Chế tạo kit thử nhanh hàn the bằng thuốc thử curcumin chiết xuất từ củ nghệ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài báo trình bày kết quả chế tạo kit thử nhanh hàn the dựa vào phản ứng giữa borate (hàn the) và curcumin được chiết xuất từ củ nghệ. Nồng độ curcumin thích hợp để chế tạo kit thử là 500 ppm. Thời gian phát hiện borate (định tính) của kit thử trong khoảng 1 – 30 phút tùy thuộc nồng độ borate và thời gian phân tích bán định lượng ≥ 30 phút. Giới hạn phát hiện của kit thử là 5 ppm. Đã ứng dụng kit thử để phân tích định tính và bán định lượng hàn the trong một số mẫu thực phẩm được lấy tại một số chợ ở Thành phố Thủ Dầu Một.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chế tạo kit thử nhanh hàn the bằng thuốc thử curcumin chiết xuất từ củ nghệ

CHẾ TẠO KIT THỬ NHANH HÀN THE BẰNG THUỐC THỬ CURCUMIN CHIẾT XUẤT TỪ CỦ NGHỆ Thủy Châu Tờ 1 1. Viện Phát triển Ứng dụng, Trường Đại học Thủ Dầu Một TÓM TẮT Bài báo trình bày kết quả chế tạo kit thử nhanh hàn the dựa vào phản ứng giữa borate (hàn the) và curcumin được chiết xuất từ củ nghệ. Nồng độ curcumin thích hợp để chế tạo kit thử là 500 ppm. Thời gian phát hiện borate (định tính) của kit thử trong khoảng 1 – 30 phút tùy thuộc nồng độ borate và thời gian phân tích bán định lượng ≥ 30 phút. Giới hạn phát hiện của kit thử là 5 ppm. Đã ứng dụng kit thử để phân tích định tính và bán định lượng hàn the trong một số mẫu thực phẩm được lấy tại một số chợ ở Thành phố Thủ Dầu Một. Từ khóa: kit, curcumin, củ nghệ, hàn the, thực phẩm 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Hàn the (borate) là chất thường được sử dụng trong các loại chất tẩy rửa, xà phòng, chất khử trùng. Nhưng hiện nay nhiều người vẫn dùng hàn the để bảo quản và chế biến thực phẩm. Đây là chất cấm được sử dụng trong sản xuất và chế biến thực phẩm (quyết định số 867/1998/QĐ-BYT của Bộ Y tế). Tuy nhiên, nó vẫn được thêm vào các thực phẩm như bún, giò, chả,… để tạo độ dai, giòn, trắng cho thực phẩm và làm cho thực phẩm lâu hỏng. Hàn the khi vào cơ thể người sẽ được tích tụ ở gan do cơ thể khó có thể tự đào thải hợp chất này ra ngoài được. Khi với lượng nhiều, hàn the sẽ được tích tụ ở tất cả các cơ quan nội tạng lớn như phổi, thận, dạ dày… gây ra các bệnh về hệ bài tiết và tiêu hóa như suy gan, suy thận, các bệnh về dạ dày và đường ruột (ATSDR, 2010; Siti Mizura, S. và nnk., 1991). Trẻ em sử dụng thực phẩm chứa nhiều hàn the sẽ chậm phát triển và ảnh hưởng tới hoạt động của trí não (ATSDR, 2010; Strimpakos, A. S và nnk., 2008). Để định lượng hàn the người ta thường sử dụng các phương pháp như HPLC (Pang Yanping và nnk., 2009), ICP-AES (Hu Xiao-ling và nnk., 2008), UV-Vis (TCVN, 2012)… Các phương pháp này có độ chính xác cao, tuy nhiên, chi phí phân tích cao và thời gian phân tích dài. Vì vậy, cần có những công cụ giúp cho các nhà quản lý và kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm, những người nội trợ kiểm tra nhanh chất cấm hàn the trong thực phẩm nhằm bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Bài viết trình bày kết quả nghiên cứu chế tạo kit thử nhanh hàn the dựa trên phản ứng giữa borate và curcumin (chiết xuất từ củ nghệ) trong môi trường HCl tạo thành rosocyanin. Hình 1. Cấu trúc hóa học của rosocyanin 233
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU − Lấy mẫu: Mẫu thực phẩm được lấy và bảo quản theo hướng dẫn chung về lấy mẫu thực phẩm phục vụ thanh tra, kiểm tra chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm (Thông tư 14/2011/TT- BYT). − Phương pháp phổ hấp thụ phân tử (UV-Vis): Phương pháp UV-Vis được sử dụng để định lượng curcumin trong dịch chiết từ củ nghệ. − Phương pháp xác định ngưỡng phát hiện của giấy chỉ thị: Ngưỡng phát hiện hàn the (borax) của giấy chỉ thị được xác định theo quy định của EU: QĐ 657/EC/2002. − Phương pháp chiết curcumin: Chọn củ nghệ già, lột vỏ bên ngoài, rửa sạch bằng nước, để khô, cắt nhỏ Sấy ở nhiệt độ 800C đến khối lượng không đổi Xay thành bột mịn Cân nghệ bột cho vào bình tam giác Thêm 100 mL ethanol 960, khuấy từ trong 30 phút, lọc Xác định nồng độ curcumin trong dịch lọc bằng phương pháp UV-Vis Hình 2. Quy trình chiết curcumin từ củ nghệ 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 3.1. Kết quả chiết curcumin từ củ nghệ Cân khối lượng khác nhau của bột nghệ và tiến hành chiết curcumin theo quy trình ở Hình 2. Kết quả được trình bày ở Bảng 1. Bảng 1. Kết quả xác định curcumin từ dịch chiết củ nghệ Khối lượng bột nghệ (g) Hệ số pha loãng Độ hấp thụ A Nồng độ curcumin (ppm) 10 200 0,239 4732 5 100 0,232 2400 2 40 0,231 957 1 25 0,205 532 0,5 10 0,242 251 234
Nồng độ curcumin trong dịch chiết mẫu nghệ được xác định bằng phương pháp so sánh giữa độ hấp thụ của mẫu dịch chiết nghệ và độ hấp thụ của dung dịch curcumin chuẩn. Dịch chiết từ 10 g bột nghệ được lựa chọn cho các nghiên cứu tiếp theo. 3.2. Chế tạo kit thử nhanh hàn the từ dịch chiết củ nghệ 3.2.1. Khảo sát nồng độ curcumin tẩm lên giấy Từ dịch chiết 10 g bột nghệ, chuẩn bị các dung dịch curcumin có nồng độ 4732; 2000; 1000; 500 và 250 ppm. Cho giấy (loại giấy lọc định lượng) vào các dung dịch curcumin cho thấm ướt đều, đem phơi khô và cắt thành mảnh nhỏ kích thước 5x1 cm. Chấm hàn the (borate) lên giấy lần lượt ở các nồng độ 1000; 500; 100; 50; 10; 5; 2,5 và 0 ppm (mẫu trắng). Phát hiện sự có mặt của hàn the thông qua việc so màu của các mẩu giấy curcumin đã chấm hàn the với màu của mẫu trắng. Bảng 2. Kết quả khảo sát nồng độ curcumin tẩm lên giấy Hàn the (ppm) 1000 500 100 50 10 5 2,5 Curcumin (ppm) 4732 + + + + + + + 2000 + + + + + + + 1000 + + + + + + + 500 + + + + + + + 250 + + + + Ghi chú: “+” phát hiện hàn the (dương tính) Mẩu giấy curcumin 500 ppm cho kết quả phát hiện hàn the ở mức thấp 2,5 ppm. Vì vậy, chọn dung dịch tẩm lên giấy có nồng độ curcumin là 500 ppm cho các nghiên cứu tiếp theo. 3.2.2. Khảo sát thời gian hiện màu của giấy chỉ thị Hình 3. Sự hiện màu của giấy chỉ thị theo thời gian 235
Tẩm acid HCl 0,01 N lên giấy curcumin 500 ppm (giấy chỉ thị), để khoảng 10 phút cho khô, sau đó dùng đũa thủy tinh chấm hàn the ở các nồng độ khác nhau 10.000; 1000; 100; 10 và 0 ppm (mẫu trắng) lên giấy chỉ thị. Quan sát sự thay đổi màu của giấy chỉ thị theo thời gian (Hình 3). Màu sắc hiện rõ nhất khi giấy chỉ thị đã khô hoàn toàn, với những mẩu giấy chỉ thị có nồng độ hàn the cao, màu sắc dễ quan sát và sự hiện màu cũng nhanh hơn so với các mẩu giấy chỉ thị có nồng độ hàn the thấp. Từ kết quả khảo sát ở trên, khoảng thời gian thích hợp để phát hiện hàn the được lựa chọn: phân tích định tính: 1 - 30 phút (tùy hàm lượng hàn the trong mẫu) và phân tích bán định lượng: ≥ 30 phút. 3.2.3. Xác định ngưỡng phát hiện hàn the của giấy chỉ thị Tẩm acid HCl 0,01 N lên giấy chỉ thị, sau đó dùng đũa thủy tinh chấm hàn the ở các nồng độ khác nhau 50; 25; 10; 5; 2,5 ppm lên giấy. Ở mỗi nồng độ hàn the, tiến hành thí nghiệm lặp lại 20 lần. Kết quả thể hiện ở Bảng 3 và Hình 4. Kết quả ở Bảng 3 cho thấy: Ở các nồng độ borate 50; 20; 10 và 5 ppm thì giấy chỉ thị đều phát hiện trong 20 lần thí nghiệm lặp lại (tỷ lệ phát hiện 100%); ở 2,5 ppm có 15 lần phát hiện (75%). Vì vậy, ngưỡng phát hiện của giấy chỉ thị là 5 ppm borate (theo QĐ 657/EC/2002). Bảng 3. Kết quả xác định ngưỡng phát hiện hàn the của giấy chỉ thị Nồng độ hàn the (ppm) Lần lặp lại 50 25 10 5 2,5 1 + + + + + 2 + + + + + 3 + + + + + 4 + + + + + 5 + + + + + 6 + + + + + 7 + + + + + 8 + + + + + 9 + + + + + 10 + + + + 11 + + + + 12 + + + + + 13 + + + + + 14 + + + + 15 + + + + + 16 + + + + + 17 + + + + 18 + + + + + 19 + + + + 20 + + + + + Tỷ lệ phát hiện (%) 100 100 100 100 75 Ghi chú : “+” phát hiện hàn the 236
Hình 4. Sự hiện màu của giấy chỉ thị lặp lại 20 lần 3.2.4. Xây dựng thang màu bán định lượng Tẩm acid HCl 0,01 N lên giấy chỉ thị, để khô, sau đó nhúng giấy chỉ thị vào các dung dịch hàn the ở các nồng độ khác nhau 0 (mẫu trắng); 5; 10; 50; 100; 200; 500; 700; 1000; 2000; 5000 và 10000 ppm. Kết quả được thể hiện ở Hình 5. Hình 5. Thang màu bán định lượng hàn the Nghiên cứu đã chế tạo thành công bộ kit thử nhanh hàn the bao gồm: giấy chỉ thị curcumin (chiết xuất từ củ nghệ), dung dịch đệm và hướng dẫn sử dụng. Bộ kit chế tạo được có ứng dụng để xác định (định tính và bán định lượng) hàn the trong các mẫu thực phẩm. 3.3. Áp dụng thực tế Áp dụng bộ kit chế tạo được để xác định định tính và bán định lượng hàn the trong một số mẫu thực phẩm (chả, bún, phở và bánh ướt) đang lưu hành ở địa bàn thành phố Thủ Dầu Một. 237
Bảng 4. Kết quả phân tích định tính hàn the trong một số mẫu thực phẩm Kết quả phân tích định tính Nơi lấy mẫu Số lượng mẫu Có hàn the Không có hàn the Chợ Thủ Dầu Một 7 0 7 Khu vực Trường Đại học Thủ Dầu Một 10 0 10 Chợ Phú Hòa 8 3 5 Tổng 25 3 22 Chỉ phát hiện hàn the trong 03 mẫu thực phẩm (12%) lấy ở chợ Phú Hòa với hàm lượng hàn the (bán định lượng) trong khoảng 5 – 10 ppm. Hình 6. Một số hình ảnh phân tích hàn the trong mẫu thực tế 238
4. KẾT LUẬN Phản ứng phát hiện borax bằng thuốc thử curcumin chiết xuất từ củ nghệ được tiến hành trong môi trường acid HCl 0,01 N. Kit thử nhanh hàn the chế tạo được trong nghiên cứu này có ngưỡng phát hiện 5 ppm, thấp hơn nhiều so với các sản phẩm cùng loại có mặt trên thị trường Việt Nam (có ngưỡng phát hiện 50 – 100 ppm). Kit thử nhanh hàn the có ngưỡng phát hiện và chi phí chế tạo thấp, do đó cần được đưa vào sản xuất và phổ biến rộng rãi để giúp công việc kiểm tra hàn the trong thực phẩm hiệu quả hơn. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Agency for toxic Substances & Disease Registry (2010). Toxicological profile for boron. USA. 2. Hu Xiao - ling, Huang Hui - tao, Xiao Xue - cheng (2008). Detection of borax content in food by ICP-AES method. Chinese Journal of Health Laboratory Technology, 10, 1994-1995. 3. Pang Yanping, Zhao Zhilei, Wu Guangchen, Li Xiaoting (2009). Determination of borax in Cereal foods by high performance liquid chromatography. Food and Fermentation Industries, 8, 126-128. 4. Siti Mizura, S., Tee, E. S. and Ooi, H. E. (1991). Determination of boric acid in foods: Comparative study of three methods. Journal of the Science of Food and Agriculture, 55, 261-268. 5. Strimpakos, A. S and Sharma, R. A. (2008). Curcumin: preventive and therapeutic properties in laboratory studies and clinical trials. Antioxidants & Redox Signaling, 10(3), 511-545. 6. Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (2012), Xác định natri borat và axit boric - phương pháp định tính và bán định lượng (TCVN 8895:2012), Hà Nội. 239