Chương 1: Tổng quan về kế toán quản trị – Bài dịch – TS.Huỳnh Lợi

Chia sẻ: Chung Chi | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

67
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 1: Tổng quan về kế toán quản trị trình bày nguồn gốc của hệ thống quản trị chi phí, sự biến đổi của khoa học quản lý, kiểm soát quản lý làm thay đổi các tổ chức, từ quản trị chi phí đến kế toán chi phí, sự phát triển gần đây của các công ty sản xuất và dịch vụ, quá trình phát triển của kế toán quản trị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương 1: Tổng quan về kế toán quản trị – Bài dịch – TS.Huỳnh Lợi

TOÅNG QUAN VEÀ KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ Heä thoángkeá toaùn quaûntrò cung caáp thoângtin nhaèmhoã trôï cho caùc nhaø quaûn trò trong vieäc hoaïch ñònh vaø kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa hoï. Chöùc naêng keá toaùn quaûn trïi bao goàm choïn loïc, phaân loaïi, xöû lyù, phaân tích vaø baùo caùo thoâng tin cho caùc nhaø quaûn trò. Khaùc vôùi keá toaùn taøi chính, thoâng tin ñöôïc soaïn thaûo ñeå cung caáp cho caùc thaønh phaànôû beânngoaøi DN nhö nhaø ñaàutö, chuû nôï, nhaø cung caáp, cô quan thueávaø caùc cô quanchöùc naêngkhaùc, thoângtin keá toaùnquaûntrò seõ ñöôïc thieát keá ñeå cung caáp cho vieäc ra quyeátñònh trong noäi boä DN. Vì theá, phaïm vi cuûa keá toaùn quaûn trò ñöôïc môû roäng, ngoaøi caùc thöôùc ño truyeàn thoáng ñöôïc söû duïng ñeå ño löôøng chi phí, doanh thu töø caùc nghieäp vuï ñaõ phaùt sinh, noù coøn bao goàm caùc thoâng tin veà doanh thu öôùc tính, soá löôïng, giaù caû, nhu caàu veà nguoàn löïc, vaø môû roäng hôn laø vieäc söû duïng theâm caùc thöôùc ño hieän vaät vaø thöôùc ño phi taøi chính. Do thoâng tin k ế toán qu ản tr ị nhaèmhoã trôï cho vieäc hoaïch ñònh vaø kieåmsoaùthoaït ñoängtrongnoäi boä DN khoângbaétbuoäcphaûi coângkhai cho beânngoaøi, neânheäthoángk ế toánqu ản tr ị coù theåsöû duïng caùc döõ kieänmangtính keùmkhaùchquanvaø xaùcthöïc hôndöõ kieänñöôïc söûduïng trong heä thoáng keá toaùn taøi chính. Roäng hôn, laø noù coù theå söû duïng caû nhöõngdöõ kieänhöôùngñeántöônglai chaúnghaïn nhö döï baùovaø öôùc tính cuõng nhö tính toaùn chi phí cô hoäi töø nhöõng nghieäpvuï khoângphaùt sinh. Cuoái cuøng, m ục đích cuûa moät heä thoáng k ế toán qu ản tr ị laø taïo ñoängcô thuùcñaåyvaø hoã trôï caùc nhaøquaûntrò trongvieäc ñaït tôùi muïc tieâucuûatoå chöùcmoätcaùchkòp thôøi, höõuhieäuvaø hieäuquaû.S öï thích hôïp cuûa thoâng tin ñöôïc ñaùnh giaù cao hôn tính khaùch quan vaø tính coù theå kieåm toaùn, tuy nhieân duø baát cöù döõ kieän naøo ñöôïc söû duïng thì cuõngphaûi roõ raøngvaø cuõngcoù theåhoã trôïđ đắc lực cho caùc nhaøquaûn trò. NGUOÀN GOÁC CUÛA HEÄ THOÁNG QUAÛN TRÒ CHI PHÍ Söï löu taâmtrong quaùtrình hoaït ñoängcuûa caùc phöôønghoäi ôû Anh thôøi Trung coå gôïi yù raèng caùc thaønh vieân cuûa hoäi söû duïng thoâng tin chi tieát veà giaù phí vaät tö vaø lao ñoäng ñeå chöùng nhaän chaát löôïng saûn phaåm ñoái vôùi khaùch haøng tieàm naêng. Theá nhöng tröôùc theá kyû 19, haàunhö caùc toå chöùc quaûnlyù hoaït ñoängcuûa hoï đ độc l ập vôùi taát caû caùc toå chöùc khaùc nhau ñeå thöïc hieän caùc vai troø rieâng leû trong quy trình s ản xu ất. Khi phaànlôùn caùc nghieäpvuï phaùtsinh vaø ñöôïc thöïc hieän ôû beânngoaøi coângty vaø m ột vaøi khoaûnñaàutö daøi haïn ñöôïc thöïc hieän trongcoângty thì heäthoángkeá toaùntaøi chính ñöôïc s ử duïng ñeå ghi cheùp caùc nghieäp vuï naøy nhaèm cung caáp thoâng tin caàn thieát cho vieäc ñaùnh giaù hieäu quaû vaø lôïi nhuaän cuûa coâng ty. Nguoàn goác cuûa keá toaùn quaûn trò hieän ñaïi coù theå đñược xuaát hieän từ söï hieän höõu cuûa caùc nhaø quaûn trò caùc caáp ôû caùc coâng ty töø raát sôùm ôû theá kyû 19 chaúng haïn nhö caùc xöôûng cheá taïo vuõ khí vaø caùc xöôûng deät. Caùc coâng ty naøy ñöôïc thaønh laäp ñeå toå chöùc ñieàu haønh vaø kieåm soaùt quaûn lyù moät heä thoáng caùc giai ñoaïn cheá bieán Tông quan vê kê toan quan tri – bai dich – TS.Huynh L ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ợi
trong quy trình saûn xuaát cuûa moät toå chöùc ñôn leû. Caùc toå chöùc ñaõ taän duïng cô hoäi trong vieäc giaûm bôùt chi phí saûn xuaát töø vieäc caân ñoái caùc yeâu caàu ñoøi hoûi voán lôùn tôùi vieäc thueâ möôùn caùc nhoùm coâng nhaân saûn xuaát – nhöõng ngöôøi taïo ra saûn löôïng cuûa nhaø maùy. Thöôøng thì, caùc thieát bò saûn xuaát hoaëc nhaø maùy thöôøng ñaët gaàn nguoàn naêng löôïng saün saøng cho saûn xuaát chaúng haïn nhö nguoàn nöôùc maïnh, ñòa theá taùch rôøi caùc khu ñoâ thò, nhaø vaên phoøng cuûa caùc chuû sôû höõu. Thoâng tin caàn thieát ñeå thay theá cho caùc thoâng tin tröôùc nay saün coù töø caùc caùc giao dòch thò tröôøng vì theá hieäu quaû cuûa quy trình saûn xuaát noäi boä coù theå ñöôïc ño löôøng töø vieäc di chuyeån saûn phaåm trong noäi boä töø giai ñoaïn naøy ñeán giai ñoaïn khaùc. Vaø cuõng theá, vaên phoøng muoán coù moät heä thoáng thoâng tin ñeå thuùc ñaåy caùc giaùm ñoác ôû caùc nhaø maùy coù vò trí caùch xa vaø ñeå ñaùnh giaù naêng löïc cuûa caùc giaùm ñoác vaø coâng nhaân ôû nhaø maùy. Nhö vaäy, ñoái vôùi moät xöôûng deät, caùc thöôùc ño noäi boä ñoù laø chi phí cho moät ñoàng nhaø xöôûng, chi phí cho caùc giai ñoaïn rieâng bieät trong quy trình saûn xuaát nhö chaûi len, xe chæ, deät, vaø nhuoäm vaûi. Coù leõ, söï taùc ñoäng lôùn nhaát ñeå heä thoáng keá toaùn quaûn trò phaùt trieån laø töø söï phaùt trieån nhanh choùng vaø maïnh meõ cuûa ngaønh ñöôøng saét töø giöõa theá kyû 19. Ngaønh ñöôøng saét laø moät trong nhöõng toå chöùc lôùn vaø phöùc taïp nhaát luùc baáy giôø ñöôïc taïo ra bôûi con ngöôøi, coù hoaït ñoäng ñöôïc ñieàu khieån vaø phoái hôïp töø taát caû caùc ñòa ñieåm vôùi khoaûng caùch ñòa lyù roäng lôùn. Raát may maén, maùy ñieän baùo ñaõ ñöôïc phaùt minh trong cuøng khoaûng thôøi gian naøy, vaø noù ñaõ goùp phaàn trong vieäc cung caáp naêng löïc cho vieäc truyeàn thoâng ñöôïc nhanh choùng, vôùi giaù reû giöõa caùc vuøng hoaït ñoäng coù khoaûng caùch ñòa lyù khaù lôùn. Caùc nhaø quaûn trò ngaønh ñöôøng saét ñaõ coù yù töôûng môùi trong vieäc phaùt trieån phöông thöùc tinh vi hôn ñeå xöû lyù caùc nghieäp vuï taøi chính theo yeâu caàu môû roäng hoaït ñoäng cuûa hoï. Caùc thöôùc ño môùi nhö chi phí cho moät taán haøng tính theo moät daëm vaän chuyeån; chi phí tính cho moät haønh khaùch cho moät daëm vaän chuyeån vaø caùc chæ soá hoaït ñoäng (chæ soá chi phí hoaït ñoäng so vôùi doanh thu) ñaõ ñöôïc trieån khai vaø hoã trôï ñaéc löïc cho caùc nhaø quaûn trò trong vieäc ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa hoï. Coù raát nhieàu yù töôûng coù tính chaát saùng kieán cuûa keá toaùn quaûn trò ñaõ ñöôïc trieån khai bôûi caùc nhaø quaûn trò ngaønh ñöôøng saét sau ñoù ñaõ ñöôïc öùng duïng vaø môû roäng hôn bôûi caùc nhaø quaûn trò caùc coâng ty trong ngaønh coâng nghieäp saét theùp. Cuï theå nhö Andrew Carnegie noåi tieáng trong vieäc coù moät noåi aùm aûnh veà chi phí vaø vôùi söï coá gaéng lieân tuïc ñeå caûi thieän caáu truùc chi phí cuûa ñôn vò oâng ta ñoái vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh: Moãi moät boä phaän lieät keâ toaøn boä soá löôïng vaø chi phí vaät tö vaø nhaân coâng ñaõ söû duïng cho moãi moät ñôn ñaët haøng khi noù vöøa ñöôïc thöïc hieän. Caùc thoâng tin (ñöôïc söû duïng ñeå chuaån bò) nhö baùo caùo haøng thaùng, haøng ngaøy thaäm chí haøng giôø ñeå cung caáp döõ kieän veà chi phí cuûa quaëng, ñaù voâi, than ñaù, than coác, gang, gang kính, kim loaïi chòu löûa, nhieân lieäu vaø nhaân coâng cho moãi taán thanh saét ñöôïc saûn xuaát… Nhöõng baùo caùo veà chi phí naøy ñöôïc xem nhö nhöõng coâng cuï kieåm soaùt sô khai cuûa Carnegie. Chi phí luoân laø noåi aùm aûnh cuûa Carnegie….OÂng ta cöù maõi hoûi (nhöõng ngöôøi Tông quan vê kê toan quan tri – bai dich – TS.Huynh L ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ợi
ñöùng ñaàu boä phaän)lyù do veà söï thay ñoåi chi phí ñôn vò saûn phaåm. Carnegie taäp trung… vaøo maûng chi phí cho caùc tyû soá hoaït ñoäng, so saùnh chi phí hieän haønh cuûa töøng ñôn vò saûn phaåm vôùi chi phí cuûa thaùng tröôùc vaø vôùi baát cöù ôû ñaâu coù theå, vôùi chi phí naøy cuûa caùc coâng ty khaùc… Thaät ra, moät lyù do ñeå Carnegie lieân keát kinh doanh vôùi Bessemer laø ñeå anh ta coù cô hoäi nhaän dieän ñöôïc caùc khoaûn chi phí cuûa ñoái thuû caïnh tranh cuûa mình. Nhöõng ñieàu naøy quaû laø hieäu nghieäm trong vieäc kieåm soaùt chi phí … Caùc khoaûn chi phí chi tieát veà vaät lieäu vaø nhaân coâng trong moãi boä phaän xuaát hieän töø ngaøy naøy ñeán ngaøy khaùc, töø tuaàn naøy ñeán tuaàn khaùc trong caùc taøi khoaûn; ñöôïc moïi ngöôøi ôû boä phaän ñoù taïo ra vaø chaúng maáy choác seõ ñöôïc nhaän dieän. Theâm vaøo vôùi vieäc söû duïng baûng keâ chi phí ñeå ñaùnh giaù söï thöïc hieän coâng vieäc cuûa caùc giaùm ñoác boä phaän, toå tröôûng vaø coâng nhaân, Carnegie (vaø Toång giaùm ñoác cuûa anh ta) döïa vaøo ñoù ñeå kieåm tra chaát löôïng vaø vieäc keát hôïp caùc nguyeân vaät lieäu thoâ. Hoï söû duïng chuùng ñeå ñaùnh giaù vieäc caûi tieán quy trình saûn xuaát vaø ñöa ra quyeát ñònh cho vieäc phaùt trieån saûn phaåm phuï thu ñöôïc töø vieäc söû duïng caùc nguyeân vaät lieäu cho quaù trình saûn xuaát. Veà giaù caû, khi caùc maët haøng ñaëc bieät khoâng ñöôïc chuaån hoùa vaø khoâng theå saûn xuaát haøng loaït thì caùc baûng keâ chi phí quaû laø voâ giaù. Ñoái vôùi caùc nhaø buoân lôùn nhö Sears-Roebuck, Marshall Field, vaø Woolworth, trieån vaøo cuoái theá kyû 19 ñaõ taän duïng lôïi theá cuûa vieäc giaûm chi phí töø vieäc phaân phoái haøng tieâu duøng. Nhöõng coâng ty naøy caàn coù caùc thöôùc ño ñeå ñaùnh quaû hoaït ñoäng trong noäi boä coâng ty. Caùc thöôùc ño truyeàn thoáng trong ngaønh cheá bieán nhö chi phí cho 1 ñôn vò troïng löôïng hoaëc chi phí cho moät ñôn vò vaän chuye thích hôïp ñoái vôùi hoaït ñoäng mua baùn haøng hoùa cuûa caùc toå chöùc baùn leû. Thay caùc coâng ty naøy söû duïng caùc thöôùc ño nhö laõi goäp (doanh thu baùn haøng tröø ñi vaø chæ soá quay voøng haøng toàn kho (doanh soá mua haøng hoùa chia cho giaù trò to ño löôøng lôïi nhuaän vaø toác ñoä löu chuyeån cuûa haøng hoùa. Trong taát caû caùc thí duï treân ôû coâng ty deät, ngaønh ñöôøng saét, caùc coâng t caùc toå chöùc baùn leû, caùc nhaø quaûn trò coâng ty ñaõ phaùt trieån caùc thöôùc ño ñeå hieäu quaû ñieàu haønh hoaït ñoäng doanh nghieäp. Hoï ñaõ ít quan taâm ñeán thöôùc ño cuûa caùc saûn phaåm khaùc nhau hay thaäm chí caû “lôïi nhuaän” haøng kyø cuûa coâng chöùc naøy ñaõ chæ xöû lyù coù hieäu quaû caùc saûn phaåm töông ñoái ñoàng nhaát: nguyeân vaät lieäu thaønh saûn phaåm cuoái cuøng nhö vaûi hoaëc theùp, vaän chuyeån h hoaëc haøng hoùa, hoaëc baùn laïi haøng hoùa ñaõ mua. Neáu caùc hoaït ñoäng cô baûn hieän coù hieäu quaû, thì caùc nhaø quaûn trò tin töôûng raèng coâng ty seõ coù laõi. Caù ñöôïc khai trieån ñaõ ñöôïc cuï theå hoùa ñoái vôùi daïng saûn phaåm vaø quy trình cuûa nhöng ñaõ coù moät ñaëc tính phoå bieán, hoï ño löôøng hieäu quaû cuûa vieäc söû duïng c löïc ñaàu vaøo ñeå saûn xuaát saûn phaåm hoaøn thaønh hoaëc doanh thu. Cho duø quy xuaát saûn phaåm cuûa caùc toå chöùc naøy hoaøn toaøn phöùc taïp, bao goàm nhieàu giai ngheä cheá bieán, caùc toå chöùc naøy vaãn coù moät soá ít saûn phaåm troïng taâm cho p duïng nhöõng baûn toùm taét ñôn giaûn veà ñaàu ra. Ñaàu ra cuûa caùc coâng ty deät laø cuûa ngaønh ñöôøng saét laø toång soá taán-km, hoaëc cöôùc phí vaän chuyeån; ñoái vôùi ty theùp laø taán theùp coøn ñoái vôùi caùc toå chöùc baùn leû laø ñoàng (doanh thu). Vì t saûn phaåm coù theå ñöôïc söû duïng cuøng vôùi caùc thöôùc ño töông töï ñeå thuùc ñaåy giaù hieäu quaû ñieàu haønh hoaït ñoäng cuûa caùc nhaø quaûn trò . SÖÏ BIEÁN ÑOÅI CUÛA KHOA HOÏC QUAÛN LYÙ Tông quan vê kê toan quan tri – bai dich – TS.Huynh L ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ợi
Caùc coâng ty saûn xuaát kim loaïi tinh luyeän noåi leân vaøo giöõa theá kyû 19, ñaõ ñem loaït thaùch thöùc môùi cho heä thoáng keá toaùn quaûn trò. Caùc xöôûng saûn xuaát kim vaø kim loaïi ñònh hình ñaõ saûn xuaát ña daïng bao goàm nhieàu chuûng loaïi saûn p nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo ñöôïc söû duïng cuõng phaûi ña daïng töông öùng. Do sö veà nhu caàu saûn phaåm ñaàu ra ñöôïc thöïc hieän töø voán cuûa coâng ty, nhaân coân nguoàn vaät löïc, caùc thöôùc ño ñôn giaûn nhö chi phí cho moät ñôn vò ñaàu ra khoâng hôïp ñeå ñaùnh giaù hieäu suaát cuûa quaù trình Msaûn ặc dù, m xuaát. ột “phiên bản” đầu tiên về chi phí theo thứ tự công việc như chi phí nguyên vật liệu và chi phí nhân công thực tế có thể tập hợp được nhưng những chi phí này không bao gồm các khoản chi phí về các nguồn lực đã sử dụng để uốn cong, tạo dáng, hoặc cắt kim loại và không có tiêu chuẩn hoặc thậm chí là các “khuynh hướng” trước đó đã tồn tại để xác định xem các khoản chi phí thực tế phát sinh có thể đại diện để xem xét hiệu quả hoạt động điều hành doanh nghiệp được hay không. Các tồn tại này đã được giải đáp bởi một nhóm các kỹ sư cơ khí những người đã tìm ra sự biến đổi của khoa học quản lý. Frederick Taylor là người nổi tiếng nhất của nhóm này, nhưng có nhiều cá nhân khác đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển lĩnh vực mới quan trọng này. Các kỹ sư khoa học quản lý đã nghiên cứu kỹ lưỡng quy trình làm việc cốt để thiết kế lại, tính toán lại lượng nguyên vật liệu và nhân công cần sử dụng cũng như phân tích quy trình công nghệ phức tạp thành một chuỗi các quy trình đơn giản hơn và có thể kiểm soát dễ dàng. Mục tiêu đưa ra là đơn giản hóa công việc, tạo cho công nhân làm việc có hiệu quả hơn để có thể nâng cao năng suất lao động. Chi tiết và định mức về vật liệu và nhân công sử dụng đã được khai triển để điều hành và kiểm soát quá trình sản xuất cũng như tính lương phải trả cho công nhân theo khối lượng công việc được xem là “quyết định khoa học”. Năng suất làm việc của công nhân là mối quan tâm hàng đầu của Frederic, và Ông ấy tin tưởng vào tổng khối lượng vật liệu và nhân công sử dụng theo tiêu chuẩn nên thấp hơn trong những điều kiện lý tưởng. Những người khác thì quan tâm trong việc đánh giá sự thành công về tình hình tài chính của công ty chứ không chỉ quan tâm đến việc tối đa hóa hiệu suất lao động của từng công nhân. Những kỹ sư này và các kế toán viên đã mở rộng hơn tổng số các định mức ngoài một số chỉ tiêu mà các kỹ sư khoa học quản lý đã đưa ra, chẳng hạn như chi phí tính cho một giờ lao động và chi phí vật liệu tính cho từng đơn vị sản phẩm được xem như định mức về nhân công và vật liệu có thể được triển khai cho các quy trình sản xuất. Bằng cách này, chi phí vật liệu định mức và chi phí nhân công định mức sẽ được sử dụng để lập dự toán và sau đó sẽ được so sánh với chi phí phát sinh thực tế. Vào khoảng thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 20, một hệ thống tinh vi về ghi chép và phân tích biến động giữa chi phí thực tế và chi phí định mức đã được hình thành một cách khá hoàn chỉnh. Trước khi có sự hình thành của các xí nghiệp sản xuất kim loại và hoạt động khoa học quản lý, hệ thống kế toán quản trị tập trung vào việc đo lường các chi phí phát sinh trực tiếp như chi phí vật liệu, nhân công để có thể dễ dàng tính toán đầu ra, cho dù các chi phí quản lý sản xuất và chi phí sử dụng vốn luôn tồn tại trong tất cả các tổ chức. Những dây chuyền sản xuất nhỏ của các công ty lớn ban đầu cũng đã tạo ra một ít nhu cầu cần cố gắng xác định các khoản chi phí gián tiếp để sản xuất sản phẩm. Các nhà quản trị đặt trọng tâm vào việc sử dụng hiệu quả lao động trực tiếp và vật liệu tiêu hao cho quá trình sản xuất, và họ đã cho rằng lợi nhuận tương xứng sẽ được tạo ra nếu quản lý các chỉ tiêu này hiệu quả. Cũng vậy, với việc đặt trọng tâm vào các sản phẩm đơn chiếc của những tổ chức có quy trình sản xuất tương tự, dễ dàng có được các báo cáo về tổng số chi phí cho một đơn vị sản phẩm được sản xuất ra. Tuy nhiên, các xí nghiệp sản xuất kim loại đã có những sản phẩm có tính đa dạng cao và tương thích đã phát sinh các chi phí gián tiếp cũng như chi phí hỗ trợ cao. Các kỹ sư và nhà quản trị của họ đã tìm kiếm các phương thức để phân bổ chi phí quản lý sản xuất cho các sản phẩm. Cách đây một thế kỷ, do việc thu thập thông tin về chi phí sản xuất là việc làm rất tốn kém, và chi phí Tông quan vê kê toan quan tri – bai dich – TS.Huynh L ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ợi
quản lý được xem là ít quan trọng hơn so với các chi phí trực tiếp như chi phí vật liệu và nhân công, nó không được xem là đáng để đầu tư một số tiền lớn về năng lực và tài nguyên cho việc xác định và phân bổ một cách chính xác chi phí gián tiếp và của các bộ phận phục vụ đến sản phẩm. Các quy tắc đơn giản đã được ứng dụng, chẳng hạn như sự ghi nhận số giờ lao động trực tiếp bằng một tỷ lệ phần trăm từ tỉ số giữa chi phí gián tiếp và chi phí của các bộ phận phục vụ (ví dụ chi phí sản xuất chung) để dự đoán số lượng lao động trực tiếp. Thủ tục này không tốn kém bởi lẽ lao động trực tiếp được đo lường để thực hiện cả hai việc là giám sát hiệu suất lao động của từng cá nhân và cũng để trả lương cho họ. Vì thế, thực tiễn của việc áp dụng tính tóan chi phí sản xuất chung cho sản phẩm trên cơ sở tỷ lệ với lượng lao động trực tiếp đối với các quy trình sản xuất sử dụng một lượng lớn lao động trực tiếp đã có cách đây cả một thế kỷ. Việc ước tính một cách tương đối chi phí sản xuất chung từ số lượng lao động trực tiếp trong từng sản phẩm đã bị chỉ trích ngay cả vào thời bấy giờ: Chúng ta thấy rằng so với chi phí nhân công trực tiếp là 100$ trong đơn đặt hàng, thì chúng ta có chi phí gián tiếp là 59$, chi phí quản lý của xí nghiệp chiếm 59% chi phí nhân công trực tiếp cho một kỳ kinh doanh là một vấn đề cần bàn đến. Dĩ nhiên, điều này rất đơn giản. Nó cũng thường là không chính xác. Nó chỉ đúng khi đầu ra của xí nghiệp là toàn bộ sản phẩm có liên quan phù hợp với chi phí chung. Và trong trường hợp của xí nghiệp với nhiều máy móc thiết bị cùng kích thước và cùng loại, việc thực hiện sản xuất hầu như giống nhau với ý nghĩa này một tỷ lệ lương trung bình thì không phải là không đúng. Thế nhưng, nếu chúng ta áp dụng phương pháp này với các xí nghiệp lớn với một lượng máy móc ít có giá thanh toán cao và chi phí nhân công lại rẻ, tất cả các chi tiết nặng và các chi tiết nhỏ được cùng sản xuất, thì kết quả không còn đáng tin cậy nữa trừ khi có các thước đo hỗ trợ khác. Tuy nhiên, cố gắng sử dụng số giờ máy, nhiều cấp bậc nhân công, hay sử dụng nhiều loại vật liệu như các tiêu thức phân bổ chi phí sản xuất chung là không thành công, chắc chắn là vì các khoản chi phí sẽ phát sinh thêm từ việc xác định các tiêu thức này. Máy móc thiết bị thì không phải thanh toán, vì vậy đó là lý do duy nhất để lựa chọn số giờ vận hành máy làm tiêu thức phân bổ chính xác hơn khoản chi phí sản xuất chung cho sản phẩm. Thoạt nhìn, lợi nhuận từ việc phân bổ chính xác hơn chi phí sản xuất chung cho sản phẩm phải thấp hơn chi phí của các sự tính toán bổ sung tương tự , bởi lẽ, thực tế thì không thể cố định từng bộ phận riêng lẻ của quy trình sản xuất. Tuy nhiên, việc phân bổ chi phí sản xuất chung cho sản phẩm dựa vào tiêu thức số giờ vận hành máy đã được sử dụng phổ biến trong các quy trình sản xuất của các ngành công nghiệp như ngành hóa chất, thủy tinh, và ngành xăng dầu ở những ngành này chi phí nhân công ít có liên quan đến thời gian sản xuất của quy trình sản xuất chế biến sản phẩm. Một mối quan tâm thứ hai là việc xử lý các khoản chi phí không đạt công suất. H.L.Gantt, người đương thời với Frederic Taylor, đã băn khoăn như thế. Việc phân bổ lần đầu tiên với biết bao tiêu thức đã được sử dụng nhưng rồi sau đó tập trung vào việc phân bổ chi phí cho các sản phẩm sản xuất thực tế. Có một vài phương pháp chung được sử dụng để phân bổ chi phí gián tiếp. Một trong số đó là phân bổ tổng chi phí gián tiếp theo chi phí nhân công trực tiếp. Cách khác thì phân bổ chi phí đó một phần theo chi phí nhân công trực tiếp, một phần theo số giờ vận hành máy. Các phương pháp còn lại thì phân bổ theo chi phí vật liệu,…Hầu hết các phương pháp này đều suy xét về việc phân bổ tất cả các chi phí gián tiếp của các nhà máy sản xuất, tuy nhiên phần nhiều là cho các sản phẩm được sản xuất ra, bất kể sản lượng như thế nào. Nếu nhà máy được hoạt động với công suất tối đa, hoặc với công suất bình thường, thì trong thời gian này chi phí gián tiếp tính cho một đơn vị sản phẩm thường là thấp. Nếu nhà máy chỉ hoạt động với một phần công suất, hoặc chỉ với phân nửa công suất và sản lượng chỉ bằng phân Tông quan vê kê toan quan tri – bai dich – TS.Huynh L ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ợi
nửa sản lượng bình thường, sẽ có một ít thay đổi trong tổng chi phí gián tiếp này, tất cả chúng bây giờ phải được phân bổ nhiều gấp đôi so với sản lượng trước đó, vì vậy mỗi sản phẩm lúc này phải gánh chịu gần gấp đôi chi phí so với trước đây. Vào thời kỳ thuận lợi, phương pháp kế toán này cho thấy chi phí của chúng ta thấp, nhưng vào những lúc khó khăn hoặc việc kinh doanh ế ẩm phương pháp này cho thấy chi phí cao là do việc gia tăng tỷ trọng của các khoản chí phí bắt buộc cho mỗi đơn vị sản phẩm. Nói cách khác, hệ thống kế toán chi phí hiện hành rất rời rạc trong khi họ cần một hệ thống kế toán chi phí hoàn chỉnh hơn. Để đáp ứng điều này, nhiều người trong chúng tôi đã bỏ ra một khoảng thời gian dài để xem xét một cách triệt để những vấn đề sai sót với lý thuyết hiện hành. Gantt đã đi đến kết luận để chốt lại vấn đề này: Các khoản chi phí gián tiếp có thể tính vào sản lượng sản xuất của một phân xưởng nên theo cùng một tỷ lệ với khoản chi phí gián tiếp cần thiết để điều hành phân xưởng ở mức công suất bình thường để tạo ra sản lượng bình thường của phân xưởng. Lý lẽ của Gantt cho việc xác định tiêu thức phân bổ chi phí dựa vào công suất thực tế hoặc công suất bình thường thật đáng tiếc đã không được nhiều người để ý đến, thậm chí cả khi các lý lẽ của anh ta và các người khác trong việc sử dụng nhiều tiêu thức phân bổ mang tính đại diện hơn cho các quy trình chế biến cơ bản. Và như chúng ta thấy, hoạt động tích cực của các kỹ sư trong phong trào quản lý khoa học đã tạo ra lợi ích cho việc đơn giản hóa như mong muốn trong các báo cáo tài chính, cho việc phân bổ chi phí phân xưởng cho các sản phẩm được sản xuất trong kỳ. Chỉ một vài công ty cố gắng tính toán và báo cáo dựa trên chi phí của năng lực (công suất) nhàn rỗi. KIỂM SOÁT QUẢN LÝ LÀM THAY ĐỔI CÁC TỔ CHỨC Sự đổi mới sâu rộng trong hệ thống kế toán quản trị xuất hiện ở thập kỷ đầu của thế kỷ 20 đã hỗ trợ cho việc phát triển đa dạng các hoạt động, các ngành nghề của các công ty. Công ty Dupont Powder, thành lập năm 1903 từ việc việc sát nhập các tổ chức kinh doanh trong gia đình và các công ty độc lập đã cung cấp một mô hình mẫu cho các hình thức tổ chức này. Những nhà quản trị của công ty Dupont mới đã đối mặt với những vấn đề của việc phối hợp nhịp nhàng các hoạt động đa dạng của sản xuất với hoạt động marketing của công ty, cũng như các quyết định phân phối vốn cho các hoạt động đa dạng của công ty sao cho có thể tạo ra lợi nhuận lớn nhất. Dupont là 1 trong những tổ chức đầu tiên quyết định nên đa dạng hóa các hoạt động chứ không chỉ giới hạn quy trình sản xuất cho một loại sản phẩm đơn chiếc nào cả. Một số hoạt động quan trọng trong việc tổ chức điều hành và dự toán ngân quỹ đã được hình thành bởi các nhà quản trị cấp cao của Dupont trong việc phối hợp các hoạt động và phân bổ nguồn lực cho các chi nhánh của công ty. Tuy nhiên sự đổi mới quan trọng và kéo dài nhất của kế toán quản trị là việc sử dụng chỉ tiêu tỷ lệ hoàn vốn đầu tư (ROI). Chỉ tiêu ROI đã cung cấp một sự đánh giá toàn diện về tình hình tài chính đã đạt được đối với từng đơn vị hoạt động trong tổng thể của tổ chức. Các nhà quản trị cấp cao sử dụng ROI để hỗ trợ trực tiếp trong việc phân phối vốn đến các bộ phận có thể tạo ra lợi nhuận cao nhất. Donaldson Brown trưởng phòng tài chính đã cho thấy công thức tính ROI có thể được phân tích thành 2 chỉ tiêu có thể đánh giá hiệu suất hoạt động đó là tỷ lệ lợi nhuận trên doanh thu ( Lợi nhuận ròng / doanh thu) và chỉ tiêu số vòng quay của vốn (Doanh thu / vốn đầu tư) đã được khai triển và sử dụng vào thế kỷ 19 ở các công ty hoạt động đơn ngành. Mỗi một chỉ tiêu này có thể được phân tích sâu hơn (Xem các thảo luận ở chương 10) thành Lợi nhuận, chi phí, tài sản, và nợ phải trả dưới trách nhiệm quản lý của các giám đốc bộ phận đã được phân quyền. Tông quan vê kê toan quan tri – bai dich – TS.Huynh L ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ợi
Sử dụng chỉ tiêu ROI được mở rộng vào những năm 1920, khi có hình thức phân chia tổ chức thành nhiều bộ phận trong công ty Dupont và Generl Motors. Sự phân quyền các bộ phận trong công ty được triển khai để định đoạt các vấn đề kinh tế trong phạm vi lợi nhuận từ việc chia sẻ những chức năng tổ chức thông thường thông qua một chuỗi các sản phẩm liên quan. Tuy nhiên, sự đa dạng hóa của thị trường sản phẩm được đáp ứng bởi các công ty lớn đòi hỏi một hệ thống mới để đo lường việc phối hợp các hoạt động phân tán và phi tập trung. Các giám đốc bộ phận phải chịu trách nhiệm về lợi nhuận và doanh thu trên vốn đầu tư đã giao cho họ và có quyền tạo vốn theo nhu cầu. Các bộ phận marketing, bộ phận mua hàng, và tài chính với nhiều cấp độ trong công ty không thể nhận thức được tất cả thông tin cần thiết để thực hiện chức năng một cách hiệu quả hoặc có kết quả tốt trong tất cả các thị trường đã được phục vụ bởi các tổ chức của họ. Phân quyền rất cần thiết, các nhiệm vụ của nhà quản trị trung tâm được chia ra để điều hành một cách hiệu quả vốn đầu tư và lực lượng nhân công trong nội bộ của tổ chức, và nhằm phối hợp, tạo động lực thúc đẩy và đánh giá thành quả hoạt động của các nhà quản trị cấp bộ phận đã được phân quyền. Chỉ tiêu ROI đóng vai trò quan trọng trong việc cho phép các nhà quản trị chủ động đầu ra, đầu vào. Một sự sắp xếp ấn tượng của dự toán ngân sách và các quy trình dự báo cũng sẽ được phát triển để lập kế hoạch và phối hợp các hoạt động của các bộ phận. Nhìn lại khoảng thời gian 100 năm từ 1825 đến 1925 để thấy sự tăng trưởng nổi bật của các xí nghiệp công nghiệp và cả một loạt các sự kiện kế toán quản trị. Cả hai hiện tượng này không tách rời nhau. Trên thực tế, các tổ chức có quy mô cỡ Dupont, General Motors hoặc United States Steel không thể tồn tại mà không có việc mở rộng hệ thống kế toán quản trị để cung cấp thông tin một cáh hiệu quả và hiệu năng cho việc điều hành hoạt động phân quyền của họ. Sự cải tiến về kỹ thuật trong ngành vận tải (đường sắt), truyền thông (điện tín, điện thoại) và các quy trình sản xuất cơ bản (thép, nhôm, kim loại định hình, máy công cụ, hóa học, động cơ đốt trong nằm trong rất nhiều các ngành khác) đã tạo nên một nhu cầu cho các doanh nghiệp lớn nắm bắt được các khoản lợi nhuận tiềm tàng trong khả năng các tiềm lực của họ. Nhưng các khoản lợi nhuận này sẽ không đạt được nếu không đồng thời có được sự cải tiến về hệ thống đo lường. Những hệ thống này chuyển tải mục tiêu chung của công ty một cách rõ ràng đến các nhà quản trị các cấp và cung cấp thông tin phản hồi về hiệu quả hoạt động của các cấp bộ phận trong công ty. Những thông tin này đặc biệt có giá trị đối với tổ chức trong việc kết hợp hài hòa nhu cầu nguyên vật liệu cho sản xuất và việc phân phối một cách trực tiếp sản phẩm của họ đến người tiêu dùng. TỪ QUẢN TRỊ CHI PHÍ ĐẾN KẾ TOÁN CHI PHÍ Trong khoảng 60 năm tiếp theo, từ 1925 đến 1985 các thủ tục kế toán quản trị cũng không có phát triển gì mới. Lý do chính xác của việc tiến hóa chậm thậm chí có khi dậm chân tại chỗ trong việc cải tiến hệ thống kế toán quản trị vẫn còn đang tranh luận. Nhưng ít nhất một phần lý do là sự phát sinh nhu cầu thông tin chi phí sản phẩm cho báo cáo tài chính. Những thủ tục đánh giá hàng tồn kho cho các báo cáo tài chính đã được thực hiện rất hiệu quả. Các khoản chi phí gián tiếp và chi phí phục vụ được tập hợp theo toàn nhà máy sau đó được phân bổ cho sản phẩm bằng việc sử dụng các tiêu thức đơn giản và dễ dàng xác định hơn – như số giờ lao động trực tiếp. Sự quan tâm của các kỹ sư như Church và Gantt trong đầu thế kỷ này về việc cố gắng phân bổ chính xác hơn các khoản chi phí gián tiếp đến từng đơn vị sản phẩm đã không được chú ý đến. Nói chung, không có lý do đặc biệt nào để giải thích rằng tại sao sự gia tăng rất lớn nhu cầu công khai, khách quan và có thể kiểm toán của các báo cáo tài chính và việc hình thành các nguyên Tông quan vê kê toan quan tri – bai dich – TS.Huynh L ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ợi
tắc của quy trình soạn thảo các báo cáo này sẽ có bất kỳ một ảnh hưởng nào đến việc phát triển của hệ thống kế toán quản trị. Các công ty có thể sẽ tiếp tục chọn lọc những kỹ thuật đo lường cho việc tính toán và phân bổ chính xác hơn các chi phí cho từng đơn vị sản phẩm và cung cấp thông tin kịp thời về hoạt động sản xuất kinh doanh. Việc tách rời bộ phận kế toán quản trị và kế toán tài chính được thực hiện ở các công ty của các nước nói tiếng Đức. Đối với các công ty ở các nước này hệ thống kế toán tài chính và kế toán chi phí được hoạt động độc lập, với một môdun kết hợp hài hòa đã cung cấp cả hai bộ báo cáo vào cuối năm khi lập báo cáo tài chính. Nhưng hầu hết các công ty ở phía Tây Đức ở đầu thế kỷ dường như phải giải quyết vấn đề khi chi phí của thông tin thì cao và tính đa dạng của quy trình sản xuất thấp thì lợi ích của việc duy trì hai bộ phận kế toán một để báo cáo cho các thành phần bên ngoài và một để hỗ trợ cho việc ra quyết định trong nội bộ doanh nghiệp có chi phí quá cao so với lợi ích mang lại . Việc ghi nhận, xử lý thông tin có chi phí khá cao, cùng với việc báo cáo chậm chạp, không chính xác ở các công ty có dây chuyền sản xuất đồng nhất buộc các công ty cố gắng điều hành hoạt động của họ với cùng một hệ thống thông tin được sử dụng để báo cáo cho các thành phần bên ngoài. Theo cách đó, chi phí sản xuất được tính toán dựa vào việc tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất chung theo mức trung bình và kiểm soát chúng bằng cách tính toán các khoản sai biệt hàng tháng từ sổ cái tổng hợp của kế toán tài chính. SỰ PHÁT TRIỂN GẦN ĐÂY CỦA CÁC CÔNG TY SẢN XUẤT VÀ DỊCH VỤ Trong suốt thập niên 1980, đã có những yêu cầu đổi mới chính yếu đặt ra cho kế toán quản trị. Nhiều công ty đã phát hiện lại vai trò quyết định của sản xuất trong việc tạo ra lợi thế cạnh tranh của công ty. Chẳng hạn như tầm quan trọng của quá trình tổ chức sản xuất có thể sẽ được quyết định bởi chất lượng sản xuất và từ việc thiết kế sản phẩm, hay từ việc giảm bớt mức dự trữ nguyên vật liệu và việc sản xuất kịp thời (chẳng hạn như hệ thống sản xuất và phân phối kịp thời), việc giới thiệu máy điện toán trong việc kiểm soát quá trình điều hành sản xuất (tổ chức sản xuất trong môi trường máy tính). Toàn bộ việc đổi mới hoạt động sản xuất được xảy ra bởi liên tiếp các hoạt động cải tiến: nhu cầu cải thiện liên tục quy trình sản xuất từ các cấp phải hoàn thành chiếm vị trí ưu tiên trong kỳ hoạt động. Việc phát hiện lại các sự kiện này, làm cho kỹ thuật sản xuất khác với môi trường sản xuất ổn định từ việc sản xuất sản phẩm hàng loạt đã được chuẩn hóa của những thập kỷ đầu của thế kỷ 20. Trong môi trường mới này, nhiều công ty đã phát hiện các thước đo truyền thống của kế toán chi phí mà họ sử dụng bị hạn chế bởi sự đổi mới quy trình và kỹ thuật sản xuất. Chẳng hạn, thước đo năng suất làm việc của từng công nhân hay hiệu suất sử dụng máy móc thiết bị đã mâu thuẩn với các mục tiêu của xí nghiệp trong việc cải tiến chất lượng, số lượng nguyên vật liệu đưa vào sản xuất, giảm bớt mức dự trữ hàng tồn kho. Hệ thống kế toán quản trị ngày nay phải được thiết kế cho việc hỗ trợ chứ không phải hạn chế xu thế phát triển sản xuất toàn diện. Hệ thống các chỉ tiêu đo lường phải được cải thiện nhẳm hỗ trợ cho việc gia tăng chất lượng và năng suất, tiến tới áp dụng phương thức quản lý hàng tồn kho kịp thời (J.I.T: Just in time) và hệ thống sản xuất trong môi trường điện toán, cũng như hỗ trợ việc đầu tư các kỹ thuật mới. Những nội dung này sẽ được thảo luận trong các chương 6, 11 và 12. Những thảo luận của chúng ta có lẽ cũng chỉ ở mức độ hình thức, chủ yếu tập trung vào các tổ chức sản xuất hơn là các đơn vị dịch vụ. Các thảo luận về hàng tồn kho và quy trình sản xuất dường như cũng có liên quan chút ít đến các nhà quản trị ở các tổ chức tài chính, vận tải, chăm sóc sức khỏe, các cửa hàng bán lẻ và các công ty viễn thông. Sự khác biệt cơ bản của các ngành công nghiệp dịch vụ và sản xuất không có tính quyết định then chốt đến việc thiết kế một hệ thống kế Tông quan vê kê toan quan tri – bai dich – TS.Huynh L ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ợi
toán quản trị hiệu quả. Sự khác biệt cơ bản nhất giữa các công ty ngành công nghiệp dịch vụ và ngành sản xuất nảy sinh từ nhu cầu kế toán tài chính ở các công ty SX đến việc phân bổ chi phí sản xuất trong kỳ cho các mặt hàng đã sản xuất chứ không phải đã tiêu thụ. Tuy nhiên, các nhà quản trị ở các công ty dịch vụ, trong lịch sử cũng đã từng sử dụng thông tin kế toán quản trị tuy rằng không nhiều như các nhà quản trị ở các công ty sản xuất . Các nhà quản trị ở các công ty dịch vụ sử dụng thông tin tài chính để dự toán ngân sách và kiểm soát chi tiêu ở các bộ phận thuộc mình quản lý. Nhưng cho dù các công ty dịch vụ có thường xuyên phát sinh các nghiệp vụ phức tạp và đa dạng hóa như các công ty sản xuất, các nhà quản trị thường không biết chi phí của dịch vụ mà họ đã tạo ra và chi phí vận chuyển, cũng không biết chi phí phục vụ của các loại khách hàng khác nhau. Các ngành dịch vụ có sản phẩm do họ tạo ra và cung cấp cho khách hàng, sản phẩm có thể khó xác định hơn một chút so với các sản phẩm ở công ty sản xuất, sản phẩm của các ngành dịch vụ có chi phí phải nhận thấy được và phân tích được cho các kế hoạch đa dạng và kiểm soát các quyết định. Giá vốn của dịch vụ giữ vai trò quyết định đối với các công ty dịch vụ bởi lẽ hầu như mọi khoản chi phí của họ đều liên quan đến dịch vụ mà họ đã cung cấp cho khách hàng, rất ít các khoản chi phí biến động trong ngắn hạn với các dịch vụ đã cung cấp và phục vụ cho khách hàng. Đối với việc thực hiện các chỉ tiêu đo lường, nhân công trong các công ty dịch vụ có liên hệ trực tiếp với khách hàng nhiều hơn ở các công ty sản xuất. Vì thế, ở các công ty dịch vụ tính kịp thời và chất lượng của dịch vụ mà nhân công của họ đã cung cấp cho khách hàng đặc biệt nhạy cảm. Khách hàng của các công ty dịch vụ lập tức sẽ từ chối và hủy bỏ dịch vụ cung cấp. Và hậu quả từ những thiếu xót đó có thể làm khách hàng không hài lòng khi phải chọn dịch vụ được cung cấp xen kẻ với những điều khó chịu. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ : Từ những thập niên 1980, các học viện và các công ty đã khai triển các thủ tục mới trong hệ thống kế toán quản trị để đáp ứng những thách thức của việc bãi bỏ các quy định của các ngành công nghiệp và sự cạnh tranh khốc liệt trên toàn cầu. Những thủ tục này được thiết kế để hỗ trợ sự thay đổi kỹ thuật nhanh chóng và quy trình quản trị mới như quản trị chất lượng toàn diện (TQM: total quality management); hệ thống phân phối, sản xuất và cung cấp kịp thời; thiết kế lại và nghiên cứu liên tục các lợi thế kinh doanh. Phương thức tiếp cận hiện đại của việc xem xét kế toán quản trị như báo cáo về sự phát sinh chi phí một cách linh hoạt và chi tiết được giới thiệu trong chương 1. Chương 2 mô tả vai trò của chi phí và việc cung cấp thông tin cho các quyết định trong ngắn hạn. Chương 3 giới thiệu cấu trúc hệ thống chi phí bằng việc phân bổ chi phí cho các trung tâm chi phí. Phương thức này được mở rộng bằng việc xác định chi phí dựa trên hoạt động ( ABC: Activitybased costing) được giới thiệu ở chương 4. Chương 5 cho thấy hệ thống thông tin được cải tiến về sản phẩm, về dịch vụ khách hàng có khả năng giúp nhà quản trị ra các quyết định tốt hơn về giá cả, sản phẩm kết hợp, sản phẩm thiết kế và mối quan hệ khách hàng như thế nào. Chương 6 minh họa việc cung cấp thông tin dựa trên các hoạt động có thể sử dụng thúc đầy sự cải thiện quá trình hoạt động như thế nào; nó cũng mô tả hệ thống kiểm soát hoạt động cung cấp thông tin phản hồi một cách kịp thời, sử dụng cả hai thước đo tài chính và phi tài chính cho việc nghiên cứu và cải tiến đạt được mục tiêu và chu kỳ của chi phí tác động việc quản trị chi phí cho toàn bộ chu kỳ sống của một sản phẩm. Những phần còn lại của quyển sách tập trung vào hoạt động kiểm soát của các tổ chức phân quyền, chủ đề này được giới thiệu ở chương 7. Bảng theo dõi kết quả hoạt động của từng cá nhân ( Balance scorecard) được thực hiện bằng cả thước đo tài chính và phi tài chính để liên kết các Tông quan vê kê toan quan tri – bai dich – TS.Huynh L ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ợi
quyết định hiện hành với các hoạt động đem lại lợi ích tài chính trong dài hạn được thảo luận trong chương 8. Các thước đo tài chính cho việc đánh giá các hoạt động được thảo luận trong chương 9, chương 10. Các thước đo phi tài chính cho việc đánh gia khách hàng và hoạt động kinh doanh trong nội bộ được thảo luận ở chương 11. Chương 12 mô tả hệ thống dự toán vốn có thể thích ứng với năng lực phát triển của tổ chức, chứ không chỉ dựa vào hiện giá ròng của dòng tiền được tính toán. Chương 13 cho thấy vai trò của hệ thống quản lý thu nhập thúc đẩy việc thực hiện mục tiêu toàn công ty. Chương 14 trình bày các mô hình nghiên cứu các vấn đề quan trọng của kế toán quản trị như hệ thống dự toán ngân sách, hệ thống kiểm soát. Về tổng thể, quyển sách cung cấp một cái nhìn toàn diện về hiện trạng kế toán quản trị. Mặc dù thuộc về truyền thống , nhưng vẫn còn là một tài liệu hữu ích bao gồm cả lý thuyêt và thực hành. Và rất nhiều vấn đề mới đã được giới thiệu rất có ích cho việc nghiên cứu, thảo luận và học tập. TÓM TẮT Hệ thống kế toán quản trị đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các nhà quản trị các cấp trong một tổ chức thực hiện chức năng hoạch định, điều hành, và kiểm soát hoạt động của họ. Một hệ thống kế toán quản trị tuyệt vời có thể sẽ không đảm bảo cạnh tranh thành công, đặc biệt nếu công ty không có sản phẩm tốt, quy trình sản xuất tổ chức hợp lý, hoặc các hoạt động bán hàng và hoạt động marketing hoạt động có hiệu quả. Nhưng một hệ thống kế toán quản trị không hiệu quả, cung cấp thông tin chậm trễ, sai lệch hoặc kết hợp quá nhiều thông tin , có thể dễ dàng làm suy yếu nỗ lực của công ty trong các hoạt động marketing, sản xuất, nghiên cứu và phát triển. Thách thức của việc phát triển thực hiện kế toán quản trị là hỗ trợ các chức năng quản trị cơ bản trong việc hoạch định, tổ chức, kiểm soát hoạt động để đạt được mục tiêu đặt ra của tổ chức. Hệ thống kế toán quản trị không thể được xem như một hệ thống được thiết kế bởi các kế toán viên cho công tác kế toán. Lịch sử 100 năm từ 1825 đến 1925 cung cấp bằng chứng về sự cần thiết phải phát triển song song việc thực hành kế toán quản trị mới với hoạt động hỗ trợ công ty trong việc cải tiến hoạt động sản xuất, marketing và xây dựng, điều hành tổ chức. Quyển sách này hướng người sử dụng đạt được việc thiết kế kế toán quản trị bài bản và có tính hệ thống. Quyển sách cũng nhấn mạnh đến các thách thức và cơ hội từ những kỷ thuật cung cấp thông tin và kỹ thuật mới của các quy trình sản xuất và dịch vụ hiện đại. Và quan trọng nhất, quyển sách đã mô tả được tiến trình đổi mới kế toán quản trị phát triển từ những thập niên 1980 để hướng dẫn các công ty trên toàn thế giới sử dụng ngày nay. Các bạn sinh viên nên hoàn thành quyển sách với một sự gia tăng hiểu biết thông tin kế toán quản trị sẽ tạo nên giá trị cho tổ chức như thế nào. Kế toán quản trị thay đổi từ việc ghi sổ những kết quả đạt được trong quá khứ đến việc cung cấp thông tin quan trọng cho việc ra các quyết định chiến lược và tạo động lực thúc đẩy hoạt động của tổ chức đạt hiệu quả. Tông quan vê kê toan quan tri – bai dich – TS.Huynh L ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ợi