Chương 7: Phương pháp nghiên cứu sinh học quần thể

Chia sẻ: Nguyễn Đăng Khoa | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

165
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quần thể cá được xác định là một nhóm cá thể của cùng một loài. Quần thể cũng có thể bao gồm những đàn cá khác nhau của cùng một loài nhưng do sự tách đàn từ các ngư trường khai thác hoặc thủy vực khác nhau.Quần thể cá được xác định là một nhóm cá thể của cùng một loài.Quần thể cũng có thể bao gồm những đàn cá khác nhau của cùng một loài nhưng do sự tách đàn từ các ngư trường khai thác hoặc thủy vực khác nhau...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương 7: Phương pháp nghiên cứu sinh học quần thể

CHƯƠNG 7 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU SINH HỌC QUẦN THỂ
Cấu trúc quần thể: tuổi, chiều dài và giới tính Quần thể cá được xác định là một nhóm  cá thể của cùng một loài. Quần thể cũng có thể bao gồm những  đàn cá khác nhau của cùng một loài nhưng do sự tách đàn từ các ngư trường khai thác hoặc thủy vực khác nhau
Một quần thể có một cấu trúc nhất định  qui định bởi thành phần tuổi và kích cỡ của các cá thể trong quần thể đó. Vì vậy tại bất kì một thời điểm nào, một  quần thể được đặc trưng bởi tỉ lệ về giới tính, sự chiếm ưu thế về thành phần tuổi và nhóm năm (yearclass)
Nhóm năm (yearclass) biểu thị quần thể  của một loài thuộc cùng một mùa vụ sinh sản hay được sinh ra trong cùng một năm. Người ta biểu thị nhóm năm bằng năm mà nhóm đó được sinh ra (1988 yearclass) hoặc bằng tuổi (1+ year class, 3+ year class…) của nhóm đó
Thành phần tuổi và kích cỡ của một quần  thể thì không hoàn toàn giống nhau từ năm này qua năm khác, vì có sự biến động về số lượng cá thể của các nhóm tuổi khác nhau trong quần thể
Thành phần tuổi của một loài nói lên tỉ lệ  giữa các nhóm tuổi khác nhau trong quần thể của loài đó. Thường chiều dài cá liên quan trực tiếp với tuổi của chúng, vì vậy người ta có thể nhận biết được các nhóm tuổi thông qua các nhóm chiều dài
Tỉ lệ giới tính hay tỉ lệ đực cái là tỉ số giữa  số lượng con đực trên số lượng con cái trong một quần thể. Tỉ lệ đựccái thường được biểu diễn bằng phần trăm của số con đực trên số con cái dựa vào kết quả quan sát trên một số lượng các cá thể đã thành thục.
Ước tính kích thước quần thể Kích thước quần thể được xác định bởi  nhiều phương pháp khác nhau, trong đó phương pháp dựa vào tần suất tuổi (age frequency method) là một trong những phương pháp thường được áp dụng
Nguyên lý của phương pháp này là dựa  vào tỉ lệ chết tổng cộng (do điều kiện tự nhiên và do khai thác) và tổng sản phẩm khai thác là 2 yếu tố liên quan đến sự phong phú của quần thể
Để xác định được tỉ lệ chết tổng cộng (r)  người ta dựa vào đường cong tần suất tuổi, từ đó kích thước quần thể được xác định theo công thức sau: P=C/r 
Trong đó:  P: Kích thước của quần thể  C: Tổng sản lượng khai thác  r: Tỉ lệ chết tổng cộng được xác định dựa  vào đường cong tần suất tuổi
Điều kiện áp dụng:  Trong phương pháp này giả thiết là lượng bổ  sung hàng năm và tỉ lệ chết tự nhiên là không đổi trong suốt thời gian nghiên cứu. Ngoài ra việc thu mẫu không chỉ thực sự đặc  trưng cho nhóm tuổi mà còn phải đủ lớn để đại diện được cho tất cả các nhóm tuổi trong quần thể
Phương pháp đánh dấu cá Mục đích  Đánh dấu cá nhằm nhận ra được một  hoặc nhiều cá thể trong quần thể cần nghiên cứu, nhất là sau một thời gian nhất định
Các phương pháp đánh dấu Dùng hóa chất và thuốc nhuộm: Các  loại hóa chất như Dioxide Crom, Acetate chì,… đưa vào trong cơ thể cá. Hóa chất thường được bơm vào dưới da hoặc phần bụng của cá
Cắt một phần của cơ thể cá: Thường  người ta cắt một phần nhỏ của vi thể để đánh dấu, đặc biệt là vi lưng
Gắn trên cá một vật có kí hiệu riêng: Phương  pháp này được dùng khá rộng rãi, mặc dù khá tốn kém so với các phương pháp trên. Thường trên vật đánh dấu chứa các thông tin  như ngày tháng và vị trí đánh dấu, chiều dài trọng lượng cá,…Tuy nhiên vật đánh dấu càng nhỏ càng tốt để nó không làm ảnh hưởng đến tập tính sống bình thường của cá. Vật đánh dấu có thể mang bên ngoài hoặc đưa vào bên trong cơ thể cá.
Người ta thường dùng  các loại đánh dấu như sau: Đĩa petersen: mang  vào 2 bên của cá, thường chúng được mang vào phần vây đuôi.
Thẻ Atkins: Thẻ này được nghĩ ra bởi  Charles Atkins năm 1873. Đây là một loại đánh dấu rất đơn giản, nó là một tấm thẻ nhỏ và dùng chỉ để buộc vào cá cần đánh dấu
Là một ống nhựa nhỏ,  các thông tin cần thiết được in trực tiếp trên ống nhựa hoặc để ben trong ống nhựa. Ống nhựa này được khâu  vào phần lưng của cá. Ngày nay người ta có thể dùng các thiết bị để đưa vật đánh dấu tương tự như thể spaghetti nhưng có kích thước rất nhỏ vào thẳng trong cơ thể cá
Thẻ Lea: Đây cũng là một ống nhựa nhỏ  trong đó có thể chứa các thông tin đánh dấu. Thẻ này thường được buộc vào phía trước vi lưng của cá. Thẻ nhựa: Thẻ này là một tầm nhựa tổng  hợp và có kích cỡ khác nhau tùy theo kích thước cá cần đánh dấu. Thẻ này cũng được buộc phía trước vây lưng của cá