Bộ môn triết học cơ bản 5

Chia sẻ: Con Ruoi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

70
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'bộ môn triết học cơ bản 5', khoa học xã hội, kinh tế chính trị phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bộ môn triết học cơ bản 5

Caùi rieâng laø moät phaïmr truø trieát hoïc duøng ñeå chæ moät vaät, moät hieän töôïng, moät quaù trình rieâng leû nhaát ñònh (VD: moät cong ngöôøi…). Caùi chung cuõng laø moät phaïm truø trieát hoïc duøng ñeå chæ nhöõng maët, nhöõng thuoäc tính, nhöõng moái lieân heä gioáng nhau ôû nhieàu söï vaät hieän töôïng (VD: vaän ñoäng, maâu thuaãn, löôïng…). b) Moái quan heä - Söï toàn taïi cuûa caùi rieâng luoân luoân daãn tôùi caùi chung. Caùi chung ra ñôøi trong söï toàn taïi cuûa caùi rieâng vì noù laø moät phaàn cuûa caùi rieâng vaø noù coù aûnh höôûng trong ñeán söï phaùt trieån cuûa caùi rieâng. - Trong söï toàn taïi cuûa moãi caùi rieâng beân caïnh caùi chung thì coøn coù söï toàn taïi cuûa caùi ñôn nhaát. Caùi ñôn nhaát vaø caùi chung trong moät caùi rieâng cuï theå noù taùc ñoäng aûnh höôûng laãn nhau. c) Phöông phaùp Luaän - Trong caùi cuoäc soáng hoaït ñoäng rieâng cuûa moãi caùi nhaân caàn phaûi tính tôùi caùi chung, traùnh thaùi ñoä xem thöôøng caùi chung. - Trong quaù trình vaän ñoäng caùi chung, trong moãi moät hoaït ñoäng cuûa caùi rieâng cuï theå ñoøi hoûi phaûi coù söï saùng taïo (phuø hôïp vôùi caùi ñôn nhaát) phaûi phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh ñieàu kieän cuï theå. Traùnh nôi vaøo beänh giaùo ñieàu saùch vôû. 2- Nguyeân nhaân keát quaû a) Khaùi nieäm: Phaïm truø nguyeân nhaân noùi veà söï taùc ñoäng qua laïi ñeå gaây ra nhöõng bieán ñoåi naøo ñoù. Keát quaû laø phaïm truø noùi veà nhöõng bieán ñoåi töø nhöõng söï taùc ñoäng kia. b) Thöïc chaát ñoù laø quan heä saûn sinh (nhaân – quaû). - Thöïc chaát Nhaân – Quaû nhöng noù ñöôïc ñöôïc sinh ra trong ñieàu kieän hoaøn caûnh cuï theå. Nhöng tuøy vaøo nhöõng ñieàu kieän hoaøn caûnh maø nguyeân nhaân coù theå cho ra ñôøi nhöõng keát quaû cuï theå khaùc nhau. Ñoå môùi Phaùt trieån KTTTröôøng (trong nöôùc) Keát quaû (neáu quaûn lyù keùm haäu quaû maát ñ/höôùng XHCN,
maát baûn saéc. - Maët khaùc keát quaû khi noù ñöôïc ra ñôøi noù laïi coù theå taùc ñoäng aûnh höôûng tôùi nguyeân nhaân vaø thaäm chí trôû thaønh nguyeân nhaân cho keát quaû khaùc. c) Phöông phaùp luaän: hai ñieåm löu yù - Do baát kyø moät hieän töôïng naøo naûy sinh trong xaõ hoäi ñeàu coù nguyeân nhaân cho neân muoán ñaùnh giaù ñuùng ñaén veà noù thì phaûi ñi tìm nguyeân haân cuûa noù. Trong ñôøi soáng xaõ hoäi caàn phaân bieät nguyeân nhaân vaø nguyeân côù (nguyeân côù laø caùi do con ngöôøi chuû ñoäng taïo ra, ñeå töø ñoù döïa vaøo ñoù sinh ra keát quaû naøo ñoù). - Veà maët thöïc tieãn: moïi giaûi quyeát trieät ñeå moät vaán ñeà naøo ñoù phaûi giaûi quyeát töø nguyeân nhaân. 3- Taát yeáu - Ngaãu nhieân a) Ñònh nghóa: - Phaïm truø taát yeáu chæ veà hieän töôïng ñöôïc naûy sinh trong loøng söï vaät, trong nhöõng ñieàu kieän cuï theå noù seõ toát nhö vaäy. - Phaïm truø ngaãu nhieân noùi veà nhöõng hieän töôïng naûy sinh töø söï taùc ñoäng töø ngoaøi vaøo söï vaät noù coù theå xaûy ra vaø noù coù theå khoâng. Coù theá naøy hoaëc theá khaùc. b) Moái quan heä - Trong quaù trình toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa moät söï vaät noù chòu söï taùc ñoäng cuûa caû hai nhaân toá taát yeáu vaø nguyeân nhaân theá nhöng caùi taát yeáu ñoùng vai troø quyeát ñònh. - Caùi taát yeáu khoâng töï boäc loä ra noù chæ theå hieän thoâng qua caùi ngaãu, caùi ngaãu nhieân ôû moät phöông dieän naøo ñoù noù theå hieän caùi taát yeáu beân trong. c) Phöông phaùp Luaän - Vì taát yeáu quyeát ñònh söï phaùt trieån, cho neân chuùng ta coi troïng caùi taát yeáu. - Chuùng ta muoán phaùt hieän caùi taát yeáu phaûi thoâng qua nhieàu caùi ngaãu nhieân. 4- Noäi dung - Hình thöùc a) Khaùi nieäm: - Noäi dung ñeå noùi veà caùc yeáu toá taïo neân söï vaät. - Phaïm truø hình thöùc noùi veà caùch thöùc toå chöùc, traät töï gaén keát caùc yeáu toá ñeå taïo ra söï vaät.
b) Moái quan heä (Ñôøi thöôøng: Noäi dung = beân trong söï vaät Hình thöùc = beân noåi cuûa söï vaät) - Trong moät söï vaät cuï theå thì noäi vaø hình thöùc noù gaén boù moät caùch chaët cheõ vôùi nhau (noäi dung theá naøo thì hình thöùc cuõng vaäy, hay hình thöùc cuï theå chöùa ñöïng noäi dung beân trong). - Trong moái quan heä naøy thì noäi dung ñoùng vai troø quyeát ñònh hình thöùc, nhöng maët khaùc hình thöùc coù aûnh höôûng ñaùng keå ñeán noäi dung. c) Phöông phaùp Luaän - Do noäi dung laø yeáu toá quyeát ñònh cho neân trong moãi hoaït ñoäng cuï theå chuùng ta phaûi xuaát phaùt töø noäi ung ñeå ra hình thöùc hoaït ñoäng töông öùng. Phaûi traùnh beänh hình thöùc chuû nghóa (coi thöôøng noäi dung – ñeà cao hình thöùc beà ngoaøi). - Trong cuoäc soáng caàn tìm toøi, xaùc ñònh moät hình thöùc toái öu, phuø hôïp. 5- Baûn chaát - Hieän töôïng a) Khaùi nieäm: - Baûn chaát: laø nhöõng caùi taát yeáu, beàn vöõng trong söï vaät, quyeát ñònh söï toàn taïi phaùt trieån cuûa söï vaät. - Hieän töôïng laø nhöõng caùi bieåu hieän ra beân ngoaøi cuûa baûn chaát. b) Moái quan heä - Laø moái quan heä vöøa thoáng nhaát vöøa maâu thuaãn. - Söï thoáng nhaát baûn chaát naøo thì hieän töôïng aáy vaø hieän töôïng laø caùc phaûn aùnh baûn chaát. - Söï maâu thuaãn. Hieän töôïng coù theå phaûn aùnh sai leäch hay xuyeân taïc baûn chaát. c) Phöông phaùp Luaän - Phaûi döïa vaøo baûn chaát ñeå xaùc ñònh vaø haønh ñoäng cuûa chuùng ta trong cuoäc soáng. - Ñeå phaùt hieän ra baûn chaát phaûi thoâng qua voâ soá caùc hieän töôïng. 6- Khaû naêng - Hieän thöïc a) Khaùi nieäm - Phaïm truø khaû naêng laø noùi veà caùi chöa coù caùi seõ coù neáu nhö coù ñuû ñieàu kieän. - Phaïm truø hieän hieän ñeå noùi veà vieäc ñang toà taïi.
b) Moái quan heä Trong moät caùi hieän thöïc thì luoân luoân chöùa raát nhieàu khaû naêng. - Coù hai loaïi khaû naêng: + Taát yeáu (caùi seõ thaønh hieän thöïc) + Ngaãu nhieân (noù coù theå thaønh hoaëc khoâng) - Trong khaû naêng taát yeáu xa thì noù seõ thaønh hieän trong töông lai xa. - Trong khaû naêng taát yeáu gaàn thì noù seõ thaønh hieän trong töông lai gaàn. - Moät khaû naêng chæ coù theå bieán thaønh hieän thöïc neáu nhö ñuû ñieàu kieän coù hai loaïi ñieàu kieän laø caàn vaø ñuû. + Ñieàu kieän caàn: neáu khoâng coù noù thì khoâng thaønh hieän thöïc. + Ñieàu kieän ñuû: coù noù thì khaû naêng môùi thaønh hieän thöïc. c) Phöông phaùp luaän - Vì trong moät hieän thöïc noù chöùa khaû naêng neân trong moãi hoaït ñoäng naøo ñoù chuùng ta phaûi coù yù thöùc chuû ñoäng trong vieäc phaùt hieän khaû naêng cuï theå ñeå coù ñoái saùch cuï theå kòp thôøi. - Khoâng ñöôïc ñeà ra moärt giaûi phaùp thöïc tieãn maø töø moät khaû naêng hieän coù vaø chöa coù hieän thöïc noù seõ daãn ñeán aûo töôûng. Chöông III LYÙ LUAÄN NHAÄN THÖÙC MAÙCXÍT Nhöõng vaán ñeà lieân quan tôùi nhaän thöùc: - Nguoàn goác nhaän thöùc. - Quan nieäm nhaän thöùc - baûn chaát nhaän thöùc.
I QUAN ÑIEÅM MACXÍT VEÀ NHAÄN THÖÙC Lyù do khaùch quan: noù lieân quan tröïc tieáp tôùi caâu hoûi caùi hieåu bieát cuûa con ngöôøi coù nguoàn goác töø ñaâu. - Quan ñieåm tröôùc Maùc: noù giaûi thích moät caùch thaàn bí. (VD: hoïc thuyeát nho giaùo: khoång töû cho raèng coù moät thaùnh nhaân khoâng hoïc cuõng bieát. Maïch töû: baåm sinh, sinh ra ñaõ bieát). - Quan ñieåm Mac: nguoàn goác hieåu bieát cuûa con ngöôøi noù khoâng mang tính töï nhieân ma noù mang tính xaõ hoäi (moâi tröôøng xaõ hoäi, giaùo duïc…) hay ñoù laø keát quaû nhaän thöùc cuûa con ngöôøi veà caùc söï vaät quanh chuùng ta. 1- Baûn chaát cuûa nhaän thöùc - Maùc: veà baûn chaát caùc nhaän thöùc cuûa chuùng ta veà theá giôùi xung quanh laø moät quaù trình (ñi töø chöa bieát tôùi bieát, bieát ít tôùi bieát nhieàu, töø hieåu bieát noâng caïn tôùi hieåu bieát saâu saéc veà söï vaät), ñoù laø söï taùc ñoäng khach quan giöõa con ngöôøi (chuû theå nhaän thöùc) treân cô sôû hoaït ñoäng thöïc tieãn cuûa chuû theå. (Khaùc nhaän thöùc ñaõ dieãn ra moät laàn roài xong). Þ Toùm laïi nhaän thöùc cuûa con ngöôøi chính laø moät quaù trình nhaän thöùc phaûn aùnh. 2- Quaù trình nhaän thöùc Goàm hai giai ñoaïn - Giai ñoaïn 1: nhaän thöùc caûm tính noù ñöôïc ñaùnh giaù baèng giaùc quan (veà beà ngoaøi söï vaät chöù chöa bieát ñöôïc caùi beân trong veà söï vaät) daãn tôùi söï tin caäy nhöng khoâng saâu saéc seõ daãn tôùi sai laàm. - Giai ñoaïn 2: nhaän thöùc lyù tính noù ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua trí tueä (töùc laø veà baûn chaát söï vaät) treân cô sôû nhöõng döõ lieäu cuûa nhaän thöùc caûm tính vì vaäy noù saâu saéc hôn nhöng cuõng coù theå sai laàm. · PPL Þ phaûi coù moät thaùi ñoä thaän troïng trong quaù trình ñaùnh giaù vaø phaûi keát hôïp caû hai giai ñoaïn cuûa nhaän thöùc. - Muïc ñích cuûa quaù trình nhaän thöùc chính laø ñeå nhaän thöùc ñuùng veà söï vaät ñoù laø chaân lyù (chính laø söï hieåu bieát ñuùng ñaén veà söï vaät) traùnh sai laàm. Chaân lyù cuõng coù theå bieán thaønh sai laàm (tröôùc Lieân Xoâ laø xaõ hoäi chuû nghóa nay Lieân Xoâ khoâng phaûi nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa). * Ñaëc tröng cuûa chaân lyù - Chaân lyù mang tính cuï theå noù bieåu hieän moät luaän ñieåm ñöôïc coi laø chaân lyù khi vaø chæ khi noù phaûn aùnh ñuùng veà moät söï vaät beân ngoaøi trong moät khoâng gian, thôøi gian cuï theå. Chaân lyù bao giôø cuõng laø chaân lyù cuï theå khoâng coù chaân lyù tröøu töôïng. - Chaân lyù noù vöøa mang tính töông ñoái vöøa tính tuyeät ñoái, tính tuyeät ñoái vaø tuyeät ñoái cuûa chaân lyù noù ñöôïc bieåu hieän ôû choã moät luaän ñieåm khi naøo noù phaûn aùnh ñuùng veà söï vaät trong khoâng gian, thôøi gian cuï theå thì ñöôïc coi laø chaân lyù vaø trong ñieàu kieän ñoù luoân luoân ñuùng. Ngöôïc laïi, ra khoûi ñieàu kieän khoâng gian, thôøi gian cuï theå ñoù thì luaän ñieåm seõ trôû thaønh sai laàm (tính töông ñoái). Ví duï: Cheá ñoä taäp trung bao caáp
+ Kinh teá thò tröôøng: sai laàm + Chieán tranh (tuyeät ñoái ñuùng): vì ngöôøi lính ra traän khoâng phaûi lo veà gia ñình vì ñaõ coù nhaø nöôùc lo. Ví duï: caùc ñònh luaät cô hoïc cuûa Niutôn hoaøn toaøn ñuùng trong phaïm vi traùi ñaát ñoái vôùi caùc vaät chuyeån ñoäng chaäm. Nhöng ñoái vôùi nhöõng vaät chuyeån ñoäng nhanh ngoaøi khoâng gian thì ñònh luaät cô hoïc laïi laø sai laàm. Þ PPL: Khi ñaùnh giaù moät söï vaät naøo thì chuùng ta phaûi coù thaùi ñoä tænh taùo bình tónh. * Tieâu chuaån ñeå kieåm tra tính ñuùng ñaén sai laàm cuûa moät kuaän ñieåm laø hoaït ñoäng thöïc tieãn (laø hoaït ñoäng vaät chaát cuûa con ngöôøi ôû vaøo moät giai ñoaïn lòch söû taùc ñoäng vaøo hieän thöïc khaùch quan nhaèm caûi bieán noù ñeå thoûa maõn nhu caàu muïc ñích cuûa chuùng ta). Þ Löu yù: hoaït ñoäng thöïc tieãn - Noù laø hoaït ñoäng vaät chaát khoâng laø hoaït ñoäng tinh thaàn. - Noù laø hoaït ñoäng cuûa soá ñoâng ngöôøi. Þ Vai troø cuûa hoaït ñoäng thöïc tieãn trong nhaän thöùc (3 ñieåm). - Noù laø tieâu chuaån ñeå kieåm tra tính ñuùng ñaén vaø sai laàm cuûa nhaän thöùc. - Coøn laø cô sôû vaø ñoäng löïc thuùc ñaåy hoaït ñoäng nhaän phaùt trieån (bôûi vì chính thoâng qua hoaït ñoäng thöïc tieãn ngöôøi ta môùi taïo ra ñöôïc nhöõng phöông tieän nhaän thöùc khoa hoïc ñeå nhaän thöùc hieäu quaû hôn). - Noù laø muïc ñích cuoái cuøng quy ñònh caùc hoaït ñoäng nhaän thöùc. II NGUYEÂN TAÉC CÔ BAÛN CUÛA CHUÛ NGHÓA MAÙC LEÂNIN VEÀ SÖÏ THOÁNG GIÖÕA LYÙ LUAÄN VAØ THÖÏC TIEÃN - Söï thoáng nhaát xuaát phaù töø nguyeân taéc thoáng nhaát hoaït ñoäng nhaän thöùc - hoïat ñoäng thöïc tieãn.