Chính sách phối hợp liên ngành trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi - bất cập và khuyến nghị

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Chính sách phối hợp liên ngành trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi - bất cập và khuyến nghị trình bày các nội dung: Chính sách phối hợp liên ngành trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; Một số bất cập, khoảng trống và khuyến nghị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chính sách phối hợp liên ngành trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi - bất cập và khuyến nghị

CHĂM SÓC S C KH E NGƯ I CAO TU I CHÍNH SÁCH PH I H P LIÊN NGÀNH TRONG CHĂM SÓC S C KH E NGƯ I CAO TU I - B T C P VÀ KHUY N NGH ThS. Tr n Th Ng c Bích7, TS. Nguy n Th Thu Nam8 Chăm sóc và phát huy vai trò c a ngư i cao tu i luôn là đ nh hư ng ưu tiên trong m i ch trương c a Đ ng và chính sách c a Nhà nư c nhi u năm qua. Trong hơn ba th p k qua, Nhà nư c ta đã ban hành nhi u chính sách v chăm sóc ngư i cao tu i g m nh ng chính sách tr c ti p v chăm sóc s c kh e ngư i cao tu i và nhi u chính sách liên quan mà trong đó ngư i cao tu i là m t b ph n đư c th hư ng t chính sách chung. H th ng chính sách chăm sóc, phát huy vai trò ngư i cao tu i đã và đang đ t đư c nh ng k t qu nh t đ nh, góp ph n nâng cao đ i s ng v t ch t, tinh th n đ ngư i cao tu i s ng vui, s ng kh e, s ng h nh phúc. 1. Chính sách ph i h p liên ngành trong trình hành đ ng qu c gia v NCT giai đo n chăm sóc s c kh e ngư i cao tu i 2011-2020 (Chương trình hành đ ng NCT) là văn b n quan tr ng nh m t ch c tri n khai th c 1.1. Các văn b n đ nh hư ng v chăm sóc hi n Lu t NCT vào th c ti n cu c s ng. Đ ng s c kh e ngư i cao tu i th i, đây cũng là văn b n ch đ o c th đ t t c Chăm sóc s c kh e ngư i cao tu i (CSSK các đ a phương xây d ng k ho ch th c hi n NCT) đư c Lu t Ngư i cao tu i năm 2009 (Lu t chương trình hành đ ng qu c gia v ngư i NCT NCT) quy đ nh trên phương di n th hi n trách cho đ a phương mình. Chương trình đã đ t ra nhi m c a Nhà nư c, c a xã h i trong phát tri n các ch tiêu v chăm sóc s c kh e10: h th ng y t nh m đáp ng nhu c u chăm sóc - Đ n năm 2015: “100% NCT khi m đau s c kh e NCT, bao g m đào t o nhân l c CSSK NCT và t o môi trư ng, chính sách đ khuy n đư c khám, ch a b nh và đư c hư ng chăm khích NCT nâng cao ki n th c và tăng cư ng hành vi t chăm sóc s c kh e. Lu t NCT quy 7 Khoa Dân s và Phát tri n, Vi n Chi n lư c và Chính đ nh v CSSK NCT 2 n i dung chính bao sách Y t g m: Khám ch a b nh và chăm sóc s c kh e 8 Phó trư ng khoa Dân s và Phát tri n, Vi n Chi n lư c ban đ u t i nơi cư trú.9 và Chính sách Y t 9 M c 2, Lu t Ngư i cao tu i năm 2009 Quy t đ nh 1781/QĐ-TTg ngày 22/11/2012 10 Chương trình hành đ ng qu c gia v ngư i cao tu i giai c a Th tư ng Chính ph ban hành Chương đo n 2011 - 2020 32
Sè 18/2016 sóc c a gia đình, c ng đ ng” và “25% NCT “Ho t đ ng ch đ ng chu n b cho tu i già” là không có ngư i có quy n và nghĩa v ph ng m t đi m m i trong Chương trình hành đ ng dư ng đư c nh n nuôi dư ng chăm sóc t i NCT, bao g m vi c hoàn thi n chính sách, cơ c ng đ ng ho c nuôi dư ng trong các cơ s ch t ch c và tuyên truy n, v n đ ng ngư i dân chăm sóc NCT, trong đó ít nh t 20% NCT ch đ ng tham gia các chương trình b o hi m xã đư c chăm sóc thông qua các mô hình nh n h i, b o hi m nhân th và b o hi m y t ; chu n nuôi dư ng chăm sóc t i c ng đ ng”. b tâm th và k năng cho các thành viên gia - Đ n năm 2020 “90% t ng s b nh vi n đa đình NCT. Đây chính là m t ph n n i dung c a khoa, b nh vi n chuyên khoa (tr b nh chăm sóc lâu dài cho NCT m c dù hi n nay vi n chuyên khoa Nhi, b nh vi n Đi u chưa có k ho ch, d án, đ án tri n khai c th dư ng - Ph c h i ch c năng), b nh vi n Y ho t đ ng này. h c c truy n có quy mô t 50 giư ng b nh 1.2. Các quy đ nh v ph i h p liên ngành k ho ch tr lên t ch c bu ng khám b nh trong công tác ngư i cao tu i nói chung riêng cho NCT t i khoa khám b nh, b trí c p Trung ương, Lu t NCT quy đ nh giư ng b nh đi u tr n i trú cho NCT và trách nhi m c a các B , cơ quan ngang b 100% các b nh vi n đa khoa, chuyên khoa ph i h p v i B Lao đ ng - Thương binh và c p t nh có khoa lão khoa”. Xã h i (B LĐ-TB-XH) th c hi n qu n lý nhà N i dung v chăm sóc s c kh e NCT quy nư c v công tác NCT12. Quy đ nh này c a đ nh trong Chương trình hành đ ng NCT bao Lu t NCT cho th y tính liên ngành trong công g m11: tư v n, hư ng d n, b i dư ng và t p tác NCT. Tuy nhiên, quy đ nh trách nhi m c a hu n ki n th c t chăm sóc b n thân, nâng cao các B , ngành ch t p trung vào ch c năng, s c kho đ i v i NCT và gia đình NCT; Đ u nhi m v c a B , ngành đó. Ch có B N i v tư phát tri n cơ s v t ch t - k thu t c a h đư c quy đ nh ch trì, ph i h p v i các B , cơ th ng d ch v y t , thành l p các khoa lão quan ngang B trong ban hành quy đ nh v t khoa b nh vi n c p huy n và c p t nh; phát ch c, ch đ , chính sách đ i v i ngư i làm tri n h th ng trung tâm d ch v CSSK NCT; công tác ngư i cao tu i và B LĐ-TB-XH quy xây d ng và phát tri n m ng lư i CSSK NCT, đ nh gi trách nhi m ch trì v i các B , ngành ph c h i ch c năng cho NCT d a vào c ng liên quan và UBND t nh/thành ph tr c thu c đ ng; l ng ghép vi c chăm sóc s c kh e ngư i Trung ương trong t t c các n i dung qu n lý cao tu i vào các chương trình phòng ng a, nhà nư c v công tác NCT13. phát hi n và đi u tr s m các b nh liên quan Chương trình hành đ ng NCT quy đ nh c NCT; chương trình nghiên c u các b nh liên th hơn và rõ hơn trách nhi m ph i h p c a các quan t i tu i già; chương trình đào t o, t p B (B K ho ch và Đ u tư, B Tài chính, B hu n, nâng cao năng l c cho đ i ngũ nhân N i v , B Nông nghi p và Phát tri n nông viên xã h i, c ng tác viên, tình nguy n viên thôn) trong ch trì, ph i h p v i B khác v làm công vi c tư v n, chăm sóc NCT. Các n i dung CSSK NCT quy đ nh hai văn 11 Chương trình hành đ ng qu c gia v ngư i cao tu i giai b n này đã t o hành lang pháp lý và môi trư ng đo n 2011 - 2020 12 Đi u 28, Lu t Ngư i cao tu i năm 2009 thu n l i h tr gia đình và c ng đ ng trong 13 Đi u 29, Lu t Ngư i cao tu i năm 2009 CSSK cho NCT. Bên c nh đó, v i quy đ nh v 33
CHĂM SÓC S C KH E NGƯ I CAO TU I công tác NCT liên quan đ n lĩnh v c B ph Ngày 25/1/2014, Th tư ng Chính ph ra trách. Tuy nhiên, m t s B (B Văn hóa - Th Quy t đ nh 197/QĐ-TTg v vi c ki n toàn U thao và Du l ch, B Y t , B Thông tin và ban Qu c gia v NCT Vi t Nam, qui đ nh rõ Truy n thông, B Giao thông V n t i) quy đ nh ràng hơn v nhi m v c a U ban, đó là: “i) v n ch t p trung vào ch c năng, nhi m v c a Nghiên c u, đ xu t phương hư ng, k ho ch B đó. B LĐ-TB-XH có trách nhi m ch trì, 5 năm và hàng năm, nhi m v , các gi i pháp ph i h p v i các B , cơ quan ngang b , UBND th c hi n công tác chăm sóc và phát huy vai t nh “xây d ng k ho ch th c hi n và đi u ph i trò NCT; ii) ch đ o, ph i h p ho t đ ng gi a các ho t đ ng c a Chương trình”14. các B , ngành, đ a phương trong vi c xây Như v y có th hi u là các B , ngành ch c d ng k ho ch, th c hi n công tác NCT và năng s tham gia th c hi n các ho t đ ng liên Chương trình hành đ ng qu c gia v NCT quan t i nhi m v c a t ng B , ngành dư i s t ng giai đo n”. đi u ph i c a B LĐ-TB-XH đ đ m b o tính Ngoài Ch t ch là Phó Th tư ng Chính ph , t ng th c a các k ho ch, chương trình, đ án Phó Ch t ch là B trư ng B LĐ-TB-XH và chăm sóc và phát huy vai trò NCT. Song, quy Ch t ch Trung ương H i NCT, b sung y viên đ nh này có th có h n ch trong hi u qu th c Thư ng tr c là Th trư ng B LĐ-TB-XH. Văn hi n vì v th m quy n B LĐ-TB-XH ngang phòng U ban đư c đ t t i B LĐ-TB-XH và c p v i các B , ngành khác. B trư ng có trách nhi m hoàn thi n t ch c b Năm 2004, y ban Qu c gia v NCT Vi t máy ch c năng cho Văn phòng này. Như v y, Nam đư c thành l p theo Quy t đ nh vi c ki n toàn y ban Qu c gia NCT đã giúp 141/2004/QĐ-TTg c a Th tư ng Chính ph . tăng cư ng hi u qu đi u ph i ho t đ ng cho cơ y ban Qu c gia v NCT Vi t Nam là t ch c quan đ u m i v công tác NCT là B LĐ-TB- liên ngành, có ch c năng giúp Th tư ng Chính XH, thông qua Văn phòng U ban Qu c gia v ph trong vi c ch đ o, ph i h p các ho t đ ng NCT Vi t Nam. ph c v công tác chăm sóc và phát huy vai trò c p đ a phương, Lu t NCT quy đ nh c a NCT. y ban do Phó Th tư ng làm Ch UBND các c p th c hi n qu n lý nhà nư c v t ch, 1 Phó Ch t ch là B trư ng B LĐ-TB- công tác NCT; l ng ghép ho t đ ng v NCT XH và 1 Phó Ch t ch là lãnh đ o Trung ương vào k ho ch phát tri n kinh t - xã h i c a đ a H i NCT. Các y viên y ban là các Th trư ng phương15. Chương trình hành đ ng NCT đã các B , cơ quan ngang B và các đ i di n lãnh quy đ nh c th trách nhi m c a UBND t nh đ o các Đoàn th Trung ương. Văn phòng giúp và có th chia ra hai quy đ nh chính: vi c y ban đ t t i Trung ương H i NCT v i 1) Tri n khai th c hi n các chương trình theo nhân s thu c B LĐ-TB-XH và Trung ương hư ng d n c a B LĐ-TB-XH và các B , H i NCT. Tuy nhiên, năm 2012, Th tư ng ngành ch c năng (đi u ph i ho t đ ng Chính ph phê duy t Chương trình hành đ ng ngành d c). Qu c gia NCT 2011 - 2020 không có quy đ nh v y ban này. Như v y, chưa có quy đ nh k t n i v nhi m v c a y ban Qu c gia v NCT 14 Chương trình Hành đ ng qu c gia ngư i cao tu i giai Vi t Nam v i quy đ nh v t ch c th c hi n đo n 2011-2020 trong Chương trình hành đ ng NCT. 15 Đi u 28, Lu t Ngư i cao tu i năm 2009 34
Sè 18/2016 2) Xây d ng và t ch c th c hi n các k ho ch t là cơ quan ch u trách nhi m tr c ti p. B Y ho t đ ng v chăm sóc và phát huy vai trò t đã ban hành Thông tư 35/2011/TT-BYT NCT phù h p v i: “Chương trình và k ngày 15/11/2011(Thông tư 35/TT-BYT) ho ch phát tri n kinh t - xã h i c a đ a hư ng d n th c hi n chăm sóc s c kh e NCT. phương; l ng ghép vi c th c hi n có hi u Các quy đ nh v trách nhi m t ch c th c hi n qu Chương trình v i các chương trình khác trong Thông tư này đã th hi n tính ph i h p có liên quan trên đ a bàn; đ y m nh ph i trong và ngoài h th ng y t . h p liên ngành trong th c hi n công tác C th , trong h th ng y t , C c Qu n lý NCT; ch đ ng b trí ngân sách, nhân l c đ Khám, ch a b nh có vai trò ph i h p v i các th c hi n Chương trình; thư ng xuyên ki m đơn v ch c năng đ ch đ o, hư ng d n t tra và báo cáo vi c th c hi n Chương trình ch c d ch v , ki m tra và thanh tra vi c th c theo quy đ nh hi n hành” (ph i h p ngang hi n Thông tư16. B nh vi n Lão khoa Trung gi a các ban, ngành). ương ch u trách nhi m ph i h p trong t ch c Ngày 08/9/2009, B N i v ban hành Thông và xây d ng m ng lư i cung c p d ch v ; ch tư s 08/2009/TT-BNV hư ng d n vi c thành đ o, h tr , chuy n giao chuyên môn cho các l p Ban công tác NCT t nh, thành ph tr c thu c tuy n dư i, cũng như ph i h p v i các cơ s Trung ương v i Ban giúp vi c đ t t i S LĐ- giáo d c qu c dân chuyên ngành y t trong TB-XH. Ban công tác NCT t nh có nhi m v vi c biên so n tài li u và hư ng d n th c hành giúp Ch t ch UBND t nh ch đ o và tri n khai lão khoa17. Các ho t đ ng khám ch a b nh và công tác ngư i NCT t i đ a phương (có t ch c đi u ki n cơ s v t ch t đư c quy đ nh th c và nhi m v như U ban qu c gia v NCT hi n cho t ng tuy n18. c p trung ương). Năm 2014, Ban công tác Ph i h p ngoài h th ng y t đư c quy đ nh NCT đ a phương cũng đư c ki n toàn theo rõ c p t nh và xã, phư ng, th tr n. S Y t quy đ nh Thông tư 08/2014/TT-BNV c a B t nh, thành tr c thu c Trung ương có trách N i v . M t đi m m i trong ki n toàn Ban nhi m tham mưu cho UBND t nh v xây d ng công tác NCT đ a phương là vi c thành l p k ho ch CSSK NCT đ a bàn và ph i h p v i Ban công tác NCT c p qu n/huy n, th xã. các s , ban ngành liên quan và H i NCT đ tri n Vi c quy đ nh này đã tăng cư ng kh năng ch khai th c hi n19. Riêng ph i h p ho t đ ng đ o, ph i h p liên ngành trong xây d ng CSSK NCT t i c ng đ ng, vai trò, trách nhi m chương trình, k ho ch, tri n khai th c hi n và c a UBND, tr m y t và H i NCT xã, phư ng đánh giá các ho t đ ng v NCT c p cơ s . đư c quy đ nh r t chi ti t đ cung c p các d ch 1.3. Các quy đ nh v ph i h p liên ngành v CSSK ban đ u: thông tin, truy n thông, giáo trong chăm sóc s c kh e ngư i cao tu i d c s c kho , khám ch a b nh ban đ u, qu n lý Lu t NCT và Chương trình hành đ ng NCT các b nh m n tính, xây d ng đ i ngũ tình đ u th hi n tính th ng nh t v quy đ nh liên ngành trong chăm sóc và phát huy vai trò NCT nói chung như đã nêu ph n trên. Riêng v 16 Đi u 7, Thông tư 35/2011/TT-BYT chăm sóc s c kho , Lu t NCT quy đ nh B Y 17 Đi u 2, Thông tư 35/2011/TT-BYT 18 Đi u 1, Thông tư 35/2011/TT-BYT 19 Đi u 8, Thông tư 35/2011/TT-BYT 35
CHĂM SÓC S C KH E NGƯ I CAO TU I nguy n viên20. NCT và ngư i nhà, ngư i thân 2. M t s b t c p, kho ng tr ng và khuy n c a NCT có trách nhi m ch đ ng chăm sóc s c ngh kh e NCT và ph i h p v i tình nguy n viên, cán 2.1. M t s b t c p, kho ng tr ng b y t trong chăm sóc s c kh e NCT. Nhìn chung các quy đ nh v CSSK NCT Như v y s ph i h p gi a các đơn v trong h khá đ y đ các m ng n i dung, mang tính th ng y t cũng như gi a đơn v y t v i chính ph i h p liên ngành v i các trách nhi m c a quy n đ a phương, t ch c h i/đoàn th đ a các bên liên quan và ngu n l c th c hi n. Tuy phương và các thành viên trong c ng đ ng đã nhiên, các quy đ nh hi n nay v n còn m t s t o nên m t m ng lư i chăm sóc s c kho cho b t c p và kho ng tr ng nh hư ng đ n vi c NCT, t vi c t chăm sóc nâng cao s c kho , tri n khai trên th c t : ki m tra s c kho đ nh kỳ tuy n xã, phư ng cho đ n các đi u tr , ph c h i ch c năng và Th nh t, m c dù các quy đ nh v chăm chăm sóc s c kho tuy n Trung ương. sóc NCT t i Lu t NCT và Chương trình hành đ ng NCT th hi n tính liên ngành, song trên V ngân sách, Thông tư 21/2011/TT-BTC th c t các ban, ngành qu n lý nhà nư c hi n ngày 18/2/2011(Thông tư 21/TT-BTC) c a B ch t p trung th c hi n ch c năng nhi m v Tài chính v qu n lý và s d ng kinh phí chăm đư c quy đ nh, kh năng ch đ ng xác đ nh và sóc s c kho ban đ u cho NCT t i nơi cư trú đã xây d ng k ho ch đáp ng nhu c u CSSK qui đ nh m c chi cho các ho t đ ng c th t i xã, NCT đ a phương tương đ i m nh t. đ a phư ng, bao g m ho t đ ng thông tin, giáo d c, phương, H i NCT là tác nhân thúc đ y các truy n thông, l p h sơ theo dõi và qu n lý s c ho t đ ng chăm sóc NCT, trong đó có CSSK kho , h tr đi l i cho cán b tr m y t t i thăm NCT t i c ng đ ng. khám NCT cô đơn, b b nh n ng có hoàn c nh khó khăn t i nơi cư trú ho c đưa h đ n cơ s Có th th y, cùng quy đ nh v chăm sóc s c khám ch a b nh. Đ ki m tra s c kho đ nh kỳ kh e ban đ u cho NCT nhưng có 2 văn b n đi u cho NCT, tr m y t xã, phư ng c n l p k ho ch ch nh v lĩnh v c này (Thông tư 35/TT-BYT và và ph i h p v i cơ s khám ch a b nh tuy n Thông tư 21/TT-BTC), song v n chưa quy đ nh trên. T t c các ho t đ ng chăm sóc s c kho đ y đ n i dung. Do Lu t NCT quy đ nh m t s ban đ u này đư c ngân sách đ a phương đ m n i dung thu c v CSSK ban đ u nhưng quy b o trong d toán hàng năm c a cơ quan, đơn v đ nh ph n trách nhi m th c hi n c a B Y t đư c giao nhi m v theo phân c p v chuyên mà không quy đ nh n i dung CSSK ban đ u, môn y t và phân c p ngân sách c a đ a do đó các n i dung v qu n lý b nh m n tính phương21. Thông tư 35/TT-BYT cũng đã quy c a NCT và xây d ng t ch c th c hi n các đ nh tr m y t xã, phư ng, th tr n hàng năm l p chương trình phòng b nh, khám b nh, ch a k ho ch, d trù kinh phí CSSK cho NCT t i đ a b nh tim m ch, ti u đư ng, Alzheimervà các phương, bao g m c khám s c kh e đ nh kỳ và b nh m n tính khác, b nh v s c kh e sinh s n trình c p có th m quy n phê duy t và S Y t c a NCT không có quy đ nh v b trí kinh phí t nh, thành hàng năm xây d ng d toán kinh phí cho các ho t đ ng CSSK NCT c a t nh theo 20 Đi u 4, 5 Thông tư 35/2011/TT-BYT hư ng d n c a Thông tư 21/TT-BTC và trình 21 Đi u 2,3, Thông tư 21/2011/TT-BTC c p có th m quy n phê duy t22. 22 Đi u 4, 8 Thông tư 35/2011/TT-BYT 36
Sè 18/2016 đ tri n khai th c hi n trong Thông tư 21/TT- t ch c ph i h p th c hi n nh m cung c p BTC. d ch v CSSK m t cách toàn di n. Đ ng th i, các ho t đ ng chăm sóc NCT do Th hai, ph i h p trong h th ng y t t p ban, ngành qu n lý nhà nư c th c hi n đang trung nhi u vào đào t o, nâng cao ngu n nhân t p trung đ m b o chính sách h tr , b o tr l c lão khoa và cung c p d ch v chăm sóc y xã h i. V i h th ng qu n lý theo ngành d c t t i các cơ s khám ch a b nh công l p. c a ngành LĐ-TB-XH, các ho t đ ng này di n Ngành y t chưa th c s gi vai trò đ u m i ra khá t t. M t s các chính sách ưu tiên, mi n trong ti p c n CSSK NCT t i c ng đ ng. gi m cho NCT trong m t lo t các d ch v xã Theo quy đ nh c a Lu t NCT, các b nh vi n h i cũng đư c ban, ngành ch c năng xây d ng đa khoa, chuyên khoa (tr b nh vi n chuyên và tri n khai th c hi n theo h th ng ngành khoa nhi) có t 50 giư ng b nh k ho ch tr lên d c. Tuy nhiên, các qui đ nh v CSSK NCT ph i b trí giư ng b nh đi u tr n i trú và t g n v i c ng đ ng l i chưa đư c th c hi n đ y ch c bu ng khám b nh riêng cho NCT t i Khoa đ . Nguyên nhân là do thi u ch đ o các c p Khám b nh. Có th th y, quy đ nh này không cơ s trong xây d ng k ho ch đ xin phân b kh thi khi chưa có chính sách c th v phát kinh phí và các ngu n l c khác. tri n nhân l c có chuyên ngành lão khoa cơ s Chính vì v y, c p đ a phương, H i NCT khám ch a b nh. M c dù, trong 4 năm g n đây, gi vai trò ch ch t trong đ xu t các ho t đ ng B nh vi n Lão khoa Trung ương đã n l c trong CSSK NCT t i c ng đ ng, cũng như ph i h p phát tri n đào t o, h tr cho các b nh vi n v i ban, ngành ch c năng, lãnh đ o chính quy n tuy n dư i xây d ng đ i ngũ nhân l c lão khoa. cơ s trong huy đ ng ngu n l c và t ch c th c Khoa lão khoa đư c thành l p t i Trư ng Đ i hi n. Đã có các ch đ o c th c a chính quy n h c Y, Dư c Hà N i, TP.H Chí Minh đ đào cơ s và ban, ngành ch c năng trong ph i h p t o chuyên ngành lão khoa. Theo s li u hi n v i các t ch c xã h i, c ng đ ng và gia đình đ có, c nư c có 49 Khoa Lão khoa t i các b nh cung c p d ch v CSSK NCT, bao g m: thông vi n24 và nh ng nơi chưa có Khoa Lão khoa tin, truy n thông, giáo d c v CSSK ban đ u cho v n b nhân l c và giư ng b nh đ ph c v NCT, t ch c ki m tra s c kho , t ch c các câu NCT. Bên c nh đó, Thông tư 35/TT-BYT quy l c b , mô hình CSSK th ch t và tinh th n cho đ nh “khuy n khích các b nh vi n thành l p NCT t i c ng đ ng. Các bư c giám sát, th ng kê Khoa Lão khoa khi có đ đi u ki n cơ s v t và báo cáo v các ho t đ ng này đ u do H i ch t, trang thi t b y t và nhân l c”. Đi u này NCT th c hi n, tr các mô hình d án do cơ không đúng theo tinh th n c a Lu t NCT và khó quan ch trì th c hi n. Cũng vì các ho t đ ng th c hi n hai khía c nh. M t là, không ph i CSSK NCT t i c ng đ ng hi n nay chưa mang b nh vi n, cơ s y t nào cũng nh n ra nhu c u tính k ho ch nên lãnh đ o các ban, ngành và c c chính quy n đ a phương khó xác đ nh các 23 Đánh giá th c tr ng ph i h p liên ngành trong chăm sóc d ch v nào b thi u h t trong chu i d ch v s c kh e ngư i cao tu i, Vi n Chi n lư c và Chính sách CSSK liên t c cho NCT23. y t , 2015 24 Báo cáo k t qu giám sát tình hình th c hi n chính sách, Như v y, lãnh đ o đ a phương chưa th c s pháp lu t đ i v i ngư i cao tu i, y ban Các v n đ xã n m gi vai trò lãnh đ o, đi u ph i các bên tham h i Qu c h i, năm 2015 (Báo cáo s 4314/BC- gia xác đ nh v n đ , các gi i pháp và cách UBVĐXH13) 37
CHĂM SÓC S C KH E NGƯ I CAO TU I gia tăng v CSSK NCT trong tương lai đ đ u dung c th như ph c h i ch c năng t i c ng tư phát tri n lão khoa, trong khi h còn nhi u đ ng, chăm sóc t i gia đình là nh ng n i dung k ho ch đ u tư c p bách khác. Hay nói cách m i nên tr m y t xã/phư ng và các bên liên khác, chưa có ch đ khuy n khích h p d n đ quan s khó tri n khai n u không đư c t p hu n cơ s đ u tư cho lão khoa. Hai là, vì Thông tư v ho t đ ng c th và cách th c t ch c… Hi n 35/TT-BYT quy đ nh t i khuy n khích, không nay, ch có B nh vi n Lão khoa Trung ương là ph i b t bu c nên vi c tri n khai ho t đ ng ch đơn v có nhi m v đào t o, biên so n tài li u và đ o, ki m tra, giám sát và h tr chuyên môn hư ng d n th c hành, nhưng l i chưa có văn b n trên th c t b h n ch , kéo theo h n ch trong quy đ nh nào đ công tác h tr , đào t o chuyên ph i h p ho t đ ng ngành d c c a y t . Vì môn hay cung c p tài li u t i đư c c p cơ s . v y, đ t ch c Khoa Lão khoa theo quy đ nh Bên c nh đó, n i dung chăm sóc gi m nh (end- c n có th i gian và chính sách h tr vì liên life care) chưa đư c quy đ nh rõ trong các văn quan t i đào t o đ i ngũ nhân l c. b n chính sách, trong khi đây là ho t đ ng đòi Đ i v i các ho t đ ng CSSK NCT t i c ng h i s ph i h p chuyên môn và th c hi n c a đ ng, Thông tư 35/TT-BYT nêu rõ trách nhi m nhi u bên liên quan25. c a lãnh đ o đ a phương trong b trí ngu n l c Các ph i h p liên ngành hi n t i v n chưa và đi u ph i s tham gia liên ngành và m c chi đáp ng cung c p d ch v liên t c trong CSSK áp d ng theoThông tư 21/2011/TT-BTC. Các NCT. Mô hình Câu l c b Liên th h là mô quy đ nh CSSK NCT t i c ng đ ng trong Thông hình duy nh t t i c ng đ ng có hình th c d ch tư 35/TT-BYT khá c th , nhưng hi u qu th c v chăm sóc ph c h i và chăm sóc gi m nh . hi n các ho t đ ng này không cao. M t là, ch nhi u đ a phương, y t đóng vai trò đư c đ o th c hi n trong ngành d c, t c p S t i m i tham gia các ho t đ ng do các bên kh i tr m y t xã, phư ng thi u ch t ch . H u h t cán xư ng ch chưa ch đ ng là đ u m i đ tham b tr m y t đ u không bi t đ n n i dung Thông mưu cho chính quy n đ a phương v CSSK tư 35/TT-BYT, các tr m y t trong ph m vi liên t c và toàn di n cho NCT26. nghiên c u đ u chưa t ng đư c ch đ o l p d Th ba, Nhà nư c, gia đình và c ng đ ng xã toán cho ho t đ ng CSSK NCT t i c ng đ ng h i là các ch th chính trong h th ng chăm sóc theo Thông tư 35/TT-BYT và Thông tư 21/TT- tr giúp NCT. Trong hai văn b n l n hi n nay BTC. Hai là, b n thân các quy đ nh trong Thông (Lu t NCT và Chương trình hành đ ng NCT) tư 35/TT-BYT còn thi u tính hi n th c. NCT thì các quy đ nh đang có s thi u cân đ i trong thư ng theo dõi và đi u tr các b nh m n tính vi c phát huy vai trò c a các ch th trong lĩnh cơ s y t , nhưng h th ng y t công l p chưa có v c này. Hi n có s nh n m nh quá nhi u vai k t n i qu n lý thông tin ngư i b nh. Do đó vi c trò và ch c năng nhà nư c. Vai trò c a c ng l p s theo dõi và qu n lý các b nh m n tính cho đ ng xã h i tuy có đư c đ c p trong các chính NCT t i tr m y t xã/phư ng r t khó khăn. Bên c nh đó, trình đ chuyên môn hi n t i c a r t nhi u cán b y t tr m y t chưa đáp ng đ 25 Đánh giá th c tr ng ph i h p liên ngành trong chăm sóc s c kh e ngư i cao tu i, Vi n Chi n lư c và Chính sách cung c p các d ch v này. Báo cáo giám sát y t , 2015 trong h th ng y t v CSSK NCT chưa ph i là 26 Đánh giá th c tr ng ph i h p liên ngành trong chăm sóc ho t đ ng thư ng xuyên. Ba là, m t s n i s c kh e ngư i cao tu i, Vi n Chi n lư c và Chính sách y t , 2015 38
Sè 18/2016 sách nhưng v n chưa đư c c th hóa. C ng g m các qui đ nh v vai trò c a các ban ngành đ ng và gia đình là hai ch th có vai trò quan liên quan và 2) hư ng ti p c n chăm sóc NCT tr ng đ i v i vi c CSSK NCT t i c ng đ ng. t i c ng đ ng đòi h i có s tham gia c a nhi u Trách nhi m, đ o lý c a gia đình c n đi kèm bên trong qu n lý và cung c p d ch v liên t c. v i các quy đ nh pháp lu t đư c th ch hóa Cơ ch ph i h p liên ngành đã đư c thành thành các chính sách rõ ràng, có th ki m tra, l p t c p Trung ương đ n c p huy n, thông giám sát và đánh giá đư c k t qu . qua ho t đ ng c a U ban qu c gia v NCT, h u h t ho t đ ng CSSK NCT đa Ban công tác NCT t nh và huy n. Ho t đ ng phương, doanh nghi p tư nhân, t ch c h i, xã c a cơ ch ph i h p này đã đư c ki n toàn h i dân s và c ng đ ng đã và đang đóng vai trò thông qua quy t đ nh c a Th tư ng Chính không th thi u trong đóng góp tài chính, ngu n ph và thông tư do B N i v ban hành. M c nhân l c và h tr k thu t. Tuy nhiên, c c p dù cơ ch ph i h p liên ngành đã đư c thành Trung ương và đ a phương, s th a nh n vai trò l p, hi u qu ho t đ ng l i h n ch , ph thu c cũng như khuy n khích các bên tham gia cùng vào nh n th c và cách ch đ o, v n hành c a Nhà nư c trong cung c p d ch v CSSK NCT lãnh đ o chính quy n các c p. Các ban, ngành c ng đ ng còn r t h n ch , ngoài quy đ nh thành viên chưa hi u đ y đ v đi u ki n ph i khuy n khích xây các trung tâm nuôi dư ng h p liên ngành và hi u qu c a công tác này. NCT, nhưng cho đ n nay các t ch c, cá nhân Nhi u t nh, thành ph đã ban hành K ho ch đ u tư xây d ng cơ s chăm sóc NCT v n chưa hành đ ng v NCT đ a phương, bám sát n i đư c hư ng chính sách ưu đãi theo quy đ nh t i dung, tinh th n ph i h p liên ngành c a Lu t Ngh đ nh s 69/2008/NĐ-CP v chính sách NCT và Chương trình hành đ ng NCT, nhưng khuy n khích xã h i hóa đ i v i các ho t đ ng không xây d ng k ho ch tri n khai c th . S trong lĩnh v c giáo d c, d y ngh , y t , văn hóa, Y t các t nh, thành ph chưa có k ho ch hàng th thao, môi trư ng vì còn ph i ch ban hành năm v CSSK NCT. H n ch này đã d n t i khó các văn b n hư ng d n c th , còn quy đ nh v khăn trong vi c phân b ngân sách và ngu n l c tư nhân m i ch d ng tham gia m ng lư i c a đ a phương cho các ho t đ ng CSSK NCT27. cung ng d ch v chăm sóc t i cơ s theo Ngh Chính vì v y, ngân sách đ a phương chưa đ m đ nh 06/ 2011/NĐ-CP ngày 14/1/2011 v th b o đư c kinh phí th c hi n CSSK ban đ u cho t c, đi u ki n đ c p phép cho các cơ s b o tr NCT t i nơi cư trú theo quy đ nh. Qua giám sát c a tư nhân. V i cách ti p c n CSSK NCT d a c a y ban Các v n đ xã h i Qu c h i cho vào c ng đ ng như đã nêu trong Lu t NCT thì th y, h u h t các đ a phương chưa b trí kinh t t y u ph i có ph i h p gi a các ban, ngành phí th c hi n các n i dung CSSK ban đ u cho qu n lý nhà nư c và xã h i dân s , kh i tư nhân NCT, đ c bi t là vi c khám s c kh e đ nh kỳ, và c ng đ ng. N u lãnh đ o đ a phương không ngân sách ch y u là t các ngu n v n đ ng. đóng vai trò đi u ph i đ k t n i các ngu n l c Vi c th c hi n trách nhi m tham mưu c a và các bên tham gia thì s không th xây d ng đư c h th ng d ch v CSSK liên t c cho NCT. Th tư, đ nh hư ng ch đ o ph i h p liên ngành trong chăm sóc NCT nói chung và CSSK 27 Đánh giá th c tr ng ph i h p liên ngành trong chăm sóc s c kh e ngư i cao tu i, Vi n Chi n lư c và Chính sách nói riêng khá rõ ràng, th hi n 2 khía c nh: 1) y t , 2015 39
CHĂM SÓC S C KH E NGƯ I CAO TU I S Y t và tr m y t xã trong vi c xây d ng k c ng đ ng. ho ch, xây d ng d toán kinh phí CSSK ban Ba là, tăng cư ng truy n thông cho chính đ u cho NCT chưa đư c quan tâm th c hi n.28 quy n đ a phương v v n đ già hoá đ i v i 2.2. M t s khuy n ngh phát tri n kinh t - xã h i đ a phương nh m M t là, c p Trung ương c n tăng cư ng vai nâng cao vai trò lãnh đ o, đi u ph i c a chính trò đi u ph i c a y ban qu c gia v NCT Vi t quy n đ a phương đ i v i các bên tham gia Nam trong vi c k t n i các B , ngành trong ph i trong xác đ nh v n đ , các gi i pháp và cách t h p ch đ o các ho t đ ng v chăm sóc NCT nói ch c ph i h p th c hi n nh m cung c p d ch chung và CSSK NCT nói riêng. Đ c bi t, các v CSSK NCT m t cách toàn di n. B , ngành c n ph i h p trong ban hành các văn B n là, hoàn thi n chính sách v s tham b n liên t ch đi u ch nh v cùng m t n i dung gia c a các l c lư ng xã h i và n i dung tránh ban hành nhi u văn b n d n đ n ch ng CSSK NCT, c th : chéo và khó khăn cho đ a phương trong tri n - C n có nh ng đánh giá v kh năng và v trí khai th c hi n. c p đ a phương, cách t ch c c a các t ch c, cá nhân bên ngoài Nhà nư c Ban công tác NCT các c p hi n phù h p nhưng (xã h i dân s , tư nhân) trong cung c p d ch hi u qu chưa cao vì hoàn toàn ph thu c vào cá v CSSK NCT đ đ xu t xây d ng các nhân, vào s sâu sát c a Trư ng ban. Như v y chính sách c th hơn nh m huy đ ng ngu n c n có văn b n chính sách quy đ nh v ch s / s l c c a các t ch c, cá nhân này tham gia li u s c kho NCT đ giám sát, đánh giá tính CSSK NCT. hi u qu c a Ban công tác này. - C n ban hành các quy đ nh, hư ng d n c Hai là, xây d ng cơ ch ph i h p các bên th nh m phát tri n m ng lư i và mô hình liên quan trong CSSK NCT trong đó ngành y t CSSK NCT t i c ng đ ng. M c dù chăm gi vai trò đ u m i. Đ xây d ng đư c cơ ch sóc t i gia đình đã đư c quy đ nh trong ph i h p này c n t p hu n cho các đ a phương Lu t NCT, c n có các quy đ nh, tiêu chu n v khung làm vi c trong ph i h p CSSK NCT và ch s rõ ràng v các bên tham gia trong và t ch c h i th o xác đ nh các bên liên quan đào t o, h tr và cung c p d ch v t i gia trong cung c p và k t n i các d ch v t t c đình và c ng đ ng. các giai đo n CSSK NCT. c p cơ s c n đư c - Ngành y t c n tham mưu Chính ph đ xây m r ng, không ch các ban, ngành qu n lý nhà nư c theo quy đ nh mà c n có các bên liên quan d ng các chính sách ti p c n s c kh e NCT trong cung c p d ch v (kh i tư nhân, t ch c xã m t cách r ng hơn và c th hơn. Trong đó h i dân s , tôn giáo/tín ngư ng…) và ngư i c n có quy đ nh cho chính quy n đ a phương hư ng l i (NCT, thành viên gia đình NCT, ch u trách nhi m cung c p ngu n l c cũng ngư i đ i di n c ng đ ng), đ c bi t chú tr ng như giám sát các lo i d ch v c th ./. đ n xây d ng m ng lư i tình nguy n viên t i 28 Báo cáo k t qu giám sát tình hình th c hi n chính sách, pháp lu t đ i v i ngư i cao tu i, y ban Các v n đ xã h i Qu c h i, năm 2015 (Báo cáo s 4314/BC- UBVĐXH13) 40
Sè 18/2016 TÀI LI U THAM KH O 1. Qu c h i nư c CHXHCN Vi t Nam, Lu t Ngư i cao tu i năm 2009. 2. Quy t đ nh 1781/QĐ-TTg ngày 22/11/2012 c a Th tư ng Chính ph phê duy t Chương trình hành đ ng Qu c gia Ngư i cao tu i giai đo n 2011 – 2020. 3. Quy t đ nh 141/2004/QĐ-TTg ngày 5/8/2004 c a Th tư ng Chính ph v vi c thành l p y ban Qu c gia Ngư i cao tu i. 4. Quy t đ nh 197/QĐ-TTg ngày 25/1/2014 c a Th tư ng Chính ph v vi c ki n toàn U ban Qu c gia v ngư i cao tu i Vi t Nam. 5. Thông tư s 08/2009/TT-BNV hư ng d n vi c thành l p Ban công tác ngư i cao tu i t nh, thành ph tr c thu c Trung ương. 6. Thông tư 08/2014/TT-BNV c a B N i v quy đ nh v Ban Công tác ngư i cao tu i t nh, thành ph tr c thu c Trung ương và Ban Công tác ngư i cao tu i huy n, qu n, th xã, thành ph thu c t nh. 7. Thông tư 21/2011/TT-BTC ngày 18/2/2011 c a B Tài chính quy đ nh qu n lý và s d ng kinh phí chăm sóc s c kh e ban đ u cho ngư i cao tu i t i nơi cư trú, chúc th , m ng th và bi u dương, khen thư ng ngư i cao tu i. 8. Thông tư 35/2011/TT-BYT ngày 15/10/2011 c a B Y t hư ng d n th c hi n chăm sóc s c kh e ngư i cao tu i. 9. Vi n Chi n lư c và Chính sách y t , Đánh giá th c tr ng ph i h p liên ngành trong chăm sóc s c kh e ngư i cao tu i, 2015. 10. y ban Các v n đ xã h i c a Qu c h i, năm 2015, Báo cáo k t qu giám sát tình hình th c hi n chính sách, pháp lu t đ i v i ngư i cao tu i, (Báo cáo s 4314/BC-UBVĐXH13). 41