Chương 5 Công cụ chính sách môi trường
lượt xem 27
download
Công cụ ra lệnh và kiểm soát Công cụ kinh tế Công cụ truyền thông – thuyết phục .CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG Những nguyên tắc cơ bản: • Nguyên tắc phòng ngừa (precautionary principle) • Nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền (polluter-pay principle) • Nguyên tắc hợp tác (principle of cooperation)
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Chương 5 Công cụ chính sách môi trường
- Chương 5: Coâng cuï chính saùch moâi tröôøng o Coâng cuï ra leänh vaø kieåm soaùt o Coâng cuï kinh teá o Coâng cuï truyeàn thoâng – thuyeát phuïc
- CHÍNH SAÙCH MOÂI TRÖÔØNG Nhöõng nguyeân taéc cô baûn: • Nguyeân taéc phoøng ngöøa (precautionary principle) • Nguyeân taéc ngöôøi gaây oâ nhieãm phaûi traû tieàn (polluter-pay principle) • Nguyeân taéc hôïp taùc (principle of cooperation)
- 03 COÂNG CUÏ CHÍNH SAÙCH CÔ BAÛN MEÄNH LEÄNH VAØ KIEÅM TRA (command and control - CAC) CAC = ñoäng löïc phaùp lyù, bieän phaùp ñònh cheá nhaèm thuùc ñaåy söï tuaân thuû tröïc tieáp veà BVMT cuûa ñoái töôïng gaây oâ nhieãm, thoâng qua: - ñieàu tieát caùc quùa trình hay saûn phaåm ñöôïc söû duïng, - caám hoaëc haïn cheá vieäc thaûi ra moät soá chaát oâ nhieãm - giôùi haïn hoaït ñoäng trong nhöõng thôøi gian/ khoâng gian nhaát ñònh
- MEÄNH LEÄNH VAØ KIEÅM TRA (CAC) • Giaáy pheùp hay söï chaáp thuaän veà maët moâi tröôøng • Caùc quy ñònh, nghò ñònh • Caùc tieâu chuaån - tieâu chuaån veà chaát löôïng moâi tröôøng - tieâu chuaån thaûi
- MEÄNH LEÄNH VAØ KIEÅM TRA (CAC) Thuaän lôïi: • ð m b o möùc ñoä nhaát ñònh veà maët hieäu quûa BVMT; • Phöông phaùp truyeàn thoáng; • Hoaëc tuaân theo hoaëc khoâng, neáu khoâng thì coù caùc bieän phaùp xöû lyù; • Xöû lyù bình ñaêûng Khoù khaên: • Khoâng linh ñoäng; • C n xác ñ nh ñư c ñ i tư ng; Chi phí haønh chính cao; Noã löïc lôùn töø caùc cô quan QLMT; • Không kích thích DN thay ñ i công ngh m i
- COÂNG CUÏ KINH TEÁ (economic instruments) Các công c kinh t r t ña d ng g m các lo i thu , phí và l phí, quota ô nhi m, cơ ch ký qu - hoàn chi, tr c p kinh t , nhãn sinh thái, h th ng các tiêu chu n ISO. Hoaït ñoäng thoâng qua khuyeán khích hôn laø cöôõng cheá -> linh ho t, chi phí thaáp hôn. a) Phaân ñònh laïi caùc quyeàn sôû höõu taøi saûn TL: Vieäc phaân ñònh taøi saûn do thò tröôøng quyeát ñònh KK: Vaán ñeà chính trò; khaû naêng phaân phoái khoâng coâng baèng
- COÂNG CUÏ KINH TEÁ (economic instruments) b) Coâng cuï thueá Thu /phí tài nguyên: là m t kho n thu c a Ngân sách Nhà nư c ñ i v i các doanh nghi p v vi c s d ng các d ng tài nguyên thiên nhiên trong quá trình s n xu t. M c ñích c a thu tài nguyên là (i)H n ch các nhu c u không c p thi t trong s d ng tài nguyên; (ii)H n ch các t n th t tài nguyên trong quá trình khai thác và s d ng; (iii)T o ngu n thu cho ngân sách và ñi u hòa quy n l i c a các t ng l p dân cư v vi c s d ng tài nguyên. Thu tài nguyên bao g m m t s thu ch y u như thu s d ng ñ t, thu s d ng nư c, thu r ng, thu tiêu th năng lư ng, thu khai thác tài nguyên khoáng s n...
- COÂNG CUÏ KINH TEÁ (economic instruments) * Thueá/phí moâi tröôøng Phí phaùt thaûi: phí phaûi traû cho vieäc xaû thaûi vaøo moâi tröôøng & döïa treân khoái löôïng vaø/hoaëc chaát löôïng cuûa chaát thaûi Phí saûn phaåm: phí ñaùnh treân giaù saûn phaåm ñang gaây oâ nhieãm trong giai ñoaïn saûn xuaát hoaëc tieâu thuï hoaëc treân heä thoáng toå chöùc ñeå baùn chuùng. Döïa treân moät soá tính chaát naøo ñoù cuûa saûn phaåm hoaëc chính baûn thaân saûn phaåm. TL: - Taïo nguoàn thu toát; - Thöïc thi deã; - Thay ñoåi nhanh choùng haønh vi KK: - Coù theå gaây baát lôïi chính trò, gaùnh naëng taøi chính cho ngöôøi chòu thueá, ñaëc bieät cho nhoùm thu nhaäp thaáp; - Thu nhaäp töø thueá coù theå söû duïng vaøo muïc ñích khaùc; - Khoù xaùc ñònh möùc thueá ñuùng
- COÂNG CUÏ KINH TEÁ (economic instruments) c) Trôï caáp - Trôï caáp - Khoaûn vay meàm - Thueá khuyeán khích - Giaûm bieåu thueá haûi quan TL: - Ñaùp öùng töùc thôøi cuûa ñoái töôïng, ít gaëp phaûn khaùng KK: - Bò laïm duïng - Khoù huûy boû - Vi phaïm nguyeân taéc PPP
- COÂNG CUÏ KINH TEÁ (economic instruments) d) Ñaët coïc vaø cô caáu ñaët coïc-hoaøn traû Coâng cuï kinh teá nhaèm chuyeån traùch nhieäm kieåm soaùt oâ nhieãm, ñieàu khieån vaø thöïc thi quy ñònh qua tay ngöôøi saûn xuaát vaø tieâu thu,ï phaûi ñoùng tieàn tröôùc, ñaûm baûo khaéc phuïc thieät haïi coù theå xaûy ra. Ñaët coïc: -> khai thaùc röøng, quaëng moû,… TL: - Giaûm chi cho vieäc thu doïn & phuïc hoài - Ñaûm baûo nguoàn taøi chính phuïc hoài toån thaát moâi tröôøng KK: - Caàn thoâng tin & khaû naêng ñieàu haønh - Aùp duïng cho moät soá khu vöïc haïn cheá
- COÂNG CUÏ KINH TEÁ (economic instruments) Cô caáu ñaët coïc-hoaøn traû: -> Khuyeán khích traû laïi caùc saûn phaåm phuï trong saûn xuaát hoaëc tieâu thuï ñeå ñöôïc xöû lyù hoaëc taùi sinh vaø söû duïng an toaøn hoaëc chi phí cho vieäc thu hoài göûi traû laïi do ngöôøi khaùc thöïc hieän. Ngư i tiêu dùng: Ph i ñ t c c/th chân khi mua s n ph m và ñư c hoàn tr khi giao n p ch t th i theo ñúng quy ñ nh ñư c ban hành; s d ng s n ph m trong th i gian t i ña có th ; s d ng s n ph m tái ch ; ph i h p trong vi c phân lo i và thu gom; Nhà s n xu t: Th c hi n trách nhi m qu n lý h p lý tài nguyên tái ch (trách nhi m chi tr ); S n xu t các s n ph m lo i bao bì có kh năng tái ch ; thu h i và tái ch s n ph m và bao bì;
- Cô caáu ñaët coïc-hoaøn traû: Hoàn tr ñ t c c Hoàn tr ñ t c c Ngư i tiêu dùng m ân Ch t ph ch th i n th S c/ tc ð Hoàn tr ñ t c c Ch t th i Nhà s n xu t Ch t th i H th ng c a hàng, ði m ti p nh n ch t th i ñ i lý c a nhà s n xu t có kh năng tái ch c a Qu n/huy n Ng Ch tá h i u t th bá n thu h tt ic i nc t h h C t th vi c í Ph i Nhà máy x lý/ Nhà máy x lý/ Cơ s s n xu t khác s d ng tái ch ch t th i tái ch ch t th i ch t th i làm nguyên li u ñ u vào c a nhà nư c c a tư nhân Ghi chú: Ch t th i Hoàn tr ñ t c c ð t c c/th chân S n ph m Ngu n thu t bán ch t th i
- COÂNG CUÏ KINH TEÁ (economic instruments) Cô caáu ñaët coïc-hoaøn traû: TL: - Söû duïng moät löïc löôïng lao ñoäng taäp trung, giaù reû - Aùp duïng roäng raõi (bao bì nöôùc uoáng, acquy xe, ñoà nhöïa,…) coù khaû naêng taùi cheá hoaëc ñoäc haïi phaûi qua xöû lyù KK: - Caàn söï ñoàng thuaän cuûa moät heä thoáng lieân quan (chính quyeàn- doanh nghieäp-ngöôøi tieâu duøng) - Phuï thuoäc khaû naêng coâng ngheä
- COÂNG CUÏ KINH TEÁ (economic instruments) e) Trao ñoåi buoân baùn giaáy pheùp, quyeàn gaây oâ nhieãm Moät toång möùc phaùt thaûi ñöôïc quy ñònh cho moät löu vöïc/khu vöïc khoâng gian/quoác gia vaø ñöôïc phaân boå cho caùc DN oâ nhieãm, theo möùc coâng suaát hoaëc möùc phaùt thaûi hieän taïi. -> DN giöõ ñöôïc möùc phaùt thaûi döôùi möùc cho pheùp ñöôïc quyeàn baùn thaëng dö phaân boå naøy -> taïo neân thò tröôøng quota.
- COÂNG CUÏ KINH TEÁ (economic instruments) e) Trao ñoåi buoân baùn giaáy pheùp, quyeàn gaây oâ nhieãm TL: - Ñaït ñöôïc vieäc giaûm phaùt thaûi mong muoán - Khích leä naâng cao hieäu suaát vaø phaùt trieån coâng ngheä saïch - Chính phuû & NGOs coù theå taùc ñoäng ñeán thò tröôøng ñeå caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng KK: - Trình ñoä & chi phí quaûn lyù cao; toán keùm khi thieát laäp - Thöôøng chæ kieåm soaùt ñöôïc khoâng hôn moät chaát oâ nhieãm
- COÂNG CUÏ KINH TEÁ (economic instruments) f) Giao traùch nhieäm Taïo haønh vi traùch nhieäm baèng caùch thieát laäp traùch nhieäm phaùp lyù (Hôïp ñoàng, chöùng thö cam keát) veà: - Gaây haïi cho nguoàn taøi nguyeân; - Gaây haïi moâi tröôøng; - Khoâng tuaân thuû luaät vaø quy ñònh; … Ñe doïa duøng khôûi toá ñeå buø ñaép caùc thieät haïi xaûy ra -> khuyeán khích ngaên ngöøa khi soá thanh toaùn thieät haïi vöôït quaù khoaûn lôïi khi khoâng tuaân thuû quy cheá
- g. Qu môi trư ng Là m t th ch /cơ ch ñư c thi t k ñ nh n tài tr v n t các ngu n khác nhau, và t ñó phân ph i các ngu n này ñ h tr quá trình th c hi n các d án ho c các ho t ñ ng c i thi n ch t lư ng môi trư ng. Ngu n thu cho qu môi trư ng có th ñư c hình thành t nhi u ngu n khác nhau như: (1) Phí và l phí môi trư ng; (2) ðóng góp t nguy n c a các cá nhân/doanh nghi p, tài tr b ng ti n ho c hi n v t c a các t ch c trong nư c, chính quy n ñ a phương và chính ph trung ương; (3) ðóng góp c a các t ch c, các nhà tài tr qu c t ; (4) Ti n lãi và các kho n l i khác thu ñư c t ho t ñ ng c a qu ; (5) Ti n x ph t hành chính do vi ph m quy ñ nh v b o v môi trư ng; (6) Ti n thu ñư c t các ho t ñ ng như văn hoá, th thao, t thi n, x s , phát hành trái phi u...
- COÂNG CUÏ TRUYEÀN THOÂNG/THUYEÁT PHUÏC (communication instruments) Ñöa nhaän thöùc caûnh baùo moâi tröôøng vaø traùch nhieäm moâi tröôøng vaøo töøng quyeát ñònh baèng caùch gaây aùp löïc vaø (hoaëc) thuyeát phuïc tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp --> hôïp taùc vaø thoûa thuaän vôùi caùc ñoái töôïng gaây oâ nhieãm. Coâng cuï truyeàn thoâng: - Vaán ñeà thoâng tin & caûnh baùo (khía caïnh truyeàn thoâng) - Vaán ñeà toå chöùc & quaûn lyù (khía caïnh caáu truùc)
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Giáo trình kinh tế công cộng tập 1 - PGS. TS. Phạm Văn Vận, ThS Vũ Cương (đồng chủ biên).
382 p | 813 | 234
-
Bài giảng Kinh tế công cộng - ThS. Đặng Thị Lệ Xuân
56 p | 566 | 137
-
Môi trường và chính sách kinh doanh của Hà Nội - Chương 1
21 p | 208 | 46
-
Bài giảng Kinh tế môi trường: Chương 5
12 p | 95 | 9
-
Môi trường làng nghề Việt Nam: Phần 1
211 p | 41 | 9
-
Thực trạng môi trường đầu tư và khuyến nghị chính sách cải thiện môi trường đầu tư thúc đẩy đầu tư của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam
13 p | 76 | 7
-
Bài giảng Kinh tế vĩ mô: Chương 5 - Lương Mỹ Thùy Dương
47 p | 81 | 5
-
Bài giảng Kinh tế học vĩ mô - Chương 5: Tiền tệ - ngân hàng và chính sách tiền tệ
40 p | 55 | 4
-
Bài giảng môn Kinh tế môi trường: Chương 5 - ĐH Ngoại Thương
12 p | 73 | 2
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn