32(1): 33-35 T¹p chÝ Sinh häc 3-2010<br />
<br />
<br />
<br />
Bæ sung loµi agapetes malipoensis s. h. huang - th−îng n÷<br />
malipo (hä §ç quyªn-Ericaceae Juss.) CHO HÖ THùC VËT VIÖT NAM<br />
<br />
NGUYÔN THÞ THANH H¦¥NG<br />
ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt<br />
NGUYÔN TIÕN HIÖP<br />
Trung t©m B¶o tån Thùc vËt<br />
<br />
Chi Th−îng n÷ (Agapetes D. Don ex G.Don) II. KÕt qu¶ nghiªn cøu<br />
thuéc hä §ç quyªn (Ericaceae Juss.) gåm<br />
kho¶ng 95 loµi ph©n bè tõ vïng nhiÖt ®íi ch©u Sau ®©y lµ phÇn m« t¶ loµi bæ sung nµy cho<br />
¸ tíi vïng T©y Th¸i B×nh D−¬ng [6]. ë ViÖt hÖ thùc vËt ViÖt Nam.<br />
Nam, chi nµy cã 6 loµi chñ yÕu ph©n bè ë vïng<br />
Agapetes malipoensis S. H. Huang -<br />
nói cao trªn 1000 m so víi mÆt biÓn thuéc c¸c<br />
tØnh Lai Ch©u, Hµ Giang, Cao B»ng vµ Lµo Cai Th−îng n÷ malipo<br />
[1-3]. N¨m 1999, Ph¹m Hoµng Hé ®S m« t¶ 5 S. H. Huang, 1983; Acta Bot. Yunn., 5(2):<br />
loµi cã ë ViÖt Nam thuéc chi nµy. Theo NguyÔn 148, fig.2; R. C. Fang, 1991. Fl. Reip. Pop. Sin.,<br />
TiÕn HiÖp, 2003, ë ViÖt Nam cã 5 loµi lµ: 57(3): 200; Z. Y. Wu & P. H. Raven (Edit.),<br />
Agapetes bracteata Hook.f. ex C. B. Clarke, 2005; Flora of China, 14: 515.<br />
Agapetes cauliflora Merr., Agapetes hosseana C©y bôi phô sinh; rÔ h×nh thoi, ph×nh to;<br />
Diesl, Agapetes mannii Hemsl. vµ Agapetes cµnh non h×nh trô, cã l«ng cøng n»m r¹p mµu<br />
velutina Guillaum. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu n©u hoÆc l«ng cøng cã tuyÕn. L¸ mäc vßng gi¶<br />
hä §ç quyªn (Ericaceae Juss.) ë ViÖt Nam, hoÆc mäc ®èi, dai; cuèng l¸ rÊt ng¾n chØ dµi 1-3<br />
chóng t«i ph¸t hiÖn loµi Agapetes malipoensis S. mm; phiÕn l¸ h×nh elip hay thu«n, dµi 6,5-11<br />
H. Huang lÇn ®Çu tiªn ®−îc ph¸t hiÖn ë ViÖt cm, réng 2,2-3,7 cm, chãp nhän hoÆc gÇn nhän;<br />
Nam. §©y lµ loµi míi bæ sung cho hÖ thùc vËt gèc trßn-tï, mÐp nguyªn; 2 mÆt kh«ng l«ng, mÆt<br />
ViÖt Nam. trªn cã nÕp h¬i næi. Côm hoa mäc thµnh chïm ë<br />
n¸ch l¸ cã 3-4 hoa, cuèng hoa dµi 3-6 mm, ®Ønh<br />
I. PHU¥NG PH¸P NGHI£N CøU ph×nh to, cã ®èt, kh«ng l«ng hoÆc cã l«ng cøng.<br />
èng ®µi dµi 1 mm, réng 2 mm, thïy h×nh tam<br />
1. MÉu vËt gi¸c, dµi 1,5 mm, phñ dµy c¸c l«ng cã tuyÕn.<br />
C¸c mÉu vËt cña chi Agapetes D. Don ex G. Trµng h×nh èng, trßn, dµi 2 cm, ®−êng kÝnh 4-5<br />
Don ®−îc l−u gi÷ t¹i c¸c phßng tiªu b¶n thùc vËt mm, mµu tr¾ng, thïy ng¾n, h×nh tam gi¸c, dµi<br />
cña ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt (HN), 1mm, cong ra ngoµi. ChØ nhÞ dµi 1,4 cm, dÑp,<br />
Tr−êng ®¹i häc Khoa häc tù nhiªn, §¹i häc l−ng cã 1 ®«i cùa dµi 2 mm ë phÝa trªn; vßi<br />
quèc gia Hµ Néi (HNU) vµ ViÖn Thùc vËt C«n nhôy dµi 2 cm, kh«ng cã l«ng, ®Çu nhôy b»ng.<br />
Minh, Trung Quèc (KUN). Qu¶ mäng h×nh cÇu, chÝn mµu ®á tÝa, cã l«ng<br />
cøng, ®−êng kÝnh 4 mm.<br />
2. Ph−¬ng ph¸p Typus: China: Yunnan: Malipo,<br />
(Zhongzhai), 1800-2100m, 3/11/1947, K. M.<br />
Chóng t«i ¸p dông ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu Feng 12836 (KUN!).<br />
so s¸nh h×nh th¸i ®Ó ph©n lo¹i c¸c mÉu vËt ®S Sinh häc vµ sinh th¸i: Ra hoa vµo c¸c<br />
®−îc so s¸nh víi c¸c mÉu vËt chuÈn cña Trung th¸ng 5-7; cã qu¶ vµo c¸c th¸ng 10-11. Mäc trªn<br />
Quèc, kÕt hîp víi c¸c tµi liÖu c«ng bè gèc vµ mét ®−êng ®Ønh nói ®¸ v«i thuéc tØnh Hµ Giang, ë ®é<br />
sè tµi liÖu tra cøu chuÈn kh¸c [4, 5, 7]. cao 1350-1450 m so víi mÆt biÓn, trong rõng<br />
<br />
33<br />
hçn giao c©y l¸ kim, cã nhiÒu rªu víi c¸c loµi −u chinensis) vµ nhiÒu loµi lan hµi (Paphiopedilum<br />
thÕ cña líp Th«ng nh− thiÕt sam b¾c (Tsuga spp.).<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Agapetes malipoensis S. H. Huang<br />
1. cµnh mang l¸; 2. côm hoa; 3. ®µi vµ bÇu (h×nh vÏ theo mÉu CBL1794, HN; ng−êi vÏ L. K. Chi)<br />
<br />
Ph©n bè: Lai Ch©u, Hµ Giang (§ång V¨n, 23o11’N, 105o18’E, 1350-1400 m alt., P.K. Loc,<br />
MÌo V¹c, Yªn Minh), Cao B»ng vµ Lµo Cai (Sa Leonid Averyanov & P. H. Hoang CBL 1849<br />
Pa). Cßn cã ë Trung Quèc (V©n Nam). (29-04-2009) (HN, MO, LE); Hµ Giang, huyÖn<br />
MÉu nghiªn cøu: ViÖt Nam: Lµo Cai, Sa Yªn Minh, xS Lao Vµ Ch¶i, 23o07’N, 105o08’E,<br />
Pa, Vietnam-sino 276 (10-12-1964) (HN, 1500-1600 m alt., P. K. Loc, Leonid Averyanov<br />
KUN); Hµ Giang, huyÖn §ång V¨n, xS Hè & P. H. Hoang CBL 1946 (1-05-2009) (HN,<br />
Qu¸ng Ph×n, 23o16’N, 105o22’E, 1550-1600 m MO, LE). Trung Quèc: Yunnan, Ping Bien-<br />
alt., P. K. Loc, Leonid Averyanov & P. H. Hsien, Bai sha po, alt. 1600 m, C. W. Wang<br />
Hoang CBL 1794 (28-04-1999) (HN, MO, LE); 82415 (12-10-1939) (KUN); Malipo, Hwang-<br />
Lai Ch©u, huyÖn Tam §−êng, xS Hå ThÇu, gin-yin, 1100 m alt., C. W. Wang 86329 (21-01-<br />
22o23’N, 103o36’E, 1500-1900 m alt., Nguyen 1930) (KUN).<br />
Tien Hiep, L. Averyanov & Pham Van The NhËn xÐt: Dùa vµo c¸c ®Æc ®iÓm h×nh th¸i<br />
HAL 10191 (29-11-2006) (HN, MO, LE); Hµ th× loµi Agapetes malipoensis rÊt gÇn víi loµi<br />
Giang, huyÖn MÌo V¹c, xS Sñng Chang, A. cauliflora Merr. ph©n bè ë B¾c ViÖt Nam);<br />
<br />
34<br />
chØ kh¸c ë c¸c ®Æc ®iÓm: loµi A. malipoensis l¸ Petersburg.<br />
to h¬n, bÒ mÆt cã nÕp næi lªn; trµng nhá h¬n, dµi 3. Ph¹m Hoµng Hé, 1999: C©y cá ViÖt Nam,<br />
2 cm, mÆt ngoµi cã l«ng tuyÕn; nöa trªn chØ nhÞ 1: 609-629. Nxb. TrÎ, tp. Hå ChÝ Minh.<br />
cã l«ng dµi, phÝa d−íi kh«ng l«ng.<br />
4. Huang S. H., 1983: Acta Bot. Yunn., 5(2):<br />
TµI LIÖU THAM KH¶O 148.<br />
5. Fang R. C., 1991: Fl. Reip. Pop. Sin., 57<br />
1. NguyÔn TiÕn HiÖp, 2003: Danh lôc c¸c loµi (3): 200. Science Press, Beijing.<br />
thùc vËt ViÖt Nam, 2: 446-449. Nxb. N«ng 6. Mabberley D. J., 1997: The Plant-Book:<br />
nghiÖp, Hµ Néi. 16. Cambridge University Press.<br />
2. Nguyen Tien Hiep, Pham Hoang Ho, 7. Wu Z. Y. & P. R. Raven (Edit.), 2005:<br />
1996: Fam. Ericaceae Juss. In Vascular Flora of China, 14: 515. Science Press,<br />
plants synopsis of Vietnamese flora. St. Beijing.<br />
<br />
<br />
Agapetes malipoensis S. H. Huang (Ericaceae Juss. ),<br />
a NEW SPECIES FOR THE FLORA OF VIETNAM<br />
<br />
<br />
NGUYEN THI THANH HUONG, NGUYEN TIEN HIEP<br />
<br />
<br />
SUMMARY<br />
<br />
In the world, the genus Agapetes D. Don ex G. Don (Ericaceae Juss.) had about 95 species, throughout the<br />
trop. Asia to Western Pacific. At present, 5 native Agapetes species were collected in Vietnam. During the<br />
time to study specimen on this genus in Hanoi herbarium, we found one new species Agapetes malipoensis<br />
S.H. Huang. It was a new record for the flora of Vietnam. Thus there are 6 species belonging to the genus<br />
Agapetes D. Don recorded for the flora of Vietnam.<br />
It has some especial characters as epiphyte shrubs; rootstock spindle-shaped; twigs cylindrical, densely<br />
brown spreading glandular setose. Leaves pseudoverticillate or opposite; petiole 1-3 mm; leaf blade elliptic or<br />
oblong-lanceolate 6.5-11 × 2.2-3.7 cm, margin plane, entire. Inflorescences fasciculate in axil of leaves,<br />
usually 3-4 flowered; pedicel 3-6 mm, densely glandular setose or galbrous. Corolla white, tubular, 2cm.<br />
Filaments 1.4 cm; with a pair of spurs on the top, ca 2 mm. Berry globose, ripe purple-red, 4 mm in diam,<br />
setose.<br />
This species has been discovered from the Lai Chau, Cao Bang, Ha Giang and Lao Cai provinces, adjacent<br />
with the local type in the Yunnan province, China. Its specimens were deposited in the Herbarium of the<br />
Institute of Ecology and Biological resources, Hanoi, Vietnam (HN).<br />
<br />
<br />
Ngµy nhËn bµi: 22-12-2009<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
35<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
