Bổ sung năm loài giáp xác chân chèo họ Cyclopidae (Cyclopoida – Copepoda) cho khu hệ động vật nổi nước ngọt Việt Nam

31(3): 10-21 T¹p chÝ Sinh häc 9-2009<br /> <br /> <br /> <br /> Bæ SUNG N¡M LOµI GI¸P X¸C CH¢N CHÌO Hä CYCLOPIDAE<br /> (CYCLOPOIDA-COPEPODA) CHO KHU HÖ §éNG VËT NæI N¦íC NGäT<br /> VIÖT NAM<br /> <br /> TRÇN §øC L¦¥NG, Hå THANH H¶I<br /> <br /> ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt<br /> <br /> Gi¸p x¸c ch©n chÌo hä Cyclopidae cã sè Glyxerin 10% vµ cån 90% d−íi kÝnh lóp soi næi<br /> l−îng loµi lín, ph©n bè réng vµ mËt ®é chiÕm −u Olympus SZ61. VÏ cÊu t¹o c¬ thÓ vµ c¸c phÇn<br /> thÕ trong nhãm ®éng vËt næi ë c¸c thuû vùc néi phô qua m¸y vÏ kÝnh hiÓn vi Olympus CH40 ë<br /> ®Þa. ë ViÖt Nam tõ tr−íc tíi nay, c¸c kÕt qu¶ c¸c ®é phãng ®¹i kh¸c nhau. ChØnh söa b¶n vÏ<br /> nghiªn cøu ®B ghi nhËn cã 11 loµi thuéc c¸c b»ng phÇn mÒm AutoCad 2004. Tiªu b¶n cña<br /> gièng Eucyclops, Paracyclops, Ectocyclops, c¸c loµi nµy ®−îc l−u gi÷ t¹i ViÖn Sinh th¸i vµ<br /> Tropocyclops, Mesocyclops, Thermocyclops, Tµi nguyªn sinh vËt.<br /> Microcyclops vµ Halicyclops (§Æng Ngäc<br /> II. KÕT QU¶ Vµ TH¶O LUËN<br /> Thanh vµ nnk., 1980, Hå Thanh Hai, TrÇn §øc<br /> L−¬ng, 2007). Holynska M. (1998, 2000) ®B bæ Hä Cyclopidae Sars, 1913<br /> sung thªm mét sè loµi míi thuéc gièng Gièng Macrocyclops Claus, 1893<br /> Mesocyclops ë ViÖt Nam.<br /> 1. Macrocyclops albidus (Jurine, 1820)<br /> Thêi gian qua, chóng t«i cã dÞp kiÓm tra l¹i<br /> mét sè lín mÉu vËt thu thËp ®−îc ë c¸c thuû vùc Monoculus quadricornis albidus Jurine,<br /> kh¸c nhau ë ViÖt Nam trong thêi gian tõ 2002 - 1820:44, pl. 2, figs. 10-11; Cyclops penatus Claus,<br /> 2008, ®ang ®−îc l−u gi÷ t¹i ViÖn Sinh th¸i vµ 1857: 35, pl. 3, figs. 12-17; Cyclops clausi<br /> Tµi nguyªn sinh vËt. KÕt qu¶ ph©n tÝch ®B x¸c Poggenpol, 1874: 70, pl. 15, figs. 4-14; Cyclops<br /> ®Þnh ®−îc mét sè loµi lÇn ®Çu tiªn ®−îc ghi latissimus Poggenpol, 1874: 71. pl. 15, fig. 16-17;<br /> nhËn ë ViÖt Nam thuéc c¸c gèng Macrocyclops, Cyclops tenuicornis Brady, 1878: 102; Cyclops<br /> Eucyclops, Paracyclops, vµ Tropocyclops. Bµi albidus - Schmeil, 1892: 128, pl. 1, fig. 8-14;<br /> nµy m« t¶ n¨m loµi gi¸p x¸c ch©n chÌo míi cho Cyclops (Macrocyclops) tenuicornis Claus, 1893:<br /> ViÖt Nam thuéc c¸c gièng trªn, c¸c h×nh vÏ vµ 37, pl. 2, fig.1; Cyclops viridosignatus Byrnes,<br /> m« t¶ dùa trªn c¸c vËt mÉu thu ®−îc t¹i c¸c ®Þa 1909: 23, pl. 9, figs. 1-8; Macrocyclops albidus -<br /> ®iÓm kh¸c nhau ë ViÖt Nam. Kiefer, 1929: 28; Linddberg, 1941:405-507, fig. 6;<br /> Rylov, 1948: 134-137, fig. 21; Dussart, 1969: 33-<br /> I. PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU 36, fig. 8, Shen et Tai, 1979: 318-320, fig.180.<br /> MÉu ®éng vËt næi ®−îc thu thËp b»ng l−íi Typ: ch−a râ. MÉu vËt: NhiÒu mÉu con c¸i<br /> vít ®éng vËt næi sè 45 (45 sîi trªn cm) trong c¸c thu t¹i s«ng CÇu (Th¸i Nguyªn), s«ng Ngò<br /> chuyÕn kh¶o s¸t t¹i s«ng CÇu (Th¸i Nguyªn), HuyÖn Khª (B¾c Ninh), l−u gi÷ t¹i ViÖn Sinh<br /> Tam §¶o (VÜnh Phóc), hå Pa Khoang (§iÖn th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt.<br /> Biªn), hå Suèi Hai (Hµ Néi), s«ng C¶ (NghÖ ChÈn lo¹i: C¬ thÓ lín, dµi tõ 1,12-1,30 mm,<br /> An), Phong Nha (Qu¶ng B×nh), s«ng H−¬ng, hå, ®èt ngän r©u I cã tÊm trong suèt ë mÐp bªn kÐo<br /> ao t¹i A L−íi (Thõa Thiªn - HuÕ), s«ng Vu Gia - dµi thµnh mÊu låi h×nh ngãn nh« ra ë ®Çu cïng<br /> Thu Bån (Qu¶ng Nam), hå TrÞ An (§ång Nai), ®èt ngän, v−ît qu¸ ®èt ngän. Gai ngoµi ®Çu ®Ønh<br /> c¸c dßng suèi ë Nói Chóa (Ninh ThuËn), Cµ ®èt 3 nh¸nh trong ch©n IV dµi gÊp 1,1-1,3 lÇn<br /> Mau tõ n¨m 2002 - 2008, ®−îc l−u gi÷ t¹i ViÖn gai trong. Ch©n ngùc V cã 2 ®èt, cã 1 t¬ l«ng<br /> Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt. chim dµi ë gãc ngoµi ®èt gèc, ®èt ngän ë ®Ønh<br /> Gi¶i phÉu c¸ thÓ vËt mÉu trong dung dÞch cã 2 gai cøng vµ 1 t¬ l«ng chim.<br /> 10<br />  d b c<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> e f<br /> a<br /> <br /> a: 0.1mm<br /> g<br /> b,c,d: 0.1mm<br /> e,f,g: 0.1mm<br /> <br /> H×nh 1. Macrocyclops albidus (Jurine, 1820), con c¸i<br /> a. C¬ thÓ con c¸i; b. R©u I; c. R©u II; d. Ch©n ngùc IV; e. §èt sinh dôc vµ ch©n ngùc V (mÆt d−íi); f. Ch©n V;<br /> g. §èt hËu m«n vµ ch¹c ®u«i (mÆt d−íi). (h×nh vÏ tõ vËt mÉu thu tõ s«ng CÇu - Th¸i Nguyªn, 2008).<br /> <br /> M« t¶: Con c¸i: C¬ thÓ lín dµi tõ 1,12-1,30 ngän ch¹c ®u«i. R©u I cã 17 ®èt, ®èt ngän cã<br /> mm, phÇn ®Çu ngùc réng ngang, cã 5 ®èt h×nh tÊm trong suèt ë mÐp bªn kÐo dµi thµnh mÊu<br /> bÇu dôc trßn, gãc sau c¸c ®èt kh«ng ph©n biÖt låi h×nh ngãn nh« ra ë ®Çu cïng, v−ît qu¸ ®èt<br /> râ, ®èt thø 5 nhá. PhÇn ®u«i bông 4 ®èt, ®èt ngän. R©u II cã 4 ®èt, ®èt gèc cã h×nh ch÷ nhËt,<br /> sinh dôc cã chiÒu dµi xÊp xØ chiÒu réng. Tói chiÒu dµi gÊp 3 lÇn chiÒu réng, mÐp trong cã<br /> nhËn tinh hai thuú, thuú tr−íc h×nh bÇu dôc phñ t¬, trªn bÒ mÆt cã hµng gai nhá däc ®èt vµ<br /> n»m ngang, thuú sau h×nh c¸nh cung réng hµng gai ngang ë gèc ®èt. Ch©n ngùc I-IV mçi<br /> ngang h¬n thuú trªn, víi vÕt lâm gi÷a réng ë bªn cã 2 nh¸nh, mçi nh¸nh cã 3 ®èt. Sè gai<br /> c¹nh sau. Bê sau ®èt hËu m«n cã phñ t¬. Ch¹c cøng ë ®èt 3 nh¸nh ngoµi ch©n I-IV lÇn l−ît lµ<br /> ®u«i ng¾n, gÇn song song, chiÒu dµi gÊp 1,8- 3.4.4.3. TÊm nèi ch©n ngùc IV cã phñ t¬ dµi ë<br /> 2,0 lÇn chiÒu réng. T¬ bªn ch¹c ®u«i ®Ýnh ë bê d−íi, trªn bÒ mÆt cã 2 hµng t¬ m¶nh n»m<br /> phÇn ngän ch¹c ®u«i, t¬ ngoµi ®Çu ngän ch¹c ngang. §èt thø 3 nh¸nh trong ch©n ngùc IV cã<br /> ®u«i ng¾n, b»ng kho¶ng 1/3 t¬ trong cïng ®Çu tØ lÖ dµi/réng b»ng 2,5-2,8, t¬ ®Çu ngän mÐp<br /> 11<br /> trong tr¬n vµ ng¾n, ®Çu ®Ønh ®èt cã 2 gai cøng, ngän ph×nh to, c¸c ®èt ngän hÑp dµi vµ th−êng<br /> gai ngoµi dµi gÊp 1,1-1,3 lÇn gai trong. Ch©n cong l¹i. Ch©n VI cã 1 ®èt, ®Çu ngän cã 1 gai<br /> ngùc V cã 2 ®èt, ®èt gèc lín h¬n ®èt ngän, cøng vµ 2 t¬ m¶nh. Tói chøa tinh cã d¸ng<br /> mÐp trong ë gèc vµ trªn bÒ mÆt ®èt cã 1 hµng kÐo dµi.<br /> t¬, gãc ngoµi ®Ønh ®èt cã 1 t¬ l«ng chim dµi; Sinh häc - Sinh th¸i: Sèng trong tÇng n−íc<br /> ®èt ngän ë ®Ønh cã 2 gai cøng d¹ng l«ng chim ë s«ng, suèi, ao, hå. Theo Rylov (1948), loµi<br /> ë hai bªn vµ t¬ l«ng chim dµi ë gi÷a. ë phÇn nµy th−êng sèng ë vïng ®¸y ven bê lÉn víi c©y<br /> gèc gai cøng phÝa trong cã 4-6 gai nhá. thuû sinh. ThÝch øng víi ®é pH n−íc 4,4-9,8.<br /> Con ®ùc: ch−a t×m thÊy. Theo Rylov (1948), Ph©n bè: ThÕ giíi: Toµn cÇu. ViÖt Nam:<br /> con ®ùc nhá h¬n con c¸i, kÝch th−íc 1-1,3mm. míi thÊy ë s«ng CÇu (Th¸i Nguyªn), s«ng Ngò<br /> R©u I cã 17 ®èt, c¸c ®èt ng¾n, ®èt thø 5 ®Çu HuyÖn Khª (B¾c Ninh).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> b<br /> e c<br /> <br /> a<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> f<br /> <br /> d<br /> <br /> <br /> g<br /> <br /> <br /> <br /> i<br /> <br /> k h l<br /> <br /> <br /> c,d: 0.01mm<br /> a,b,e,f,g,h,i,k,l: 0.1mm<br /> H×nh 2. Paracyclops affinis (Sars, 1863) - con c¸i<br /> a. R©u I; b. R©u II; c. Hµm nhá; d. Ch©n hµm; e. Ch©n I; f. Ch©n II; g. Ch©n III; h. §èt gèc vµ nh¸nh trong<br /> ch©n IV; i. Ch¹c ®u«i ( l−ng); k. §èt ngùc V vµ ch©n V; l. §èt sinh dôc vµ tói nhËn tinh.<br /> (h×nh vÏ tõ vËt mÉu thu ë s«ng C¶-NghÖ An, 2008).<br /> <br /> 12<br />  Gièng Paracyclops Claus, 1893 h¬n t¬ ngoµi cïng, t¬ gi÷a trong vµ t¬ gi÷a ngoµi<br /> m¶nh dµi d¹ng l«ng chim. R©u I ng¾n, dµi tíi<br /> 2. Paracyclops affinis (Sars, 1863) gi÷a phÇn ®Çu ngùc, cã 11 ®èt, r©u II cã 4 ®èt,<br /> mÐp trong ®èt I vµ ®èt IV cã gai nhá ë mÐp<br /> Cyclops affinis Sars, 1863: 256; Brady, trong. Ch©n ngùc I-IV mçi bªn cã 2 nh¸nh, mçi<br /> 1878: 112; Schmeil, 1892: 157, pl. 7. fig. 1; nh¸nh cã 3 ®èt. MÐp trong c¸c ®èt 1, 2, 3 nh¸nh<br /> Brady, 1892: 157; Lilljeborg, 1901: 98, Cyclops trong ch©n I-IV cã phñ t¬ dµi. C«ng thøc gai<br /> pygmaeus Rehberg, 1880: 546, Heterocyclops cøng ë ®èt 3 nh¸nh ngoµi ch©n I-IV lÇn l−ît lµ<br /> affinis - Claus, 1893: 348, Platycyclops affinis - 3.4.3.3. TÊm nèi ch©n ngùc IV cã phñ t¬ dµi ë<br /> Sars, 1893: 348, Cyclops (Paracyclops) affinis - bê d−íi, trªn bÒ mÆt tr¬n. §èt thø 3 nh¸nh trong<br /> Gurney, 1933: 130-136, figs. 1460-1478, ch©n ngùc IV cã chiÒu dµi gÊp 1,3-1,5 chiÒu<br /> Paracyclops affinis - Claus, 1893: 83; Kiefer, réng, ®Çu ngän cã 2 gai cøng, gai trong dµi gÊp<br /> 1929; Rylov, 1948: 161-162, fig. 30; Dussart, 2,5 gai ngoµi. Ch©n ngùc V cã 1 ®èt, ®Çu ngän<br /> 1969: 60-62, fig.21; Shen et Tai, 1979, pl. 345- cã 1 gai cøng trong cïng vµ 2 t¬ ë ngoµi, gai<br /> 347, fig.200. trong dµi h¬n t¬ gi÷a, t¬ ngoµi cïng dµi nhÊt.<br /> Typ: ch−a râ. Tói nhËn tinh cã 2 thuú bÒ réng xÊp xØ nhau,<br /> MÉu vËt: NhiÒu mÉu con c¸i thu t¹i s«ng thuú trªn h×nh bÇu dôc, thuú d−íi h×nh c¸nh<br /> C¶ (NghÖ An), Phong Nha (Qu¶ng B×nh), l−u cung.<br /> gi÷ t¹i ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt. Con ®ùc: ch−a thÊy. Theo Rylov (1948),<br /> ChÈn lo¹i: Ch¹c ®u«i ng¾n, chiÒu dµi gÊp Shen et Tai (1979) kÝch th−íc 0,6-0,7 mm, bê<br /> 2,3-2,6 lÇn chiÒu réng, c¸c gai trªn bÒ mÆt ®Çu sau c¸c ®èt bông cã phñ hµng gai nhá. R©u 1<br /> ngän ch¹c ®u«i (5-7 gai) ®Ýnh xiªn dÇn vÒ phÝa ng¾n, dµy, uèn cong vÒ phÝa trong. Ch¹c ®u«i<br /> gèc ch¹c ®u«i. R©u I cã 11 ®èt, gai trong ®Çu ng¾n, chiÒu dµi gÊp 2,1-2,3 lÇn chiÒu réng. Ch©n<br /> ngän ®èt 3 nh¸nh trong ch©n IV dµi gÊp 2,5 gai I-V cÊu t¹o t−¬ng tù nh− con c¸i, ch©n VI cã 1<br /> ngoµi. Gai trong ch©n ngùc V dµi h¬n t¬ gi÷a. ®èt, ®Çu ngän cã 1 gai cøng vµ 2 t¬, gai cøng<br /> ng¾n h¬n t¬ gi÷a.<br /> M« t¶: Con c¸i: C¬ thÓ h×nh bÇu dôc dµi tõ<br /> 0,5 – 0,8 mm, phÇn ®Çu ngùc 5 ®èt, gãc sau c¸c Sinh häc - Sinh th¸i: Sèng trong s«ng, suèi,<br /> ®èt tï ph©n biÖt râ, ®èt 5 cã ®¸m t¬ ë gãc sau. ao, hå. Theo Rylov, 1948, loµi nµy lµ d¹ng sèng<br /> PhÇn ®u«i bông cã 4 ®èt, ®èt sinh dôc cã chiÒu ®¸y ®iÓn h×nh. Tuy nhiªn, cã thÓ sèng c¶ trong<br /> réng lín h¬n chiÒu dµi, mÐp sau ®èt hËu m«n cã tÇng n−íc. Th−êng thÊy trong ®¸y vïng ven bê<br /> phñ hµng gai. Tói nhËn tinh réng, chia hai thuú, hå, lÉn víi thùc vËt thuû sinh bËc cao<br /> phÇn tr−íc hÑp h¬n phÇn sau. Ch¹c ®u«i ng¾n, (Macrophyta). ThÝch nghi víi ®é pH cña n−íc<br /> chiÒu dµi gÊp 2,3-2,6 lÇn chiÒu réng, c¹nh trong dao ®éng 4,7-9,2.<br /> vµ c¹nh ngoµi ®Òu nh½n, ë gèc t¬ bªn cã 1 hµng Ph©n bè: ThÕ giíi: Toµn cÇu. ViÖt Nam:<br /> gai (5-7 gai), c¸c gai nhá dÇn ®Ýnh xiªn dÇn vÒ míi thÊy ë s«ng C¶ (NghÖ An), Phong Nha<br /> phÝa gèc ch¹c ®u«i. T¬ ngoµi cïng ch¹c ®u«i cã (Qu¶ng B×nh).<br /> d¹ng gai l«ng chim, t¬ trong cïng ng¾n, ng¾n<br /> B¶ng 1<br /> Mét sè ®Æc ®iÓm sai kh¸c chÝnh cña 2 loµi thuéc gièng Paracyclops ë ViÖt Nam<br /> §Æc ®iÓm so s¸nh Paracyclops fimbriatus Paracyclops affinis<br /> Sè ®èt r©u I 8 11<br /> Cã d¹ng hai thuú,<br /> Tói nhËn tinh Cã d¹ng hai thuú ng¾n<br /> thuú sau kÐo dµi<br /> TØ lÖ dµi/réng cña ch¹c ®u«i 5-6 2,3 – 2,6<br /> Hµng gai trªn bÒ mÆt ch¹c ®u«i Hµng gai ngang Hµng gai h¬i xiªn<br /> C«ng thøc gai cøng ®èt 3 nh¸nh ngoµi ch©n I-IV 3.4.4.3 3.4.3.3<br /> TØ lÖ dµi gai cøng/t¬ gi÷a ch©n V 1<br /> 13<br />  NhËn xÐt: Loµi Paracyclops affinis (Sars, figs. 189-192, Eucyclops (Eucyclops)<br /> 1863) cã mét sè ®Æc ®iÓm sai kh¸c víi loµi euacanthus - Harada, 1931: 227-228; Kiefer,<br /> Paracyclops fimbriatus (Fishcher, 1853) ®B 1933: 553, figs. 50-55, Eucyclops euacanthus -<br /> ®−îc §Æng Ngäc Thanh vµ cs. (1980) ghi nhËn ë Sars, 1927:549-551, figs. 23-28; Lindberg,<br /> c¸c thuû vùc n−íc ngät miÒn B¾c ViÖt Nam, cã 1942: 87; Shen et Tai, 1979: 329-330, fig. 188.<br /> thÓ dÉn ra mét sè sai kh¸c ë b¶ng 1.<br /> Typ: ch−a râ, §Þa ®iÓm chuÈn: hå<br /> Tanganyika - Trung Phi.<br /> Gièng Eucyclops Claus, 1893<br /> MÉu vËt: NhiÒu mÉu c¸i thu t¹i ao nu«i c¸<br /> 3. Eucyclops euacanthus (Sars, 1909) t¹i Kon Tum, A L−íi (Thõa Thiªn-HuÕ) l−u gi÷<br /> t¹i ViÖn STTNSV.<br /> Cyclops euacanthus Sars, 1909: 50-60, pl.20,<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> a<br /> b<br /> c d<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> e<br /> h<br /> <br /> <br /> g<br /> f<br /> e: 0.01mm<br /> a,b,c,d,f,g,h: 0.1mm<br /> <br /> H×nh 3. Eucyclops euacanthus (Sars, 1909), Con c¸i<br /> a. Ch©n ngùc I; b. Ch©n ngùc II; c. Ch©n ngùc III; d. Ch©n ngùc IV; e. Ch©n ngùc V; f. Ch¹c ®u«i (mÆt l−ng);<br /> g. Ch¹c ®u«i (mÆt bªn); h. §èt sinh dôc vµ tói nhËn tinh (h×nh vÏ tõ vËt mÉu thu ®−îc ë Kon Tum, 2008).<br /> <br /> 14<br />  ChÈn lo¹i: Ch¹c ®u«i h¬i ph©n ly, phÇn ch©n ngùc IV cã 3 hµng gai, mét ë mÐp d−íi vµ<br /> ngän ch¹c ®u«i h¬i ph×nh réng h¬n phÇn gèc, hai hµng nhá ë trªn bÒ mÆt. §èt gèc 1 ch©n IV cã<br /> chiÒu dµi gÊp 4,5-4,7 lÇn réng, mÐp ngoµi cã 2 hµng gai ngang ë mÐp ngoµi, 1 hµng ë gi÷a bê<br /> phñ gai gÇn hÕt ch¹c ®u«i. C¸c gai cøng ë c¸c gi÷a cña ®èt, t¬ ngoµi ®èt gèc 2 rÊt nhá. §èt 3<br /> ®èt nh¸nh ngoµi vµ ®èt 3 nh¸nh trong ch©n II - nh¸nh trong ch©n ngùc IV cã chiÒu dµi b»ng 2,6 -<br /> IV lín, cã d¹ng th×a râ rµng. §Çu ngän ®èt 3 2,8 lÇn chiÒu réng, ®Çu ngän cã 2 gai lín d¹ng<br /> nh¸nh trong ch©n IV cã 2 gai lín d¹ng th×a, gai th×a, gai trong dµi gÊp 1,3-1,4 lÇn gai ngoµi. T¬<br /> trong dµi gÊp 1,3 - 1,4 gai ngoµi. Ch©n ngùc V ®Ønh ®èt 3 nh¸nh ngoµi ch©n IV ng¾n, chØ dµi xÊp<br /> cã 1 ®èt, gai trong nhá vµ ng¾n, chØ b»ng 1/3- xØ gai cøng ë ®Ønh. Ch©n ngùc V cã 1 ®èt, ®Çu<br /> 1/2,5 t¬ ngoµi. ngän cã 1 gai cøng trong cïng vµ 2 t¬ ë ngoµi, t¬<br /> gi÷a dµi nhÊt, gai trong nhá vµ ng¾n, chØ b»ng<br /> M« t¶: Con c¸i: C¬ thÓ dµi tõ 0,7-0,8 mm, 1/3-1/2,5 t¬ ngoµi.<br /> ph©n biÖt râ phÇn ®Çu ngùc vµ ®u«i bông, phÇn<br /> ®Çu ngùc cã c¸c gãc sau c¸c ®èt 2, 3, 4 kÐo dµi, Con ®ùc: ch−a thÊy.<br /> ®èt thø 5 nhá. PhÇn ®u«i bông cã 4 ®èt, ®èt h×nh Sinh häc - Sinh th¸i: Sèng trong tÇng n−íc<br /> thang, chiÒu dµi h¬i lín h¬n chiÒu réng, mÐp sau<br /> ë s«ng, suèi, ao, hå.<br /> ®èt hËu m«n cã hµng gai. Tói nhËn tinh chia 4<br /> thuú kh«ng hoµn toµn. Ch¹c ®u«i h¬i ph©n ly, Ph©n bè: ThÕ giíi: §«ng Nam ¸ (Kiefer,<br /> phÇn ngän ch¹c ®u«i h¬i ph×nh réng h¬n phÇn 1933), Ên §é (Lindberg, 1942), Trung Quèc<br /> gèc, chiÒu dµi gÊp 4,5-4,7 lÇn réng, mÐp ngoµi cã (Shen et Tai, 1979), Nepal (Dumont H. J. et Van<br /> phñ gai gÇn hÕt ch¹c ®u«i, c¸c gai nhá dÇn tõ ®Çu D. V., 1977). ViÖt Nam: S«ng §¸y, A l−íi<br /> ngän ch¹c ®u«i ®Õn gèc. T¬ bªn ®Çu ngän ch¹c (Thõa Thiªn - HuÕ), Kon Tum.<br /> ®u«i cã d¹ng gai, cã phñ t¬ ë mÐp d−íi, t¬ trong<br /> cïng cã d¹ng l«ng chim dµi h¬n t¬ ngoµi cïng, t¬ NhËn xÐt: Loµi Eucyclops euacanthus ®−îc<br /> gi÷a trong dµi nhÊt. R©u I dµi tíi gi÷a phÇn ®Çu Sars m« t¶ lÇn ®Çu tiªn ë hå Tanganyika (Sars,<br /> ngùc, cã 12 ®èt, c¸c ®èt ®Çu ngän dµi cã r×a trong 1909), sau ®ã ®−îc ghi nhËn ë mét sè n¬i kh¸c<br /> suèt. Ch©n ngùc I-IV mçi bªn cã 2 nh¸nh, mçi n÷a. Loµi nµy sai kh¸c víi c¸c loµi kh¸c thuéc<br /> nh¸nh cã 3 ®èt. C«ng thøc gai cøng ë ®èt 3 gièng Eucyclops ®B t×m thÊy ë B¾c ViÖt Nam<br /> nh¸nh ngoµi ch©n I-IV lÇn l−ît lµ 3.4.4.3. C¸c gai (§Æng Ngäc Thanh vµ cs., 1980) ë mét sè ®Æc<br /> cøng ë c¸c ®èt nh¸nh ngoµi vµ ®èt 3 nh¸nh trong ®iÓm chÝnh sau:<br /> ch©n II-IV lín cã d¹ng th×a râ rµng. TÊm nèi<br /> <br /> <br /> B¶ng 2<br /> Mét sè ®Æc ®iÓm sai kh¸c c¬ b¶n cña 3 loµi thuéc gièng Eucyclops ë ViÖt Nam<br /> <br /> §Æc ®iÓm so s¸nh E. serrulatus E. speratus E. euacanthus<br /> Gai trong ch©n V Lín vµ dµi Lín vµ dµi Nhá vµ ng¾n<br /> TØ lÖ dµi/réng cña ch¹c ®u«i 5 6-8 4-5<br /> Phñ kho¶ng 4/5 ®Çu<br /> Gai c¹nh bªn ch¹c ®u«i Phñ suèt däc ch¹c ®u«i Phñ 1/2 ®Çu ngän<br /> ngän<br /> Gai cøng c¸c ®èt nh¸nh<br /> B×nh th−êng, d¹ng l«ng B×nh th−êng, d¹ng<br /> ngoµi vµ ®èt 3 nh¸nh trong Lín, d¹ng th×a râ nÐt<br /> chim l«ng chim<br /> ch©n II-IV<br /> T¬ ®Ønh ®èt 3 nh¸nh ngoµi Dµi v−ît h¼n gai ®Ønh Dµi v−ît h¼n gai Ng¾n h¬n hoÆc dµi<br /> ch©n IV cña ®èt ®Ønh cña ®èt b»ng gai ®Ønh cña ®èt<br /> <br /> <br /> <br /> 15<br />  Kho¸ ®Þnh lo¹i c¸c loµi thuéc gièng Eucyclops ®$ biÕt ë ViÖt Nam<br /> 1(2). Gai trong ch©n V m¶nh vµ ng¾n, chØ b»ng 1/3-1/2 t¬ ngoµi, gai cøng ë c¸c ®èt nh¸nh ngoµi vµ<br /> ®èt 3 nh¸nh trong ch©n ngùc II-IV cã d¹ng th×a.................................................Eucyclops euacanthus<br /> 2(1). Gai trong ch©n V lín vµ dµi gÇn b»ng t¬ ngoµi, gai cøng ë c¸c ®èt nh¸nh ngoµi vµ ®èt 3 nh¸nh<br /> trong ch©n ngùc II-IV cã d¹ng l«ng chim.<br /> 3(4). Ch¹c ®u«i dµi gÊp 4-5 lÇn réng, gai cã trªn suèt c¹nh ngoµi....................................E. serrulatus<br /> 4(3). Ch¹c ®u«i dµi gÊp 6-8 lÇn réng, gai chØ cã trªn 1/2,5 ®Çu ngän c¹nh ngoµi................E. speratus<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> b<br /> d<br /> e<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> a<br /> <br /> <br /> <br /> f g<br /> c<br /> <br /> <br /> <br /> c,h,i: 0.01mm<br /> a: 0.1 mm<br /> b,d,e,f,g: 0.1mm i<br /> h<br /> <br /> H×nh 4. Tropocyclops candidiusi (Harada, 1931), Con c¸i<br /> <br /> a. C¬ thÓ, b. R©u II, c. §èt sinh dôc víi tói nhËn tinh, d. Ch©n ngùc I, e. Ch©n ngùc II, f. Ch©n ngùc III,<br /> g. Ch©n ngùc IV, h, §èt 3 nh¸nh trong ch©n ngùc IV, i. Ch©n ngùc V<br /> (h×nh vÏ tõ vËt mÉu thu ®−îc ë s«ng CÇu-Th¸i Nguyªn, 2007).<br /> <br /> <br /> 16<br />  Gièng Tropocyclops Kiefer, 1927 gÊp 2,4-2,6 lÇn réng, c¶ c¹nh trong vµ ngoµi ®Òu<br /> nh½n. T¬ bªn ch¹c ®u«i ®Ýnh ë 1/3 vÒ phÝa ngän,<br /> 4. Tropocyclops candidiusi (Harada, 1931) t¬ trong cïng vµ t¬ ngoµi cïng ®Ønh ch¹c ®u«i<br /> Eucyclops (Tropocyclops) prasinus ®Òu ng¾n, t¬ trong h¬i dµi h¬n t¬ ngoµi, t¬ gi÷a<br /> candidiusi Harada, 1931a: 150-151, figs. 1-3, trong dµi nhÊt. R©u I cã 12 ®èt dµi tíi gi÷a ®èt 2<br /> Eucyclops (Tropocyclops) candidiusi Harada, phÇn ®Çu ngùc, c¸c ®èt r©u hÑp dµi. R©u II cã 4<br /> 1931: 228-229, Tropocyclops candidiusi - ®èt, ®èt gèc dµi gÊp 3,5 lÇn réng, nh½n. Ch©n<br /> Lindberg, 1955: 480; Shen et Tai, 1979: 337, ngùc I-IV mçi bªn cã 2 nh¸nh, mçi nh¸nh cã 3<br /> fig.193. ®èt. Sè gai cøng ë ®èt 3 nh¸nh ngoµi ch©n I-IV<br /> lÇn l−ît lµ 3.4.4.3. Sè gai cøng vµ t¬ trªn c¸c ®èt<br /> Typ: ch−a râ. MÉu vËt: NhiÒu mÉu c¸i thu ®−îc liªt kª ë b¶ng 3. Ch©n ngùc IV cã ®èt 3<br /> t¹i s«ng CÇu (Th¸i Nguyªn), hå Rõng Th«ng nh¸nh trong chiÒu dµi gÊp 2,4-2,5 lÇn chiÒu réng,<br /> (Qu¶ng B×nh) l−u gi÷ t¹i ViÖn STTNSV. ®Çu ngän cã 2 gai cøng, gai trong dµi gÊp 3,0-<br /> ChÈn lo¹i: Gai trong ®Çu ngän ®èt 3 nh¸nh 3,3 lÇn gai ngoµi, gai trong chØ phñ r¨ng ë mÐp<br /> trong ch©n IV dµi gÊp 3,0 – 3,3 lÇn gai ngoµi, gai ngoµi. Ch©n V cã 1 ®èt, c¹nh trong cã phñ t¬ rÊt<br /> trong chØ phñ r¨ng ë mÐp ngoµi. Ch©n V cã 1 ®èt, nhá, ®Çu ngän cã 2 t¬ ë ngoµi vµ 1 gai cøng ë<br /> c¹nh trong cã phñ t¬ rÊt nhá, gai cøng ng¾n chØ trong, gai cøng ng¾n chØ b»ng 1/3 t¬ ngoµi vµ<br /> b»ng kho¶ng 1/3 lÇn t¬ ngoµi vµ dµi xÊp xØ ®èt dµi xÊp xØ ®èt ch©n V.<br /> ch©n V. Hai c¸nh bªn cña thuú tr−íc cña tói nhËn Con ®ùc: ch−a thÊy. Theo Shen et Tai<br /> tinh cong h×nh ch÷ S, thuú sau h×nh c¸nh cung. (1979) kÝch th−íc 0,4-0,42mm. R©u I cã 16 ®èt<br /> M« t¶: Con c¸i: C¬ thÓ nhá dµi tõ 0,4- mËp, ng¾n, ®èt thø 14-15 gÊp cong vµo trong.<br /> 0,5mm, phÇn ®Çu ngùc cã 5 ®èt, h×nh bÇu dôc, CÊu t¹o c¬ thÓ vµ phÇn phô gièng nh− con c¸i.<br /> gãc sau c¸c ®èt trßn. PhÇn ®u«i bông cã 4 ®èt, Ch©n VI cã 1 ®èt d¹ng mÊu nhá ®Çu ngän cã 1<br /> mÐp sau tÊt c¶ c¸c ®èt ®Òu nh½n, ®èt sinh dôc cã gai vµ 2 t¬ m¶nh.<br /> chiÒu dµi gÊp 1,5 lÇn chiÒu réng. Tói nhËn tinh Sinh häc - Sinh th¸i: Sèng tÇng mÆt s«ng,<br /> cã hai thïy ®−îc nèi víi nhau b»ng cuèng gi÷a suèi, ao, hå.<br /> lín. Thïy tr−íc gåm 2 c¸nh bªn h×nh ch÷ S.<br /> Thïy sau h×nh c¸nh cung cong lªn, víi vÕt lâm Ph©n bè: ThÕ giíi: Trung Quèc, NhËt B¶n,<br /> gi÷a ë c¹nh sau. Ch¹c ®u«i song song, chiÒu dµi §µi Loan. ViÖt Nam: Th¸i Nguyªn, Qu¶ng B×nh.<br /> <br /> B¶ng 3<br /> C«ng thøc gai cøng (I) vµ t¬ (1) c¸c ch©n ngùc cña loµi Tropocyclops candidiusi (Harada, 1931)<br /> Nh¸nh ngoµi Nh¸nh trong<br /> §èt gèc I §èt gèc II §èt 1 §èt 2 §èt 3 §èt 1 §èt 2 §èt 3<br /> Ch©n I 0-1 1-1 I-1 I-1 III-1,4 0-1 0-2 1,I-1,3<br /> Ch©n II 0-1 1-0 I-1 I-1 III,I-1,4 0-1 0-2 1,I-1,3<br /> Ch©n III 0-1 1-0 I-1 I-1 III,I-1,4 0-1 0-2 1,I-1,3<br /> Ch©n IV 0-1 1-0 I-1 I-1 II,I-1,4 0-1 0-2 1,II-2<br /> <br /> 5. Tropocyclops bopingi Dumont, 2006 nu«i c¸ t¹i §«ng S¬n (Thõa Thiªn - HuÕ), l−u<br /> gi÷ t¹i ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt.<br /> Tropocyclops bopingi Dumont, 2006: 261-<br /> 275, figs. 12-15; Tropocyclops parvus Shen et ChÈn lo¹i: Ch©n ngùc IV cã mÐp d−íi cña<br /> al., 1979: 339-340, fig. 196. tÊm nèi cã hµng gai nhá, gai trong ®èt 3 nh¸nh<br /> trong ch©n IV dµi gÊp 3,0 - 3,5 lÇn gai ngoµi, gai<br /> Typ: ch−a râ; §Þa ®iÓm chuÈn: tØnh Qu¶ng trong phñ r¨ng ë c¶ hai mÐp. Ch©n V nhá, cã 1<br /> §«ng - Trung Quèc ®èt, gai cøng dµi b»ng 1/2-2/3 t¬ ngoµi. Tói<br /> MÉu vËt nghiªn cøu: NhiÒu mÉu c¸i thu t¹i nhËn tinh cã 2 thuú ®−îc nèi víi nhau b»ng<br /> hå X¹ H−¬ng (ch©n Tam §¶o, VÜnh Phóc), ao cuèng gi÷a dµi, hai bê ngang cña thuú tr−íc<br /> 17<br /> cong m¹nh h×nh ch÷ S, thuú sau h×nh ch÷ U, ®Çu ngän hÑp dµi, t¬ ®Çu ngän ®èt 1 vµ ®èt 4 rÊt dµi<br /> ngän cong vÒ phÝa sau. vµ th−êng chÜa ra ngoµi. R©u II cã 4 ®èt, trªn bÒ<br /> mÆt ®èt gèc kh«ng cã gai, mÐp trong ®Çu ngän<br /> M« t¶: Con c¸i: C¬ thÓ nhá dµi tõ 0,4 - 0,5<br /> ®èt 3 vµ 4 cã 1 hµng gai nhá. Ch©n ngùc I - IV<br /> mm, phÇn ®Çu ngùc cã 5 ®èt, h×nh bÇu dôc, gãc<br /> mçi bªn cã 2 nh¸nh, mçi nh¸nh cã 3 ®èt. C«ng<br /> sau c¸c ®èt trßn. Trong mÉu vËt cè ®Þnh phÇn<br /> thøc gai cøng ë ®èt 3 nh¸nh ngoµi ch©n I - IV<br /> sau ®Çu ngùc cã mµu n©u sÉm. PhÇn ®u«i bông<br /> lÇn l−ît lµ 3.4.3.3. Trªn bÒ mÆt ®èt gèc 1 vµ 2<br /> cã 4 ®èt, mÐp sau tÊt c¶ c¸c ®èt ®Òu nh½n, ®èt<br /> kh«ng cã c¸c hµng gai nhá. Sè gai cøng vµ t¬<br /> sinh dôc cã chiÒu dµi gÊp 1,5 lÇn chiÒu réng.<br /> trªn c¸c ®èt ®−îc liªt kª ë b¶ng 4. Gai cøng ®èt<br /> Tói nhËn tinh gåm hai thïy nèi víi nhau b»ng 1 nh¸nh ngoµi ch©n III lín l¬n so víi gai cøng ë<br /> cuèng gi÷a hÑp dµi, hai c¸nh bªn cña thïy tr−íc<br /> ®èt 2, 3 nh¸nh nµy vµ th−êng cong xuèng. Ch©n<br /> cong l¹i thµnh mãc lín, thïy sau h×nh ch÷ U<br /> ngùc IV cã mÐp d−íi cña tÊm nèi cã hµng gai<br /> th¼ng, phÇn lâm quay vÒ phÝa sau. Ch¹c ®u«i<br /> nhá, ®èt 3 nh¸nh trong chiÒu dµi gÊp 2,3-2,5 lÇn<br /> song song, chiÒu dµi gÊp 2,2 - 2,5 lÇn réng, c¶<br /> chiÒu réng, ®Çu ngän cã 2 gai cøng, gai trong<br /> c¹nh trong vµ ngoµi ®Òu nh½n. T¬ bªn ch¹c ®u«i<br /> dµi gÊp 3,0 – 3,5 lÇn gai ngoµi, gai trong phñ<br /> ®Ýnh ë gi÷a c¹nh ngoµi ch¹c ®u«i, t¬ trong cïng<br /> r¨ng ë c¶ hai mÐp. §èt 3 nh¸nh ngoµi gai cøng<br /> vµ t¬ ngoµi cïng ®Ønh ch¹c ®u«i ®Òu ng¾n, t¬<br /> vÒ phÝa gèc ®èt nhá h¬n nhiÒu so víi hai gai vÒ<br /> trong h¬i dµi h¬n t¬ ngoµi, t¬ trªn bÒ mÆt ch¹c phÝa ®Çu ®Ønh ®èt. Ch©n V nhá, cã 1 ®èt, ®Çu<br /> ®u«i dµi v−ît qu¸ t¬ trong cïng. R©u I cã 12 ®èt<br /> ngän cã 2 t¬ ë ngoµi vµ 1 gai cøng ë trong, gai<br /> dµi tíi ®èt ngùc 4 ®Õn ®èt ngùc 5, c¸c ®èt ®Çu<br /> cøng dµi b»ng 1/2-2/3 t¬ ngoµi.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> b c<br /> d<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> a e f g<br /> <br /> <br /> b,c,i: 0.01mm<br /> a: 0.1 mm h<br /> d,e,f,g,h: 0.1mm<br /> <br /> i<br /> H×nh 5. Tropocyclops bopingi Dumont, 2006, Con c¸i<br /> a. C¬ thÓ con c¸i, b. Hµm nhá, c. Ch©n hµm, d. Ch©n ngùc I, e. Ch©n ngùc II, f. Ch©n ngùc III, g. Ch©n ngùc<br /> IV, h. §èt hËu m«n vµ ch¹c ®u«i (l−ng), i. §èt sinh dôc vµ tói nhËn tinh<br /> (h×nh vÏ tõ vËt mÉu thu ®−îc ë Tam §¶o-VÜnh Phóc, 2006).<br /> 18<br />  B¶ng 4<br /> C«ng thøc gai cøng (I) vµ t¬ (1) c¸c ch©n ngùc loµi Tropocyclops bopingi Dumont, 2006<br /> Nh¸nh ngoµi Nh¸nh trong<br /> §èt gèc I §èt gèc II §èt 1 §èt 2 §èt 3 §èt 1 §èt 2 §èt 3<br /> Ch©n I 0-1 1-1 I-1 I-1 III-1,4 0-1 0-2 1,I-1,3<br /> Ch©n II 0-1 1-0 I-1 I-1 III,I-1,4 0-1 0-2 1,I-1,3<br /> Ch©n III 0-1 1-0 I-1 I-1 II,I-1,4 0-1 0-2 1,I-1,3<br /> Ch©n IV 0-1 1-0 I-1 I-1 II,I-1,4 0-1 0-2 1,II-2<br /> B¶ng 5<br /> C«ng thøc gai cøng (I) vµ t¬ (1) c¸c ch©n ngùc loµi Tropocyclops tenellus Sars, 1909<br /> Nh¸nh ngoµi Nh¸nh trong<br /> §èt gèc I §èt gèc II §èt 1 §èt 2 §èt 3 §èt 1 §èt 2 §èt 3<br /> Ch©n I 0-1 1-0 I-1 I-1 III-1,4 0-1 0-2 1,I-1,3<br /> Ch©n II 0-1 1-0 I-1 I-1 III,I-1,4 0-1 0-2 1,I-1,3<br /> Ch©n III 0-1 1-0 I-0 I-1 II,I-1,4 0-1 0-2 1,I-1,3<br /> Ch©n IV 0-1 1-0 I-0 I-1 II,I-1,4 0-1 0-2 1,II-2<br /> B¶ng 6<br /> C«ng thøc gai cøng (I) vµ t¬ (1) c¸c ch©n ngùc loµi Tropocyclops parvus Kiefer, 1931<br /> Nh¸nh ngoµi Nh¸nh trong<br /> §èt gèc I §èt gèc II §èt 1 §èt 2 §èt 3 §èt 1 §èt 2 §èt 3<br /> Ch©n I 0-1 1-1 I-1 I-1 III-1,4 1-1 1-2 1,I-1,3<br /> Ch©n II 0-1 1-0 I-1 I-1 III,I-1,4 0-1 0-2 1,I-1,3<br /> Ch©n III 0-1 1-0 I-1 I-1 II,I-1,4 0-1 0-2 1,I-1,3<br /> Ch©n IV 0-1 1-0 I-1 I-1 II,I-1,4 0-1 0-2 1,II-2<br /> <br /> <br /> Con ®ùc: ch−a thÊy. Theo H. J. Dumont thuéc gièng Tropocyclops cho ViÖt Nam trªn<br /> (2006) kÝch th−íc bÐ h¬n con c¸i, dµi tõ 0,38- ®©y ®B n©ng tæng sè loµi thuéc gièng nµy lªn 4<br /> 0,39 mm. R©u I cã 16 ®èt, phÇn gÊp cong gi÷a loµi, bao gåm: Tropocyclops prasinus (Fischer),<br /> ®èt 14 vµ 15, ®èt 11 ph×nh to vµ kh«ng cã t¬, gai. Tropocyclops chinei Dang, Tropocyclops<br /> C¸c ch©n ngùc cÊu t¹o nh− con c¸i, sai kh¸c nhá candidiusi (Harada) vµ Tropocyclops bopingi<br /> ë ch©n V, gai cøng phÝa trong ng¾n. Ch©n VI chØ Dumont. Hai loµi Tropocyclops prasinus,<br /> cã 1 gai cøng. Tropocyclops candidiusi thuéc nhãm c«ng thøc<br /> Sinh häc - Sinh th¸i: Sèng trong tÇng n−íc gai cøng 3.4.4.3 vµ hai loµi cßn l¹i thuéc nhãm<br /> ë s«ng, suèi, ao, hå. 3.4.3.3 víi nhiÒu ®Æc ®iÓm sai kh¸c gi÷a hai<br /> nhãm nµy.<br /> Ph©n bè: ThÕ giíi: Nam Trung Quèc<br /> Loµi Tropocyclops bopingi Dumont, 2006<br /> (Qu¶ng §«ng). ViÖt Nam: míi thÊy ë Tam §¶o<br /> thuéc nhãm c«ng thøc gai cøng 3.4.3.3, cã quan<br /> (VÜnh Phóc), A L−íi (Thõa Thiªn-HuÕ).<br /> hÖ gÇn gòi víi c¸c loµi trong nhãm nµy ®Æc biÖt<br /> NhËn xÐt: Víi viÖc ghi nhËn thªm 2 loµi lµ Tropocyclops tenellus Sars, 1909 vµ<br /> 19<br /> Tropocyclops parvus Kiefer, 1931. míi Tropocyclops bopingi n.sp.cho quÇn thÓ cã<br /> Tropocyclops bopingi sai kh¸c víi Tropocyclops khu ph©n bè ë phÝa Nam Trung Quèc (Qu¶ng<br /> tenellus vÒ sè t¬ ®èt gèc 2 ch©n I, sè t¬ mÐp §«ng).<br /> trong nh¸nh ngoµi ®èt 1 ch©n ngùc III, IV; sai Loµi Tropocyclops candidiusi ®−îc Harada,<br /> kh¸c víi T. parvus vÒ sè t¬ mÐp ngoµi nh¸nh<br /> 1931 t¸ch ra lµm mét ph©n loµi cña T. prasinus<br /> trong ®èt 1, 2 ch©n ngùc I (b¶ng 4,5,6), ngoµi ra (Fischer) sau ®ã n©ng lªn thµnh loµi míi dùa<br /> cßn sai kh¸c vÒ tØ lÖ gi÷a hai gai cøng ®Çu ®Ønh<br /> trªn c¸c ®Æc diÓm sai kh¸c víi loµi T. prasinus,<br /> ®èt 3 ch©n ngùc IV, vÒ cÊu t¹o tói nhËn tinh,<br /> ®Æc biÖt vÒ cÊu t¹o cña ch©n V con c¸i, ®èt 3<br /> nh÷ng sai kh¸c nµy ®B ®−îc Dumont, 2006 ph©n<br /> nh¸nh trong ch©n IV víi c¸c gai cøng ë ®Çu<br /> tÝch râ [2]. Dumont, 2006 c¨n cø vµo c¸c ®Æc<br /> ®Ønh ®èt.<br /> ®iÓm sai kh¸c víi c¸c loµi kh¸c vµ x¸c lËp loµi<br /> <br /> <br /> Kho¸ ®Þnh lo¹i c¸c loµi thuéc gièng Tropocyclops ®$ biÕt ë ViÖt Nam<br /> 1(4). C«ng thøc gai cøng cña ®èt 3 nh¸nh ngoµi ch©n I-IV lµ 3.4.4.3<br /> 2(3). Ch©n V cã gai cøng phÝa trong dµi h¬n 1/2 t¬ ngoµi..................................Tropocyclops prasinus<br /> 3(2). Ch©n V cã gai cøng phÝa trong ng¾n, chØ b»ng kho¶ng 1/5 t¬ ngoµi ........................ T. candidiusi<br /> 4(1). C«ng thøc gai cøng cña ®èt 3 nh¸nh ngoµi ch©n I-IV lµ 3.4.3.3<br /> 5(6). Ch©n V cã gai cøng phÝa trong dµi h¬n c¸c t¬ ngoµi ....................................................... T. chinei<br /> 6(5). Ch©n V cã gai cøng phÝa trong ng¾n h¬n c¸c t¬ ngoµi ..................................................T. bopingi<br /> <br /> <br /> TµI LIÖU THAM KH¶O 6. Lee J. M., Chang C. Y., 2007: Integrative<br /> Bioscience, 11: 255-263.<br /> 1. Alekseev V., Dumont H. J. et al., 2006:<br /> Zoologica Scripta, 35(2): 123-147. 7. Lim R. P. & C. H. Fernando, 1985:<br /> Hydrobiologia, 128: 71-89.<br /> 2. Dumont H. J., 2006: Ann. Limnol. Int. J.<br /> Lim., 42(4):261-275. 8. Rylov B. M., 1948: Cyclopoida prexnukh<br /> 3. Dumont H. J., Van D. V. I., 1977: vod. Phauna SSSR. Izdatelstv Akedemyi<br /> Hydrobiologia, 53 (I): 55-65. nayk SSSR.<br /> <br /> 4. Dussart B. H., Defaye D., 1995: 9. Shen C. J. et Tai A. Y., 1964: Acta<br /> Copepoda: Introduction to the Copepoda, Zoologia Sinica, 16 (3): 440-464.<br /> The Hague: SPB Acad, Publishing, III (ISSN 10. Shen Chia-Jui et al., 1979: Fauna Sinica-<br /> 0928-2440; 7), Amsterdam, Netherlands.<br /> Crustacea, Freshwater Copepoda. Science<br /> 5. §Æng Ngäc Thanh, Th¸i TrÇn B¸i, Ph¹m Press, Peking, China.<br /> V¨n Miªn, 1980: §Þnh lo¹i ®éng vËt kh«ng<br /> 11. Ueda Hiroshi, Ishida Teruo & Imai Jun-<br /> x−¬ng sèng n−íc ngät b¾c ViÖt Nam. Nxb.<br /> Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi. ichi, 1996: Hydrobiologia, 333 : 45-56.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 20<br />  TO ADD FIVE SPECIES OF CYCLOPIDAE (CYCLOPOIDA- COPEPODA) TO<br /> THE FAUNA OF FRESHWATER ZOOPLANKTON OF VIETNAM<br /> <br /> TRAN DUC LUONG, HO THANH HAI<br /> <br /> <br /> <br /> SUMMARY<br /> <br /> <br /> In Vietnam, according to Dang Ngoc Thanh et al. 1980, Ho Thanh Hai et al. 2007, 11 species belonging<br /> to seven genus Eucyclops, Paracyclops, Ectocyclops, Tropocyclops, Mesocyclops, Thermocyclops,<br /> Microcyclops and Halicyclops are recorded in fresh waters of Vietnam. Based on analysis of many samples<br /> collected from various waters in Vietnam during 2002-2008, five species belonging to Cyclopidae including<br /> Macrocyclops albidus, Paracyclops affinis, Eucyclops euacanthus, Tropocyclops candidiusi, and<br /> Tropocyclops bopingi that are firstly found in Vietnam. All of these species are described in detail in the paper.<br /> Typical characters on taxonomy are used for identification of species such as: structure of antennule, shape of<br /> receptaculum seminis (R.S.), armature of connecting plate, coxopodite and basipodite of P4, the third segment<br /> of endopodite of P4 (Enp3 P4), leg 5, the proportion of the terminal spines of Enp3 P4, the spines formula of<br /> exopodite of P1-P4, and of the caudal ramie, relative length of caudal setae.<br /> Macrocyclops albidus and Paracyclops affinis are cosmopolite species. Eucyclops euacanthus was<br /> recorded in Asean, China and India. The Tropocyclops candidiusi was described first time from Taiwan<br /> (China) by Harada (1931), Tropocyclops bopingi was firstly described from Guangdong (China) by Dumont<br /> (2006), that widely distributed in south China<br /> Up to now, 16 species belonging to 7 genera of Cyclopidae-Cyclopoida are recorded in fresh waters of<br /> Vietnam. The amount of species of Cyclopidae of Vietnam can be surely increased, when genera<br /> Microcyclops, Thermocyclops and Mesocyclops should be revised in species composition.<br /> <br /> <br /> Ngµy nhËn bµi: 5-3-1009<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 21<br />