Chương 22: Máy phát điện đồng bộ làm việc ở tải đối xứng

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

61
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chế độ làm việc của máy phát điện đồng bộ tải đối xứng được thể hiện rõ ràng qua lại như điện áp U ở đầu dây quấn phần ứng

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương 22: Máy phát điện đồng bộ làm việc ở tải đối xứng

Ch¬ng 22 M¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé lµm viÖc ë t¶i ®èi xøng 22-1. §¹i c¬ng ChÕ ®é lµm viÖc cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé ë t¶i ®èi xøng ®îc thÓ hiÖn râ rµng qua c¸c ®¹i lîng nh ®iÖn ¸p U ë ®Çu d©y quÊn phÇn øng, dßng ®iÖn I trong d©y quÊn phÇn øng, dßng kÝch thÝch i t, hÖ sè c«ng suÊt cos ϕ, tÇn sè hoÆc tèc ®é quay n. Trõ tÇn sè f lu«n ®îc gi÷ b»ng ®Þnh møc f ®m vµ cos ϕ = const do t¶i bªn ngoµi quyÕt ®Þnh, tõ ba ®¹i lîng U, I, i t cßn l¹i ta cã thÓ thµnh lËp ®îc c¸c ®Æc tÝnh sau ®©y cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé: 1. §Æc tÝnh kh«ng t¶i U 0 = E = f(it) khi I = 0; f = f®m 2. §Æc tÝnh ng¾n m¹ch I n = f(it) khi U = 0; f = f®m 3. §Æc tÝnh ngoµi U = f(I) khi i t = const; cosϕ = const; f = f®m 4. §Æc tÝnh ®iÒu chØnh i t = f(I) khi U = const; cos ϕ = const; f = f®m 5. §Æc tÝnh t¶i U = f(i t) khi I = const; cos ϕ = const; f = f ®m C¸c ®Æc tÝnh trªn cã thÓ thµnh lËp ®îc theo tÝnh to¸n dùa vµo ®å thÞ vect¬ s.®.®. hoÆc b»ng c¸ch lµm thÝ nghiÖm trùc tiÕp. Tõ c¸c ®Æc tÝnh trªn cã thÓ suy ra c¸c tÝnh chÊt quan träng cña c¸c m¸y nh tû sè ng¾n m¹ch K; ®é thay ®æi ®iÖn ¸p ∆U. Còng tõ c¸c ®Æc tÝnh trªn chóng ta cã thÓ suy ra ®îc c¸c tham sè x d, xq, xσ cña m¸y. Ngoµi ra cßn ph©n tÝch vÒ vÊn ®Ò hiÖu suÊt cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé. 22-2. C¸c ®Æc tÝnh cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé S¬ ®å nèi d©y cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé ®Ó lµm thÝ nghiÖm lÊy c¸c ®Æc tÝnh cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé ®îc tr×nh bµy trªn h×nh 22-1. T¶i cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé lµ tæng trë Z cã thÓ biÕn ®æi (vÝ d ô t¶i ®iÖn trë ba pha ghÐp song song v íi t¶i ®iÖn c¶m ba pha). Dßng ®iÖn kÝch thÝch it cña m¸y ph¸t ®iÖn lÊy tõ nguån bªn ngoµi vµ ®iÒu chØnh ®îc nh ê biÕn trë rt. D2 Z A W V D1 + F A it V V - A A W rt H×nh 22-1: S¬ ®å nèi d©y x¸c ®Þnh ®Æc tÝnh cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé 22.2.1. §Æc tÝnh kh«ng t¶i §Æc tÝnh kh«ng t¶i lµ quan hÖ E = U 0 = f(it) khi I = 0 vµ f = f ®m. 113 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
D¹ng ®Æc tÝnh kh«ng t¶i cña c¸c m¸y E* ph¸t ®iÖn ®ång bé cùc Èn vµ cùc låi kh¸c b nhau kh«ng nhiÒu vµ cã thÓ biÓu thÞ theo a 1,2 ®¬n vÞ t¬ng ®èi E* = E/ E®m vµ it* = it/it®m0 nh trªn h×nh 22-2, trong ®ã it®m0 lµ dßng ®iÖn kÝch tõ ®Ó khi kh«ng t¶i khi U 0 = U®m. 0,8 Ta chó ý r»ng, m¹ch tõ cña m¸y ph¸t ®iÖn tuabin h¬i bo· hoµ h¬n m¹ch tõ cña m¸y 0,4 ph¸t ®iÖn tuabin níc. Khi E = E®m = 1, ®èi víi m¸y ph¸t ®iÖn tuabin h¬i k µd = kµ = 1,2 cßn ®èi víi m¸y it* 3 1 2 0 ph¸t ®iÖn tuabin níc kµd = 1,06. H×nh 22-2. §Æc tÝnh kh«ng t¶i 22.2.2. §Æc tÝnh ng¾n m¹ch vµ tû sè cña m¸y ph¸t tuabin h¬i (a) vµ ng¾n m¹ch K m¸y ph¸t tua bin níc (b) §Æc tÝnh ng¾n m¹ch lµ quan hÖ I n = f(it) khi U = 0; f = f ®m. NÕu bá qua ®iÖn trë cña d©y quÊn phÇn øng (r = 0) th× m¹ch ®iÖn d©y quÊn phÇn øng lµ thuÇn c¶m ( Ψ = 900), nh vËy I q = I.cosΨ = 0 vµ I d = I.sin Ψ = I, ®å thÞ v Ðct¬ cña m¸y ph¸t ®iÖn lóc ®ã nh trªn h×nh 22-3a. Theo ph¬ng tr×nh (21- 8), ta cã: & & E = jIx d (22-1) & E vµ m¹ch ®iÖn thay thÕ nh trªn h×nh xσ 22-3b. & jIxud && E = jIxd Lóc ng¾n m¹ch ph¶n øng phÇn øng & I lµ khö tõ, m¹ch tõ cña m¸y kh«ng b ·o & xd E hoµ v× tõ th«ng khe hë Φδ cÇn thiÕt ®Ó & jIxσu sinh ra Eδ = E - Ixd = Ixσ rÊt nhá, do & I ®ã quan hÖ I n = f(it) lµ ®êng th¼ng nh trªn h×nh 22-4. a) b) Tû sè ng¾n m¹ch H×nh 22-3. §å thÞ vÐct¬ vµ m¹ch ®iÖn thay thÕ Tû sè ng¾n m¹ch K theo ®Þnh ngh Üa cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé lóc ng¾n m¹ch lµ tû sè gi÷a dßng ®iÖn ng¾n m¹ch I n0 øng víi dßng ®iÖn kÝch thÝch ®Ó sinh ra s.®.®. E = U ®m khi kh«ng t¶i víi dßng ®iÖn ®Þnh møc I ®m, nghÜa lµ: I I n0 K= (22-2) I dm Theo ®Þnh nghÜa ®ã, tõ h×nh 22-5 ta cã: I = f(it) U dm I n0 = (22-3) it xd trong ®ã: xd - trÞ sè b·o hoµ cña ®iÖn kh¸ng ®ång bé däc trôc øng víi E = U®m. H×nh 22-4. §Æc tÝnh ng¾n m¹ch cña m¸y ph¸t ®ång bé Thay trÞ sè I n0 theo (22-3) vµo (22-2), ta cã: 114 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
U dm 1 K= = (22-4) x d I dm x d * Thêng xd* > 1 do ®ã K < 1 vµ dßng ®iÖn ng¾n m¹ch x¸c lËp I n0 < I®m. V× vËy cã thÓ kÕt luËn r»ng dßng ®iÖn ng¾n m¹ch x¸c lËp cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé kh«ng l ín. Së dÜ nh vËy lµ do t¸c dông khö tõ rÊt m¹nh cña ph¶n øng phÇn øng. Tõ h×nh 22-5, dùa vµo c¸c tam gi¸c ®ång d¹ng OAA, vµ OBB, cã thÓ biÓu thÞ tû sè ng¾n m¹ch K theo c¸c dßng ®iÖn kÝch thÝch nh sau: I n 0 it 0 K= = (22-5) I dm itn trong ®ã: it0 - dßng ®iÖn kÝch thÝch khi kh«ng t¶i lóc U 0 = U®m, itn - dßng ®iÖn kÝch thÝch lóc ng¾n m¹ch khi I = I ®m. Tû sè ng¾n m¹ch K lµ mét tham sè U, I quan träng cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé. U = f(it) M¸y cã K lín cã u ®iÓm cho ®é thay ®æi ®iÖn ¸p ∆U nhá vµ theo biÓu thøc U®m I = f(it) B/ (21-12) sinh ra c«ng suÊt ®iÖn tõ l ín khiÕn cho m¸y lµm viÖc æn ®Þnh khi t¶i A/ dao ®éng. Nhng muèn K l ín nghÜa lµ I®m xd* nhá th× ph¶i t¨ng khe hë kh«ng khÝ In0 δ vµ nh vËy ®ßi hái ph¶i t¨ng cêng B A d©y quÊn kÝch thÝch, t¬ng øng ph¶i it0 itn it t¨ng kÝch thíc m¸y. KÕt qu¶ lµ ph¶i dïng nhiÒu vËt liÖu h¬n vµ gi¸ thµnh H×nh 22-5. X¸c ®Þnh tû sè ng¾n m¹ch K cña m¸y cao. Th«ng thêng ®èi víi m¸y ph¸t tuabin níc K = 0,8 ÷ 1,8, cßn ®èi víi m¸y tuabin h¬i K = 0,5 ÷ 1,0. 22.2.3. §Æc tÝnh ngoµi vµ ®é thay ®æi ®iÖn ¸p ∆U®m cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé §Æc tÝnh ngoµi lµ quan hÖ U = f(I) khi i t = const; cosϕ = const vµ f = f®m. Nã cho thÊy lóc gi÷ kÝch thÝch kh«ng ®æi, ®iÖn ¸p cña m¸y thay ®æi thÕ nµo theo t¶i. Khi lÊy ®Æc tÝnh ngoµi, ph¶i thay ®æi t¶i z trªn h×nh 22-1 sao cho cos ϕ = const råi ®o U vµ I øng víi c¸c trÞ sè kh¸c nhau cña t¶i z. D¹ng cña c¸c ®Æc tÝnh ngoµi øng v íi c¸c tÝnh chÊt kh¸c nhau cña t¶i ®îc tr×nh bµy trªn h×nh 22- 6. Chó ý r»ng, trong m çi trêng hîp ph¶i ®iÒu chØnh dßng ®iÖn kÝch thÝch it sao cho ∆U®m cosϕ = 1 khi I = I®m cã U = U®m, sau ®ã gi÷ nã kh«ng ®æi khi thay ®æi t¶i. Dßng ®iÖn i t øng víi U = U cosϕ = 0,8(®iÖn dung) U®m; I = I®m; cosϕ = cosϕ®m; f = f®m ®îc gäi U®m lµ dßng ®iÖn tõ ho¸ ®Þnh møc. Tõ h×nh 22-6 ta thÊy d¹ng cña ®Æc tÝnh cosϕ = 0,8(®iÖn c¶m) ngoµi phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña t¶i. NÕu t¶i cã tÝnh c¶m, khi I t¨ng, ph¶n øng phÇn øng khö tõ cña phÇn øng t¨ng, ®iÖn ¸p gi¶m I®m I vµ ®êng biÓu diÔn ®i xuèng. Ngîc l¹i nÕu 0 t¶i cã tÝnh dung, khi I t¨ng, ph¶n øng phÇn øng lµ trî tõ, ®iÖn ¸p t ¨ng vµ ®êng biÓu H×nh 22-6. §Æc tÝnh ngoµi diÔn ®i lªn. cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé 115 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
§é thay ®æi ®iÖn ¸p ®Þnh møc ∆U®m cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé theo ®Þnh ngh Üa lµ sù thay ®æi ®iÖn ¸p cña m¸y ph¸t khi t¶i thay ®æi tõ ®Þnh møc v íi cosϕ®m ®Õn kh«ng t¶i, trong ®iÒu kiÖn dßng kÝch thÝch kh«ng ®æi. TrÞ sè cña ∆U®m thêng biÓu thÞ theo phÇn tr¨m cña ®iÖn ¸p ®Þnh møc, ngh Üa lµ: E − U dm ∆U dm % = (22- 6) .100 U dm M¸y ph¸t ®iÖn tubin h¬i do cã x d lín nªn ∆U(1) lín h¬n so víi m¸y ph¸t tuabin níc. Th«ng thêng ∆U% = 25 ÷ 35%. TrÞ sè ∆U cña m¸y ph¸t ®iÖn cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc b»ng thÝ nghiÖm trùc tiÕp trªn m¸y ®· chÕ t¹o. Lóc thiÕt kÕ, ®Ó tÝnh ®îc ∆U cã thÓ dùa vµo c¸ch v Ï ®å thÞ vÐct¬ nh ®· tr×nh bµy trªn c¸c h×nh 21-1 vµ 21-4. 22.2.4. §Æc tÝnh ®iÒu chØnh cosϕ = 0,8 §Æc tÝnh ®iÒu chØnh lµ quan hÖ i t = f(I) (®iÖn c¶m) it khi U = const; cos ϕ = const; f = f®m. Nã cho cosϕ = 1 biÕt chiÒu híng ®iÒu chØnh dßng ®iÖn kÝch it0 thÝch it cña m¸y ph¸t ®ång bé ®Ó gi÷ cho cosϕ = 0,8 ®iÖn ¸p U ë ®Çu m¸y kh«ng ®æi. Khi lµm thÝ (®iÖn dung) nghiÖm lÊy ®Æc tÝnh ®iÒu chØnh theo s¬ ®å h×nh 22-1, ph¶i thay ®æi t¶i z vµ ®ång thêi thay ®æi it ®Ó cã cosϕ = const vµ U = const. 0 D¹ng cña ®Æc tÝnh ®iÒu chØnh ë c¸c trÞ sè I®m I cosϕ kh¸c nhau nh trªn h×nh 22-7. Ta thÊy víi t¶i c¶m khi I t¨ng, t¸c dông khö tõ cña H×nh 22-7. §Æc tÝnh ®iÒu chØnh ph¶n øng phÇn øng còng t ¨ng lµm cho U bÞ cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé gi¶m. §Ó gi÷ cho U kh«ng ®æi ph¶i t ¨ng dßng ®iÖn kÝch thÝch i t. Ngîc l¹i, ë t¶i dung khi t ¨ng I, muèn gi÷ cho U kh«ng ®æi ph¶i gi¶m dßng kÝch thÝch i t. Th«ng thêng cosϕ®m = 0,8 (thuÇn c¶m), nªn tõ kh«ng t¶i (U = U®m; I = 0) ®Õn t¶i ®Þnh møc (U = U ®m; I = I®m) ph¶i t¨ng dßng ®iÖn kÝch thÝch i t kho¶ng 1,7 ÷ 2,2 lÇn. I=0 U, I M 22.2.5. §Æc tÝnh t¶i A" A' Eδ §Æc tÝnh t¶i lµ quan hÖ U = f(i t) khi I = const, cosϕ = const vµ f = f®m. I=I®m 1 Víi c¸c trÞ sè kh¸c nhau cña I vµ C' cosϕ sÏ cã c¸c ®Æc tÝnh t¶i kh¸c O' B' O" B" C" nhau, trong ®ã cã ý nghÜa nhÊt lµ ®Æc 2 tÝnh t¶i thuÇn c¶m øng v íi cosϕ = 0 I®m (ϕ = π/2) vµ I = I®m. §Ó cã ®Æc tÝnh 3 A ®ã ph¶i ®iÒu chØnh r t vµ z ë trªn h×nh xб.I®m 22-1 (khi ®ã ph¶i cã cuén c¶m cã thÓ C B ®iÒu chØnh ®îc) sao cho I = I®m. Q P it 0 D¹ng cña ®Æc tÝnh t¶i thuÇn c¶m nh K® F® ®êng 3 trªn h×nh 22-8. §å thÞ vÐct¬ t¬ng øng víi chÕ ®é lµm viÖc ®ã khi H×nh 22-8. X¸c ®Þnh ®Æc tÝnh t¶i thuÇn c¶m bá qua r nh trªn h×nh 22-9. tõ ®Æc tÝnh kh«ng t¶i vµ tam gi¸c ®iÖn kh¸ng (1) Thêng ®Ó ®¬n gi¶n, ®«i khi kh«ng dïng ký hiÖu ″®m” 116 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
§Æc tÝnh t¶i thuÇn c¶m cã thÓ suy ra ®îc tõ ®Æc tÝnh kh«ng t¶i vµ tam gi¸c ®iÖn kh¸ng nh sau: Tõ ®Æc tÝnh ng¾n m¹ch (® êng 2 trªn h×nh 22-8), ®Ó cã trÞ sè I n = I®m, dßng ®iÖn kÝch thÝch itn hoÆc s.t.®. F tn cÇn thiÕt b»ng Ftn ≡ itn = OC. Nh ®· biÕt (xem môc 22.2.2), khi m¸y lµm viÖc ë chÕ ®é ng¾n m¹ch, s.t.®. cña cùc tõ F tn = OC gåm hai thµnh phÇn: mét phÇn ®Ó kh¾c ph ôc ph¶n øng phÇn øng kh ö tõ Ed, ®ã lµ BC = kd.Fd; phÇn cßn l¹i OB = OC - BC sÏ sinh ra s.®.®. t¶n tõ Eσ = I®m.xσ = AB. §iÓm A n»m trªn ®o¹n th¼ng cña ®Æc tÝnh kh«ng t¶i (® êng 1) v× lóc ®ã m¹ch tõ kh«ng b ·o hoµ. Tam gi¸c ABC ®îc h×nh thµnh nh trªn ®îc gäi lµ tam gi¸c ®iÖn kh¸ng. C¸c c¹nh BC vµ AB cña tam gi¸c ®Òu tû lÖ víi dßng ®iÖn t¶i ®Þnh møc I ®m. E0 Díi ®©y tr×nh bµy c¸ch thµnh lËp ®Æc tÝnh & − jx ud I t¶i thuÇn c¶m tõ ®Æc tÝnh kh«ng t¶i vµ tam gi¸c ®iÖn kh¸ng. − jx σ u I& §em tÞnh tiÕn tam gi¸c ABC (hoÆc tam gi¸c OAC) sao cho ®Ønh A tùa trªn ®Æc tÝnh kh«ng & Eδ U t¶i th× ®Ønh C s Ï vÏ thµnh ®Æc tÝnh t¶i thuÇn c¶m (®êng 3). NÕu c¸c c¹nh cña tam gi¸c ®iÖn kh¸ng ®îc vÏ tû lÖ víi dßng ®iÖn t¶i I = I®m th× ®Æc tÝnh t¶i U = f(it) thuÇn c¶m trªn lµ øng v íi I & I = I®m. §Ó chøng minh ta cÇn chó ý r»ng, ë hai trêng hîp ng¾n m¹ch I = I®m vµ t¶i thuÇn c¶m H×nh 22-9. §å thÞ vÐct¬ s.®.®. cña víi I = I®m, s.®.®. Eσ vµ ph¶n øng phÇn øng kh ö m¸y ®iÖn ®ång bé ë t¶i thuÇn c¶m tõ Fd kh«ng thay ®æi, do ®ã c¸c c¹nh cña tam gi¸c ®iÖn kh¸ng AB = Eσ vµ BC = kd.Fd ®Òu kh«ng ®æi. Nh vËy v íi mét s.t.®. tuú ý cña cùc tõ F0 = OP, lóc kh«ng t¶i ®iÖn ¸p ®Çu cùc m¸y lµ U0 = E = PM, cßn khi cã t¶i thuÇn c¶m I = I®m th× ®iÖn ¸p ®Çu cùc m¸y U = PC’. Së dÜ nh vËy v× lóc cã t¶i thuÇn c¶m nh trªn, s.t.®. cã hiÖu lùc chØ b»ng OQ (OQ = OP - PQ, trong ®ã PQ = B’C’ = BC lµ ph¶n øng khö tõ cña phÇn øng) vµ s.®.®. E δ = QA’. KÕt qu¶ lµ: U = E δ - Eσ = QA’ – A’B’ = QA’ - AB = QB’ = PC’. Trªn thùc tÕ do ¶nh hëng cña b ·o hoµ m¹ch tõ, ®Æc tÝnh t¶i thuÇn c¶m cã ®îc b»ng thÝ nghiÖm t¶i trùc tiÕp h¬i kh¸c vµ cã d¹ng nh ® êng nÐt ®øt. Nguyªn nh©n cña sù sai kh¸c ®ã lµ do khi dßng ®iÖn kÝch tõ t ¨ng, cùc tõ cña m¸y cµng b ·o hoµ, tõ th«ng t¶n cña d©y quÊn kÝch tõ t¨ng, do ®ã s.t.®. cña cùc tõ cÇn thiÕt ®Ó kh¾c ph ôc ph¶n øng khö tõ cña phÇn øng cµng ph¶i l ín h¬n, ngh Üa lµ c¹nh BC cña tam gi¸c ®iÖn kh¸ng cµng ph¶i dµi h¬n. 22-3. C¸ch x¸c ®Þnh c¸c tham sè cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé Trong ch¬ng 20 vµ 21 ® · nªu lªn ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n c¸c tham sè x d, xq, xσ cña m¸y ®iÖn ®ång bé. Trong bµi nµy sÏ tr×nh bµy c¸ch x¸c ®Þnh c¸c tham sè ®ã tõ c¸c ®Æc tÝnh cña m¸y. Còng cã thÓ x¸c ®Þnh c¸c tham sè ®ã b»ng thÝ nghiÖm trùc tiÕp. 22.3.1. §iÖn kh¸ng ®ång bé däc trôc vµ ngang trôc C¸c trÞ sè cña ®iÖn kh¸ng ®ång bé däc tr ôc b·o hoµ xd vµ kh«ng b·o hoµ xd∞ ®îc suy ra tõ c¸c ® êng ®Æc tÝnh kh«ng t¶i E = f(i t) vµ ®Æc tÝnh ng¾n m¹ch I n = f(it) nh trªn 117 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
h×nh 22-10. V× khi ng¾n m¹ch theo ®å thÞ v Ðct¬ trªn h×nh 22-3, xd = E/In nªn øng víi mçi trÞ sè cña i t, tõ ®Æc tÝnh kh«ng t¶i (®êng 1) vµ ng¾n m¹ch (® êng 2) sÏ cã trÞ sè cña xd b·o hoµ t¬ng øng: E AC xd = = (22- 7) In AB Quan hÖ xd = f(it) cã d¹ng nh ® êng 3 trªn h×nh 22-10. Khi m¹ch tõ kh«ng b ·o hµo, quan hÖ E = f(i t) lµ ®êng th¼ng, trÞ sè cña xd kh«ng b·o hoµ xd∞ lµ kh«ng ®æi vµ ®îc x¸c ®Þnh bëi tû sè: E ∞ AD x d∞ = = (22-8) In AB E∞ = k µd V× E E D I 1 xd x x d = d∞ nªn (22- 9) C 2 k µd E∞ §iÖn kh¸ng ®ång bé ngang tr ôc xq t¬ng E 3 B øng víi tõ th«ng cña ph¶n øng phÇn øng ngang xd ∞ trôc vµ tõ th«ng t¶n cña d©y quÊn phÇn øng. I Trong m¸y ®iÖn ®ång bé cùc låi, v× theo h íng A ngang trôc khe hë lín, tõ trë híng ngang trôc it lín, do ®ã m¹ch tõ kh«ng b·o hoµ nªn ®iÖn kh¸ng ®ång bé ngang tr ôc cã trÞ sè kh«ng ®æi H×nh 22-10. X¸c ®Þnh ®iÖn vµ b»ng xq ≈ 0,6xd. §èi víi m¸y ®ång bé cùc Èn kh¸ng ®ång bé däc trôc th× xq = xd = xdb. 22.3.2. §iÖn kh¸ng t¶n x σ Víi c¸ch suy ra ®Æc tÝnh t¶i thuÇn c¶m (® êng 3 trªn h×nh 22- 8) b»ng tam gi¸c ®iÖn kh¸ng vµ ®Æc tÝnh kh«ng t¶i, th× nÕu tõ mét ®iÓm C ’ bÊt kú trªn ®Æc tÝnh t¶i thuÇn c¶m ®ã vÏ O’C’ = OC song song víi trôc ngang, sau ®ã qua O’ vÏ ®êng th¼ng song song víi OA c¾t ®Æc tÝnh kh«ng t¶i (®êng 1) ë A’ råi h¹ ®o¹n th¼ng A’B’ xuèng O’C’ ta ®îc: A, B , xσu = (22-10) I Trªn thùc tÕ nh ®· tr×nh bµy, ®Æc tÝnh t¶i thuÇn c¶m thµnh lËp ®îc b»ng thÝ nghiÖm trùc tiÕp (® êng nÐt ®øt trªn h×nh 22-8) cã kh¸c so v íi ®Æc tÝnh t¶i thuÇn c¶m suy tõ ®Æc tÝnh kh«ng t¶i vµ tam gi¸c ®iÖn kh¸ng (® êng 3). V× vËy nÕu lµm thÝ nghiÖm trùc tiÕp ®Ó cã ®Æc tÝnh t¶i thuÇn c¶m (® êng nÐt ®øt) sau ®ã tõ ®iÓm C’’ trªn ®êng ®ã lÊy ®o¹n O’’C’’ = O’C’ = OC vµ tiÕp t ôc nh trªn ta ®îc: A ,, B ,, xp = (22-11) I ë ®©y xp ®îc gäi lµ ®iÖn kh¸ng P«chiª. Râ rµng xp > xσ. §èi víi m¸y ®ång bé cùc Èn xp ≈ (1,05 ÷ 1,10)xσ; cßn ®èi v íi m¸y ®ång bé cùc låi xp ≈ (1,1 ÷ 1,3)xσ. 118 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
C©u hái 1. Cho biÕt ý nghÜa cña tû sè ng¾n m¹ch K. TrÞ sè cña nã ¶nh hëng thÕ nµo ®Õn cÊu t¹o vµ tÝnh n ¨ng cña m¸y ®iÖn ®ång bé ? 2. ý nghÜa cña tam gi¸c ®iÖn kh¸ng trong m¸y ®iÖn ®ång bé ? 3. V× sao khi m¸y ®iÖn lµm viÖc b×nh th êng dïng trÞ sè xd b·o hoµ, cßn khi ng¾n m¹ch l¹i dïng trÞ sè kh«ng b ·o hoµ? T¹i sao xq chØ cã trÞ sè kh«ng b ·o hoµ? 4. TrÞ sè cña ®iÖn kh¸ng P«chiª cã thay ®æi kh«ng, v× sao ? Bµi tËp Mét m¸y ph¸t ®ång bé cùc låi nèi Y cã c¸c sè liÖu sau: S ®m = 25kVA; U ®m = 400V; cosϕ®m = 0,8; xσ* = 0,09; r = 0,21 Ω; ®iÖn trë cña d©y quÊn kÝch tõ r t = 1,238 Ω; dßng ®iÖn kÝch thÝch it0 = 24 A; tû sè ng¾n m¹ch K = 0, 8. H·y thµnh lËp ®å thÞ s.t.®.®. P«chiª øng víi t¶i ®Þnh møc vµ qua ®ã x¸c ®Þnh: a) S.®.®. E cña m¸y; b) §é thay ®æi ®iÖn ¸p ∆U%; c) Dßng ®iÖn kÝch thÝch ®Þnh møc i t®m; d) §iÖn ¸p lóc ®ã cña d©y quÊn kÝch thÝch. Híng dÉn: Khi thµnh lËp ®å thÞ s.t.®.®. P«chiª cã thÓ dùa vµo ® êng cong kh«ng t¶i cho trªn h×nh 22-2, cßn ®Æc tÝnh ng¾n m¹ch lµm c¬ së ®Ó suy ra tam gi¸c ®iÖn kh¸ng vµ trÞ sè kF cã thÓ vÏ ®îc dùa vµo tû sè ng¾n m¹ch K. 119 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com