Bướu trung thất sau: Nghiên cứu loạt ca lâm sàng 56 bệnh nhân tại Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BƯỚU TRUNG THẤT SAU: NGHIÊN CỨU LOẠT CA LÂM SÀNG<br /> 56 BỆNH NHÂN TẠI BỆNH VIỆN PHẠM NGỌC THẠCH<br /> Nguyễn Thị Bích Yến*, Lê Tự Phương Thảo**, Nguyễn Huy Dũng*, Nguyễn Sơn Lam*,<br /> Nguyễn Hữu Lân*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Trung thất sau là khoang ảo nằm dọc 2 bên cột sống và phần gần của các xương sườn liền kề.<br /> Các số liệu về nhân khẩu học, đặc điểm lâm sàng, hình ảnh học X quang, loại mô bệnh học của bệnh nhân bướu<br /> trung thất sau vẫn chưa được mô tả đầy đủ ở Việt Nam.<br /> Mục tiêu: Mục tiêu của nghiên cứu này là mô tả các đặc điểm nhân khẩu học, đặc điểm lâm sàng, hình ảnh<br /> học X quang, loại mô bệnh học của bệnh nhân bướu trung thất sau.<br /> Chất liệu & phương pháp: Từ năm 2005 đến 2014 có 56 bệnh nhân bướu trung thất sau được thu dung<br /> vào nghiên cứu. Chụp cắt lớp điện toán lồng ngực và phẫu thuật trung thất được thực hiện cho tất cả bệnh nhân.<br /> Các số liệu về nhân khẩu học, đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng đã được phân tích.<br /> Kết quả: Có 27 nữ (48,2%) và 29 nam (51,8%), tuổi trung bình là 42 ± 14 tuổi (từ 17 đến 68 tuổi). Bướu<br /> nguồn gốc thần kinh chiếm 82,1%, bướu lành là 82,1%. 92,9% bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng. Đau ngực<br /> (73,2%) và ho (58,9%) là những triệu chứng thường gặp nhất, các triệu chứng khác là sốt (5,4%), khó thở<br /> (3,6%), ho ra máu (3,6%), sụt cân (3,6%) và khàn tiếng (1,8%).<br /> Kết luận: Bướu nguồn gốc thần kinh thường gặp nhất, chiếm 82,1% các trường hợp bướu trung thất sau.<br /> Bướu nguồn gốc lành tính trong 89,1% các trường hợp. Có 17,9% bướu trung thất sau là nhóm không thuần<br /> nhất gồm những bướu hiếm gặp như nang trung thất, ung thư hạch bạch huyết, ung thư biểu mô tuyến ức, nang<br /> tuyến ức, u quái chưa trưởng thành.<br /> Từ khóa: Bướu trung thất sau, bướu trung thất, bướu thần kinh.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> POSTERIOR MEDIASTINAL TUMORS: A CASE SERIES OF 56 PATIENTS<br /> AT PHAM NGOC THACH HOSPITAL.<br /> Nguyen Thi Bich Yen, Le Tu Phuong Thao, Nguyen Huy Dung, Nguyen Son Lam, Nguyen Huu Lan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 19 - Supplement of No 1 - 2015: 319 - 324<br /> Background: The posterior mediastinum is the potential space along each side of the vertebral column and<br /> adjacent proximal portion of the ribs. The demographic data, clinical characteristics, radiological findings,<br /> histopathologic types of posterior mediastinal tumors patients has not been well described in Vietnam.<br /> Objective: The aim of this study was to describe the demographic data of the patients, clinical characteristics,<br /> radiological findings, histopathologic types of posterior mediastinum patients.<br /> Materials and Methods: Between 2005 and 2014, 56 pateints with posterior mediastinal tumors were<br /> included. CT scan of the chest and mediastinal surgery were done for all patients. Demographic data, clinical<br /> and laboratory characteristics were analyzed.<br /> Results: There were 27 females (48.2%) and 29 males (51.8%), with a mean age ± standard deviation of 42 ±<br /> 14 years (range: 17 - 68). Neurogenic tumors constituted 82.1% of cases, being benign tumor in 82.1%. Patients<br /> * Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: Ts. Bs. Nguyễn Hữu Lân<br /> ĐT: 0913185885<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> ** Bệnh viện Quận 6, TP. Hồ Chí Minh<br /> Email: nguyenhuulan1965@gmail.com<br /> <br /> 319<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> usually were symptomatic (92.9%). Chest pain and cough was most common symptom (73.2% and 58.9%,<br /> respectively), others were fever (5.4%), dyspnea (3.6%), hemoptysis (3.6%), lose weight (3.6%) and hoarseness<br /> (1.8%).<br /> Conclusions: Neurogenic tumors are the commonest posterior mediastinal tumors accounting for 82.1% of<br /> posterior mediastinal tumors. Neurogenic tumors are benign in 89.1% of patients. The remaining 17.9% of<br /> posterior mediastinal tumors are a heterogenous group of rare tumors including mediastinal cysts, lymphoma,<br /> thymic carcinoma, thymic cyst, immature teratoma.<br /> Key words: mediastinal lesions, posterior mediastinal lesions, neurogenic tumors.<br /> Tất cả bệnh nhân đều được ghi nhận đặc điểm<br /> ĐẶT VẤN DỀ<br /> nhân khẩu học, triệu chứng lâm sàng, hình ảnh<br /> Trung thất là một khu vực giải phẫu nằm ở<br /> học chụp cắt lớp điện toán trước phẫu thuật<br /> trung tâm của lồng ngực, được chia thành trung<br /> trung thất, mô bệnh học bướu trung thất sau.<br /> thất trước, trung thất giữa, trung thất sau. Trung<br /> Các số liệu sau khi thu thập sẽ được mã hóa và<br /> thất sau nằm sau tim và màng ngoài tim, là một<br /> nhập vào máy vi tính, sử dụng phần mềm Stata<br /> ống dài và hẹp, nằm dọc theo mỗi bên của cột<br /> 10 để xử lý. Chúng tôi sử dụng phép kiểm<br /> sống và phần gần kề của các xương sườn, chứa<br /> Mann-Whitney để so sánh sự khác biệt giữa hai<br /> nhiều thành phần quan trọng nối liền 3 phần cổ,<br /> nhóm bệnh nhân cho các biến định lượng và<br /> ngực và bụng như thực quản, động mạch chủ<br /> phép kiểm 2 để so sánh sự khác biệt về tỷ lệ<br /> ngực, hệ thống tĩnh mạch đơn (tĩnh mạch đơn,<br /> giữa hai nhóm bệnh nhân cho các biến định tính.<br /> tĩnh mạch bán đơn, tĩnh mạch bán đơn phụ, thân<br /> Thực hiện phép kiểm chính xác của Fisher<br /> tĩnh mạch gian sườn phải trên), ống ngực, các<br /> (Fisher’s Exact Test) nếu có trên 20% số ô trong<br /> dây thần kinh lang thang, các thân giao cảm<br /> bảng chéo có tần số mong đợi nhỏ hơn 5. Tất cả<br /> ngực, hệ thống bạch huyết gồm cách hạch trung<br /> các phương pháp kiểm định giả thuyết được<br /> thất sau. Theo quy ước, không gian cạnh cột<br /> thực hiện bằng cách sử dụng kiểm định 2 bên<br /> sống bao gồm trong trung thất sau. Bướu trung<br /> (two-sided alternatives). Ngưỡng ý nghĩa là 0,05<br /> thất sau có thể phát sinh từ các bệnh lý của<br /> (p < 0,05) để chấp nhận hay bác bỏ giả thuyết<br /> những cấu trúc này(5,2). Các nghiên cứu hiện nay<br /> thống kê.<br /> trên thế giới báo cáo tỷ lệ mắc bướu trung thất<br /> KẾT QUẢ<br /> sau so với tất cả các bướu trung thất thay đổi từ<br /> 23% đến 30%, tỷ lệ bướu nguồn gốc thần kinh<br /> Trong khoảng 10 năm từ 2005 đến 2014,<br /> của trung thất sau thay đổi từ 19% đến 39% của<br /> chúng tôi thu dung được 56 trường hợp bệnh<br /> tất cả bướu trung thất. Bướu trung thất sau lành<br /> nhân phẫu thuật bướu trung thất sau tại bệnh<br /> tính thay đổi từ 70% đến 80% bệnh nhân(5). Hiện<br /> viện Phạm Ngọc Thạch. Tuổi trung bình của 56<br /> có ít nghiên cứu về tỷ lệ mô bệnh học, nhân khẩu<br /> bệnh nhân là 42 ± 14 tuổi (từ 17 tuổi đến 68 tuổi),<br /> học, đặc điểm lâm sàng, hình ảnh học các bướu<br /> bao gồm 48,2% (27/56 bệnh nhân) nữ và 51,8%<br /> trung thất sau ở người Việt Nam.<br /> (29/56 bệnh nhân) nam. Tuổi trung bình bệnh<br /> nhân nữ là 42 ± 15 tuổi, nam là 41 ± 13 tuổi.<br /> BỆNH NHÂN - PHƯƠNG PHÁP:<br /> Không có khác biệt có ý nghĩa thống kê về tuổi<br /> Chúng tôi thực hiện nghiên cứu mô tả loạt<br /> theo giới của bệnh nhân tham gia nghiên cứu (p<br /> lâm sàng các trường hợp bệnh nhân nhập viện<br /> > 0,7). Tần suất các loại u trung thất sau được mô<br /> tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch từ 2005 đến<br /> tả trong bảng 1. Có 42,9% (24/56 bệnh nhân) u<br /> 2014, có chẩn đoán xác định mô học bướu trung<br /> trung thất sau lành tính là nữ giới, 39,3% (22/56<br /> thất sau dựa vào kết quả giải phẫu bệnh mô tổn<br /> bệnh nhân) u trung thất sau lành tính là nam<br /> thương sinh thiết qua phẫu thuật trung thất sau.<br /> giới. 5,4% (3/56 bệnh nhân) u trung thất sau ác<br /> <br /> 320<br /> <br /> Phẫu Thuật Lồng Ngực<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> tính là nữ giới, 12,5% (7/56 bệnh nhân) u trung<br /> thất sau ác tính là nam giới. Không có khác biệt<br /> có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ bướu lành tính-ác<br /> tính theo giới tính của bệnh nhân nghiên cứu (p<br /> > 0,2). Tuổi trung bình của bệnh nhân bướu<br /> trung thất lành tính là 41 ± 14 tuổi, ác tính là 44 ±<br /> 14 tuổi. Không có khác biệt có ý nghĩa thống kê<br /> về tuổi trung bình theo bản chất mô học lành<br /> tính-ác tính của bệnh nhân bướu trung thất sau<br /> (p > 0,5). Đặc điểm nhân khẩu học, triệu chứng<br /> lâm sàng của bệnh nhân u trung thất sau được<br /> thu dung vào nghiên cứu được trình bày trong<br /> bảng 2. Bảng 3 mô tả đặc điểm hình ảnh học<br /> bướu trung thất giữa. Trung vị đường kính lớn<br /> nhất của bướu trung thất sau lành tính là 6,5<br /> <br /> cm (từ 2,5 cm đến 20 cm), ác tính là 6 cm (từ<br /> 4 cm đến 15 cm), (p > 0,5). Không có khác<br /> biệt có ý nghĩa thống kê về đặc điểm bờ<br /> ngoài bướu trung thất theo bản chất mô học<br /> lành tính-ác tính của bệnh nhân bướu trung thất<br /> sau (p > 0,5).<br /> Bảng 1: Tần suất các loại u trung thất sau<br /> Nữ<br /> n (%)<br /> Bướu sợi thần kinh lành tính<br /> 17<br /> Bướu bao sợi thần kinh lành tính<br /> 5<br /> Ung thư hạch bạch huyết<br /> 0<br /> Bướu bao sợi thần kinh ác tính<br /> 3<br /> Bướu sợi thần kinh ác tính<br /> 0<br /> Ung thư biểu mô tuyến ức<br /> 0<br /> Bướu quái chưa trưởng thành<br /> 1<br /> Nang tuyến ức<br /> 0<br /> Nang phế quản<br /> 1<br /> Nang dạng ruột<br /> 0<br /> Tổng<br /> 27<br /> Các loại bướu trung thất sau<br /> <br /> Nam<br /> n (%)<br /> 15<br /> 4<br /> 3<br /> 0<br /> 2<br /> 2<br /> 0<br /> 1<br /> 0<br /> 2<br /> 29<br /> <br /> Tổng<br /> n (%)<br /> 32<br /> 9<br /> 3<br /> 3<br /> 2<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 2<br /> 56<br /> <br /> Bảng 2: Đặc điểm nhân khẩu học, triệu chứng lâm<br /> sàng u trung thất sau<br /> Đặc điểm nhân khẩu học. Lành tính Ác tính Tổng<br /> Triệu chứng lâm sàng<br /> (n =46) (n =10) (n =56)<br /> Nữ giới n (%)<br /> 24<br /> 3<br /> 27<br /> Nam giới n (%)<br /> 22<br /> 7<br /> 29<br /> Tuổi trung bình (năm)<br /> 41 ± 14 44 ± 14<br /> Đau ngực n (%)<br /> 33<br /> 8<br /> 41<br /> Ho n (%)<br /> 29<br /> 4<br /> 33<br /> Ho ra máu n (%)<br /> 0<br /> 2<br /> 2<br /> Khó thở n (%)<br /> 2<br /> 0<br /> 2<br /> Không triệu chứng n (%)<br /> 6<br /> 0<br /> 6<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Đặc điểm nhân khẩu học. Lành tính Ác tính Tổng<br /> Triệu chứng lâm sàng<br /> (n =46) (n =10) (n =56)<br /> Sốt n (%)<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> Sụt cân n (%)<br /> 2<br /> 0<br /> 2<br /> Khàn tiếng n (%)<br /> 1<br /> 0<br /> 1<br /> <br /> Bảng 3: Đặc điểm hình ảnh học bướu trung thất<br /> giữa.<br /> Đặc điểm hình ảnh học<br /> Đường kính lớn nhất của bướu<br /> Mật độ đồng nhất<br /> Vôi hóa<br /> Đặc tính bờ trung thất:<br /> + Tròn đều<br /> + Đa cung<br /> + Không đều, lởm chởm hình tia<br /> <br /> Lành tính<br /> (n = 46)<br /> 6,5 cm<br /> 37<br /> 9<br /> <br /> Ác tính<br /> (n = 10)<br /> 6 cm<br /> 8<br /> 2<br /> <br /> 12<br /> 32<br /> 2<br /> <br /> 2<br /> 7<br /> 1<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Trung thất là một vị trí giải phẫu nằm ở<br /> trung tâm lồng ngực, được chia thành ba vùng<br /> gồm trung thất trước, trung thất giữa, trung thất<br /> sau. Trung thất sau nằm sau tim và màng ngoài<br /> tim, là khoang được giới hạn dọc mỗi bên của cột<br /> sống và xương sườn liền kề. Tần suất mắc mới<br /> của bướu trung thất sau so với các thể bướu<br /> trung thất là 23% - 30%. Bướu thần kinh là dạng<br /> bướu trung thất sau thường gặp nhất, chiếm<br /> khoảng 19% - 39% tất cả các loại bướu trung thất<br /> và chiếm 75% các bướu trung thất sau. 70% 80% bướu thần kinh trung thất là tổn thương<br /> lành tính, có nguồn gốc từ rễ nơ-ron thần kinh,<br /> phát triển tới dây thần kinh ngoại biên, bao gồm<br /> các tế bào hạch giao cảm, hạch phó giao cảm, bao<br /> thần kinh. 25% bướu còn lại của trung thất sau là<br /> nhóm không thuần nhất của các bướu hiếm gặp<br /> bao gồm ung thư hạch bạch huyết, bướu quái,<br /> sarcoma v.v...(5). Trong nghiên cứu của chúng tôi,<br /> bướu thần kinh là loại bướu thường gặp nhất ở<br /> trung thất sau, chiếm tỷ lệ 82,1% (46/56 bệnh<br /> nhân), 89,1% (41/46 bệnh nhân) là bướu lành<br /> tính, gồm bướu sợi thần kinh lành tính (69,6%,<br /> 32/46 bệnh nhân), bướu bao sợi thần kinh lành<br /> tính (19,6%, 9/46 bệnh nhân); 10,9% (5/46 bệnh<br /> nhân) là bướu ác tính, gồm bướu bao sợi thần<br /> kinh ác tính (6,5%, 3/46 bệnh nhân), bướu sợi<br /> thần kinh ác tính (4,3%, 2/46 bệnh nhân). Các loại<br /> <br /> 321<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> bướu khác gặp ở trung thất sau theo tỷ lệ giảm<br /> dần là nang trung thất (7,1%, 4/56 bệnh nhân),<br /> ung thư hạch bạch huyết (5,4%, 3/56 bệnh nhân),<br /> ung thư biểu mô tuyến ức (3,6%, 2/56 bệnh<br /> nhân), bướu quái chưa trưởng thành (1,8%, 1/56<br /> bệnh nhân). Khoảng 40% bướu trung thất sau<br /> không có triệu chứng lâm sàng, và được phát<br /> hiện tình cờ qua chụp thường quy X quang lồng<br /> ngực. Các triệu chứng xuất hiện thường do chèn<br /> ép hoặc xâm nhập trực tiếp xung quanh các cấu<br /> trúc của trung thất hoặc do hội chứng cận ung<br /> thư. Các triệu chứng có thể bao gồm đau ngực,<br /> ho, khó thở hoặc bất thường về mặt thần kinh<br /> học. Các bệnh nhân không có triệu chứng<br /> thường có tổn thương lành tính; trong khi bệnh<br /> nhân có triệu chứng thường có tổn thương ác<br /> tính(5). Trong nghiên cứu của chúng tôi, chỉ có<br /> 10,7% (6/56 bệnh nhân) không có triệu chứng<br /> lâm sàng khi phát hiện bướu trung thất, tất cả<br /> các bệnh nhân này đều là bướu trung thất lành<br /> tính. Triệu chứng thường gặp nhất là đau ngực<br /> (73,2%, 41/56 bệnh nhân), ho (58,9%, 33/56 bệnh<br /> nhân), sau đó là sốt (5,4%, 3/56 bệnh nhân), ho ra<br /> máu (3,6%, 2/56 bệnh nhân), khó thở (3,6%, 2/56<br /> bệnh nhân), sụt cân (3,6%, 2/56 bệnh nhân), khàn<br /> tiếng (1,8%, 1/56 bệnh nhân). Chụp cắt lớp điện<br /> toán lồng ngực là lựa chọn đầu tiên để chẩn<br /> đoán bướu trung thất sau(5). Trong nghiên cứu<br /> của chúng tôi, tất cả các bệnh nhân đều được<br /> chụp cắt lớp điện toán lồng ngực. Hình ảnh chụp<br /> cắt lớp điện toán lồng ngực giúp xác định rõ các<br /> đặc tính của bướu trung thất sau như vị trí, kích<br /> thước, bờ ngoài, mật độ, vôi hóa. Chúng tôi ghi<br /> nhận không có sự khác biệt giữa bướu trung<br /> <br /> thất sau lành tính và ác tính về trung vị<br /> đường kính lớn nhất của bướu (6,5 cm so với 6<br /> cm, p > 0,5), về đặc điểm bờ ngoài, mật độ, vôi<br /> hóa (p > 0,5).<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, 46 bệnh<br /> nhân bướu nguồn gốc thần kinh ở trung thất<br /> sau có tuổi trung vị là 43 tuổi (từ 17 tuổi đến<br /> 68 tuổi), tỷ lệ nam/nữ là 21/25, triệu chứng lâm<br /> sàng thường gặp nhất là đau ngực (76,1%,<br /> 35/46 bệnh nhân), ho (63%, 29/46 bệnh nhân),<br /> <br /> 322<br /> <br /> khó thở (4,3%, 2/46 bệnh nhân), sụt cân (4,3%,<br /> 2/46 bệnh nhân), sốt (4,3%, 2/46 bệnh nhân),<br /> khàn tiếng (2,2%, 1/46 bệnh nhân), (13%, 6/46<br /> bệnh nhân) không có triệu chứng lâm sàng.<br /> Trung vị đường kính lớn nhất của bướu trên<br /> phim chụp cắt lớp điện toán lồng ngực là 6 cm<br /> (từ 2,5 cm đến 20 cm). 67,4% (31/46 bệnh nhân)<br /> có bờ ngoài bướu đa cung, 30,4% (14/46 bệnh<br /> nhân) có bờ ngoài bướu tròn đều, 2,2% (1/46<br /> bệnh nhân) có bờ ngoài bướu không đều lởm<br /> chởm hình tia. 82,6% (38/46 bệnh nhân) có mật<br /> độ bướu đồng nhất, 17,4% (8/46 bệnh nhân) có<br /> hình ảnh vôi hóa trong bướu. Tất cả các bệnh<br /> nhân đều phải thực hiện phẫu thuật mới có<br /> được chẩn đoán xác định. Theo Rahman<br /> A.R.M.A. và cộng sự, triệu chứng thường gặp<br /> nhất của bướu nguồn gốc thần kinh trung thất<br /> sau là các triệu chứng về hô hấp (45% - 50%),<br /> thần kinh (6,6% - 13%) và bướu có thể sờ được<br /> (3,3% - 5%). Độ nhạy của chụp cắt lớp điện<br /> toán trong phát hiện di căn thành ngực là 60%<br /> - 79% và trong phát hiện di căn phổi là 70% 80%. Sinh thiết bướu qua da giúp chẩn đoán<br /> xác định bản chất mô học của bướu trong 72%<br /> - 100% trường hợp(5).<br /> Bướu quái trung thất chiếm 4% - 10% bướu<br /> trung thất sau. Trong đó 60% là bướu trung thất<br /> nguồn gốc phôi bào và bướu trưởng thành gặp<br /> trong 80% - 88% các trường hợp. Chỉ 3% - 8%<br /> Bướu quái trung thất là ở trung thất sau(4).<br /> Không có sự khác biệt về giới tính của bướu<br /> quái trung thất, ngoại trừ nang thần kinh-ruột,<br /> thường gặp hơn ở nữ giới. Bướu quái trung<br /> thất có thể gặp tại mọi vị trí của trung thất,<br /> mặc dù nang phế quản thường gặp ở trung<br /> <br /> thất giữa và trung thất trên, nang màng<br /> phổi-màng tim thường gặp ở phía trước bên<br /> phải của góc tâm hoành, nang dạng ruột<br /> thường gặp ở trung thất sau(8). Ở người lớn,<br /> phát hiện bướu trung thất thường là tình cờ, khi<br /> chụp Xquang ngực thường quy. Đó là bướu lớn,<br /> chia thùy, ranh giới rõ, vôi hóa gặp trong 20%<br /> các trường hợp. Chụp cắt lớp điện toán thường<br /> <br /> Phẫu Thuật Lồng Ngực<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> là kỹ thuật được lựa chọn, rất đặc hiệu để xác<br /> định vị trí bướu. 40% các trường hợp bướu quái<br /> trung thất tăng đậm độ, có kết hợp dịch, mỡ và<br /> vôi hóa bên trong bướu. Nó cũng kiểm tra được<br /> sự liên quan của bướu với ác cơ quan lân cận,<br /> xem xét bờ bướu, có hay không có và sự xâm<br /> nhập của bướu đến phổi và các cấu trúc trung<br /> thất gần đó, cũng như khả năng phẫu thuật.<br /> Phẫu thuật lồng ngực có trợ giúp video thường<br /> bị hạn chế khi bướu quái có kích thước lớn, có<br /> liên quan mật thiết với các cấu trúc trung thất.<br /> Bướu quái trưởng thành lành tính ở trung thất là<br /> các bướu nang kết hợp với một số tổ chức khác<br /> có mức độ biệt hóa cao. Chúng có thể có da, sụn,<br /> vôi, cơ trơn, biểu mô phế quản, hoăc hiếm hơn<br /> nữa là mô tuyến ức, tụy hoặc mô tuyến giáp(4).<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, bướu quái<br /> trung thất chiếm 8,9% (5/56 bệnh nhân) bướu<br /> trung thất sau, bao gồm nang dạng ruột (3,6%,<br /> 2/56 bệnh nhân), bướu quái chưa trưởng thành<br /> (1,9%, 1/56 bệnh nhân), nang tuyến ức (1,9%,<br /> 1/56 bệnh nhân), nang phế quản (1,9%, 1/56 bệnh<br /> nhân). Bệnh nhân bướu quái trung thất sau có<br /> tuổi trung vị là 27 tuổi (từ 22 tuổi đến 43 tuổi), tỷ<br /> lệ nam/nữ là 3/2, triệu chứng lâm sàng thường<br /> gặp nhất là đau ngực (4%, 2/5 bệnh nhân), ho<br /> (4%, 2/5 bệnh nhân), ho ra máu (20%, 1/5 bệnh<br /> nhân), (20%, 1/5 bệnh nhân) không có triệu<br /> chứng lâm sàng. Trung vị đường kính lớn nhất<br /> của bướu trên phim chụp cắt lớp điện toán lồng<br /> ngực là 7 cm (từ 3 cm đến 18 cm). 80% (4/5 bệnh<br /> nhân) có bờ ngoài bướu đa cung, 20% (1/5 bệnh<br /> nhân) có bờ ngoài bướu không đều lởm chởm<br /> hình tia. 60% (3/5 bệnh nhân) có mật độ bướu<br /> đồng nhất, 40% (2/5 bệnh nhân) có hình ảnh vôi<br /> hóa trong bướu. Tất cả các bệnh nhân đều phải<br /> thực hiện phẫu thuật mới có được chẩn đoán xác<br /> định.<br /> Ung thư hạch bạch huyết là một trong<br /> những bướu trung thất phổ biến nhất,<br /> thường gặp ở trung thất giữa và/hoặc trung<br /> thất trước. Trong trung thất sau, bướu nguồn<br /> gốc thần kinh và bướu quái trung thất chiếm tỷ<br /> lệ lớn nhất. Ung thư hạch bạch huyết nguyên<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> phát ở trung thất sau cực kỳ hiếm gặp(6). Trong<br /> nghiên cứu của chúng tôi, có 3 trường hợp ung<br /> thư hạch bạch huyết nguyên phát ở trung thất<br /> sau. Tất cả đều là bệnh nhân nam. Một bệnh<br /> nhân bị ung thư hạch bạch huyết nguyên phát<br /> loại tế bào T lớn, 27 tuổi, nhập viện vì triệu<br /> chứng sốt và đau ngực, đường kính bướu 7 cm,<br /> bờ ngoài bướu không đều lởm chởm hình tia,<br /> mật độ bướu đồng nhất, không có vôi hóa, mẫu<br /> mô sinh thiết qua soi phế quản nghi ung thư<br /> hạch bạch huyết. Một bệnh nhân bị ung thư<br /> hạch bạch huyết nguyên phát loại tế bào T ngoại<br /> biên, 67 tuổi, nhập viện vì triệu chứng ho và đau<br /> ngực, đường kính bướu 6 cm, bờ ngoài bướu<br /> không đều lởm chởm hình tia, mật độ bướu<br /> đồng nhất, không có vôi hóa, hình ảnh soi phế<br /> quản bình thường. Một bệnh nhân bị ung thư<br /> hạch bạch huyết nguyên phát loại tế bào B, 50<br /> tuổi, nhập viện vì triệu chứng ho ra máu, đường<br /> kính bướu 4 cm, bờ ngoài bướu đa cung, mật độ<br /> bướu đồng nhất, không có vôi hóa, hình ảnh soi<br /> phế quản bình thường.<br /> Bướu biểu mô tuyến ức là một nhóm bệnh<br /> hiếm gặp bao gồm bướu tuyến ức và ung thư<br /> biểu mô tuyến ức(7). Phần lớn bướu tuyến ức<br /> được tìm thấy trong trung thất trước. Chỉ có vài<br /> bướu tuyến ức phát sinh từ ngoài trung thất trước<br /> được mô tả trong y văn thế giới. Người ta đã mô<br /> tả một vài trường hợp bướu tuyến ức có vị trí<br /> nguyên phát ở vùng cổ, rốn phổi, trung thất sau,<br /> trung thất giữa. Bướu tuyến ức dường như có<br /> tiềm năng ác tính, và tổng tỷ lệ tổng thể của<br /> bướu tuyến ức tái phát khoảng 20% (1). Ung thư<br /> biểu mô tuyến ức cực kỳ hiếm gặp, chỉ chiếm<br /> khoảng 15% - 20% bướu biểu mô tuyến ức (7). Ung<br /> thư biểu mô tuyến ức cực kỳ hiếm gặp ở trung<br /> thất sau (3). Trong nghiên cứu của chúng tôi có<br /> hai bệnh nhân ung thư biểu mô tuyến ức nguyên<br /> phát ở trung thất sau. Tất cả đều là bệnh nhân<br /> nam. Một bệnh nhân 54 tuổi, nhập viện vì triệu<br /> chứng ho và đau ngực, đường kính bướu 10 cm,<br /> bờ ngoài bướu đa cung, bướu có vôi hóa, hình<br /> ảnh soi phế quản bình thường. Một bệnh nhân<br /> 50 tuổi, nhập viện vì đau ngực, đường kính<br /> <br /> 323<br /> <br />