Chính sách nông nghiệp tuần hoàn ở Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của bài viết nhằm tổng hợp và phân tích các văn bản chính sách của Việt Nam liên quan đến nông nghiệp tuần hoàn dựa trên những đánh giá của các bên liên quan. Các giải pháp được đề xuất như: hoàn thiện hành lang pháp lý và tiêu chuẩn hóa nông nghiệp tuần hoàn, hoạch định các chính sách hỗ trợ và khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp tuần hoàn; tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và các cơ sở sản xuất về chính sách nông nghiệp tuần hoàn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chính sách nông nghiệp tuần hoàn ở Việt Nam

Vietnam J. Agri. Sci. 2024, Vol. 22, No. 7: 906-915 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2024, 22(7): 906-915 www.vnua.edu.vn CHÍNH SÁCH NÔNG NGHIỆP TUẦN HOÀN Ở VIỆT NAM Mai Lan Phương, Nguyễn Thị Minh Hiền* Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Học viện Nông nghiệp Việt Nam * Tác giả liên hệ: nthiminhien@gmail.com Ngày nhận bài: 27.03.2024 Ngày chấp nhận đăng: 21.06.2024 TÓM TẮT Phát triển nông nghiệp tuần hoàn đang là xu hướng tất yếu trong bối cảnh ngành nông nghiệp đối mặt với nhiều khó khăn thách thức. Tuy nhiên, hệ thống chính sách liên quan đến nông nghiệp tuần hoàn ở Việt Nam còn chưa đầy đủ phân tán trong nhiều văn bản khác nhau. Hệ thống hướng dẫn và tiêu chuẩn về nông nghiệp tuần hoàn chưa rõ ràng gây khó khăn cho việc thực hiện. Bài báo sử dụng phương pháp tổng quan mô tả và điều tra phỏng vấn sâu cán bộ quản lý Trung ương, cán bộ quản lý địa phương và các cơ sở sản xuất ở 11 tỉnh đại diện cho các vùng sinh thái. Mục tiêu của bài báo nhằm tổng hợp và phân tích các văn bản chính sách của Việt Nam liên quan đến nông nghiệp tuần hoàn dựa trên những đánh giá của các bên liên quan. Các giải pháp được đề xuất như: hoàn thiện hành lang pháp lý và tiêu chuẩn hóa nông nghiệp tuần hoàn, hoạch định các chính sách hỗ trợ và khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp tuần hoàn; tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và các cơ sở sản xuất về chính sách nông nghiệp tuần hoàn. Từ khóa: Nông nghiệp, nông nghiệp tuần hoàn, chính sách, Việt Nam. Circular Agriculture Policies in Vietnam ABSTRACT Developing circular agriculture is an inevitable trend in the context that agricultural sector is facing with numerous challenges. However, the system of policies related to circular agriculture in Vietnam is still incomplete and dispersed across various documents. The guidance and standards for circular agriculture are not clearly defined, making implementation difficult. This paper employs a Narrative literature review method and in-depth interviews with central management officials, local management officials, and economic organizations in 11 provinces representing different ecological regions. The objective of the paper is to synthesize and analyze Vietnam's policy documents related to circular agriculture based on evaluations from stakeholders. Proposed solutions include improving the legal framework and standardizing circular agriculture, formulating policies to support and encourage investment in circular agriculture; disseminating and enhancing awareness mong management officials and production facilities about circular agriculture policies. Keywords: Agriculture, circular agriculture, policy, Việt Nam. quá trình sân xuçt này là đæu vào cþa quá trình 1. ĐẶT VẤN ĐỀ sân xuçt khác. Nông nghiệp tuæn hoàn têp Nông nghiệp tuyến tính hay nông nghiệp trung vào sân xuçt hàng hóa nông nghiệp sĄ truyền thøng là hình thăc nông nghiệp låu đĈi, dĀng tøi thiểu các yếu tø đæu vào bên ngoài và canh tác nông nghiệp theo chu trình “vêt chçt - giâm thiểu phát thâi ra möi trāĈng bao g÷m sân xuçt - phát thâi”. Hình thăc sân xuçt này chçt thâi và khí thâi (University College đāČc đánh giá là thiếu bền vąng vì phát thâi lĉn Dublin, 2017). Nhiều nghiên cău đã chî ra rìng, và lãng phí tài nguyên (Jurgilevich & cs., 2016; nông nghiệp là mût lïnh vĆc kinh tế thiếu tính Poore & Nemecek, 2018). Nông nghiệp tuæn bền vąng vì phát thâi lĉn và lãng phí tài nguyên hoàn đāČc thĆc hiện theo mût chu trình khép (Jurgilevich & cs., 2016; Poore & Nemecek, kín mà Ċ đò chçt thâi hay phế phĀ phèm cþa 2018). Chính vì vêy, ngày càng có nhiều quøc 906
Mai Lan Phương, Nguyễn Thị Minh Hiền gia áp dĀng nông nghiệp tuæn hoàn nhā mût 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU hình thăc sân xuçt nhìm đät đāČc tính bền Đøi vĉi các thông tin thă cçp, bài báo sĄ vąng trong hệ thøng sân xuçt nông nghiệp và dĀng phāćng pháp tùng quan mô tâ (Cronin & bâo vệ möi trāĈng (Schroeder & cs., 2019; Jun & cs., 2008) nhìm têp hČp các quan điểm, luên Xiang, 2011; Stegmann & cs., 2020). điểm, thông tin và kết quâ về các vën bân Chiến lāČc phát triển nông nghiệp nông chính sách liên quan đến phát triển nông thôn bền vąng cþa Việt Nam giai đoän 2021- nghiệp tuæn hoàn. 2030, tæm nhìn 2050 đã đề cêp rõ việc chuyển đùi sang kinh tế tuæn hoàn là giâi pháp quan Thöng tin sć cçp đāČc thu thêp, tùng hČp và trõng góp phæn phát triển ngành nông nghiệp phån tích thöng qua điều tra phóng vçn sâu 30 theo hāĉng nâng cao giá trð gia tëng và phát cán bû (bao g÷m cán bû quân lý TW, cán bû triển bền vąng, không chî đät mĀc tiêu kinh tế, nghiên cău và cán bû hûi) và 55 cán bû cþa 11 xã hûi, möi trāĈng mà còn giúp ăng phó vĉi biến tînh. Bên cänh đò, thöng tin cÿng đāČc thu thêp đùi khí hêu đāa Việt Nam trĊ thành quøc gia tĂ 825 cć sĊ sân xuçt nông nghiệp (hû, trang sân xuçt “xanh”, phát thâi thçp và cung cçp träi, doanh nghiệp, HTX) täi 11 tînh đäi diện thĆc phèm theo hāĉng minh bäch - trách nhiệm cho các vùng sinh thái. Vùng miền núi phía Bíc - bền vąng (Chính phþ, 2022a). Để thýc đèy có tînh Sćn La và tînh Bíc Giang; vüng Đ÷ng phát triển nông nghiệp bền vąng, hāĉng tĉi nền bìng sông H÷ng có tînh Nam Đðnh và thành phø nông nghiệp xanh, Quøc hûi Việt Nam đã ban Hà Nûi; vùng Duyên Hâi miền Trung có tînh hành: Luêt Tr÷ng trõt và Luêt Chën nuöi nëm Thanh Hóa và ThĂa Thiên Huế; vùng Tây 2018 cò các quy đðnh về sĄ dĀng hiệu quâ, tiết Nguyên có tînh Đaklak; vüng Đöng Nam Bû có kiệm, bền vąng tài nguyên đçt, nāĉc và quy đðnh tînh Tåy Ninh và Đ÷ng Nai và vüng Đ÷ng bìng cĀ thể về xĄ lý chçt thâi trong tr÷ng trõt và chën sông CĄu Long có tînh Long An và tînh Tiền nuôi (Quøc hûi, 2018a; b). Luêt Bâo vệ môi Giang. Các đða phāćng đāČc chõn để khâo sát là trāĈng nëm 2020 đã cò quy đðnh rõ nûi dung về nhąng đða phāćng đäi diện cho các vùng sinh bâo vệ möi trāĈng trong sân xuçt nông nghiệp thái cþa Việt Nam, có hình thăc tù chăc sân (Quøc hûi, 2020). Đặc biệt quyết đðnh 896/QĐ- xuçt nông nghiệp tuæn hoàn khác nhau và đäi TTg ngày 26/07/2022 về Chiến lāČc quøc gia về biến đùi khí hêu giai đoän đến nëm 2050 đã đề ra diện cho các ngành sân xuçt và các loäi sân mût sø nhiệm vĀ về xĄ lý chçt thâi trong tr÷ng phèm khác nhau. trõt và chën nuöi thöng qua đùi mĉi công nghệ Phāćng pháp thøng kê mô tâ đāČc sĄ dĀng trong tr÷ng trõt và chën nuöi, áp dĀng các biện để phân tích sø liệu. Các tiêu chí đánh giá đāČc pháp tiên tiến nhìm giâm phát thâi trong lïnh tùng hČp thông qua tď lệ các ý kiến đánh giá về vĆc tr÷ng trõt, giâm phát thâi khí metan tĂ canh thĆc träng hoäch đðnh, tù chăc thĆc hiện các tác lýa và chën nuöi (Chính phþ, 2022b). vën bân chính sách liên quan đến nông nghiệp Tuy nhiên, phát triển nông nghiệp tuæn tuæn hoàn, tď lệ các ý kiến về nhąng thuên lČi, hoàn Ċ Việt Nam nhìn chung vén còn mang tính khò khën trong quá trình tù chăc thĆc hiện và tĆ phát. Hệ thøng chính sách liên quan đến nhąng giâi pháp đề xuçt. nông nghiệp tuæn hoàn cñn chāa đæy đþ phân tán trong nhiều vën bân khác nhau. Hệ thøng hāĉng dén và tiêu chuèn nông nghiệp tuæn 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN hoàn cñn chāa rô ràng gåy khò khën cho việc 3.1. Tổng quan chính sách liên quan đến thĆc hiện. MĀc tiêu cþa bài báo nhìm tùng hČp phát triển nông nghiệp tuần hoàn và phån tích các vën bân chính sách cþa Việt Nam liên quan đến nông nghiệp tuæn hoàn, Trāĉc xu thế phát triển cþa các mô hình phån tích đánh giá cþa các bên liên quan tĂ đò kinh tế thân thiện vĉi möi trāĈng trên thế giĉi, đề xuçt mût sø giâi pháp góp phæn hoàn thiện Việt Nam đã cò lû trình, đðnh hāĉng phát triển hệ thông chính sách nông nghiệp tuæn hoàn Ċ kinh tế tuæn hoàn thông qua các chþ trāćng, Việt Nam. chính sách đāČc ban hành trong nhiều nëm qua. 907
Chính sách nông nghiệp tuần hoàn ở Việt Nam CĀ thể hóa chþ trāćng, quan điểm cþa Đâng, phát sinh và giâm thiểu tác đûng xçu đến môi Nhà nāĉc đã cò nhiều cć chế, chính sách phát trāĈng”. Tuy nhiên, hiện nay chāa cò đðnh nghïa triển kinh tế tuæn hoàn (Khánh Nguyên, 2023). cĀ thể về kinh tế tuæn hoàn trong lïnh vĆc nông Sau 15 nëm thĆc hiện NQ sø 26 NQ/TW cþa nghiệp. Luêt Bâo vệ möi trāĈng nëm 2020 đã ban chçp hành TW Đâng khóa X, nông nghiệp thể chế hóa mût sø cć chế, chính sách để thúc cþa Việt Nam tiếp tĀc duy trì tëng trāĊng Ċ măc đèy kinh tế tuæn hoàn. Täi khoân 4, điều 61 cao, khîng đðnh vð thế quan trõng là trĀ đċ cþa Luêt Bâo vệ möi trāĈng nëm 2020 quy đðnh về nền kinh tế, đâm bâo an ninh lāćng thĆc quøc việc sĄ dĀng nhąng phế phĀ phèm trong nông gia. Trong giai đoän mĉi, Nghð quyết sø nghiệp và khoân 6, điều 61 täi luêt này cÿng 19-NQ/TW ngày 16/06/2022 cþa Ban Chçp hành quy đðnh: Nhà nāĉc có chính sách khuyến khích Trung āćng Đâng (Khóa XIII) về nông nghiệp, đùi mĉi mö hình, phāćng pháp sân xuçt nông nöng dån, nöng thön đến nëm 2030, tæm nhìn nghiệp theo hāĉng bền vąng, thích ăng vĉi biến đến nëm 2045 và Nghð quyết 26/NQ-CP ngày đùi khí hêu, tiết kiệm nāĉc, hän chế sĄ dĀng 27/02/2023 Chính phþ Ban hành Chāćng trình phån bòn vö cć, thuøc bâo vệ thĆc vêt hóa hõc và hành đûng cþa Chính phþ thĆc hiện Nghð quyết sân phèm xĄ lĎ möi trāĈng trong nông nghiệp; sø 19/NQ/TW vĉi quan điểm Nông dân là chþ phát triển mô hình nông nghiệp thân thiện môi thể, là trung tâm cþa quá trình phát triển, nông trāĈng. Luêt Bâo vệ möi trāĈng cÿng quy đðnh nghiệp là lČi thế quøc gia, là trĀ đċ cþa nền kinh Chu÷ng träi chën nuöi quy mô hû gia đình phâi tế. Tæm nhìn đến nëm 2045 Việt Nam có nền bâo đâm vệ sinh, không gây ô nhiễm tiếng ÷n, nông nghiệp sinh thái, sân xuçt hàng hóa quy phát tán mùi khó chðu, chçt thâi tĂ hoät đûng mô lĉn, có giá trð gia tëng cao và gín kết vĉi thð chën nuöi phâi đāČc thu gom, xĄ lý theo quy trāĈng. Khuyến khích phát triển nông nghiệp đðnh cþa pháp luêt. xanh, hąu cć, tuæn hoàn, giâm phát thâi khí Trong lïnh vĆc tr÷ng trõt, Luêt Tr÷ng trõt nhà kính. Nghð quyết Đäi hûi Đäi biểu toàn (Quøc hûi, 2018a) đã quy đðnh rô trong điều 72 quøc læn XIII ngày 01/02/2021 cþa Đâng đã đề và 76 về thu gom, xĄ lý, sĄ dĀng phĀ phèm cây ra đðnh hāĉng về “Xây dĆng nền kinh tế xanh, tr÷ng bâo vệ möi trāĈng canh tác. Luêt quy đðnh kinh tế tuæn hoàn, thân thiện vĉi möi trāĈng” tù chăc, cá nhân canh tác phâi thu gom, xĄ lý, và Nghð quyết sø 55-NQ/TW về đðnh hāĉng sĄ dĀng phĀ phèm cây tr÷ng mût cách phù hČp, Chiến lāČc phát triển nëng lāČng quøc gia cþa không gây ô nhiễm möi trāĈng và lan truyền Việt Nam đến nëm 2030, tæm nhìn đến nëm sinh vêt gây häi. Nëm 2019 Bû NN&PTNT đã 2045 vĉi nhiệm vĀ thĆc thi chính sách bâo vệ ban hành Thöng tā sø 19/2019/TT-BNNPTNT möi trāĈng nëng lāČng gín vĉi mĀc tiêu giâm ngày 15/11/2019 quy đðnh về thu gom, xĄ lý, sĄ phát khí thâi nhà kính, thýc đèy kinh tế tuæn dĀng phĀ phèm cây tr÷ng. Thöng tā 19 đã giâi hoàn và phát triển. thích rõ phĀ phèm cây tr÷ng là sân phèm phĀ Vĉi xu thế phát triển các mô hình kinh tế phát sinh trong quá trình tiến hành hoät đûng thân thiện vĉi möi trāĈng, Đâng và Nhà nāĉc chëm sòc, thu hoäch, sć chế sân phèm cây Việt Nam đã cò lû trình và đðnh hāĉng phát tr÷ng täi khu vĆc canh tác cây tr÷ng và việc xĄ triển kinh tế tuæn hoàn thể hiện qua các chþ lý phĀ phèm cây tr÷ng là việc áp dĀng giâi trāćng, chính sách đāČc ban hành trong nhiều pháp công nghệ hoặc biện pháp kĐ thuêt phù nëm qua. Trong đò, khái niệm kinh tế tuæn hČp làm tëng hiệu quâ sĄ dĀng và không làm ô hoàn đāČc đāa ra trong Điều 142 Luêt Bâo vệ nhiễm möi trāĈng, lan truyền sinh vêt gây häi möi trāĈng nëm 2020 (Quøc hûi, 2020) “Kinh tế (Bû NN&PTNT, 2019). tuæn hoàn là mô hình kinh tế mà các hoät đûng Trong lïnh vĆc chën nuöi, Luêt Chën nuöi thiết kế, sân xuçt, tiêu dùng và dðch vĀ đều (Quøc hûi, 2018b) đã quy đðnh các tù chăc cá hāĉng đến giâm khai thác nguyên liệu, vêt liệu, nhån chën nuöi phâi có trách nhiệm xĄ lý các kéo dài vñng đĈi sân phèm, hän chế chçt thâi chçt thâi chën nuöi Ċ däng rín, lóng, khí, đâm 908
Mai Lan Phương, Nguyễn Thị Minh Hiền bâo xĄ lý chçt thâi, nāĉc thâi, khí thâi đýng gín vĉi cć cçu läi nền kinh tế, trung hòa carbon quy đðnh, áp dĀng khoa hõc công nghệ vào xĄ và đòng gòp vào mĀc tiêu hän chế sĆ gia tëng lý chçt thâi nhìm hän chế tøi đa ânh hāĊng tĉi nhiệt đû toàn cæu; Quyết đðnh 896/QĐ-TTg ngày möi trāĈng. Luêt Chën nuöi cò quy đðnh cĀ thể 26/07/2022 về Chiến lāČc quøc gia về biến đùi các trāĈng hČp xĄ lý chçt thâi chën nuöi trang khí hêu giai đoän đến nëm 2050 đã đề ra mût sø träi (điều 59) và xĄ lý chçt thâi chën nuöi nhiệm vĀ để giâm phát thâi trong lïnh vĆc tr÷ng trong nông hû (điều 60). Chiến lāČc phát triển trõt và lïnh vĆc chën nuöi; Quyết đðnh 942/QĐ- chën nuöi giai đoän 2021-2030, tæm nhìn 2045 TTg ngày 05/08/2022 về việc phê duyệt Kế (theo quyết đðnh sø 1520/QĐ-TTg ngày hoäch hành đûng giâm phát thâi khí mê-tan 06/10/2020) nêu rô quan điểm phát triển chën đến nëm 2030 đề ra mût sø nhiệm vĀ giâi pháp nuöi đến nëm 2030 theo hāĉng công nghiệp để giâm phát thâi khí mê-tan trong lïnh vĆc hóa, hiện đäi hòa, đ÷ng thĈi đèy mänh chën tr÷ng trõt và chën nuöi. nuôi hąu cć, chën nuöi truyền thøng - tăc là Ngày 28/04/2023 Bû NN&PTNT đã ban chën nuöi theo hāĉng tên dĀng phế phĀ phèm hành quyết đðnh sø 1693/QĐ-BNN-KHCN về kế trong nông nghiệp và sinh hoät theo hāĉng hàng hóa, chçt lāČng và an toàn (Chính phþ, hoäch giâm nhẹ phát thâi nhà kính, đòng gòp 2020). Nëm 2021 Thþ tāĉng Chính phþ, Bû vào cam kết cþa quøc gia đät phát thâi ròng NN&PTNT đã ban hành Quyết đðnh 1368/QĐ- bìng 0 vào nëm 2050. Chiến lāČc phát triển BNN-CN vào tháng 4 nëm 2021 nêu rô nhiệm nông nghiệp nông thôn bền vąng giai đoän vĀ phát triển các loäi công nghệ xĄ lý chçt thâi 2021-2030, tæm nhìn 2050 cÿng đề cêp rõ việc chën nuöi gín vĉi sân xuçt phân bón hąu cć, chuyển đùi sang kinh tế tuæn hoàn là giâi pháp chế biến chế phèm nuôi tr÷ng thþy sân góp quan trõng góp phæn phát triển ngành nông phæn thýc đèy kinh tế tuæn hoàn trong chën nghiệp theo hāĉng nâng cao giá trð gia tëng và nuôi. Thöng tā 12/2021/TT-BNNPTNT ngày phát triển bền vąng, không chî đät mĀc tiêu 26/10/2021 cþa Bû NN&PTNT hāĉng dén việc kinh tế, xã hûi, möi trāĈng mà còn giúp ăng phó thu gom, xĄ lý chçt thâi chën nuöi, phĀ phèm vĉi biến đùi khí hêu. nông nghiệp tái sĄ dĀng cho mĀc đích khác đã quy đðnh cĀ thể về xĄ lý chçt thâi trong chën 3.2. Đánh giá về hoạch định chính sách cho nuôi nông hû, trang träi đâm bâo theo quy đðnh phát triển nông nghiệp tuần hoàn cþa luåt môi trāĈng (Bû NN&PTNT, 2021). Tùng hČp tĂ kết quâ phóng vçn sâu cán bû Nhąng quy đðnh này góp phæn nâng cao quân lý cçp trung āćng, các nhà khoa hõc, cán nhên thăc cþa ngāĈi dân về tái sĄ dĀng phĀ bû hûi và cán bû quân lý cçp đða phāćng cho phèm và bâo vệ möi trāĈng, tĂ đò täo ra các sân thçy, các quy đðnh liên quan đến kinh tế tuæn phèm chçt lāČng cao, an toàn, thân thiện môi hoàn nói chung, nông nghiệp tuæn hoàn nói trāĈng, hāĉng tĉi nền nông nghiệp xanh. riêng nìm râi rác Ċ các luêt, nghð đðnh khác Trên cć sĊ nhąng chþ trāćng cþa Đâng, nhau. Mût sø vçn đề về tiêu chí, tiêu chuèn, Nhà nāĉc đã ban hành các chính sách nhā quy chuèn, hāĉng dén liên quan đến thu gom, Chiến lāČc bâo vệ möi trāĈng đến 2020, tæm vên chuyển và tái sĄ dĀng, điều kiện cçp vøn nhìn 2030; Chiến lāČc Tëng trāĊng xanh, Nghð chāa rô nên rçt khò khën trong triển khai đðnh 38/2015/NĐ-CP; Quyết đðnh 16/2015/QĐ- thĆc hiện. Hiện täi vén chāa cò vën bân chính TTg; Chiến lāČc quøc gia về quân lý tùng hČp sách hú trČ cĀ thể nào cho phát triển nông chçt thâi rín nëm 2018; Quyết đðnh sø 687/QĐ- nghiệp tuæn hoàn. Các chính sách hú trČ phát TTg ngày 07/06/2022 về Đề án phát triển kinh triển sân xuçt nông nghiệp hiện täi chþ yếu là tế tuæn hoàn đã đāČc phê duyệt nhìm täo đûng tĂ các chính sách hú trČ phát triển nông lĆc cho đùi mĉi sáng täo và câi thiện nëng suçt nghiệp hąu cć, nöng nghiệp công nghệ cao, lao đûng, góp phæn thýc đèy tëng trāĊng xanh nông thôn mĉi. 909
Chính sách nông nghiệp tuần hoàn ở Việt Nam Bâng 1. Ý kiến đánh giá của cán bộ địa phương và trung ương về hoạch định chính sách cho phát triển nông nghiệp tuần hoàn Ý kiến Ý kiến Đánh giá cán bộ TW (%) của cán bộ địa phương (n = 30) (%) (n = 55) Thiếu khung pháp lý cụ thể cho phát triển nông nghiệp tuần hoàn 100 100 Thiếu cơ chế khuyến khích thu hút các tổ chức, doanh nghiệp các hộ thực hiện mô 56,67 52,73 hình nông nghiệp tuần hoàn, xử lý chất thải trồng trọt, chăn nuôi Thiếu bộ tiêu chuẩn về nông nghiệp tuần hoàn 16,67 52,72 Thiếu thể chế và cơ chế (số hóa, truy xuất nguồn gốc, công cụ quản lý dựa vào thị 6,67 - trường, dịch vụ sinh thái, tín chỉ carbon...) Thiếu chính sách khuyến khích nghiên cứu, sản xuất, chuyển giao khoa học kỹ thuật 13,33 20,00 Địa phương chưa có các quy hoạch, đề án với lộ trình cụ thể về phát triển nông nghiệp - 30,91 tuần hoàn Thiếu các chính sách cụ thể hỗ trợ xây dựng các mô hình nông nghiệp tuần hoàn - 34,55 Các ý kiến đều cho rìng, hiện nay Việt Nam phĀ phèm nông nghiệp mĉi ban hành hoặc đang vén chāa cò khung pháp lĎ cho phát triển nông trong quá trình xây dĆng, do vêy thĆc tế triển nghiệp tuæn hoàn, chāa đāa ra đāČc các quy khai còn nhiều hän chế. Các quy chuèn kĐ thuêt đðnh, các tiêu chí để nhên diện, đánh giá, cÿng quøc gia về nāĉc thâi chën nuöi theo QCVN nhā chāa cò cć quan đæu møi về vçn đề này. 40:2011/BTNMT trāĉc kia và QCVN 62- Phát triển nông nghiệp tuæn hoàn liên quan đến MT:2016/BTNMT hiện nay đều quá cao so vĉi nhiều lïnh vĆc nên khó thĆc hiện trong thĆc tế. khâ nëng thāc tê ăng dĀng công nghệ xĄ lý môi Ngoài ra, Việt Nam vén chāa cò các tiêu chí cĀ trāĈng hiện täi, dén đến hæu hết các trang träi thể để xác đðnh thế nào là mût cć sĊ sân xuçt đều không thể đáp ăng yêu cæu đët ra do chāa nông nghiệp đāČc coi là theo hāĉng tuæn hoàn. có công nghệ xĄ lĎ möi trāĈng chën nuöi hiệu Bên cänh đò, nhiều ý kiến cÿng cho rìng quâ để theo kðp các quy đðnh về xâ thâi môi các tînh chāa xåy dĆng đāČc đề án cÿng nhā lû trāĈng (Mai Vën Trðnh & cs., 2017). Do khó có trình cĀ thể cho phát triển nông nghiệp tuæn thể đáp ăng quy đðnh xâ thâi nên Ċ nhiều nći, hoàn Ċ đða phāćng mình. Mût sø đða phāćng đã việc áp dĀng biện pháp xĄ lĎ möi trāĈng cþa các ban hành các vën bân liên quan đến nông trang träi chî mang tính đøi phó. nghiệp tuæn hoàn nhāng mĉi chî dĂng läi Ċ măc Ngoài ra, các ý kiến cÿng cho rìng Việt khuyến cáo và tuyên truyền. Chính vì vêy, cán Nam còn thiếu chính sách hú trČ và khuyến bû đða phāćng lýng týng trong việc triển khai khích đæu tā vào giâi pháp xĄ lý và sĄ dĀng thĆc hiện. Các ý kiến cÿng cho thçy chāa cò chçt thâi nông nghiệp, thiếu chính sách khuyến chính sách cĀ thể hú trČ, thu hút các tù chăc, khích nghiên cău, sân xuçt, chuyển giao khoa doanh nghiệp vào xĄ lý chçt thâi tr÷ng trõt và hõc kĐ thuêt cho phát triển nông nghiệp tuæn chën nuöi. Chāa cò chính sách hay chế tài xĄ hoàn. Điều này dén đến việc cć sĊ sân xuçt nhā phät cĀ thể đøi vĉi hoät đûng xĄ lý phĀ phèm nông hû, trang träi nhó gặp khò khën trong việc cây tr÷ng. Chāa cò quy đðnh trách nhiệm cþa áp dĀng công nghệ säch và thân thiện môi ngāĈi sân xuçt, tiêu dùng trong thu h÷i, tái chế, trāĈng do yêu cæu vøn đæu tā lĉn. Bên cänh đò, tái sĄ dĀng phĀ phèm bìng các công cĀ chính hệ thøng mô hình kinh tế tuæn hoàn có nhiều sách, đñn bèy. Thiếu thể chế và cć chế (sø hóa, cây tr÷ng vêt nuôi vì vêy khi xây dĆng các chính truy xuçt ngu÷n gøc, công cĀ quân lý dĆa vào sách hú trČ nên chî rõ hú trČ đøi vĉi tĂng loäi thð trāĈng, dðch vĀ sinh thái, tín chî carbon...) cây tr÷ng và vêt nuöi kèm theo các đðnh măc cho các sân phèm tĂ kinh tế tuæn hoàn. Các kinh tế kĐ thuêt cĀ thể để thuên tiện cho việc hāĉng dén kĐ thuêt thu gom, xĄ lý, tái sĄ dĀng áp dĀng täi các đða phāćng. 910
Mai Lan Phương, Nguyễn Thị Minh Hiền Nhiều nghiên cău chî ra rìng, không chî có hoàn. Ngoài ra Việt Nam cÿng tham gia nhiều Việt Nam mà còn nhiều quøc gia trên thế giĉi hiệp đðnh phát triển kinh tế täo cć hûi cho việc thiếu hệ thøng chính sách và khung pháp lý cho tiếp cên vĉi công nghệ tiên tiến và các ngu÷n kinh tế tuæn hoàn nói chung và nông nghiệp vøn hú trČ tĂ các tù chăc quøc tế. tuæn hoàn nói riêng. Việc thiếu nhąng hú trČ và Tuy nhiên, tĂ nhąng rào cân trong việc khuyến khích cþa Chính phþ thông qua việc hoäch đðnh chính sách dén đến việc tù chăc triển cung cçp cć hûi hay tài trČ đào täo, chính sách khai, nhân rûng các mô hình nông nghiệp tuæn thuế hiệu quâ, chính sách thuế xuçt nhêp khèu hoàn trong thĆc tế còn gặp rçt nhiều khò khën. dén đến khò khën trong việc thu hýt đæu tĂ vào Tùng hČp ý kiến phóng vçn sâu (Bâng 2) đã thể lïnh vĆc möi trāĈng (Kristian & cs., 2010; hiện đāČc nhąng khò khën trong quá trình triển Studer & cs., 2006). Thiếu khung pháp lĎ đã khai. Các ý kiến cho rìng, hiện nay nhên thăc về ânh hāĊng đến doanh nghiệp đặc biệt là doanh nông nghiệp tuæn hoàn cþa đûi ngÿ quân lĎ chāa nghiệp vĂa và nhó. Chính vì vêy, nên xem xét såu, nguyên nhån là do chāa cò khung pháp lĎ và việc có cæn thiết phâi l÷ng ghép giâi pháp bâo vệ các tiêu chuèn nhên diện các mô hình nông möi trāĈng nói chung và phát triển kinh tế tuæn nghiệp tuæn hoàn. Rçt nhiều ý kiến đánh giá cþa hoàn vào các hoät đûng sân xuçt kinh doanh cán bû đða phāćng nhæm læn giąa nông nghiệp (Hillary, 2004). xanh - nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp tuæn hoàn. Có quá nhiều đề 3.3. Đánh giá những thuận lợi và khó khăn án đāČc xây dĆng và triển khai cùng lúc dén đến trong tổ chức thực hiện nhąng khò khën trong lïnh hûi và triển khai cþa Trong nhąng nëm qua, ngành nöng nghiệp đûi ngÿ quân lý cçp đða phāćng. Việt Nam đã phát triển tích cĆc góp phæn hiện Ngoài ra, các ý kiến đánh giá cÿng cho đäi hóa nông nghiệp, nông dån, nöng thön. Nëm rìng, hiện täi việc đæu tā cho nöng nghiệp tuæn 2022, GDP nông - lâm - thþy sân tëng cao nhçt hoàn tĂ TW và các đða phāćng cñn nhiều hän trong nhąng nëm trĊ läi đåy, đät 3,36% (Lê chế. Thiếu công nghệ và mô hình thu gom phế Minh, 2023). Mô hình nông nghiệp tuæn hoàn đã phĀ phèm hČp lý, phù hČp vĉi điều kiện cþa đāČc áp dĀng trên nhiều quy mö và lïnh vĆc ngāĈi nông dân. Thiếu hāĉng dén kĐ thuêt để khác nhau nhā mö hình canh tác lýa sĄ dĀng áp dĀng cho việc xây dĆng các mô hình nông trçu làm chçt đøt cþi trçu; mô hình tuæn hoàn nghiệp tuæn hoàn tĂ khâu sân xuçt, lāu thöng, lçy phĀ phèm tr÷ng trõt sĄ dĀng rćm rä để tiêu dùng và tái chế, tái sĄ dĀng phĀ phèm cây tr÷ng nçm; mô hình tiết chế hóa, hän chế sĄ tr÷ng, vêt nuôi. Do đặc thù cþa sân xuçt nông dĀng phân hóa hõc, thuøc trĂ sâu, thuøc thú y nghiệp cþa nāĉc ta hiện nay vén mang tính nhó thông qua sĄ dĀng các biện pháp nhā düng các lê, phân tán, nên việc thu gom, phân loäi phế, loäi phân vi sinh thay cho phân hóa hõc, bao phĀ phèm rçt khò khën. Kinh phí cho việc xĄ lý, trái Ċ cåy ën quâ, tìm giøng kháng ræy, kháng sĄ dĀng phế phĀ phèm nông nghiệp (vên sâu Ċ lúa và hoa màu và mô hình kết hČp tr÷ng chuyển, sĄ dĀng chế phèm sinh hõc„), là mût trõt, chën nuöi, thþy sân (VAC, VACR„). Thøng khò khën khöng nhó đøi vĉi các hû sân xuçt kê ý kiến đánh giá cho thçy, các mô hình nông nhó. Các cć sĊ chế biến nông sân, thĆc phèm nghiệp tuæn hoàn hiện đang đem läi nhąng lČi chþ yếu têp trung đæu tā cho dåy chuyền sân ích rõ rệt về kinh tế, xã hûi và möi trāĈng. Bên xuçt chính, ít quan tâm tên thu, tái chế sĄ dĀng cänh nhąng thuên lČi nhā đāČc sĆ quan tâm läi phế, phĀ phèm trong quá trình sân xuçt. XĄ cþa Đâng và Nhà nāĉc, điều kiện tĆ nhiên lý phĀ phèm täi đða phāćng hiện nay vén mang thuên lČi cho phát triển sân xuçt nông nghiệp, tính tĆ phát, quy mô nhó, chāa liên kết đāČc vĉi đã cò nhąng mö hình tāćng tĆ tĂ trāĉc, ngāĈi các doanh nghiệp để xĄ lý triệt để. Vén còn tâm nöng dån đã cò kinh nghiệm, cán bû quân lý có lĎ āu tiên phát triển kinh tế, giâm nhẹ yêu tö nëng lĆc, đã có nhąng đề án về nông nghiệp hąu möi trāĈng Ċ nhiều cçp chính quyền đða phāćng cć, nöng nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp nên việc quân lý và xĄ lĎ möi trāĈng chën nuöi xanh làm cć sĊ cho phát triển nông nghiệp tuæn còn mang nặng tính hình thăc. 911
Chính sách nông nghiệp tuần hoàn ở Việt Nam Bâng 2. Đánh giá những thuận lợi và khó khăn trong tổ chức thực hiện (nëm 2023) Ý kiến Ý kiến của cán bộ Ý kiến Đánh giá cán bộ TW địa phương của cơ sở sản xuất (%) (n = 30) (%) (n = 55) (%) (n = 825) Thuận lợi Được Đảng và Nhà nước quan tâm, các chủ trương được tập trung 43,33 47,27 - triển khai ở các cấp Tham gia nhiều hiệp định thương mại, nhiều cơ hội liên kết hợp tác với 44,67 - - quốc tế Đã có các mô hình tương tự từ trước 23,33 - - Điều kiện tự nhiên thuận lợi 23,33 25,45 - Cán bộ quản lý có năng lực 20,00 - - Tiếp cận được các nguồn vốn hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế - 14,54 - Đã có đề án nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao làm cơ - 7,27 - sở cho phát triển nông nghiệp tuần hoàn Nông dân có kinh nghiệm trong sản xuất - 16,36 - Khó khăn Biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh 23,33 - Nhận thức và trình độ của nông dân còn hạn chế, thường có thói quen 60,00 54,55 70,18 thực hành theo hình thức tiết kiệm và tận dụng, tư duy sản xuất truyền thống Nhận thức về nông nghiệp tuần hoàn của đội ngũ quản lý còn mơ hồ 3,33 38,18 - dẫn đến sự thiếu sự phối hợp giữa các ban ngành ở địa phương Đầu tư cho phát triển nông nghiệp tuần hoàn còn hạn chế 3,33 45,45 81,09 Thiếu các công trình nghiên cứu cụ thể về các mô hình nông nghiệp 10,00 20,00 - tuần hoàn, công tác chuyển giao khoa học kỹ thuật còn hạn chế Quỹ đất cho sản xuất nông nghiệp còn ít. Ở cấp hộ diện tích còn nhỏ lẻ, 6,67 5,45 81,09 khó thích ứng với việc áp dụng tiến bộ khoa học Thiếu vốn, khó tiếp cận với các nguồn tài chính 23,33 45,45 75,03 Chưa có hạch toán kinh tế cụ thể về các mô hình nông nghiệp tuần hoàn 10,00 - - Là mô hình mới cần nhiều thời gian và chi phí đầu tư ban đầu lớn - 14,54 85,33 Khó áp dụng ở cấp hộ do chi phí đầu tư ban đầu lớn và hộ nông dân - 23,63 49,94 thiếu kinh nghiệm và kỹ thuật áp dụng Giá cả chệnh lệch, giá bán sản phẩm trên thị trường chưa tương xứng - 27,27 90,42 nên không có sức thu hút Đầu ra không đảm bảo, chưa có doanh nghiệp thu mua đầu ra, liên kết - 25,45 82,18 trong chuỗi còn lỏng lẻo Việc tiếp cên tài chính và các ngu÷n vøn Chāa có sĆ liên kết giąa các bên, đặc biệt phù hČp cÿng là rào cân lĉn cho phát triển mô vĉi doanh nghiệp trong xĄ lý phế phĀ phèm hình nông nghiệp tuæn hoàn. Hû nông dân thiếu nông nghiệp. Thiếu kết nøi bền vąng toàn hệ tài sân thế chçp nên không thể tiêp cån dðch vĀ thøng (tr÷ng trõt - chën nuöi - chế biến„) để ngân hàng và tín dĀng chính thăc và phi chính nâng cao giá trð, kéo dài vñng đĈi sân phèm, thăc. Doanh nghiệp Việt Nam có quy mô vĂa và giâm chi phí. Thð trāĈng và kết nøi thð trāĈng nhó gặp khò khën trong việc đæu tā đùi mĉi cho các sân phèm tĂ trong tr÷ng trõt và chën công nghệ. Doanh nghiệp nông nghiệp phæn lĉn nuôi còn hän chế (nhên diện sân phèm, truy hän chế về công nghệ tái chế, tái sĄ dĀng. Việc xuçt ngu÷n gøc, dán nhãn xanh„). Việc tù chăc ăng dĀng công nghệ sø mĉi chî dĂng läi Ċ mût sø läi sân xuçt theo chuúi liên kết, lçy doanh mö hình điển hình täi các doanh nghiệp có tiềm nghiệp là hät nhân liên kết, tù chăc sân xuçt vĉi lĆc về tài chính. hû nông dân, trang träi, hČp tác xã để ăng dĀng 912
Mai Lan Phương, Nguyễn Thị Minh Hiền công nghệ cao trong sân xuçt và quân trð chu pháp luêt đã cò về kinh tế tuæn hoàn, mût trong trình sân xuçt hàng hóa, truy xuçt ngu÷n gøc„ nhąng giâi pháp cçp bách đò là Việt Nam cæn còn yếu. Chën nuöi nöng hû và trang träi nhó hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luêt cho vén chiếm đa sø, nhên thăc, trình đû và tiềm lĆc nông nghiệp tuæn hoàn. Hoàn thiện cć chế, đæu tā cþa hû chën nuöi cñn hän chế trong khi chính sách đøi vĉi phát triển nông nghiệp tuæn ăng dĀng công nghệ säch, thân thiện môi hoàn. Xây dĆng tiêu chí, tiêu chuèn gín kết trāĈng về chu÷ng träi, xĄ lý chçt thâi chën nuöi trong chuúi sân xuçt nông nghiệp tuæn hoàn tĂ läi đñi hói vøn đæu tā lĉn. khâu tr÷ng trõt, chën nuöi đến chế biến, täo nên Chí phí đæu tā ban đæu cho việc xây dĆng vòng tròn khép kín tùng thể, tích hČp đa giá trð. các mô hình nông nghiệp tuæn hoàn lĉn, trong Trên cć sĊ đò xåy dĆng các mô hình nông nghiệp khi đò các cć sĊ sân xuçt läi gặp khò khën trong tuæn hoàn thí điểm theo tĂng vùng sinh thái, việc tiếp cên tín dĀng. Hiện nay, các chính sách tên dĀng nhąng lČi thế cþa đða phāćng kèm hú trČ chþ yếu vén thĆc hiện dĆa theo chính theo các tiêu chuèn cĀ thể để thuên tiện cho sách khuyến nông cho mût sø trāĈng hČp cĀ thể, việc chuyển giao và nhân rûng (Bâng 3). khöng đ÷ng bû tĂng mö hình. Chāa cò ngu÷n CĀ thể hóa và ban hành các chính sách vøn chú trõng đến phát triển nông nghiệp tuæn khuyến khích phát triển mô hình kinh tế tuæn hoàn. Chāa cò các hú trČ khĊi nghiệp đùi mĉi hoàn đøi vĉi tĂng lïnh vĆc sân xuçt nông nghiệp sáng täo cho nông nghiệp kinh tế tuæn hoàn gín phù hČp vĉi điều kiện và hoàn cânh cĀ thể. vĉi các chāćng trình khĊi nghiệp đùi mĉi sáng Chính phþ và các bû ngành cæn hoäch đðnh các täo quøc gia. chính sách hú trČ về vøn, về công nghệ. Xây dĆng nhąng hú trČ về tín dĀng chuyên biệt phù 3.4. Giâi pháp hoàn thiện chính sách phát hČp vĉi ngāĈi nöng dån và đặc thù sân xuçt triển nông nghiệp tuần hoàn nông nghiệp để có thể kðp thĈi tháo gċ nhąng Trên cć sĊ nhąng chþ trāćng, chính sách và khò khën mà hõ đang gặp phâi. Bâng 3. Ý kiến đề xuất về giâi pháp hoàn thiện chính sách liên quan đến nông nghiệp tuần hoàn của cán bộ TW, địa phương và cơ sở sân xuất (nëm 2023) Ý kiến của cán bộ Ý kiến của các cơ Ý kiến cán bộ TW Đề xuất chính sách địa phương (%) sở sản xuất (%) (%) (n = 30) (n = 55) (n = 825) Xây dựng hành lang pháp lý và bộ tiêu chuẩn cho nông nghiệp 53,33 100 - tuần hoàn Xây dựng các mô hình thí điểm đúng bản chất của nông nghiệp 26,67 20,00 - tuần hoàn kèm theo tiêu chuẩn cụ thể để thuận tiện cho việc chuyển giao đến địa phương Hoạch định các chính sách cụ thể hơn về vốn về khoa học công 23,33 34,55 - nghệ để hỗ trợ xây dựng mô hình nông nghiệp tuần hoàn, ứng dụng công nghệ tiến tiến trong xử lý phụ phẩm nông nghiệp Cần có chính sách cụ thể hỗ trợ và huy động sự tham gia của 56,67 23,63 75,03 doanh nghiệp và nông dân làm kinh tế giỏi Mỗi địa phương cần xây dựng đề án phát triển nông nghiệp tuần - 21,81 - hoàn với lộ trình cụ thể Cần có chính sách hỗ trợ sản xuất và tiêu thụ sản phẩm,liên kết 23,33 25,45 90,42 giữa người sản xuất và người mua trung gian Cần hoàn thiện chính sách đất đai, cho phép tích tụ đất đai phục 6,67 16,36 81,09 vụ cho nông nghiệp tuần hoàn. Tuyên truyền, tập huấn nâng cao kiến thức về chính sách và 63,33 38,18 70,18 khoa học kỹ thuật cho cán bộ quản lý và các cơ sở sản xuất nông nghiệp 913
Chính sách nông nghiệp tuần hoàn ở Việt Nam Các tînh cÿng cæn phâi xây dĆng đề án phát hoàn thiện. Thiếu chính sách hú trČ cæn thiết để triển nông nghiệp tuæn hoàn vĉi lû trình cĀ thể khuyến khích, thu hýt các bên liên quan đặc để có thể dễ dàng triển khai áp dĀng trong thĆc biệt là doanh nghiệp tham gia vào phát triển mô tế. Bên cänh đò, cÿng cæn xây dĆng cć chế, chính hình nông nghiệp tuæn hoàn. Chính vì vêy, giâi sách khuyến khích thu hýt đæu tā và tham gia pháp đề xuçt là cæn têp trung hoàn thiện hành cþa các doanh nghiệp, nông dân làm kinh tế giói lang pháp lý và tiêu chuèn hóa nông nghiệp để hõ có thể tham gia đæu tā và thĆc hiện thí tuæn hoàn, hoäch đðnh các chính sách hú trČ và điểm mô hình nông nghiệp tuæn hoàn có hiệu khuyến khích đæu tā vào nöng nghiệp tuæn quâ và tëng khâ nëng nhån rûng täi đða phāćng. hoàn; tuyên truyền nâng cao nhên thăc cþa cán Cþng cø, hoàn thiện hệ thøng chính quyền bû quân lĎ và các cć sĊ sân xuçt về chính sách đða phāćng, phån đðnh rõ trách nhiệm, quyền nông nghiệp tuæn hoàn. hän giąa Trung āćng và đða phāćng trong xåy dĆng đề án nông nghiệp tuæn hoàn. Phát huy TÀI LIỆU THAM KHẢO vai trò cþa ngāĈi dân, doanh nghiệp, các tù chăc Bộ NN&PTNT (2014). Quyết định số 1003/QĐ-BNN- chính trð - xã hûi, nghề nghiệp và cûng đ÷ng CB ngày 13/05/2014 về phê duyệt đề án nâng cao trong tham gia xây dĆng, phân biện và giám sát giá trị gia tăng hàng nông lâm thủy sản trong chế thĆc hiện chính sách, pháp luêt về quân lý tài biến và giảm tổn thất sau thu hoạch. nguyên thiên nhiên và bâo vệ möi trāĈng. Thể Bộ NN&PTNT (2019). Thông tư số 19/2019/TT- chế hóa các nguyên tíc thð trāĈng trong chi phí BNNPTNT ngày 15/11/2019 quy định việc thu gom, xử lý sử dụng phụ phẩm cây trồng. và nguyên tíc “ngāĈi gây ô nhiễm phâi trâ tiền” Bộ NN&PTNT (2021a). Quyết định số 1368/QĐ-BNN- để xĄ lý, câi täo và phĀc h÷i möi trāĈng, đặc biệt CN ngày 01/04/2021ban hành kế hoạch hành động là trong xĄ lý chçt thâi. Nên xem xét luật hóa thực hiện quyết định số 1520 TTg. trách nhiệm tài chính cþa ngāĈi sân xuçt và Bộ NN&PTNT (2021b). Thông tư số 12/2021/TT- ngāĈi tiêu dùng về nhąng sân phèm khi sĄ BNNPTNT ngày 26/10/2021 hướng dẫn việc thu dĀng gây häi tĉi möi trāĈng. gom, xử lý chất thải chăn nuôi, phụ phẩm nông nghiệp tái sử dụng cho mục đích khác. Cæn thĆc hiện là cæn truyền thông, nâng Chính phủ (2020). Quyết định số 1520/QĐ-TTg - Phê cao nëng lĆc và nhên thăc về nông nghiệp tuæn duyệt chiến lược phát triển chăn nuôi giai đoạn hoàn cho đûi ngÿ cán bû, công chăc, viên chăc Ċ 2021-2030 tầm nhìn 2045. các cçp, doanh nghiệp và hû dân. Cæn xây dĆng Chính phủ (2022a). Quyết định số 150/QĐ-TTg - Phê chāćng trình, kế hoäch truyền thông, nâng cao duyệt Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông nhên thăc, trách nhiệm cþa các bên về phát thôn bền vững giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 triển nông nghiệp tuæn hoàn. Chính phủ (2022b). Quyết định số 896/QĐ-TTg - Phê duyệt Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai 4. KẾT LUẬN đoạn đến năm 2050 Cronin P., Ryan F. & Coughlan M. (2008). Phát triển nền kinh tế xanh, kinh tế tuæn Undertaking a literature review: A step-by-step hoàn thân thiện vĉi möi trāĈng là chþ trāćng approach. British Journal of Nursing. 17(1): 38-43. doi:10.12968/bjon.2008.17.1.28059. lĉn cþa Đâng và Nhà nāĉc ta trong thĈi kč công Hillary R. (2004). Environmental management systems nghiệp hóa, hiện đäi hòa đçt nāĉc. Tuy nhiên, and the smaller enterprise. Journal of Cleaner nông nghiệp tuæn hoàn Ċ Việt Nam hiện nay Production. 12: 561-569. chāa phát triển xăng tæm vĉi tiềm nëng. Kết Jurgilevich A., Birge T., Kentala-Lehtonen J., Korhonen- quâ điều tra cho thçy việc triển khai các mô Kurki K., Pietikäinen J., Saikku L. & Schösler H. hình nông nghiệp tuæn hoàn Ċ Việt Nam còn (2016). Transition towards circular economy in the food system. Sustainability. 8(1): 69. khiêm tøn, các mô hình tái chế và tên thu phĀ Jun H. & Xiang H. (2011). Development of circular phèm trong nông nghiệp chāa phát triển. economy is a fundamental way to achieve Nguyên nhân chính là do khung chính sách về agriculture sustainable development in China. phát triển nông nghiêp tuæn hoàn chāa đāČc Energy Procedia. 5: 1530-1534. 914
Mai Lan Phương, Nguyễn Thị Minh Hiền Khánh Nguyên (2023). Phát triển kinh tế tuần hoàn trong Quốc hội (2020). Luật số: 72/2020/QH14 về Luật bảo nông nghiệp thời gian tới. Truy cập từ vệ môi trường, ban hành ngày 17/11/2020. https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/kinh- Quốc hội (2018a). Luật số: 31/2018/QH14 về Luật te/-/2018/842302/phat-trien-kinh-te-tuan-hoan-trong- trồng trọt, ban hành ngày 19/11/2018. nong-nghiep-thoi-gian-toi.aspx ngày 10/05/2024. Quốc hội (2018b). Luật số: 32/2018/QH14 về Luật Kristian P., Marie P., Stig Y.S., Klaus R.K., Stela A., chăn nuôi, ban hành ngày 19/11/2018. Joy M., Peter B.L. & Calogirou C. (2010). SMEs Schroeder, P., Anggraeni, K. & Weber, U. (2019). The and the environment in the European Union, relevance of circular economy practices to the PLANET S.A. and Danish Technological Institute. sustainable development goals. Journal of Retrieved from https://op.europa.eu/en/publication- Industrial Ecology. 23(1): 77-95. detail/-/publication/aa507ab8-1a2a-4bf1-86de- 5a60d14a3977 on May 5, 2024 Studer S., Welford R. & Hills P. (2006). Engaging Hong Kong businesses in environmental change: Lê Minh (2023). Phát triển khoa học và ứng dụng, drivers and barriers. Business Strategy and the chuyển giao công nghệ thúc đẩy kinh tế tuần hoàn Environment. 15(6): 416-443. trong nông nghiệp. Truy cập từ https://vukehoach. mard. gov.vn/News.aspx?id=3111 ngày 10/05/2024. Stegmann P., Londo M. & Junginger M. (2020). The circular bioeconomy: Its elements and role in Mai Văn Trịnh, Lương Hữu Thành & Cao Hương European bioeconomy clusters. Resources, Giang (2017). Vấn đề môi trường trong quản lý và Conservation & Recycling. X(6): 100029. xử lý chất thải chăn nuôi. Truy cập từ University College Dublin (2017). Project of https://lcasp.org.vn/uploads/news/2017_12/mai- AgroCycle, The “circular economy’ applied to the van-trinh_van-de-moi-truong-trong-quan-ly-chat- agri-food sector”, presentation at The European thai-chan-nuoi.pdf ngày 15/01/2024. Commission DG Research & Innovation hosted Poore J. & Nemecek T. (2018). Reducing food’s conference on: Harnessing Research and environmental impacts through producers and Innovation for FOOD 2030: A Science Policy consumers. Science. 360(6392): 987-992. Dialogue. Brussels, October 16th 2017. 915