CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG - Chương 2: Cơ sở lý thuyết chính sách môi trường

Chia sẻ: Nguyễn Lê Huy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:39

Thêm vào BST

Báo xấu

170
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 2: Cơ sở lý thuyết chính sách môi trường Khái niệm phát triển bền vững Hiện đại hóa sinh thái .Một số yếu tố cơ bản về phát triển bền vững

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG - Chương 2: Cơ sở lý thuyết chính sách môi trường

Môn h c: CHÍNH SÁCH MÔI TRƯ NG TS. Leâ Vaên Khoa 2011 1
Chöông 2: Cô sôû lyù thuyeát chính saùch moâi tröôøng o Khaùi nieäm phaùt trieån beàn vöõng o Hieän ñaïi hoùa sinh thaùi 2
Moät soá yeáu toá cô baûn veà phaùt trieån beàn vöõng 3
L CH S 4/1968: Sáng l p The Club of Rome -> nghiên c u "Nh ng v n ñ c a th gi i" -> báo cáo The Limits to Growth (1972) ñ c p t i h u qu c a vi c tăng dân s quá nhanh, s h u h n c a các ngu n tài nguyên... 6/1972: H i ngh c a Liên H p Qu c v con ngư i và môi trư ng ñư c t ch c t i Stockhom -> b n tuyên b v nguyên t c và k ho ch hành ñ ng ch ng ô nhi m môi trư ng. Chương trình Môi trư ng c a Liên H p Qu c cũng ñư c thành l p. 4
1984: y ban Th gi i v Môi trư ng và Phát tri n (World Commission on Environment and Development - WCED) : y ban Brundtland. 1987: WCED -> báo cáo "Tương lai c a chúng ta" (Our Common Futur): Báo cáo Brundtland. B n báo cáo này l n ñ u tiên công b chính th c thu t ng "phát tri n b n v ng", s ñ nh nghĩa cũng như m t cái nhìn m i v cách ho ch ñ nh các chi n lư c phát tri n lâu dài. 5
1989: S phát hành và t m quan tr ng c a Our Common Futur ñã ñư c ñưa ra bàn t i ð i h i ñ ng Liên Hi p qu c và d n ñ n s ra ñ i c a Ngh quy t 44/228 - ti n ñ cho vi c t ch c H i ngh v Môi trư ng và Phát tri n c a Liên hi p qu c. 1992: Rio de Janeiro, Brasil -> H i ngh v Môi trư ng và Phát tri n c a Liên hi p qu c (UNCED). T i ñây, các ñ i bi u tham gia ñã th ng nh t nh ng nguyên t c cơ b n và phát ñ ng m t chương trình hành ñ ng vì s phát tri n b n v ng có tên Chương trình Ngh s 21 (Agenda 21). 2002: H i ngh thư ng ñ nh Th gi i v Phát tri n b n v ng nhóm h p t i Johannesburg, Nam Phi -> cam k t phát tri n chi n lư c v phát tri n b n v ng t i m i qu c gia trư c năm 2005. -> Vietnam Agenda 21.… 6
ÑÒNH NGHÓA: WCED (1987): “Phaùt trieån beàn vöõng laø söï phaùt trieån ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu cuûa hieän taïi, nhöng khoâng gaây trôû ngaïi cho vieäc ñaùp öùng nhu caàu cuûa theá heä mai sau”. -> không ch là n l c nh m hoà gi i kinh t và môi trư ng, hay th m chí phát tri n KT-XH và b o v môi trư ng -> còn bao hàm nh ng khía c nh chính tr xã h i, ñ c bi t là bình ñ ng xã h i. -> gây ñư c s chú ý và thu hút s quan tâm c a toàn nhân lo i 7
Lu t b o v môi trư ng Vi t Nam (2005), ñã làm rõ hơn khái ni m này khi ñ nh nghĩa: “Phát tri n b n v ng là phát tri n ñáp ng ñư c nhu c u c a th h hi n t i mà không làm t n h i ñ n kh năng ñáp ng nhu c u ñó c a các th h tương lai trên cơ s k t h p ch t ch , hài hoà gi a tăng trư ng kinh t , b o ñ m ti n b xã h i và b o v môi trư ng.” PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG = TAÊNG TRÖÔÛNG KINH TEÂ + COÂNG BAÈNG XAÕ HOÄI + BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG. 8
Khía caïnh naøo caàn ñöôïc öu tieân: kinh teá, xaõ hoäi hay moâi tröôøng? => thay ñ i theo t ng nư c, xã h i, th ch , văn hoá, hoàn c nh, th i gian. Môi trư ng Xã h i Kinh Tính b n t v ng B o v môi trư ng 9
VĂN HÓA V n văn hóa - V t th - Phi v t th TH CH 10
Phát tri n kinh t Phát tri n xã h i b n Phát tri n môi trư ng b n v ng v ng b n v ng - Tăng trư ng kinh - Ki m soát dân s h p - Ch ng thoái hoá ñ t và t lý; b o v tài nguyên MT - Thay ñ i mô hình - Gi i quy t vi c làm; ñ t; tiêu dùng; - Xoá ñói gi m nghèo; -S d ng b n v ng & BV - Công nghi p hoá -Tăng công b ng XH; tài nguyên nư c; s ch; - ð nh hư ng quá trình -BV tài nguyên bi n, ven - Nông nghi p và ñô th hoá và di dân; bi n và h i ñ o; nông thôn. -Nâng cao ch t lư ng -BV và phát tri n r ng; giáo d c và ñào t o; -Gi m ô nhi m KK các -C i thi n d ch v chăm khu CN và ñô th ; sóc s c kho và v sinh -Qu n lý ch t th i r n; môi trư ng. -BV ña d ng sinh h c; - Phát tri n ngu n năng lư ng m i - Chính sách 3R 11
D u chân sinh thái ðư c tính b ng t ng di n tích ñ t và nư c c n ñ s n xu t ra ngu n tài nguyên mà con ngư i tiêu th , ñ ng th i h p th lư ng ch t th i phát sinh trong cu c s ng ñó; Bi u di n qua ñơn v di M t s ch th - ch s ñánh giá PTBV • D u chân sinh thái (Ecological Footprint - EF) • Ch s h nh phúc hành tinh (HPI) • Ch s th nh vư ng xã h i (Social wellbeing Index) – thư c ño Barometer of Sustainability-BS • Ch s b n v ng v môi trư ng (ESI) • Ch s thành tích môi trư ng (EPI) • Ch th phát tri n th c (GPI) • Ti t ki m ròng ñã ñư c ñi u ch nh (ANS) • Ch s phúc l i kinh t b n v ng (ISEW) • Ch s hành tinh s ng (LPI) • T ng nhu c u v t ch t (TMR) • Các ch s hi u qu sinh thái (EEI) • … 12
D u chân sinh thái • ðư c tính b ng t ng di n tích ñ t và nư c c n ñ s n xu t ra ngu n tài nguyên mà con ngư i tiêu th , ñ ng th i h p th lư ng ch t th i phát sinh trong cu c s ng ñó; • Bi u di n qua ñơn v di n tích quy ñ i gha, là di n tích khu v c cho năng su t sinh h c tương ñương v i “năng su t trung bình th gi i”. • D u chân sinh thái ñư c tính cho hơn 150 qu c gia trên Th gi i, b t ñ u t 1961, trong ñó tiêu th c a m i qu c gia ñư c tính b ng lư ng s n ph m s n xu t + lư ng s n ph m nh p kh u – lư ng s n ph m xu t kh u. • M t qu c gia s có “d tr sinh thái” n u D u chân sinh thái nh hơn s c t i sinh h c, ngư c l i, nó s trong tình tr ng “thâm h t sinh thái". Hi n nay, h u h t các qu c gia (và tính trung bình cho toàn Th gi i) ñ u ñang trong tình tr ng thâm h t sinh thái này. Năm 2003, D u chân sinh thái c a con ngư i (2,2gha/ngư i) ñã vư t so v i s c t i sinh thái trái ñ t (1,8gha/ngư i) trên 25%. (http://ipsard.gov.vn/dspr/news/newsdetail.asp?targetID=2497) 13
NH NG B CH TH PTBV C N QUAN TÂM B 58 ch th c a UN/CSD: bao quát các khía c nh KT, XH, MT và th ch . ðư c nhi u nư c l a ch n ñ xây d ng b tiêu chí cho mình. B 46 ch th c a Nhóm tư v n v tiêu chí PTBV (CGSDI), k t h p v i ph n m m giúp tính toán các ñi m t ng th t các ch th riêng bi t. B ch s th nh vư ng 88 ch th c a T ch c B o t n Thiên nhiên TG (IUCN) (thư c ño BS): t p trung vào 2 lĩnh v c là ch t lư ng cu c s ng và môi trư ng, ñư c dùng ñánh giá cho 180 qu c gia. 14
Các ch th PTBV Châu Âu 16 ch th PTBV: 1. Ch th khí h u toàn c u- GLOBAL CLIMATE INDICATOR - GCI 2. Ch th ch t lư ng không khí -AIR QUALITY INDICATOR - AQI 3. Ch th v s Acid hóa -ACIDIFICATION INDICATOR (AI) 4. Ch th v ñ c h i sinh thái -ECOSYSTEM TOXIFICATION INDICATOR (ETI) 5. Ch th phương ti n v n chuy n trong ñô th - URBAN MOBILITY INDICATOR (UMI) OR CLEAN TRANSPORTATION INDICATOR 6. Ch th qu n lý ch t th i - WASTE MANAGEMENT INDICATOR (WMI) 7. Ch th v tiêu th năng lư ng - ENERGY CONSUMPTION INDICATOR (ECI) 8. Ch th v tiêu th nư c - WATER CONSUMPTION INDICATOR (WCI) 15
Các tiêu chí PTBV Châu Âu (tt) 9. Ch th v ti ng n, mùi v , ánh sáng - NUISANCE INDICATOR (DI) 10. Ch th v công b ng xã h i - SOCIAL JUSTICE INDICATOR (SJI) 11. Ch th v ch t lư ng nhà - HOUSING QUALITY INDICATOR (HQI) 12. Ch th v an ninh ñô th - URBAN SAFETY INDICATOR (USI) 13. Ch th b n v ng kinh t ñô th - ECONOMIC URBAN SUSTAINABILITY INDICATOR (ESI) 14. Ch th v m ng xanh, không gian chung và di s n - GREEN, PUBLIC SPACE AND HERITAGE INDICATOR (GPI) 15. Ch th v s tham gia c a cư dân ñô th CITIZEN PARTICIPATION INDICATOR (CPI) 16. Ch th b n v ng riêng- UNIQUE SUSTAINABILITY INDICATOR (USI) 16
NGHIÊN C U CH S PTBV VI T NAM 1. Vi n Môi trư ng & PTBV ki n ngh b 34 ch s PTBV cho VN (4 KT, 12 XH, 14 MT, 4 TH CH ) g m b 29 ch s PTBV cho c p phư ng, xã 2. D án VIE/01/21: 2005, do Vi n Chi n lư c phát tri n (B KHðT), g m 32 ch s (7 KT, 14 XH, 5 MT, 6 TH CH ). 17
NGHIÊN C U CH S PTBV VI T NAM D th o b ch th PTBV và Ch s ñánh giá tính b n v ng v Tài nguyên và Môi trư ng Vi t Nam (ESIVN). M c tiêu ph n ñ u S lư ng ch s , ch K t qu ñánh giá d th ki n I. Ch s ñánh giá tính BV v TN&MT (ESIVN) 01 ch s ði m t ng h p theo thang x p h ng 0 – 100 II. Các ch th tích h p t 10 ch ñ chính (EIVN) 10 ch th t ng h p T l ph n trăm (%) Tri n khai Quy t ñ nh s 153/Qð-TTg c a Th tư ng Chính ph III. Ch ñ (EIC) Các ch th (EIs) Các ch th MT d ki n (EVs) I. Thoái hoá ñ t, SD 1. Nguy cơ thoái hoá 1. T l DT ñ t (g m c ðNN) ch u tác ñ ng r t hi u qu và ñ t ñ t m nh do ho t ñ ng c a con ngư i trên t ng s DT, (%) 2. DT ñ t b nhi m m n, phèn/t ng DT ñ t tr ng tr t, (%) 3. T c ñ tăng SD phân bón hoá h c, thu c BVTV/5 năm g n nh t, (%/năm) 2. Hi u qu SD ñ t 4. T c ñ tăng năng su t SD ñ t NN/5 năm g n nh t, (%/năm) 5. DT ñ t chưa SD, (%) 3. Năng l c ñ t 6. T c ñ tăng cơ c u SD ñ t phi NN (II), (%/năm) 7. T c ñ tăng DS/5 năm g n nh t, (%/năm) 18
2. BV MT nư c và SD BV TN 8. Ch th CL nư c m t theo 4. CL nư c m t nư c TCVN 5942-1995 , (%) 9. Ch th CL nư c ng m theo 5. CL nư c ng m TCVN 5944-1995 , (%) 6. C i thi n nư c m t và 10. T l nư c th i ðT, CN, DL nư c ng m và b nh vi n ñư c x lý ñ t tiêu chu n, (%) 11. T c ñ tăng t l h dân có h xí và chu ng tr i h p v sinh/5 năm g n nh t, (%/năm) 7. Năng l c nư c 12. T c ñ tăng khai thác nư c ng m/5 năm g n nh t, (%/năm) 13. T c ñ tăng khai thác nư c m t/5 năm g n nh t, (%/năm) 14. T c ñ tăng t l h dân ñư c hư ng ngu n nư c s ch/5 năm g n nh t (%/năm) 3. Khai thác h p lý và SD ti t 8. Năng l c khai thác khoáng 15. T c ñ tăng s n lư ng khai ki m, BV TN khoáng s n s n thác khoáng s n/5 năm g n nh t, (%/năm) 16. Ch th ch t lư ng KK trong khai thác và v n chuy n khoáng s n, (%) 9. Hi u qu SD TN khoáng 17. T l thu h i m t s khoáng s n s n chính/t ng tr lư ng m t s khoáng s n chính, (%) 18. T c ñ tăng t su t s n lư ng khoáng s n/ 1.000 t VNð GDP/5 năm g n nh t, (%/năm) 19
9. Ho t ñ ng làm 23. Gi m nh bi n ñ i khí h u 42. T l phát th i khí cacbon/T ng t i gi m nh BðKH, và lư ng ÔN khí th i d báo, (%) h n ch nh hư ng 43. T l phát th i b i lơ l ng và khí có h i c a BðKH, axít/T ng t i lư ng ÔN khí th i d báo, phòng, gi m nh h u (%) qu thiên tai 24. H n ch nh hư ng có 44. T l SD năng lư ng than, c i/t ng h i c a bi n ñ i khí h u s n lư ng năng lư ng SD, (%) 45. Ch th trên di n r ng – AEQM, (%) 25. Năng l c phòng ch ng và 46. Ch th r i ro MT d báo, (%) gi m nh h u qu do thiên tai, 47. T l t n th t v ngư i và tài s n do s c thiên tai, r i ro, s c MT gây ra ñư c quy ñ i ra ti n/GDP trong 5 năm g n nh t, (%/năm) 10. Khai thác h p lý 26. Năng l c khai thác năng 48. T c ñ tăng t ng s lư ng năng và SD ti t ki m, năng lư ng lư ng SX thương m i/5 năm g n nh t, lư ng (%/năm) 49. T l h dân ñư c SD ñi n, (%) 27. Hi u qu SD ti t ki m và 50. T l SX năng lư ng th y ñi n và BV năng lư ng các ngu n năng lư ng có th tái sinh/t ng lư ng năng lư ng tiêu th , (%) 51. T c ñ tăng t su t tiêu th năng lư ng/1.000 t VNð GDP/5 năm g n nh t, (%/năm) 20