Chương 2: Đặc điểm trái đất

Chia sẻ: Nguyen Cong Tin | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:54

Thêm vào BST

Báo xấu

293
lượt xem 58
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trái đất có dạng elipsoid (do tác dụng của lực hấp dẫn - bị ép theo phương trục quay). Hội nghị trắc địa thế giới lần thứ XVI ở grenoble, 1975, xác định a=6.378,140 km , b = 6356,779 km và d = 1/298,275 (a: bán kính ở xích đạo, b: bán kính ở cực)

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương 2: Đặc điểm trái đất

CH Ö Ô NG 2 ĐẶC ĐiỂM TRÁI ĐẤT I. Hinh dang, kich thước, hinh thai bề măt ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̣ cua Trai đất ̉ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ́ II. Cac quyên ngoai cua Trai đât III. Câu tao bên trong và đăc điêm vât chât ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ́ tao thanh Trai đât ́ IV. Cac tinh chât vât lý cua Trai đât ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ V. Đăc điêm đia hoá cua Trai đất ̣ ̉ ̣ ̉ ́ 1
a −b 1 d= = a 231 I. Hinh dang, kich thươc, hinh ̀ ̣ ́ ́ ̀ thai bê măt cua Trai đất ́ ̀ ̣ ̉ ́ 1. Hình dạng Trai đât có dang elipsoid (do tac dung cua lực hâp dân ́ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̃ bị ep theo phương truc quay. ́ ̣ Hôi nghi trăc đia thê giơi lân thư XVI (IUGG) ơ Grenoble, ̣ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̉ 1975, xac đinh a = 6.378,140km ± 5m; b = 6356,779 ́ ̣ km va d = 1/298,275. (a: ban kinh ơ xich đao, b: ban ̀ ́ ́ ̉ ́ ̣ ́ kinh ơ cưc) ́ ̉ ̣ a−b 1 Độ det d cua trai đât = d = ̣ ̉ ́ ́ = a 231 a1 − a 2 1 d = e = a 279,9 2
2. Kích thước Trái đất Chu vi xích đạo: Bán kính xích đạo (a): 40075,24km 6378,140km, Chu vi kinh tuyến Bán kính ở cực (b): 40008,08km 6356,779km Diện tích trên mặt: 5,1007x10km Bán kính bình quân Thể tích (V): (a b) :6371,012km 1,0832x1012km2 a −b d= = 1 / 298,275 Trọng khối (M): a (5,942+0,0006) x10 kg 3
Hinh geoid: tưởng tượng đem keo dai bề măt đai ̀ ́ ̀ ̣ ̣ dương vao luc đia, chui xuông dưới các luc đia cac ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̃ ́ day nui. Bề măt geoid ở moi nơi đêu thăng goc với phương ̣ ̣ ̀ ̉ ́ trong lực. ̣ bề măt geoid không trung với bề măt thât cua ̣ ̀ ̣ ̣ ̉ Trai Đât, nó cung không trung với bề măt hinh elip ́ ́ ̃ ̀ ̣ ̀ ̀ tron xoay. Có nơi nó năm dưới, có nơi nó năm trên bề măt ̀ ̀ ̣ hinh elipsoid nhưng độ chênh lêch không vượt quá ̀ ̣ 150m. 4
5
3. Hình thái bề mặt Trái đất Đia hinh măt đât: phân căt ngang và phân căt sâu ̣ ̀ ̣ ́ ́ ́ diên ra rông khăp với quy mô khac nhau và không ̃ ̣ ́ ́ ̀ đông đêu ̀ Luc đia rông xâp xỉ 180 triêu km2 (29,2% diên tich măt ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ́ Trai Đât) Đai dương có diên tich rông trên 360 triêu km2 (70% bề ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ măt Trai Đât) Đai dương thế giới: lớn và phân bố liên tuc, phân cach ̣ ̣ ́ giữa cac đai luc và có hinh dang khac nhau. Tên riêng ́ ̣ ̣ ̀ ́ ́ của đai dương mang tinh ước lê, con cac luc đia mang ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ tinh thực thể tự nhiên ́ 6
7
• Luc đia chủ yêu phân bố ở Băc ban câu. ̣ ̣ ́ ́ ́ ̀ • Phân bờ của đia hinh phia Băc noi chung là ̀ ̣ ̀ ́ ́ ́ thăng, con phân phia Nam thì có dang hinh tam ̉ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ giac, mũi nhon tam giac chỉ về nam. ́ ̣ ́ • Phân phia Băc cac luc đia thường dinh với nhau ̀ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ con phân phia Nam thì rời ra. ̀ ̀ ́ • Môt số luc địa có bờ biên với hinh dang có thể lăp ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ghep được với nhau (bờ phia Đông cua châu Mỹ ́ ́ ̉ với bờ phia Tây cua châu Âu và châu Phi. ́ ̉ 8
9
Thai Binh Dương: 179,7 triêu km ́ ̀ ̣ Đai Tây Dương: 93,36 triêu km2, ̣ ̣ Ân Độ Dương: 74,9 triêu km2 ́ ̣ Băc Băng Dương: 13,1 triêu km2. ́ ̣ Luc đia Âu – A: 53,45 triêu km (Châu Á - 43,4 triêu ̣ ̣ ́ ̣ ̣ 10
Đai dương thế giới có diên phân bố chủ yêu ở ban ̣ ̣ ́ ́ ̀ câu nam Cac luc đia đươc phân cach bơi đai dương và biên ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ̉ (Đia Trung Hai ngăn cach Châu Âu va Châu Phi) ̣ ̉ ́ ̀ Cac biên ria thường đong vai trò phân cach giữa luc ́ ̉ ̀ ́ ́ ̣ đia và cac cung đao lân cân (biên Okhot, biên Nhât ̣ ́ ̉ ̣ ̉ ̉ ̣ Ban, biên Đông phân bố tai ria phia tây cua Thai ̉ ̉ ̣ ̀ ́ ̉ ́ Binh Dương) ̀ 11
 Về tông thể ̉ ̣ đia hinh luc ̀ ̣ đia có độ ̣ cao trung ̀ binh 875m, ̣ đia hinh đay ̀ ́ đai dương ̣ có độ sâu trung bình 3719,4m dưới mức 0m.  biên độ chênh lêch trung binh giữa luc đia và đay ̣ ̀ ̣ ̣ ́ đai dương đai xâp xỉ 5 km và xâp xỉ 20 km nêu tinh đỉnh ̣ ̣ ́ ́ ́ ́ Everest cao 8850m và hố Mariana sâu 11022m). 12
Sư phân di thể hiện: ̣ ̣ Theo đô cao trên đia hinh luc đia ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ Theo đô sâu đôi vơi đia hinh đay biên đai dương ̣ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ̣ Địa hình lục địa Đia hinh đông băng và đông băng gợn đôi chiêm ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ phân chủ yêu trên luc đia, đat diên tich khoang 82 ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ triêu km2 (khoang 16% diên tich bề măt Trai Đât) ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ́ Đia hinh nui thâp và cao nguyên: với độ cao từ ̣ ̀ ́ ́ 500m đên 1000m có tông diên tich 27 triêu km2, ́ ̉ ̣ ́ ̣ (khoang trên 5% diên tich bề măt Trai Đât). ̉ ̣ ́ ̣ ́ ́ Đia hinh nui cao: với độ cao tuyêt đôi trên 1000m ̣ ̀ ́ ̣ ́ (trong đó Everest hay Chomolungma thuôc day ̣ ̃ Himalaya cao 8.850m), có tông diên tich 34 triêu km2 ̉ ̣ ́ ̣ (gân 8% diên tich bề mặt Trai Đât) ̀ ̣ ́ ́ ́ 13
Đai Alpe Hymalaya băt đâu tư day Atlas ơ Băc ́ ̀ ̀ ̃ ̉ ́ Phi đên Alpe va keo dai đên day Hymalaya hơi ́ ̀ ́ ̀ ́ ̃ thanh hinh cung nhô vê Nam. ̀ ̀ ̀ Đai vong quanh Thai Binh Dương, phân bô ơ hai ̀ ́ ̀ ́ ̉ bên Thai Binh Dương. Phia bơ đông la cac day ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̃ nui Alaska, nui doc bơ, nui đa (Rocky mountain) ́ ́ ̣ ̀ ́ ́ v.v... va day Andes. ̀ ̃ Là nơi có hoat đông nui lửa (chiêm 75% cua thế ̣ ̣ ́ ́ ̉ giới) và đông đât manh liêt, (80% tâm đông đât ̣ ́ ̃ ̣ ̣ ́ nong cua thế giới)  các đai núi tre. ́ ̉ ̉ Các nui hinh thanh sớm hơn (từ 500-2000m), bị boc ́ ̀ ̀ ́ mon nhiêu như nui Uran (Liên Xô), Hoang Liên Sơn, ́ ̀ ́ ̀ Trường Sơn (Viêt Nam). ̣ 14
Địa hình đáy đại dương Rìa lục địa (thềm, sườn, chân lục địa), bồn đại dương, sống núi giữa đại dương. Rìa lục địa: phần nằm giữa lục đia và bồn đại ̣ dương  Thêm luc địa: sâu tư 0 m đên 200m, thường thoải, ̀ ̣ ̀ ́ dốc không quá 0,30 co tông diên tich 28 triêu ́ ̉ ̣ ́ ̣ km2 ( 5% diên tich bê măt Trai Đât). ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ Rộng nhất ở Bắc Băng Dương (Bantic): 1300km. Hẹp nhất là thềm lục địa ở bờ đông Thái Bình Dương: vài km. Thêm luc đia thương co nhưng ranh sâu, la di tich ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̃ ̃ ̀ ́ cua long sông cô hoăc cua dong chay ngâm hoăc ̉ ̀ ̉ ̣ ̉ ̀ ̉ ̀ ̣ dong đay bao xoi. ̀ ́ ̀ ́ 15
 Sươn luc địa: sâu tư 200m đên 3000m có diên ̀ ̣ ̀ ́ ̣ tich 54 triêu km2 (khoang 10% diên tich bê măt ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ Trai Đât). ́ ́ Dôc trung binh 4,250, sâu không quá 2000m, rông ́ ̀ ̣ ̀ 20-100 km, binh quân 20-40 km Trên sườn lục địa có những máng sâu (hẽm sâu) sâu đên hang trăm, hang nghin met, hai bên bờ ́ ̀ ̀ ̀ ́ dôc đứng, hoăc từ 400 trở lên. ́ ̣ Chân lục địa: tương đôi thoai, 5'-35‘, nôi sườn luc ́ ̉ ́ ̣ đia với bôn đai dương, sâu 2000 - 5000 met, bề ̣ ̀ ̣ ́ rông khoang l000km. Chân luc địa do cac vât liêu ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ vun cua dong biên hoặc trượt lở tao thanh. Chân ̣ ̉ ̀ ̉ ̣ ̀ luc đia không có ở TBD, chỉ thây ở ĐTD và AĐD. ̣ ̣ ́ 16
Địa hình đáy biển 17
Sống núi giữa đại dương: cao tư vai trăm met đên ̀ ̀ ́ ́ trên 1000m so vơi đia hinh đay, chiêu rông tơi 200 ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ́ 300 km2 keo dai khoảng 65.000 km. ́ ̀ Tai Đai Tây Dương, SNGĐD chay doc từ băc ̣ ̣ ̣ ̣ ́ xuông nam tao nên đường truc cua đai dương nay. ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ Đến phia nam Đai Tây Dương, đổi hướng thành á ́ ̣ vĩ tuyên ngăn cach Châu Phi và Châu Nam Cực, ́ ́ tiêp nôi với sông nui giữa Ân Độ Dương có phương ́ ́ ́ ́ ́ á kinh tuyên hỡi chêch về Tây Băc. ́ ̣ ́ Sông nui giữa Ân Độ Dương tiêp nôi với sông nui ́ ́ ́ ́ ́ ́ phương kinh tuyên tai Đông Thai Binh Dương bởi ́ ̣ ́ ̀ nhanh á vĩ tuyên, ngăn cach giữa Châu Nam Cực ́ ́ ́ và Australia - Châu Đai Dương ̣ 18
 Phân truc cua sông giưa đai dương thương phat ̀ ̣ ̉ ́ ̃ ̣ ̀ ́ sinh riptơ trung tâm (central rift) cưc đai. Riptơ co ̣ ̣ ́ thê sâu đên 12 km va rông đên 1348 km (rift ơ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̉ giưa Đai Tây Dương). Theo quan sat cua tau ̃ ̣ ́ ̉ ̀ ngâm thi ơ môt sô rift trung tâm đang co dung ̀ ̀ ̉ ̣ ́ ́ nham macma co nhiêt đô cao chay trao ra châm ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ chap, trong đo chưa nhiêu nguyên tô kim loai. ̣ ́ ́ ̀ ́ ̣  Sông nui giưa đai dương thương bi môt hê đưt ́ ́ ̃ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ gay cheo hoặc thăng goc căt qua va dich chuyên ̃ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ̉ đi tơi 300500 km. ́ 19
20