Bệnh viêm da nổi cục trên trâu, bò

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Bệnh viêm da nổi cục trên trâu, bò tổng hợp này các thông tin về bệnh, tình hình vaccin, kinh nghiệm ứng phó của các nước, được đánh giá và thảo luận. Đồng thời, các thông tin này phù hợp với tình hình bệnh viêm da nổi cục ở Việt Nam hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh viêm da nổi cục trên trâu, bò

BỆNH VIÊM DA NỔI CỤC TRÊN TRÂU, BÒ Ngô Hoàng Thảo Nhung, Huỳnh Võ An Khang, Nguyễn Phạm Cát Tường, Bùi Thị Thanh Thương Khoa Thú Y - Chăn nuôi, Trường Đại học Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh GVHD: ThS. Đặng Hoàng Đạo TÓM TẮT Bệnh viêm da nổi cục (LSD: Lumpy Skin Disease) là một bệnh truyền nhiễm ở trâu bò, không gây bệnh cho người và động vật khác. Bệnh thường xảy ra theo mùa, chủ yếu ở những tháng có thời tiết ấm, gây thiệt hại về năng suất đối với bò sữa và bò thịt, ngoài ra còn giảm khả năng sinh sản, sảy thai, tổn thương da, ảnh hưởng đến kinh tế người chăn nuôi. Mặc dù, bệnh đã có vaccin phòng bệnh, những còn thiếu rất nhiều thông tin về các biện pháp phòng ngừa, kinh nghiệm ứng phó. Trong bài viết tổng hợp này các thông tin về bệnh, tình hình vaccin, kinh nghiệm ứng phó của các nước, được đánh giá và thảo luận. Đồng thời, các thông tin này phù hợp với tình hình bệnh viêm da nổi cục ở Việt Nam hiện nay. Từ khoá: bò, trâu, vaccin, viêm da nổi cục, Việt Nam 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Bệnh viêm da nổi cục (Lumpy Skin Disease – LSD) được mô tả lần đầu tiên vào năm 1929 ở Zambia vào năm 1940 thì nó xác định là một bệnh truyền nhiễm gây ra bởi virus chứ không phải là do quá mẫn cảm với côn trùng cắn hay bị ngộ độc từ thức ăn (Alexander Sprigin et al,.. 2018), virus có triệu chứng thay đổi từ thể cận lâm sàng sang thể nghiêm trọng, tỷ lệ chết thay đổi tuỳ vào chủng độc lực và độ mẫn cảm của gia súc với virus, tỷ lệ chết
Nông Thôn đang triển khai công tác chỉ đạo nhập khẩu vaccin khẩn cấp để đáp ứng nhu cầu phòng bệnh ở các địa phương Bệnh trở thành thách thức đối với ngành chăn nuôi trâu, bò không chỉ Việt Nam mà nhiều quốc gia khác trên thế giới, hiện nay bệnh đã có vaccin phòng bệnh, những vẫn rất khó kiểm soát và diễn biến khó lường. Đo đó công cụ chính để phòng bệnh là tiêm vaccin phòng ngừa, cũng như công tác phòng bệnh cần được thực hiện một cách nghiêm túc đễ ngăn chặn bệnh lây lan. Hình 1. Phạm vi địa lý của các đợt bùng phát bệnh da sần được báo cáo cho Thông tin Dịch bệnh Động vật Toàn cầu của EMPRESHệ thống của Tổ chức Nông lương (https://empres- i.review.fao.org/, truy cập lần cuối vào ngày 23 tháng 9 năm 202) từ tháng 1 năm 2006 đến tháng 5 năm 2021. Các đợt bùng phát được đánh dấu bằng các chấm màu xanh lam đã được báo cáo trong năm 2006–2013, màu vàng trong năm 2014–2018, và màu đỏ vào năm 2019 – 2021. Các con số màu đen cho biết năm bùng phát LSD đầu tiên được ghi nhận trong quốc gia tương ứng. Năm 2012 bệnh lây lan nhanh sang khu vực Trung Đông, Đông Nam Châu Âu, Bang- căng, biên giới Á - Âu, Thổ Nhĩ Kì. Theo thông tin từ Tổ chức Lương Thực và Nông Nghiệp liên hợp quốc (FAO) từ 2013 đến nay bệnh viêm da nổi cục trên trâu bò, đã xảy ra tại một số nước thuộc khu vực Châu Á , khu vực Trung Đông, Ấn Độ, Nepal, Trung Quốc. Tại Trung Quốc, ổ dịch đầu tiên ghi nhận vào tháng 8/2019 tại khu vưc Tân Cương, đặc biệt vào tháng 7/2019 ở Quảng Tây đã ghi nhận 5 ổ dịch bệnh viêm da nổi cục (chỉ cách tỉnh Cao Bằng 200 km). Bảng 1. Các phân bố và phạm vi của Viêm da nổi cục ở gia súc tại các nước Đông Nam Á từ năm 2019 đến năm 2020. 672
Name of 1st outbreak 1st Types of Diagnostic Apparent Mortality country date 1st outbreak strain Types test morbidity%Apparent Mortality st Name of outbreak location 1 of strain Diagnostic morbidity% Mortality country date outbreak test location Bangladesh 22nd July, Chattagram Closely related PCR, Real- Chattagram 231.420. 0.0020.003 Bangladesh 201922th District to LSDV time PCR, GazipurNary 870.210. 00.000400 July, 2019 Chattagram KSGP 0240, Phylogenetic anganjDhak 060.0523 0,002 District LSDV NI Analysis aSatkhiraPa 1.42 0.003 2490, and PCR, Real bna 0.87 0 LSDV Kenya time PCR, Chattagram Closely related Phylogenetic Gazipur 0.21 0.0004 to LSDV Analysis Naryanganj 0.06 0 KSGP DhakaSatkhi 0.05 0 0240,LSDV ra Pabna NI 2490,and Chattagram LSDV Kenya Gazipur Naryanganj Dhaka Satkhira Pabna Chattagram Gazipur Naryanganj Dhaka Satkhira Pabna China China 3rd August Xinjiang Closely related Virus 19.519.5 0.90.9 20193nd Province to Isolation, August, Xinjiang LSDV/Russia/ Phylogenetic 2019 Province Sa Analysis ratov/2017Clo Virus 673
sely related to Isolation, LSDV/Russia/ Phylogenetic Sa ratov/2017 Analysis India India Last week of Odisha Closely related Virus CuttackBhad 38.3414. 000000 June, State to South Isolation, rakCuttack 047.596. 0 th 202012 Odisha African Phylogenetic Mayurbhanj 120.7538 0 August, State N12490/KSGP Analysis BalasoreKen .34 2019 like strain PCR, Real draparaBhad 0 14.04 Closely related time PCR, rak 000000 7.59 to South Phylogenetic Mayurbhanj 0 African Analysis 6.12 Balasore 0 N12490/KSGP 0.75 like strain Kendrapara 0 0 Nepal Nepal Last week of Morang N/A N/A RT-PCR RT- 100% sample positive 00 June, District PCR out of 34100% sample 2020Last Morang positive out of 34 week of District June, 2020 Bhutan 1st July, Not N/A N/A Information 148 (animal)148 3(animal)3 st Bhutan 20201 specified not available (animal) (animal) July,20201st Not Information July,2020 specified not available Vietnam Early of Huu Lung Closely related Information 147 (animal)147 11(animal) Vietnam October, District to Chinese and not available (animal) 11(animal) 2020Early of Huu Lung Russia LSDV Information October, District strain Closely not available 2020 related to Chinese and Russia LSDV strain 674
Hong Kong 4th October, Sai Kung N/A N/A PCR, DNA 20.3020.30 2(animal)2 Hong Kong 20204th Country Sequencing (animal) October, Park Sai PCR, DNA 2020 Kung Sequencing Country Park Myanmar 9th Not N/A N/A Information 3636 00 Myanmar November, Specified not available 20209th Not Information November, Specified not available 2020 2. Tình hình sản xuất vaccin ở các nước Từ lâu vaccin luôn được nhắc đến như là phương pháp lựa chọn tốt nhất trong việc kiểm soát các bệnh truyền nhiễm động vật. Đối với bệnh LSD hiện nay đã có nhiều nước sản xuất vaccin để phòng bệnh, bao gồm vaccin đơn dòng và đa dòng. Tuy bệnh lây nhanh nhưng tỷ lệ chết thấp nên vaccin thường được sử dụng là các dòng nhược độc. Hầu hết các vắc xin phòng bệnh LSD được bán trên thị trường là vắc xin nhược độc dựa trên chủng “Neethling” hoặc virus sheeppox(SPVV) trên cừu, virus đậu mùa trên dê (GTPV). Sự bảo hộ của vaccin dựa vào giống virus, mức độ suy giảm của virus, khối lượng của virus trong vaccine, hiệu giá virus trong vaccin nhược độc. Chất lượng của vaccin sẽ ảnh hưởng đến người chăn nuôi, và gia súc. Sử dụng vaccin không đảm bảo chất lượng dẫn đến kém hiệu quả trong việc phòng chống bệnh khi bệnh xảy ra, gây thiệc hại về kinh tế của người nông dân. Vì vậy vaccine sản xuất phải tuân thủ quy trình thực hành sản xuất tốt (GMP), chọn lựa các vaccin được OIE, Cơ quan thú Y có thẩm quyền cấp phép sử dụng để phòng chống bệnh viêm da nổi cục (LSD) hiệu quả. Bảng 2. Các loại vaccin thông dụng đã được đăng kí sử dụng để phòng bệnh viêm da nổi cục (Eeva Tuppurainen et al., 2021) Hàm lượng/ Công ty sản Tên thương mại và liều lượng, Đối tượng Số liều vaccin/ lọ xuất chủng virus Liều quy định, đường tiêm 675
Onderstepoort Biological Lumpy Skin Disease Không rõ,2ml, Products Vaccine for CattleChủng Trâu, bò 25/50 Tiêm dưới da (OBPSouth LSD Neetling Africa Intervet (Pty) South 104.0 Lumpy Skin Disease Africa/MSD Trâu, bò TCID50/liều1ml, 20/100 Vaccine Animal Tiêm dưới da Health MCI Santé 103.5 TCID50 Bovivax-LSD™Chủng Animale Trâu, bò /liều2ml, Tiêm 25/50/100 LSD Neethling Morocco dưới da Jordan Bio- Industries 104.0 LumpyShield-N™Chủng Center Trâu, bò TCID50/liều1ml, 5/10/25/50/100 LSD Neethling (JOVAC) Tiêm dưới da Jordan Middle East 103.5 TCID50 for Vaccines MEVAC LSDChủng LSD Trâu, bò /liều1ml, tiêm 10/25/50 (MEVAC) Neethling dưới da Egypt National Veterinary Lumpy Skin Disease 103.5 TCID50 Institute VaccineChủng LSD Trâu, bò /liều2ml, tiêm 5/20/100 (NVI) Neethling dưới da Ethiopia Kenya Không rõ, Veterinary Lumpivax™Virus LSD Trâu, bò TCID50, 2ml, 50/100/150 Vaccines nhược độc tiêm dưới da Production 676
Institute (KEVEVAPI) Pendik Veterinary Control Penpox-M™ 102.5 TCID50 Institute/ Live SPPVChủng Trâu, bò /liều3ml, tiêm Ministry of Bakirköy SPPV dưới da. Agriculture, Turkey Vetal Poxvac™Chủng 102.5 TCID50 20/50/100/20010/25/50/100 Company (Bakirköy /liều3ml, tiêm Turkey SPPV)Lumpyvac™Chủng dưới da.103.5 Cừu,Trâu, bò LSD Neethling TCID50 /liều2ml, tiêm dưới da Dollvet Poxdoll™(chủng 102.5 TCID50 50/10010/25/50/100 Turkey Bakirköy SPPV)LSD- /liều3ml, tiêm NDOLL(chủng LSD Cừu,Dê,Trâu, dưới da.103.5 Neethling) bò TCID50 /liều3ml, tiêm dưới da FGBI-Federal Sheep Pox Cultyral Centre for Dry™Chủng Arriah SPPV Animal Cừu,Trâu, bò Không rõ 50/100 Health, The Russian Federation Hiện nay, đã có nhiều nước sản xuất vaccine phòng chống bệnh LSD bao gồm vaccine nhược độc và vaccine chết, vaccin đồng loài và vaccine dị loài, dựa theo khuyến cáo của các cơ quan nhà nước để chọn lựa một cách có hiệu quả Khả năng chi trả cho vaccin là một thách thức lớn cho chính phủ, người chăn nuôi ở các nước đang phát triển. Đối với những nông hộ chăn nuôi nhỏ, ít gia súc sẽ không có nhu cầu mua những lọ 677
vaccin lớn, gây lãng phí. Việc sản xuất những lọ vaccin có liểu hợp lí cũng như giá cả sẽ góp phần ngăn ngừa bệnh xuất hiện. Ở nhiều quốc gia Châu Phi bệnh chưa được coi là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, do tỷ lệ tử vong thấp ở thú mắc bệnh, nhà nước cũng thiếu kinh phí để hỗ trợ. Hiện nay bệnh viêm da nổi cục (LSD) đang diễn ra tại Việt Nam, nhưng nhờ những biện pháp ứng phó nhanh của chính phủ hỗ trợ vaccin cho người chăn nuôi nên dịch bệnh kịp thời được kiểm soát. 3. Kết luận Việt Nam cần tăng cường đảm bảo được các biện pháp vệ sinh, an toàn sinh học nhằm mục đích giảm bệnh. Đồng thời, phối hợp với các thông tin của tổ chức quốc tế, nâng cao khả năng đáp ứng, ngăn chặn sự lây lan của bệnh viêm da nổi cục. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Alexander SpryginID*, Yurii Babin,Yana Pestova1,Svetlana Kononova1, David B. Wallace,, Antoinette Van Schalkwyk, Olga Byadovskaya1, Vyacheslav Diev1,Dmitry Lozovoy1, Alexander Kononov. Analysis and insights into recombination signals in lumpy skin disease virus recovered in the field . . 2. Eeva Tuppurainen, Klaas Dietze, Janika Wolff, Hannes Bergmann, Daniel Beltran-Alcrudo, Anna Fahrion, Charles Euloge Lamien, Frank Busch, Carola Sauter-Louis, Franz J. Conraths, Kris De Clercq, Bernd Hoffmann and Sascha Knauf, (2021). Review: Vaccines and Vaccination against Lumpy Skin Disease. . 3. Fatma M. Abdallah, Hend M. El Damaty, and Gamilat F. Kotb1, (2018). Sporadic cases of lumpy skin disease among cattle in Sharkia province, Egypt: Genetic characterization of lumpy skin disease virus isolates and pathological findings. 10.14202/vetworld.2018.1150-1158. 4. OIE., (2017). Chapter 2.4.13. Lumpy skin disease OIE Terrestrial Manual. . 5. Moumita Das, Md. Shahidur Rahman Chowdhury, Sharmin Akter1, Apurbo Kumar Mondal, Md Jamal, Uddin, Md. Masudur Rahman, Md Mahfujur Rahman, (2021). An updated review on lumpy skin disease: perspective of Southeast Asian countries 6. Namazi F, Khodakaram Tafti A, (2021). Lumpy skin disease, an emerging transboundary viral disease: a review. Vet Med Sci. 7:888–96. doi: 10.1002/vms3.434 7. Tuppurainen E, Oura C, (2012). lumpy skin disease: an emerging threat to Europe, the Middle East and Asia. Transbound Emerg Dis. 59:40–8. doi: 10.1111. 8. Tran HTT, Truong AD, Dang AK, et al, 2021. Lumpy skin disease outbreaks in Vietnam. Transbound Emerg Dis.00:1–4. . 9. Gupta T, Patial V, Bali D, Angaria S, Sharma M, Chahota R, (2020). A review: Lumpy skin disease and its emergence in India. Vet Res Commun. 44:111–8. doi: 10.1007 678