Cẩm nang nuôi chó part 9

Chia sẻ: Asfj Asfhjk | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

128
lượt xem 47
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sai : chó nhà bạn bi bệnh,tự mua thuốc và điều trị cho chó. Đúng: TRứoc tiên phải nói rằng không phải thuốc nao của người cũng áp dụng được cho chó ,có 1 số thuốc rất tốt với người nhưng không có nghĩa là sẽ tốt vơi chó.Nếu bạn không có chuyên môn về thú y tốt nhất hãy đến các trung tâm thú y để điều trị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Cẩm nang nuôi chó part 9

Tri u ch ng xu t hi n sau đ ng d c t 2 - 8 tu n. Lúc đ u con v t kém ăn, sau đó rũ, u ng nư c và đái nhi u. Sau khi u ng con v t thư ng nôn. Lúc này con v t th nhanh, thân nhi t có th tăng lên nhưng khi b nh ti n tri n thì l i t t xu ng và cu i cùng thì t t xu ng dư i m c bình thư ng. Con v t y u d n và cu i cùng không đ ng đư c. B ng căng lên, s vào con v t đau đ n. Âm h thư ng sưng lên, d ch ti t ra có mùi đ c bi t, dính vào lông quanh âm h và đuôi. Trong m t s trư ng h p con v t b a ch y kéo dài. N u không đư c chăm sóc và ch a tr k p th i con v t suy ki t r i ch t. III.Ch n đoán - B nh thư ng làm tăng b ch c u m c v a ph i đ n r t nhi u và có nhi u t bào non. - S ng t cung căng lên, s d th y và khi chi u X quang s th y t cung đ y m. - Âm h thư ng sưng lên, d ch ti t ra có mùi đ c bi t, dính vào lông quanh âm h và đuôi. - Ngoài nh ng bi u hi n trên, k t h p v i s tìm hi u b nh l ch th y con v t có hi n tư ng ch a gi cho ta k t lu n đư c b nh. IV.Đi u tr * Nguyên t c đi u tr : N u ch dùng kháng sinh đi u tr đơn thu n thì hi u qu đi u tr không cao. Do v y, thư ng dùng kháng sinh ph i h p v i Diethylstilbestrol. * Phác đ đi u tr : - Dùng dung d ch sát trùng đ r a t cung: dùng ng thông đ bơm vào t cung 5 - 15ml dung d ch Nitrofurazon 0,2%, ho c dung d ch thu c tím 0,1%. - Dùng kháng sinh đ di t vi khu n: có th dùng m t trong các lo i kháng sinh sau: Penicillin procain, ho c Lincosin, ho c Gentamycin, ho c Pneumotic, ho c Kanamycin, ho c Ampicilin ph i h p v i Diethylstilbestrol tiêm b p cho chó (0,5– 2mg/kg th tr ng/l n) ho c cho u ng (d ng viên) 1mg/ngày dùng liên t c trong 5 ngày. - B sung nư c, ch t đi n gi i và tr s c, cho cơ th : có th dùng m t trong các dung d ch sau (dung d ch nư c mu i sinh lý 0,9%, ho c dung d ch sinh lý m n ng t, ho c dung d ch Ringerlactat), k t h p v i Vitamin C 5% cùng v i thu c tr tim. Truy n ch m vào tĩnh m ch. Chú ý: - C n đánh giá m c đ m t nư c đ truy n d ch, n u b m t nư c 10% thì ph i ti p d ch trong nhi u gi . Trong th i gian sau, đ duy trì ph i truy n v i li u 45 ml/kg th tr ng hàng ngày. - Có th cho kháng sinh vào trong dung d ch truy n
-Trong trư ng h p dùng thu c, con v t không kh i b nh thì ph i ti n hành c t b t cung, bu ng tr ng. Sau khi ph u thu t ph i theo dõi xem con v t đ tránh hi n tư ng nhi m trùng toàn thân. Hi n tư ng ch a gi I. Đ c đi m Kho ng 60 ngày sau khi đ ng d c, chó cái có tri u ch ng ch a và ti t s a. Hi n tư ng này thư ng x y ra sau khi đ ng d c l n đ u hay b t kỳ và có th ti p di n l n đ ng d c sau. II. Tri u ch ng Th i kì sau đ ng d c chó bi u hi n: b ng căng lên nh , tăng sinh tuy n vú, núm vú có th có d ch ho c ti t s a, đôi khi có bi n ch ng viêm vú, tính tình chó thay đ i. M t s trư ng h p chó cái còn có hi n tư ng làm nơi t i, coi m t s đ v t như con c a nó. Khi g i cho ăn chó không đ n. Con v t có th b r i lo n tiêu hoá, thân nhi t tăng cao ho c hơi th p hơn bình thư ng. Tìm hi u b nh l ch, k t h p v i khám b ng b ng s n n và nghe tim thai, chi u X quang, siêu âm xác đ nh rõ gi a có ch a th t hay gi . III. Đi u tr . - Trư ng h p b nh nh : không c n đi u tr . - Dùng hoomon: có th dùng Testosterol ho c oestrogen đ c bi t là diethylstilbestrol ho c ph i h p c 2 có th đem l i k t qu . Không dùng hoocmon cho chó cái gi ng vì chúng có th làm cho b nh n i m c t cung cùng x y ra n ng thêm. - Trong trư ng h p n ng: thì có th c t b bu ng tr ng và t cung sau khi con v t ng ng ti t s a ho c ti t d ch. B nh viêm ph qu n cata c p (Bronchitis catarrhalis acuta) I.Đ c đi m - Quá trình viêm x y ra niêm m c ph qu n ( ph qu n hay ph qu n nh và đư ng d n đ n viêm khí qu n) và không nh hư ng đ n ph nang. Trong trư ng h p n ng có th lan sang ph n nhu mô ph i. - B nh thư ng x y ra khi th i ti t giá l nh ho c m ư t. Chó con và chó già hay m c. -Tri u ch ng c a b nh tùy thu c vào v trí viêm ph qu n.
-Tùy theo th i gian viêm mà có viêm c p tính và viêm mãn tính. - Quá trình viêm làm cho niêm m c b xung huy t, ti t d ch → niêm m c r t m n c m. Do v y gia súc ho nhi u. - D ch viêm đ ng l i lòng ph qu n, làm cho lòng ph qu n h p. Do v y, gia súc có hi n tư ng khó th . II. Nguyên nhân 1. Nguyên nhân nguyên phát - Do chó b nhi m l nh. - Do chó không đư c chăm sóc, nuôi dư ng t t - Do chó hít ph i m t s khí đ c (H2S, NH3, khói, khí Clo). - Do niêm m c ph q u n b t n t h ươ ng c ơ gi i ( u n g thu c đ thu c c h y vào ph q u n). T t c các nguyên nhân trên làm gi m s c đ kháng c a cơ th và kích thích trên niêm m c ph qu n, làm t n thương niêm m c ph qu n. T đó, niêm m c ph qu n r t d b nhi m khu n và b viêm. 2. Nguyên nhân k phát Thư ng là k phát c a m t s b nh nhi m trùng khác: - Do ký sinh trùng ký sinh ph i (giun ph i), ho c do u trùng giun đũa di hành gây t n thương niêm m c ph qu n. T đó vi khu n b i nhi m và gây viêm. - Do k phát t m t s b nh truy n nhi m : (Cúm, Care,...). - Do viêm lan t m t s khí quan bên c nh (viêm thanh qu n, viêm h ng,...). IV. Tri u ch ng 1. Viêm ph qu n l n - Ho là tri u ch ng ch y u: th i kì đ u ho khan, ti ng ho ng n, con v t có c m giác đau. Sau 3-4 ngày m c b nh ti ng ho ư t và kéo dài, (ho kéo dài t ng cơn). - Nư c mũi ch y nhi u: Lúc đ u nư c mũi trong v sau đ c d n và có màu vàng, thư ng dính vào hai bên mé mũi. - Nghe ph i: Th i kì đ u âm ph nang tăng. Sau 2-3 ngày m c b nh, xu t hi n âm ran (lúc đ u ran khô, v sau ran ư t). - Con v t không s t ho c s t nh , n u s t trong m t ngày lên xu ng không theo quy lu t. - T n s hô h p không tăng. 2. Viêm ph qu n nh Th viêm này thư ng k phát v i viêm ph qu n l n: - Con v t s t (nhi t đ cao hơn bình thư ng 1-20C). - T n s hô h p thay đ i: Con v t th nhanh và khó, có trư ng h p con v t ph i hóp b ng và l mũi m to đ th , ho c ph i há m m ra đ th . - Ho khan, ti ng ho y u và ng n, sau khi ho con v t th khó và m t. - Nư c mũi không có ho c ít, nư c mũi đ c. - Nghe ph i có th y âm ran ư t, đôi khi nghe th y âm vò tóc. nh ng nơi ph qu n b t c thì không nghe th y âm ph nang. Nh ng vùng xung quanh nó l i nghe th y âm ph nang tăng.
- N u có hi n tư ng viêm lan sang ph i, chó có tri u ch ng c a b nh ph qu n ph viêm. - Gõ vùng ph i. + N u c ó hi n t ư ng khí ph thì âm gõ có âm bùng h ơ i và vùng gõ c a p h i lùi v p hía sau. + N u có hi n tư ng viêm lan sang ph i thì có âm đ c phân tán t ng vùng ph i. V. Tiên lư ng - Đ i v i viêm ph l n tiên lư ng t t. N u ch a k p th i và chăm sóc nuôi dư ng t t thì sau 3-4 ngày đi u tr gia súc kh i b nh. - Đ i v i viêm ph qu n nh thì m c đ b nh n ng hơn. N u đi u tr không k p th i, gia súc s ch t ho c chuy n sang viêm m n hay k phát sang b nh ph qu n ph viêm. VI. Ch n đoán - C n c vào tri u ch ng lâm sàng đi n hình như gia súc ho nhi u, ho có c m giác đau, ch y nhi u nư c mũi, nư c mũi màu vàng hay xanh, nghe ph i xu t hi n âm ran, X quang th y r n ph i đ m. - C n ch n đoán phân bi t v i m t s b nh khác đư ng hô h p. 1. B nh ph qu n ph viêm: Con v t s t cao và s t có quy lu t (s t lên xu ng theo hình sine). Vùng gõ c a ph i có nhi u vùng âm đ c phân tán, con v t b ăn ho c kém ăn, X quang vùng ph i th y có âm m r i rác. 2. B nh ph i xu t huy t: B nh phát tri n nhanh, nư c mũi l ng và có màu đ , ho ít, nghe ph i cũng có âm ran. Con v t th khó đ t ng t. 3.B nh phù ph i: B nh cũng phát tri n nhanh, nư c mũi l ng và có l n b t tr ng, nghe ph i cũng có âm ran con v t khó th đ t ng t. VII. Đi u tr 1. H lý - Trư c h t đưa chó vào n m ch s ch, m, thoáng khí và yên tĩnh. - Cho co v t ăn th c ăn l ng, d tiêu hoá. - Dùng d u nóng xoa 2 bên ng c cho con v t. 2. Dùng thu c đi u tr - Dùng thu c gi m ho và long đ m: có th dùng m t trong các lo i thu c sau: Chlorua amon (0,2gr–1gr), ho c Natribicacbonat (0,2gr- 1gr), ho c Codein phosphat, Tecpin- codein (0,03gr-0,05gr), phenobarbital 30 - 50mg/ ngày. Hòa v i nư c s ch cho u ng ngày 1 l n. - N u con v t s t cao, dùng kháng sinh tiêm b p: Gentamycin, ho c Lincosin, ho c Ampicilin, Pneumotic, Kanamycin, Genta-Tylo, Cephaxilin, Streptomycin k t h p v i Penicillin,...
- Dùng thu c tr s c, tr l c, nâng cao s c đ kháng: Cafeinbenzoat 2% hay long não nư c 10% k t h p v i Vitamin B1 ho c B.complex, Vitamin C 5%. Tiêm b p ngày 1 l n. Chú ý: N u con v t không ăn ph i dùng dung d ch đư ng Glucoza ưu trương tiêm truy n vào tĩnh m ch. B nh ph qu n ph viêm (Broncho pneumonia catarrhalis) I. Đ c đi m - Quá trình viêm x y ra trên vách ph qu n và t ng ti u thuỳ ph i. Trong ph nang ch a d ch th m xu t (b ch c u, h ng c u, t bào thư ng bì, niêm d ch). - B nh này còn g i là viêm ph qu n ph i hay viêm ph i đ m. - B nh thư ng x y ra vào th i kỳ giá rét, chó non và chó già hay m c. - N u đi u tr không k p th i, b nh d chuy n sang viêm ph i ho i thư, hay lao ph i. III. Nguyên nhân 1. Nguyên nhân k phát - Do chăm sóc, nuôi dư ng gia súc kém → làm cho s c đ kháng c a cơ th gi m. Do v y, khi b nhi m l nh gia súc d b m c b nh. - Do ph i b kích thích b i hơi nóng, hơi đ c, b i làm t n thương niêm m c ph qu n. - Do t n thương cơ gi i (cho gia súc u ng nư c, thu c s c vào khí qu n). 2. Nguyên nhân k phát - Do k phát t m t s b nh: b nh cúm, b nh Care, b nh giun ph i hay do di hành c a u trùng giun đũa, b nh tim, huy t ph i,...). - Do viêm lan: Vi khu n t nơi m t s khí quan trong cơ th vào máu và đ n ph i gây b nh (viêm t cung hoá m , viêm vú, viêm d dày và ru t, viêm h ch,…). IV. Cơ ch sinh b nh T t c các kích thích b nh lý thông qua ph n x th n kinh trung ương tác đ ng vào ph nang và ph qu n, làm cho vách ph nang và m t s ti u thuỳ ph i b sung huy t, sau đó ti t ra các d ch viêm, d ch viêm đ ng l i các ph qu n nh và ph nang và gây nên viêm. Khi d ch viêm b th y phân t o thành s n v t d c k t h p v i đ c t vi khu n vào máu và gây r i l an đi u hòa thân nhi t. Do v y, con v t s t cao. Do quá trình hô h p c a gia súc đã làm cho d ch viêm ph qu n và ph nang b viêm lan sang ph qu n và ph nang bên c nh chưa b viêm. Trong th i gian d ch viêm lan truy n thì cơ th không s t, nhưng khi d ch viêm đ ng l i gây viêm thì cơ th l i s t. Như v y, do hi n tư ng viêm lan t ng ti u thuỳ đã làn cho cơ th s t lên xu ng theo hình sine. N u đi u tr không k p th i thì quá trình viêm lan r ng và làm gi m di n tích hô h p c a ph i → gia súc ng t th ch t. M t khác gia súc s t cao và kéo dài làm cho quá trình phân hu protit, lipit, gluxit tăng, hơn n a do thi u oxy mô bào, làm tăng s n v t đ c cho
cơ th → gia súc b nhi m đ c ch t. V. Tri u ch ng - Con v t rũ, m t m i, kém ăn ho c không ăn. - S t cao (nhi t đ tăng hơn bình thư ng t 1-20C) và s t lên xu ng theo hình sine. - Gia súc ho: m i đ u ho khan và ng n. Sau đó ti ng ho ư t và dài, gia súc có c m giác đau. Chã ch¶y n−íc mòi - Nư c mũi ít, đ c có màu xanh thư ng dính vào 2 bên l mũi. N u viêm ph i ho i thư, nư c mũi như m và có mùi th i. Khó th , t n s hô h p tăng. Niêm m c m t tím b m. Lúc đ u tim đ p nhanh sau đó y u d n. - Gõ vào vùng ph i con v t có c m giác đau và có ph n x ho; vùng âm đ c c a ph i phân tán, xung quanh vùng này là âm bùng hơi. Nghe vùng ph i có âm ran ư t ( th i kì đ u), âm ran khô, âm vò tóc ( th i kì cu i). N u vùng ph i b gan hoá th m chí không nghe đư c âm ph nang, nhưng xung quanh vùng gan hoá ta l i nghe th y âm ph nang tăng. - X quang ph i: có vùng m r i rác trên m t ph i. Nhánh ph qu n đ m. V. B nh tích - H ch lâm ba d c ph qu n b sưng. -Trên m t ph i viêm có màu s c khác nhau (nơi m i viêm có màu đ th m, nhưng nơi viêm cũ có màu vàng ho c tr ng xám, th m trí còn có th th y các m ). - Nơi viêm lâu vùng ph i b gan hoá. VI. Ch n đoán - Căn c vào tri u ch ng lâm sàng đi n hình: s t lên xu ng theo hình sine, vùng ph i có âm đ c phân tán, X quang vùng ph i th y có vùng m r i rác, co v t khó th . - c n ch n đoán phân bi t v i các b nh sau: Viêm ph qu n cata c p tính, Thuỳ ph viêm, viêm ph m c. VII. Tiên lư ng Tuỳ theo tính ch t c a b nh nguyên và s c đ kháng c a con v t, b nh có th kéo dài trong 1-2 tu n, n u b nh n ng kho ng 8-10 ngày con v t ch t. VIII. Đi u tr 1. H lý - Gi m cho con v t, chu ng tr i s ch s , thoáng khí, chăm sóc nuôi dư ng t t, b xung thêm Vitamin A, P và gluxit vào kh u ph n ăn th c ăn. - Dùng d u nóng xoa bóp vào vùng ng c. 2. Dùng thu c đi u tr - Dùng thu c kháng sinh di t vi khu n: Có th dùng m t trong các lo i kháng sinh sau: Gentamycin; Lincosin, Pneumotic, Kanamycin, Cephaxilin, Ampicilin,...
- Dùng thu c tr l c, tr s c, nâng cao s c đ kháng c a cơ th , gi m d ch th m xu t và tăng cư ng gi i đ c: Glucoza 20% 100-150 ml Cafein Natri benzoat 20% 1 - 3 ml Canxi chlorua 10% 5-10 ml Urotropin 10% 10 - 15 ml Vitamin C 5% 3 - 5 ml Tiêm ch m vào tĩnh m ch ngày 1 l n. - Dùng thu c gi m ho và long đ m: Natribicacbonat (0,2gr- 1gr), ho c Codein phosphat, Tecpin- codein (0,03gr-0,05gr), phenobarbital 30 - 50mg/ ngày. Hòa v i nư c s ch cho u ng ngày 1 l n. -Dùng thu c gi m viêm và gi m kích ng c a vách ph qu n: Prednisolon (0,25gr- 0,5gr), ho c Dexamethazol. - Dùng Vitamin nhóm B đ kích thích ăn u ng và tiêu hoá. B nh có liên quan đ n dinh dư ng Đ i cương Chó c n th c ăn đ đáp ng nhu c u năng lư ng c n thi t hàng ngày. Nhu c u này bao g m nhu c u duy trì và nhu c u phát tri n c a con v t. Nhu c u ph thu c vào tr ng lư ng c a cơ th và nhu c u ho t đ ng c a m i loài chó. Đ i v i chó nghi p v ph i căn c vào m i loài chó, tr ng lư ng cơ th , yêu c u s d ng đ đ nh m c kh u ph n. Đ i v i chó c nh và chó nuôi thì tuỳ hoàn c nh m i gia đình mà cho ăn, nhưng v n ph i b o đ m m c duy trì và phát tri n cũng như nuôi chó con. Nhu c u cho phát tri n thư ng đòi h i g p 2 l n so v i nhu c u duy trì c a chó trư ng thành. Con v t có ch a cũng đòi h i lư ng th c ăn t 10-20% trong nh ng tu n cu i trư c khi đ . Th i kì cho s a trong 3-6 tu n đ u đòi h i năng lư ng g p 300% so v i bình thư ng. Ngoài ra nhu c u v năng lư ng còn nh hư ng v mùa v : v mùa thu nhu c u năng lư ng đòi h i cao hơn mùa hè, chó nuôi nh t trong nhà c n năng lư ng ít hơn chó nuôi ngoài. Chó nghi p v , chó săn đòi h i s c l c nhi u hơn nên cũng đòi h i nhu c u năng lư ng cao hơn 50-70%, và chú ý tăng c lư ng và ch t. N u năng lư ng cung c p không đ mà chó v n ph i làm vi c, nó s tiêu th năng lư ng d tr , con v t s g y y u. Tuỳ theo m i gi ng chó có t m vóc cơ th to nh khác nhau, song m t chó kho m nh không đư c quá béo ho c quá g y. Hi n tư ng quá béo ho c quá g y có th coi là hi n tư ng b nh lý, c n ph i đi u tr , nh t là đ i v i chó nghi p v .
Hi n tư ng quá béo I. Đ c đi m - Chó quá béo thư ng do đư c cung c p lư ng th c ăn quá m c duy trì c n thi t. - Con v t quá béo thư ng d n đ n tr ng thái b nh lý, thân hình n ng n , cơ quan tu n hoàn ho t đ ng gi m, đi l i khó khăn. Do lư ng m tích t tăng, con v t ít c đ ng nên tiêu th năng lư ng ít. M t s trư ng h p, chó b m t ch ng b nh khác như đau chân, ít ho t đ ng II. Tri u ch ng Thân béo tròn, th tích b ng to, nhưng khác v i b ng to do báng ch thành b ng là chó béo s không m m và ph p ph ng như báng, vùng th n và háng do tích m nên ph ng lên. con v t ho t đ ng khó và ch m, th khó, m ch nhanh và y u, nh t là khi tr i n ng nóng. III. Đi u tr Cho chó tăng cư ng ho t đ ng (cho ho t đ ng tăng d n), gi m b t kh u ph n ăn và s b a ăn, cho ăn th c ăn không có m . Hi n tư ng quá g y I. Đ c đi m - Thư ng do ăn u ng không đ s lư ng và ch t lư ng, nh t là nh ng con v t ch a, đ , nuôi con. - Cũng có th do con v t b tr ng i gì thu c cơ quan nhai nu t (răng, h ng…) nên không ăn đ no. - Trên th c t hi n tư ng quá g y thư ng g p chó b m t b nh gì khác kéo dài, ví d b nh giun sán, b nh viêm ru t m n tính,...làm cho con v t b suy dinh dư ng và thi u máu. - Do b t c nguyên nhân gì nhưng khi không đ ch t dinh dư ng, lư ng m d tr b tiêu hao nhanh chóng, v t g y sút r t nhanh. Ngoài các b ph n khác như gan, th n, cơ cũng gi m tr ng lư ng. Trong cơ th lư ng đ m gi m, lư ng nư c tăng, m trong tu xương ng b tiêu hao. Do v y, con v t non ch m phát tri n, kh năng ch ng đ b nh t t gi m, con v t trư ng thành m t đ ng h n. II. Tri u ch ng
B p th t b teo đi, xương và xương sư n l rõ, con v t ít chuy n đ ng và y u đi, hay n m, a đái gi m, trong m t s trư ng h p con v t còn b viêm ru t a ch y. N u k p th i cho tăng th c ăn, con v t s ph c h i l i đư c nhi u, nhưng trong trư ng h p đ con v t quá g y, dù cho ăn t t con v t cũng không ph c h i l i đư c và có th suy y u d n d n và ch t. III. Đi u tr Ph i đi u tr k p th i và đi u tr nh ng b nh chính, đ c bi t là t y giun sán cho chó. Cho chó ăn đ th c ăn v lư ng và ch t. Đ i v i chó quý cho ăn gan tươi s ng, nghi n ho c n u chín. N u v t quá g y y u ph i truy n máu, truy n đ m, ho c huy t thanh, ho c cho u ng viên đ m. Ch ng suy dinh dư ng (Dystrophia) I. Đ c đi m: - Thư ng là do cơ th thi u m t hay nhi u axit amin hơn là thi u đ m t ng s . - Đ i v i chó con, trong m t đàn có m t s con g y y u, còi c c, ch m l n. II. Tri u ch ng: con v t kém ăn, lư i v n đ ng, sau khi v n đ ng con v t m t m i, lông xù, niêm m c nh t nh t, 4 chân y u, đi không v ng, thích n m m t ch . Th nhanh và nông, tim đ p nhanh, nhu đ ng d dày và ru t gi m, khi th c ăn trong ru t tích l i lên men sinh ra a ch y, thân nhi t thư ng th p. Con v t thi u máu, tr ng lư ng gi m, s c mi n d ch gi m s c đ kháng c a cơ th . Do v y, con v t r t d b m c b nh. Trong trư ng h p thi u thi u đ m nghiêm tr ng con v t còn có bi u hi n phù thũng, tích nư c các xoang cơ th , đ c bi t là tích nư c b ng và sau đó suy như c r i ch t Ki m tra máu: th y hàm lư ng huy t s c t , s lư ng h ng c u và b ch c u gi m, t l lâm ba c u tăng, trong máu Chó suy dinh dư ng xu t hi n các d ng h ng c u non. III. Đi u tr : cho chó ăn th c ăn có ngu n protein t t như (tr ng, s a và s n ph m s a th t, ph t ng, m t s đ m th c v t), và nh ng th c ăn có nhi u vitamin. Trong m t s trư ng h p có th cho con v t u ng viên đ m, ho c truy n đ m. Ch ng thi u Vitamin ( Hypo-vitaminosis)
Vitamin là nh ng h p ch t h u cơ, v i m t s lư ng ít nhưng nó l i có tác d ng vô cùng quan tr ng trong quá trình trao đ i ch t c a cơ th . Nó có nhi u trong các lo i th c ăn đ ng v t và th c v t. Khi cơ th gia súc thi u Vitamin, tuỳ theo thi u lo i Vitamin nào s bi u hi n trên lâm sàng nh ng tri u ch ng đ c trưng . Khi thi u Vitamin đ u d n đ n gi m ăn, ch m l n, suy dinh dư ng, thi u máu, tiêu ch y, viêm ph i. Thi u Vitamin A ( A- Hypovitaminosis) I.Đ c đi m - Vitamin A c n cho s sinh trư ng, c u t o bi u mô, giúp cho niêm m c ch ng nhi m trùng, tham gia vào s trao đ i v t ch t c a gan và tuy n giáp, giúp cho m t d nhìn vào bóng t i. Nhu c u c n thi t cho chó 50µg/kg th tr ng. - Vitamin A có nhi u trong d u gan cá, lòng đ tr ng, caroten( ti n Vitamin A) có nhi u trong qu g c, t, cà chua, đu đ ,... - Thi u Vitamin A s đưa gia súc đ n gày sút, m t khô, viêm giác m c. - B nh thư ng hay m c chó non, gây t n th t l n cho chăn nuôi chó. II. Cơ ch sinh b nh Vitamin A trong cơ th có tác d ng ch ng b nh khô m t. Khi thi u Vitamin A các mô b o v da, niêm m c, giác m c m t b khô làm cơ th d b nhi m khu n. Giác m c khô, khi c sát d b t n thương, kéo màng tr ng m , d n d n sinh m m, h ng m t( ch ng nhuy n giác m c). Ngoài giác m c b viêm loét, hàng rào bi u bì cũng b t n thương nên con v t d b nhi m trùng đư ng tiêu hoá và hô h p. Khi thi u Vitamin A, bi u hi n rõ nh t là hi n tư ng quáng gà. Đó là do s c t rodopxin có quanh võng m c, ra ngoài ánh sáng nó b phân hu thành opsin và retinin (aldehyt c a Vitamin A). Ngư c l i trong t i thì opsin và retinin l i t o thành rodopxin làm tăng kh năng th giác. Khi thi u Vitamin A thì retinin s thi u và rodopxin cũng ít nên th giác kém sút gây nên ch ng quáng gà. sáng Rodopxin Retinin + opsin ti III. Tri u ch ng - Đ i v i chó non: con v t kém ăn, ch m l n, viêm k t m c, giác m c, m t khô, gày y u, lông xù, thi u máu, s c đ kháng c a cơ th gi m. - Đ i v i gia súc cái: kém sinh s n, hay b x y thai, sót nhau, viêm t cung, da khô, niêm m c d nhi m b nh, giác m c b tác đ ng d n đ n các b nh v m t. Trư ng h p n ng chó có th b mù, li t.
V. Phòng tr 1. H lý - Ph i k p th i b sung Vitamin A ho c th c ăn có nhi u VitaminA vào kh u ph n b ng cách: chó sơ sinh ph i lưu tâm cho bú s a đ u. - Tăng cư ng các lo i th c ăn có nhi u caroten như các lo i c qu , cà r t, bí đ ,... 2. Dùng thu c đi u tr - Dùng d u cá: chó con 5 ml/con/ngày; chó l n 10 ml/con/ngày. Tiêm dư i da ho c tiêm b p th t. - Tiêm vitamin A: chó con 10.000 đơn v /con/ngày; chó l n 20.000 đơn v /con/ngày. - Ch a theo tri u ch ng các b nh k phát như viêm k t m c, viêm ru t, viêm ph i,... Thi u Vitamin B1 (B1 - Hypovitaminosis) I. Đ c đi m - Vitamin B1 gi v trí quan tr ng trong h th ng trao đ i ch t, đ c bi t đ i v i chuy n hoá gluxit và trong ho t đ ng th n kinh. - Đ i v i trao đ i gluxit, Vitamin B1 còn làm tăng h p thu đư ng vách ru t vào máu. - Đ i v i h o t đ n g c a t h n k inh nó có tác d n g c c h men cholinesteraza làm gi m s thu p hân axetylcolin, nên khi thi u Vitamin B1, cholinesteraza ho t đ n g m n h làm cho ho t đ n g th n k inh b r i l o n, v i b i u h i n b ên ngoài là hi n tư ng co gi t và b i l i t. - Khi thi u Vitamin B1, quá trình kh cacboxyl c a các xeto axit b ng ng tr làm cho lư ng axit pyruvic, axit oxaloaxetic, axit α- xetoglutaric... tăng lên trong máu. Hi n tư ng này d n đ n tr ng thái toan huy t do th xeton. II. Tri u ch ng Ch ng thi u vitamin B1 làm con v t gi m ăn, lông xù, a ch y. Con v t th ư ng phát sinh ch n g phù th ũ ng (bi u hi n n hi u c ơ q uan nh ư b p th t, c ơ tim, n g tiêu hoá), và viêm th n k inh, gây hi n t ư ng co gi t, b i li t t c hi và có nh n g bi n đ i thoái hoá t c h c . III. Cách phòng tr Dùng Vitamin B1 tiêm b p ho c dư i da: 0,3 - 0,5gr/ngày. Thi u Vitamin C (C- Hypovitaminosis) I. đ c đi m Vitamin C còn có tên g i là axit ascobic, Vitamin ch ng b nh Scorbut. Lo i Vitamin này khó b o qu n vì d b oxy hoá khi g p nhi t đ hơi cao. Vitamin C tham gia vào s h ô h p c a t b ào, t ă ng tính đ ông c a m áu và kh n ă ng kháng th c a c ơ t h . D o v y , nó có tác d n g t t t rong vi c c h n g nhi m t rùng và gi m s t .
V itamin C nâng đ t ác đ n g c a m en khác thúc đ y s cutocasn x ươ ng, c n g c v ách m c h qu n . ii. Tri u ch ng Thi u Vitamin C s gây hi n tư ng xu t huy t niêm m c( như niêm m c l i, chân răng, niêm m c trong n i t ng) và t ch c dư i da. Thư ng th y viêm mi ng, viêm d dày, ru t, xu t huy t, con v t nôn m a, đái ra máu. Do xu t huy t ru t nên v t có th a phân có màu, máu có th y c nư c ti u ho c ra xoang trư c c a m t. Thi u vitamin C con v t d b nhi m trùng hơn. III. Phòng tr - Đ i v i chó, mèo cho ăn thêm gan, th n, nư c chanh, cà chua s ng. - Có th b sung Vitamin C vào th c ăn v i li u lư ng 100-200 mg/kg th c ăn. - Tiêm Vitamin C tr c ti p vào m ch máu. B nh còi xương ( Rachitis) I. Đ c đi m - B nh còi xương là m t lo i b nh gia súc non đang trong th i kỳ phát tri n, do tr ng i v trao đ i canxi, Phospho và Vitamin D gây ra. T ch c xương không đư c canxi hoá hoàn toàn nên xương phát tri n kém. - B nh x y ra nhi u vào mùa đông và nh ng nơi có đi u ki n v sinh, chăn nuôi kém - Do th c ăn (ho c s a m ) thi u Canxi, Phospho, Vitamin D. Ho c t l gi a Ca/P không thích h p. - Do con v t ít đư c t m n ng, chu ng tr i thi u ánh sáng, t đó nh hư ng đ n t ng h p Vitamin D. - Do chó b b nh đư ng ru t làm tr ng i đ n h p thu khoáng. III. Cơ ch Khi hàm lư ng Canxitrong cơ th gi m, t l Ca/P b phá v nh hư ng t i s t o xương và s n nh t là s c t hoá các đ u xương. Do v y, xương b bi n d ng, đ c bi t rõ xương ng. Trên lâm sàng nh ng con b b nh, xương ng thư ng cong queo, nh hư ng đ n v n đ ng, làm cho gia súc què ho c li t. Ngoài hi n tư ng xương b bi n d ng, khi thi u Canxi còn gây tri u ch ng co gi t con v t b b nh. Cũng do thi u Canxi, Phospho con v t hay ăn b y nên d m c b nh đư ng tieu hoá, v t ngày càng g y, ch m l n, kh năng kháng b nh kém. III.Tri u ch ng - Giai đo n đ u: c a b nh con v t thư ng gi m ăn, tiêu hoá kém, thích n m, có hi n tư ng đau các kh p xương. - Giai đo n b nh ti n tri n: Con v t hay ăn d , li m b y b , m c răng và thay răng ch m. M t s trư ng h p còn có tri u ch ng co gi t t ng cơn. - Cu i th i kỳ b nh: xương bi n d ng, các kh p sưng to, các xương ng chân cong queo, s ng lưng cong lên hay v n v o, l ng ng c và xương ch u h p, xương c l i... con v t gày y u, hay k phát các b nh khác.
- N u không k phát các b nh khác thì trong su t quá trình b nh con v t không s t. IV. Tiên lư ng Chã bÞ cßi x−¬ng B nh ti n tri n ch m, n u phát hi n s m ch c n đi u ch nh kh u ph n ăn, cho gia súc t m n ng ho c b sung Vitamin D thì có th kh i. N u không ch a k p th i gia súc ngày m t g y y u, khó ch a và hay k phát nh ng b nh khác. V. Ch n đoán B nh lúc đ u khó ch n đoán, đ n giai đo n xương bi n d ng d phát hi n. Khi khám b nh chú ý các tri u ch ng lâm sàng, ti n hành đi u tra kh u ph n ăn, n u có đi u ki n thì chi u X quang đ ch n đoán. VI. Đi u tr 1.H lý - C i thi n kh u ph n ăn, b sung Canxi, phospho và Vitamin D vào th c ăn hàng ngày, v sinh chu ng tr i. N u con v t b li t c n lót cho chó n m, thư ng xuyên xoa bóp và tr mình cho con v t. 2. Dùng thu c đi u tr - B sung Vitamin D: 5000 UI/con. Tiêm b p ngày 1 l n. - Dùng Canxi b sung tr c ti p vào máu: dùng m t trong các lo i thu c sau đây (Canxiclorua 10%, Gluconatcaxi 10%, Canxi-For ho c polycan ho c Magie- Canxi-For). - Dùng thu c đi u tr tri u ch ng các b nh k phát: n u viêm ph i thì đi u tr viêm ph i, n u viêm ru t thì đi u tr viêm ru t. - Dùng thu c tăng cư ng trương l c cơ và b th n kinh: Strychninsunfat 0,1% k t h p v i Vitamin B1. Tiêm b p cho con v t ngày 1 l n. Chú ý: Nơi có đi u ki n nên ti n hành chi u tia t ngo i. B nh m m xương ( osteo malacia) I. Đ c đi m - B nh thư ng g p chó cái có ch a ho c đang cho con bú. B nh gây cho xương b m m, x p r i sinh ra bi n d ng. H u qu làm cho chó b què ho c b li t. - Do khi gia súc có ch a ho c nuôi con cơ th m t nhi u Canxi, Phospho, nên ph i huy đ ng Canxi, Phospho t xương vào máu. Do v y, làm cho xương b m m, x p. II. Nguyên nhân - Do trong kh u ph n ăn thi u Canxi, phospho lâu ngày, ho c t l Ca/P không thích h p. - Do cơ th thi u Vitamin D, gia súc thi u v n đ ng, ít ti p xúc v i ánh sáng m t tr i. - Do khi chó có ch a ho c nuôi con cơ th m t nhi u Canxi, Phospho, nên ph i huy đ ng Canxi, Phospho t xương vào máu. - Do tuy n phó giáp tr ng tăng ti t làm hàm lư ng Canxi trong máu tăng.
- Do kh u ph n thi u protit nh hư ng t i s hình thành xương. - Do chó m c b nh đư ng tiêu hoá m n tính → gi m s h p thu canxi, phospho. III. Cơ ch sinh b nh Do nh ng nguyên nhân trên làm cho thành ph n Canxi, phospho trong xương b gi m. Xương tr nên m m, x p, bi n d ng và d g y, c t m c c a xương dày, d bóc kh i xương. Do m m xương nên nh hư ng t i hô h p, tiêu hoá và cơ năng v n đ ng c a cơ th . S gi m Canxi còn gây hi n tư ng co gi t con v t. IV. Tri u ch ng B nh thư ng phát sinh th m n tính, con v t b b nh có nh ng bi u hi n sau: - Con v t ăn kém, hay ăn b y (la li m, g m tư ng,...), hay n m, lư i v n đ ng, d m t, ra m hôi nhi u. Khi v n đ ng có th nghe ti ng l c kh c kh p xương. - X ương hàm trên và d ư i hay bi n d n g, ră ng mòn nhanh và không đ u , x ươ ng n g nhô cao, cong queo và d g y. Do v y, làm cho chó què, ho c b l i t. Trong m t s t rư ng h p c on v t c òn có tri u c h n g co gi t. - Con v t hay m c b nh v đư ng tiêu hoá, a ch y. Phân còn nhi u th c ăn chưa tiêu. - Ki m tra máu: hàm lư ng Canxi trong huy t thanh gi m t 5-7 %, hàm lư ng Phospho hơi tăng, b ch c u trung tính và lâm ba c u tăng. - Thay đ i v t ch c h c: C t m c sưng, xương b x p, ng Havers m to, xung quang có nhi u t ch c liên k t. V. Tiên lư ng B nh kéo dài hàng tháng ho c hàng năm, v t kém ăn, ít v n đ ng, gày mòn. Cu i cùng con v t n m li t và m c các b nh k phát mà ch t. VI. Ch n đoán B nh tr ng thái m n tính nên lúc đ u ch n đoán r t khó, ch y u d a vào xét nghi m. Dùng X quang có th phát hi n b nh s m và bi t đư c xương x p, ranh gi i gi a c t m c và t ch c c t m c dày, kh p xương sưng to, có khi có u xương. C n ch n đoán phân bi t v i b nh th p kh p: b nh th p kh p thư ng phát ra khi gia súc b c m l nh, con v t đi l i khó khăn khi b t đ u v n đ ng, sau m t th i gian v n đ ng con v t đi l i bình thư ng. VII. Đi u tr 1. H lý - B sung thêm Canxi, phospho vào kh u ph n ăn như cho ăn b t xương ho c các lo i premix khoáng, Vitamin. - H n ch cho con bú và cho chó ra ho t đ ng ngoài tr i đ ti p thu ánh n ng m t tr i và tia t ngo i giúp chuy n ti n vitamin D thành D2.