Các chất đồng vận Dopaivin trong dự phòng hội chứng quá kích buồng trứng

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

88
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'các chất đồng vận dopaivin trong dự phòng hội chứng quá kích buồng trứng', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các chất đồng vận Dopaivin trong dự phòng hội chứng quá kích buồng trứng

CAÙC CHAÁT ÑOÀNG VAÄN DOPAMIN TRONG DÖÏ PHOØNG HOÄI CHÖÙNG QUAÙ KÍCH BUOÀNG TRÖÙNG ThS. BS. Giang Huyønh Nhö IVFAS töôùi ñeán caùc cô quan gaây ra thieåu nieäu, aûnh höôûng leân Hoäi chöùng quaù kích buoàng tröùng chöùc naêng thaän, chöùc naêng gan vaø coù nguy cô thuyeân taéc maïch. HCQKBT naëng coù bieåu hieän raát raàm roä: buoàng tröùng to, baùng buïng, traøn dòch maøng phoåi, roái loaïn ñieän H oäi chöùng quaù kích buoàng tröùng (HCQKBT) giaûi, giaûm theå tích tuaàn hoaøn, thieåu nieäu; traàm troïng hôn ñöôïc ñònh nghóa laø söï dòch chuyeån cuûa huyeát seõ laø huyeát khoái, suy gan, suy thaän, hoäi chöùng nguy kòch thanh töø loøng maïch vaøo khoang thöù ba trong hoâ haáp caáp ôû ngöôøi lôùn (ARDS), coù theå daãn ñeán töû vong. cô theå, thöôøng gaëp nhaát laø vaøo oå buïng nhöng cuõng Vai troø cuûa VEGF (vascular endothelial growth coù theå laø khoang maøng phoåi, hieám gaëp hôn laø khoang factor) trong HCQKBT maøng tim. HCQKBT laø bieán chöùng thöôøng gaëp cuûa kích thích buoàng tröùng (KTBT). HCQKBT naëng xaûy ra ôû Caùc trieäu chöùng cuûa HCQKBT laø haäu quaû cuûa taêng tính 0,5-5% caùc chu kyø thuï tinh trong oáng nghieäm (TTTON). thaám thaønh maïch, laøm coâ ñaëc maùu, giaûm töôùi maùu cô HCQKBT cuõng coù theå xaûy ra khi cô theå coù noàng ñoä quan, thuyeân taéc maïch, ræ dòch ra khoang phuùc maïc gonadotropin noäi sinh cao nhö trong thai kyø töï nhieân, vaø khoang maøng phoåi. Ñeå döï phoøng HCQKBT, ñaõ coù thai tröùng,... Trong nhöõng tröôøng hôïp naøy, beänh nhaân nhieàu phöông phaùp ñöôïc aùp duïng nhö giaûm lieàu ñaàu coù noàng ñoä hCG (human chorionic gonadotropin) cao. FSH ôû nhöõng beänh nhaân thuoäc nhoùm nguy cô cao coù HCQKBT, ngöng FSH ñeå laøm thoaùi hoùa nang noaõn Bieåu hieän laâm saøng cuûa HCQKBT coù theå thay ñoåi töø (coasting), truyeàn albumin, khoâng chuyeån phoâi,... Maëc nheï ñeán naëng. Buoàng tröùng to vaø dòch trong oå buïng duø ñaây laø moät bieán chöùng coù theå laøm nguy hieåm ñeán laøm caêng chöôùng, ñau buïng. Trong moät soá tröôøng hôïp tính maïng beänh nhaân, cho ñeán hieän nay, vieäc döï phoøng beänh nhaân coù khoù thôû do dòch oå buïng quaù nhieàu laøm vaø ñieàu trò HCQKBT vaãn ñôn giaûn laø mang tính kinh haïn cheá hoaït ñoäng cuûa cô hoaønh hay do traøn dòch maøng nghieäm vaø ñieàu trò trieäu chöùng. phoåi. Thaát thoaùt dòch vaøo khoang thöù ba trong cô theå daãn ñeán hieän töôïng coâ ñaëc maùu vaø giaûm löôïng maùu 29
Phaân loaïi ñoä naëng cuûa HCQKBT (Navot et al, 1992) Ñoä naëng Laâm saøng Caän laâm saøng Nheï Caêng buïng Khoâng coù thay ñoåi ñaùng keå Buoàn noân/ noân Tieâu chaûy Buoàng tröùng to Trung bình Bieåu hieän laâm saøng cuûa HCQKBT nheï + coù Hematocrit (Hct) >41% ascite treân sieâu aâm Baïch caàu >15000 Giaûm albumin maùu Naëng Bieåu hieän laâm saøng cuûa HCQKBT nheï vaø trung Hct >55% bình + BC >25000 Ascite caêng Creatinine > 1,6 Na+ 5 mEq/L Khoù thôû Thieåu nieäu/voâ nieäu Taêng men gan Noân oùi nhieàu Huyeát aùp thaáp/aùp löïc tónh maïch trung taâm thaáp Taêng caân nhanh (>1kg/24 giôø) Ñau buïng nhieàu Ngaát Huyeát khoái tónh maïch Ñe doïa tính maïng Voâ nieäu/ suy thaän caáp Bieåu hieän naëng hôn HCQKBT naëng Huyeát khoái ñoäng maïch Roái loaïn nhòp nhanh Traøn dòch maøng tim Traøn dòch maøng phoåi löôïng nhieàu Hoäi chöùng nguy kòch hoâ haáp caáp ôû ngöôøi lôùn (ARDS) Trong cô cheá beänh sinh cuûa HCQKBT, söï hieän dieän moâ maïch maùu taêng leân, ñaëc bieät laø ôû nhöõng beänh nhaân cuûa buoàng tröùng vaø hCG laø 2 yeáu toá baét buoäc vì seõ coù nguy cô cao quaù kích buoàng tröùng. Noàng ñoä VEGF khoâng coù HCQKBT khi caét boû 2 buoàng tröùng hay khi coù lieân quan ñeán nguy cô phaùt trieån HCQKBT vaø beänh khoâng tieâm hCG. VEGF laø chaát trung gian taïo maïch caûnh laâm saøng cuûa hoäi chöùng naøy. raát maïnh ôû buoàng tröùng phuï thuoäc hCG. VEGF khoâng nhöõng kích thích söï phaùt trieån cuûa maïch maùu môùi maø Ñaõ coù nhöõng nghieân cöùu veà caùc döôïc phaåm coù ñaëc coøn laø yeáu toá quyeát ñònh trong taêng tính thaám thaønh tính ñoái laäp vôùi VEGF trong döï phoøng vaø ñieàu trò HC- maïch khi töông taùc vôùi VEGF receptor 2 [1]. Trong thôøi gian gaàn ñaây, ñaõ coù nhöõng baèng chöùng cho thaáy söï lieân QKBT. Ngöôøi ta nhaän thaáy dopamine coù khaû naêng quan cuûa VEGF trong cô cheá beänh sinh cuûa HCQKBT. öùc cheá choïn loïc leân taùc duïng taêng sinh maïch maùu vaø Ngöôøi ta nhaän thaáy sau khi tieâm hCG, noàng ñoä VEGF taêng tính thaám thaønh maïch cuûa VEGF [1]. Carbegoline coù nguoàn goác töø teá baøo haït cuõng nhö ôû caùc teá baøo noäi vaø bromocriptine laø hai chaát ñoàng vaän cuûa dopamine 30
nam coù nguy cô cao HCQKBT (coù soá tröùng choïc huùt ñöôïc >20 tröùng) ñeå döï phoøng HCQKBT. Trong nhoùm beänh nhaân coù chuyeån phoâi vaø söû duïng bromocriptine, tæ leä HCQKBT laø 3,37% [5]. Veà tính an toaøn cuûa caùc chaát ñoàng vaän dopamin, chöa coù taùc duïng phuï ñaùng keå naøo cuûa thuoác naøy ñöôïc ghi nhaän khi söû duïng cho caùc beänh nhaân coù nguy cô cao HCQKBT [1, 5] maëc duø coù moät soá yù kieán cho raèng caùc chaát ñoàng vaän dopamin coù theå aûnh höôûng ñeán quaù trình laøm toå cuûa phoâi. Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, tæ leä thai laâm saøng laø 41,6% - keát quaû naøy töông ñöông vôùi ñöôïc quan taâm nghieân cöùu nhieàu nhaát do hai chaát naøy nhoùm beänh nhaân TTTON khoâng söû duïng chaát ñoàng vaän cuøng taùc ñoäng thoâng qua Dopamine/dopamine receptor dopamin. Theâm vaøo ñoù, ñaõ coù caùc tröôøng hôïp sinh soáng 2, töø ñoù coù taùc duïng leân VEGF/VEGFR-2 [2]. khi söû duïng bromocriptine trong suoát thai kyø vì u tuyeán yeân microadenoma [4]. Ngöôøi ta tieán haønh nhieàu nghieân cöùu veà hieäu quaû cuûa caùc chaát ñoàng vaän dopamin trong döï phoøng HCQKBT Keát luaän (Baûng 1). Trong nghieân cöùu cuûa Alvarez (2007), carbego- line ñöôïc söû duïng cho nhöõng beänh nhaân cho tröùng coù Cho ñeán thôøi ñieåm hieän nay, söû duïng caùc chaát ñoàng nguy cô HCQKBT cao (coù soá tröùng choïc huùt ñöôïc >20 vaän dopamin trong döï phoøng HCQKBT laø moät phöông tröùng). Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy >75% phuï nöõ trong phaùp khaù hieäu quaû vaø an toaøn. Tuy nhieân, vaãn caàn nhieàu nhoùm ñieàu trò khoâng coù trieäu chöùng cuûa HCQKBT, so vôùi nghieân cöùu thöïc nghieäm laâm saøng nhaèm khaúng ñònh 15% trong nhoùm giaû döôïc [1]. Moät nghieân cöùu khaùc ñöôïc tính hieäu quaû, cuõng nhö ñöa ra phaùc ñoà chung trong tieán haønh vaøo naêm 2008 cuõng treân nhöõng beänh nhaân coù döï phoøng vaø ñieàu trò HCQKBT baèng caùc chaát ñoàng vaän nguy cô cao HCQKBT (E2>4000pg/mL) vôùi tæ leä HCQKBT dopamin. trong nhoùm ñieàu trò laø 10,8% [3]. Naêm 2009, taïi hoäi thaûo IVF Expert Meeting, moät nghieân cöùu cuõng ñaõ ñöôïc baùo caùo veà söû duïng bromocriptine cho nhöõng beänh nhaân Vieät Baûng 1. Caùc nghieân cöùu veà söû duïng caùc chaát ñoàng vaän dopamin trong döï phoøng HCQKBT Taùc giaû Ñoái töôïng Thuoác söû duïng Tæ leä HCQKBT Alvarez, 2007 Ngöôøi cho tröùng choïc huùt Carbegoline 0,5mg/ngaøy 20% ñöôïc > 20 tröùng Carriza, 2008 Beänh nhaân TTTON coù Carbegoline 0,5mg/ngaøy 10,8% noàng ñoä estradiol ngaøy tieâm hCG >4.000pg/mL Giang Huyønh Nhö, 2009 Beänh nhaân TTTON choïc Bromocriptine 3,37% huùt ñöôïc >20 tröùng 2,5mg/ngaøy 31
Taøi lieäu tham khaûo 1. Alvarez C, Bonmati LM, Maestre EN, Sanz R, Gomez R, Sanchez Chuû bieân: MF, Simon C, Pellicer A. Dopamine agonist Carbegoline reduces GS. BS. Nguyeãn Thò Ngoïc Phöôïng hemoconcentration and ascites in hyperstimulated women undergo- ing assisted reproduction. The journal of Clinical Endocrinology and Me- - Chuû tòch HOSREM tabolism. 2007; 92 (8): 2931 – 2937. 2. Gomez R, Izquierdo MG, Zimmermann RC, Maestre EN, Muriel IA, Ban Thö kyù: Criado JS, Remohi J, Simon C, Pellicer A. Low-dose Dopamine agonist ThS. BS. Hoà Maïnh Töôøng administration blocks vascular endothelial growth factor (VEGF) - Medi- BS. Voõ Thò Moäng Ñieäp ated vascular hypermeability without altering VEGF Receptor 2 - Dependent luteal angiogenesis in a rat ovarian hyperstimulation model. Endocrinology. 2006; 147(11): 5400 - 5411. Vaên phoøng HOSREM 84T/8 Traàn Ñình Xu, phöôøng Coâ Giang, quaän 1, 3. Carizza C, Abdelmassih V, Abdelmasih S, Ravizzini P, Salgueiro L, Sal- gueiro PT, Jine LT, Nagy P, Abdelmassih R. Carbegoline reduces the ear- TP. HCM ly onset of ovarian hyperstimulation syndrome: a prospective ranñomize ÑT: (08) 36110986 - 0933 456 650 study. Reproductive BioMedicine Online. 2008; 17(6): 751 – 755. (Thaûo Nguyeân - Thö kyù vaên phoøng) Fax: (08) 39208788 4. Murata Y, Ando H, Nagasaka T, Takahashi I, Saito K, Fukugaki Email: hosremhcm@yahoo.com.vn H, Matsuzawa K, Mizutani S. Successful pregnancy after bromocrip- Website: www.hosrem.org.vn tine therapy in an anovulatory woman complicated with ovarian hyperstimulation caused by follicle-stimulating hormone-producing plurihormonal pituitary microadenoma. The Journal of Clinical Endo- crinology & Metabolism. 2003; 88 (5) 1988-1993. 5. Giang Huyønh Nhö vaø Hoà Maïnh Töôøng. Kinh nghieäm söû duïng bromocrip- tine trong döï phoøng hoäi chöùng quaù kích buoàng tröùng. IVF Expert Meeting laàn 5, taïi Ñaø Laït. 2009. “Y hoïc sinh saûn“ laø noäi san chuyeân ngaønh, löu haønh noäi boä, cuûa Hoäi Noäi tieát sinh saûn vaø Voâ sinh TPHCM (HOSREM), laø noäi san ñöôïc nhieàu baùc só saûn phuï khoa ñoùn ñoïc. Caùc thoâng tin cuûa “Y hoïc sinh saûn” mang tính caäp nhaät, tham khaûo cho hoäi vieân vaø caùc ñoái töôïng quan taâm. Trong nhöõng tröôøng hôïp laâm saøng cuï theå, caàn tham khaûo theâm y vaên coù lieân quan. “Y hoïc sinh saûn” xin caûm ôn vaø chaân thaønh tieáp nhaän caùc baøi vieát vaø nhöõng goùp yù cuûa hoäi vieân cho noäi san. Noäi dung taøi lieäu naøy thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa HOSREM. Moïi sao cheùp, trích daãn phaûi ñöôïc söï ñoàng yù cuûa HOSREM hoaëc cuûa caùc taùc giaû. © HOSREM 2009 32