Bệnh viêm phúc mạc truyền nhiễm ở mèo

KHOA HỌC KỸ THUẬT THÚ Y TẬP XXIII SỐ 8 - 2016<br /> <br /> BEÄNH VIEÂM PHUÙC MAÏC TRUYEÀN NHIEÃM ÔÛ MEØO<br /> Thái Thị Mỹ Hạnh<br /> Pet ProCare Clinic<br /> Bệnh viêm phúc mạc truyền nhiễm ở mèo<br /> (Feline Infectious Peritonitis: FIP) do một loại<br /> Coronavirus trên mèo (FCoV) gây ra. Hầu hết<br /> các chủng virus này khi mới nhiễm, ít có triệu<br /> chứng điển hình. Triệu chứng chỉ xuất hiện khi<br /> virus tấn công vào các tế bào bạch cầu và sau<br /> khi phát tán đi khắp cơ thể (màng bụng, thận,<br /> não), lúc đó sẽ có một phản ứng viêm dữ dội xảy<br /> ra xung quanh các mạch máu của những mô bị<br /> virus xâm nhiễm, do sự tương tác giữa hệ thống<br /> miễn dịch của cơ thể với virus trong các mô,<br /> theo cách thức giống như phản ứng miễn dịch<br /> qua trung gian tế bào. Đây là cách gây bệnh đặc<br /> thù không giống với virus gây bệnh trên những<br /> động vật khác. Khi bệnh phát triển đến giai đoạn<br /> cuối thì hầu hết đều dẫn tới tử vong.<br /> 1. Đối tượng nhiễm bệnh<br /> Mèo ở mọi lứa tuổi khi bị nhiễm FCoV đều<br /> có thể có nguy cơ phát triển thành bệnh FIP.<br /> Ngoài ra, những mèo có hệ miễn dịch yếu như<br /> mèo con, mèo bị nhiễm virus gây bệnh bạch cầu<br /> (FeLV) và mèo già cũng có nguy cơ bị nhiễm<br /> bệnh cao. Hầu hết FCoV phát triển ở mèo dưới<br /> 2 năm tuổi, nhưng mèo ở mọi lứa tuổi vẫn có thể<br /> nhiễm bệnh.<br /> 2. Cách lây lan<br /> FIP không phải là một bệnh rất dễ lây, ngay<br /> cả trong giai đoạn mèo có biểu hiện điển hình<br /> của bệnh về mặt lâm sàng nhưng vẫn chỉ có<br /> một lượng nhỏ virus được sản sinh. Virus được<br /> tìm thấy với số lượng lớn hơn trong nước bọt<br /> và phân của mèo lúc bị nhiễm cấp tính. Bệnh<br /> lây lan bằng cách tiếp xúc trực tiếp với những<br /> con mèo khác hoặc tiếp xúc với phân, nước<br /> bọt. Virus có thể sống ở môi trường trong vòng<br /> vài tuần. Mèo mẹ bị nhiễm và lây cho con là <br /> đường dễ lây lan nhất, thường là khi mèo con<br /> ở tầm 5 hay 8 tuần tuổi. Bệnh có liên quan đến<br /> cách nuôi, mật độ nuôi và đặc điểm di truyền<br /> <br /> của giống mèo, nhưng điều này vẫn chưa được<br /> chứng minh rõ ràng.<br /> 3. Triệu chứng lâm sàng<br /> Giai đoạn đầu sau khi tiếp xúc với virus, mèo<br /> thường chưa có triệu chứng rõ ràng. Một số có<br /> biểu thị triệu chứng hô hấp nhẹ như hắt hơi, chảy<br /> nước mắt, chảy nước mũi. Một số khác có thể<br /> gặp bệnh đường ruột nhẹ và có triệu chứng như<br /> tiêu chảy, nhưng chỉ với một tỷ lệ nhỏ. Những<br /> mèo đã bị nhiễm virus thi quá trình nhiễm trùng<br /> có thể kéo dài trong vài tuần, vài tháng, thậm chí<br /> vài năm sau tiếp xúc ban đầu.<br /> Sau khi virus đã phát triển, các triệu chứng ở <br /> mèo có thể xuất hiện bất ngờ (vì mèo có một khả<br /> năng che dấu bệnh rất cao cho đến khi chúng bị<br /> rơi vào tình trạng trầm trọng nhất thì chủ nuôi<br /> mới phát hiện được). Khi triệu chứng xuất hiện<br /> thì thường tiến triển với mức độ tăng dần trong<br /> khoảng một vài tuần và kết thúc là tử vong.<br /> Có hai hình thức bệnh chủ yếu ở FIP:<br /> * Dạng điển hình: đặc trưng bởi sự tích tụ<br /> dịch ở xoang bụng hoặc xoang ngực (nhưng có<br /> tỉ lệ ít hơn). Mèo có thể có các triệu chứng tương<br /> tự như các dạng không điển hình bao gồm giảm<br /> cân, sốt, chán ăn và hôn mê. Bệnh thường tiến<br /> triển nhanh chóng, mèo đột nhiên sình bụng do<br /> tích tụ chất dịch trong ổ bụng. Khi lượng dịch<br /> tích tụ quá nhiều có thể gây suy hô hấp. FIP rất<br /> khó chẩn đoán vì mỗi con mèo có thể hiển thị<br /> các triệu chứng khác nhau và triệu chứng lại<br /> giống ở nhiều bệnh khác.<br /> * Dạng không điển hình: dạng này không<br /> bộc lộ rõ triệu chứng. Mèo sẽ bộc lộ bệnh không<br /> rõ ràng và xẩy ra chậm hơn dạng điển hình. Các<br /> triệu chứng gồm sụt cân mạn tính, trầm cảm,<br /> thiếu máu, sốt kéo dài mà không thể điều trị<br /> khỏi bằng khánh sinh.<br /> 99<br /> <br /> KHOA HỌC KỸ THUẬT THÚ Y TẬP XXIII SỐ 8 - 2016<br /> <br /> 4. Chẩn đoán bệnh<br /> Một trong những khía cạnh khó khăn nhất để<br /> phát hiện FIP là không có sẵn những xét nghiệm<br /> chẩn đoán nhanh và đặc hiệu như ELISA, IFA<br /> và xét nghiệm trung hòa virus để có thể phát<br /> hiện ra sự hiện diện của kháng thể kháng Coronavirus trong huyết thanh mèo. Tuy nhiên, kết<br /> quả dương tính chỉ có nghĩa là mèo đã bị nhiễm<br /> Coronavirus, nhưng không chắc chắn sẽ gây<br /> thành bệnh FIP. Hiệu giá kháng thể cao hay thấp<br /> cũng đều chưa thể kết luận được rằng mèo đang<br /> bị nhiễm virus hay đang được bảo hộ chống lại<br /> bệnh này.<br /> Các xét nghiệm mới đang được nghiên cứu<br /> với mục đích phát hiện sự hiện diện của virus.<br /> Phương pháp nhuộm immunoperoxidase<br /> phát hiện các tế bào bị nhiễm virus, nhưng cần<br /> phải sinh thiết mô nghi bị nhiễm. Xét nghiệm<br /> PCR để phát hiện vật liệu di truyền của virus<br /> trong các mô hoặc dịch cơ thể. Mặc dù thử<br /> nghiệm này cho thấy khả quan hơn, nhưng PCR<br /> hiện nay chỉ có khả năng phát hiện coronavirus<br /> nói chung, không chắc chắn là FIP nói riêng.<br /> Cho đến nay, không có cách nào để đánh giá<br /> một cách chắc chắn là con mèo có khoẻ mạnh<br /> hay không trước các nguy cơ phát triển thành<br /> bệnh FIP. Cách duy nhất để chẩn đoán FIP là<br /> bằng sinh thiết, hoặc kiểm tra các mô bằng<br /> khám nghiệm tử thi. Nói chung, bác sĩ thú y<br /> có thể chẩn đoán dựa vào lịch sử bệnh của con<br /> mèo, xem xét triệu chứng, kiểm tra chất lỏng<br /> (nếu có) và kết quả xét nghiệm dương tính đối<br /> với Coronavirus.<br /> 5. Điều trị bệnh<br /> Thật không may là chưa có phương thức<br /> chữa trị bệnh FIP có hiệu quả vào thời điểm này.<br /> Một số phương pháp điều trị có thể làm thuyên<br /> giảm ngắn hạn trong một tỷ lệ phần trăm nhỏ<br /> của những con mèo, tuy nhiên, FIP là một căn<br /> bệnh gây tử vong cao. Phương pháp điều trị chủ<br /> <br /> 100<br /> <br /> yếu là nhằm mục đích chăm sóc hỗ trợ, chẳng<br /> hạn như chăm sóc tốt cho mèo bằng dinh dưỡng<br /> đầy đủ và giảm các phản ứng viêm của bệnh.<br /> Mèo bị nhiễm FIP thường được điều trị bằng<br /> corticosteroid, thuốc gây độc tế bào và kháng<br /> sinh. Chăm sóc hỗ trợ cũng có thể bao gồm liệu<br /> pháp thoát dịch bị ứ đọng và truyền máu.<br /> Các nhà khoa học đang tiến hành nghiên<br /> cứu để tìm ra thuốc ức chế miễn dịch có thể làm<br /> chậm sự tiến triển của bệnh. Những nỗ lực khác<br /> cũng đang được thực hiện để tìm ra thuốc kháng<br /> virus thích hợp nhằm ngăn chặn hoặc làm chậm<br /> sự nhân lên của virus. Một cách tiếp cận đầy hứa<br /> hẹn gần đây đang được kết hợp nghiên cứu cho<br /> ra một thuốc kháng virus và điều chỉnh lại quá<br /> trình phản ứng của miễn dịch sao cho có thể làm<br /> chậm sự tiến triển của bệnh.<br /> 6. Phòng bệnh<br /> Trong môi trường có nhiều mèo, giữ mèo<br /> càng khỏe mạnh càng tốt và giảm thiểu khả<br /> năng tiếp xúc với các tác nhân truyền nhiễm làm<br /> giảm khả năng phát triển FIP. Khu vực vệ sinh<br /> của mèo phải đặt cách xa khu vực ăn uống và<br /> chỗ ngủ của chúng. Phải thực hành vệ sinh sạch<br /> sẽ, dọn phân và khử trùng hằng ngày. Nếu đem<br /> một con mèo mới về hay nghi ngờ một con mèo<br /> có những dấu hiệu nhiễm FIP, cần phải cách ly<br /> ngay khỏi bầy. Không nên nuôi quá nhiều mèo.<br /> Tiêm chủng đầy đủ và tái chủng đúng hạn, nên<br /> kiểm tra sức khoẻ của mèo định kỳ. Cung cấp<br /> dinh dưỡng đầy đủ cũng làm giảm nguy cơ phát<br /> triển FIP.<br /> Hiện nay đã có vacxin phòng bệnh FIP<br /> của Pfizer được dùng cho mèo lúc 16 tuần tuổi.<br /> Vacxin có vẻ an toàn, nhưng các nguy cơ và lợi<br /> ích của tiêm chủng phải được cân nhắc vì nó<br /> thường không được khuyến cáo của Hiệp hội<br /> các giống mèo và tư vấn vacxin cho mèo tại Mỹ.<br /> Chủ nuôi nên tham khảo ý kiến bác sĩ thú y để<br /> có lời khuyên hợp lý nhất ./.<br /> <br /> KHOA HỌC KỸ THUẬT THÚ Y TẬP XXIII SỐ 8 - 2016<br /> <br /> HÖÔÙNG DAÃN TRÌNH BAØY MOÄT BAØI BAÙO KHOA HOÏC, GÖÛI BAØI VAØ LEÄ PHÍ<br /> I. TRÌNH BÀY BÀI BÁO KHOA HỌC (Khổ: A4, cỡ chữ: 12, font chữ: Time New Roman. Tổng<br /> số trang của bài báo không vượt quá 10 trang).<br /> 1.Tên bài tiếng Việt và tiếng Anh (Title)<br /> - Tên bài nói lên nội dung chính của nghiên cứu, vấn đề muốn giải quyết (khoảng 20 từ).<br /> - Sau tên bài là tên tác giả, đơn vị công tác, email và địa chỉ nhận Tạp chí biếu (trường hợp  nhiều<br /> tác giả thì ghi tác giả chính trước, sau đó là các đồng tác giả (không quá 6 tên tác giả, nếu quá số đó<br /> ghi thêm là "cs"). Đánh dấu số thứ tự bên cạnh tên tác giả để ghi chú đơn vị công tác).<br /> 2. Tóm tắt (Summary)<br /> Nêu ngắn gọn (khoảng 150 - 250 từ), tóm tắt nội dung chính của bài báo, thể hiện bao gồm mục<br /> đích, phương pháp và kết quả chính của bài báo. Tóm tắt có 2 phần: bằng tiếng Việt và tiếng Anh,<br /> dưới có ghi từ khóa (keywords) là những từ quan trọng nói lên được nội dung chính của nghiên cứu<br /> và đặc trưng chủ đề của bài báo. Từ khóa không quá dài, khoảng 10 - 15 từ.<br /> 3. Mở đầu hoặc Đặt vấn đề (Introduction)<br /> Lý do thực hiện nghiên cứu: xuất phát từ tình hình thực tế, vấn đề đang xẩy ra, vấn đề đang tồn<br /> tại, vấn đề  đã và đang được quan tâm, yêu cầu cần thiết phải được làm rõ, yêu cầu từ thực tiễn sản<br /> xuất, thông tin từ các nước khác qua tài liệu, những kiến thức nào đã có trước, những tác giả đã và <br /> đang làm về vấn đề này vv… <br /> 4. Nội dung, nguyên liệu và phương pháp nghiên cứu (Contents, Materials and Methods)<br /> 4.1.  Nội dung nghiên cứu<br /> - Có bao nhiêu nội dung cần nghiên cứu ( 1, 2, 3, 4 vv…), có tiêu đề của từng nội dung phục vụ <br /> cho chủ đề nghiên cứu, phải sắp xếp nội dung nghiên cứu theo logic để dẫn đến kết quả mong muốn<br /> của đề tài nghiên cứu.<br /> - Trong nội dung chính có thể có thêm những nội dung phụ.<br /> 4.2. Nguyên  liệu<br /> - Đối tượng, địa điểm, thời gian và phạm vi nghiên cứu.<br /> - Các nguyên vật liệu, trang thiết bị, phòng thí nghiệm, môi trường, hóa chất, động vật thí nghiệm<br /> được sử dụng trong nghiên cứu.<br /> 4.3. Phương pháp nghiên cứu<br /> Nếu sử dụng các phương pháp chuẩn đã được ban hành, cần ghi rõ  ký hiệu phương pháp, ví dụ <br /> theo TCVN, ISO hoặc AOAC…. Trong trường hợp tự xây dựng thí nghiệm cần phải mô tả chi tiết,<br /> thiết lập bảng biểu và các chỉ tiêu theo dõi, đánh giá vv…<br /> 5. Kết quả và thảo luận (Results and Discussion)<br /> - Mục này trình bày những kết quả nghiên cứu và thảo luận kết quả nghiên cứu theo từng nội<br /> dung. Dữ liệu được trình bày theo bảng biểu, đồ thị hình vẽ, hình ảnh v.v… nên tập trung phân tích<br /> những điểm có thể chưa rõ, những sự giống hoặc khác biệt với kết quả của các tác giả khác trong và <br /> ngoài nước hoặc kết quả không như kỳ vọng. Có thể  phân tích những lý do nào đã dẫn đến những<br /> kết quả đạt được như kỳ vọng hoặc ngược lại vv…<br /> - Diễn giải phân tích kết quả, những ưu điểm và hạn chế, tách bạch rõ ràng dữ liệu và suy luận.<br /> <br /> KHOA HỌC KỸ THUẬT THÚ Y TẬP XXIII SỐ 8 - 2016<br /> <br /> - Mối liên hệ giữa kết quả nghiên cứu của tác giả với những phát hiện khác trong các nghiên cứu<br /> trước đó. Chứng minh sự đóng góp của tác giả bổ sung cho lý thuyết và kiến thức, hay điều chỉnh<br /> những sai sót của các đề tài nghiên cứu trước đó, hoặc là kết quả đóng góp cho thực tiễn giải quyết<br /> được vấn đề đặt ra, hoặc là đưa vào sản xuất diện hẹp, hoặc là chuyển giao công nghệ cho nhà sản<br /> xuất vv…<br /> 6. Kết luận  (Conclusion)<br /> - Kết luận cần rút ra được gì qua kết quả nghiên cứu và biểu thị bằng số liệu định lượng.<br /> - Kết luận chỉ thể hiện kết quả nghiên cứu của tác giả theo nội dung nghiên cứu.<br /> - Kết luận không viết theo kiểu giải thích, hoặc lập lại như phần giới thiệu.<br /> - Kết luận cần ngắn gọn, rõ ràng. <br />  7. Tài liệu tham khảo (Reference)<br /> - Cần viết một số tài liệu tham khảo chính trong và ngoài nước về cùng chủ đề (không quá 10 tài<br /> liệu). Ghi rõ tên tác giả, năm xuất bản, tên tài liệu, nguồn tài liệu (tập, số, trang). <br /> II. GỬI BÀI<br /> - Bản thảo là bản điện tử (file mềm) gửi về tòa soạn theo địa chỉ Email: tckhktthuy@gmail.com<br /> - Sau khi xuất bản, tác giả chính trong bài sẽ nhận được 1 quyển miễn phí, gửi về tận nơi theo<br /> đường bưu điện.<br /> III. LỆ PHÍ<br /> Lệ phí phản biện, đăng bài: 500.000 đ/bài gửi bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản theo địa chỉ:<br /> Tạp chí Khoa học kỹ thuật thú y: Số 86, Trường Chinh, Phương Mai, Đống Đa, Hà Nội.<br /> Số tài khoản: 1300 201 220 282. Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT – Chi nhánh Thăng Long ./.<br /> <br /> MẪU PHIẾU ĐẶT MUA TẠP CHÍ KHKT THÚ Y NĂM 2017<br /> Tên người/đơn vị đặt mua:<br /> Địa chỉ (ghi cụ thể để gửi Tạp chí):<br /> Đặt mua: Tạp chí Khoa học kỹ thuật thú y năm 2017 (1 năm 8 số)<br /> Số lượng mỗi số:.......................quyển x 8 số = ........................quyển<br /> Giá đơn vị: 35.000đ/quyển<br /> Thành tiền: 35.000đ x ......................quyển = .............................đ<br /> (Ghi bằng chữ:…………………………………………...........................................................)<br /> Tiền đặt mua xin gửi tiền mặt qua bưu điện hoặc chuyển khoản về:<br /> Tạp chí Khoa học kỹ thuật thú y<br /> 86, Trường Chinh, Phương Mai, Đống Đa, Hà Nội<br /> Tài khoản: 1.300 201 220 282<br /> Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT – Chi nhánh Thăng Long<br /> Ngày / /2016<br /> Người đặt mua<br /> <br /> (ký và ghi rõ họ tên)<br /> <br /> Ghi chú: - Phiếu đặt mua có thể gửi theo bưu điện hoặc qua Email: tckhktthuy@gmail.com<br /> - Tòa soạn sẽ gửi tới độc giả đúng số lượng vào địa chỉ như đã đăng ký ở trên theo đường bưu điện.<br /> <br />