang cháu khác ởthờ kỳtrư c khi n ổban. Ngư i ta thư ng chủ ngừ cho ớ ờ ờ si i i ng a các cháu từtháng 12 tr ởđ v ì trư c đ Bé c òn giữđ ợ các yế tốmiễ nhiễ trong ngư i do m ẹ ớó ưc ờ i, u n m truyề l ạ Thuố ngừ sở thư ng pha thêm thuố ng ừ bệ quai bịcó thểlàm cháu bé s ố nh ẹ thuố ờ n i. c ai c a nh , t , c chặ đ ợ bệ k ểcảtrư ng hợ cháu bé đ tiế xúc vớ mộ cháu khác bị ệ trong vòng 5 hôm vì n ư c nh ờ p ãp i t b nh, thuố tác dụ g nhanh hơ vi rút các cháu bé dễb ị ệ phổcàng nên tiêm phòng bệ s ở ho ặ dùng c n n b nh i nh i c chấ gammaglobuline đ t ǎ c ư ng tính miễ nhiễ củ cơthể ể ng ờ t n ma . 200. AIDS AIDS là mộ bệ nguy hiể chư có phư ng pháp ch ữ trị ệ quả do vi rút HIV gây ra. Vi rút nà y tấ ơ t nh m, a a hi u , n công vào hệthố miễ nhiễ củ cơthểlàm cho khản ǎ tự bả vệcủ cơthểbị yế tr ầ tr ọ ng n ma ng o a suy u m ng. Mộ ngư i b ị ệ s ẽmang trong máu nhữ kháng thểđ c bị nên khi xét nghi ệ máu củ ngư i ấ ờ b nh ặệ ờy t ng t m a sẽcho kế qu ảdư ng tính. ơ t Mộ phụnữthử máu thấ dư ng tính có 20% khảnǎ truy ề vi rút b ệ cho con trong lúc còn mang yơ t ng n nh thai hay khi sinh nở Sữ m ẹcó thểlà nguồ lây bệ Bở vậ các phụn ữmáu đ dư ng tính không ơ . a n nh. i y, ã nên có mang và càng không nên đ . ẻ Trẻsơsinh có bệ th ư ng thểhiệ rõ từtháng thứ6: s ứ khỏ suy giả ngư phát triể b ị i bị i ờ n, đ lạ nh n c e m, ng các loạb ệ nhi ễ trùng, nhiễ ký sinh trùng hay virút liên quan tớ các b ệ đ ờ hô hấ nhưho; nh ư ng i nh m m i p đ ờ tiêu hóa nh ưtiêu ch ả h ệthầ kinh nh ưđ màng óc, bạ liệ v.v... Bệ thư ng ti ế triể rấ ư ng ờ y; n au it nh n nt nhanh tớ mứ tr ầ tr ọ i c m ng. Các cháu nhỏcòn có th ểmắ bệ này do việ truyề máu t ư i ho ặ các chếphẩ củ máu có nhiễ ơ c nh c n c ma m virút HIV. Ngư i ph ụnữmắ bệ này, c ầ theo nh ữ l ờ khuyên sau đ dù cho lờ khuyên có ph ầ kh ắ nghiệ ờ c nh n ng i ây, i n c t : - Nế là con gái, không nên l ấ chồ u y ng. - Nế lấ chồ không nên có mang. uy ng, - Nế có mang, ph ảs ớ cho ra thai. u im - Nế mu ố gi ữthai, không đ ợ cho con bú sữ mẹ. ưc u n a
Vì, nế b ị ễ bệ đ a trẻchỉ ố đ ợ vài tháng, làm b ốmẹthêm đ buồ Nế không lây bệ u nhi m nh, ứ s ng ư c au n. u nh, thì cháu cũ s ẽsớ bị ồcôi và trởthành m ộ gánh nặ cho xã hộ ng mm t ng i. 201. Quai bị . Thông thư ng, các trẻem ngoài 1 tuổ mớ bị ệ quai bị hay bị mùa đ ờ ông hay mùa xuân. Nế i i b nh , và vào u trư c khi sinh cháu, bà m ẹđ từ bị ệ này thì các em chắ chắ đ ợ miễ nhiễ t ừ6 tớ 7 tháng ớ n ưc ã ng b nh c n m i đ u. ầ Bệ quai bị m ộ bệ lây. Thờ gian nung bệ từkhi mắ bệ t ớ khi có các triệ ch ứ vào kho ả nh là t nh i nh c nh i u ng ng 3 tuầ nh ư bệ có thểlây sang cháu khác trư c khi có triệ chứ bệ h m ấ ngày. ớ n, ng nh u ng n y Triệ ch ứ chính củ bệ là sự phồ lên củ tuyế nư c bọ dư i tai, mộ bên hoặ cả2 bên. Cháu ớt ớ u ng a nh ng a n t c bé nuố khó, đ khi há mi ệ cũ khó. Tuyế phồ l ớ nhấ trong vòng 3 ngày, s ờvào sẽlàm cháu t ôi ng ng n ng n t đ Tớ ngày thứ 5, chỗphồ sẽnhỏd ầ và hế như thờ gian cháu bé bị ố có thểlâu hơ từ 5 - 6 au. i ng n t, ng i st n, ngày kèm theo hiệ tư ng đ đ u, nôn ói và đ vùng bụ nợ au ầ au ng. Bệ có th ểcó các bi ế chứ nhẹ đ c biệ có thểlàm viêm các tinh noãn ở các cháu trai đ tớ tuổ ,ặ nh n ng t ãi i trư ng thành, gây đ đ n. Bở vậ cháu bé có bệ c ầ phả đ ợ cách ly c ẩ th ậ vớ các anh trai và ở au ớ i ưc i y, nh n n ni cảbốn ữ Hiệ tư ng viêm tinh hoàn ít khi ả hư ng t ớ khản ǎ sinh sả không nh ưnhiề ngư i nợ ở ờ a. nh i ng n, u vẫ nghĩ ư c đ tr ớ ây. n Trong thờ gian b ệ khi còn số thì cháu bé còn c ầ phản ằ nghỉạgi ư ng. Nhiề khi cháu hế đ ở ờ i nh, t n im ti u t au mộ bên tai, cháu đ h ế s ố tư ng đ khỏnh ư bệ lạbắ đ u n ổlên ởbên tai kia. ã t t, ở ng nh i t ầ i t ã i Sǎ sóc các cháu b ị quai b ị , nên cho ǎ th ứ ǎ lỏ tránh phảnhai nhiề Đ đ đ bác sĩ thểcho u. ể ỡ au n n c n ng, i có các cháu dùng aspirin theo hư ng dẫ và ch ư m khǎ nóng lên trên chỗphồ ớ ờ n n ng. Các cháu có thểtiêm phòng bệ quai bị ế hợ vớ việ phòng bệ s ở và đ u mùa. Các cháu kh ỏ ậ nh kt p i c nh i i bệ chỉ trởlạ trư ng khi đ h ỏý ki ế củ bác sĩ ờ nh nên i ãi na . 202. Bệ thấ nh p. Nhiề ngư i ngh ĩằ chỉ ngư i già m ớ bị ệ thấ Không đ ờ ờ úng. Trẻem cũ bị ệ này. u r ng có i b nh p. ng b nh Thư ng th ấ nhấ là bệ th ấ kh ớ cấ b ệ này thư ng ít gặ ởtrẻem d ư i 5 tu ổ ởcác cháu có ờ ờ ớ y t nh p p p, nh p i. bệ th ấ các kh ớ bịấ đ , đ sờvào chỗđ th ấ nóng. Mỗlầ bị ệ lâu vài ngày có biế p t y ỏ au, nh p, au y i n b nh, n chứ đ ngạ nhấ là biế ch ứ vào tim. ng áng i t n ng Bệ này do vi trùng liên cầ trùng (streptocoque) gây ra, có thểlà sau mộ l ầ viêm h ọ nh u tn ng. Thuố kháng sinh péniciline rấ có tác d ụ vớ bệ này. c t ng i nh Bệ thấ khớ m ạ tính thư ng có các tri ệ chứ như số cao, có nố đ dư i da vì các m ạ máu ờ tỏớ nh p p n u ng :t ch vỡ có hiệ tư ng tràn dị ởmàng tim. Bác s ĩ ị ệ này b ằ thuố có cortisone. nợ , ch tr b nh ng c Còn mộ dạ khác c ủ b ệ th ấ trẻem g ầ gi ố v ớ bệ thấ khớ ởngư i lớ các khớ b ịổ ờ n: t ng a nh p n ng i nh p p p tn thư ng mộ cách dầ d ầ và từ đ t mộ dầ tớ sựcứ khớ và thành tậ ơ ng ợ t nn tni ng p t. 203. Bệ uố ván. nh n
Chứ bệ nguy hiể chế ngư i này may thay đ có thuố phòng có hiệ quả100%. ởViệ Nam 90% ờ ng nh m t ã c u t trẻem đ đ ợ tiêm phòng bệ uố ván. ã ưc nh n Nhữ vi khuẩ gây bệ uố ván ởkh ắ mọ nơ trong đ t, bụ phân ngư i và súc v ậ Bở vậ khả ấ ờ ng n nh n p i i: i, t... i y, nǎ nhi ễ b ệ đ i vớ mọ ng ư i đ u r ấ lớ nh ấ là ởthôn quê. Vế thư ng không c ầ sâu hay r ộ m nh ố i ờ ề t n, ơ ng i t t n ng, cũ vẫ có thểnhiễ trùng u ố ván. ng n m n Phầ lớ tr ư ng h ợ chỉ giẫ ph ả mộ cái đ rỉ ắ chân vào mộ s ợ dây kẽ gai, bị ộ cái d ằ ờ nn p vì m i t inh , m c ti m mt m đ vào dư i móng tay, bịư c tay vì mộ đ ch ơ cũđ mấ ngày không đ ng đ n... ớ xớ tồ ụế âm i ã y Vế đ t củ côn trùng, vế rǎ củ chó, mèo, đ u có thểlà n ơ xâm nhậ củ lo ạ vi khu ẩ u ố ván. tố a ề t ng a i pa i nn Bở vậ mọvế thư ng dù to hay nhỏcũ cầ phả rử sạ và sát trùng. Khi cháu nhỏb ị ư ng, bác ơ th ơ i y, it ng n i a ch sĩ ẽquyế đ có phả tiêm phòng thêm cho cháu nữ không, dù cháu đ vừ qua mộ đ t tiêm phòng tị tợ s nh i a ãa rồ Đ i vớ các cháu chư tiêm phòng, phả tiêm phòng và theo dõi. Nế cầ ph ảtiêm cho đ liề i. ố i ủ u. a i u n, i TRIệ CHứ Bệ Uố VáN - Từ5 tớ 14 ngày sau khi bị ễ b ệ (sau khi giẫ ph ả đ i inh), đ a ứ U NG NH N i nhi m nh m trẻbị ứ bắ thị đ c bịt là ởcổvà hàm. N ạ nhân toát m ồhôi, càng ngày càng khó mởmiệ khó c ng p t, ặ ệ n ng, nuố đ đ u, đ chân tay, ng ư i run rả hơ số vậ vã rồ bị giậ hoặ uố cong ngư i. Hiệ tư ng t, au ầ au ờ ờ nợ y, i t t i co t cn các bắ th ị ị cứ lan ra toàn thân, cầ phảchuyể ngay cháu bé tớ trung tâm c ấ cứ chuẩ về p t b co ng n i n i p u n uố ván. n 204. Bệ cơ nh . Bệ c ơcó tính di truyề thư ng hay gặ ởcác cháu trai t ừ4 tớ 5 tuổ Dấ hiệ làm cho phả chú ý đ n ờ ế nh n p i i. u u i bệ là: khi cháu ng ồxổ thì rấ khó đ ng lên. ứ nh im t Nguyên nhân bệ chư đ ợ xác đnh. Hiệ nay, ngư i ta đ đ ra đ ợ các phư ng pháp đ ngǎ a ưc ị ờ ãề ưc ơ ể nh n n bệ ti ế triể và b ị trư c c ǎ b ệ c ủ Bé bằ cách xét nghiệ mẫ máu t ừlúc mớ sinh. ế ớ n nh a nh n n t ng m u i 205. Chứ đ t tử hay cái chế bấ ngờ chư giả thích đ ợ củ tr ẻsơ sinh. ng ộ ưc a tt a i Nhữ trư ng hợ trẻem b ị ế bấ ngờthư ng x ả ra trong thờ gian d ư i mộ nǎ tuổ Nguyên nhân ờ ờ ớ ng p ch t t y i tm i. củ hi ệ tư ng này vẫ chư xác đ đ ợ rõ ràng, nh ư hậ quảchắ chắ là mộ nỗbu ồ vô h ạ nợ ị ưc a n a nh ng u c n ti n n cho bốmẹcủ Bé và c ũ l à niề day dứ khôn nguôi cho nhiề thầ thuố a ng m t u y c. Chế bấ ngờđ ợ đ nghĩ là cái ch ế tớ vớ mộ cháu bé đ mạ khỏ mà không tìm đ ợ ưc ị ưc tt nh a tii t ang nh e, nguyên nhân xác đ áng. Nhiề bốmẹb ỗ th ấ con mình m ấ s ắ ngư i mề nh ũ đ tắ thởt ừbao ờ u ng y t c, m n, ã t giờkhông ai hay bi ế ngay trong nôi c ủ Bé. M ộ s ốít trư ng hợ Bé lạ hồ tỉ l ạkhi đ ợ cấ cứ ờ ưc p u t a t p, i i nh i bằ các ph ư ng pháp ph ụ hồsựhoạ đ ng củ tim và s ựhô hấ ơ tộ ng ci a p. Hiệ nay, ngành y họ mớ tạ dựđ oán nhưsau: Khi ng ủ nhị thởcủ các cháu không đ u, có nh ữ ề n c im , p a ng khoả thờ gian ngư th ởquá lâu giữ 2 l ầ hít vào (lâu quá 20 giây) làm suy y ế cảhoạ đ ng củ tộ ng i ng a n u a tim. Hoặ trong bộmáy tiêu hóa, có thểxả ra sự lư thông ngư c chiề c ủ các chấ t ừdạdày vềố ợ c y u ua t ng thự qu ả gây ra nghẹ thở c n, n . Nhữ dư c ph ẩ có tính chấ an thầ gây ngủcũ có thểlà nguyên nhân, vì ả hư ng tớ sự hô ng ợ nh ở m t n, ng i hấp. Từnhữ dựđ oán trên, ngư i ta đ chếra nhữ máy canh chừ các cháu bé khi ng ủ Máy đ ợ đ t ờ ưc ặ ng ã ng ng . tạ giư ng củ cháu bé; khi thấ thờ gian ng ư th ởcủ cháu bé lúc ng ủlâu quá mứ cho phép, máy tự ờ i a y i ng a c đ ng phát hiệ báo đ ng cho ngư i lớ bi ế ộ ộ ờn u t.
Hiệ tư ng chế đ t ng ộ củ các cháu bé hiệ nay vẫ còn là mộ đ tài đ các bác sĩạnhiề n ư c nợ tộ tề ể ớ ta n n ti u quan tâm, nghiên cứu.