Các nhân tố ảnh hưởng đến kinh tế tư nhân trong nông nghiệp của nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Các nhân tố ảnh hưởng đến kinh tế tư nhân trong nông nghiệp của nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào trình bày khái quát chung về phát triển kinh tế tư nhân ở CHDCND Lào; đi sâu phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến kinh tế tư nhân trong nông nghiệp ở CHDCND Lào; từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp ở CHDCND Lào hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các nhân tố ảnh hưởng đến kinh tế tư nhân trong nông nghiệp của nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

TAØI CHÍNH QUOÁC TEÁ Soá 07 (228) - 2022 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KINH TẾ TƯ NHÂN TRONG NÔNG NGHIỆP CỦA NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO Bunmixay Vi Khăm Phăn* Đại hội lần thứ XI của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào khẳng định, phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân cả về số lượng, chất lượng, hiệu quả “thực sự trở thành một động lực quan trọng trong phát triển kinh tế”. Đây là chủ trương lớn, nhất quán của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào vừa thúc đẩy kinh tế tư nhân tiếp tục phát triển; vừa phát huy vai trò của thành phần kinh tế này trong phát triển kinh tế - xã hội, củng cố an ninh quốc phòng trong tình hình mới. Trong phạm vi bài viết, tác giả trên cơ sở của việc khái quát chung về phát triển kinh tế tư nhân ở CHDCND Lào; đi sâu phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến kinh tế tư nhân trong nông nghiệp ở CHDCND Lào; từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp ở CHDCND Lào hiện nay. • Từ khóa: Kinh tế tư nhân; nông nghiệp; nhân tố ảnh hưởng; CHDCND Lào. Ngày nhận bài: 10/5/2022 The 11th Congress of the Lao People's Revolutionary Ngày gửi phản biện: 18/5/2022 Party affirmed strongly developing the private Ngày nhận kết quả phản biện: 18/6/2022 economic sector in terms of quantity, quality and Ngày chấp nhận đăng: 20/6/2022 efficiency "really become an important driving force in development". economy". This is a large and consistent policy of the Lao People's Revolutionary Party, while promoting the private economy năm 2020 [5, tr.203]. Tỷ lệ của kinh tế tư nhân trong Humans continue to grow; while promoting the role GDP giai đoạn 2005 - 2020 đạt từ 40% - 45%, cao hơn of this economic component in socio-economic cả khu vực kinh tế nhà nước và khu vực có vốn đầu tư development, strengthen national security in the new situation. Within the scope of the article, the author nước ngoài [5, tr.205]. on the basis of the concept of general overview of Tuy nhiên, xu hướng đóng góp của khu vực kinh tế private economic development in Lao PDR; in-depth analysis of the factors affecting the economy private tư nhân trong GDP của CHDCND Lào thời gian gần sector in agriculture in Lao PDR; then propose some đây đang có chiều hướng giảm nhẹ, từ 45% giai đoạn solutions to develop the private economy agricultural 2010-2012 giảm xuống còn trung bình 42% giai đoạn workers in Lao PDR today. 2012-2020 [5, tr. 109]. Một mặt, do sự lớn mạnh của • Keywords: Private economy; Agriculture; khu vực kinh tế có vốn FDI, mặt khác, trong xu thế hội influencing factors; Lao PDR. nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay, khu vực kinh tế tư nhân dễ bị tác động nhất. Mức độ đóng góp vào ngân sách nhà nước của các 1. Khái quát chung về phát triển kinh tế tư nhân doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân thời gian qua ở ở CHDCND Lào CHDCND Lào đã có sự tăng trưởng, từ 7,9% năm 2006, Khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường, đến năm 2010 là 10,53% và năm 2018 ước trên 14% bao gồm kinh tế các hộ gia đình, cá thể và các doanh tổng thu ngân sách nhà nước. Mức độ đóng góp này so nghiệp tư nhân, là bộ phận chủ yếu của khu vực kinh tế với từ khu vực FDI qua các năm là tương đương nhau. ngoài nhà nước. Trong những năm qua, khu vực kinh tế Vốn đầu tư phát triển toàn xã hội thực hiện của khu vực tư nhân đã góp phần phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế kinh tế tư nhân giai đoạn 2005 - 2018 đạt 38% - 43%, của CHDCND Lào. Đóng góp của kinh tế tư nhân vào đặc biệt tăng mạnh trong những năm gần đây và thành tổng sản phẩm trong nước (GDP) liên tục tăng qua các nguồn vốn quan trọng cho đầu tư phát triển kinh tế - xã năm, từ 1,094 tỷ USD năm 2005 lên 8,611 tỷ USD vào hội [4, tr.93]. * NCS Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh 78 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn
Soá 07 (228) - 2022 TAØI CHÍNH QUOÁC TEÁ Nông nghiệp, chủ yếu là trồng lúa, đang chi phối Theo kết quả điều tra của Bộ Kế hoạch và Đầu tư nền kinh tế. Ngành này sử dụng khoảng 85% dân số Lào thực hiện khảo sát trong hơn 13.760 DN tư nhân và đóng góp khoảng 51% GDP [1, tr.25]. Do đó, Đảng trong nông nghiệp tại 10 tỉnh, thành phía Bắc Lào cho và Nhà nước Lào rất coi trọng phát triển nông nghiệp thấy: Chỉ có 34,5% số chủ DN có trình độ từ cao đẳng, nhằm phát triển kinh tế - xã hội đất nước, nâng cao đời đại học trở lên, còn lại là 65,5% số chủ DN có trình độ sống nhân dân, trong đó phát triển kinh tế tư nhân trong bậc trung học phổ thông và chưa qua đào tạo đại học. nông nghiệp là một chủ trương được quan tâm hơn trong Trong đó, cũng chỉ khoảng 25,5% là được đào tạo về những năm gần đây. quản trị kinh doanh và có kiến thức kinh tế và khoảng 2. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế 74,5% số chủ DN còn lại chưa qua đào tạo [4, tr.56]. Với tư nhân trong nông nghiệp ở nước CHDCND Lào nền tảng học vấn thấp, thiếu đào tạo để trở thành giám đốc điều hành một cách bài bản nên họ bị thiếu nhiều kỹ Thứ nhất, nhóm nhân tố nội lực của kinh tế tư năng để có thể lãnh đạo điều hành tốt doanh nhiệp của nhân trong nông nghiệp mình. Điều này, sẽ rất khó khăn khi gặp phải những diễn Một là, vốn của kinh tế tư nhân trong nông nghiệp, biến bất thường của nền kinh tế, đặc biệt khi quan hệ với đây là nhân tố cơ bản có ý nghĩa quyết định đến việc đối tác nước ngoài, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn và đầu tư, mở rộng thu hẹp hay ứng dụng khoa học công chịu thua lỗ, thậm chí là phá sản. nghệ hiện đại vào sản xuất kinh doanh. Thiếu vốn là vấn Thứ hai, cơ chế chính sách và tổ chức quản lý nhà đề trầm kha của các đơn vị kinh tế tư nhân trong nông nước liên quan đến kinh tế tư nhân trong nông nghiệp nghiệp, nhu cầu về vốn càng cao, nhất là đầu tư vào nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao. Về cơ chế chính sách: Đây là nhân tố rất quan trọng tạo hành lang pháp lý cho quá trình phát triển kinh tế tư Hiện nay, ở nước CHDCND Lào đa số các chủ cơ sở nhân trong nông nghiệp, khi môi trường pháp lý được sản xuất tư nhân trong nông nghiệp quy mô vốn thường đảm bảo sẽ tạo ra một sân chơi bình đẳng, không còn nhỏ và nhu cầu về vốn của các chủ trang trại là rất lớn, sự phân biệt đối sử giữa các thành phần kinh tế trong nhưng muốn vay vốn phải có giấy Chứng nhận quyền quá trình sản xuất kinh doanh, tạo ra sự cạnh tranh lành sử dụng để thế chấp, chủ trang trại mới có cơ hội được mạnh, đồng thời là động lực thúc đẩy các thành phần vay vốn ở ngân hàng. kinh tế phát triển trong khuôn khổ của pháp luật. Hai là, nguồn nhân lực có ảnh hưởng rất lớn đến Về tổ chức quản lý nhà nước có liên quan đến kinh tế hoạt động sản xuất kinh doanh của khu vực kinh tế tư tư nhân trong nông nghiệp: đây là nhân tố do con người nhân trong nông nghiệp. tạo ra những mối quan hệ có thể kìm hãm hoặc thúc Nước CHDCND Lào có nguồn nhân lực nông đẩy các chủ thể thuộc kinh tế tư nhân đầu tư vào nông nghiệp khá rồi dào, với 380.797 người. [4, tr.30]. Chất nghiệp. Nhiều vấn đề bất cập thuộc về hành chính và thể lượng lao động rất hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu chế kinh tế đang gây trở ngại cho các chủ thể kinh tế nói của phát triển kinh tế nông nghiệp, hiện nay, ơ nông chung, và kinh tế tư nhân trong nông nghiệp nói riêng. thôn lao động phổ thông chưa qua đào tạo chiếm tỷ lệ Dù trong những năm gần đây đã được cải thiện nhiều rất lớn 78,4% [1, tr.47]. Trong những năm qua, lao động nhờ sự nỗ lực của chính phủ CHDCND Lào trong việc qua đào tạo có tăng trong lĩnh vực nông nghiệp có tăng xây dựng, ban hành chính sách pháp luật. Nhưng thực nhưng không đáng kể, lại chiếm tỷ lệ rất thấp (4,1%). tế ở nước CHDCND Lào vẫn còn thiếu cơ chế giám sát, Rất ít cử nhân sau khi tốt nghiệp ngành nông nghiệp về kiểm tra chất lượng của các quyết định, chính sách, đặc làm nông nghiệp, mà chủ yếu làm việc ở khu vực hành biệt là các chính sách mang tầm nhìn dài hạn. Bộ máy chính nhà nước [1, tr.48]. Điều này đang là trở ngại lớn hành chính nhà nước hoạt động kém hiệu quả, năng lực đối với phát triển kinh tế - xã hội cũng như phát triển của một bộ phận cán bộ công chức nhà nước còn hạn ngành nghề mới. Trong tương lai, với chất lượng lao chế, thiếu chuyên nghiệp và còn mang nặng tính mệnh động như vậy sẽ là một thách thức lớn đối với nền nông lệnh, hành chính, chưa thực sự hoạt động theo hướng nghiệp CHDCND Lào nói chung và kinh tế tư nhân phục vụ. trong nông nghiệp nói riêng. Thứ ba, sự liên doanh, liên kết giữa kinh tế tư nhân Ba là, trình độ và năng lực của đội ngũ nhà quản lý trong nông nghiệp với các doanh nghiệp chế biến và kinh tế tư nhân trong nông nghiệp. thị trường tiêu thụ Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn 79
TAØI CHÍNH QUOÁC TEÁ Soá 07 (228) - 2022 Việc liên kết, sản xuất theo chuỗi giá trị có ý nghĩa về thủ tục vay vốn, về tài sản thế chấp. Do vậy, các chủ vô cùng to lớn, nhất là nước CHDCND Lào đang hội sản xuất tư nhân trong nông nghiệp gặp nhiều khó khăn nhập sâu rộng với quốc tế, sản phẩm nông nghiệp chủ trong vay vốn tại các ngân hàng thương mại và tín dụng yếu là xuất khẩu. Do đó, từng người dân nhỏ lẻ không thông thường, nguồn vốn và tín dụng ưu đãi. thể tự thực hiện được chuỗi sản xuất và tiêu thụ ở thị Hai là, về tác động của các tổ chức hiệp hội, các tổ trường quốc tế. Liên kết chuỗi không chỉ giúp nâng chức xã hội nghề nghiệp đối với kinh tế tư nhân trong cao giá trị nông sản mà còn đưa nền nông nghiệp nước nông nghiệp CHDCND Lào bước sang một giai đoạn mới, phát triển Hiệp hội là tổ chức đại diện cho lợi ích của các hội theo chiều hướng hội nhập sâu rộng vào chuỗi nông sản viên trong sự phối hợp và hợp tác với cơ quan quản lý toàn cầu. nhà nước để tìm hiểu thông tin về chính sách kinh tế, tài Thứ tư, nhận thức xã hội và tác động của các tổ chính, thuế và cho vay của Chính phủ. Trong quá trình chức hiệp hội, các tổ chức xã hội nghề nghiệp đối với hội nhập quốc tế, các hiệp hội doanh nghiệp có vai trò kinh tế tư nhân trong nông nghiệp cung cấp thông tin về pháp luật, thị trường, dịch vụ kinh Một là, về nhận thức xã hội còn tồn tại nhiều định doanh, hỗ trợ xúc tiến thương mại, giải quyết tranh chấp. kiến gây bất lợi cho khu vực kinh tế tư nhân, ưu đãi Khi hội viên gặp các vấn đề về pháp lý hoặc yêu cầu hỗ nhiều cho khu vực kinh tế nhà nước trợ pháp lý từ phía hiệp hội, hội có thể giải quyết được Hiện nay, trong Văn kiện Đại hội XI của Đảng Nhân hoặc nếu cần tham vấn ý kiến của luật sư hoặc xin hỗ trợ dân Cách mạng Lào, kinh tế tư nhân được xác định là của cơ quan nhà nước. Thông qua hoạt động đối thoại “động lực quan trọng của nền kinh tế” [6, tr.83], khối chính quyền, hiệp hội và các tổ chức ngành hàng đã trao các doanh nghiệp tư nhân được khuyến khích đầu tư đổi, kiến nghị với chính quyền các cấp về chính sách, phát triển. Nhưng từ lý thuyết đến thực tiễn dường như pháp luật, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Qua còn rất xa. Theo một nghiên cứu của Viện Khoa học xã đó, chính sách ngày càng được cải thiện theo hướng phù hội Quốc gia Lào về doanh nghiệp nhà nước và những hợp và được thực thi hiệu quả. Trong quá trình xây dựng hệ lụy với thị trường tại CHDCND Lào, sở dĩ doanh pháp luật, vai trò của các hiệp hội nghề nghiệp trở nên nghiệp nhà nước vẫn được ưu tiên hơn so với doanh vô cùng quan trọng, với mạng lưới của mình, các hiệp nghiệp tư nhân khi cho vay vốn vì các ngân hàng tin hội cũng đã tích cực tổ chức lấy ý kiến hội viên và tham rằng, nhà nước sẽ bảo đảm các khoản nợ khi doanh gia đóng góp ý kiến xây dựng các đạo luật liên quan đến nghiệp nhà nước gặp khó khăn có thể phải giải thể. Theo hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp với quy định, doanh nghiệp không được huy động vốn vượt cơ quan lập pháp. Hoạt động này của các hiệp hội nghề quá 3 lần vốn chủ sở hữu, nhưng năm 2013, có tới 21 nghiệp được đánh giá là điều kiện quan trọng để các văn trong tổng số 58 tập đoàn, tổng công ty có tỷ lệ nợ phải bản pháp luật có thể được đi vào cuộc sống. Có thể nói, trả trên vốn chủ sở hữu lớn hơn 3 lần. Những sai phạm các hiệp hội là điểm tựa và là nơi phản ảnh hơi thở của này không được giám sát, đánh giá, ngăn chặn và xử cộng đồng doanh nghiệp, giúp các hội viên hoạt động lý kịp thời, khiến các doanh nghiệp nhà nước có “lòng chủ động, tự tin và hiệu quả hơn trong quá trình nâng tin” và chỗ dựa cho các hành vi sai phạm tương tự tiếp cao năng lực cạnh tranh và theo đuổi các mục tiêu của mình trong sự sự hài hòa với các lợi ích khác… theo [3, tr.51]. Như vậy, trong khi khu vực kinh tế nhà nước và khu vực FDI được nhận khá nhiều ưu đãi thì Thứ năm, nhóm các nhân tố khác như điều kiện tự các doanh nghiệp tư nhân đang chịu nhiều bó buộc, nhất nhiên, kết cấu hạ tầng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp là họ đang phải cạnh tranh trong môi trường kinh doanh Kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng kinh tế có ý nghĩa bất bình đẳng trong phân bổ tín dụng, đất đai và những quan trong đối với sự tồn tại và phát triển của khu vực ưu đãi thường nhiều hơn cho khối doanh nghiệp nhà kinh tế tư nhân trong nông nghiệp. Hạ tầng giao thông, nước. Nhiều ngân hàng thương mại, thậm chí cả ngân bảo đảm kết nối các trung tâm kinh tế lớn với nhau và hàng nhà nước cũng gây khó khăn cho doanh nghiệp với các đầu mối giao thông cửa ngõ bằng hệ thống giao tư nhân trong nước bằng hành loạt các quy định khắt thông đồng bộ, năng lực vận tải được nâng cao, giao 80 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn
Soá 07 (228) - 2022 TAØI CHÍNH QUOÁC TEÁ thông được thông suốt, an toàn. Hạ tầng điện, bảo đảm bạch hóa hoạt động của bộ máy công quyền; sửa đổi, cung cấp đủ điện cho sản xuất và sinh hoạt. Hạ tầng thủy hoàn thiện Luật Đất đai, Luật Tài nguyên.v.v. lợi bảo đảm tưới, tiêu chủ động cho diện tích lúa, hoa Thứ sáu, đẩy mạnh hình thức đầu tư đối tác công - tư màu, các vùng cây nguyên liệu, nuôi trồng thủy sản tập và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước; thúc đẩy kinh trung; chủ động phòng, tránh bão, lũ, ứng phó với biến tế tư nhân trong nông nghiệp phát triển thông qua hình đổi khí hậu và nước biển dâng. Một kết cấu hạ tầng đồng thức đầu tư đối tác công - tư; cổ phần hóa doanh nghiệp bộ và hiện đại, sẽ làm tăng sức sản xuất và giảm chi nhà nước nhằm tạo thêm cơ hội đầu tư, phát triển cho phí sản xuất tạo thuận lợi thúc đẩy kinh tế tăng trưởng khu vực kinh tế tư nhân trong nông nghiệp. nhanh, ổn định và bền vững. 4. Kết luận 3. Một số giải pháp phát triển kinh tế tư nhân Kinh tế tư nhân trong nông nghiệp ở CHDCND trong nông nghiệp ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Lào đã có nhiều đóng góp cho kinh tế - xã hội của đất Do nhiều trở ngại khác nhau, phát triển kinh tế tư nước, góp phần quan trọng trong huy động các nguồn nhân trong nông nghiệp ở CHDCND Lào hiện đang là lực xã hội cho đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, một nhiệm vụ khó khăn. Vì vậy, để phát triển kinh tế tư tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng nhân trong nông nghiệp, cần tiến hành một số giải pháp thu ngân sách nhà nước, tạo việc làm, cải thiện đời sống như sau: nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội của người dân ở vùng Thứ nhất, sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách về nông thôn. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng của kinh tế tư kinh tế, tạo sự thuận lợi tối đa cho việc phát triển kinh tế nhân trong nông nghiệp có xu hướng giảm trong những tư nhân trong nông nghiệp; xây dựng, ban hành những năm gần đây, vì vậy, cần thiết có những chính sách đột chính sách khuyến khích đầu tư, huy động vốn, chính phá, nhất là các chính sách về vốn, đầu tư, thuế và hỗ trợ sách thuế, chính sách thuê đất, tích tụ ruộng đất; ban khoa học công nghệ để kinh tế tư nhân, kinh tế tư nhân hành Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ nhằm phục trong nông nghiệp thực sự trở thành động lực phát triển vụ việc phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp. của nước CHDCND Lào trong thời gian tới. Thứ hai, tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng, lành mạnh; hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm bảo đảm Tài liệu tham khảo: quyền tự do, tự chủ trong kinh doanh của kinh tế tư nhân Ban Phát triển nông thôn và xóa đói giảm nghèo trong nông nghiệp; xây dựng, sửa đổi, ban hành luật Trung ương (2016), Kế hoạch phát triển nông thôn và xóa pháp theo hướng phát triển kinh tế thị trường hiện đại; đói giảm nghèo 5 năm (2016-2020), Viêng Chăn. bảo đảm quyền sở hữu, sự cạnh tranh lành mạnh giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2016), Sự phát triển trong các thành phần kinh tế; sửa đổi Luật Cạnh tranh phù hợp giai đoạn 15 năm qua và việc tổ chức thực hiện kế hoạch với sự bình đẳng trong hoạt động kinh tế. phát triển kinh tế - xã hội 5 năm lần thứ VIII (2015-2020), Thứ ba, cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính; Viêng Chăn. xóa bỏ những quy định bất hợp lý về điều kiện kinh Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2020), Kế hoạch phát triển doanh, đơn giản hóa và loại bỏ những quy định không kinh tế - xã hội 5 năm lần thứ VIII của Lào giai đoạn còn phù hợp với xu thế phát triển kinh tế trong lĩnh vực 2016-2020, Viêng Chăn. đất đai, tài nguyên, thuế và xuất nhập khẩu. Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thống kê (2020), Tổng Thứ tư, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong thu nhập quốc nội của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào lĩnh vực nông nghiệp; xây dựng, ban hành những chính năm 2016-2020, Viêng Chăn. sách đổi mới mang tính đột phá trong giáo dục, đào tạo, Đảng Nhân dân Cách mạng Lào (2021), Văn kiện khoa học, công nghệ đáp ứng yêu cầu của phát triển của Đại hội lần thứ XI, NXB Nhà nước, Viêng Chăn. nền kinh tế và kinh tế tư nhân trong nông nghiệp. Thứ năm, xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, đáp ứng yêu cầu mới trong quản lý kinh tế; đẩy mạnh công tác phòng, chống tham nhũng và minh Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn 81