Chính sách bảo tồn và phát huy giá trị tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam

Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, một di sản văn hóa phi vật thể quan trọng của Việt Nam, đang đối mặt với nhiều thách thức trong bối cảnh xã hội hiện đại. Việc bảo tồn và phát huy giá trị đích thực của di sản này là vô cùng cấp thiết, đòi hỏi một khung chính sách rõ ràng và hiệu quả. Tài liệu này tổng hợp các văn bản pháp quy và nội dung cơ bản của chính sách về bảo tồn và phát huy tín ngưỡng thờ Mẫu, nhằm ngăn chặn các hiện tượng biến tướng, thương mại hóa, đồng thời thúc đẩy nhận thức cộng đồng về giá trị sâu sắc của di sản. Đây là nỗ lực nhằm duy trì sự sống động và bền vững cho một phần không thể thiếu của bản sắc văn hóa Việt.

Các nhà nghiên cứu văn hóa, cán bộ quản lý di sản, nhà hoạch định chính sách, học giả về tín ngưỡng và tôn giáo, cùng cộng đồng thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu.

Tài liệu cung cấp một cái nhìn tổng thể về chính sách bảo tồn và phát huy giá trị tín ngưỡng thờ Mẫu tại Việt Nam, dựa trên các văn bản pháp quy như Công văn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Quyết định của UBND tỉnh Vĩnh Phúc. Các nội dung chính của chính sách bao gồm việc chấn chỉnh hoạt động hầu đồng, tăng cường kiểm tra giám sát, đẩy mạnh tuyên truyền về giá trị di sản, kiểm kê và tư liệu hóa di tích, tu bổ cơ sở thờ tự, tôn vinh và hỗ trợ nghệ nhân, cũng như quản lý lễ hội văn minh và lồng ghép di sản với du lịch tâm linh. Chính sách này được thiết kế để giải quyết những vấn đề tồn tại như biến tướng, thương mại hóa tín ngưỡng, thiếu nhận thức cộng đồng, xuống cấp di tích và thiếu hỗ trợ cho nghệ nhân. Các chủ thể thực thi từ cấp trung ương đến địa phương được phân công nhiệm vụ cụ thể, cùng với các đối tượng thụ hưởng đa dạng. Thực trạng thực thi chính sách cho thấy nhiều kết quả tích cực trong việc kiểm kê, tổ chức các hoạt động nghi lễ, và công nhận di sản. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế như công tác kiểm kê chưa hoàn tất, hiện tượng hầu đồng biến tướng và quản lý lễ hội chưa chặt chẽ. Điều này hàm ý rằng cần có sự nỗ lực tiếp tục để hoàn thiện cơ chế quản lý và bảo tồn, đảm bảo tín ngưỡng thờ Mẫu được phát huy giá trị một cách bền vững và đúng đắn.