Ở Ầ M  Đ U

ọ ề 1. Lý do ch n đ  tài

ự ủ ệ ộ ố ượ ự ề ể Hi n nay, s  phát tri n c a m t qu c gia đ c đánh giá d a trên nhi u y u t ế ố

ữ ề ế ấ ườ ề ượ ấ mà trong đó nh ng v n đ  liên quan đ n môi tr ng (MT) luôn là v n đ  đ c bàn

ấ ượ ữ ệ ằ ả ậ ự lu n trong nh ng chính sách tích c c nh m c i thi n và nâng cao ch t l ộ   ng cu c

ườ ư ướ ể ề ế ệ ố s ng cho ng i dân. Cũng nh  các n c đang phát tri n khác, n n kinh t Vi t Nam

ộ ướ ệ ệ ạ ờ cũng đang trong th i kì Công nghi p hoá ­ hi n đ i hoá, là m t n c đi theo con

ườ ủ ộ ỏ ạ ấ ạ đ ng Ch  nghĩa xã h i, luôn mong m i đem l ộ ố i cu c s ng m no, h nh phúc cho

ư ạ ưở ự ả ả ưở ủ ễ nhân dân. Nh ng bên c nh lý t ng cao c  đó là s   nh h ng c a ô nhi m môi

ườ ệ ằ tr ng đã và đang trì tr các chính sách nh m đem l ạ ợ i l i ích, nâng cao ch t l ấ ượ   ng

ộ ố ủ ấ ả ọ ườ ự ế ể ề ơ ế cu c s ng c a t t c  m i ng i, mà h n h t là s  phát tri n v  kinh t . Môi tr ườ   ng

ự ố ị ủ ự ữ ễ ạ ọ ườ đang b  h y ho i nghiêm tr ng, s  ô nhi m, suy thoái và nh ng s  c  môi tr ễ   ng di n

ở ứ ặ ộ ườ ướ ự ả ủ ớ ra ngày càng m c đ  cao, đang đ t con ng c s  tr  thù ghê g m c a thiên i tr

ệ ườ ủ ế ự ế ể ế ễ nhiên. Vi c ô nhi m, suy thoái môi tr ng ch  y u là do s  thi u hi u bi ế t, thi u ý

ứ ườ ề ệ ệ ườ ậ ấ ủ th c c a con ng ả i v  vi c b o v  môi tr ng (BVMT) gây nên. Vì v y, v n đ ề

ấ ấ ấ ầ ế ụ ườ BVMT là r t c p bách, r t c n thi t, trong đó Giáo d c môi tr ng là chìa khoá quan

ủ ệ ằ ọ ỗ ườ ặ ệ ớ ẻ ứ tr ng nh m nâng cao ý th c trách nhi m c a m i ng i đ c bi t là gi ả ứ   i tr , có c  l a

ổ ầ tu i m m non.

ụ ụ ệ ệ ạ ở ọ Giáo d c HV BVMT đã tr  thành nhi m v  quan tr ng trong vi c đào t o th  h ế ệ

ẻ ở ườ ượ ừ ậ ầ ậ ầ ọ ọ tr các tr ọ ng h c và đ c quan tâm ngay t b c h c đ u tiên: B c h c M m non.

ạ ộ ườ ữ ể ẻ ể ấ ế Thông qua ho t đ ng khám phá môi tr ng đ  cung c p cho tr  nh ng hi u bi t ban

ườ ố ườ ể ẻ ẻ ả ề ầ đ u v  môi tr ủ ng s ng c a con ng i nói chung và b n thân tr  nói riêng, đ  tr  có

ứ ợ ữ ệ ả ườ ế ố ậ ử hành vi  ng x  phù h p gi gìn và b o v  môi tr ng, bi t s ng hòa nh p vào môi

ườ ề ơ ể ả ự ể ệ ạ ằ ả ố tr ng nh m đ m b o s  phát tri n lành m nh v  c  th  và trí tu . Mu n làm đ ượ   c

ề ướ ẻ ự ự ế ả ứ ế ả đi u đó, tr c h t chúng ta ph i xây d ng cho tr  t ệ  ý th c v  sinh và bi t b o v ệ

ườ ụ ế ứ ờ ố ệ ể ọ môi tr ộ ng trong đ i s ng hàng ngày, đây là m t nhi m v  h t s c quan tr ng đ  đào

ừ ổ ấ ẻ ỹ ằ ơ ế ệ ẻ ạ t o th  h  tr  ngay t tu i  u th  nh m hình thành cho tr  k  năng, thói quen t ố ề  t v

ườ ư ộ ủ ụ ệ ề ệ ả b o v  môi tr ng. Hi n nay Chính ph  đã có đ  án “Đ a n i dung giáo d c hành vi

ả ườ ậ ọ ệ ố ầ ố ệ B o v  môi tr ng vào h  th ng GD qu c dân” trong đó có b c h c m m non.

1

ươ ụ ệ ầ ộ Trong ch ng trình giáo d c m m non (GDMN) hi n hành không có n i dung

ụ ệ ượ ồ ạ ộ ề giáo d c hành vi BVMT riêng bi t, mà đ c l ng ghép trong nhi u ho t đ ng khác

ạ ộ ấ ị ữ ặ nhau làm cho giáo viên g p nh ng khó khăn nh t đ nh. Trong đó, ho t đ ng khám phá

ọ ạ ẻ ầ ề ư ế ệ khoa h c (KPKH) đem l i nhi u  u th  trong vi c GD HVBVMT cho tr  m m non v ề

ộ ẻ ụ ẻ ạ ộ góc đ  tr , giáo viên,… Giáo d c hành vi BVMT cho tr thông qua ho t đ ng khám

ệ ố ạ ộ ủ ụ ế ọ ộ ẻ ằ   phá khoa h c là ho t đ ng tác đ ng đ n h  th ng c a nhà giáo d c lên trên tr  b ng

ự ễ ạ ộ ệ ằ ố ự ế các ho t đ ng khám phá th c ti n, b ng v n kinh nghi m cá nhân, t mình chi m lĩnh

ẻ ữ ạ ộ ứ ế ế ả ậ ỹ ki n th c, k  năng, thái đ . ớ   ộ Ho t đ ng KPKH mang đ n cho tr  nh ng c m nh n m i

ườ ứ ể ề ẻ ậ ở ẻ ạ ề l v  môi tr ng xung quanh, phát tri n v  nh n th c cho tr , hình thành tr  lòng

ứ ữ ệ ườ ế ế ệ yêu thiên nhiên, có ý th c gi gìn v  sinh môi tr ng, bi t BVMT. Vì th  vi c giúp tr ẻ

ỹ ở ẻ ự ả ữ ệ ể ẩ ả có nh ng tr i nghi m, hình thành và phát tri n th m m ẹ ủ   ụ  tr  s  c m th  cái đ p c a

ệ ử ụ ạ ộ ệ ứ ả thiên nhiên, lòng yêu thiên nhiên, có ý th c b o v  thì vi c s  d ng ho t đ ng KPKH

ộ ả ự ế ệ ọ ể đ  GD HVBVMT là m t gi i pháp quan tr ng. Tuy nhiên, trong th c t hi n nay ở

ườ ề ổ ứ ư ầ ư ạ ộ ư ề nhi u tr ng MN đ u có t ch c các ho t đ ng KPKH nh ng ch a đ u t ề  nhi u v ề

ẻ ữ ạ ế ứ ề ế ệ ẻ ố ờ ỉ th i gian. Đa s  giáo viên ch  truy n đ t đ n tr  nh ng ki n th c qua vi c cho tr  xem

ạ ộ ẻ ả ạ ượ ẻ ư ự tranh  nh hay đàm tho i trong ho t đ ng KPKH mà tr  ít đ c th c hành, tr  ch a có

ơ ộ ả ề ế ớ ẫ ứ ủ ề ể ế ệ ệ nhi u c  h i tr i nghi m, tìm hi u v  th  gi ẻ ư   ậ i d n đ n vi c nh n th c c a tr  ch a

ượ ừ ứ ệ ở ẻ ạ đ ở ộ c m  r ng, t đó vi c hình thành ý th c BVMT ế  tr  cũng h n ch .

ấ ừ ữ ứ ư ữ ế ế ạ Xu t phát t ự    nh ng lí do trên, căn c  vào  u th  và nh ng h n ch  trong th c

ự ụ ễ ề ệ ệ ả ọ ườ ti n, chúng tôi l a ch n đ  tài “Bi n pháp giáo d c hành vi b o v  môi tr ng cho tr ẻ

ạ ộ ự ể ể ẫ ổ ọ ạ   m u giáo 5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c” đ  tìm hi u th c tr ng

ạ ộ ẻ ừ ữ ề ệ ấ GD HVBVMT trong ho t đ ng KPKH cho tr , t ằ    đó đ  xu t nh ng bi n pháp nh m

nâng cao công tác giáo d c ụ ở ườ  tr ầ ng m m non.

ụ ứ 2. M c đích nghiên c u

ơ ở ự ụ ể ể ệ ạ ả ậ Trên c  s  tìm hi u lý lu n và tìm hi u th c tr ng giáo d c hành vi B o v  môi

ườ ẻ ẫ ạ ộ ổ ọ tr ng cho tr  m u giáo 5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c. Chúng tôi

ộ ố ệ ụ ệ ả ấ ườ ề đ  xu t m t s  bi n pháp giáo d c hành vi B o v  môi tr ẻ ẫ ng cho tr  m u giáo 5­6

ạ ộ ệ ằ ầ ả ổ ọ tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c nh m góp ph n nâng cao hi u qu  giáo

ườ ụ d c môi tr ẻ ầ ng cho tr  m m non.

ố ượ ể ứ 3. Khách th  và đ i t ng nghiên c u

2

ứ ụ ể ệ ả ườ

­ Khách th  nghiên c u: Quá trình giáo d c hành vi B o v  môi tr

ng cho tr ẻ

ẫ ẫ ư ụ ệ ườ ầ ổ t m u giáo 5­6 tu i ạ ườ i tr ng m u giáo t th c Di u Viên và tr ng m m non t ư ụ    th c

ộ ố ệ ề ố ế ừ Hoa Nghiêm – thành ph  Hu . T  đó đ  ra m t s  bi n pháp.

ố ượ ứ ự ụ ệ ạ ả ườ

­ Đ i t

ng nghiên c u: Th c tr ng giáo d c hành vi b o v  môi tr ng cho tr ẻ

ầ ọ ạ ộ m m non thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c.

ả ứ ế 4. Gi thuy t nghiên c u

ạ ộ ọ ở ẻ ẫ ạ ộ ẻ ậ Ho t đ ng khám phá khoa h c ứ    tr  m u giáo là ho t đ ng giúp tr  nh n th c

ề ế ớ ộ ố ệ ế ử ụ ụ thêm v  th  gi ắ i xung quanh. N u s  d ng đúng đ n m t s  bi n pháp giáo d c hành

ả ườ ẻ ẫ ạ ộ ổ ệ vi B o v  môi tr ng cho tr  m u giáo 5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa

ệ ả ườ ẻ ẽ ố ơ ủ ọ h c thì hành vi B o v  môi tr ng c a tr  s  t t h n.

ứ ạ 5. Ph m vi nghiên c u

ụ ứ ệ ả ạ ị ườ

­ Ph m vi và đ a bàn nghiên c u: Giáo d c hành vi B o v  môi tr

ẻ ẫ   ng tr  m u

ạ ộ ổ ẫ ọ t giáo 5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c ạ ườ i tr ng m u giáo t ư ụ    th c

ệ ườ ầ ư ụ ố Di u Viên, tr ng m m non t ế  th c Hoa Nghiêm – thành ph  Hu .

ứ ạ ờ

­ Ph m vi th i gian nghiên c u: 2 tháng

ứ ệ ụ 6. Nhi m v  nghiên c u

ơ ở ự ụ ệ ề ả ậ ườ

­ Xây d ng c  s  lý lu n v  giáo d c hành vi B o v  môi tr

ẻ ẫ   ng cho tr  m u

ạ ộ ổ ọ giáo 5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c

ứ ự ụ ệ ả ạ ườ

­ Nghiên c u th c tr ng giáo d c hành vi B o v  môi tr

ẻ ẫ ng cho tr  m u giáo 5­

ổ ạ 6 tu i thông qua ho t khám phá khoa h c ọ ở ườ  tr ầ ng m m non

ộ ố ệ ụ ề ệ ả ấ ườ

­ Đ  xu t m t s  bi n pháp giáo d c hành vi B o v  môi tr

ng cho tr ẻ ẫ    m u

ạ ộ ổ giáo 5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c ọ ở ườ  tr ầ ng m m non

ươ ứ 7. Ph ng pháp nghiên c u

ươ ử ụ ứ ậ ươ

­ Nhóm ph

ng pháp nghiên c u lý lu n: S  d ng các ph ng pháp phân tích, so

ệ ố ứ ề ế ề ấ ậ ợ ổ sánh, t ng h p, h  th ng hóa các v n đ  lý lu n có liên quan đ n đ  tài nghiên c u.

ươ ự ễ ứ

­ Nhóm ph

ng pháp nghiên c u th c ti n:

3

ươ ạ ộ ủ ẻ ườ + Ph ng pháp quan sát: Quan sát ho t đ ng c a tr , giáo viên, tr ầ   ng m m

ự ể ạ ể non đ  tìm hi u th c tr ng.

ươ ệ ổ + Ph ng pháp đàm tho i: ớ ạ Trao đ i, trò chuy n v i BGH, giáo viên và tr  v ẻ ề

ự ữ ề ế ạ ấ nh ng v n đ  liên quan đ n th c tr ng.

ươ ủ ề ế ế ằ ậ + Ph ng pháp đi u tra b ng phi u h i: ằ   ỏ Thu th p ý ki n c a giáo viên b ng

ự ế ể ằ ạ phi u nh m tìm hi u th c tr ng.

ươ ố ệ ậ ố ượ + Ph ọ ng pháp th ng kê toán h c: Các s  li u thu th p đ c trong quá trình

ứ ượ ử ứ ể ọ ị nghiên c u đ c chúng tôi x  lý, phân tích và ki m đ nh trên các công th c toán h c.

ề ấ 8. C u trúc đ  tài

ươ ơ ở ụ ề ệ ả ậ ườ ẻ

­ Ch

ng 1. C  s  lý lu n v  giáo d c hành vi b o v  môi tr ng cho tr  5­6

ạ ộ ổ ọ tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c

ươ ự ệ ả ạ ườ

­ Ch

ụ ng 2. Th c tr ng giáo d c hành vi B o v  môi tr ẻ ẫ ng cho tr  m u giáo 5­

ạ ộ ổ ọ 6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c

ươ ệ ệ ả ườ

­ Ch

ụ ng 3. Bi n pháp giáo d c hành vi B o v  môi tr ẻ ẫ   ng cho tr  m u giáo 5­6

ạ ộ ổ ọ tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c

ƯƠ CH NG 1

Ơ Ở Ậ Ả Ệ Ề ƯỜ Ụ C  S  LÝ LU N V  GIÁO D C HÀNH VI B O V  MÔI TR NG CHO TR Ẻ

Ạ Ộ Ổ Ọ 5­6 TU I THÔNG QUA HO T Đ NG KHÁM PHÁ KHOA H C.

ứ ấ ử ị ề 1.1. L ch s  nghiên c u v n đ

ấ ườ ụ ườ ượ ừ ấ ớ ề V n đ  môi tr ng và giáo d c môi tr ng đã đ c quan tâm t r t s m trên th ế

ớ ư ở ệ ế ỉ ế ớ ữ ủ ừ gi i cũng nh Vi t Nam. T  nh ng năm 70 – 80 c a th  k  XX, trên th  gi i đã có

ị ề ụ ữ ộ ộ ườ ố ế ề ư ụ ộ ị nh ng cu c h i ngh  v  giáo d c môi tr ng nh : H i ngh  qu c t v  giáo d c môi

ườ ươ ủ ạ ườ ọ ổ tr ng trong Ch ng trình đào t o c a tr ng h c do IUCN/UNESCO t ch c t ứ ạ   i

ợ ố ỹ ổ ị ấ ứ ộ Nevada (M ) năm 1970. Năm 1972, Liên h p qu c đã t ầ    ch c h i ngh  c p cao đ u

ặ ủ ớ ự ủ ề ố ạ ể ố tiên v i s  có m t c a nhi u nguyên th  qu c gia t ể ả   ụ i St ckhon (Th y Đi n) đ  th o

ậ ườ ườ ệ ệ ấ ả ộ ị ị ề lu n v  “Môi tr ng và con ng ậ i”. H i ngh  đã nh t trí nh n đ nh vi c b o v  thiên

ầ ủ ụ ệ ậ ạ ộ ạ   nhiên và thiên nhiên là m t trong hai nhi m v  hàng đ u c a toàn nh n lo i. Bên c nh

ượ ế ượ ề ượ ề ấ ề ả ệ ọ ể ề đó,  đ  đ  ra đ c nhi u chi n l c, sách l c quan tr ng v  v n đ  b o v  môi

4

ườ ộ ộ ế ớ ề ả ộ ố ị tr ng, trong các cu c h i th o, h i ngh  nhi u qu c gia trên th  gi ữ   i đã đi theo nh ng

ướ ơ ả ừ ề ụ ứ ụ ắ ườ h ng c  b n t nghiên c u v  m c tiêu, nguyên t c giáo d c môi tr ng; Nghiên

ụ ố ớ ề ề ủ ấ ọ ườ ứ ầ c u t m quan tr ng c a giáo d c đ i v i các v n đ  v  môi tr ng; Nghiên c u vứ ề

ủ ệ ườ ố ớ ệ ể ườ ề ữ ộ trách nhi m c a con ng i đ i v i vi c phát tri n môi tr ng m t cách b n v ng.

ạ ư ươ ụ ườ Năm 1975, t i Belyrade (Nam T ) Ch ng trình giáo d c môi tr ng qu c t ố ế

ố ế ầ ấ ề ứ ụ ả ờ ộ ườ ạ (IEEP) ra đ i. T i H i th o Qu c t l n th  nh t v  giáo d c môi tr ng, ch ươ   ng

ư ượ ố ề ữ ụ ị ị trình IEEP đã đ a ra đ ắ   c Ngh  đ nh khung và tuyên b  v  nh ng m c tiêu, nguyên t c

ướ ụ ẫ ườ ế ả ộ ố ươ h ng d n giáo d c môi tr ng. H i th o đã công b  Hi n ch ộ   ng Balyrade – M t

ụ ắ ầ ườ ệ ố h  th ng nguyên t c toàn c u cho giáo d c môi tr ng.

ạ ố ế ề ụ ộ ị ườ ủ ợ Vào  năm  1977 t i H i ngh  qu c t v  Giáo d c môi tr ố   ng c a Liên h p qu c

ụ ệ ườ ụ ổ ứ ạ t  ch c t i Tbilisi đã đ aư   ra  khái ni m: “Giáo d c môi tr ng có m c đích làm cho

ể ồ ượ ủ ả ấ ườ ự ộ cá nhân và các c ng đ ng hi u đ ứ ạ c b n ch t ph c t p c a môi tr ng t nhiên và

ườ ế ọ ọ môi tr ạ ng nhân t o là k t qu ả  t ngươ   tác  c aủ   nhi uề   nhân  tố  sinh h c, lý h c, xã

ế ạ ứ ề ọ ế ứ ậ ộ ị ộ h i, kinh t và văn hóa; đem l i cho h  ki n th c, nh n th c v  giá tr , thái đ  và k ỹ

ể ọ ự ệ ệ ả ộ ừ   năng th c hành đ  h  tham gia m t cách có trách nhi m và hi u qu  trong phòng ng a

ả ế ề ườ ấ ượ ườ và gi ấ i quy t các v n đ  môi tr ả ng và qu n lý ch t l ng môi tr ng”. Năm 1987,

ị ề ộ ườ ở ồ ổ ứ ư ạ t i H i ngh  v  môi tr ng Moscow do UNEP và UNESCO đ ng t ch c, đã đ a ra

ề ầ ủ ụ ậ ườ ế ọ ế k t lu n v  t m quan tr ng c a giáo d c môi tr ng: “N u không nâng cao đ ượ ự  c s

ế ủ ệ ậ ề ố ế ấ ượ ữ ể hi u bi ữ t c a công chúng v  nh ng m i quan h  m t thi t gi a  ch t l ng môi

ườ ủ ọ ứ ụ ầ ớ tr ng v i quá trình cung  ng liên t c các nhu c u ngày càng tăng c a h , thì sau này

ớ ượ ả ơ ề ữ ố ườ ở ươ ẽ s  khó làm gi m b t đ c nh ng m i nguy c  v  môi tr ng ị  các đ a ph ng cũng

ế ớ ư ủ ở ườ ộ ộ nh  trên toàn th  gi ộ i. B i vì, hành đ ng c a con ng i tùy thu c vào đ ng c  c a h ơ ủ ọ

ơ ộ ạ ộ ể ứ ộ ế ủ ọ và đ ng c  này l ậ i tùy thu c vào chính nh n th c và trình đ  hi u bi t c a h . Do đó,

ế ể ọ ườ ụ giáo d c môi tr ườ   là  m tộ   ph ng ể ngươ   ti nệ   không  th  thi u đ  giúp m i ng ể   i hi u

ế ề ườ ị ề ụ ế ả ộ ộ ị bi t v  môi tr ng”. C  hai cu c h i ngh  đi u nói đ n công tác giáo d c và xác đ nh

ụ ủ ụ ố ườ ế ớ ề ấ ộ m c đích cu i cùng c a giáo d c môi tr ng là ti n t i xã h i hóa các v n đ  môi

ườ ạ ớ ườ tr ng, nghĩa là t o ra các công dân có  nh nậ   th c,ứ   có  trách  nhi mệ   v i môi tr ng,

ế ố ườ bi t s ng vì môi tr ng.

ộ ố ổ ứ ủ ố ợ Tháng 10/1990 UNESCO, UNEP và m t s  t ch c khác c a Liên h p qu c đã

ị ươ ố ế ề ụ ạ ườ ổ ứ ộ t ch c h i ngh  “Ch ng trình qu c t v  giáo d c và đào t o môi tr ộ ng”. H i ngh ị

ế ủ ổ ứ ố ế ụ ụ ụ ố ợ ộ đã nêu rõ cam k t c a các t ch c qu c t ph i h p hành đ ng, ph c v  m c tiêu ph ổ

5

ứ ế ế ườ ọ ườ ể ọ ạ ộ ữ ể bi n ki n th c môi tr ng cho m i ng i đ  h  có th  đóng góp nh ng ho t đ ng cá

ể ợ ườ ậ nhân và t p th  có l i cho môi tr ng.

ế ủ ề ấ ị ộ ễ ề ả ườ ộ Thông qua di n bi n c a các h i ngh , h i th o v  v n đ  môi tr ng trên th ế

ớ ế ớ ề ụ ề ấ ố gi i trong nhi u năm qua, cho th y các qu c gia trên th  gi i đ u xem giáo d c là công

ụ ọ ườ ả ưở ạ ấ ể ụ c  quan tr ng nh t đ  giáo d c môi tr ng, là tác nhân có  nh h ẽ ế   ng m nh m  đ n

ứ ủ ệ ổ ườ ố ớ ề ấ ườ ấ ả ậ vi c thay đ i nh n th c c a con ng i đ i v i các v n đ  môi tr ộ   ng. T t c  các h i

ị ộ ề ả ướ ớ ệ ườ ầ ượ ả ngh , h i th o đ u h ng t i vi c làm cho môi tr ng toàn c u đ c c i thi n t ệ ố   t

ơ ẹ đ p h n.

ụ ề ấ ườ ượ ộ ộ ậ Ở ệ  Vi t Nam, v n đ  giáo d c môi tr ng đ c coi là m t b  ph n không th ể

ờ ủ ự ụ ủ ụ ụ ệ ệ tách r i c a s  nghi p giáo d c và là nhi m v  c a toàn dân. Công tác giáo d c môi

ườ ượ ả ủ ặ ướ ụ ạ ộ tr ng đã đ c đ t ra trong các văn b n c a Nhà n c, B  giáo d c và đào t o, là c ơ

ụ ườ ự ễ ở ể s  tri n khai công tác giáo d c môi tr ng trong th c ti n.

ậ ả ệ ố ộ ườ ề Năm 1993, Qu c h i đã thông qua Lu t b o v  môi tr ủ   ng. Trong đi u 4 c a

ụ ả ụ ữ ệ ệ ạ ậ ộ ị Lu t đã xác đ nh rõ giáo d c và đào t o là m t trong nh ng nhi m v  b o v  môi

ườ ướ ệ ổ ứ ự ụ ệ ệ ạ “Nhà n c có trách nhi m t ch c vi c th c hi n giáo d c và đào t o, nghiên tr ng:

ậ ả ệ ứ ề ổ ế ệ ế ọ ọ ứ c u khoa h c và công ngh , ph  bi n ki n th c v  khoa h c và pháp lu t b o v  môi

ườ ổ ứ ạ ộ tr ng. Các t ả   ệ  ch c và các cá nhân có trách nhi m tham gia vào các ho t đ ng b o

ườ ụ ả ệ ườ ệ v  môi tr ng và giáo d c b o v  môi tr ng. ”

ị ề ị ố ủ ộ ỉ ườ Ch  th  s  36­CT/TW ngày 25­06­1998 c a B  Chính tr  v  “Tăng c ng công

ệ ả ườ ờ ỳ ệ ạ tác b o v  môi tr ệ ng trong th i k  công nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t n ấ ướ ” đã coi  c

ề ả ị ề ầ ỉ ả ớ ấ v n đ  GD BVMT là gi i pháp đ u tiên. Ch  th  đ  ra 8 gi ề i pháp l n v  BVMT, phát

ề ữ ể ờ ề ả tri n b n v ng trong th i gian t ớ ở ướ  n i c ta, trong đó có nhi u gi ế   i pháp liên quan đ n

giáo d c.ụ

ế ị ủ ướ ủ ố Quy t đ nh s  1363/ QĐ­TTg ngày 17­10­2001 c a Th  t ng Chính ph  v ủ ề

ư ộ ệ ề ụ ệ ườ ệ ố ụ vi c phê duy t đ  án “Đ a n i dung giáo d c môi tr ố   ng vào h  th ng giáo d c qu c

ủ ề ụ ọ ậ ọ ụ ấ ằ ọ dân” M c tiêu c a đ  án nh m giáo d c h c sinh, sinh viên các c p h c, b c h c, trình

ệ ố ụ ể ạ ố ế ề ộ đ  đào t o trong h  th ng giáo d c qu c dân có hi u bi ậ t v  pháp lu t và ch  ch ủ ươ   ng

ủ ả ướ ề ứ ề ườ ể ự chính sách c a Đ ng, Nhà n ế c v  BVMT, có ki n th c v  môi tr ng đ  t giác th ự

ệ ệ ả ườ ồ ưỡ ạ ạ ộ ả ộ hi n b o v  môi tr ng. Bên c nh đó, đào t o, b i d ạ   ng đ i ngũ cán b  gi ng d y,

ứ ệ ề ả ộ ọ ộ giáo viên, cán b  nghiên c u khoa h c công ngh  và cán b  qu n lý v  BVMT.

6

ế ị ủ ướ ủ ủ ố Quy t đ nh c a th  t ng chính ph  s  256/2003/QD­TTG ngày 02 tháng 12

ề ệ ế ượ ả ệ ườ ố năm 2003 v  vi c phê duy t chi n l ệ c b o v  môi tr ế ng qu c gia đ n năm 2010 và

ướ ụ ư ữ ế ể ạ ị đ nh h ng đ n năm 2020. T i đây đã đ a ra nh ng quan đi m và m c tiêu c  th  v ụ ể ề

ườ môi tr ng.

ạ ố Bên c nh đó, trong cu n sách International Conventions environmental protection

ạ ướ ố ế ề ả ệ ườ ệ ằ ả ườ ị (T m d ch: Công c qu c t v  b o v  môi tr ng) cho r ng: B o v  môi tr ng là

ụ ọ ữ ế ệ ấ ộ ỉ ở ộ ố m t trong nh ng nhi m v  tr ng y u và c p bách không ch m t qu c gia mà còn là

ể ớ ố ườ ầ ặ ọ ủ c a các qu c gia trên toàn th  gi i. Vì môi tr ng có t m quan tr ng đ c bi ệ ố ớ   t đ i v i

ườ ể ậ ế ộ ủ ờ ố đ i s ng con ng ự i, sinh v t và s  phát tri n kinh t , văn hóa xã h i c a đ t n ấ ướ   c,

ể ưở ạ ộ ươ ộ ườ ủ c a dân t c và nhân lo i. Đ  h ứ ng  ng ch ng trình hành đ ng môi tr ng th  gi ế ớ   i

ế ỷ ứ ệ ả ầ ườ ự ầ ệ ủ c a th  k  th  XXI, góp ph n b o v  môi tr ng khu v c và toàn c u, Vi t Nam đã

ẩ ướ ố ế ề ả ệ ườ ơ ở tham gia, phê chu n các Công c qu c t v  b o v  môi tr ng. Đây là c  s  pháp

ố ế ề ả ệ ệ ẩ ọ ườ ệ ớ lý quan tr ng thúc đ y quan h  qu c t v  b o v  môi tr ủ ng c a Vi t Nam v i các

n c.ướ

ấ ườ ỉ ượ ộ ộ ọ ề V n đ  môi tr ng không ch  đ ị ủ   ữ c chú tr ng trong nh ng cu c h i ngh  c a

ấ ướ ấ ạ ụ ủ ậ ọ ọ các c p lãnh đ o đ t n c, mà các ngành giáo d c c a các b c h c cũng chú tr ng,

ụ ề ườ ả ứ ọ luôn tìm tòi, nghiên c u ứ v  giáo d c môi tr ổ   ng cho h c sinh, sinh viên và c  l a tu i

ầ m m non.

ứ ề ữ ụ ề ấ Trong nh ng năm qua, có r t nhi u công trình nghiên c u v  giáo d c môi

ườ ẻ ầ ờ tr ư ng cho tr  m m non ra đ i nh :

ữ ộ ủ ễ ồ ọ ố Nh ng h at đ ng giáo Lê Xuân H ng, Nguy n Thanh Th y (2007), trong cu n

ẻ ả ệ ứ ả ụ d c tr  b o v  môi tr ng ệ   ạ ộ Các hình th c ho t đ ng tr i nghi m ị ườ ; Lê Th  Kim Anh –

ụ ệ ả ườ ẻ ẫ ủ ạ Giáo d c hành vi B o v  môi tr ng cho tr  m u giáo 4­5 tu i. ụ   ổ  c a t p chí giáo d c,

ụ ể ạ ộ ụ ỉ ườ s  33ố .Cũng ch  ra các ho t đ ng c  th  giáo d c môi tr ẻ ầ ng cho tr  m m non.

ụ ả ệ ướ ự ẫ ộ ườ ng cho tr ẻ ệ Trong cu n ố “H ng d n th c hi n n i dung giáo d c b o v  môi tr

ầ ụ ồ ườ ươ m m non”, ng trong ch ng trình ộ  hay cu n ố “L ng ghép n i dung giáo d c môi tr

ạ ầ ụ ụ ộ đào t o giáo viên m m non”, ạ c aủ  B  giáo d c và Đào t o (2001), NXB Giáo D c Vi ệ   t

ộ ế ệ ồ ự ộ Nam. Đã giúp cho cán b  giáo viên bi t cách th c hi n l ng ghép các n i dung giáo

ườ ụ d c môi tr ạ ộ ng trong các ho t đ ng khác nhau.

7

ề ậ ứ ề ậ ọ ọ ế   ế Nhi u bài nghiên c u khoa h c, sáng ki n khoa h c, khóa lu n,… đ  c p đ n

ệ ệ ườ ụ ả vi c giáo d c b o v  môi tr ư   ng nh :

ự ề ệ ả ườ ẻ ẫ ổ ộ + Đ  tài “Xây d ng n i dung b o v  môi tr ng cho tr  m u giáo 5 tu i trong

ườ ứ ụ ệ ọ tr ầ ng m m non ”  (Trung tâm nghiên c u GDMN – Vi n khoa h c giáo d c, 1998­

2000);

ụ ả ệ ề ườ ẻ ừ ườ + Đ  tài “Giáo d c b o v  môi tr ng cho tr  t ổ  3­6 tu i trong tr ầ ng m m non

ứ ề ế ấ ể theo quan đi m tích h p ộ ợ ” (Đ  tài nghiên c u c p B  ­ Ti n sĩ Lê Thanh Vân – Khoa

ườ GDMN – Tr ộ ng ĐHSP Hà N i, 2003­2004)

ứ ả ụ ề ế ệ ệ ọ ườ + Sáng ki n khoa h c. Đ  tài “Bi n pháp giáo d c ý th c b o v  môi tr ng cho

ẻ ẫ ớ ” tr  m u giáo l n

ụ ườ ẻ ầ ị ươ +  Giáo trình giáo d c môi tr ng cho tr m m non (Hoàng Th  Ph ng, NXB

ĐHSP, 2013)

ệ ướ ẫ ở ẫ ủ ậ + Tài li u h ề ng d n v  GDMT ứ  m u giáo (Hoàng Đ c Nhu n – Ch  biên,

ứ Trung tâm nghiên c u giáo

ề ề ụ ề ế ấ ườ ấ Ngoài ra có r t nhi u đ  tài liên quan đ n v n đ  giáo d c môi tr ng và giáo

ệ ườ ẻ ầ ụ ả d c b o v  môi tr ng cho tr  m m non

ộ ố ấ ậ ề ả ệ ụ ề ườ 1.2. M t s  v n đ  lý lu n v  giáo d c hành vi B o v  môi tr ng

ả ệ ệ ườ ụ 8.1  Khái ni m giáo d c hành vi B o v  môi tr ng

ể ị ượ ệ ể ầ ượ ữ ậ Đ  xác đ nh đ c khái ni m “GD HVBVMT”, c n hi u đ c nh ng thu t ng ữ

ườ ệ ả ườ ệ ả ườ “Môi tr ng”, “B o v  môi tr ng”, “hành vi B o v  môi tr ng”.

ệ ườ 8.1.1. Khái ni m Môi tr ng

ề ề ấ ị ườ Đã có r t nhi u đ nh nghĩa khác nhau v  môi tr ng.

ừ ể ệ ườ ế ố ự ồ Theo t đi n Bách khoa Vi t Nam: “Môi tr ng bao g m các y u t t nhiên và

ế ố ệ ậ ạ ế ớ ườ các y u t nhân t o, có quan h  m t thi t v i nhau, bao quanh con ng ả   i, có  nh

ưở ớ ờ ố ấ ự ồ ạ ả ể ủ ườ h ng t i đ i s ng, s n xu t, s  t n t i và phát tri n c a con ng i và thiên nhiên”.

ừ ể ủ ị ườ ư Theo t đi n MT c a Gurdey Rej (1981) đ nh nghĩa môi tr ng nh  sau: “Môi

ườ ậ ả ậ ọ ọ tr ọ ng là hoàn c nh v t lý, hóa h c, sinh h c bao quanh sinh v t, đó g i là môi tr ườ   ng

8

ề ệ ả ậ ọ ọ bên ngoài. Còn các đi u ki n, hoàn c nh v t lý, hóa h c, sinh h c trong c  th  đ ơ ể ượ   c

ườ ọ g i là môi tr ng bên trong”.

ừ ể ị ườ ượ ở ộ ơ Theo T  đi n bách khoa Larouse đ nh nghĩa môi tr ng đ c m  r ng h n: “Môi

ườ ấ ả ụ ể ơ ữ ậ tr ng là t ặ t c  nh ng gì bao quanh chúng ta ho c sinh v t. Nói c  th  h n, đó là các

ụ ể ơ ễ ể ạ ế ố ự y u t t ự ố    nhiên và nhân t o di n ra trong không gian c  th , n i đó có th  có s  s ng

ự ố ế ố ề ị ả ặ ưở ắ ủ ữ ị ho c không có s  s ng. Các y u t đ u ch u  nh h ậ   ng sâu s c c a nh ng đ nh lu t

ặ ế ư ậ ấ ụ ả ồ ậ ẫ ổ ậ v t lý mang tính t ng quát ho c chi ti ấ   t nh  lu t h p d n vũ tr , b o t n v t ch t...

ệ ượ ụ ữ ặ ọ ộ ọ ườ Trong đó hi n t ng hóa h c và sinh h c là nh ng đ c thù c c b . Môi tr ng bao

ấ ả ố ộ ạ ự ế ế ậ ặ ớ ồ g m t ữ t c  nh ng nhân t tác đ ng qua l i tr c ti p ho c gián ti p v i sinh v t và

ầ ậ qu n xã sinh v t. ”

ủ ị ườ ủ ườ Theo đ nh nghĩa c a UNESCO (1981)   thì môi tr ng c a con ng ồ   i bao g m

ệ ố ộ ự ườ ạ ữ ữ toàn b  các h  th ng t ệ ố  nhiên và các h  th ng do con ng i t o ra, nh ng cái h u hình

ề ậ ườ ố ộ ọ (t p quán, ni m tin,…) trong đó con ng i s ng và lao đ ng, h  khai thác các tài

ầ ủ ữ ằ ạ ỏ nguyên thiên nhiên và nhân t o nh m th a mãn nh ng nhu c u c a mình.

ệ ề ộ ườ ấ ả ọ ườ M t khái ni m khác v  MT: “Môi tr ng là t t c  m i ng i xung quanh chúng

ế ớ ớ ọ ậ ơ ổ ta. V i th  gi ổ i tu i th ơ ở ườ  tr ng ph  thông – n i các em đang ngày đêm h c t p, môi

ườ ơ ườ ườ ề ớ ươ tr ng là không khí trong lành, là sân ch i, v n tr ng v i nhi u hoa t i và cây

ơ ọ ệ ớ ườ xanh. V i công nhân, nhà máy – n i h  làm vi c là môi tr ng”. Nói cách khác, môi

ườ ụ ể ớ ữ ộ ố tr ng là m t trung tâm c  th  v i nh ng nhân t ậ    xung quanh trung tâm đó. Vì v y,

ữ ườ ớ nh ng trung tâm khác nhau thì môi tr ỏ ng cúng l n nh  khác nhau [7. tr8].

ườ ố ớ ườ ậ ộ Môi tr ọ ng có vai trò quan tr ng đ i v i con ng ự i và đ ng, th c v t trên Trái

ố ườ ậ ơ ấ đ t: (1) là không gian sinh s ng cho con ng ứ   i và các sinh v t khác; (2) là n i ch a

ầ ồ ế ấ ủ ờ ố ườ ự đ ng các ngu n tài nguyên c n thi ả t cho đ i s ng, s n xu t c a con ng ơ   i; (3) là n i

ứ ự ế ả ấ ườ ạ ạ ả ộ ố ch a đ ng các ch t ph  th i do con ng ấ   i t o ta trong cu c s ng, sinh ho t, s n xu t;

ơ ư ữ ấ ườ (4) là n i l u tr  và cung c p thông tin cho con ng i [9.tr13].

ư ậ ể ộ ườ ấ ả ữ Nh  v y, hi u theo nghĩa r ng, môi tr ng là t t c  nh ng gì bao quanh và có

ả ưở ự ệ ộ ậ ế nh h ể ng đ n m t v t th  hay s  ki n nào đó.

ườ ẹ ườ ố ớ ườ Môi tr ng theo nghĩa h p, môi tr ng đ i v i con ng ồ   ậ i và sinh v t “bao g m

ạ ậ ấ ườ ưở các nhân t ố ự  t nhiên và v t ch t nhân t o bao quanh con ng ả i, có  nh h ờ   ế ng đ n đ i

9

ự ồ ạ ả ườ ậ ậ ấ ố s ng s n xu t và s  t n t ể ủ i, phát tri n c a con ng i và sinh v t” (Lu t BVMT Vi ệ   t

Nam 2005).

ả ệ ườ ệ 8.1.2. Khái ni m B o v  môi tr ng

ệ ườ ủ ướ ậ ả Trong Lu t B o v  môi tr ng c a n ệ   c ta ban hành ngày 12/12/2005, khái ni m

ả ườ ượ ư ể ệ ả ườ ệ B o v  môi tr ng (BVMT) đ c hi u nh  sau: “B o v  môi tr ạ ộ   ng là ho t đ ng

ữ ườ ẹ ế ạ ạ ấ ộ gi cho môi tr ố ớ   ừ ng trong lành, s ch đ p, phòng ng a, h n ch  tác đ ng x u đ i v i

ườ ự ố ứ ườ ụ ồ ụ ễ ắ môi tr ng,  ng phó s  c  môi tr ả   ng, kh c ph c ô nhi m, suy thoái, ph c h i và c i

ệ ườ ử ụ ả ợ thi n môi tr ệ   ồ ng, khai thác và s  d ng h p lý ngu n tài nguyên thiên nhiên, b o v  đa

ề ọ ươ ậ ả ệ ườ ạ d ng sinh h c” (Đi u 3, ch ng I, Lu t B o v  môi tr ng năm 2005)

ả ườ ự ủ ạ ộ ữ ườ ế ộ ệ B o v  môi tr ng là nh ng ho t đ ng tích c c c a con ng i tác đ ng đ n môi

ườ ố ớ ữ ế ấ ặ ạ ộ ườ tr ng giúp ngăn ch n và h n ch  nh ng tác đ ng x u đ i v i môi tr ng làm cho

ườ ạ ợ ế ệ ồ môi tr ử ụ ng trong s ch, s  d ng h p lý và ki t ki m ngu n tài nguyên thiên nhiên,

ạ ờ ườ ồ đ ng th i tái t o môi tr ng [7].

ư ậ ể ượ ể ấ ả ữ ữ ệ Nh  v y BVMT có th  đ c hi u đó là t ộ   t c  nh ng vi c làm, nh ng hành đ ng

ư ỏ ữ ệ ỏ ơ ị ế ệ ồ ủ c a con ng ườ ừ i t nh ng vi c nh  nh  b  rác đúng n i quy đ nh, ti t ki m ngu n tài

ữ ứ ế ề ạ ọ nguyên thiên nhiên trong sinh ho t… cho  đ n nh ng nghiên c u khoa h c v  môi

ườ ể ườ ữ ị tr ng đ  làm cho môi tr ễ ng trong lành, không b  ô nhi m. BVMT cũng là nh ng c ử

ỉ ờ ọ ườ ủ ộ ứ ồ ch  l i nói giúp m i ng i có ý th c BVMT c a c ng đ ng.

ả ệ ệ ườ 8.1.3. Khái ni m hành vi B o v  môi tr ng

ữ ậ ượ ở ề Thu t ng  “hành vi” đ c xem xét ạ  nhi u khía c nh khác nhau:

ừ ể ệ ứ ử ả ộ Theo t ế   đi n ti ng Vi ấ   t: Hành vi là cách  ng x  trong m t hoàn c nh nh t

ượ ể ằ ờ ử ỉ ấ ị ạ ừ ể ị đ nh, đ ệ c bi u hi n b ng l ộ i nói, c  ch , hành đ ng nh t đ nh [Đ i t ế  đi n ti ng vi ệ   t

ộ – B  GDĐT]

ừ ể ủ ộ ả ứ ỉ ọ ậ ọ Theo t ị ộ ế    đi n Tâm lí h c: Hành vi ch  m i ph n  ng c a đ ng v t khi b  m t y u

ườ ế ố ị tố nào   đó   trong   môi   tr ng   kích   thích;   các   y u   t bên   ngoài   và   hành   vi   có   đ nh

ủ ể ề ả ấ ạ ằ ớ h ngướ  nh m giúp ch  th  thích nghi v i hoàn c nh. Khi nh n m nh v  tính khách

ế ố ứ ả ứ ữ ề quan, t c là các y u t ệ   ư  bên ngoài kích thích cũng nh  ph n  ng đ u là nh ng hi n

ượ ử ứ ư ứ ể ngượ  có th  quan sát đ t c, ch  không nh  tình ý bên trong, thì nói là  ng x . Khi

ặ ị ạ ướ ừ ể ụ ọ nh nấ  m nh m t đ nh h ng m c tiêu thì g i là hành vi (T  đi n tâm lí).

10

ư ử ượ ể ể ữ ộ ề ở Có th  hi u hành vi là nh ng hành đ ng và cách c  x  đ ỉ c đi u ch nh b i ch ủ

ủ ể ứ ể ắ ộ ượ ủ th  có ý th c. Nghĩa là khi ch  th  hành đ ng n m đ c cái nghĩa (lôgic c a hành vi)

ấ ị ự ủ ệ ả ầ ộ và th c hi n hành vi đó theo m t ý nh t đ nh (nhu c u, tình c m..) c a cá nhân mình,

ệ ượ ự ờ ả ồ đ ng th i có kh  năng th c hi n đ c hành vi đó [7].

ệ ườ ứ ủ ữ ộ ườ ả Hành vi b o v  môi tr ng là nh ng hành đ ng có ý th c c a con ng ộ   i tác đ ng

ườ ố ớ ữ ế ấ ạ ặ ộ ế đ n môi tr ng giúp ngăn ch n và h n ch  nh ng tác đ ng x u đ i v i môi tr ườ   ng

ườ ạ ợ ế ệ ồ làm cho môi tr ử ụ ng trong s ch, s  d ng h p lí và ti t ki m ngu n tài nguyên thiên

ạ ồ ườ ờ nhiên, đ ng th i tái t o môi tr ng [7].

ả ệ ệ ườ ụ 8.1.4. Khái ni m giáo d c hành vi B o v  môi tr ng

ụ ớ ư ệ ượ ộ ạ ộ ộ ỉ Giáo d c v i t cách là m t hi n t ng xã h i, là ho t đ ng riêng ch  con ng ườ   i

ể ệ ở ớ ỗ ườ ể ồ ạ ụ ứ ề m i có, nó th  hi n ch  con ng i truy n th  cho nhau tri th c đ  t n t i và phát

ể ươ ứ ồ ạ ủ ườ ụ ượ ư tri n. Đây chính là ph ng th c t n t i c a loài ng i. Giáo d c đ c xem nh  quá

ể ườ trình hình thành và phát tri n nhân cách con ng i.

ừ ể ế ệ ọ ậ ứ Theo t đi n Ti ng Vi t. Giáo d c ụ  theo nghĩa chung là hình th c h c t p theo

ế ộ ki n th c ỹ ứ , k  năng ủ  và thói quen c a m t nhóm ng ườ ượ i đ c trao truy n t ề ừ th  hế ệ này

ế ệ ụ ả ườ sang th  h  khác thông qua gi ng d y, ạ  đào t oạ  hay nghiên c uứ . Giáo d c th ễ   ng di n

ườ ư ể ự ọ ra d ướ ự ướ i s  h ẫ ủ ng d n c a ng i khác, nh ng cũng có th  thông qua t h c.

ụ ẹ ộ ộ Theo nghĩa r ng, giáo d c là m t quá trình toàn v n hình thành nhân cách đ ượ ổ  c t

ạ ộ ứ ụ ế ạ ộ ệ ữ   ch c m t cách có m c đích, có k  ho ch thông qua các ho t đ ng và các quan h  gi a

ườ ữ ụ ế ề ằ ng ụ i giáo d c và ng ườ ượ i đ ạ c giáo d c nh m truy n đ t và chi m lĩnh nh ng kinh

ộ ủ ệ ườ nghi m xã h i c a loài ng i.

ườ ể ở ằ ộ ườ ọ ự ể ụ Giáo d c môi tr ng là m t quá trình nh m phát tri n ng i h c s  hi u bi ế   t

ữ ế ề ấ ườ ứ ế ộ ồ và quan tâm đ n nh ng v n đ  môi tr ng, bao g m ki n th c, thái đ , hành vi, trách

ể ự ệ ể ư ữ ậ ả ằ ả ế nhi m đ  t mình và cùng t p th  đ a ra nh ng gi i pháp nh m gi ấ   i quy t các v n

ườ ướ ư ụ ạ ắ ươ ề đ  môi tr ng tr ộ c m t cũng nh  lâu dài (B  giáo d c và Đào t o / Ch ng trình

ể ố ợ phát tri n Liên h p qu c, 1998)

ụ ệ ả ườ ụ Giáo d c hành vi B o v  môi tr ộ ng là quá trình tác đ ng có m c đích, có k ế

ủ ạ ằ ở ườ ọ ứ ử ộ ụ ho ch c a nhà giáo d c nh m hình thành ng ự ố   i h c m t cách  ng x  tích c c đ i

ườ ườ ạ ợ ế ệ ồ ớ v i môi tr ng, làm cho môi tr ử ụ ng trong s ch, s  d ng h p lý và ti t ki m ngu n tài

11

ạ ờ ườ ặ ồ nguyên thiên nhiên, đ ng th i tái t o môi tr ng [7]. M t khác có th  hi u ể ể giáo d cụ

ẻ ầ ằ ở ẻ ự ướ ữ hành vi BVMT cho tr  m m non nh m hình thành tr  s  quan tâm tr ấ   c nh ng v n

ườ ữ ể ẻ ị ế ơ ẳ ề ườ ề ề đ  v  môi tr ng; trang b  cho tr  nh ng hi u bi t s  đ ng v  môi tr ữ ng, nh ng kĩ

ử ớ ứ ườ ớ ộ ổ ể ộ ợ năng  ng x  v i môi tr ng phù h p v i đ  tu i; phát tri n thái đ , hành vi, trách

ẻ ố ớ ủ ệ ườ ự ộ nhi m c a tr  đ i v i môi tr ng m t cách tích c c.

ả ệ ể ặ ổ 8.2 Đ c đi m hành vi b o v  môi tr ườ ở ẻ ng tr  5­6 tu i [9]

ẽ ề ể ẻ ẫ ự ể ạ ạ ổ Tr  m u giáo 5­6 tu i là giai đo n phá tri n m nh m  v  ki u tr c quan hình

ư ế ố ủ ể ư ự ữ ượ t ớ ng m i – t ơ ồ  duy tr c quan s  đ  và nh ng y u t c a ki u t ạ    duy lôgic. Bên c nh

ủ ự ậ ệ ấ ả ổ ợ ữ đó, kh  năng t ng h p và khái quát nh ng d u hi u bên ngoài c a s  v t hi n t ệ ượ   ng

ẻ ươ ố ố ẻ ệ ầ ả ủ c a tr  t ng đ i t ấ ủ ố   t [12]. Tr  có nhu c u cao trong vi c khám phá b n ch t c a đ i

ự ậ ự ụ ữ ể ệ ố ộ ượ t ệ   ng trong MT, tìm hi u các m i quan h  và s  ph  thu c gi a các s  v t và hi n

ể ỏ ẻ ả ậ ầ ậ ế ượ t ứ ủ ng đ  th a mãn nhu c u nh n th c c a mình. Tr  có kh  năng nh n bi ố   t các đ i

ờ ự ố ợ ệ ế ả ộ ượ t ứ   ữ ng m t cách toàn di n nh  s  ph i h p gi a các giác quan. Các k t qu  nghiên c u

ứ ề ố ấ ằ ố ứ ế ầ ả ổ ộ cho th y r ng, đ n cu i l a tu i m m non, kh  năng lĩnh h i tri th c v  m i quan h ệ

ẻ ẻ ỉ ể ượ ế ố ủ c a tr ngày càng tăng, tr không ch  hi u đ c các y u t riêng bi ệ ủ ự ả   t c a s   nh

ưở ắ ượ ệ ố ụ ể ự ớ ể h ng mà còn n m đ ứ ề ặ c h  th ng c  th  các tri th c v  đ c đi m, s  l n lên và phát

ự ậ ớ ủ ộ ư ự ể ườ ố tri n cũng nh  s  thích nghi c a đ ng th c v t v i môi tr ng s ng. Trong quá trình

ự ậ ể ể ẻ ộ ượ ế ố ủ chăm sóc và quan sát đ ng, th c v t, tr  có th  hi u đ c các y u t c a môi tr ườ   ng

ể ố ả ạ ờ ợ ự ẻ ể ậ ả đ m b o tr ng thái phát tri n t ể   t cho sinh v t; tr  có th  kiên trì ch  đ i s  phát tri n

ụ ồ ẻ ứ ứ ự ệ ầ ủ c a n  hoa, ch i non,… tr ủ    có h ng thú, ý th c nghe và th c hi n các yêu c u c a

ề ự ầ ế ả ạ ặ ệ ạ giáo viên v  s  c n thi t ph i t o ra MT đ c bi ở ủ ộ   t trong giai đo n sinh  n  c a đ ng

ứ ứ ậ ạ ầ ẩ ơ ậ v t: c n yên tĩnh, chăm sóc c n th n h n, đa d ng hóa th c ăn, th c ăn riêng cho con

ự ậ ở ẻ ộ ặ ộ ỏ ệ ớ ộ nh . Quá trình chăm sóc đ ng, th c v t tr  hình thành thái đ  đ c bi ậ   t v i đ ng v t

ỏ Ở ẻ ẹ ậ ậ ọ ỏ nh : nh  nhàng, th n tr ng và quan tâm chăm sóc các con v t nh . ấ  tr  xu t hi n s ệ ự

ệ ầ ữ ả ẩ ộ ỡ ế ể ỡ ị ồ đ ng c m, có hành đ ng chu n b  giúp đ  và làm nh ng vi c c n thi t đ  giúp đ  các

ớ ườ ụ ể ẻ ợ ượ ủ ộ ơ ể c  th  non n t. Trong tr ng h p c  th , tr ứ  ý th c đ c vai trò lao đ ng c a con

ườ ự ậ ộ ố ậ ả ộ ộ ng i trong cu c s ng th c v t, đ ng v t và có kh  năng tác đ ng lên các đ i t ố ượ   ng

ự t nhiên.

ẻ ạ ậ ả ộ ườ ứ ề ự Tr  có kh  năng lĩnh h i tri th c v  s  đa d ng sinh v t trong môi tr ố ng s ng.

ẻ ẫ ể ổ ệ ữ Tr  m u giáo 5­6 tu i có th  phân bi ậ ữ   ậ t chính xác gi a sinh v t vô sinh và sinh v t h u

12

ẻ ế ộ ố ấ ủ ườ ậ ầ ộ ố sinh. Ngoài ra, tr  còn bi ệ t m t s  d u hi u khác c a ng i, đ ng v t là c n ăn u ng,

ự ậ ầ ướ ả ả có c m xúc, tình c m, phát ra âm thanh; th c v t là c n n ố ớ   ấ c, ánh sáng, đ t,… đ i v i

ẻ ượ ủ ể ặ ặ ỉ ả ậ v t vô sinh, tr không nêu đ c đ c đi m, đ c thù c a nó mà ch  mô t chúng là

ữ ể ậ ậ ộ ố nh ng v t không đ ng đ y, không di chuy n, không s ng.

ứ ề ố ệ ữ ẻ ả ộ ườ ớ Tr  có kh  năng lĩnh h i tri th c v  m i quan h  gi a con ng i v i thiên nhiên.

ẻ ề ố ứ ủ ệ ữ ậ ượ ể ệ ở Nh n th c c a tr  v  m i quan h  gi a con ng ườ ớ ự i v i t nhiên đ c th  hi n ba

ử ụ ứ ệ ạ ọ ạ ộ   lo i tri th c quan tr ng là: bi n pháp s  d ng tài nguyên thiên nhiên trong ho t đ ng

ạ ủ ấ ườ ệ ệ ả ả s n xu t và sinh ho t c a con ng ụ ồ   i; vi c b o v  tài nguyên thiên nhiên và ph c h i

ơ ể ố ầ ườ ấ ị ể ố chúng; con ng ườ ớ ư i v i t cách là c  th  s ng, c n có môi tr ng nh t đ nh đ  s ng.

ạ ứ ủ ỏ ẫ ự ẻ ả ậ Tóm l ặ i, nh n th c c a tr  nh  v n mang n ng tính tr c quan c m tính. Chính vì

ạ ộ ự ặ   ẻ ầ ậ v y trong quá trình GD HVBVMT cho tr  c n xây d ng MT ho t đ ng phong phú, đ c

ệ ự ề ơ ộ ẻ ượ ạ ệ ả bi t là MT t nhiên, t o nhi u c  h i cho tr  đ c tr i nghi m, tìm tòi, khám phá.

ả ệ ụ ụ ộ 8.3 M c đích [9], n i dung giáo d c hành vi b o v  môi tr ườ ở ẻ ng tr  5­6

tu i ổ ụ ẻ ẫ ươ M c đích GD HVBVMT cho tr  m u giáo trong ch ng trình GDMN:

ẻ ượ ể ở ẻ ữ ể ể ằ GD MT cho tr  đ c hi u là quá trình “nh m phát tri n tr  nh ng hi u bi ế ơ  t s

ớ ứ ổ ượ ề ề ế ợ ấ ẳ đ ng v  MT, quan tâm đ n các v n đ  MT phù h p v i l a tu i đ ể ệ c th  hi n qua

ỗ ẻ ố ớ ộ ỹ ứ ủ ế ki n th c, thái đ , k  năng, hành vi c a m i tr  đ i v i MT xung quanh”. Theo đó, GD

ẻ ầ ượ ụ ể ộ ộ HVBVMT cho tr  m m non đ c hi u là m t quá trình tác đ ng có m c đích, có k ế

ủ ạ ằ ở ẻ ự ướ ữ ề ụ ho ch c a nhà giáo d c nh m hình thành tr  s  quan tâm tr ấ c nh ng v n đ  MT;

ớ ộ ổ ử ớ ữ ứ ẻ ể ợ ỹ ị ộ   trang b  cho tr  nh ng k  năng  ng x  v i MT phù h p v i đ  tu i, phát tri n thái đ ,

ẻ ớ ớ ủ ự ệ ộ hành vi, trách nhi m c a tr  đ i v i MT m t cách tích c c.

ụ ầ ướ ụ ế M c đích GD HVBVMT cho tr ẻ ở ườ  tr ng m m non h ữ ng đ n nh ng m c tiêu

ể ượ ư ệ ữ ề ố ố ườ nh  là: hình thành bi u t ng v  MT s ng, m i quan h  gi a MT và con ng ệ   i, vi c

ớ ứ ủ ể ẻ ặ ổ ợ ầ BVMT phù h p v i l a tu i, đ c đi m tâm sinh lý c a tr ; GD tr ẻ ướ  b c đ u có ý

ề ề ữ ứ ế ậ ấ ệ th c, quan tâm đ n nh ng v n đ  v  MT, nh n bi ế ượ t đ c trách nhi m trong MT hình

ộ ố ỹ ệ ả ữ ứ ử ự ệ ả thành m t s  k  năng b o v  và gi gìn MT,  ng x  tích c c trong vi c gi ế   i quy t

ướ ầ ớ ứ ợ ổ ề ấ v n đ  MT, b c đ u có thói quen BVMT phù h p v i l a tu i.

13

ẻ ẫ ộ ươ ừ N i dung GD HVBVMT cho tr  m u giáo trong ch ng trình GDMN: T  quan

ể ộ ị ươ ệ ộ đi m xác đ nh n i dung GDMN trong ch ng trình GDMN hi n hành, n i dung GD

ầ ộ ệ ượ ồ HVBVMT cho tr ẻ ở ườ  tr ng m m non không có n i dung riêng bi t mà đ c l ng ghép

ẻ ự ạ ộ ủ ề ả ạ ậ ứ   qua nhi u ho t đ ng trong ngày c a tr . D a vào phân lo i MT và kh  năng nh n th c

ẻ ẫ ẻ ể ộ ổ ủ c a tr , có th  chia các n i dung GD HVBVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i thành các

ự lĩnh v c sau [2]:

ự ườ ườ Lĩnh v c 1: Con ng i và môi tr ố ng s ng

ẻ ế ượ ữ ể ế ầ ườ ố ụ Giáo d c tr  bi t đ c nh ng hi u bi ề t đ u v  môi tr ủ ng s ng c a con ng ườ   i

ạ ủ ữ ễ ế ữ ừ t đó có nh ng hành vi BVMT: Nguyên nhân và tác h i c a MT ô nhi m, bi t gi gìn

ữ ễ ạ ạ ẻ ế ế ệ ồ MT s ch và cách tránh nh ng tác h i do ô nhi m MT. Tr t ti bi t ki m ngu n tài

nguyên.

ự ườ ớ ộ Lĩnh v c 2: Con ng ự ậ ậ i v i đ ng v t và th c v t

ẻ ể ế ề ặ ủ ư ể ạ ậ ầ ố Tr  có hi u bi ơ   t ban đ u v  đ c đi m c a cây c i, con v t nh : hình d ng, n i

ở ứ ưở ợ ẻ ế ạ ủ ừ ệ ặ ế ạ , th c ăn, sinh tr ng, l i ích… tr  bi t tác h i c a vi c ch t phá r ng, gi t h i loài

ừ ở ẻ ự ậ ệ ộ ữ ư ả ậ ộ ậ v t. T  đó hình thành tr  nh ng đ ng b o v  đ ng v t và th c v t nh : không gi ế   t

ữ ậ ế ữ ệ ậ ả ố ạ h i nh ng loài v t, bi t chăm sóc, b o v  cây c i và con v t. Phê phán nh ng hành

ả ưở ự ậ ế ộ ộ đ ng sai trái làm  nh h ậ ng đ n đ ng v t và th c v t.

ự ườ ớ Lĩnh v c 3: Con ng i v i thiên nhiên

ẻ ể ế ề ệ ượ ự ắ ế Giúp tr  hi u bi ữ t v  nh ng hi n t ng t ư  nhiên: Gió, m a, n ng… bi t nguyên

ệ ượ ự ấ ườ ư ụ ạ ạ ủ nhân, tác h i c a các hi n t ng t nhiên b t th ng nh  bão lũ l t, h n hán và cách

ờ ế ừ ừ ữ ẻ ợ ớ ộ ư phòng ng a. T  đó tr  có nh ng hành đ ng phù h p v i th i ti ư t nh : m a thì mang

ư ắ ộ áo m a, n ng đ i mũ…

ự ườ Lĩnh v c 4: Con ng i và tài nguyên

ẻ ề ợ ụ ư ấ ạ ướ ừ Giáo d c tr  v  l i ích các lo i tài nguyên nh  đ t, n c, r ng… tù đó bi ế ử  t s

ệ ợ ả ụ d ng h p lý và b o v  tài nguyên.

ự ườ Lĩnh v c 5: Con ng ộ i và văn hóa xã h i

ẻ ễ ặ ườ ớ ớ ạ ồ ụ Giáo d c tr  l ỏ  phép, chào h i khi g p ng i l n, hòa đ ng v i b n bè và em

nh . ỏ

14

ẻ ế ữ ồ ơ ẻ ế ệ ồ ọ Tr  bi t gi gìn v  sinh đ  dùng, đ  ch i trong gia đình và phòng h c. Tr  bi ọ   t tên g i

ộ ố ị ổ ế ả ắ ế ữ ệ ả ủ c a m t s  đ a danh n i ti ng, danh lam th ng c nh, bi t gi gìn và b o v  danh lam

ả ắ ố ấ th ng c nh. Phân bi ệ ượ t đ c hành vi “đúng” ­ “sai”, “t t” ­ “x u”.

ươ ệ ế ượ ợ Tr ẻ ế  bi ọ t tên g i các ph ng ti n giao thông, bi t đ c l ạ ủ   i ích và tác h i c a

ư ế ữ ể ễ ả ộ ườ ầ chúng đ  có nh ng hành đ ng làm gi m ô nhi m MT nh : n u tr ng g n nhà nên đi

ề ồ ộ b  thay vì đi xe máy, tr ng nhi u cây xanh…

ả ệ ụ ắ 8.4 Nguyên t c giáo d c hành vi b o v  môi tr ườ ở ẻ ng ổ  tr  5­6 tu i

ụ ả ả 8.4.1. Đ m b o tính m c đích

ả ướ ẻ ủ ụ ế ươ GD HVBVMT cho tr  ph i h ng đ n m c tiêu chung c a ch ng trình GDMN

ơ ở ự ứ ụ ứ ể ệ ậ ổ ọ trên   c   s   th c   hi n   m c   tiêu   tr ng   tâm   là   phát   tri n   nh n   th c.   T   ch c   GD

ụ ủ ả ả ầ ị ụ   ạ ộ HVBVMT c n xác đ nh rõ m c tiêu ho t đ ng c a hành vi BVMT và đ m b o m c

ổ ạ ộ ứ ụ ị tiêu trong quá trình t ch c ho t đ ng đó tránh xác đ nh m c tiêu mang tính chung

ộ ườ ụ ộ ẻ ạ ộ chung, m c tiêu m t đ ng ho t đ ng m t n o,…

ể ả ả 8.4.2. Đ m b o tính chính xác, phát tri n

ữ ứ ế ấ ầ ẻ ữ ế Nh ng ki n th c hành vi BVMT c n cung c p cho tr là nh ng ki n th c s ứ ơ

ườ ổ ề ặ ậ ậ ọ ữ ọ ề ơ ể ẳ đ ng v  c  th  con ng i, sinh v t h c, nh ng thay đ i v  m t v t lý, hóa h c,…  Vì

ệ ả ả ả ầ ụ ậ v y, vi c giáo d c hành vi BVMT ở ườ  tr ng m m non ph i đ m b o tính chính xác,

ắ ự ậ ệ ượ ừ ẻ ọ khoa h c. T  đó tr  có cái nhìn đúng đ n s  v t – hi n t ữ   ng. Song song đó nh ng

ề ế ế ọ ổ ườ ớ ứ ể ế ầ ấ ấ v n đ  khoa h c luôn bi n bi n đ i ng i l n c n tìm hi u, cung c p ki n th c cho

ẻ ề ữ ớ ủ ổ ườ tr  v  nh ng thay đ i m i c a môi tr ng.

ự ễ ợ ớ ủ ẻ ứ ả ả ả 8.4.3. Đ m b o tính th c ti n và phù h p v i kh  năng, h ng thú c a tr

ơ ở ủ ự ứ ễ ậ ậ ộ ả   "Th c ti n là c  s  c a nh n th c", vì v y các n i dung GD HVBVMT ph i

ấ ừ ự ộ ở ễ ị ươ xu t phát t th c ti n thiên nhiên và xã h i chính đ a ph ủ ng c a tr . ự ậ   ẻ  Các s   v t,

ượ ườ ườ ộ ệ hi n  t ng  trong  môi  tr ng  thiên  nhiên  và  môi  tr ng  xã  h i xung quanh chúng

ẻ ậ ầ ấ ạ ọ ộ ta r t đa d ng và phong phú. Vì v y giáo viên nên ch n n i dung g n gũi cho tr  tìm

ể ươ ứ ươ ệ ầ hi u, khám phá. Các ph ng pháp, hình th c và ph ả ừ   ng ti n khám phá c n ph i v a

ủ ệ ề ả ợ ớ ườ ớ ị ươ ứ ớ ẻ s c v i tr , phù h p v i đi u ki n hoàn c nh c a tr ng l p, đ a ph ng.

ự ả ẩ ả ỹ 8.4.4. Đ m b o tính tr c quan th m m

15

ấ ừ ặ ứ ủ ề ự ẻ ể ậ ộ Xu t phát t đ c đi m nh n th c c a tr  thiên v  tr c quan hành đ ng, trong

ẻ ớ ườ ầ ả ườ quá trình cho tr  làm quen v i môi tr ng xung quanh c n ph i tăng c ng các y u t ế ố

ế ớ ự ứ ẻ ằ ậ ệ ả ộ tr c quan, nh m giúp tr  nh n th c th  gi ệ   i khách quan m t cách hi u qu , toàn di n

ả ả ử ụ ự ẻ ả ồ ầ   và chính xác. Các đ  dùng tr c quan s  d ng cho tr  làm quen ph i đ m b o yêu c u

ố ượ ự ả ạ ẩ ồ ỹ ư s  ph m, th m m . Đ  dùng tr c quan là tranh,  nh, mô hình thì các đ i t ả   ng ph n

ự ế ư ả ử ụ ữ ả ố ánh trong đó ph i gi ng nh  trên th c t . Tránh s  d ng nh ng tranh  nh dùng cho k ể

ệ ổ ẻ ậ ế ề ệ ượ ể chuy n c  tích đ  cho tr  nh n bi ự ậ t v  các s  v t, hi n t ng xung quanh.

ạ ộ ủ ẻ ự ả ả 8.4.5. Đ m b o tính tích c c ho t đ ng c a tr

ạ ộ ề ọ ườ ự ả Ho t đ ng khám phá khoa h c v  môi tr ầ ng xung quanh c n ph i có s  tham

ủ ộ ẻ ượ ự ủ ẻ ầ ự gia tích c c và ch  đ ng c a tr . Giáo viên c n cho tr  đ ử   ế ờ ắ c tr c ti p s , n n, ng i,

ẻ ớ ượ ạ ộ ự ệ ệ ả ỉ ế n m, và th c hành thí nghi m. Ch  có tham gia ho t đ ng tr  m i đ c tr i nghi m và

ầ ạ ệ ầ ả ỹ ườ tích lu  kinh nghi m cho b n thân. Giáo viên m m non c n t o môi tr ẫ   ấ ng h p d n,

ề ơ ộ ẻ ượ ạ ổ ứ phong phú và t o nhi u c  h i cho tr  đ c khám phá, t ạ   ạ ộ  ch c các ho t đ ng đa d ng

ể ẻ đ  tr  tham gia.

ả ệ ụ 8.5 Ý nghĩa giáo d c hành vi b o v  môi tr ườ ở ẻ ng ổ  tr  5­6 tu i

ấ ủ ứ ể ẽ ạ ầ ổ ờ ộ ờ ỗ L a tu i m m non là th i kì phát tri n m nh m  nh t c a cu c đ i m i con

ườ ể ả ậ ợ ề ệ ả ể ủ ứ ự ẻ ng ạ i. Đ  đ m b o và t o đi u ki n thu n l i cho s  phát tri n c a đ a tr  thì ng ườ   i

ệ ầ ổ ầ ẻ ượ ứ ặ ớ l n, đ c bi t là giáo viên m m non c n t ch c cho tr  đ ạ   c tham gia vào các ho t

ớ ứ ơ ả ủ ẻ ợ ổ ẻ ỉ ượ ộ đ ng c  b n phù h p v i l a tu i tr . Hành vi BVMT c a tr ch  đ c hình thành

ườ ự ộ ướ ự ướ ẫ ủ trong môi tr ng t nhiên và xã h i d i s  h ữ   ẹ ng d n c a cha m , cô giáo và nh ng

ườ ầ ừ ứ ữ ầ ầ ổ ng i g n gũi. Ngay t ể ả    l a tu i m m non c n hình thành nh ng hành vi đúng đ  b o

ườ ệ v  môi tr ng.

ụ ệ ệ ả ườ ẻ ầ ầ Vi c giáo d c hành vi b o v  môi tr ng cho tr ẽ  m m non s  góp ph n gi ả   i

ẻ ộ ệ ạ ụ ứ ế ể ệ ệ ặ ộ quy t nhi m v  phát tri n tr  m t cách toàn di n các m t trí tu , đ o đ c, lao đ ng,

ẩ ỹ th m m .

ả ệ ụ ườ ể ệ ầ Giáo d c hành vi b o v  môi tr ẻ ng góp ph n phát tri n trí tu  cho tr .

ứ ề ự ự ậ ậ ộ ườ ộ Quá trình lĩnh h i tri th c v  t nhiên vô sinh, đ ng v t, th c v t, con ng i và

ự ậ ệ ơ ệ ượ ữ ả ố ự ớ ặ ợ m i quan h  đ n gi n gi a các s  v t và hi n t ng t ể    nhiên phù h p v i đ c đi m

ứ ủ ẻ ẽ ệ ệ ả ậ nh n th c c a tr  s  hoàn thi n các giác quan, tích lũy kinh nghi m c m tính ở ẻ    tr ,

ứ ề ệ ệ ơ ộ ườ ả hình thành các khái ni m đ n gi n. Vi c lĩnh h i tri th c v  môi tr ng có liên quan

16

ự ế ể ở ẻ ứ ư ả ậ ế ự tr c ti p đ n s  phát tri n tr  kh  năng nh n th c, t duy lôgic, chú ý, ngôn ng , s ữ ự

ể ư ể ẻ ế ự ậ ệ ượ ầ quan sát, say mê...đ  phát tri n t duy c n cho tr  ti p xúc s  v t, hi n t ng xung

ế ạ ả ệ ượ ượ quanh, d y chúng tìm ki m cách gi ữ i thích nh ng hi n t ng quan sát đ c và có ý

ứ ề ố ệ ữ ụ ệ ả th c v  m i quan h  gi a chúng. Trong quá trình giáo d c hành vi b o v  môi tr ườ   ng

ề ự ứ ẻ ộ ỉ ệ ở ẻ ả ượ tr  không ch  lĩnh h i tri th c v  t nhiên mà tình c m trí tu tr  cũng đ c hình

thành.

ể ấ ụ ể ộ ầ Giáo d c hành vi BVMT góp ph n phát tri n th  ch t và lao đ ng.

ẻ ộ ự ụ ụ ể ữ ườ ọ Trong quá trình tr  lao đ ng t ph c v  đ  gi môi tr ắ   ng g n gàng, ngăn n p,

ẽ ậ ồ ở ẻ ộ ả chăm sóc v t nuôi cây tr ng s  hình thành ộ  tr  tình yêu lao đ ng, thái đ  b o v  t ệ ự

ộ ố ỹ ự ế ậ ồ ộ ộ nhiên, m t s  k  năng tr ng cây và chăm sóc đ ng v t. S  ti p xúc và lao đ ng trong

ầ ế ể ủ ể ấ ỏ ủ ố ứ ẻ ể ự t nhiên c n thi ệ   t đ  c ng c  s c kh e c a tr  và phát tri n th  ch t cho chúng. Vi c

ủ ẻ ộ ườ ớ ự ọ ớ cho tr  làm quen v i lao đ ng c a ng i l n trong t ụ ự  nhiên, giáo d c s  tôn tr ng lao

ủ ườ ớ ầ ở ộ ộ đ ng c a ng i l n cũng góp ph n hình thành chúng tình yêu lao đ ng.

ạ ứ ụ ể ầ ả ẻ Giáo d c hành vi BVMT góp ph n phát tri n tình c m đ o đ c cho tr .

ệ ả ườ ẻ ụ Trong quá trình giáo d c hành vi b o v  môi tr ố ớ   ng giúp tr  có tình yêu đ i v i

ộ ữ ệ ộ ự ả ậ thiên nhiên, có thái đ  gi gìn, b o v  đ ng, th c v t. Trong quá trình tr ẻ ự  t làm

ữ ệ ệ ườ ẻ ẽ ữ ắ ọ ơ ả nh ng vi c b o v  môi tr ng tr  s  thích thú h n, g n bó và coi tr ng nh ng thành

ả ủ ự ủ ệ ả ạ ớ qu  c a mình. S  đa d ng c a thiên nhiên cùng v i các hành vi b o v  môi tr ườ   ng

ư ữ ẻ ấ ẩ ọ ộ ọ giúp tr  hình thành nh ng ph m ch t nhân cách  quan tr ng nh  thái đ  coi tr ng lao

ế ệ ộ ộ ớ ườ ộ đ ng, bi t yêu lao đ ng, có thói quen lao đ ng, có trách nhi m v i môi tr ố   ng s ng

xung quanh.

ụ ể ầ ẩ ỹ Giáo d c hành vi BVMT góp ph n phát tri n th m m .

ớ ự ẻ ự ả ệ ự ữ Khi cho tr  làm quen v i t nhiên, có nh ng hành vi tích c c b o v  t nhiên tr ẻ

ậ ượ ậ ự ậ ẻ ẹ ủ ủ ả ộ ả ễ d  dàng c m nh n đ ộ   c v  đ p c a cây, hoa, qu , con v t s  v n đ ng c a đ ng

ừ ế ả ế ớ ớ ọ ự ấ ủ ạ ậ v t. T  đó chúng bi ậ t c m nh n th  gi ẫ i v i m i s  h p d n và đa d ng c a nó.

ươ ứ ươ ả ệ ụ ệ 8.6 Ph ng pháp, hình th c, ph ng ti n giáo d c hành vi b o v  môi

ườ tr ổ ẻ ng cho tr  5­6 tu i

Ở ẻ ẫ ứ ấ ữ ế ầ ổ ỏ tr  m u giáo 5­6 tu i, nhu c u tìm tòi nh ng ki n th c r t cao đòi h i ng ườ   i

ệ ữ ầ ầ ươ ợ ặ ớ l n đ c bi t là giáo viên m m non c n có nh ng ph ắ ng pháp đúng đ n, thích h p gây

17

ệ ọ ấ ấ ằ ẻ ằ ậ ị ự ứ s  h ng thú và cho tr  nh n th y r ng vi c h c r t thú v , phong phú nh m kích thích

ủ ữ ẻ ươ ể ổ ứ ẻ ể tính tò mò, khám phá c a tr . Nh ng ph ng pháp có th  t ch c cho tr đ  GD

ườ HVBVMT th ng là [9]:

ươ ử ụ ự ệ ả ơ (1) Nhóm ph ng pháp th c thành – tr i nhi m thông qua s  d ng trò ch i, thao

ớ ồ ậ ệ ậ ề ấ ố tác v i đ  v t, nêu tình hu ng có v n đ  hay luy n t p.

ươ ự ọ ẻ ế ớ ậ (2) Nhóm ph ng pháp tr c quan – minh h a: cho tr ậ    ti p xúc v i v t th t,

ả tranh  nh, mô hình,…

ươ ờ ử ụ ươ ữ ư ệ (3) Nhóm ph ng pháp dùng l i nói: s  d ng các ph ng ti n ngôn ng  nh  trò

ệ ệ ể chuy n, k  chuy n,…

ươ ươ ệ (4) Nhóm ph ng pháp nêu g ng đánh giá, khích l ể ử ụ   . Ngoài ra có th  s  d ng

ươ ữ ệ ả ạ ơ ph ng pháp: Đàm tho i hay nh ng thí nghi m đ n gi n.

ể ả ệ ẻ ẫ ữ ế ộ ổ Vi c chuy n t i nh ng n i dung GD HVBVMT đ n tr  m u giáo 5­6 tu i có

ể ổ ướ ạ ộ ứ ề th  t ứ  ch c d i nhi u hình th c khác nhau [5]: Thông qua các ho t đ ng chung có

ự ướ ụ ế ủ ự ẫ ế ọ ư ọ ậ m c đích h c t p có s  h ng d n tr c ti p c a giáo viên trong các ti t h c (nh  làm

ẩ ớ ọ ớ ạ ộ   quen v i MT xung quanh, làm quen v i tác ph m văn h c,…) , thông qua ho t đ ng

ạ ộ ạ ơ ơ ờ ạ ộ vui ch i các góc, vui ch i ngoài tr i, ho t đ ng thăm quan, dã ngo i, ho t đ ng lao

ạ ộ ệ ẽ ằ ộ ộ đ ng, sinh ho t đ ng h ng ngày hay thông qua các h i thi văn ngh , v  tranh chào

ể ổ ừ ạ ộ ữ ứ ẻ ệ ằ ả m ng. Đ  t ch c nh ng ho t đ ng nh m GD HVBVMT cho tr  có hi u qu  giáo

ườ ử ụ ề ươ ệ ế ị ể ổ ứ viên th ng s  d ng nhi u ph ng ti n và các thi t b  khác nhau. Có th  t ch c cho

ề ườ ứ ớ ọ tr ẻ ở nhi u môi tr ng khác nhau trong l p h c, các phòng ch c năng, ngoài khuôn

ườ ế ợ ề ớ ồ ồ ơ ừ viên tr ng hay góc thiên nhiên,… k t h p v i nhi u đ  dùng, đ  ch i làm t thiên

ữ ữ ệ ế ậ ươ ư ệ ọ nhiên, nh ng v t li u tái ch  hay nh ng ph ố   ng ti n khoa h c nh  kính lúp,  ng

ổ ợ ệ ạ ộ ư ả nhòm… các tài li u b  tr cho ho t đ ng nh  sách, tranh  nh, bài hát hay các bài

k ch…ị

ạ ộ ườ ọ ố ớ ệ ụ 1.3. Ho t đ ng khám phá môi tr ng khoa h c đ i v i vi c giáo d c hành

ả ệ ườ vi B o v  môi tr ổ ẻ ng cho tr  5­6 tu i

ạ ộ ệ 8.7 ọ Khái ni m ho t đ ng khám phá khoa h c

ọ ươ ể ế ệ ớ ườ Khám phá khoa h c là ph ng ti n đ  giao ti p và làm quen v i môi tr ng xung

ư ể ỏ ủ ệ ậ ọ quanh, đ  giao l u và bày t ứ ề ự ậ    nguy n v ng c a mình, hình thành nh n th c v  s  v t,

18

ệ ượ ộ ứ ụ ử ắ ằ ớ ớ hi n t ng xung quanh nh m giáo d c thái đ   ng x  đúng đ n v i thiên nhiên, v i xã

ẻ ẻ ọ ư ộ h i cho tr . Thông qua môn h c này hình thành cho tr  kĩ năng quan sát, t duy, phân

ổ ợ tích t ng h p khái quát.

ớ ẻ ự ẻ ọ ỏ ạ ộ   Khám phá khoa h c v i tr  nh  là quá trình tr  tích c c tham gia các ho t đ ng

ế ớ ự ể ạ thăm dò, tìm hi u th  gi i t nhiên, đó là quá trình quan sát, so sánh, phân lo i, th ử

ự ệ ậ ả ậ ả ế ấ ế ị nghi m, d  đoán, suy lu n, th o lu n, gi ề ư i quy t v n đ , đ a ra quy t đ nh. Qua đó

ẻ ượ ạ ộ ự ụ ụ ả ể ẽ ữ ệ giúp tr  đ c ho t đ ng và t ph c v  b n thân, nh ng công vi c đó có th  s  là bài

ệ ả ố ẻ ề ọ ọ h c tr i nghi m t t cho tr  v  khoa h c.

ớ ẻ ư ỏ ọ ầ KPKH v i tr  nh  có t m quan tr ng nh  sau:

ể ủ ẻ ẽ ọ ợ ớ ưỡ ứ ộ (1) Khoa h c phù h p v i m c đ  phát tri n c a tr  s  nuôi d ng, phát tri n ể ở

ọ ự ậ ệ ượ ẻ ố tr  trí tò mò và mong mu n khám phá m i s  v t, hi n t ng xung quanh.

ơ ộ ể ẻ ộ ộ ư ầ ứ ủ ả ả ậ (2) Là c  h i đ  tr  b c l nh  c u và kh  năng nh n th c c a b n thân.

ượ ự ự ạ ỹ ự   (3) Đ c th c hành các k  năng quan sát, so sánh, phân lo i, d  đoán, xây d ng

ả ử ế ệ ế ẻ ậ ậ ả gi thuy t th  nghi m, th o lu n, chia s  và ti p nh n thông tin.

ở ẻ ề ả ứ (4) Hình thành ế  tr  n n t ng ki n th c phong phú.

ọ ủ ẻ ầ ạ ộ ể ạ ộ   Trong quy n “Các ho t đ ng khám phá khoa h c c a tr  m m non” ho t đ ng

ạ ộ ể ẻ ọ ự khám phá khoa h c là quá trình tr  tích c c tham gia ho t đ ng thăm dò, tìm hi u th ế

ự ử ệ ạ gi ớ ự i t nhiên. Đó là quá trình quan sát, so sánh, phân lo i, th  nghi m, d  đoán, suy

ậ ậ ả ế ấ ề ư ế ị ả lu n, th o lu n, gi i quy t v n đ , đ a ra quy t đ nh,...[12]

ứ ủ ơ ở ễ ầ ả ọ ị ị Trên c  s  tham kh o nghiên c u c a Tr n Th  Ng c Trâm và Nguy n Th  Nga

ị ươ ạ ộ ễ ằ ọ ị (2013), Hoàng Th  Ph ng (2017), Nguy n Th  Ng c Châu cho r ng: Ho t đ ng KPKH

ẻ ầ ữ ư ẻ ề ớ ủ c a tr  m m non là quá trình tr  thăm dò, tìm tòi cái m i, nh ng đi u ch a bi ế ề  t v

ồ ậ ệ ượ ậ ộ ự ạ ộ ằ ự ậ ả b n thân, đ  v t, th c v t, đ ng v t, hi n t ng t nhiên b ng các ho t đ ng: quan

ử ự ệ ệ ả ậ ạ ơ ả   sát, so sánh, phân lo i, th  nghi m, làm thí nghi m đ n gi n, d  đoán, suy lu n, th o

ậ ả ế ấ ề ư ộ ượ ẻ ứ ế lu n, gi ế ị i quy t v n đ , đ a ra quy t đ nh..., qua đó tr  lĩnh h i đ c ki n th c, kĩ

ố ượ ắ ộ ớ năng và có thái đ  đúng đ n v i các đ i t ng này.[4]

ể ấ ằ ạ ộ ạ ộ ứ ế ậ ằ Có th  th y r ng “Ho t đ ng KPKH là ho t đ ng nh n th c nh m chi m lĩnh

ự ượ ẩ ấ ừ ế ớ ứ ệ ố h  th ng tri th c tích c c đ c  n gi u t th  gi i xung quanh thông qua quá trình tìm

ế ớ ệ ạ ộ ằ tòi, phát hi n, khám phá th  gi i xung quanh. B ng ho t đ ng khám phá khoa h cọ  là

ử ự ệ ạ ả ơ ụ s  ử d ng: ệ quan sát, so sánh, phân lo i, th  nghi m, làm thí nghi m đ n gi n, d  đoán,

ể ệ ể ệ ậ ấ ấ ấ suy lu n,…ậ đ  phát hi n ệ các d u hi u bi u hi n mang tính v t ch t và b t th ườ   ng

19

ữ ệ ể ả ằ ậ ứ c a tủ ự nhiên nh m thu th p d  li u, phân tích thông tin đ  gi ạ   i thích cách th c ho t

ồ ạ ủ ự ậ ệ ượ đ ng,ộ t n t i c a s  v t hi n t ng. ”

ạ ộ ủ ọ ổ ẻ ể ặ 8.8 Đ c đi m c a ho t đ ng khám phá khoa h c cho tr  5­6 tu i.

ạ ộ ữ ư ẻ ề ớ Ho t đ ng KPKH là quá trình tr  thăm dò, tìm tòi cái m i, nh ng đi u ch a bi ế   t

ự ậ ồ ậ ệ ượ ậ ộ ự ữ ề ả v  b n thân, đ  v t, th c v t, đ ng v t, hi n t ng t nhiên [4], thông qua nh ng quá

ự ử ệ ậ ạ ả trình quan sát, so sánh, phân lo i, th  nghi m, d  đoán, suy lu n, gi ề   ế ấ i quy t v n đ ,

ẻ ẫ ủ ế ậ ộ ổ ườ ư đ a ra k t lu n… N i dung KPKH c a tr  m u giáo 5­6 tu i th ng xoay quanh khám

ề ế ớ ộ ệ ượ ự ậ ự ấ ướ phá v  th  gi i đ ng ­ th c v t; các hi n t ng t nhiên (đ t, n c, không khí,..,);

ươ ơ ể ệ ậ ườ ề khám phá v  âm thanh; ph ộ ng ti n giao thông; các b  ph n trên c  th  con ng i, đ ồ

ỗ ộ ạ ộ ữ ề ẻ ơ ớ ồ dùng ­ đ  ch i. V i m i n i dung đ u có nh ng ho t đ ng cho tr  khám phá. C  th ụ ể

[12]:

ạ ộ ế ớ ộ ề ặ ẻ ể ậ ọ Ho t đ ng khám phá khoa h c th  gi ổ   i đ ng v t, tr  khám phá v  đ c đi m n i

ợ ủ ệ ơ ữ ả ậ ố ộ ộ ậ b t và ích l ậ   i c a các con v t quen thu c, m t vài m i liên h  đ n gi n gi a con v t

ệ ả ố ồ ờ ồ ớ v i MT s ng, cách chăm sóc và b o v  chúng, đ ng th i trao d i óc quan sát, so sánh,

ủ ẻ ậ ở ẻ ố ớ ả ắ nh n xét và phán đoán c a tr , hình thành ộ  tr  tình c m, thái đ  đúng đ n đ i v i các

con v t.ậ

ạ ộ ế ớ ọ ự ậ ề ặ ể ẻ Ho t đ ng khám phá khoa h c th  gi ổ   i th c v t, tr  khám phá v  đ c đi m n i

ợ ủ ệ ố ệ ơ ủ ề ố ố ộ ậ b c và ích l ả   i c a cây c i, đi u ki n s ng c a cây và m t vài m i liên h  đ n gi n

ữ ệ ớ ố ờ ồ ồ ả gi a cây v i MT s ng. Cách chăm sóc và b o v  chúng, đ ng th i trao d i óc quan sát,

ủ ẻ ậ ở ẻ ả ộ so sánh, nh n xét và phán đoán c a tr , hình thành tr  tình c m, thái đ , hành vi đúng

ỏ ớ v i cây c , hoa lá.

ạ ộ ệ ượ ề ọ ự ẻ Ho t đ ng khám phá khoa h c v  các hi n t ng t ề ặ    nhiên, tr  khám phá v  đ c

ấ ợ ể ệ ộ ử ụ ữ ả ợ ộ đi m, tính ch t, l i ích, cách s  d ng và b o v  m t cách h p lý. Nh ng n i dung này

ơ ộ ể ạ ộ ẻ ế ề ớ ườ giáo viên có thêm nhi u c  h i đ  giúp tr  ti p xúc, ho t đ ng v i môi tr ng, tác

ườ ạ ẻ ả ư ề ậ ườ ộ đ ng vào môi tr ng t o cho tr kh  năng t ứ  duy nh n th c v  môi tr ng xung

quanh.

ạ ộ ướ ứ ề Ho t đ ng KPKH đ ượ ổ c t ứ  ch c d i nhi u hình th c khác nhau: (1) thông qua

ạ ộ ạ ộ ạ ộ ọ ậ ờ ạ ộ   ơ ho t đ ng h c t p; (2) ho t đ ng vui ch i; (3) ho t đ ng ngoài tr i; (4) ho t đ ng

ạ ằ ạ ộ ạ ộ ỗ thăm quan; (5) ho t đ ng sinh ho t h ng ngày. M i ho t đ ng giáo viên có th  t ể ổ ứ    ch c

ể ể ậ ồ ờ ợ ộ theo t p th , nhóm, cá nhân đ ng th i giáo viên có th  tích h p n i dung GD.

20

ẻ ộ ề ể ể ạ Hành vi BVMT cho tr  m t cách linh ho t, uy n chuy n và phong phú, đi u này

ạ ộ ẻ ề ả ấ ỗ ứ giúp tr  không c m th y nhàm chán. M i ho t đ ng đi u đ ượ ổ c t ữ    ch c trong nh ng

ư ở ả ớ ữ ề ớ không gian khác nhau c  trong l p cũng nh ngoài l p, đi u này không nh ng t o s ạ ự

ớ ề ả ả ị ướ ươ t i m i v  khung c nh mà còn hình thành ở ẻ  tr kh  năng đ nh h ng không gian,

ờ ố ữ ọ th i gian. Đây là nhân t ẻ  quan tr ng hình hành nên nh ng hành vi BVMT cho tr .

Ư ế ủ ụ ệ ả ườ 8.9 u th  c a giáo d c hành vi B o v  môi tr ổ   ẻ ng cho tr  5­6 tu i

ạ ộ ọ thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c

ề ệ ườ ượ ự ấ Hi n nay v n đ  môi tr ng đang đ c s  quan tâm r t l n c a t ấ ớ ủ ấ ả ọ ầ   t c  m i t ng

ạ ệ ụ ứ ẫ ầ ẻ ẫ ổ ớ l p và giáo d c m m non l a tu i m u giáo cũng không ngo i l . Tr  m u giáo 5­6

ấ ầ ổ ườ ư ẻ ố ồ tu i có nhu c u tìm tòi khám phá r t cao, d ng nh  tr ộ    không mu n ng i yên m t

ườ ớ ề ế ớ ố ự ệ ố ỗ ể ch  đ  ng i l n nói v  th  gi i bên ngoài mà mu n t ấ    thí nghi m, mu n nhìn th y

ạ ộ ổ ủ ứ ượ ư ầ ừ ự ế s  bi n đ i c a thiên nhiên. T  đó ho t đ ng KPKH đáp  ng đ c nh  c u khám phá

ệ ẻ ẻ ạ ộ ẻ ự ủ c a tr . Vi c GD HVBVMT cho tr thông qua ho t đ ng KPKH giúp tr ế    tr c ti p

ớ ố ượ ạ ộ ố ượ ự ả ho t đ ng v i đ i t ộ ng là MT, tác đ ng vào các đ i t ế   ệ ng, tr i nghi m tr c ti p

ư ế ẻ ượ ữ ơ ở ử ẽ nh ng hành vi BVMT là nh  th  nào, tr  đ ầ   c th  và sai. Trên c  s  đó s  góp ph n

ơ ọ ậ ữ ệ ệ ọ ộ ộ quan tr ng trong vi c hình thành đ ng c  h c t p, lĩnh h i nh ng kinh nghi m, tri

ứ ườ ư ự ẩ ộ ề th c v  môi tr ắ   ng, kĩ năng BVMT cũng nh  các chu n m c xã h i và các quy t c

ứ ử ắ ớ ườ ữ hành vi  ng x  đúng đ n v i môi tr ng,   tr ẻ ự  t ộ    suy nghĩ và có nh ng hành đ ng

ạ ầ ườ ớ ả ế ộ BVMT sáng t o mà không c n ng ả i l n gi ng gi ụ   i m t cách lý thuy t. Nhà giáo d c

ự ầ ạ ạ ấ ế ẻ ớ Nga vĩ đ i K.D Usinxki đã nh n m nh s  c n thi t cho tr  làm quen v i môi tr ườ   ng

ệ ượ ể ừ thiên nhiên, phát tri n kĩ năng quan sát các hi n t ng thiên nhiên ngay t ỏ    khi còn nh .

ấ ủ ự ế ẻ ớ ữ ụ ệ ớ ệ   S  ti p xúc s m nh t c a tr  v i thiên nhiên giúp cho vi c giáo d c nh ng quan ni m

ề ắ ườ đúng đ n v  môi tr ng.

ạ ộ ứ ở ẻ ở ữ ậ Nh ng ho t đ ng KPKH làm cho nh n th c tr  tr  nên phong phú, chính xác,

ự ờ ổ ợ ả khái quát nh  vào s  phân tích, t ng h p, so sánh, suy đoán, gi i thích, phân nhóm...

ẻ ử ụ ặ ấ ả ằ ợ ộ M t khác khi khám phá tr  s  d ng t ể   t c  giác quan m t cách h p lý nh m phát tri n

ẻ ợ ưỡ ư t ạ ộ  duy cho tr . Khi có các ho t đ ng KPKH phù h p, nuôi d ng trí tò mò và mong

ọ ự ậ ệ ượ ố ơ ộ ể ẻ ộ ộ ẽ mu n khám phá m i s  v t, hi n t ng xung quanh, đó s  là c  h i đ  tr  b c l nhu

ứ ủ ả ậ ả ượ ự ầ c u và kh  năng nh n th c c a b n thân, đ c th c hành các kĩ năng quan sát, phân

ạ ỏ lo i, ph ng đoán...

21

ụ ệ ả ườ ạ ộ ẻ ổ Giáo d c hành vi B o v  môi tr ng cho tr  5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám

ẻ ự ự ọ ạ ề ữ ổ ớ ạ phá khoa h c t o cho tr  s  t tin: tìm tòi, trao đ i v i giáo viên, b n bè v  nh ng thay

ườ ạ ộ ạ ộ ả ặ ỏ ổ ủ đ i c a môi tr ng. M t khác, ho t đ ng KPKH đòi h i MT ho t đ ng ph i phong

ậ ệ ề ấ ẫ ớ ồ ơ ồ ạ   phú, h p d n v i các đ  dùng, đ  ch i, các nguyên v t li u khác nhau. Đi u này t o

ẻ ứ ủ ầ ỏ ẻ cho tr  h ng thú làm th a mãn nhu c u thăm dò, khám phá c a tr .

ỏ ẻ ạ ộ ứ ụ ề ả ậ ặ ả ệ Ho t đ ng KPKH đ t ra nhi u nhi m v  nh n th c đòi h i tr  ph i gi ế   i quy t.

ẻ ả ờ ả ươ ả ư ế Tr  ph i suy nghĩ tìm l i gi i đáp, tìm ph ng án gi ậ   ự i quy t, đ a ra d  đoán... Do v y

ộ ậ ự ự ạ ủ ể ẻ ạ ủ ộ tính đ c l p, ch  đ ng, tích c c, t giác, sáng t o c a tr  phát tri n. Bên c nh đó, h ệ

ứ ề ế ắ ố ườ ạ ộ ệ th ng ki n th c đúng đ n v  môi tr ẻ ng xung quanh giúp tr  ho t đ ng có hi u qu ả

ạ ộ ể ượ ạ ơ ộ ơ ẳ trong các trò ch i, ho t đ ng t o hình, lĩnh h i các bi u t ng toán s  đ ng... Và chính

ứ ơ ề ặ ữ ự ệ ể ế ấ ả ố ể ủ   nh ng ki n th c đ n gi n v  đ c đi m, tính ch t, các m i liên h  và s  phát tri n c a

ự ậ ậ ượ ẻ ơ ở ữ ứ ế ọ các s  v t mà tr  thu nh n đ c là c  s  cho nh ng ki n th c khoa h c sau này tr  s ẻ ẽ

ế ạ ộ ầ ổ ọ ti p thu ở ườ  tr ng ph  thông. Ngoài ra ho t đ ng KPKH còn góp ph n quan tr ng vào

ể ấ ữ ệ ể ẩ ả ộ ẻ vi c phát tri n ngôn ng , tình c m ­ xã h i, th m mĩ, th  ch t cho tr .

ẻ ề ộ ủ ộ ủ ứ ẻ Đó là đ ng trên góc đ  c a tr , v  góc đ  c a giáo viên. Trong quá trình tr  lĩnh

ứ ế ấ ế ả ặ ả ữ ế ộ h i ki n th c, giáo viên không nh t thi ạ t gi ng d y ho c gi ứ   i thích nh ng ki n th c

ủ ế ữ ẻ ẻ ề ề ọ ơ ấ   khoa h c cho tr  mà ch  y u giúp tr  suy nghĩ nhi u h n v  nh ng gì mình nhìn th y

ự ậ ự ẻ ề ậ ệ   và đang làm, kích thích tr  quan sát, xem xét, d  đoán, suy lu n v  các s  v t – hi n

ẻ ề ề ẻ ấ ặ ả ậ ượ t ẻ ng xung quanh, th o lu n chia s  đi u tr  nhìn th y, đi u tr  nghĩ ho c băn khoăn.

ạ ộ ự ề ả ặ ớ Đi u này làm gi m b t gánh n ng, áp l c cho giáo viên. Thông qua ho t đ ng KPKH,

ờ ẻ ự ấ ồ gi đây giáo viên không còn là ngu n thông tin duy nh t, thay vào đó tr  t khám phá,

ứ ể ế ả ế tìm hi u,… ti p thu ki n th c cho b n thân.

ụ ệ ẻ ấ ắ ờ ồ ầ Đ ng th i, theo nguyên t c giáo d c m m non hi n nay “l y tr  làm trung tâm”

ằ ị ướ ẻ ự ề ệ ệ ả ạ ỹ ư nh m đ nh h ng k  năng t o đi u ki n cho tr  th c hành, tr i nghi m, t duy suy

ố ủ ề ể ậ ợ ớ ươ lu n. Đi u này phù h p v i quan đi m xuyên su t c a ch ng trình GDMN là chú

ứ ủ ọ ỹ ẻ ậ tr ng k  năng nh n th c c a tr .

ế ố ả ưở ụ ế ệ ệ ả 1.4. Các   y u   t nh   h ng   đ n   vi c   giáo   d c   hành   vi   B o   v   môi

ườ ạ ộ ổ ọ ẻ tr ng cho tr  5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c

ị ự ố ả ự ữ ể ưở S  hình thành và phát tri n nh ng hành vi luôn ch u s  chi ph i,  nh h ủ ng c a các

ế ố ẻ ở ữ ứ ộ ế ố ế ố ấ ị y u t nh t đ nh. Các y u t ộ  này tác đ ng đ n tr nh ng m c đ  không gi ng nhau. Xác

22

ượ ế ố ụ ữ ẽ ả ố ư ị đ nh đ c các y u t này s  giúp các nhà giáo d c tìm ra nh ng gi i pháp t i  u nh t đ ấ ể

ả ủ ệ ẩ ấ ẻ nâng cao hi u qu  c a quá trình hình thành ph m ch t tâm lý này cho tr .

ụ ệ ệ ả ườ ẻ ẫ ổ Vi c giáo d c hành vi B o v  môi tr ng cho tr  m u giáo 5­6 tu i thông qua

ủ ể ủ ặ ẻ ạ ộ ự ấ ọ ị ho t đ ng khám phá khoa h c th c ch t là đ t tr  vào v  trí ch  th  c a quá trình giáo

ự ủ ẻ ủ ộ ạ ộ ụ d c và thông qua các ho t đ ng tích c c c a mình. Tr ế   ế  ch  đ ng chi m lĩnh ki n

ứ ệ ả ằ ộ th c, kĩ năng, thái đ  nh m hình thành kinh nghi m riêng cho b n thân. Quá trình giáo

ẻ ẫ ạ ộ ỏ ổ GD HVBVMT cho tr m u giáo 5­6 tu i thông qua ho t đ ng KPKH đòi h i môi

ườ ạ ộ ủ ứ ẻ ả ầ ả ợ ớ tr ạ   ng ho t đ ng ph i phù h p v i nhu c u, kh  năng và h ng thú c a tr , bên c nh

ự ỗ ợ ướ ờ ụ ủ ể ậ ẫ đó, còn nh  vào s  h  tr , h ng d n c a nhà giáo d c. Do v y, đ  GD HVBVMT

ạ ộ ả ầ ứ ẻ ể ể ặ ổ ả   ệ cho tr  thông qua ho t đ ng KPKH có hi u qu , c n hi u rõ đ c đi m l a tu i, b n

ấ ườ ụ ủ ạ ộ ủ ẻ ộ ch t môi tr ng ho t đ ng c a tr  và các tác đ ng giáo d c c a giáo viên.

ể ặ 8.10 ủ ẻ Đ c đi m tâm sinh lý c a tr

ỗ ứ ẻ ề ể ể ề ặ M i đ a tr  đ u có đ c đi m phát tri n tâm sinh lý khác nhau, chính vì đi u đó

ệ ổ ứ ố ớ ẻ ặ ấ ị ữ ữ ụ vi c t ẻ ế    ch c giáo d c cho tr  g p nh ng khó khăn nh t đ nh. Đ i v i nh ng tr  hi u

ẻ ườ ứ ế ậ ắ ạ ơ ộ ộ đ ng, tr  th ẫ   ng ch y kh p n i không t p trung vào quá trình lĩnh h i ki n th c, d n

ứ ề ự ậ ệ ươ ẻ ạ ố ớ ẻ ụ ậ ế đ n tình tr ng tr  nh n th c v  s  v t hi n t ng không chính xác. Đ i v i tr  r t rè,

ẻ ậ ớ ọ ườ ế ẻ ổ nhút nhát tr  khó hòa nh p v i m i ng i, tr  không trao đ i hay không dám đ n quan

ệ ượ ữ ặ ạ ả ẻ ầ ườ sát nh ng hi n t ng x y ra cùng b n bè,… M t khác, tr m m non th ị ng b  tác

ế ố ạ ẻ ư ự ậ ữ ề ở ộ đ ng b i nh ng y u t m nh bên ngoài, tr  ch a có s  t p trung chú ý cao, đi u này

ứ ủ ế ế ệ ạ ậ ẻ làm gián đo n vi c ti p nh n ki n th c c a tr .

ườ ạ ộ 8.11 Môi tr ng ho t đ ng

ủ ạ ủ ẻ ẫ ạ ộ ạ ộ ể ổ ơ ụ   Ho t đ ng ch  đ o c a tr  m u giáo 5­6 tu i là ho t đ ng vui ch i. Đ  giáo d c

ạ ộ ẻ ả ổ ỏ hành vi BVMT cho tr  5­6 tu i thông qua ho t đ ng KPKH đòi h i ph i có không gian

ậ ệ ầ ạ ồ ồ ơ ợ ỏ ơ   thích h p, đ  dùng, đ  ch i, v t li u phong phú, đa d ng th a mãn nhu c u vui ch i,

ủ ẻ khám phá c a tr .

8.12 Giáo viên

ỉ ắ ủ ụ ể ẻ ặ Trong quá trình giáo d c, giáo viên không ch  n m rõ đ c đi m c a tr , môi

ườ ạ ộ ệ ố ủ ự ả ủ ẫ tr ẻ ng ho t đ ng c a tr  mà ph i th c hi n t t vai trò c a ng ườ ướ i h ng d n, giúp đ ỡ

ự ừ ẻ ườ ổ ứ ả ầ ợ ớ tr . T  đó xây d ng môi tr ng và t ch c phù h p v i nhu c u, kh  năng, kinh

ụ ổ ủ ệ ẻ ư ứ ườ nghi m c a tr . Ngoài ra do quá trình giáo d c t ch c ch a th ụ   ng xuyên, liên t c;

23

ư ề ế ử ụ ụ ườ nhi u giáo viên ch a bi ệ t cách s  d ng các bi n pháp giáo d c môi tr ộ ng m t cách

ư ợ ế ế ạ ủ ừ ệ phù h p, ch a bi t phát huy th  m nh c a t ng bi n pháp.

ế ố ớ ậ ằ ể ế ụ ữ V i nh ng y u t ẻ ẫ    trên có th  k t lu n r ng giáo d c hành vi BVMT cho tr  m u

ệ ổ ế ế ơ ở ể ẻ ạ ộ giáo 5­6 tu i thông qua ho t đ ng KPKH là vi c làm thi t y u, là c  s  đ  tr  hình

ứ ệ ậ ượ ự ệ ệ ượ ộ ỉ ỉ thành và hoàn thi n suy nghĩ, nh n th c đ c s  vi c hi n t ng m t cách t  m , rõ

ề ế ớ ờ ồ ạ ẻ ràng. Đ ng th i giúp tr  có cái nhìn v  th  gi i quan trong sáng, đa d ng.

ƯƠ CH NG 2

Ơ Ở Ự Ủ Ụ Ả Ệ Ễ ƯỜ C  S  TH C TI N C A GIÁO D C HÀNH VI B O V  MÔI TR NG CHO

Ạ Ộ Ẻ Ẫ Ổ TR  M U GIÁO 5­6 TU I THÔNG QUA HO T Đ NG KHÁM PHÁ KHOA

H C Ọ

ề ườ ứ ể ầ 2.1. Vài nét v  tr ng m m non và khách th  nghiên c u

ề ườ 8.13 Vài nét v  tr ầ ng m m non

ề ườ ả B ng 2.1. Thông tin chung v  tr ầ ng m m non

Tr

ngườ Năm thành l pậ

ươ ư ươ

ể ị ườ ươ ổ ị ị Đ a đi m

ế ườ ươ ủ ủ ố

ọ ọ ệ Di u Viên 1990 ủ ng Th y D ng, T  2, ph ủ th   xã   H ng   Th y,   thành ph  Huố ­ 03   phòng   h c   có   công

ế Quy mô Hoa Nghiêm 1993 ữ 330   Tr ng   N   V ng   ­ ươ ng Th y D ng, th  xã ph ế H ng Th y, thành ph  Hu ­ 5   phòng   h c   có   công ệ trình v  sinh khép kín ­ 1 văn phòng ề ­ B p 1 chi u

trình v  sinh khép kín ệ ệ ề

ệ ­ 1 hi u tr

ưở ư ạ ọ ộ  ng   trình   đ ầ     ph m   m m

­ 02   phòng   làm   vi c,   01   ư ệ phòng th  vi n truy n, 01   ộ ế   b p   ăn   m t   chi u,   01 phòng   ăn,   01   phòng   Kids  mart,  ệ ­ 1   hi u   tr ạ Đ i   h c   s non.

ớ ệ ưở   ng, 1 hi u phó ớ ư  ọ ạ ộ v i   trình   đ   Đ i   h c   s ầ ạ ph m m m non.  ộ ộ Đ i ngũ ạ

ạ ẳ

ạ ộ ộ ạ ọ   ­ 1 cô có trình đ  Đ i h c ầ ư s   ph m  m m  non,   5 cô   ộ ư  Cao   đ ng   có   trình   đ   s ầ ph m m m non.

ố ớ ẫ ớ ẳ   ­ 7 cô v i trình đ  Cao đ ng ầ   ộ ư có trình đ  s  ph m m m non. ấ   ớ 3 cô v i trình đ  Trung c p ư ạ s  ph m m m non. ớ ớ ẫ M u giáo l n: 02 l p S  l p ­ cháu ớ M u giáo l n: 01 l p

24

ớ ớ ỡ ỏ ỡ ỏ

ẫ ẫ ổ ố ẻ M u giáo nh : 01 l p M u giáo nh : 01 l p T ng s  cháu: 105 ớ ớ ổ     (24­36   tháng   tu i):

ố ẫ M u giáo nh : 01 l p ẫ M u giáo nh : 01 l p Nhà   tr 01 l pớ ổ T ng s  cháu: 147

ứ ể 8.14 Khách th  nghiên c u

ứ ể ạ ườ ầ ố ị Khách th  nghiên c u là 19 GV t i 2 tr ế   ng m m trên đ a bàn Thành ph  Hu  là

ườ ẫ ư ụ ệ ườ ầ ư ụ tr ng m u giáo t th c Di u Viên và tr ng m m non t th c Hoa Nghiêm. Trong

ướ ề ộ đó có 4 giáo viên công tác trên 20 năm, 15 giáo viên d i 5 năm. V  trình đ , 4 giáo

ộ ạ ọ ấ ẳ viên có trình đ  Đ i h c, 12 giáo viên Cao đ ng và 3 Trung c p.

ế ợ ề ế ế ằ ỏ ớ Chúng tôi ti n hành đi u tra b ng phi u h i theo thang Likert k t h p v i quan

ạ ớ ỏ ượ ả ộ ế ế ồ ả sát, đàm tho i v i Cán b  qu n lý và Giáo viên. B ng h i đ c thi t k  g m 10 câu

ệ ở ể ẵ ớ ứ ộ ượ ể ừ ỏ h i đóng v i các đáp án cho s n bi u hi n 5 m c đ , đ c quy thành đi m t 1 – 5.

ố ượ ả ộ ề B ng 2.2. S  l ng cán b  và giáo viên đi u tra

ả ngườ

Tr Di u Viên Hoa Nghiêm T ngổ Giáo viên 6 10 16 ộ Cán b  qu n lý 1 2 3

ề ự ầ ứ ủ ậ ế ủ ụ ệ 2.2.  Nh n th c c a giáo viên v  s  c n thi ả   t c a vi c giáo d c hành vi B o

ườ ạ ộ ổ ọ ẻ ệ v  môi tr ng cho tr  5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c

ề ứ ộ ầ ứ ủ ế ả ậ ả ả ộ K t qu  kh o sát nh n th c c a GV và cán b  qu n lý v  m c đ  c n thi ế ủ   t c a

ạ ộ ẻ ượ ở ả GD hành vi BVMT cho tr  thông qua ho t đ ng KPKH đ c trình bày b ng sau.

ộ ả ứ ủ ề ầ ọ ả ậ ủ   B ng 2.3. Nh n th c c a giáo viên và cán b  qu n lý v  t m quan tr ng c a

ạ ộ ẻ GD hành vi BVMT cho tr  thông qua ho t đ ng KPKH

ọ M c đ  quan tr ng S  l ng

ố ượ 11 8 0 0 ầ Ph n trăm 57,9% 42,1% 0 0 ứ ộ TT ọ ấ 01 R t quan tr ng 02 Quan tr ngọ ọ ầ 03 Quan tr ng m t ph n ngườ 04 Bình th

25

05 Không quan tr ngọ

0 19 0 100% T ngổ

ả ề ế ả ậ ộ ề   ấ Qua k t qu  đi u tra chúng tôi nh n th y 100% giáo viên và cán b  qu n lý đi u

ạ ằ ộ ẻ ấ cho   r ng   GD   hành   vi   BVMT   thông   qua   ho t   đ ng   KPKH   cho   tr ọ     r t   quan   tr ng

ể ấ ư ậ ọ ộ ậ   (57,9%) và quan tr ng (42,1%). Nh  v y có th  th y cán b  và giáo viên đã có nh n

ố ớ ề ầ ứ ủ ẻ ắ ọ th c đúng đ n v  t m quan tr ng c a GD hành vi BVMT đ i v i tr . Chúng tôi đã

ộ ố ề ầ ủ ề ấ ấ ỏ ọ ph ng v n m t s  giáo viên v  t m quan tr ng c a v n đ . Cô H.T.M.T cho bi ế   t

ạ ộ ẻ ẫ ệ ổ “Vi c GD hành vi BVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i thông qua ho t đ ng KPKH là

ề ọ ố ề ườ ư ẻ quan tr ng, đi u này hình thành thói quen t t v  môi tr ng cho tr  nh : tr  bi ẻ ế ế   t x p

ữ ồ ơ ỏ ơ ị ế ả ồ đ  dùng, đ  ch i, có nh ng hành vi b  rác đúng n i quy đ nh, bi t chăm sóc b o v ệ

ậ ồ ẻ ẫ ề ệ ấ cây tr ng, v t nuôi”. Đi u này cho th y vi c GD hành vi BVMT cho tr  m u giáo 5­6

ạ ộ ệ ầ ổ ế ể ỏ tu i thông qua ho t đ ng KPKH là vi c làm c n thi t, không th  b  qua.

ả ệ ự ạ ườ ổ ẻ ụ 2.3 Th c tr ng giáo d c hành vi B o v  môi tr ng cho tr  5­6 tu i thông

ạ ộ ọ qua ho t đ ng khám phá khoa h c

ả ệ ụ ụ ộ ườ ẻ 2.3.1.  M c đích, n i dung giáo d c hành vi B o v  môi tr ng cho tr  5­

ạ ộ ổ ọ 6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c

ụ ụ ư ệ ả ườ ẻ Chúng tôi đã đ a ra 3 m c đích giáo d c hành vi B o v  môi tr ng cho tr

ổ ứ ộ ớ ấ ấ ạ ộ 5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c ọ  theo 3 m c đ  v i 1 là th p nh t và 3

ả ư ế ế ế ề ấ ả ộ là cao nh t, k t qu  qua phi u đi u tra 19 giáo viên và cán b  cho ra k t qu  nh  sau:

ủ ả ụ ế ầ ả ỉ ể Ch  có 5/19 giáo viên (chi m 31,2%) hi u đ y đ  c  ba m c đích hành vi b o v ệ

ườ ẻ ẫ ế ằ ổ môi tr ng cho tr  m u giáo 5­6 tu i. Có 9/19 giáo viên (chi m 47,4%) cho r ng giáo

ệ ả ườ ướ ớ ứ ụ ụ d c hành vi b o v  môi tr ng h ng t ế   i hai m c đích: (1) “Có ý th c quan tâm đ n

ề ấ ườ ệ ệ ệ ả ườ các v n đ  môi tr ậ ng, nh n bi ế ượ t đ c trách nhi m trong vi c b o v  môi tr ng”.

ộ ố ỹ ệ ả ữ ườ ử ứ ự (2) “Hình thành m t s  k  năng b o v  và gìn gi môi tr ng,  ng x  tích c c trong

ả ế ấ ề ườ ệ ằ ệ vi c gi i quy t v n đ  môi tr ng”. 5/19 giáo viên cho r ng vi c GD hành vi BVMT

ẻ ẫ ỉ ướ ổ ụ ứ ế ế ộ cho tr  m u giáo 5­6 tu i ch  h ng đ n m t m c đích “Có ý th c quan tâm đ n các

ườ ệ ệ ệ ả ườ ề ấ v n đ  môi tr ậ ng,  nh n bi ế ượ t  đ c  trách nhi m trong vi c b o v  môi tr ng”.

ạ ớ ứ ụ ấ ọ ọ Chúng tôi đã đàm tho i v i 5 giáo viên ch n m c đích th  2 là quan tr ng nh t. Cô

ầ ư ụ ế “cũng tùy vào quan Đ.T.H giáo viên ở ườ  tr ng m m non t th c Hoa Nghiêm cho bi t

26

ủ ể ằ ỗ ướ ế đi m c a m i giáo viên mà cho r ng GD hành vi BVMT h ứ ng đ n ý th c hay hình

ượ ọ ả ờ ấ ỏ ế ề ấ thành kĩ năng cho tr ”ẻ . Có giáo viên khi đ c h i đ n v n đ  này, h  tr  l i  p úng,

ự ể ể ẻ ằ ờ không t tin và xin thêm th i gian đ  tìm hi u. Cũng có giáo viên cho r ng: khi tr  nhìn

ộ ự ậ ệ ượ ề ự ậ ệ ượ ẻ vào m t s  v t – hi n t ng, tr  quan tâm, suy nghĩ v  s  v t – hi n t ẻ   ng đó, tr  ý

ứ ượ ể ừ ệ ứ ữ ẻ ỹ th c đ c mình nên làm gì đ  BVMT, t vi c ý th c mà tr  hình thành nh ng k  năng

BVMT.

ậ ấ ấ ả ề ế Qua đó chúng tôi nh n th y, t t c  giáo viên đ u quan tâm đ n GD hành vi

ạ ộ ẻ ọ ọ ộ   ấ BVMT cho tr  trong ho t đ ng KPKH là r t quan tr ng và quan tr ng. Tuy nhiên m t

ứ ầ ư ủ ụ ủ ề ẫ ậ ọ ữ ố s  giáo viên v n ch a nh n th c đ y đ  nh ng m c đích quan tr ng c a nó. Đi u này

ả ưở ấ ớ ổ ứ ẻ nh h ế ng r t l n đ n quá trình t ch c khám phá cho tr .

ư ằ ộ ẻ ẫ Chúng tôi đã đ a ra 5 n i dung nh m GD hành vi BVMT cho tr m u giáo 5­6

ứ ộ ầ ề ả ổ ị ế ủ ộ tu i, chúng tôi đã kh o sát và đ  ngh  GV đánh giá m c đ  c n thi t c a các n i dung

ư ế ế ề ả ả ộ đó, k t qu  qua phi u đi u tra 19 giáo viên và cán b  qu n lý nh  sau:

ứ ộ ử ụ ả ệ ủ ụ ộ ả B ng 2.4. M c đ  s  d ng c a các n i dung giáo d c hành vi b o v  môi

ườ ẻ tr ng cho tr

R tấ Thư Th nỉ Khô thư Hiế ngờ h ng N iộ ngờ m ĐTB xuy tho bao TT dun xuy khi ên ngả giờ g ên

SL % SL % SL % SL % SL %

ườ Con ng i và môi 0 0 12 63,2 7 36,8 0 0 0 0 3.6 1 ườ tr ố ng s ng

ườ ớ Con ng i v i

ự 2 ậ ộ đ ng v t và th c 6 31,6 9 47,4 4 21 0 0 0 0 4.1

v tậ

ườ ớ Con ng i v i thiên 7 3 36,8 12 63,2 0 0 0 0 0 0 4.3 nhiên

ườ 0 4 Con ng i và tài 0 4 21 14 73,7 1 5,3 0 0 3.1

27

nguyên

ườ Con ng i và văn 5 0 0 6 31,6 13 68,4 0 0 0 0 3.3 hóa xã h iộ

ể Ghi chú: ĐTB: 1≤Đi m trung bình≤5

ứ ộ ử ụ ả ấ ộ B ng 2.4 cho th y: M c đ  s  d ng các n i dung GD hành vi BVMT n m ằ ở ứ    m c

ủ ế ử ụ ườ ộ ườ ớ ộ đ  khá cao. Ch  y u s  d ng th ng xuyên hai n i dung “ Con ng i v i thiên nhiên”

ườ ớ ộ ự ậ ằ ậ ộ ươ và “Con ng i v i đ ng v t và th c v t” do hai n i dung này n m trong ch ng trình

ụ ẻ ủ ề ớ ế ộ ế ớ ậ ộ ệ ượ ự giáo d c tr thu c ba ch  đ  l n: Th  đ ng v t, th  gi ậ i th c v t, hi n t ng t ự

ả ồ ộ ộ ộ nhiên nên có kh  năng l ng ghép n i dung m t cách hoàn toàn. N i dung “Con ng ườ   i

ượ ấ ớ ử ụ và tài nguyên” đ ế   c giáo viên ít s  d ng nh t v i trung bình là 3.1. Chúng tôi đã ti n

ạ ớ ằ ầ ộ hành đàm tho i v i Cô N.K.D.H, ban đ u cô cho r ng n i dung này ít đ ượ ổ c t ứ    ch c

ườ ổ ứ ế ườ ớ thay vào đó th ng xuyên t ộ  ch c đ n n i dung con ng ồ   i v i thiên nhiên. Sau h i

ế ằ ể ạ ổ ớ ộ ầ đàm tho i cô thay đ i ý ki n r ng, cô th m hi u trong n i dung v i thiên nhiên bao

ả ộ ề ề ế ả ẫ ự ầ ồ g m c  n i dung v  tài nguyên nên có s  nh m l n trong khi đi n phi u kh o sát. Qua

ộ ố ư ẫ ấ ậ ệ đó, chúng tôi nh n th y m t s  ít giáo viên v n ch a phân bi ộ t rõ các n i dung GD

ẻ ẫ ự ữ ể ế ầ ẫ ộ ị hành vi BVMT cho tr  d n đ n nh ng s  nh m l n khi xác đ nh n i dung đ  GD cho

tr .ẻ

ẻ ẫ ệ ồ ộ ổ Vi c l ng ghép n i dung GD hành vi BVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i có th ể

ượ ự ấ ả ủ ề ở ườ ứ ộ ớ ừ ầ đ ệ c th c hi n qua t t c  các ch  đ tr ng m m non v i t ng m c đ  khác nhau.

ộ ồ ứ ộ ượ ể ệ ả M c đ  l ng ghép n i dung GD hành vi BVMT đ ố ệ   c th  hi n rõ qua b ng s  li u

ướ d i đây:

ứ ộ ử ụ ả ệ ủ ề ủ ụ ả B ng 2.5. M c đ  s  d ng c a các ch  đ  giáo d c hành vi b o v  môi

ườ ẻ tr ng cho tr

R tấ Thư Th nỉ Khô thư Hiế ngờ h ng ngờ m ĐTB Chủ xuy tho bao TT xuy khi đề ên ngả giờ ên

SL % SL % SL % SL % SL %

28

ườ 1 Tr ầ ng m m non 26.3 36.8 7 7 36,8 0 0 0 0 3.9 5

ả 2 B n thân 26.3 31.6 6 8 42.1 0 0 0 0 3.8 5

3 Gia đình 5.3 13 68.4 2 10.5 3 15.8 0 0 3.6 1

ệ ề 4 Ngh  nghi p 0 47.4 9 9 47.4 1 5.3 0 0 3.4 0

ế ớ ộ Th  gi ậ i đ ng v t 10.5 10 52.6 5 6 31.6 1 5.3 0 0 3.7 2

ế ớ Th  gi ự ậ i th c v t 31.6 13 68.4 6 0 0 0 0 0 0 4.3 6

ươ Ph ệ ng ti n giao 7 5.3 11 57.9 7 36,8 1 5.3 0 0 3.8 1 thông

ươ ấ Quê h ng – Đ t 8 0 15 78.9 3 15.8 1 5.3 0 0 3.7 0 ướ ồ n c – Bác H

ướ ệ N c – hi n 9 31.6 11 57.9 2 10.5 0 0 0 0 4.2 6 ự ượ t ng t nhiên

ườ 6 31.6 2 10.5 0 0 3.7 5 10 Tr ọ ể ng ti u h c 26.3 6 31.6

ể Ghi chú: ĐTB: 1≤Đi m trung bình≤5

ử ụ ế ấ ả ấ ầ ườ ủ ề ế ớ B ng 2.5 cho th y, h u h t GV s  d ng r t th ng xuyên ch  đ  “Th  gi ự   i th c

ệ ượ ướ ự ể ẻ ớ ỉ ệ ề ậ v t”, “ N c – hi n t ng t nhiên” đ  GD hành vi BVMT cho tr v i t  l đ u là

ả ở 31.6%, t  l ỉ ệ ườ  th ớ ế ng xuyên là 68.4% và 57.9%, v i k t qu  ĐTB 4.3 và 4.2. S  dĩ có

ủ ề ớ ủ ề ữ ự ộ ọ ể ử ụ   ĐTB cao, là vì hai ch  đ  trên thu c nh ng ch  đ  l n mà GV l a ch n đ  s  d ng

ẻ ồ ề ệ ờ ợ ớ ị ề   ộ n i dung GD hành vi BVMT cho tr , đ ng th i phù h p v i đi u ki n đ a bàn nhi u

ễ ổ ứ ủ ề ẻ ườ ầ ả cây xanh, d  dàng t ch c GD cho tr . Ch  đ  “Tr ng m m non”, “B n thân” cũng

ượ ử ụ ườ ươ ệ đ c giáo viên s  d ng th ng xuyên. ủ ề Các ch  đ  “Ph ng ti n giao thông”, “Quê

ấ ướ ớ ử ụ ề ệ ả ồ ỉ ươ h ng – Đ t n c – Bác H ”,… th nh tho ng GV m i s  d ng, trong đó “Ngh  nghi p” là

ổ ứ ấ ả ề ấ ề ằ ủ ề ch  đ  ít t ch c nh t (ĐTB: 3.4) .Gi ề i thích v  v n đ  này nhi u GV cho r ng trong ch ủ

ể ồ ề ệ ể ả ộ ỉ ỉ ề Ngh  nghi p, th nh tho ng ch  có vài ngh  có th  l ng ghép n i dung đ  GD hành vi

ặ ượ ỉ ư ề ệ ề ợ ớ ộ ẻ BVMT cho tr , ch  khi g p đ c ngh  phù h p v i vi c BVMT nh  ngh  lao đ ng quét

ả ệ ớ ạ ấ ẻ ề ề ể ữ rác, giáo viên m i GD nh ng hành vi b o v , còn l i r t ít ngh  có th  GD cho tr  v  MT.

ừ ế ự ế ứ ộ ử ụ ủ ề ấ ạ ả ố ệ  T  k t qu  s  li u và th c t ế    cho th y m c đ  s  d ng các ch  đ  còn h n ch ,

ề ố ắ ư ả ồ ỉ ằ ở ứ n m ộ   ỗ  m c th nh tho ng. Nh ng nhìn chung m i giáo viên đ u c  g ng l ng ghép các n i

ạ ộ ẻ dung GD hành vi BVMT qua ho t đ ng KPKH cho tr .

29

ả ệ ắ ườ ụ 2.3.2 Nguyên t c giáo d c hành vi B o v  môi tr ổ   ẻ ng cho tr  5­6 tu i

ạ ộ ọ thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c

ứ ộ ử ụ ả ệ ủ ụ ả B ng 2.6. M c đ  s  d ng c a các nguyên tác giáo d c hành vi b o v  môi tr ườ   ng

cho trẻ

R tấ Thư Th nỉ Khô thư Hiế ngờ h ng Ngu ngờ m ĐTB xuy tho bao TT yên xuy khi ên ngả giờ t cắ ên

SL % SL % SL % SL % SL %

ả ả ụ   Đ m b o tính m c 0 0 13 68.4 6 31.4 0 0 0 0 3.7 1 đích

ả ả Đ m   b o   tính

2 chính   xác,   phát 5 26.3 11 57.9 2 10.5 2 10.5 0 0 4.1

tri nể

ả ả Đ m b o tính th cự

ễ ợ ti n,   phù   h p   kh ả 3 7 36.8 9 47.4 3 15.8 0 0 0 0 4.2 ứ ủ   năng h ng thú c a

trẻ

ả ả Đ m   b o   tính 5 4 26.3 8 42.1 6 31.6 0 0 0 0 3.9 ỹ th m mẩ

ả ả Đ m b o tính tích 4 5 21.0 14 73.7 1 5.3 0 0 0 0 4.1 ẻ ự ủ c c c a tr

ể Ghi chú: ĐTB: 1≤Đi m trung bình≤5

ả ố ố ệ ừ ế ế ế ấ ố ề   T  k t qu  th ng kê s  li u phi u thăm dò ý ki n GV, cho th y đa s  GV đ u

ổ ậ ữ ẻ ế ấ ắ ọ ắ   chú tr ng đ n nh ng nguyên t c GD cho tr , trong đó n i b c nh t là nguyên t c

ả ự ễ ứ ủ ợ ớ ả “Đ m b o tính ả th c ti n, phù h p kh  năng h ng thú c a tr ” ẻ  v i 84.2% giáo viên s ử

ấ ườ ườ ả ạ ả ụ d ng r t th ng xuyên và th ng xuyên, đ t ĐTB là 4.2. Nguyên t c “ ắ Đ m b o tính

ể ả ự ủ ẻ ắ ượ chính xác, phát tri n”, “ ả Đ m b o tính tích c c c a tr ” là hai nguyên t c đ c giáo

30

ườ ư ằ ồ ọ ử ụ viên s  d ng th ờ   ng xuyên nh ng không chú tr ng b ng nguyên tác trên. Đ ng th i

ế ử ụ ả ạ ầ ỏ ộ cũng có m t ph n nh  giáo viên còn h n ch  s  d ng nguyên t c “ ụ   ắ Đ m b o tính m c ả

ớ ả ề ấ ề ề ế ổ ứ đích” v i ĐTB là 3.7. Đ ể gi i thích v  v n đ  này nhi u GV cho bi t, khi t ch c cho

ữ ẻ ề ẻ ạ ứ tr  khám phá có nhi u tr  không làm theo nh ng gì cô giao mà l i khám phá theo h ng thú

ừ ặ ể ả ạ ỗ ộ ể ạ ứ   ủ ả c a b n thân. T  đ c đi m đó m i giáo viên ph i luôn linh đ ng, sáng t o đ  t o h ng

ạ ộ ệ ẻ ự thú cho tr  khi th c hi n ho t đ ng.

ự ệ ả ắ ả ấ ậ ọ ự   Chúng tôi nh n th y vi c giáo viên l a ch n nguyên t c “Đ m b o tính th c

ễ ả ễ ể ấ ti n, phù h p ủ ẻ   ợ kh  năng h ng thú c a tr ” ứ ở ứ ộ ườ  m c đ  th ng xuyên nh t cũng d  hi u, vì

ữ ườ ư ụ ơ ở ậ ư ố ượ đ i t ả ng chúng tôi kh o sát là nh ng tr ng t ữ   ấ  th c, c  s  v t ch t cũng nh  nh ng

ụ ụ ế ắ ệ ề ạ ỗ ộ ộ ị đi u ki n ph c v  cho GD trên đ a bàn còn h n ch , b t bu c m i cán b  và giáo viên

ườ ự ế ậ ụ ữ ệ ế ề ạ ả ợ ủ c a các tr ng ph i có nh ng k  ho ch GD phù h p đi u ki n th c t , t n d ng t ố   i

ươ ứ ữ ế ệ ể ấ ế ự ầ ữ đa nh ng ph ng ti n đ  cung c p nh ng ki n th c thi ố ớ ờ   t th c, g n gũi đ i v i đ i

ộ ố ủ ẻ ố s ng xung quanh cu c s ng c a tr .

ươ ươ ả ệ ụ ệ 2.3.3. Ph ng pháp, ph ng ti n giáo d c hành vi B o v  môi tr ườ   ng

ạ ộ ổ ẻ ườ cho tr  5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá môi tr ng

ươ ả ệ ụ ườ ẻ ổ  Ph ng pháp giáo d c hành vi B o v  môi tr ng cho tr  5­6 tu i thông qua

ạ ộ ườ ho t đ ng khám phá môi tr ng

ẻ ầ ề ồ ươ Trong GD tr  m m non bao g m nhi u nhóm ph ng pháp khác nhau. Chúng tôi

ề ấ ươ ứ ọ ử ụ ừ ể ả ươ đã đ  xu t 8 ph ng pháp đ  kh o sát m c đ  s  d ng t ng ph ng pháp này trong

ả ư ạ ộ ẻ ế GD hành vi BVMT cho tr  qua ho t đ ng KPKH, k t qu  nh  sau:

ủ ả ươ ả ệ ụ ứ ộ ử ụ B ng 2.7. M c đ  s  d ng c a các ph ng pháp giáo d c hành vi b o v  môi

ườ ẻ tr ng cho tr

R tấ Thư Th nỉ Khô thư Hiế Phư ngờ h ng ngờ m ĐTB ngơ xuy tho bao TT xuy khi phá ên ngả giờ ên p

SL % SL % SL % SL % SL %

ử ụ 1 ơ S  d ng trò ch i 1 5.3 16 84.2 2 10.5 0 0 0 0 3.9

31

Thao   tác   v i   đớ ồ 2 1 5.3 11 57.9 6 31.6 5.3 0 0 3.6 1

ố v tậ Nêu tình hu ng có 3 4 21.0 2 10.5 13 68.4 0 0 3.5 0 0 ề

ớ v n đấ ậ   ế Ti p   xúc   v i   v t

4 0 0 8 42.1 11 57.9 0 0 0 0 4.4 ậ ả th t,   tranh   nh,

ử ụ mô hình,… S d ng   các

ươ ph ệ ng ti n ngôn

5 12 63.1 6 31.6 1 5.3 0 0 0 0 4.5 ữ ư ng nh trò

ệ chuy n, k ể

chuy n,…ệ ươ Nêu   g ng,   đánh 6 1 5.3 15 78.9 15.8 0 0 3 0 0 3.9

giá ơ   ệ Thí   nghi m   đ n 7 0 0 2 10.5 31.6 11 57.9 6 0 0 2.5

gi nả 8 Đàm tho iạ 8 42.1 11 57.9 0 0 0 0 0 0 4.4

Ghi chú: 1 ≤ ĐTB ≤5

ố ệ ử ụ ả ươ ấ B ng s  li u trên cho th y GV đã s  d ng các ph ng pháp GD hành vi BVMT

ẻ ở ứ ấ ườ ổ ậ ươ ệ cho tr m c r t th ng xuyên khá cao, n i b c là ph ể ng pháp k  chuy n, trò

ệ ế ế ậ ả ạ ạ   ớ ậ chuy n đ t 63.1%, ti p đó là Ti p xúc v i v t th t, tranh  nh, mô hình,…, đàm tho i

ạ ỉ ệ ằ ở ứ ệ ả ơ ề đ u đ t t  l 42.1%. Trong khi đó các thí nghi m đ n gi n n m ả   ỉ  m c th nh tho ng

ế ạ ươ ằ ở ứ ề (31.6%) và hi m khi (57.9%). Còn l i các ph ng pháp đ u n m m c khá th ườ   ng

xuyên.

ả ườ ở ừ ườ ề ậ ấ Qua kh o sát môi tr ng GD t ng tr ng chúng tôi nh n th y, đi u ki n c  s ệ ơ ở

ơ ể ấ ạ ế ầ ư ẻ ắ ấ ồ ộ ỗ   ậ v t ch t còn r t h n ch , h u nh  tr  không có đ  ch i đ  khám phá, b t bu c m i

ả ử ụ ươ ạ ể ể ệ ế ấ giáo viên ph i s  d ng ph ứ   ng pháp k  chuy n hay đàm tho i đ  cung c p ki n th c

ẻ ề ế ệ ổ ứ ẻ ệ cho tr . Nhi u giáo viên cho bi ộ t, trong m t năm vi c t ế    ch c cho tr  thí nghi m hi m

ượ ơ ở ở ườ ự khi đ ệ c th c hi n vì c  s tr ng không có.

ươ ụ ệ ệ ả ườ ẻ ổ ng ti n giáo d c hành vi B o v  môi tr ng cho tr  5­6 tu i thông qua

 Ph ạ ộ ườ ho t đ ng khám phá môi tr ng

32

ể ự ệ ố ươ ầ ử ụ ề ươ ệ Đ  th c hi n t t các ph ng pháp c n s  d ng nhi u ph ạ   ng ti n khác nhau t o

ậ ợ ề ứ ệ ẻ ế ấ ệ đi u ki n thu n l ề i cho vi c cung c p ki n th c v  hành vi BVMT cho tr . Vi c s ệ ử

ươ ệ ẽ ệ ế ả ớ ộ ụ d ng đúng các ph ng ti n s  tác đ ng l n đ n hi u qu  quá trình GD hành vi BVMT

cho tr .ẻ

ố ệ ả ướ ể ệ ộ ổ ứ ứ ứ B ng s  li u d i  đây th  hi n m c   đ  t ch c  các hình th c  GD hành vi

BVMT cho tr :ẻ

ủ ả ươ ả ệ ụ ệ ứ ộ ử ụ B ng 2.8. M c đ  s  d ng c a các ph ng ti n giáo d c hành vi b o v  môi

ườ ẻ tr ng cho tr

R tấ Thư Th nỉ Khô thư Hiế ngờ h ng Phư ngờ m ĐTB xuy tho bao TT ngơ xuy khi ên ngả giờ ti nệ ên

SL % SL % SL % SL % SL %

ồ ồ ơ Đ  dùng, đ  ch i 10.5 11 57.9 6 31,6 2 0 0 0 0 3.8 1

ậ ệ ế V t li u tái ch 0 0 9 47.3 10 52.6 0 0 0 0 3.5 2

ươ Ph ệ ng  ti n  khoa

ố   ọ h c: kính lúp,  ng 3 15.8 1 5.3 14 73.7 1 5.3 0 0 3.3 3

nhòm

ử ụ S d ng   các

ươ ph ệ ng   ti n   ngh ệ

ư ậ thu t   nh :   Tác 4 5 26.3 8 42.1 6 31.6 0 0 0 0 3.9

ẩ ọ ạ   ph m văn h c, t o

hình, âm nh c.ạ

Ghi chú: 1 ≤ ĐTB ≤5

ậ ụ ầ ế ố ệ ả ấ ố ươ ệ B ng s  li u cho th y, đa s  các GV đã t n d ng h u h t các ph ng ti n GD hành

ứ ộ ạ ộ ớ ừ ề ẻ vi BVMT qua ho t đ ng KPKH cho tr  mà chúng tôi đã đ  ra v i t ng m c đ  khác nhau.

ươ ệ ượ ử ụ ấ ươ ệ ẩ ậ Ph ng ti n đ ề c GV s  d ng nhi u nh t là các ph ng ti n ệ ngh  thu t (tác ph m văn

ườ ạ ổ ỉ ệ ọ ạ h c, t o hình, âm nh c) ạ ở ứ ấ ườ  m c r t th ng xuyên và th ng xuyên đ t t ng t  l ế    68.4%. Ti p

33

ồ ơ ể ẻ ớ ỉ ệ ườ ử ụ ồ đó giáo viên s  d ng đ  dùng, đ  ch i đ  GD tr  v i t  l th ng xuyên 57.9%. Các ph ươ   ng

ấ ọ ố ượ ử ụ ệ đ ti n khoa h c (kính lúp,  ng nhòm) c s  d ng ít nh t.

ạ ồ ậ ạ Qua quá trình đàm tho i, quan sát chúng tôi nh n th y, ấ các lo i đ  dùng mà h  s ọ ử

ố ượ ế ẫ ủ ế ạ ấ ả ẻ ụ d ng v n còn nghèo nàn, n u có thì s  l ng h n ch  không đ  cho t t c  tr  khám

ầ ư ụ ẻ ở ệ ẻ “Tr ố ề    đây đa s  đi u phá. Cô N.T.N.N ở ườ  tr ng m m non t th c Di u Viên chia s :

ế ế ụ ở ữ ồ ư ả ổ bi t đ n nh ng đ  dùng thông d ng gia đình (nh  bàn ch i đánh răng, cái chu i,… )

ẻ ế ỉ ồ ở ớ ự d a vào đó mà chúng tôi ch  nói thêm cho tr  bi ể ẻ t. Đ  dùng đ  tr  khám phá l p thì

ườ ẻ ả ạ ớ ỉ ỉ không có, xung quanh tr ng ch  có vài lo i cây, th nh tho ng chúng tôi m i cho tr  ra

ườ ụ ể ở ọ ượ ỉ ầ ấ ngoài v n đ  khám phá. Ph  huynh đây ch  c n th y con đ c đ c vi ế ượ t đ c là vui

ớ ổ ứ ả ỉ ỉ ồ r i, nên chúng tôi ch  th nh tho ng m i t ẻ  ch c cho tr  khám phá”.

ả ệ ứ ườ ụ 2.3.4. Hình th c giáo d c hành vi B o v  môi tr ổ   ẻ ng cho tr  5­6 tu i

ạ ộ ườ thông qua ho t đ ng khám phá môi tr ng

ạ ộ ả ầ ộ GD hành vi BVMT ở ườ  tr ng m m non không ph i là m t ho t đ ng riêng l ẻ ộ    đ c

ượ ồ ả ề ạ ộ ế ề ề ậ l p mà đ c l ng ghép trong nhi u ho t đ ng khác nhau. K t qu  đi u tra v  các hình

ứ ồ ượ ể ệ ở ả th c l ng ghép đ c th  hi n b ng sau:

ứ ộ ử ụ ả ệ ủ ứ ụ ả B ng 2.9. M c đ  s  d ng c a các hình th c giáo d c hành vi b o v  môi tr ườ   ng

cho trẻ

R tấ Thư Th nỉ Khô thư Hiế ngờ h ng Hình ngờ m ĐTB xuy tho bao TT thứ xuy khi ên ngả giờ c ên

SL % SL % SL % SL % SL %

ạ ộ ọ Ho t   đ ng   h c   có 26.3 13 68.4 5.3 1 0 0 0 0 4.2 5 1 ủ

ch  đích ơ Vui   ch i   các   góc 26.3 11 57.9 15.8 3 0 0 0 0 4.1 5 2

0 0 31.6 31.6 36.8 7 6 0 0 3.9 trong l pớ ờ ơ 3 Vui ch i ngoài tr i 6

ạ ộ Ho t   đ ng   tham 0 0 3 1 0 0 3.1 15.8 15 78.9 5.3 4 quan, dã ngo iạ

34

ạ ộ ộ 0 0 0 0 5 Ho t đ ng lao đ ng 10.5 11 57.9 2 6 31.6 3.9

ạ Sinh   ho t   hàng 0 0 0 0 6 31.6 12 63.1 6 1 5.3 4.2

ngày ộ ệ 9 47.4 0 0 7 H i thi, văn ngh 5.3 4 21.0 1 5 26.3 2.8

Ghi chú: 1 ≤ ĐTB ≤5

ậ ụ ầ ế ố ệ ứ ả ấ ố B ng s  li u cho th y, đa s  các GV đã t n d ng h u h t các hình th c GD hành vi

ạ ộ ầ BVMT qua ho t đ ng KPKH cho tr ẻ ở ườ  tr ạ   ng m m non. Trong đó, đáng chú ý là ho t

ủ ọ ượ ườ ử ụ ớ ộ đ ng h c có ch  đích đ c các GV th ạ   ng xuyên s  d ng v i trung bình 4.2. Các ho t

ớ ử ụ ả ạ ỉ ả ộ đ ng tham quan dã ngo i (trung bình là 3.1) th nh tho ng GV m i s  d ng, gi i thích v ề

ề ề ề ệ ề ằ ườ ủ ẻ ấ v n đ  này nhi u GV cho r ng do đi u ki n v  phía nhà tr ng và gia đình c a tr . Gia

ủ ẻ ệ ề ộ ầ ề ố ớ ổ ứ ạ ở đình c a tr  đa s  thu c t ng l p làm nông, đi u ki n v  chi phí t ch c dã ngo i ngoài

ữ ề ể ẻ ể ặ ị ị đ a bàn còn g p nhi u khó khăn, xong nh ng đ a đi m tr  có th  tham quan xung quanh

ườ ạ ấ ứ ộ ỏ ứ tr ng l ệ i r t ít. Các h i thi, văn ngh  là hình th c mà giáo viên ít t ấ ớ  ch c nh t, v i trung

ấ ề ạ ớ ự ệ ố bình 2.8. V n đ  này chúng tôi đã th c hi n đ i tho i v i giáo viên N.T.T.N, cô cho bi ế   t:

ệ ỉ ượ ổ ứ ị ễ ư ữ ữ ộ ộ “Trong m t năm nh ng h i thi hay văn ngh  ch  đ ch c vào nh ng d p l nh  ngày c t

ế ệ ồ ề ẻ ạ ế t t, ngày 26 tháng 3,… đi u này làm h n ch  vi c l ng ghép GD hành vi BVMT cho tr ”.

ạ ộ ứ ể ể ế ọ ọ ự Đ  tìm hi u nguyên nhân khi n GV l a ch n hình th c ho t đ ng h c có ch ủ

ộ ố ế ệ ấ ớ đích ở ứ ộ ườ  m c đ  th ng xuyên nh t, chúng tôi đã ti n hành trò chuy n v i m t s  GV.

ạ ộ ạ ộ ủ ằ ọ ọ ộ ượ H  cho r ng, ho t đ ng h c có ch  đích là m t ho t đ ng đ ẩ c chu n b  t ị ừ ướ   c,  tr

ử ổ ữ ể ờ ộ ợ ồ ờ   giáo viên có th i gian đ  xem xét s a đ i nh ng n i dung không phù h p. Đ ng th i

ạ ộ ủ ọ ườ ượ ổ ứ ở ệ ớ ho t đ ng h c có ch  đích th ng đ ch c c t ề  trong l p, có đi u ki n không gian

ả ị ế ố ụ ệ ậ ộ ư ự ư ắ ọ thu n ti n không ph i b  ph  thu c vào các y u t ị    khác nh : n ng m a, l a ch n đ a

ổ ứ ể đi m t ch c,…

ế ố ả ưở ả ệ ụ ế ệ 2.3.5. Các y u t nh h ng đ n vi c giáo d c hành vi B o v  môi

ườ ạ ộ ổ ẻ ườ tr ng cho tr  5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá môi tr ng

ế ố ả ả ưở ế ệ B ng 2.10. Các y u t nh h ẻ ẫ   ng đ n vi c GD hành vi BVMT cho tr  m u

ạ ộ ớ giáo l n qua ho t đ ng KPKH.

TT Y uế R tấ nhẢ nhẢ Bình Khô ĐTB

tố nhả hư hư thư ng

hư ngở ngở ngờ nhả

35

m tộ hư ngở phầ ngở n

SL % SL % SL % SL % SL %

ể ặ Đ c đi m tâm sinh 8 42.1 9 47.4 1 5.3 0 0 1 5.3 4.2 1 ẻ ủ lý c a tr

ộ Trình   đ ậ     nh n

ứ ủ th c c a giáo viên 5 26.3 10 52.6 4 21.0 0 0 0 0 4.0 2 v ề GD   hành   vi

BVMT qua KPKH

ơ ở ậ ấ C  s  v t ch t và

ệ ự   các   tài   li u   tr c 3 1 5.3 10 52.6 6 31.6 1 5.3 0 0 3.4

quan

Ghi chú: 1 ≤ ĐTB ≤5

ề ấ ể ấ ế ố ả ữ ư ề ưở Đ  l y thông tin v  v n đ  này, chúng tôi đã đ a ra nh ng y u t nh h ng đ ể

ự ề ể ế ằ ặ ấ ầ ả ọ ế giáo viên l a ch n. K t qu  cho th y h u h t GV đ u cho r ng “Đ c đi m tâm sinh lý

ế ố ả ẻ ưở ế ố ủ c a tr ” là y u t nh h ấ ớ ổ ng nh t v i t ng t ỷ ệ  l 89.6%, ĐTB là 4.2. Y u t này làm

ả ưở ế ổ ứ ẻ ế ẻ nh h ng đ n quá trình t ch c GD hành vi BVMT qua KPKH cho tr , n u tr  không

ư ấ ạ ạ ộ ấ ậ chú ý hay m t t p trung trong quá trình ho t đ ng xem nh  th t b i.

ế ố ứ ủ ậ ộ Y u t “Trình đ  nh n th c c a giáo viên v ề GD hành vi BVMT qua KPKH” cũng

ế ố ả ưở ế ề ế ố ơ ở ậ ượ đ c xem là y u t nh h ng chi m 52.6% . V  y u t ệ   ấ  c  s  v t ch t và các tài li u

ự ả ằ ưở ỉ ả ưở tr c quan, có 52.6% GV cho r ng nó  nh h ng, 31.6% GV nói nó ch   nh h ộ   ng m t

ph n. ầ

ừ ữ ế ố ả ưở ư ậ ợ ữ T  nh ng y u t nh h ng trên, chúng tôi đã đ a ra nh ng thu n l i và khó khăn

ự ả ự ằ ọ ưở ế ố ủ ể đ  GV l a ch n nh m đi sâu vào s   nh h ng c a các y u t khi t ổ ứ GD hành vi ch c

ế ề ế ặ ấ ầ ả BVMT qua KPKH cho trẻ. K t qu  cho th y h u h t GV đ u đang g p khó khăn trong

ề ậ ụ ữ ề ệ ả ấ ậ ồ nh ng v n đ : thu th p ngu n tài nguyên v  v t d ng, tài li u tham kh o còn ít, s ự

ố ợ ư ứ ủ ụ ứ ể ậ ặ ạ ớ ph i h p v i ph  huynh còn h n ch , ế đ c đi m nh n th c cũng nh  h ng thú c a tr ẻ

ổ ứ ạ ộ trong khi t ch c ho t đ ng.

36

ụ ề ế ệ ớ ớ ổ Chúng tôi đã ti n hành trao đ i, trò chuy n v i nhi u GV ph  trách các l p đ ể

ỗ ẻ ữ ể ặ ẻ M i tr  có nh ng đ c đi m tâm lý khác nhau, ấ l y thêm thông tin. Cô N.T.T.N chia s  “

ụ ề ế ộ ệ   cháu thì hi u đ ng cháu thì r t rè đi u này làm cho giáo viên khó khăn trong vi c

ướ ẻ ự ạ ộ ủ ệ ầ ặ ẫ h ng d n tr  th c hi n ho t đ ng, ngoài ra do đ c thù c a giáo viên m m non luôn

ế ẻ ớ ờ ề ả chú ý đ n tr , quan tâm, chăm sóc v i th i gian dài ở ườ  tr ng, v  nhà ph i lo cho gia

ệ ể ề ờ đình. Chúng tôi không có th i gian đ  tìm và xem nhi u tài li u”.

ể ế ươ * Ti u k t ch ng 2

ứ ự ẻ ạ ổ Qua nghiên c u th c tr ng GD hành vi BVMT cho tr  MG 5­6 tu i thông qua

ộ ố ế ạ ộ ậ ầ ế ự ệ ho t đ ng KPKH, chúng tôi rút ra m t s  k t lu n c n thi t cho vi c xây d ng các

ư ệ ủ ề bi n pháp c a đ  tài nh  sau:

ự ư ễ ệ ể ố ế ầ ộ ấ 1.  Th c ti n hi n nay cho th y, đa s  GV ch a có hi u bi ủ   t m t cách đ y đ  và

ề ệ ẻ ề ả ắ ưở đúng đ n v  vi c GD hành vi BVMT cho tr  qua KPKH đi u này làm  nh h ấ   ng r t

ề ố ượ ế ự ứ ư ể ẻ ậ ớ l n đ n s  phát tri n nh n th c cũng nh  làm tr  hình dung sai v  đ i t ng khám

ủ ư ể ệ ổ ứ ầ phá. Chính vì vi c hi u ch a đ y đ  này mà trong quá trình t ạ ộ  ch c ho t đ ng, GV

ư ử ụ ươ ươ ể ệ ộ ch a s  d ng các ph ệ ng pháp, bi n pháp, ph ợ ng ti n m t cách h p lý đ  khai thác

ậ ụ ủ ề ẻ ượ ợ ạ ộ ế ạ ti m năng c a tr , không t n d ng đ ữ c nh ng l i th  là ho t đ ng KPKH đem l i.

Ở ườ ơ ở ậ ề ế ấ ạ ả

2.

hai tr ng chúng tôi kh o sát c  s  v t ch t đi u h n ch , khuôn viên thì

ỏ ồ ẻ ặ ọ ố ệ   nh , đ  dùng cho tr  khám phá không có. M t khác, dù đa s  giáo viên coi tr ng vi c

ư ụ ạ ề ặ ọ ầ ế ề GD hành vi BVMT nh ng ph  huynh l i yêu c u cao v  m t đ c ­ vi t, đi u này cũng

ỏ ế ủ ả ộ tác không nh  đ n tâm lý c a giáo viên và cán b  qu n lý.

ề ấ ấ ế ệ ỉ ượ ợ ế ủ

3.  V n đ  c p thi

t hi n nay không ch  khai thác đ c các l ạ ộ   i th  c a ho t đ ng

ộ ố ệ ẻ ể ủ ự ề ọ KPKH và ti m năng c a tr  đ  xây d ng m t s  bi n pháp có tính khoa h c, th c t ự ế

ư ậ ả ả ổ ứ ủ và kh  thi, mà còn ph i nâng cao nh n th c c a giáo viên cũng nh  làm thay đ i quan

ả ủ ụ ủ ệ ể ệ ằ đi m c a ph  huynh nh m nâng cao hi u qu  c a vi c GD hành vi BVMT qua KPKH

ự ẻ ệ ượ ữ ứ ề ắ ắ ộ cho  tr .   Th c   hi n  đ c   đi u   này,   ch c   ch n  m c   đ   hình  thành  nh ng   hành  vi

ẻ ẽ ượ ủ BVMT c a tr  s  đ c nâng cao.

ƯƠ CH NG 3

37

Ụ Ả Ệ Ệ Ệ Ả BI N PHÁP NÂNG CAO HI U QU  GIÁO D C HÀNH VI B O V  MÔI

ƯỜ Ạ Ộ Ổ Ẻ TR NG CHO TR  5­6 TU I THÔNG QUA HO T Đ NG KHÁM PHÁ MÔI

TR NGƯỜ

ắ ị ướ ệ ề ấ ệ 3.1.  Nguyên t c đ nh h ng vi c đ  xu t các bi n pháp

ả ả ọ 3.1.1. Đ m b o tính khoa h c

ọ ủ ẻ ệ ạ ộ   Tính khoa h c c a các bi n pháp GD hành vi BVMT cho tr  thông qua ho t đ ng

ượ ề ấ ầ ơ ả ủ ữ ể ệ ư ệ KPKH đ c đ  xu t th  hi n qua vi c tuân th  nh ng yêu c u c  b n nh  sau:

ượ ả ướ ề ủ ụ ế ộ ­ M t là: ệ  Các bi n pháp đ ấ c đ  xu t ph i h ng đ n m c tiêu chung c a giáo

ư ụ ẻ ẫ ụ ệ ầ ổ ụ d c m m non cũng nh  m c tiêu giáo d c trí tu  cho tr  m u giáo 5­6 tu i.

ệ ượ ề ấ ả ộ ấ ả ­ Hai là: Các bi n pháp đ c đ  xu t ph i tác đ ng vào t t c  các y u t ế ố ả     nh

ưở ế ủ h ng đ n quá trình ẻ GD hành vi BVMT c a tr .

ứ ộ ừ ấ ế ệ ẻ ả ộ ­ Ba là: Các bi n pháp ph i tác đ ng đ n tr  theo m c đ  t ế  th p đ n cao, t ừ

ứ ạ ả ế ơ đ n gi n đ n ph c t p.

ệ ầ ượ ử ụ ự ự ộ ọ ố ­ B n là: Các bi n pháp c n đ c xây d ng, l a ch n và s  d ng m t cách linh

ho t.ạ

ự ễ ả ả 3.1.2. Đ m b o tính th c ti n

ự ễ ệ ầ ẫ Tính th c ti n yêu c u các bi n pháp GD hành vi BVMT cho tr  ẻ m u giáo 5­6 tu iổ

ấ ừ ự ễ ự ễ ụ ụ ở ạ ượ ề ấ đ ả c đ  xu t ph i xu t phát t th c ti n và quay tr  l i ph c v  cho th c ti n, c  th  nh ụ ể ư

sau:

ẻ ủ ự ả ộ ­ M t là: ớ  Ph i sát v i th c tr ng ạ GD hành vi BVMT cho tr  c a GV và trình đ ộ

ẻ ạ ủ ể ả ờ GD hành vi BVMT c a tr  t i th i đi m kh o sát.

ơ ở ậ ậ ủ ệ ề ấ ớ ợ ỹ ườ ­ Hai là: Phù h p v i đi u ki n c  s  v t ch t, k  thu t c a tr ng MN đ ượ   c

ự ả ạ kh o sát th c tr ng.

ệ ượ ả ầ ự ễ ề ấ ớ ườ ­ Ba là: Các bi n pháp đ c đ  xu t ph i g n gũi v i th c ti n, tăng c ng liên

ộ ố ế ạ ự ủ ủ ự ễ ễ ệ ớ h  v i th c ti n, khai thác th  m nh c a th c ti n cu c s ng c a tr  đ ẻ ể GD hành vi

BVMT cho tr .ẻ

ả ả ả 3.1.3. Đ m b o tính kh  thi

ắ ả ầ ả ả Nguyên t c đ m b o tính kh  thi yêu c u:

ề ặ ộ ẻ ấ ỉ ­ V  m t n i dung: ệ  Các bi n pháp GD hành vi BVMT cho tr  không ch  xu t phát

ụ ướ ệ ế ẻ ầ ậ ừ t phía nhà giáo d c mà còn h ứ ủ ng đ n nhu c u nh n th c c a tr , khai thác hi u qu ả

ấ ề ẻ các v n đ  tr  quan tâm.

38

ề ặ ỹ ệ ẻ ẫ ­ V  m t k  thu t: ậ  Các bi n pháp ổ   GD hành vi BVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i

ượ ề ặ ỹ ứ ạ ườ ề ầ ấ đ ậ   c đ  xu t không yêu c u quá cao, không quá r m rà, ph c t p v  m t k  thu t

ụ ề ế ẫ d n đ n gây nhi u khó khăn cho GV trong quá trình áp d ng.

ệ 3.2. Bi n pháp

ườ ậ ợ ấ ẫ ẻ ị ạ 3.2.1. T o   môi   tr ng   thu n   l i,   h p   d n   kích   thích   tr ự   tích   c c   đ nh

ướ ả ệ ẫ h ng vào m u hành vi b o v  môi tr ườ  qua khám phá khoa h cọ ng

(cid:0) M c đích ụ

ạ ườ ạ ộ ữ ẻ ạ ớ T o môi tr ng cho tr  ho t đ ng đa d ng, phong phú v i nh ng trang thi ế ị   t b ,

ồ ơ ầ ủ ượ ắ ế ở ị ậ ợ ẻ ứ ồ đ  dùng, đ  ch i đ y đ  và đ c s p x p v  trí thu n l ự   i giúp tr  h ng thú, tích c c

ệ ả ườ ộ ố tham gia vào hành vi b o v  môi tr ng trong cu c s ng.

(cid:0) Ý nghĩa ụ

ẻ ượ ồ ạ ộ ề Giáo d c hành vi BVMT cho tr c l ng ghép trong nhi u ho t đ ng khác đ

ẻ ể ệ ề ạ ạ ộ ơ ộ ỗ nhau, m i ho t đ ng đ u t o c  h i cho tr  th  hi n các HV BVMT khác nhau. Tuy

ạ ộ ế ẻ ả ế ị ủ nhiên, n u không gian ho t đ ng c a tr  không tho i mái, các trang thi t b  ph c v ụ ụ

ạ ộ ủ ế ề ẽ ả ố ưở ẻ ị cho các ho t đ ng khám phá c a tr  b  thi u th n, đi u đó s  làm  nh h ế ng đ n quá

ổ ạ ộ ờ ả ứ ồ ưở ứ ế ẻ trình t ch c ho t đ ng đ ng th i  nh h ế   ủ ng đ n h ng thú c a tr . Chính vì th ,

ẻ ị ướ ầ ạ ố mu n tr ự  tích c c đ nh h ng vào các hành vi BVMT thì giáo viên c n t o ra môi

ườ ạ ộ ủ ẫ ợ ấ tr ẻ ớ ừ i, h p d n phù h p v i t ng ho t đ ng c a tr .

ướ ị ườ ạ ộ ủ ậ ợ ng thu n l (cid:0) Cách ti n hành ế B c 1: Giáo viên xác đ nh môi tr ẻ ng ho t đ ng c a tr

ườ ẻ ấ ả ầ ạ Giáo viên c n t o ra môi tr ề   ạ ộ ng tho i mái cho tr  ho t đ ng, cung c p các đi u

ồ ơ ề ồ ế ệ ệ ộ ộ ki n v  đ  dùng, đ  ch i, tài li u liên quan đ n n i dung GD hành vi BVMT m t cách

ủ ụ ẻ ầ ờ ồ ộ ị ạ   ầ đ y đ . Đ ng th i xác đ nh n i dung các hành vi BVMT c n giáo d c tr  trong ho t

ừ ọ ươ ạ ộ ệ ớ ợ ự ộ đ ng KPKH. T  đó l a ch n các trang ph ng ti n phù h p v i ho t đ ng.

ầ ố ế ị ể ẻ ễ ệ ậ ộ ồ C n b  trí các trang thi t b  và đ  dùng m t cách thu n ti n đ  tr  d  dàng s ử

ạ ự ấ ạ ộ ạ ộ ự ẻ ẫ ụ d ng. Trang trí các khu v c ho t đ ng t o s  h p d n kích thích tr  ho t đ ng tích

c c. ự

ụ Ở ả ả ủ ả ươ ệ ể Ví d : góc thiên nhiên ph i đ m b o có đ  ph ạ   ng ti n đ  quan sát các lo i

ẻ ế ể ủ ữ ể ạ ặ ả cây, qu . Tr  bi t nh ng đ c đi m, quá trình hình thành và phát tri n c a các lo i cây,

ả ừ ạ ẻ ế ủ ệ ả ầ ấ ầ lo i qu , t đó tr  bi ữ   t cách chăm sóc, b o v . Giáo viên c n cung c p đ y đ  nh ng

39

ụ ụ ụ ủ ư ụ ẻ ệ ậ ọ ồ đ  dùng, d ng c  ph c v  cho vi c chăm sóc c a tr  nh : ch u, khăn, x t rác,... và

ượ ắ ễ ấ ễ ấ ế ọ đ c s p x p g n gàng, d  l y, d  c t.

ướ ử ụ ươ ẻ ị ự ệ ướ ẫ B c 2: S  d ng các ph ng ti n tr c quan kích thích tr  đ nh h ng vào m u

hành vi BVMT.

ả ệ ự ọ ườ ng phù h p v i ộ ợ ớ  n i dung ­ Th  nh t, ẫ ứ ấ  l a ch n các m u hành vi b o v  môi tr

ứ ủ ả giáo d c vàụ ẻ ậ  kh  năng nh n th c c a tr .

ẻ ẫ ươ ự ệ ả Các m u hành vi cho tr  quan sát thông qua các ph ng ti n tr c quan ph i có

ộ ố ớ ặ ủ ứ ế ể ậ ợ ộ n i dung phù h p v i đ c đi m nh n th c, liên quan đ n cu c s ng hàng ngày c a tr ẻ

ả ạ ượ ả ự ớ ể ẻ ữ ồ đ ng th i, ờ  ph i kích thích, t o đ c c m xúc đ  tr  có nh ng hành vi tích c c v i các

ườ ề ấ v n đ  môi tr ng.

ề ộ ẫ * V  n i dung: Có các m u hành vi sau:

ạ ộ ắ ọ ­ Hành vi ngăn n p, g n gàng trong các ho t đ ng.

ữ ồ ơ ọ ậ ệ ồ ­ Hành vi gi gìn đ  dùng, đ  ch i, tài li u h c t p, trang thi ế ị t b .

ậ ệ ế ệ ử ụ ­ Hành vi s  d ng v t li u ti t ki m, tránh lãng phí.

ử ụ ế ệ ệ ướ ­ Hành vi s  d ng ti t ki m đi n, n c.

ự ậ ệ ộ ậ ả ­ Hành vi chăm sóc, b o v  đ ng v t, th c v t.

ạ ơ ỏ ị ­ Thu gom rác, phân lo i rác, b  rác đúng n i quy đ nh.

ề ươ ệ ọ ộ * V  ph ng ti n minh h a cho các n i dung trên:

ư ầ ề ộ ẫ ­ Tranh: S u t m tranh v  các m u hành vi theo các n i dung trên.

ữ ệ ề ả ả ườ ự ẽ ộ Nh ng hình  nh v  hành vi b o v  môi tr ế   ng trong tranh s  tác đ ng tr c ti p

ẻ ẻ ượ ủ ị ấ ở ọ ọ ơ ừ ế đ n th  giác c a tr , tr  đ c nhìn th y chúng hàng ngày m i lúc, m i n i, t đó

ở ẻ ắ ố ớ ữ ườ ả ồ ờ nh c nh  tr có nh ng hành vi đúng đ i v i môi tr ữ   ng đ ng th i ngăn c n nh ng

ệ ườ ạ vi c làm có h i cho môi tr ng.

ụ ả Ả ữ ủ ẻ ớ ự ố ớ   ­  nh: Ch p  nh các hành vi c a tr  trong l p có nh ng hành vi tích c c đ i v i

ề ấ ườ ứ ầ ạ ằ ố ượ các v n đ  môi tr ng nh m t o ra h ng thú, nhu c u, mong mu n đ ọ c m i ng ườ   i

ể ươ ậ công nh n, bi u d ng.

ế ả ể ậ ệ ụ ữ ậ ­ Mô hình: Giáo viên t n d ng nh ng nguyên, v t li u ph  th i đ  làm mô hình

ụ ế ẻ ế ử ụ ế ậ ệ ữ ệ ớ v i m c đích khuy n khích tr t s  d ng ti bi t ki m nh ng nguyên v t li u, bi ế   t

ạ ạ ả phân lo i rác th i trong sinh ho t hàng ngày.

ụ ượ ừ ỏ ữ ậ Ví d : mô hình khóm tre đ c làm t v  lon s a, ch u cây, bình t ướ ượ i đ c làm

ừ ỏ t v  chai.

40

ư ầ ể ề ữ ệ ­ Đĩa video: Giáo viên s u t m băng đĩa có nh ng câu chuy n, bài hát k  v  các

ệ ườ ề ẻ ộ ả hành vi b o v  môi tr ng, các h i thi v  BVMT cho tr  quan sát.

ề ậ ươ ệ ứ * V  cách th c thu th p ph ự ng ti n tr c quan:

ự ẵ ọ ả ­ L a ch n tranh,  nh, mô hình có s n.

ự ớ ­ Giáo viên t làm và mang vào l p.

ề ữ ư ầ ố ợ ụ ả ớ ­ Ph i h p v i ph  huynh s u t m tranh,  nh v  nh ng hành vi nên và không nên

ể ả ệ ườ làm đ  b o v  môi tr ng.

ẻ ­ Giáo viên và tr  tham gia cùng làm.

ẻ ự ỏ ề ẽ ề ấ ườ ẻ ­ Tr  t mình v  tranh, làm mô hình nh  v  các v n đ  môi tr ng mà tr  quan

tâm.

ế ế ươ ệ * Cách thi t k  các ph ự ng ti n tr c quan:

ổ ư ẻ ưở ế ế ươ ự ệ ­ Giáo viên và tr  cùng trao đ i đ a ra ý t ng thi t k  ph ng ti n tr c quan

ướ ạ ể d i d ng tranh, mô hình, bi n báo…

ậ ệ ề ệ ế ầ ẩ ạ ồ ị ­ Lên k  ho ch v  vi c chu n b  các nguyên, v t li u, đ  dùng c n thi ế ể ự   t đ  th c

ệ ưở ế ế ươ ậ ệ ự ể ệ ế ế hi n ý t ng thi t k  ph ng ti n tr c quan. Nguyên v t li u đ  thi t k  ph ươ   ng

ự ể ệ ọ ứ ấ ti n tr c quan có th  là chai, l , bìa c ng, lá cây, gi y màu, keo dán…

ậ ệ ể ẻ ế ẩ ị ươ ­ Cho tr  cùng nhau chu n b , tìm ki m nguyên, v t li u đ  làm ph ự   ệ ng ti n tr c

ướ ẻ ế ẫ ụ ố ớ ậ ệ ử ả ả quan. Giáo viên h ng d n tr  bi t cách x  lí và b o qu n v t li u (ví d : đ i v i các

ầ ử ạ ả ử ạ ơ ơ ậ ệ ộ ữ ầ h p s a c n ph i r a s ch, ph i khô; v t li u là lá cây c n r a s ch, ph i khô, ép cho

th ng)ẳ

ẻ ử ụ ậ ệ ể ạ ứ ữ ổ ồ ữ   ­ T  ch c cho tr  s  d ng nh ng nguyên, v t li u, đ  dùng đ  t o nên nh ng

ươ ự ệ ưở ư ph ng ti n tr c quan theo ý t ng đã đ a ra.

ươ ự ề ệ ệ ả ườ ố b  trí các ph ng ti n tr c quan v  hành vi b o v  môi tr ợ ng h p lí, ứ Th  hai,

ẻ ễ ổ ứ giúp tr  d  quan sát trong khi t ch c KPKH.

ể ẻ ị ướ ệ ả ẫ ườ Đ  kích thích tr đ nh h ng vào các m u hành vi b o v  môi tr ng trong

ả ế ố ệ ở ị ẻ ễ ấ ố KPKH, giáo viên ph i bi t b  trí tài li u ạ    v  trí sao cho tr  d  nhìn th y. Mu n đ t

ụ ố ệ ả ẻ ặ ị ươ ệ hi u qu  giáo d c t ọ t, cô và tr  cùng ch n v  trí đ t các ph ự ng ti n tr c quan, nh ư

ấ ượ ẻ ề ị ụ ơ ươ ậ ẽ v y s  giúp tr  có  n t ư ộ ng h n v  v  trí cũng nh  n i dung giáo d c mà ph ệ   ng ti n

ề ả ố đó mu n truy n t i.

ủ ặ ả ậ ả ậ ọ ạ ộ ­ V t th t: quan sát qu  cam trong ho t đ ng h c có ch  đích. GV đ t qu  cam ở

ẻ ề ượ trên bàn sao cho cô và tr  đ u quan sát đ c.

41

ướ ể ở ặ ­ Tranh: Tranh “Bé t i cây” có th  dán góc thiên nhiên ho c ngoài sân tr ườ   ng

ạ ạ ố ố ớ ả ơ ẻ ườ n i tr  th ng xuyên qua l i t o đ ượ ấ ượ c  n t ng t t đ i v i hành vi chăm sóc, b o v ệ

cây xanh.

ề ữ ữ ế ẻ ạ ậ   ­ Băng đĩa: Giáo viên trình chi u cho tr  xem nh ng đo n video v  nh ng con v t

ở ể ẻ ặ ở ị ắ ẻ ừ ầ ẻ màn hình tivi to đ  tr  xem, đ t v  trí xa tr  3 mét, v a t m m t tr .

ử ụ ươ ự ệ S  d ng ph ng ti n tr c quan Th  ba,ứ

ể ử ụ ự ệ ả ồ ổ ứ Đ  s  d ng hi u qu  các đ  dùng tr c quan trong quá trình t ạ ộ    ch c ho t đ ng

ớ ộ ạ ồ ả ự ự ọ ợ ị ộ   KPKH, GV ph i l a ch n lo i đ  dùng phù h p v i n i dung đã xác đ nh. D a vào n i

ể ử ụ ự ư ữ ồ ị dung đã xác đ nh, GV có th  s  d ng nh ng đ  dùng tr c quan nh  sau:

ậ ậ ậ ụ ể ớ ừ ế ượ

­   V t th t: T

ẻ ượ r  đ c ti p xúc v i t ng v t c  th  (tr ẻ ượ  đ c nhìn, đ c xem,

ượ ờ ắ ộ ố ử ẻ ậ ậ ậ ậ ế đ c s , n m, ng i… v t có trong cu c s ng). Xem xét v t th t giúp tr  nh n bi t, tri

ụ ể ừ ậ ộ ế giác v t m t cách khái quát và c  th  t ng chi ti t.

ụ ủ ẻ ả ặ ể Ví d : Tr  khám phá đ c đi m bên ngoài c a qu  đào.

ư ầ ề ẫ ả ả ộ

­ Tranh,  nh: S u t m tranh,  nh v  các m u hành vi theo các n i dung trên. Khi

ầ ư ể ệ ủ ặ ự ể ầ ả ọ ọ ự   ự l a ch n tranh,  nh GV c n l u ý l a ch n tranh th  hi n đ y đ  đ c đi m, tránh l a

ề ố ượ ẻ ể ữ ả ọ ch n nh ng hình  nh làm tr  hi u sai v  đ i t ng quan sát.

ử ụ ế ị ệ ẻ ạ ề ạ ạ ­ Video: S  d ng máy móc, thi ệ   t b  hi n đ i vào quá trình d y tr , t o đi u ki n

ẻ ể ậ ả ẻ ể ế ơ cho tr  có th  quan sát, tham quan c nh v t mà tr không th  đi đ n n i xem đ ượ   c

ặ ạ ả ho c xem l ứ i c nh quay trong quá kh .

ậ ố ụ ữ ừ ề ẻ ạ ậ   Ví d : Tr  xem nh ng đo n phim v  các con v t s ng trong r ng hay các con v t

ướ ố s ng d ể i bi n.

ế ả ể ậ ệ ữ ụ ậ

­ Mô hình: Giáo viên t n d ng nh ng nguyên v t li u ph  th i đ  làm mô hình

ẻ ế ử ụ ụ ế ế ử ụ ữ ệ ớ v i m c đích khuy n khích tr  bi t s  d ng ti t ki m và tái s  d ng nh ng nguyên

ế ể ậ ủ ụ ủ ữ ế ạ ậ ệ v t li u, bi ậ   t phân lo i rác phân h y và khó phân h y đ  t n d ng tái ch  nh ng v t

ủ ạ ị ụ d ng khó phân h y (chai, b ch, …) trong sinh ho t hàng ngày.

ườ ổ ứ ạ ộ ủ ề ề 3.2.2. Tăng c ng t ằ    ch c các ho t đ ng KPKH trong nhi u ch  đ  nh m

GD hành vi BVMT cho trẻ

(cid:0) M c đích và ý nghĩa:

ơ ộ ể ủ ề ụ ẻ ậ ợ   T n d ng các c  h i đ  GD hành vi BVMT cho tr  trong các ch  đ  thích h p,

ộ ố ệ ả ả ạ ằ ự   nh m tích lũy kinh nghi m BVMT trong cu c s ng, t o c m xúc, tình c m tích c c

42

ẻ ể ạ   ố ớ đ i v i hành vi BVMT, hình thành và phát tri n kĩ năng BVMT cho tr  thông qua ho t

ộ đ ng KPKH.

(cid:0) Ý nghĩa:

Ở ỗ ủ ề ữ ề ầ ẫ ấ ấ ồ ớ ứ    m i ch  đ  có nh ng v n đ  BVMT h p d n, g n gũi v i ngu n tri th c

ướ ẻ ữ ữ ế ậ ộ phong phú, h ng đ n cho tr  nh ng hành vi BVMT (khám phá nh ng b  ph n trên c ơ

ể ườ ễ th , ô nhi m môi tr ấ ng đ t,…)

ệ ổ ề ặ ủ ề ứ ệ ề ể Vi c t ậ    ch c KPKH trong nhi u ch  đ  giúp phát tri n toàn di n v  m t nh n

ẻ ề ế ớ ứ ứ ậ ầ th c cho tr  v  th  gi i xung quanh ở ườ  tr ng m m non. Quá trình nh n th c và tích

ề ế ớ ẻ ượ ủ ế ộ ệ lũy kinh nghi m v  th  gi i xung quanh c a tr  đ ệ ố   c ti n hành m t cách có h  th ng

ả ữ ụ ệ ế ạ ọ ằ nh m gi i quy t hàng lo t nh ng nhi m v  GD quan tr ng.

ụ ổ ứ ẻ ự ườ ườ ộ Ví d : t ch c cho tr  quan xát góc t nhiên, v n tr ự   ng, chăm sóc đ ng th c

ồ ơ ộ ồ ậ v t quen thu c, làm đ  dùng, đ  ch i,…

ướ ố ượ ẻ ẫ ỉ Trong quá trình h ng d n tr  khám phá các đ i t ng, giáo viên không ch  giúp

ứ ề ẻ ẻ ệ ạ ả ộ tr  lĩnh h i tri th c v  nó mà còn d y tr  cách quan tâm, chăm sóc và b o v  chúng.

ứ ữ ề ẻ ộ ừ Kích thích h ng thú v  nh ng hành đ ng mà tr  yêu thích, t ả   ể  đó phát tri n tình c m

ạ ộ ỹ ạ ự ở ẻ ỡ ả ữ ệ ẩ ơ ộ th m m , t o ra nh ng đ ng c  ho t đ ng tích c c tr  (giúp đ , b o v , quan tâm,

chăm sóc,…)

(cid:0) Cách ti n hành ế

ầ ổ ự ứ ệ ẻ ả ườ ở ọ C n t ệ ậ  ch c cho tr  tích c c luy n t p hành vi b o v  môi tr ng m i lúc,

ạ ộ ọ ơ ủ ủ ề m i n i, trong các ho t đ ng c a ch  đ .

ướ ở ủ ề B c 1: Phân tích các hành vi BVMT qua KPKH các ch  đ

ệ ủ ộ ố ề ề ớ ợ ườ ầ ụ ể Chúng tôi đã đ  ra m t s  yêu c u c  th  phù h p v i đi u ki n c a tr ng đ ể

ạ ộ ẻ GD hành vi BVMT cho tr  khi tham gia ho t đ ng KPKH.

ạ ộ ộ ầ Ch  đủ ề N i dung ho t đ ng Yêu c u hành vi BVMT

ọ ồ

­ Quan   sát   phòng   h c,   sân

­ Gi

ắ  gìn ngăn n p đ  dùng, ST T 1

ườ ườ ngườ   Tr ầ m m non tr ng, tr ầ ng m m non

­ Gi

ặ ả ữ ọ ồ ơ đ  ch i trong phòng h c ườ   ệ ữ ng   gìn   v   sân   tr ỏ  (không   x   rác,   nh c   lá   b

43

vào   thùng   rác,   không   ng tắ   lá, cành)

­ Quét   d n,   v   sinh   sân

ủ ậ ườ ữ ộ ­ Khám   phá   b   ph n   c a   c ơ ọ ạ ng s ch s ể     gìn   v   sinh   thân   th , tr ­ Gi

ng xuyên ệ đánh răng th

thể ồ ườ ­ C t đ  dùng cá  nhân đúng

ự ả ị

­ Đ  dùng cá nhân ẩ   ữ ­ Khám phá nh ng th c ph m

2 B n thân ấ ồ ơ n i quy đ nh

ứ trong 5 nhóm ch t ấ

ẩ ả   ­ Không lãng phí th c ăn, b o ạ   qu n   đúng   cách   các   lo i th c ph m.

ắ  gìn ngăn n p đ  dùng,

­ Quan sát ngôi nhà ồ ­ Khám phá đ  dùng trong gia

ả ự ữ ồ ­ Gi ồ ơ đ  ch i trong gia đình ế ệ đình ể ữ

­ Bi

ạ ồ ­ Phân  lo i   đ   dùng  trong   gia

ế đình t các công vi c đ  gi ệ t   s

­ Bi

3 Gia đình gìn v  sinh ngôi nhà ự   c n   thi ồ ủ   t   c a ử

ế ầ ữ nh ng   đ   dùng,   không   s ụ d ng lãng phí

ồ  v  sinh đ  dùng trong

­ Ph  giúp công vi c nhà ­ Gi

ộ ố ữ ề ọ Trân tr ng, gi

ậ ả

ữ ụ ủ ụ ẩ ụ ữ ệ gia đình ẩ    gìn c n ­ ẩ ữ   th n   nh ng   s n   ph m   do ề   các cô chú làm ra   nhi u ngh  khác nhau.

­ Khám   phá   m t   s   ngh quen thu c.ộ ả   ­ Khám   phá   nh ng     s n ề   ph m và d ng c  c a nhi u ộ ngh  quen thu c.

ẩ 4 Nghề  nghi pệ ề ữ   ử ụ ­ S  d ng  đúng  cách nh ng ư  ả s n   ph m   tránh   làm   h h ng.ỏ

ề ể ắ

ế ụ ữ

ụ ừ   ụ ­ Phân   nhóm   d ng   c   t ng ọ   ngh   đ   s p   x p   g n   và ụ đúng   nh ng   d ng   c   khi   khám phá xong.

ữ ả ậ   ­ Khám   phá   nh ng   con   v t

­ Cách   chăm   sóc   b o   v

xung quanh

ể ể ộ ậ đ ng v t ế ­ Bi ể

t quá trình phát tri n đ có nh ng hành vi chăm sóc

ữ ậ ạ   ng, không làm h i 5 ế ớ   i Th  gi ậ ộ đ ng v t ặ ­ Khám   phá   đ c   đi m,   quá   trình hình thành và phát tri nể   ủ c a   nh ng   con   v t   quen   thu cộ

ộ ứ   c nh ng th c ậ ể

ữ ươ ­ Yêu th ậ ộ đ ng v t ệ ượ t đ ­ Phân bi ỗ ăn mà m i loài đ ng v t đ chăm sóc

44

ữ ạ ả

­ Quan sát nh ng lo i cây quen

ệ ự   ­ Cách chăm sóc b o v  th c

thu cộ

ể ể v tậ ế ­ Bi

ữ ạ

ươ ặ ­ Khám   phá   đ c   đi m,   quá   trình hình thành và phát tri nể   ủ c a   nh ng   lo i   cây   quen   thu cộ ạ   ng, không làm h i 6 ế ớ   Th  gi i ự ậ th c v t ự ổ ệ ủ   ­ Thí nghi m s   đ i màu c a

ể  t quá trình phát tri n đ   có nh ng hành vi chăm sóc đúng ­ Yêu th cây ấ lá cây ệ   ­ C t   đ   dùng   thí   nghi n

ồ ơ ị đúng n i quy đ nh

ố   ­ Không làm h  h i đ n đ i

ể ố ươ ế ặ ­ Khám   phá   đ c   đi m,   công   ươ   ộ ng ượ ng thí nghi m t ữ ­ Gi  gìn ph ­ Hành   vi   ti ư ạ ế ệ ệ ng ti n ệ t   ki n   nguyên

7 ươ li uệ ấ ụ ủ   ph d ng   c a   m t   s ộ ệ ti n gia thông quen thu c ệ ữ ng ti n ạ ­ Phân lo i nh ng ph ngươ   Ph ệ ti n giao   thông

ươ ệ ậ ­ Ch p hành lu t giao thông ­ Hành vi văn minh khi đi tên  ng ti n

ữ ơ

­

­ Gi

ở ị đ a ph ng ng các ph ữ quan

ả ệ   gìn   v   sinh   n i   tham ở ị  đ a ph ủ ươ ị ơ

­ Tuân th  quy đ nh n i tham

ủ ệ ẩ   ­ Khám phá nh ng s n ph m ị   t Nam và đ a Quê h ngươ

quan ữ ẩ ậ ị   ả   Xem   tranh,   nh   nh ng   đ a ươ danh  ữ văn hóa c a Vi ph ngươ 8 ẩ

– Đ tấ   ướ   c – n Bác Hồ

ẩ ặ

ợ ủ

­ L i   ích   c a   n

ướ ế ữ   ­ Gi   gìn   c n   th n   nh ng ả   s n   ph m   văn   hóa,   quê ngươ h ử ụ   d ng   lãng   phí ­ Không   s   ả   ả ữ nh ng   s n   ph m   đ c   s n ươ ủ ng c a quê h ­ Không x  rácả ệ t   ki m   n ­ Ti

c   trong   quá ệ ử ướ c,   nguyên   ồ   ễ nhân   gây   ô   nhi m   ngu n cướ n

ệ ượ ế ệ ng t

­ Ti

­ Quan sát các hi n t ấ

ự  nhiên (đ t, gió, không khí,…)

9

ướ   N c – ệ ượ   ng hi n t ự t  nhiên

trình r a tay, đi v  sinh,… ắ ệ t   khi   t   ki m   đi n   (t ệ   ở ử ụ   d ng,   m   đi n không   s ậ   ế ậ ự ầ t,   t n khi   th t   s   c n   thi ượ ụ ừ  ồ d ng ngu n năng l ng t ờ ư ặ ự t  nhiên nh  m t tr i, gió, …)

ử ụ ủ ồ ừ ­ S  d ng v a đ  ngu n tài

nguyên tránh lãng phí ứ ườ

­ Không v t rác b a bãi, gi

ữ 10

­ Quan sát tr

ầ ng m m non

ườ ệ gìn v  sinh tr ngườ   Tr ọ ể ti u h c

­ Không   v t   rác   d

ừ ọ ng h c ướ i   ngăn

45

bàn ọ ậ ọ ậ ­ D n phòng h c, tr t nh t

ướ ể ệ ạ ộ ự ẻ B c 2: Kích thích tr  tích c c th  hi n HVBVMT trong các ho t đ ng KPKH

ủ ề trong các ch  đ .

ể ệ ự ự ữ ể ẻ ệ ầ Đ  kích thích tr  tích c c th  hi n các HV BVMT, c n th c hi n nh ng công

ệ vi c sau đây:

ố ớ ướ ủ ự ẻ ườ ứ ấ H ng s  chú ý c a tr  vào các hành vi đúng đ i v i môi tr ng. Th  nh t,

ẻ ủ ữ ủ ườ ớ ể ệ

­ Các hành vi đúng là nh ng hành vi c a tr , c a ng

i l n th  hi n trong các

ạ ộ ẻ ễ ủ ể ẻ ấ ặ ạ ỏ ho t đ ng và sinh ho t mà tr  d  dàng quan sát th y. Đ c đi m c a tr  nh  là thích

ướ ữ ườ ặ ệ ữ ắ b t ch ủ c hành vi c a nh ng ng i xung quanh, đ c bi ạ   ủ t là hành vi c a nh ng b n

ễ ạ ổ ượ ả ẻ ễ ắ ướ ơ cùng tu i vì nó d  t o đ ẻ c c m xúc cho tr  và tr  d  b t ch c h n, giáo viên ch ỉ

ẫ ướ ầ c n làm rõ các “m u hành vi” đó tr ắ ẻ c m t tr .

ụ Ở ủ ề ướ ệ ượ ự ẻ Ví d : ch  đ  N c và hi n t ng t nhiên. Giáo viên cho tr  khám phá s ự

ủ ể ồ ở ườ ẻ phát tri n c a cây hoa h ng ngoài v n hoa. Khi có tr  nào đó t ướ ướ i n c cho hoa

ấ ướ ầ ướ ậ ỏ ừ ủ ấ v a đ  th m vào đ t mà không làm t áo qu n, không văng n c ra kh i ch u hoa.

ẻ ế ử ụ ướ Giáo viên khen tr  đó vì bi t s  d ng đúng cách, không lãng phí n c.

ề ườ ợ ở ỗ ợ ẻ ủ ề

­ Trong nhi u tr

ng h p ỉ  m i ch  đ , cô không ch  khen ng i tr  mà còn yêu

ẻ ể ệ ạ ướ ậ ể ệ ạ ể ầ c u tr  th  hi n l i hành vi đó tr ệ c t p th . Vi c th  hi n l i hành vi đúng tr ướ ậ   c t p

ể ẻ ớ ạ ề ấ ở ụ th  có tác d ng làm cho tr ủ   ệ  thêm ph n kh i và hãnh di n v i b n v  hành vi c a

ữ ẻ ắ ố ướ ự ữ ệ mình, còn nh ng tr  khác mong mu n b t ch ố   c th c hi n nh ng hành vi đúng gi ng

ư ạ ể ượ nh  b n đ  đ c cô khen.

ề ầ ướ ẻ , giáo viên nêu ra các yêu c u v  HVBVMT tr c khi cho tr  KPKH. ứ Th  hai

ẻ ị ề ằ ặ ầ ướ Giáo viên đ t ra các yêu c u v  các hành vi BVMT nh m giúp tr  đ nh h ng rõ

ự ể ừ ề ẩ ể ự ề ủ ỉ ơ h n v  các tiêu chu n hành vi tích c c đ  t đó có th  t đi u ch nh hành vi c a mình

ẻ ầ ư ư ữ ể ầ ợ cho phù h p. Khi đ a ra các yêu c u cho tr  c n l u ý nh ng đi m sau:

ư ề ầ ấ ạ ỗ ỉ ộ ­ Không nên đ a ra quá nhi u yêu c u m t lúc. M i ngày ch  nên nh n m nh 2­3

ầ ơ ể ẻ yêu c u đ  tr  chú ý h n.

ủ ề ế ớ ụ ự ậ ẻ ượ ở Ví d : Ch  đ  Th  gi i th c v t. Khi cho tr  quan sát cây ph ng sân tr ườ   ng

ư ư ẻ ầ cô đ a ra cho tr  2 yêu c u khi quan sát nh  sau:

46

ẻ ắ + Không ng t lá, b  cành

ữ ệ ặ ỏ + Gi gìn v  sinh xung quanh cây (nh t cành, lá b  vào thùng rác)

ươ ệ ẻ ữ ủ ề Ch  đ  Ph ng ti n giao thông: khi cho tr quan sát mô hình nh ng ph ươ   ng

ệ ườ ề ầ ư ủ ti n giao thông đ ng th y, cô đ a ra ba y u c u:

ỏ + Không làm h ng mô hình

ủ ồ + Hòa đ ng, không giành c a nhau

ơ ấ + Quan sát xong c t mô hình đúng n i

ự ự ệ ệ ẻ ả ườ kích thích tr  tích c c th c hi n hành vi b o v  môi tr ng thông qua ứ Th  ba,

ứ ề ự ệ ả ố ố ớ ườ vi c xây d ng b ng tin t c v  hành vi t t đ i v i môi tr ng.

ề ờ ẻ ệ ạ ả ọ Trong b ng tin có các thông tin v  th i gian, h  tên tr  (có kí hi u bên c nh vì tr ẻ

ế ữ ữ ọ ố ủ ỏ ư nh  ch a bi t ch ). Giáo viên làm thêm các lôtô minh h a nh ng hành vi t ẻ   t c a tr ,

ẻ ự ọ ắ ạ ộ tr  t ch n và g n vào ô theo ừ t ng ho t đ ng khám phá trong ch  đ  c  th ủ ề ụ ể. Có thể

ộ ố ể ế k  đ n m t s  lôtô sau:

ể ệ ế ặ ỏ ­ Lôtô th  hi n hành vi bé bi t nh t rác b  vào thùng rác.

ặ ặ ­ Lôtô Bé chăm sóc cây xanh (nh t lá vàng, lá sâu, nh t rác xung quanh cây)

ế ướ ­ Lôtô Bé ti ệ t ki m n c khi ớ t i cây

ồ ơ ế ắ ắ ­ Lôtô Bé s p x p giá đ  ch i ngăn n p

Ví d :ụ

ườ ở ủ ề ố ố ớ Hành vi t t đ i v i môi tr ng ch  đ  TGTV

Quan sát Quan sát ọ H  tên tr ẻ ạ   ệ Thí nghi m gieo h t cây cây quả Xé dán hoa ­ Kí hi uệ đ uậ ph ngươ quýt

Ph m Vân Anh Lê Văn Bình A Tánh .........................

ể ư ầ ưở ể ộ ầ Giáo viên có th  đ a ra ph n th ế   ng mang tính tinh th n đ  đ ng viên khuy n

ủ ề ượ ộ ệ ừ ự ế ầ ế ẻ khích tr  nh : ư  vì m t ch  đ  đ c th c hi n t 3 đ n 4 tu n, vì th ế n u trong tu nầ

ẻ ẽ ượ ẻ ẻ ườ ữ tr  nh n đ ở ậ ượ 5 lôtô tr  lên thì tr  s  đ c c 1 th  “Bé yêu môi tr ng”,  nh ng lôtô mà

ẻ ế ượ ừ ẻ ậ tr  có đ ượ ẽ ượ c s  đ ậ c công nh n n u đ c các tr  khác và giáo viên th a nh n.

47

ổ ứ ẻ ự ả ệ 3.2.3. T  ch c cho tr  đánh giá và t đánh giá hành vi B o v  môi tr ườ   ng

ạ ộ ọ thông qua các ho t đ ng khám phá khoa h c

(cid:0) ụ M c đích

ể ượ ữ ủ ằ ố ề ả Đánh giá nh m c ng c  và chính xác hóa nh ng bi u t ng v  hành vi b o v ệ

ườ ẻ ự ự ủ ề ỉ môi tr ng, kích thích tr  t ợ    giác, tích c c đi u ch nh hành vi c a mình cho phù h p

ề ủ ữ ấ ườ ớ v i nh ng v n đ  c a môi tr ng xung quanh trong khi KPKH.

ượ ế ẻ ố ớ ữ ủ ạ ơ ộ ể ẻ ể ệ T o c  h i đ  tr  th  hi n đ ể c hi u bi t, suy nghĩ c a tr  đ i v i nh ng hành

ủ ạ ộ ườ ệ ạ ồ ờ ệ vi c a b n trong vi c tác đ ng lên môi tr ng. Đ ng th i vi c đánh giá b n cũng là c ơ

ậ ạ ệ ườ ủ ả ộ ể ẻ ự h i đ  tr  t nhìn nh n l ả i hành vi b o v  môi tr ng c a b n thân.

(cid:0) Ý nghĩa

ệ ạ ự ệ ả ườ ủ Vi c đánh giá b n và t đánh giá hành vi b o v  môi tr ơ ộ   ng c a mình là c  h i

ế ủ ề ề ấ ườ ễ ố ể ẻ ể ệ ự ể t t đ  tr  th  hi n s  hi u bi t c a mình v  các v n đ  môi tr ng di n ra trong sinh

ạ ươ ệ ự ề ẻ ọ ỉ ho t hàng ngày. Đánh giá là ph ng ti n t đi u ch nh hành vi, là cách tr  h c đ  t ể ự

ự ữ ề ạ ẩ ỏ ộ ỉ ộ đi u ch nh hành vi theo chu n m c mà xã h i đòi h i. Nh ng khía c nh, n i dung đánh

ụ ẽ ị ướ ệ ả ườ giá s  có tác d ng đ nh h ng cho hành vi b o v  môi tr ẻ ủ ng c a tr .

ố ượ ạ ướ ẻ ứ ả Mu n đánh giá đ ủ c hành vi c a b n thì tr ế c h t tr ế  ph i có ki n th c, tr ẻ

ể ư ả ổ ợ ờ ố ớ ậ ph i so sánh, phân tích, t ng h p đ  đ a ra l i nh n xét hành vi đ i v i môi tr ườ   ng

ẻ ự ạ ị ẳ ướ ậ ủ c a b n là đúng hay sai. Đây là d p tr  t ị  kh ng đ nh mình tr ờ   ể ồ c t p th  đ ng th i

ố ớ ở ẻ ự ữ ệ ắ ả ườ cũng nh c nh  tr  ph i th c hi n nh ng hành vi đúng đ i v i môi tr ng.

(cid:0) ế Cách ti n hành

ệ ả ườ ẻ ượ ủ ự ệ ố Đánh giá hành vi b o v  môi tr ng c a tr  đ c th c hi n trong su t quá trình

ạ ộ ủ ầ ả ườ ệ ho t đ ng KPKH c a tr ẻ ở ườ  tr ng m m non. Giáo viên ph i là ng i phát hi n ra

ố ớ ữ ệ ườ ể ẻ ề ư ữ ỉ nh ng sai l ch đ i v i môi tr ầ ng và đ a ra nh ng yêu c u đ  tr  đi u ch nh hành vi

phù h p.ợ

ệ ượ ế ướ ứ ề ấ ẫ Vi c đánh giá này đ c ti n hành d i nhi u hình th c phong phú, h p d n:

ừ ủ ẻ ế ạ ộ * Đánh giá HVBVMT trong t ng ho t đ ng khám phá c a tr . Ti n hành nh ư

sau:

ẻ ượ ủ ệ ố ẩ ướ ế ả ­ Mu n vi c đánh giá c a tr  đ c chu n xác, tr ự   c h t giáo viên ph i xây d ng

ạ ượ ữ ầ ố ớ ạ ộ ề ỗ ầ nh ng yêu c u c n đ t đ ữ   c đ i v i m i ho t đ ng khám phá v  HV BVMT. Nh ng

48

ự ể ẻ ễ ẽ ở ể ầ ự ề ỉ yêu c u này s  tr  thành đi m t a đ  tr  d  dàng so sánh, đánh giá và t đi u ch nh

ệ ộ ả HV BVMT m t cách có hi u qu .

ẻ ắ ượ ữ ẻ ề ầ ­ Sau khi tr  n m đ ổ   c nh ng yêu c u v  HV BVMT giáo viên cho tr  trao đ i

ạ ộ ở ẻ ự ệ ệ ắ ề v  cách th c hi n ho t đ ng, quan sát, thí nghi m. Nh c nh  tr ự ự ầ    khi th c s  c n

thi t.ế

ạ ộ ế ể ầ ặ ờ ấ   ­ K t thúc ho t đ ng, vào th i đi m đánh giá giáo viên đ t yêu c u đánh giá ch t

ạ ộ ẻ ế ế ẩ ầ ả ượ l ề ng k t qu  ho t đ ng c n có tiêu chu n v  HV BVMT. Khuy n khích tr  tham gia

ự ữ ẫ ậ ạ vào quá trình t đánh giá và đánh giá l n nhau trong nhóm b n bè, nh n xét nh ng hành

ủ ạ ư ủ ự ế   vi đúng và ch a đúng c a mình và c a b n. Sau đó, giáo viên đánh giá d a trên ý ki n

ẻ ủ c a tr .

ạ ộ ụ ở ự Ví d : Đánh giá ho t đ ng khám phá góc xây d ng

ướ ế ữ ề ầ ặ ­ Tr ư c h t, giáo viên đ t ra nh ng yêu c u v  HV BVMT nh :

ữ ồ ơ ậ ệ ẩ ậ ồ + Gi gìn c n th n đ  dùng, đ  ch i, v t li u.

ử ụ ậ ệ + S  d ng các v t li u tránh lãng phí.

ự ậ + Quan tâm, chăm sóc th c v t trong góc thiên nhiên.

ạ ộ ớ ọ + Quét d n, lau chùi, làm m i góc ho t đ ng.

ẻ ự ạ ộ ở ế ệ ắ ẻ ư   ­ Trong quá trình tr  th c hi n ho t đ ng, cô quan sát và nh c nh  n u tr  ch a

ở ủ ụ ự ệ ệ ả ắ ờ ồ ữ th c hi n đúng nhi m v  (bao g m c  nh ng hành vi BVMT). L i nh c nh  c a cô

ữ ờ ể ẻ ự ệ ố ậ ệ cũng chính là nh ng l i nh n xét đ  tr  th c hi n t ụ ủ t nhi m v  c a mình.

ể ậ ệ ụ ẻ ự ư ừ ơ Ví d , tr  ch i xây d ng công viên cây xanh nh ng đ  v t li u b a bãi ra góc

ạ ộ ả ơ ỏ ẻ ạ ho t đ ng khác, giáo viên đóng gi là b n cùng ch i h i tr : “Sao bác l ạ ể ậ ệ   i đ  v t li u

ợ ị ẫ ậ ệ ừ ự ế ỏ   xây d ng b a bãi th ? Bác có s  b  gi m chân lên các v t li u làm đau chân và h ng

ậ ệ v t li u không?”

ạ ộ ừ ế ẻ ữ ự ậ ­ K t thúc ho t đ ng cô cho t ng tr ư    nh n xét nh ng hành vi tích c c và ch a

ự ủ ả ủ ạ ạ ộ ế ầ ố ớ ỗ tích c c c a b n thân và c a b n trong m i ho t đ ng, đ i chi u v i yêu c u mà giáo

ứ ồ ơ ừ ụ ặ ơ ơ   viên đ t ra (Ví d : Hôm nay con ch i ngoan vì con không v t đ  ch i b a bãi, ch i

ậ ạ ả ừ ẻ ầ ấ ơ ớ ị xong c t đúng vào n i quy đ nh). T  đó, tr  nhìn nh n l i b n thân so v i yêu c u đã

49

ế ướ ữ bi ị t và đ nh h ế   ẻ ng nh ng hành vi đúng. Sau khi tr  đánh giá, giáo viên đánh giá k t

ế ủ ả ự ạ ộ ự ế ủ ự ệ ẻ qu  th c hi n ho t đ ng d a trên ý ki n c a tr  và quan sát th c t c a giáo viên.

ạ ộ ươ ầ * Đánh giá HV BVMT trong ho t đ ng nêu g ố ng cu i tu n.

ạ ộ ủ ứ ự ể ệ ệ ạ ầ ố ổ T  ch c sinh ho t cu i tu n đ  đánh giá vi c th c hi n các ho t đ ng c a cá

ệ ệ ả ầ ườ nhân và nhóm trong tu n, trong đó có vi c đánh giá hành vi b o v  môi tr ng. Sinh

ạ ầ ườ ượ ổ ứ ầ ố ọ ố ho t cu i tu n th ng đ ủ  ch c vào ngày cu i cùng c a tu n h c. Giáo viên cho c t

ẻ ạ ế ứ ề ể ệ ạ ộ ả ủ ả ầ ộ tr  nhìn l i k t qu  c a m t tu n ho t đ ng, th  hi n qua b ng tin t c v  hành vi t ố   t

ườ ẻ ự ổ ự ệ ế ả ố ớ đ i v i môi tr ng (bi n pháp 2). D a vào k t qu  đó, cô cho tr  t ế  t ng k t xem

ẻ ầ ượ ệ ố ữ ẻ ượ trong tu n tr  đã làm đ c nh ng vi c t t nào? Tr  đ ẻ   c bao nhiêu th  Bé yêu môi

ườ ủ ả ẻ ư ề ạ ậ tr ng? Cho tr  đ a ra nh n xét c a b n thân v  mình và b n khác. Giáo viên đánh giá

ầ ủ ạ ộ ẻ ả ộ ươ ữ ẻ ề ạ ế l i k t qu  ho t đ ng m t tu n c a tr  nêu g ng nh ng tr  ngoan, có nhi u hành vi

ưở ệ ố ẻ ề ố ớ ố ể t ộ t đ  BVMT. Đ ng viên khen th ng tr  làm nhi u vi c t ẻ ư   ữ t, đ i v i nh ng tr  ch a

ề ố ở ẻ ệ ẹ ầ ắ có nhi u hành vi t t trong vi c BVMT, giáo viên cũng c n nh c nh  tr  nh  nhàng và

ướ ữ ệ ố ạ ộ ầ ớ ế ị đ nh h ng nh ng vi c làm t t trong các ho t đ ng khám phá ti p theo trong tu n t i.

ụ ạ ạ ạ ả ậ ấ   Ví d : B n Quý nh n xét b n Duy: B n Duy quan sát qu  cam xong, không c t

ế ị ị gh  vào đúng v  trí quy đ nh.

ả ỏ ư ậ ạ ậ ạ Giáo viên ph i h i: b n Duy xem b n Quý nh n xét nh  v y có đúng không, con

ư ậ ả ầ làm nh  v y là đúng hay sai? Tu n sau con ph i làm gì?

ủ ặ ộ ị ượ ữ Đánh giá c a giáo viên m t m t xác đ nh đ ự c nh ng tích c c mà tr  đ t đ ẻ ạ ượ   c,

ẻ ấ ữ ư ụ ầ ắ ặ ỉ ệ   m t khác ch  cho tr  th y nh ng hành vi ch a đúng c n kh c ph c, rút kinh nghi m

ữ ệ ế ấ ầ ộ ủ ế   cho nh ng l n sau. Vi c đánh giá mang tính ch t khuy n khích đ ng viên là ch  y u

ạ ộ ả ơ ề ế ế ệ ạ ạ ỉ ể ừ đ  t đó đi u ch nh k  ho ch ho t đ ng ti p theo đ t hi u qu  h n.

ố ợ ẽ ữ ặ ườ 3.2.4. Ph i h p ch t ch  gi a gia đình ­ nhà tr ụ   ệ ng trong vi c giáo d c

ả ệ ườ ạ ộ hành vi b o v  môi tr ọ ng thông qua các ho t đ ng khám phá khoa h c

ố ớ ẻ ở ộ ọ ấ Trong GD thì gia đình đóng m t vai trò r t quan tr ng đ i v i tr  b i vì đó chính

ầ ế ấ ố ớ ề ả ị ấ ẻ ưở ừ là MT g n gũi, thân thi ẻ t nh t đ i v i tr . Tr  ch u r t nhi u  nh h ng t ữ    nh ng

ườ ủ ữ ể ậ ờ ng i thân trong gia đình. Chính vì v y không th  tách r i vai trò c a nh ng ng ườ   i

ữ ẻ ẻ ẻ chăm sóc tr  trong gia đình trong quá trình GD tr  nói chung, GD tr  có nh ng hành vi

ườ ẻ ả ứ BVMT nói riêng.  Gia đình và nhà tr ng là cái nôi hình thành ý th c cho tr , c  hai

50

ả ế ợ ể ắ ắ ặ ư ẻ ể ủ ả ẽ ớ phía ph i k t h p ch t ch  v i nhau đ  n m b t tâm t , tình c m c a tr  đ  tìm ra

ữ ươ ệ ố ư ấ ể ẻ ạ ụ nh ng ph ng pháp, bi n pháp t ệ   i  u nh t đ  cùng chung tay giáo d c tr  đ t hi u

ả qu  cao.

ư ệ ứ ự ứ ủ ấ ậ ạ Qua nghiên c u th c tr ng cho th y nh n th c cũng nh  vi c làm c a m t s ộ ố

ỗ ợ ụ ụ ư ộ ườ ph  huynh ch a có tác d ng có tác đ ng h  tr  nhà tr ng trong công tác này. Ph ụ

ề ầ ả ọ ỉ ế ự ủ ệ ọ huynh ch  yêu c u cao v  kh  năng đ c vi t mà quên đi s  quan tr ng c a vi c GD

ầ ủ ự ụ ẻ ệ ẫ ồ hành vi BVMT cho tr , giáo viên v n đ ng ý và th c hi n theo yêu c u c a ph  huynh

ố ợ ờ ự ữ ẻ ồ ườ ở ứ ủ c a tr . Đ ng th i s  ph i h p gi a nhà tr ng và gia đình còn ộ ấ  m c đ  th p, khi

ụ ụ ữ ế ở ị ặ g p ph  huynh GV không khuyên mà còn b  thuy t ph c b i nh ng lí do th c t ự ế   .

ề ậ ấ ườ ố ợ ẽ ơ ữ ầ ớ Chính vì v y chúng tôi đ  xu t nhà tr ặ ng c n ph i h p ch c ch  h n n a v i ph ụ

ẻ ớ ứ ư ề huynh tr  v i nhi u hình th c nh  sau:

ứ ấ ườ ả ẻ ệ ể ổ ờ Th  nh t, tăng c ng trao d i, trò chuy n trong các th i đi m đón và tr  tr . Đây

ề ự ầ ổ ớ ụ ể ể ờ ế ủ là hai th i đi m giáo viên có th  trao đ i v i ph  huynh v  s  c n thi ệ   t c a vi c

ề ụ ể ể ẻ ấ ổ ư   KPKH đ  GD hành vi BVMT cho tr , giáo viên nên trao đ i các v n đ  c  th  nh :

ữ ồ ơ ồ ỏ ế ả ệ Gi gìn đ  dùng, đ  ch i; b  rác đúng ch , ỗ  bi t b o v  và chăm sóc cây xanh ,…

ứ ề ả ườ Th  hai, thông qua các b n tin tuyên truy n: Giáo viên và nhà tr ầ ư ng c n đ a các

ễ ể ơ ễ ụ ể ắ ậ ấ ắ ắ ọ ố ộ n i dung ng n g n, d  hi u, b t m t, b  trí n i d  nh n th y đ  ph  huynh có th ể

ả ậ ậ ầ ườ ể theo dõi. Các thông tin c n ph i c p nh t th ng xuyên đ  không gây nhàm chán.

ổ ọ ứ ụ ữ ấ ạ ơ ế   Th  ba, thông qua các bu i h p ph  huynh, giáo viên nh n m nh h n n a đ n

ố ợ ủ ệ ẻ vai trò c a gia đình trong vi c ph i h p GD hành vi BVMT cho tr .

ứ ư ườ ầ ườ ổ ứ ụ ộ Th  t , nhà tr ng c n tăng c ng t ế  ch c các h i thi khuy n kích ph  huynh và

ế ớ ộ ư ộ ụ ẻ ể ề ẻ ậ tr  cùng tham gia tìm hi u v  MT, th  gi i đ ng v t,… Ví d  nh  h i thi cùng tr  tái

ồ ơ ế ồ ế ờ ch  đ  dùng, đ  ch i; Th i trang tái ch ,…

ườ ỗ ợ ủ ơ ữ ụ ầ ộ Nhà tr ậ ng c n phát huy h n n a công tác v n đ ng, h  tr  c a ph  huynh trong

ả ỏ ể ụ ệ ậ ấ ồ ướ ậ ệ vi c cung c p các ngu n nguyên v t li u th i b  đ  giáo viên t n d ng, h ẫ   ng d n

ồ ơ ơ ề ậ ả ộ các bé làm đ  ch i đ n gi n cho mình. Thông qua công tác tuyên truy n, v n đ ng này

ẽ ể ơ ầ ụ ủ ệ ọ ph  huynh s  hi u rõ h n t m quan tr ng c a vi c GD hành vi BVMT cho con tr ẻ

ả ỉ ở ườ ở không ph i ch phía nhà tr ng mà còn có gia đình.

ạ ườ ụ ậ ộ ố Bên c nh đó, nhà tr ứ   ng cũng v n đ ng ph  huynh không hút thu c lá, không v t

ừ ườ ọ ự ườ ệ ọ rác b a bãi ra môi tr ng và kêu g i s  th ng xuyên d n v  sinh trong gia đình,

ườ ồ ườ ườ ườ đ ng làng, thôn và tr ng cây xanh bóng mát trong v n tr ng, hai bên đ ề   ng. Đi u

51

ừ ạ ấ ươ ẻ ạ ộ ườ này v a t o ra t m g ng cho tr noi theo, hành đ ng theo và t o môi tr ố   ng s ng

ẻ ạ ươ trong lành cho tr  hiên t i và t ng lai.

ố ợ ệ ườ ụ ữ  Vi c ph i h p gi a gia đình và nhà tr ng trong công tác chăm sóc giáo d c tr ẻ

ườ ườ ẽ ầ ạ ả ấ ể ệ ệ ả b o v  môi tr ng trong tr ng m m non s  đem l i hi u qu  r t đáng k . Đây là

ụ ệ ề ể ề ạ ộ m t vi c làm t o ti n đ  phát tri n trong công tác chăm sóc giáo d c tr  hi n ẻ ệ   nay và

mai sau.

Ậ Ế Ế Ị K T LU N VÀ KI N NGH

ậ ế 1. K t lu n

ụ ệ ả ườ ẻ ầ Giáo d c hành vi b o v  môi tr ng cho tr  m m non có ý nghĩa vô cùng quan

ẻ ế ố ọ ế ớ ừ ấ ằ tr ng, giúp tr  bi t s ng thân thi t v i MT ngay t t m bé, nh m hình thành cho tr ẻ

ữ ữ ỹ ố nh ng k  năng, thói quen và nh ng hành vi t ụ   t BVMT. GD hành vi BVMT có tác d ng

ỗ ứ ề ể ố ớ ẻ ể ấ ỉ ấ ổ r t b  ích đ i v i m i đ a tr , không ch  phát tri n v  th  ch t mà còn rèn cho tr ẻ

ế ươ ườ ươ ộ ố bi t yêu th ng con ng i, yêu th ng thiên nhiên và cu c s ng quanh quanh mình.

ấ ủ ệ ẻ ẻ ả ữ   B n ch t c a vi c GD HVBVMT cho tr  là quá trình hình thành cho tr  nh ng

ộ ố ề ạ ộ ự ậ ữ ẻ ằ ớ hành đ ng t t v  MT b ng cách cho tr  ho t đ ng v i nh ng s  v t xung quanh, cho

ẻ ả ữ ệ ẫ ớ ố ướ tr  tr i nghi m v i nh ng m u hành vi t t. Quá trình này ể ễ có th  di n ra d ề   i nhi u

ọ ậ ở ườ ạ ộ ứ ơ ạ ộ ầ hình th c: ho t đ ng vui ch i, h c t p tr ng m m non, trong đó ho t đ ng KPKH là

ạ ộ ư ế ho t đ ng có  u th .

ự ứ ư ể ễ ấ ố ế ộ Quá trình nghiên c u th c ti n cho th y, đa s  GV ch a có hi u bi t m t cách

ề ệ ạ ộ ủ ẻ ắ ờ   ầ đ y đ  và đúng đ n v  vi c GD HVBVMT cho tr  thông qua ho t đ ng KPKH, th i

ổ ứ ệ ơ ở ậ ứ ư ề ế ấ ạ ạ gian, không gian t ch c ho t còn h n ch , đi u ki n c  s  v t ch t ch a đáp  ng đ ủ

ạ ộ ự ệ ẻ ể ạ ầ nhu c u th c hi n ho t đ ng KPKH đ  GD HVBVMT cho tr . Bên c nh đó trình đ ộ

ứ ủ ụ ẹ ế ạ ậ nh n th c c a giáo viên và ph  huynh còn h n h p. Chính vì th , mà trong quá trình t ổ

ư ử ụ ạ ộ ứ ươ ươ ệ ộ ch c ho t đ ng, GV ch a s  d ng các ph ệ ng pháp, bi n pháp, ph ng ti n m t cách

ủ ề ể ẻ ợ ế ủ ể ạ ợ h p   lý   đ   khai   thác   ti m   năng   c a   tr và   l ộ i   th   c a   ho t   đ ng   KPKH   đ   GD

HVBVMT cho tr . ẻ

ự ự ư ễ ắ ị ướ ề D a vào th c ti n cũng nh  các nguyên t c đ nh h ấ   ng, chúng tôi đã đ  xu t 4

ệ ằ ẻ ẫ bi n pháp nh m nâng cao quá trình GD HVBVMT cho tr ớ  m u giáo l n thông qua

KPKH:

52

ạ ườ ậ ợ ẫ ấ ẻ ị ướ

(1) T o môi tr

ng thu n l i, h p d n kích thích tr ự  tích c c đ nh h ng vào

ệ ả m u ẫ     hành vi b o v  môi tr ườ  qua khám phá khoa h cọ ng

ườ ổ ứ ạ ộ ủ ề ề ằ

(2) Tăng c

ng t ch c các ho t đ ng KPKH trong nhi u ch  đ  nh m GD hành

vi BVMT cho trẻ

ổ ứ ẻ ự ệ ả ườ

(3) T  ch c cho tr  đánh giá và t

đánh giá hành vi B o v  môi tr ng thông qua

ạ ộ ọ các ho t đ ng khám phá khoa h c

ẽ ữ ố ợ ặ ườ ụ ệ

(4) Ph i h p ch t ch  gi a gia đình ­ nhà tr

ả   ng trong vi c giáo d c hành vi b o

ườ ạ ộ ệ v  môi tr ọ ng thông qua các ho t đ ng khám phá khoa h c

ị ế 2. Ki n ngh

ừ ự ẻ ẫ ủ ệ ạ ổ ạ   T  th c tr ng c a vi c GD HVBVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i thông qua ho t

ở ườ ẫ ư ụ ệ ườ ầ ư ụ ộ đ ng KPKH 2 tr ng m u giáo t th c Di u Viên và tr ng m m non t th c Hoa

ộ ố ế ế ố ọ ớ ị ắ   Nghiêm trên đ a bàn thành ph  Hu , chúng tôi có m t s  ý ki n v i hy v ng kh c

ụ ượ ồ ạ ữ ế ạ ph c đ c nh ng h n ch  còn t n t ẻ i trong GD HVBVMT cho tr .

ề ườ 2.1. V  phía nhà tr ng

ườ ề ồ ưỡ ự ữ ế ệ ạ ầ ­ Nhà tr ng c n có k  ho ch th c hi n nh ng chuyên đ  b i d ng chuyên

ề ẻ môn cho giáo viên v  GD HVBVMT cho tr .

ầ ư ầ ấ ể ạ ơ ở ậ ự ườ ạ ộ ẻ ­ C n đ u t xây d ng c  s  v t ch t đ  t o môi tr ạ   ng cho tr  ho t đ ng đ t

ả ố ệ hi u qu  t ấ t nh t.

ự ế ế ạ   ­ Khuy n kích giáo viên tích c c quan tâm, duy trì và phát huy sáng ki n, sáng t o

ụ ẻ ẻ trong quá trình giáo d c tr ữ  nói chung, hình thành nh ng hành vi BVMT cho tr nói

ệ ằ ế ự ệ riêng b ng các bi n pháp thi ả t th c có hi u qu .

ổ ứ ổ ọ ụ ề ề ề ụ   ­ T  ch c các bu i h p ph  huynh và tuyên truy n v  các chuyên đ  “ giáo d c

ẻ ẫ ụ ể ắ ổ ượ hành vi BVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i” đ  ph  huynh n m đ ự ầ   c vai trò và s  c n

ế ủ ẻ ầ ỡ ề ủ ự ệ ườ ậ thi t c a vi c GDMT cho tr  m m non. Tranh th  s  giúp đ  v  con ng ấ   i, v t ch t

ư ủ ụ ể ậ ườ ơ ủ c a các b c ph  huynh, các c  quan đoàn th , cũng nh  c a tr ầ ng m m non.

ề 2.2. V  phía giáo viên

ứ ạ ạ ọ ộ ớ ổ

­ Nâng cao trình đ  chuyên môn, luôn sáng t o và đ i m i hình th c d y h c đ

ế ấ ộ ọ h c sinh ti p thu m t cách nhanh nh t.

53

ể ớ ụ ộ ườ

­ Tìm hi u, quan tâm t

i các n i dung giáo d c môi tr ẻ ự ng cho tr . T  nghiên

ụ ệ ế ườ ẻ ầ ứ c u các tài li u liên quan đ n giáo d c môi tr ng và BVMT cho tr  m m non. Ph iố

ườ ụ ấ ớ ộ ươ ụ ợ h p th ể ố ng xuyên v i ph  huynh đ  th ng nh t các n i dung, ph ng pháp giáo d c môi

ườ tr ẻ ng cho tr .

ắ ắ ẻ ể ể ẻ ắ ọ ế ủ ­ N m b t, l ng nghe, tôn tr ng ý ki n c a tr  đ  giúp tr  phát tri n, luôn t o c ạ ơ

ự ự ự ộ ể h i đ  xây d ng s  t ẻ  tin cho tr .

ụ ề 2.3. V  phía ph  huynh

ẻ ầ ự ụ ệ ế ầ ơ ­ Ph  huynh nên có s  quan tâm h n đ n vi c GDMT cho tr  m m non, c n có s ự

ệ ườ ố ợ ẽ ớ ặ ớ ườ liên h  th ng xuyên v i giáo viên và ph i h p ch t ch  v i nhà tr ệ   ng trong vi c

ữ ự ẻ ề ạ ờ ổ GDMT cho tr . Dành th i gian tham d  nh ng bu i sinh ho t chuyên đ  GDMT do

ườ ổ ứ tr ầ ng m m non t ch c.

ụ ủ ệ ể ầ ­ Ph  huynh c n tìm hi u thông tin, vai trò, ý nghĩa c a vi c GD HVBVMT cho

ạ ộ ể ế ẻ ố tr  qua ho t đ ng KPKH đ  bi ụ t cách giáo d c con mình t ấ t nh t.

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

ụ ạ ộ ươ ụ Ch ầ ng trình giáo d c m m non, NXB Giáo

1. B  giáo d c và Đào t o (2009),

ệ ụ d c Vi t Nam.

ụ ạ ộ ụ ộ ồ ườ “L ng ghép n i dung giáo d c môi tr ng

2. B  giáo d c và Đào t o (2001),

ươ ụ ạ ệ trong ch ầ ng trình đào t o giáo viên m m non”, NXB Giáo D c Vi t Nam.

ổ ế ứ ế ẩ ề ả ệ ỏ ườ H i đáp v  b o v  môi tr ng.

3. C m nang ph  bi n ki n th c –

ị ạ ộ ứ ụ ệ ả Các hình th c ho t đ ng tr i nghi m Giáo d c hành vi

4. Lê Th  Kim Anh –

ả ệ ườ ẻ ẫ ụ ạ ố B o v  môi tr ng cho tr  m u giáo 4­5 tu i. ổ  T p chí giáo d c, s  33.

ễ ọ ị ố ặ ụ ạ ệ t kì 1 tháng 5/2020,

5. Nguy n Th  Ng c Châu

­ T p chí Giáo d c, S  đ c bi

tr 47­51

ị ụ ọ ẻ ậ Giáo d c h c tr  em (t p 1,2 NXB Giáo

6. Tr nh Dân, Đinh Văn Vang (2005),

d c)ụ

ễ ễ ế ố

7. Lê Văn Khoa, Đoàn Văn Ti n, Nguy n Song Tùng, Nguy n Qu c Vi

ệ   t –

ườ ề ữ Môi tr ể ng và phát tri n b n v ng.

54

ị ươ ụ ệ ẻ ổ   “Bi n pháp giáo d c hành vi BVMT cho tr  4­5 tu i

8. Đinh Th  L

ng –

ạ ằ ế ộ ầ thông qua ch  đ ng sinh ho t h ng ngày ở ườ  tr ng m m non”.

ạ ụ ự ứ ạ – “Nghiên c u th c tr ng giáo d c BVMT ở ộ ố    m t s ng ị 9. T  Th  Kim Nhung

ườ ế ầ ố ị tr ng m m non trên đ a bàn thành ph  Hu ”.

ị ươ ụ ườ Giáo trình Giáo d c môi tr ẻ ầ ng cho tr  m m non,

10.  Hoàng Th  Ph

ng – NSB

ạ ọ ư ạ ộ Đ i h c S  ph m, Hà N i.

ủ ừ ể ế ệ ệ T  đi n ti ng Vi t,Vi n ngôn ng  h c

11. Hoàng Phê (ch  biên) (1992),

ữ ọ , Hà

N i. ộ

ễ ễ ọ ị ị ạ ộ Các ho t đ ng khám phá khoa

12. Nguy n Th  Ng c Trâm – Nguy n Th  Nga –

ẻ ầ ọ ủ h c c a tr  m m non

ứ ẻ ầ ọ ổ ễ ế  – Giáo trình Tâm lý h c tr   em l a tu i m m non (t ừ

13. Nguy n Ánh Tuy t

ổ ọ l ế t lòng đ n 6 tu i)

ị ườ ệ ổ ứ ạ ộ ọ “bi n pháp t ch c ho t đ ng khám phá khoa h c cho ồ 14. H  Th  T ng Vân –

ẻ ầ ạ tr  5 ­ 6 tu i ổ ở ườ  tr ng m m non t ố ồ i thành ph  H  Chí Minh.

Ụ Ụ PH  L C

Ư Ầ Ế Ế PHI U TR NG C U Ý KI N

ầ (Dành cho giáo viên m m non)

ự ệ ề ụ ệ ả ườ Chúng tôi đang th c hi n đ  tài “Giáo d c hành vi B o v  môi tr ng cho tr ẻ

ạ ộ ể ề ể ẫ ổ ọ m u giáo 5­6 tu i thông qua ho t đ ng khám phá khoa h c”. Đ  đ  tài ti u lu n đ ậ ượ   c

ị ự ế ế ễ thành công và có giá tr  th c ti n, xin Quý cô vui lòng cho bi ủ t ý ki n c a mình v ề

ủ ề ả ờ ữ ề ằ ấ ấ ắ ọ nh ng v n đ  xoay quanh ch  đ  trên b ng cách tr  l ặ i ng n g n ho c đánh d u “

ả ả ế ế ặ ỗ ế ho c ghi thêm ý ki n sau m i câu tr  l ả ờ Chúng tôi cam đoan k t qu  kh o sát ý ki n ch i. X”  ỉ

ụ ụ ứ ụ ụ ằ ấ ượ ph c v  cho m c đích nghiên c u, không nh m m c đích đánh giá ch t l ạ ọ ủ   ng d y h c c a

cá nhân quý cô.

ả ơ Chúng tôi xin chân thành c m  n!

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

55

ầ Ph n 1: Thông tin cá nhân

ọ ­ H  và tên: .............................................................................................................

­ Năm sinh: .............................................................................................................

ắ ầ ­ Năm b t đ u công tác trong ngành: ....................................................................

ụ ẻ ố ­ S  năm ph  trách nhóm tr  5­6 tu i: ổ ..................................................................

ướ  D i 5 năm  6 – 10 năm    11 – 15 năm    16 – 20 năm    Trên 20 năm

ộ ­ Trình đ  chuyên môn: .....................................................................................

ạ ọ ẳ ấ  Sau Đ i h c ạ ọ  Đ i h c  Cao đ ng  Trung c p  S  c p ơ ấ

ườ ạ ộ ­ Tr ng cô công tác thu c lo i hình:

ậ  Công l p ậ  Dân l p  T  th c    ư ụ

ế ả ầ Ph n 2: Kh o sát ý ki n giáo viên

ả ệ ườ ụ Câu 1: Theo cô, giáo d c hành vi b o v  môi tr ẻ ầ ng cho tr  m m non qua

ố ớ ự ư ế ạ ộ ọ ọ ầ ho t đ ng khám phá khoa h c có t m quan tr ng nh  th  nào đ i v i s  phát

ể ủ ẻ ầ tri n c a tr  m m non?

ấ ọ R t quan tr ng

Quan tr ngọ

ộ ọ ầ Quan tr ng m t ph n

Bình th ngườ

Không quan tr ngọ

ụ ụ ườ ướ ớ ủ Câu 2: M c đích c a giáo d c môi tr ẻ ầ ng cho tr  m m non h ng t i các

ể ọ ự ề lĩnh v c nào sau đây? (Có th  ch n nhi u đáp án)

56

ể ượ ườ ệ ữ ố ố Hình thành bi u t ề ng v  môi tr ng s ng, m i quan h  gi a con ng ườ   i

ườ và môi tr ng.

ứ ề ấ ườ ế Có ý th c quan tâm đ n các v n đ  môi tr ậ ng, nh n bi ế ượ t đ c trách

ệ ả ệ ệ ườ nhi m trong vi c b o v  môi tr ng.

ộ ố ỹ ệ ả ữ ườ ử ứ Hình thành m t s  k  năng b o v  và gìn gi môi tr ng,  ng x  tích

ệ ả ế ấ ề ườ ự c c trong vi c gi i quy t v n đ  môi tr ng.

ế Ý ki n khác:…………………………………………………………

………………………………………………………………………

ứ ộ ử ụ ẻ ẫ ổ ộ Câu 3: M c đ  s  d ng n i dung GD HVBVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i

thông qua KPKH ở ườ  tr ng.

M c đứ ộ

R tấ Th nườ Không ộ TT N i dung th nườ Th nhỉ Hi mế g bao g tho ngả khi xuyên giờ xuyên

ườ ườ 1 Con ng i và môi tr ố ng s ng

ườ ớ ộ ậ Con ng ự   i v i đ ng v t và th c 2 v tậ

ườ ớ 3 Con ng i v i thiên nhiên

ườ 4 Con ng i và tài nguyên

ườ 5 Con ng ộ i và văn hóa xã h i

ẻ ẫ ử ụ ủ ề ể Câu 4: Cô đã s  d ng ch  đ  nào đ  GD hành vi BVMT cho tr  m u giáo 5­

ứ ộ ử ụ ủ ề ổ 6 tu i thông qua KPKH và m c đ  s  d ng ch  đ  đó.

STT Ch  đủ ề M c đứ ộ

57

R tấ Không Hi mế Th nhỉ Th ngườ thu ngờ bao giờ khi tho ngả xuyên xuyên

ườ Tr ầ ng m m non 1

ả B n thân 2

Gia đình 3

ề ệ Ngh  nghi p 4

ế ớ ộ Th  gi ậ i đ ng v t 5

ế ớ Th  gi ự ậ i th c v t 6

ươ ệ Ph ng ti n giao thông 7

ươ ấ ướ Quê h ng ­ Đ t n c ­ Bác 8

Hồ

ướ ệ ượ N c   và   hi n   t ng   t ự 9

nhiên

ườ 10 Tr ọ ể ng ti u h c

ổ ứ ẻ ẫ ổ Câu 5: Cô đã t ch c GD hành vi BVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i thông qua

ự ắ ữ KPKH d a trên nh ng nguyên t c nào?

58

M c đứ ộ

R tấ Nguyên Th nườ Không TT th nườ Th nhỉ Hi mế t cắ g bao g tho ngả khi xuyên giờ xuyên

ụ ả ả 1 Đ m b o tính m c đích

ả ả Đ m b o tính chính xác, phát 2 tri nể

ả ự ễ ả Đ m b o tính ợ   th c ti n, phù h p 3 ủ ẻ ả ứ kh  năng h ng thú c a tr

ả ả ỹ 4 Đ m b o tính th m mẩ

ả ả ẻ 5 Đ m b o tính ự ủ tích c c c a tr

ế Ý ki n khác:…………………………………………………………………..

ẻ ẫ ổ Câu 6: Trong quá trình GD hành vi BVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i qua KPKH ở

ườ ử ụ ữ ầ ươ ứ ộ ử ụ tr ng m m non, cô đã s  d ng nh ng ph ng pháp nào và m c đ  s  d ng chúng?

M c đứ ộ

Các

STT ph ngươ R tấ Không Th ngườ Th nhỉ Hi mế pháp th ngườ bao xuyên tho ngả khi xuyên giờ

ử ụ ơ S  d ng trò ch i

1

ớ ồ ậ Thao tác v i đ  v t

2

ấ   ố Nêu   tình   hu ng   có   v n

3 đề

59

ế ậ ậ   ớ Ti p   xúc   v i   v t   th t,

4 ả tranh  nh, mô hình,…

ụ ử S   d ng   các   ph ươ   ng

ữ ư ệ ti n   ngôn   ng   nh   trò 5

ệ ể chuy n, k  chuy n,… ươ ng, đánh giá Nêu g

6

ệ ả ơ Thí nghi m đ n gi n

7

Đàm tho iạ

8

ế Ý ki n khác:…………………………………………………………………..

………………………………………………………………………..

ẻ ẫ ổ Câu 7: Trong quá trình GD hành vi BVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i qua KPKH ở

ườ ử ụ ữ ầ ươ ứ ộ ử ụ ệ tr ng m m non, cô đã s  d ng nh ng ph ng ti n nào và m c đ  s  d ng chúng?

M c đứ ộ

Các R tấ STT ph ngươ Không th nườ Th nườ Th nhỉ Hi mế ti nệ bao g g xuyên tho ngả khi giờ xuyên

ồ ồ ơ Đ  dùng, đ  ch i

1

ậ ệ ế V t li u tái ch

2

60

ươ ệ ọ Ph ng ti n khoa h c: kính

3 ố lúp,  ng nhòm

ử ụ ươ S   d ng   các   ph ệ   ng   ti n

ư ệ ậ ẩ   ngh   thu t   nh :   Tác   ph m 4

ọ ạ ạ văn h c, t o hình, âm nh c.

ế Ý ki n khác:…………………………………………………………………

……………………………………………………………………….

ẻ ẫ ổ Câu 8: Trong quá trình GD hành vi BVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i qua KPKH ở

ườ ử ụ ữ ứ ầ ố ừ tr ng m m non, cô đã s  d ng nh ng hình th c nào? (Đánh s  t ứ ộ  1­7, theo m c đ

ả ầ ử ụ s  d ng gi m d n)

M c đứ ộ

STT Hình th cứ R tấ Không Th ngườ Th nhỉ Hi mế th ngườ bao xuyên tho ngả khi xuyên giờ

ạ ộ ọ Ho t   đ ng   h c   có   ch ủ

1 đích

ơ Vui   ch i   các   góc   trong

2 l pớ

ơ ờ Vui ch i ngoài tr i

3

ạ ộ Ho t   đ ng   tham   quan,

4 dã ngo iạ

ạ ộ ộ Ho t đ ng lao đ ng

5

61

ạ Sinh ho t hàng ngày

6

ộ ệ H i thi, văn ngh

7

ế Ý ki n  khác………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………..

ế ế ố ữ ưở Câu 9: Cô vui lòng cho bi t, nh ng y u t ả  nào  nh h ng đ n ế GD hành vi

ẻ ẫ ổ BVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i qua KPKH ở ườ  tr ầ ng m m non?

M c đứ ộ

STT Y u tế ố nhả R tấ Không nhả h ngưở Bình nhả nhả h ngưở th ngườ m tộ h ngưở h ngưở ph nầ

ủ ể ặ Đ c đi m tâm sinh lý c a

tr  ẻ

1

ứ ủ ộ ậ Trình đ  nh n th c c a

giáo viên v  ề GD hành vi

2 BVMT qua KPKH

62

ơ ở ậ ấ C  s  v t ch t và các tài

ệ ự li u tr c quan

3

ế ố Y u t khác:…………………………………………………………...

…………………………………………………………………………

ẻ ẫ ổ Câu 10: Trong quá trình GD hành vi BVMT cho tr  m u giáo 5­6 tu i qua KPKH

ị ườ ữ ặ ở ườ  tr ầ ng m m non , ch  th ng g p nh ng khó khăn gì?

ứ ộ M c đ

TT Khó khăn

R tấ R tấ Khó Bình Thu nậ khó thu nậ khăn th ngườ iợ l khăn iợ l

1

ứ ơ ả ế ề ế Thi u ki n th c c  b n v  giáo

ụ d c hành vi BVMT.

2

ứ ủ ắ ặ ắ ậ ể N m b t đ c đi m nh n th c c a

trẻ

63

3

ố ượ ẻ S  l ng tr

4

ờ Th i gian, không gian t ổ ứ  ch c

5

ồ Ngu n tài nguyên

ả ồ 6 ệ Ngu n tài li u tham kh o

ố ợ ớ ệ Khó khăn trong vi c ph i h p v i 7 ụ ph  huynh

ữ Nh ng khó khăn khác:…………………………………………………

Ụ Ụ M C L C

64