CH NG 1: ƯƠ NH NG LÝ LU N V Đ NG VIÊNỮ Ậ Ề Ộ
Ộæ
ã có lúc ,ng i ta xem nhân viên nh m t lo i hàng hoá hay d ch vườ ư ộ ạ ị ụ
mà đó ng i lao đ ng bán s c lao đ ng cho công ty.Tuy nhiên,quanờ ườ ộ ứ ộ
đi m này có l đ oc thay đ i trên th gi i t r t s m,nghiên c u c aể ẽ ự ổ ế ớ ừ ấ ớ ứ ủ
Elton Mayo (1924-1932) ,(Dickson,1973) đã ch ra r ng ng i lao đ ng không chỉ ằ ườ ộ ỉ
đ c đ ng viên b i y u t ti n b c(thu nh p hay tr công) đ tr cho s c laoượ ộ ở ế ố ề ạ ậ ả ể ả ứ
đ ng mà còn các y u t v tinh th n.Ngày nay,b t kỳ m t nhân viên nhân s nàoộ ế ố ề ầ ấ ộ ự
cũng bi t r ng đ i v i các nhà qu n tr , m t trong nh ng u tiên hàng đ u c aế ằ ố ớ ả ị ộ ữ ư ầ ủ
công vi c qu n tr nhân s là khám phá nhu c u c a nhân viên và đ ng viên nhânệ ả ị ự ầ ủ ộ
viên làm vi c.ệ
Đ
M t công ty hay m t t ch c dù có ngu n tài chính d i dào ,máy móc kộ ộ ổ ứ ồ ồ ỹ
thu t hiên đ i đên đâu cũng s tr nên vô nghĩa n u không bi t qu n tr nhânậ ạ ẽ ở ế ế ả ị
s .Chính ph ng th c qu n tr nhân s s t o b m t,b u không khí tu i vuiự ươ ứ ả ị ự ẽ ạ ộ ặ ầ ơ
ph n kh i hay căng th ng,u ám trong công ty.ấ ở ẳ
B u không khí sinh ho t trong công ty s quy t đ nh s thành đ t c a b n.ầ ạ ẽ ế ị ự ạ ủ ạ
Chúng ta không ph nh n vai trò c a các lĩnh v c khác nh qu n tr tài chính,ủ ậ ủ ự ư ả ị
qu n tr s n xu t, qu n tr hành chính, k toán… nh ng rõ ràng qu n tr nhân sả ị ả ấ ả ị ế ư ả ị ự
đóng vai trò r t quan tr ng trong m i doanh nghi p. B t c c p qu n tr nàoấ ọ ọ ệ ấ ứ ấ ả ị
cũng ph i bi t qu n tr nhân viên c a mìnhả ế ả ị ủ .
Sochiro Honda đã t ng nói: “nhân viên” luôn là tài s n quý giá nh t c a công ty”.ừ ả ấ ủ
Qua nh n đ nh trên, v ch t ch t p đoàn Honda ng ý r ng, n u có m t đ i ngũậ ị ị ủ ị ậ ụ ằ ế ộ ộ
nhân viên t t và h t mình vì công vi c, công ty s nh “h m c thêm cánh”.ố ế ệ ẽ ư ổ ọ
Nh ng làm th nào đ nhân viên coi công ty nh gia đình c a mình và coi các kư ế ể ư ủ ế
ho ch kinh doanh c a công ty nh công vi c c a chính mình? Câu tr l i là v iạ ủ ư ệ ủ ả ờ ớ
c ng v lãnh đ o, b n c n bi t cách đ ng viên và khích l nhân viên sao choươ ị ạ ạ ầ ế ộ ệ
hi u qu nh t. ệ ả ấ
2
Th đ ng viên là gì?T i sao các nhà qu n tr c n ph i đ ng viên nhân viên vàế ộ ạ ả ị ầ ả ộ
làm nó b ng cách nào?Câu tr l i là s t n t i (smith,1994).Đ ng viên là s tăngằ ả ờ ự ồ ạ ộ ự
c ng n l c h ng đ n th c hiên m c tiêu c a t ch c trên c s tho mãnườ ổ ự ướ ế ự ụ ủ ổ ứ ơ ở ả
nhu c u cá nhân.Mà chúng ta đã bi t “nhu c u” là m t tr ng thái tâm lý c a cáầ ế ầ ộ ạ ủ
nhân,nó xu t hi n khi ch a có s th a mãn nh ng đòi h i c a h .Tho mãn nhuấ ệ ư ự ỏ ữ ỏ ủ ọ ả
c u là khi nhu c u xu t hiên nó s hình thành đ ng c và d n đ n hành đ ng đầ ầ ấ ẽ ộ ơ ẫ ế ộ ể
đ t đ c k t qu .Khi k t qu đã đ t đu c thì m t nhu c u m i s xu t hi n vàạ ượ ế ả ế ả ạ ợ ộ ầ ớ ẽ ấ ệ
nó c l p đi lâp l i nh m t vòng tu n hoàn.ứ ậ ạ ư ộ ầ
Theo Maslow thì ông chia nhu c u c a con ng i thành 5 c p đ đ c s p thànhầ ủ ườ ấ ộ ượ ắ
b c thang.Trong lý thuy t này, ông s p x p các nhu c u c a con ng i theo m tậ ế ắ ế ầ ủ ườ ộ
h th ng tr t t c p b c, trong đó, các nhu c u m c đ cao h n mu n xu tệ ố ậ ự ấ ậ ầ ở ứ ộ ơ ố ấ
hi n thì các nhu c u m c đ th p h n ph i đ c th a mãn tr c và đ c môệ ầ ở ứ ộ ấ ơ ả ượ ỏ ướ ượ
t theo hình nh sau:ả ư
Trong hình kim t tháp, chúng ta th y nh ng nhu c u này đ c x p vào b c t th pự ấ ữ ầ ượ ế ậ ừ ấ
đ n cao.Và đây tôi chia nó thành 2 c p m c đ : c p m c đ th p và m c đ cao.ế ở ấ ứ ộ ấ ứ ộ ấ ứ ộ
Maslow cho r ng, nh ng nhu c u m c đ cao h n s không xu t hi n tr khi nh ngằ ữ ầ ở ứ ộ ơ ẽ ấ ệ ừ ữ
nhu c u c b n(c p đ th p) này đ c th a mãn và nh ng nhu c u c b n này s chầ ơ ả ấ ộ ấ ượ ỏ ữ ầ ơ ả ẽ ế
ng , h i thúc, gi c giã m t ng i hành đ ng khi nhu c u c b n này ch a đ t đ c.ự ố ụ ộ ườ ộ ầ ơ ả ư ạ ượ
Ông bà ta cũng đã s m nh n ra đi u này khi cho r ng: “Có th c m i v c đ c đ o”,ớ ậ ề ằ ự ớ ự ượ ạ
NHU C U Đ C TÔN Ầ ƯỢ
TR NGỌ
NHU C U XÃ H IẦ Ộ
NHU C U AN TOÀNẨ
NHU C U SINH LÝẦ
3
NHU C U Ầ
T TH Ự Ể
c n ph i đ c ăn u ng, đáp ng nhuầ ả ượ ố ứ c u c b n đ có th ho t đ ng, v n t i nhuầ ơ ả ể ể ạ ộ ươ ớ
c u cao h n.Mu n m t ng i phát tri n m c đ cao thì ph i đáp ng các nhu c u b cầ ơ ố ộ ườ ể ở ứ ộ ả ứ ầ ậ
th p c a h tr c: đ ng l ng t t, ch đ đãi ng h p lý, nhà c a n đ nh,…Ch ngấ ủ ọ ướ ồ ươ ố ế ộ ộ ợ ử ổ ị ẳ
ph i ông bà chúng ta đã nói: “An c m i l c nghi p” hay sao?Tho mãn nhu c u c pả ư ớ ạ ệ ả ầ ấ
th p thì kích thích tinh th n làm vi c c a nhân viên không bao nhiêu.Nh ng n u khôngấ ầ ệ ủ ư ế
tho mãn thì d sinh b t mãn.Ng c l i,tho mãn nhu c u c p cao thì s đ ng viên tinhả ễ ấ ượ ạ ả ầ ấ ẽ ộ
th n nhân viên hi u qu h n.ầ ệ ả ơ
Các ph ng pháp đ ng viên nhân viên s giúp doanh nghi p t n t i tr c nhu c u c aươ ộ ẽ ệ ồ ạ ướ ầ ủ
th i đ i là s thay đ i ch làm nhanh chóng c a nhân viên.Đ ng viên giúp t ch c năngờ ạ ự ổ ỗ ủ ộ ổ ứ
cao năng su t lao đ ng.Vì v y ,các nhà qu n tr c n hi u rõ đ ng viên đ có th ho tấ ộ ậ ả ị ầ ể ộ ể ể ạ
đ ng m t cách có hi u qu .Chúng ta d dàng th a nh n r ng đ ng viên là m t trongộ ộ ệ ả ễ ừ ậ ằ ộ ộ
nh ng ch c năng “ph c t p” nh t c a nhà qu n tr thu c v con ng i!ữ ứ ứ ạ ấ ủ ả ị ộ ề ườ
T i Vi t Nam ,m c dù các nhà qu n tr nhân s đ u th ng nh t v vai trò c a đ ngạ ệ ặ ả ị ự ề ố ấ ề ủ ộ
viên,tuy nhiên,v n ch a có nhi u nghiên c u v đo l ng các bi n pháp đ ng viên trongẫ ư ề ứ ề ườ ệ ộ
t ch c và doanh nghi p.Đ c bi t các doanh nghi p Viêt Nam cũng r t chú ý đ n hi uổ ứ ệ ặ ệ ệ ấ ế ệ
qu làm vi c và gi chân ng i tài nh t là khi Vi t Nam gia nh p WTO và n n kinh tả ệ ữ ườ ấ ệ ậ ề ế
xu t hi n nhu c u l n v nhân s cũng nh v n đ n n ch y ch t xám!ấ ệ ầ ớ ề ự ư ấ ề ạ ả ấ
4
CH NG 2 :ƯƠ “THU T” Đ NG VIÊN B NG L I KHENẬ Ộ Ằ Ờ
NG IỢ
æ
n mu n là m t nhà qu n lý t t thì ph i là ng i luôn có thái đ ạ ố ộ ả ố ả ườ ộ đúng
m c và bi t cách đ ng viên c p d i b ng nh ng l i khen ng i, hoanự ế ộ ấ ướ ằ ữ ờ ợ
nghênh trung th c và l ch s , ch không ch trích hay phàn nàn. M tự ị ự ứ ỉ ộ
nhà qu n lý t t luôn th hi n m i quan tâm th t s đ n ng i khác b ng vi cả ố ể ệ ố ậ ự ế ườ ằ ệ
t o cho nhân viên c m giác chính h m i là ng i quan tr ng. Đ t o lòng tin vàạ ả ọ ớ ườ ọ ể ạ
s tín nhi m, nhà qu n lý luôn bi t bày t m i c m thông và đ ng c m đúngự ệ ả ế ỏ ố ả ồ ả
lúc”- Harold Dresner, chuyên gia nhân s n i ti ng ng i Pháp, cho bi t: “Th cự ổ ế ườ ế ự
t đã cho th y công ty nào có lãnh đ o bi t quan tâm t i nhân viên, khích l nhânế ấ ạ ế ớ ệ
viên, đó s gây d ng đ c đ i ngũ nhân viên làm vi c hăng hái, nhi t tình,ở ẽ ự ượ ộ ệ ệ
đ ng th i đem l i đ c thành công cho công ty c a mình”. Các doanh nhân thànhồ ờ ạ ượ ủ
đ t trên th gi i luôn là nh ng ng i có tài khích l nhân viên nh v y. B n cóạ ế ớ ữ ườ ệ ư ậ ạ
th rút ra nh ng bài h c quý giá t ngh thu t đ ng viên c a nh ng ng i đ ngể ữ ọ ừ ệ ậ ộ ủ ữ ườ ứ
đ u các công ty l n trên th gi i.ầ ớ ế ớ
B
V y ngh thu t đ ng viên đó là gì? Th t ra nó r t là đ n gi n mà tôi tinậ ệ ậ ộ ậ ấ ơ ả
r ng ch c b n cũng bi t đó là:khen ng i khi h làm t t,khích l h và khi nằ ắ ạ ế ợ ọ ố ệ ọ ể
trách khi nhân viên làm sai.Vi c này thì ai cũng bi t nh ng ph i làm th nào đệ ế ư ả ế ể
nhân viên không th y t tín khi đ c khen và ch trích h ra sao đ không gâyấ ự ượ ỉ ọ ể
oán thù,không làm h th y b t mãn,nh n rõ vi c mình làm sai và đi u đ c bi t làọ ấ ấ ậ ệ ề ặ ệ
không làm m t th di n c a nhân viên.ấ ể ệ ủ
Đ i v i m t ng i nhân viên thì th di n cũng r t quan tr ng.B n và tôi cũngố ớ ộ ườ ể ệ ấ ọ ạ
th ,khi đi làm đâu ai mu n mình b “s p” la tr c khách hàng,đ ng nghi p.Lúcế ố ị ế ướ ồ ệ
y mình s c m th y m t th di n tr c m i ng i và m t ác c m c a b n vấ ẽ ả ấ ấ ể ệ ướ ọ ườ ộ ả ủ ạ ề
nhà qu n lý s xu t hi n.Vì th ,n u b n là m t nhà qu n lý b n nên gi thả ẽ ấ ệ ế ế ạ ộ ả ạ ữ ể
di n cho nhân viên c a mình.ệ ủ
5
“Gi th di n !”Đi u đó quan tr ng l m.V n đ sinh t !V y mà chúngữ ể ệ ề ọ ắ ấ ề ử ậ
ta,có m y ng i bi t gi th di n cho ng i khác?chúng ta chà đ p lên tình c mấ ườ ế ữ ể ệ ườ ạ ả
c a h ,b t h làm theo ý ta,bu c l i h ;chúng ta r y la con cái,ng i giúp vi củ ọ ắ ọ ộ ỗ ọ ầ ườ ệ
hay nhân viên c a mình tr c m t b t c ai,không h nghĩ r ng lòng t ái c aủ ướ ặ ấ ứ ề ằ ự ủ
h đang b chà đ p.Mà có khó khăn gì đâu,ch c n m t chút suy nghĩ,vài l iọ ị ạ ỉ ầ ộ ờ
ng t,m t lòng thành th t g ng s c quên mình và hi u ng i là đ d u h n v tọ ộ ậ ắ ứ ể ườ ủ ị ẳ ế
th ng.N u làm đ c đi u y b n s t o quan h t t đ i v i nhân viên; khi đóươ ế ượ ề ấ ạ ẽ ạ ệ ố ố ớ
nhân viên s làm t t công vi c c a b n giao h n.T t c nh ng đi u trên thì đaẽ ố ệ ủ ạ ơ ấ ả ữ ề
s nhân viên nào cũng đ u mong mu n nhà qu n tr c a mình.ố ề ố ở ả ị ủ
Đã có ng i t ng nói : “Chìa khoá đem l i s thành công cho b t kì m tườ ừ ạ ự ấ ộ
doanh nghi p nào đó là đ i s ng c a nhân viên đó có đ c tho mãn hay không”.ệ ờ ố ủ ượ ả
D a trên nghiên c u c a thuy t Maslow v c p b c nhu c u thì s mong đ iự ứ ủ ế ề ấ ậ ầ ự ợ
c a nhân viên làủ
•Thăng ti n và phát tri nế ể
•Ti n l ng x ng đángề ươ ứ
•An toàn v công ăn,vi c làmề ệ
•Công vi c h p d n và t ng x ng v i kh năngệ ấ ẫ ươ ứ ớ ả
•Đ c ng i khác dánh giá cao và tôn tr ngượ ườ ọ
•Có quy n l cề ự
Đó là nh ng s mong đ i mà b t kỳ cá nhân nào cũng mong mu n.Tôi s k choữ ự ợ ấ ố ẽ ể
b n nghe v câu chuy n c a ông Dale Carnigie( tác gi c a cu n sách n i ti ngạ ề ệ ủ ả ủ ố ổ ế
“ Đ C NHÂN TÂM”Ắ h ng d n cho m i ng i cách c x trong cu c s ng,ướ ẫ ọ ườ ư ử ộ ố
làm th nào đ có nhi u b n bè và đ thành côngế ể ề ạ ể ). “ Ông ta thì a trái cây,nh ngư ư
không hi u vì m t bí m t gì nh ng con cá c a ông không a trái cây nh ông màể ộ ậ ữ ủ ư ư
a trùng.Vì v y ư ậ khi đi câu, ông không nghĩ đ n cái ông ta thích mà ch nghĩ đ nế ỉ ế
cái mà cá thích thôi. Ông không móc trái cây vào l i câu đ nh chúng, mà mócưỡ ể ử
vào đó m t con trùng hay m t con cào cào, r i đ a đi đ a l i tr c mi ng cá vàộ ộ ồ ư ư ạ ướ ệ
h i nó: "Cá có thèm không?". Th t i sao ta không dùng chi n thu t đó v iỏ ế ạ ế ậ ớ
6