Chuyện dễ đùa mà khó nói - Tình dục trong xã hội Việt Nam đương đại: Phần 1

Chia sẻ: Năm Tháng Tĩnh Lặng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:198

Thêm vào BST

Báo xấu

406
lượt xem 85
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tình dục trong xã hội Việt Nam đương đại: Chuyện dễ đùa mà khó nói là một trong những Tài liệu đầu tiên nói về tình dục một cách nghiêm túc ở Việt Nam. Trong Tài liệu này, nhóm tác giả đã bước đầu tìm hiểu về quá trình và cơ chế kiến tạo xã hội của tính dục ở Việt Nam từ quan điểm xã hội học. Phần 1 của Tài liệu sau đây sẽ giới thiệu tới bạn đọc một số khái niệm lý thuyết cơ bản về tình dục, mục đích và ý nghĩa của tình dục, trinh tiết và tình dục trước hôn nhân. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuyện dễ đùa mà khó nói - Tình dục trong xã hội Việt Nam đương đại: Phần 1

NHÀ XUẤT BẢN THẾ GIỚI KHUẤT THU HỒNG - LÊ BẠCH DƯƠNG - NGUYỄN NGỌC HƯƠNG
KHUẤT THU HỒNG - LÊ BẠCH DƯƠNG - NGUYỄN NGỌC HƯƠNG
This publication is sponsored by Ford Foundation Office in Vietnam Research inder Project of Insitute of Social Development Studies Add: #27, A20, Nghia Tan Str, Cau Giay Dst, Ha Noi, Viet Nam Tel: (84-4) 37820058 * Fax: (84-4) 37820059 Email: isdsvn@isds.org.vn * Website: www.isds.org.vn
Muïc luïc Lôøi noùi ñaàu 4 PhAÀN 1 MÔÛ ÑAÀU 6 Muïc ñích cuûa cuoán saùch naøy 6 Cuoäc nghieân cöùu cuûa chuùng toâi 8 Nhöõng khaùi nieäm lyù thuyeát cô baûn 11 Tình duïc laø gì? 11 Tình duïc ñöôïc kieán taïo nhö theá naøo? 15 Xaõ hoäi Vieät Nam ñöông ñaïi: töø Nho giaùo ñeán WTO 18 Nho giaùo vaø traät töï “nam toân, nöõ ti” 18 Chuû nghóa xaõ hoäi: Moãi ngöôøi laøm vieäc baèng hai 24 “Khoâng coù gì quyù hôn ñoäc laäp töï do” 28 Ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp 31 Töø keá hoaïch hoùa gia ñình ñeán phoøng choáng HIV/AIDS 36 PHAÀN 2 TÌNH DUÏC TRONG XAÕ HOÄI VIEÄT NAM ÑÖÔNG ÑAÏI 41 Chöông 1 Muïc ñích vaø yù nghóa cuûa tình duïc 41 Tình duïc laø ñeå duy trì doøng gioáng vaø baùo hieáu 42 Caân baèng aâm döông 46
Tình yeâu vaø khoaùi caûm 48 Tình duïc laø moùn quaø cho ñaøn oâng vaø nghóa vuï cuûa ñaøn baø 51 Chöông 2 Trinh tieát vaø tình duïc tröôùc hoân nhaân 54 Sô löôïc veà caùc nghieân cöùu veà trinh tieát vaø tình duïc tröôùc hoân nhaân 54 Trinh tieát - Söï aùm aûnh baát taän 56 Tình duïc tröôùc hoân nhaân: Caám ñoaùn vaø thoûa hieäp 69 Chöông 3 Quan heä tình duïc trong hoân nhaân 86 “Ñaøn baø ñaøng hoaøng khoâng ñoøi hoûi tình duïc” 87 “Ñaøn oâng muoán gì ñöôïc naáy” 92 “Toäi gì maø khoâng ñoøi...” 96 Thaûo luaän (trao ñoåi) veà tình duïc 98 Khoâng gian cho khoaùi caûm 101 Chöông 4 Tình duïc ngoaøi hoân nhaân - Ñaïo ñöùc hay khaåu vò? 105 “Huû hoùa” 105 “Chaùn côm, theøm phôû” 108 Ñieäp khuùc “Trai naêm theâ baûy thieáp, gaùi chính chuyeân moät choàng” 111 “Phaûi ngoaïi tình môùi laø ngöôøi cuûa thôøi ñaïi” 115 Ngoaïi tình ñeå baûo veä söï toàn taïi cuûa gia ñình 117 “Ñaøn oâng naêm, baûy laù gan ...” 120 Chöông 5 Tình duïc ñoàng giôùi 125 Thuaät ngöõ vaø khaùi nieäm 125 Toùm taét lòch söû cuûa tình duïc ñoàng giôùi ôû Vieät Nam 129 Töø dieãn ngoân ñaïo ñöùc sang dieãn ngoân beänh lyù 133
Coäi nguoàn cuûa söï aùm aûnh vaø kyø thò 141 “Ai cuõng coù quyeàn soáng cuoäc soáng rieâng cuûa mình” 143 Chöông 6 Giaùo duïc veà tình duïc 147 Giaùo duïc tình duïc trong gia ñình: Khoâng bieát, khoâng neân, khoâng ñöôïc 148 Nhaø tröôøng - neù traùnh vaø phieán dieän 152 Baïn beø - quaân sö vaø thaàn töôïng 156 Theá giôùi aûo cho nhöõng ham muoán thaät 160 KEÁT LUAÄN 169 Taøi lieäu tham khaûo 172 Index 181
Lôøi noùi ñaàu N han ñeà cuûa cuoán saùch naøy ñaõ phaàn naøo cho thaáy raèng tình duïc laø chuû ñeà ñaëc bieät ôû Vieät Nam. Neáu ai ñoù töøng coù yù ñònh nghieân cöùu veà tình duïc cuûa ngöôøi Vieät, ngöôøi ñoù haún ñaõ nhieàu laàn ñi töø choã ñaày aép hy voïng ñeán choã voâ cuøng naûn chí vaø cuoái cuøng laø heát söùc boái roái. Taïi sao vaäy? Neáu khoâng lôùn leân trong neàn vaên hoùa naøy, haún ngöôøi aáy phaûi nhieàu laàn ñoû maët khi ñöôïc nghe dòch laïi noäi dung cuûa caùc caâu chuyeän maø ngöôøi Vieät Nam noùi vôùi nhau trong cuoäc soáng haøng ngaøy. Raát nhieàu aùm chæ tình duïc. Raát nhieàu tieáng loùng. Raát nhieàu caâu ñuøa veà tình duïc nhaèm thaúng vaøo moät hay nhieàu caù nhaân tham döï cuoäc troø chuyeän. Nhöõng cuoäc troø chuyeän nhö vaäy xaûy ra baát kyø luùc naøo, vaøo ñaàu giôø laøm vieäc, giöõa giôø giaûi lao, thaäm chí ñang trong khi laøm vieäc. Moïi nôi, moïi choã, giöõa coâng sôû nhaø nöôùc, vaên phoøng tröôøng ñaïi hoïc, cô quan nghieân cöùu, trong xí nghieäp, nhaø maùy, ngoaøi chôï, hay treân caùnh ñoàng1. Theá roài, vaøo moät ngaøy ñeïp trôøi, phaán khích veà nhöõng ñieàu nghe ñöôïc qua voâ soá caùc 1 “Nhaát laø ôû noâng thoân ngöôøi ta hay noùi veà vaán ñeà tình duïc laém. Maáy baø nöõ noùi chuyeän thì maáy baø noùi döõ laém. Toaøn noùi chuyeän laø ñaøn oâng ñaøn baø aên naèm vôùi nhau roài trai gaùi gaëp nhau thì khoâng naøy thì noï ñoù. Caùc oâng thì maáy oâng voâ uoáng röôïu voâ thì cuõng noùi chuyeän baäy baï laém”. (Trích phoùng vaán nöõ, 51 tuoåi, Caàn Thô).
12 TÌNH DỤC TRONG XÃ HỘI VIỆT NAM ĐƯƠNG ĐẠI cuoäc troø chuyeän ñoù, nung naáu moät yù töôûng nghieân cöùu veà tình duïc, nhaø nghieân cöùu cuûa chuùng ta haêm hôû ñi ñeán thö vieän. Sau nhieàu tieáng ñoàng hoà ngöôøi aáy chaúng tìm ñöôïc bao nhieâu nhöõng taøi lieäu nghieân cöùu khoa hoïc veà tình duïc. Chöa voäi naûn loøng, ngöôøi aáy tìm ñeán moät thö vieän khaùc vaø caùc thö vieän khaùc nöõa. Keát quaû laø meät nhoaøi vaø thaát voïng. Nhöõng gì nhaø nghieân cöùu cuûa chuùng ta tìm thaáy thaät khoâng xöùng ñaùng vôùi kyø voïng vaø coâng söùc ñaõ boû ra. Ngöôøi aáy nhaän ra raèng, neáu quyeát taâm theo ñuoåi chuû ñeà naøy, anh ta seõ phaûi baét ñaàu gaàn nhö vôùi hai baøn tay traéng. Ñaønh chaáp nhaän söï thaät ñaùng buoàn ñoù nhöng ngöôøi aáy chaéc chaén seõ boái roái hoaëc bò daèn vaët bôûi caâu hoûi taïi sao moät chuû ñeà döôøng nhö raát haáp daãn vôùi moïi ngöôøi laïi vaéng boùng trong caùc nghieân cöùu ôû ñaát nöôùc naøy? Giaûi thích nhö theá naøo veà söï haøo höùng cuûa moïi ngöôøi khi noùi veà tình duïc trong nhöõng cuoäc troø chuyeän haøng ngaøy vaø thaùi ñoä ngaïi ngaàn khi ñaët vaán ñeà nghieân cöùu moät caùch nghieâm tuùc veà noù? Ngöôøi aáy cuõng seõ boái roái theâm khi nhaän ñöôïc aùnh maét hoaøi nghi vaø nuï cöôøi deø daët cuûa nhöõng ngöôøi xung quanh khi bieát ngöôøi aáy saép nghieân cöùu veà tình duïc. Coù theå ngöôøi aáy seõ nhaän ñöôïc lôøi khuyeân raèng ñöøng quaù tham voïng, raèng tình duïc ñoái vôùi ngöôøi Vieät Nam laø vaán ñeà heát söùc rieâng tö, seõ raát khoù ñeå khieán hoï chia seû bí maät cuûa mình. Ngöôøi aáy chaéc seõ baên khoaên töï hoûi, vaäy caùi tình duïc maø ñöôïc moïi ngöôøi haøo höùng noùi ñeán trong nhöõng luùc traø dö töûu haäu kia coù laø rieâng tö khoâng? Ngöôøi ta coù theå noùi veà tình duïc theo moät caùch khaùc vôùi caùch maø noù vaãn ñöôïc noùi ñeán trong caùc cuoäc chuyeän troø aáy hay khoâng? Vaø hai caùch noùi ñoù coù phaûn aùnh cuøng moät caùch hieåu veà tình duïc hay khoâng? Cuõng bò day döùt bôûi nhöõng caâu hoûi ñoù chuùng toâi daán böôùc vaøo “cuoäc phieâu löu” ñi tìm caâu traû lôøi cho chuùng, baát chaáp söï
CHUYỆN DỄ ĐÙA KHÓ NÓI 13 aùi ngaïi cuûa baïn beø. Chuùng toâi khoâng daùm chaéc raèng nhöõng ñieàu mình tìm ra laø caâu traû lôøi ñaày ñuû; tuy nhieân ngay caû trong tröôøng hôïp caâu traû lôøi cuûa chuùng toâi khoâng ñaày ñuû thì nghieân cöùu naøy cuõng seõ laø moät söï ñoùng goùp cho lónh vöïc roäng lôùn vaø caàn thieát maø coøn hoang sô naøy. Cuõng caàn phaûi laøm roõ raèng chuùng toâi khoâng coù yù ñònh thöïc hieän moät nghieân cöùu tình duïc hoïc Tình duïc hoïc laø boä moân khoa hoïc nghieân cöùu veà caûm höùng, haønh vi vaø chöùc naêng tình duïc. Noù theo doõi quaù trình phaùt trieån quan heä tình duïc, nhöõng bieán ñoåi sinh hoùa trong quaù trình laøm tình, caùc ñoäng taùc tình duïc, cuõng nhö caùc loaïi beänh hoaëc roái loaïn tình duïc. Coâng vieäc cuûa chuùng toâi khaùc haún vôùi caùc nhaø tình duïc hoïc. Chuùng toâi chæ nghieân cöùu veà khía caïnh xaõ hoäi cuûa tình duïc2 (sexology) ôû Vieät Nam. Noùi caùch khaùc, chuùng toâi khoâng coù döï ñònh tìm hieåu xem ngöôøi Vieät Nam thöïc hieän nhöõng ñoäng taùc gì khi hoï quan heä tình duïc vaø caøng khoâng coù yù ñònh ño caùc phaûn öùng taâm, sinh lyù hoaëc hoùa hoïc maø caùc haønh ñoäng cuï theå ñoù taïo ra. Vôùi tö caùch laø nhöõng ngöôøi nghieân cöùu xaõ hoäi, ñieàu chuùng toâi quan taâm laø yù nghóa cuûa tình duïc ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc nhau, taïi sao tình duïc laïi coù yù nghóa naøy hay yù nghóa khaùc ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñoù. Söï “toø moø” cuûa chuùng toâi cuõng xoay quanh caâu hoûi, nhaän thöùc, thaùi ñoä vaø haønh vi tình duïc cuûa ngöôøi Vieät Nam ñöôïc hình thaønh nhö theá naøo, thay ñoåi ra sao vaø nhöõng ñieàu gì ñaõ daãn ñeán nhöõng thay ñoåi ñoù. Noùi caùch khaùc, chuùng toâi muoán bieát tình duïc ñaõ ñöôïc kieán taïo nhö theá naøo trong xaõ hoäi Vieät Nam ñöông ñaïi. 2 Tình duïc hoïc laø boä moân khoa hoïc nghieân cöùu veà caûm höùng, haønh vi vaø chöùc naêng tình duïc. Noù theo doõi quaù trình phaùt trieån quan heä tình duïc, nhöõng bieán ñoåi sinh hoùa trong quaù trình laøm tình, caùc ñoäng taùc tình duïc, cuõng nhö caùc loaïi beänh hoaëc roái loaïn tình duïc. Coâng vieäc cuûa chuùng toâi khaùc haún vôùi caùc nhaø tình duïc hoïc. Chuùng toâi chæ nghieân cöùu veà khía caïnh xaõ hoäi cuûa tình duïc.
14 TÌNH DỤC TRONG XÃ HỘI VIỆT NAM ĐƯƠNG ĐẠI Tuy nhieân, duø coù quyeát taâm bao nhieâu chuùng toâi cuõng khoâng theå laøm ñöôïc gì nhieàu neáu khoâng coù söï tin töôûng vaø hoã trôï cuûa Quyõ Ford, moät toå chöùc töø thieän cuûa Hoa Kyø ñaõ ñoùng goùp tích cöïc cho caùc hoïat ñoäng nghieân cöùu khoa hoïc vaø phaùt trieån vaên hoùa ôû Vieät Nam trong nhieàu naêm qua. Töø giöõa nhöõng naêm 1990, vaên phoøng Quyõ Ford ôû Vieät Nam ñaõ baét ñaàu hoã trôï cho chuùng toâi tích luõy daàn kieán thöùc vaø kinh nghieäm nghieân cöùu veà lónh vöïc tình duïc. Ñieàu maø chuùng toâi ñaùnh giaù cao nhaát ôû Quyõ Ford laø söï giuùp ñôõ haøo phoùng nhöng voâ tö, hoaøn toaøn toân troïng chuû kieán cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc taøi trôï. Nhôø vaäy chuùng toâi ñaõ coù cô hoäi ñeå thöïc hieän nhöõng ñieàu maø chuùng toâi quan taâm töø goùc ñoä caù nhaân vaø goùp phaàn vaøo caùc nghieân cöùu khoa hoïc xaõ hoäi cuûa Vieät Nam. Thay maët nhoùm nghieân cöùu, chuùng toâi xin chaân thaønh caûm ôn söï giuùp ñôõ quyù baùu cuûa Quyõ Ford, tieán só Charles Bailey, tieán só Lisa Messersmith, Thaïc só Susan Wood cuøng caùc caùn boä ngöôøi Vieät Nam taïi vaên phoøng Quyõ Ford ôû Haø Noäi. Chuùng toâi xin göûi lôøi caûm ôn saâu saéc nhaát tôùi nhöõng ngöôøi baïn vaø ñoàng nghieäp cuûa chuùng toâi: Thaïc só Nguyeãn Thò Vaên, caùc nghieân cöùu vieân cuûa Vieän Nghieân cöùu Phaùt trieån Xaõ hoäi nhö caùc baïn Nguyeãn Thò Vaân Anh, Vuõ Thò Thanh Nhaøn (Mít), Vuõ Thò Thanh Nhaøn (cao), Nguyeãn Thò Xuaân Höông, Vuõ Thaønh Long, Khuaát Thò Haûi Oanh, Phaïm Ñöùc Cöôøng, Nguyeãn Thaûo Linh, Buøi Leâ Thaønh Duy, Ñinh Thaùi Sôn. Khoâng coù söï nhieät tình vaø coá gaéng cuûa hoï trong vieäc thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin cuoán saùch naøy ñaõ khoâng theå ra ñôøi. Chuùng toâi cuõng muoán caûm ôn ngöôøi baïn vaø ñoàng nghieäp trong nhieàu naêm, giaùo sö Daniele Belanger, tröôøng Ñaïi hoïc Toång hôïp Western Ontario veà nhöõng goùp yù vaø söï giuùp ñôõ tìm kieám taøi lieäu cho cuoán saùch naøy. Moïi coá gaéng cuûa chuùng toâi coù theå chæ laø “taàm chöông trích cuù” neáu khoâng coù thoâng tin töø thöïc teá. Chuùng toâi xin caûm ôn
CHUYỆN DỄ ĐÙA KHÓ NÓI 15 caùc baïn vaø ñoàng nghieäp laø Tieán só Traàn Kim Xuyeán, nguyeân tröôûng khoa Xaõ hoäi hoïc, Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên Thaønh phoá Hoà Chí Minh, Thaïc só Nguyeãn Thò Hoøa, Trung taâm Nghieân cöùu Giôùi vaø Phuï nöõ, Vieän Khoa hoïc Xaõ hoäi Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø caùc coäng taùc vieân ñòa phöông taïi Caàn Thô vaø Haø Taây ñaõ giuùp chuùng toâi trieån khai cuoäc nghieân cöùu taïi thöïc ñòa. Cuoán saùch naøy ñöôïc vieát töø caâu chuyeän cuûa gaàn ba traêm ngöôøi ôû Haø Noäi, thaønh phoá Hoà Chí Minh, Caàn Thô vaø Haø Taây. Vì vaäy, lôøi caûm ôn traân troïng nhaát xin ñöôïc göûi ñeán taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ vui loøng tham gia cuoäc nghieân cöùu naêm 2003. Hoï ñaõ chaân thaønh chia seû vôùi chuùng toâi nhöõng suy nghó vaø traûi nghieäm cuûa mình veà moät chuû ñeà nhaïy caûm nhaát trong neàn vaên hoùa Vieät Nam. Ñieàu ñoù khoâng chæ giuùp chuùng toâi vieát cuoán saùch maø coøn ñoäng vieân chuùng toâi raát nhieàu treân nhöõng böôùc ñöôøng tieáp tôùi trong söï nghieäp nghieân cöùu veà chuû ñeà naøy. Cuoái cuøng, xin caûm ôn hoïa só Thaønh Chöông ñaõ nhieät tình uûng hoä chuùng toâi trong quaù trình thöïc hieän döï aùn naøy. Anh ñaõ keå cho chuùng toâi nghe nhöõng caâu chuyeän thuù vò xung quanh chuû ñeà naøy, ñoäng vieân, hoã trôï vaø coøn haøo phoùng veõ bìa cho cuoán saùch nhôø ñoù maø noù trôû thaønh moät trong nhöõng cuoán saùch ñeïp nhaát chuùng toâi töøng coù. Nhö nhan ñeà cuûa cuoán saùch chæ roõ, ôû Vieät Nam, tình duïc vaãn coøn laø moät chuû ñeà khoù thaûo luaän maëc duø noù traøn ngaäp trong caùc caâu chuyeän haøng ngaøy. Chuùng toâi hy voïng raèng cuoán saùch seõ khieán tình duïc ñöôïc thaûo luaän moät caùch deã daøng hôn, qua ñoù goùp phaàn laøm ñôøi soáng tình duïc noùi rieâng vaø cuoäc soáng noùi chung cuûa ngöôøi Vieät Nam trôû neân giaøu coù hôn, haïnh phuùc hôn. Chuùng toâi cuõng mong raèng cuoán saùch seõ taïo caûm höùng cho caùc nghieân cöùu saâu hôn vaø lôùn hôn veà lónh vöïc ñaày khoù khaên naøy.
Phaàn 1 MÔÛ ÑAÀU Muïc ñích cuûa cuoán saùch naøy Vaøo naêm 2002, khi vieát lôøi giôùi thieäu cho taäp saùch do hoï laøm chuû bieân, “Giôùi, Gia ñình vaø Nhaø nöôùc: Ñoåi môùi ôû Vieät Nam”, Jayne Werner vaø Daniele Belanger ñaõ nhaän xeùt raèng nghieân cöùu veà tình duïc vaø quan heä rieâng tö cuûa phuï nöõ ôû Vieät Nam coøn raát hieám1. Söï thaät laø cho ñeán ñaàu thaäp kyû 90 cuûa theá kyû tröôùc, khoâng chæ tình duïc cuûa phuï nöõ maø caû cuûa nam giôùi hay tình duïc cuûa ngöôøi Vieät Nam noùi chung chöa bao giôø ñöôïc coi laø chuû ñeà nghieân cöùu cuûa khoa hoïc xaõ hoäi ôû Vieät Nam. Söï e ngaïi, neù traùnh cuûa giôùi khoa hoïc Vieät Nam ñoái vôùi chuû ñeà naøy coù caên nguyeân lòch söû nhieàu theá kyû. Söu taàm, löu tröõ caùc saûn phaåm vaên hoùa daân gian veà tình duïc ñaõ hieám, nghieân cöùu laïi caøng hieám. Nhöõng gì coøn laïi cho ñeán hieän nay quaù ít, khoâng bieát coù phaûi vì caùc theá heä caùc nhaø khoa hoïc Vieät Nam ñaõ ñaùnh giaù thaáp taàm quan troïng cuûa noù hay sôï raèng mình seõ trôû neân keùm thanh cao neáu toû ra quan taâm ñeán chuû ñeà naøy. 1 Werner, J. & Belanger,D. (Eds.) (2002). Gender, household, state: Doi moi in Vietnam. Ithaca: Cornell Southeast AsiaProgram.
18 TÌNH DỤC TRONG XÃ HỘI VIỆT NAM ĐƯƠNG ĐẠI Noùi cho cuøng, ñieàu naøy khoâng phaûi loãi cuûa moät caù nhaân hay nhoùm ngöôøi cuï theå maø laø saûn phaåm cuûa lòch söû gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån muoän maøng cuûa nghieân cöùu thöïc nghieäm trong khoa hoïc xaõ hoäi ôû Vieät Nam vaø nhöõng khoù khaên cuûa caùc hoïc giaû nöôùc ngoaøi muoán ñeán nghieân cöùu ôû ñaây. Taát nhieân vaán ñeà baây giôø khoâng phaûi laø phaøn naøn hay thaát voïng maø phaûi coá gaéng ñeå buø ñaép, ñeå phuïc hoài quaù khöù vaø tìm hieåu hieän taïi. Vì vaäy trong nghieân cöùu naøy chuùng toâi hy voïng goùp phaàn laáp daàn nhöõng khoaûng troáng trong kieán thöùc veà chuû ñeà naøy. ÔÛ ñaây chuùng toâi khoâng heà coù yù ñònh pheâ phaùn hay traùch moùc caùc theá heä tieàn boái ôû nöôùc ta vì söï chaäm chaïp vaø noãi quan ngaïi lieân quan ñeán nghieân cöùu tình duïc vì tình traïng naøy khoâng phaûi chæ toàn taïi ôû Vieät Nam. Ngay caû ôû phöông Taây, nôi maø khoa hoïc xaõ hoäi coù moät beà daøy lòch söû haøng traêm naêm thì tình duïc khoâng phaûi luùc naøo cuõng laø moät chuû ñeà nghieân cöùu ñöôïc khuyeán khích. Kenneth Plummer, nhaø xaõ hoäi hoïc ngöôøi Anh ñaõ phaûi ngaäm nguøi raèng nghieân cöùu veà tình duïc ôû ñoù coù theå khieán “baïn bò nghi ngôø veà maët ñaïo ñöùc”2. Carole Vance, nhaø nhaân hoïc ngöôøi Myõ ñaõ töøng chua chaùt nhaän xeùt thaùi ñoä ngaàn ngaïi cuûa nhaân hoïc ñoái vôùi vieäc nghieân cöùu tình duïc raèng boä moân naøy cuõng ñaõ töøng coi tình duïc “khoâng hoaøn toaøn laø moät lónh vöïc nghieân cöùu chính ñaùng”, vaø ñaõ coù luùc nghieân cöùu tình duïc “gaây ra nhöõng nghi ngôø khoâng chæ veà baûn thaân vieäc nghieân cöùu maø coøn veà ñoäng cô vaø tö caùch cuûa nhaø nghieân cöùu”3. 2 Plummer, K. (1975). Sexual Stigma, An Interactionist Accounts. Routledge & Kegan Paul: London, P.4. 3 Vance, C. (1991). Anthropology rediscovers sexuality: A theoretical comment. Social Science and Medicine, 33, 875-884.
CHUYỆN DỄ ĐÙA KHÓ NÓI 19 Trôû laïi vôùi Vieät Nam, nhö ñaõ ñeà caäp, vaøo nhöõng naêm 1990 cuûa theá kyû tröôùc, caùc nghieân cöùu veà tình duïc baét ñaàu xuaát hieän. Tuy nhieân, böôùc ñi ñaàu tieân ñoù cuõng môùi chæ daùm roùn reùn laân la ñeán nhöõng vuøng ñöôïc coi laø “coù vaán ñeà” lieân quan ñeán tình duïc vôùi muïc tieâu cao caû laø “ñeà phoøng”, “ngaên chaën”, “giaûm bôùt” nhöõng haäu quûa tieâu cöïc do chuùng mang laïi. Vì theá, caùc nghieân cöùu veà tình duïc giai ñoaïn naøy chuû yeáu chæ nhaèm vaøo caùc khía caïnh söùc khoûe hoaëc nhaèm vaøo “caùc vaán ñeà” (töùc laø “haäu quaû”) do hoïat ñoäng tình duïc gaây ra ñoái vôùi söùc khoûe, ñaëc bieät laø söùc khoûe sinh saûn vaø söùc khoûe tình duïc, ví duï nhö naïo phaù thai, caùc beänh laây lan qua ñöôøng tình duïc, keå caû HIV/AIDS. Moät vaøi nghieân cöùu khaùc laïi phaûn aùnh nhöõng lo ngaïi veà khía caïnh ñaïo ñöùc cuûa tình duïc; vaø vì gaén tình duïc vôùi ñaïo ñöùc neân caùc keát quaû nghieân cöùu thöôøng coù tính phaùn xeùt chuû quan hoaëc ñöa ra keát luaän nhaèm cuûng coá caùc quan ñieåm ñaïo ñöùc voán ñöôïc hình thaønh töø caùc theá kyû tröôùc, trong boái caûnh lòch söû vaø xaõ hoäi cuõ. Haàu nhö khoâng coù nghieân cöùu naøo chuù yù tôùi caùc khía caïnh xaõ hoäi cuûa tình duïc, ñaëc bieät laø tình duïc hieám khi ñöôïc xem xeùt vôùi quan ñieåm toaøn dieän vaø tích cöïc. Coøn caû moät xöù sôû meânh moâng lieân quan ñeán lyù do vì sao ngöôøi Vieät Nam coi tình duïc laø moät trong “töù khoaùi” vaãn chöa ñöôïc baøn tôùi. Vaâng, ngöôøi ta sôï bò coi laø khoâng ñöùng ñaén khi ñeà cao khía caïnh tích cöïc cuûa tình duïc nhö khoaùi caûm vaø haïnh phuùc. Phaûi chaêng nhöõng cuoäc chieán tranh veä quoác trieàn mieân vaø söï ngheøo ñoùi xuyeân theá kyû ñaõ taïo ra vaø duy trì vónh vieãn taâm thöùc kieàm cheá, hy sinh caùc nieàm vui vaø khoaùi laïc cuûa ngöôøi Vieät Nam, khieán hoï thaáy vieäc quan taâm ñeán chuùng laø “xa xæ” neáu khoâng noùi laø ñaùng hoå theïn? Coù neân cöù gaùn maõi cho Nho giaùo vaø Phaät giaùo caùi toäi laøm chuùng ta khaéc kyû nhö theá hay khoâng? Neáu vaäy laøm sao lyù giaûi veà söï toàn taïi cuûa nhöõng Kama Sutra, Toá Nöõ kinh vaø Ngoïc phoøng bí kíp cuûa ngöôøi Trung Hoa, ngöôøi AÁn Ñoä, queâ höông cuûa hai toân giaùo vó ñaïi naøy?
20 TÌNH DỤC TRONG XÃ HỘI VIỆT NAM ĐƯƠNG ĐẠI Seõ caøng baên khoaên vaø voâ nghóa neáu cöù tieáp tuïc truy tìm caên nguyeân khieán chuùng ta “chaäm chaïp” treân con ñöôøng töï tìm hieåu ñôøi soáng tình duïc cuûa chính mình. Cuõng chaúng caàn phaûi ñoå loãi cho ai hay caùi gì ñaõ khieán chuùng ta ngaàn ngaïi khi noùi veà chuû ñeà ñoù. Ñieàu caàn laøm laø thöïc söï baét tay vaøo khai phaù mieàn ñaát quen thuoäc nhöng bò boû hoang aáy. Bieát ñaâu ta laïi tìm thaáy bao nhieâu moû quaëng quyù giaù trong lôùp lôùp traàm tích cuûa noù. Bieát ñaâu loøng ñaát ñoù laïi giuùp ta giaûi ñaùp caâu hoûi ta laø ai. Ñoù chính laø ñoäng löïc khieán chuùng toâi maïnh daïn baét ñaàu coâng cuoäc tìm kieám khoù khaên ôû mieàn ñaát ñoù. Trong cuoán saùch naøy, chuùng toâi seõ trình baøy laïi keát quaû cuûa cuoäc tìm kieám ñoù hay noùi caùch khaùc laø keát quaû cuûa döï aùn nghieân cöùu veà tình duïc trong xaõ hoäi Vieät Nam ñöông ñaïi do Vieän Nghieân cöùu Phaùt trieån Xaõ hoäi thöïc hieän trong nhöõng naêm 2003-2007 vôùi söï taøi trôï cuûa Quyõ Ford. Khi noùi veà tính khaû thi cuûa vieäc aùp duïng phöông phaùp nghieân cöùu haønh vi (behavioral research) cho chuû ñeà tình duïc, John Gagnon, moät trong nhöõng nhaø xaõ hoäi hoïc tieân phong cuûa Hoa Kyø trong nghieân cöùu tình duïc ñaõ noùi raát hoùm hænh raèng vieäc chuùng ta coi tình duïc laø moät chuû ñeà ñaëc bieät do vò trí ñaëc bieät cuûa noù trong neàn vaên hoùa chaúng laøm cho quaù trình nghieân cöùu veà tình duïc trôû neân ñaëc bieät so vôùi quaù trình tìm hieåu nhöõng chuû ñeà khaùc. Thöïc ra, chuùng ta nghieân cöùu veà tình duïc theo cuøng moät caùch maø chuùng ta nghieân cöùu veà nhöõng thöù maø chuùng ta cho laø traàn tuïc vaø coù theå duøng caùc kyõ thuaät thoâng thöôøng cuûa khoa hoïc haønh vi ñeå nghieân cöùu caû nhöõng thöù ñaëc bieät vaø nhöõng thöù traàn tuïc ñoù4. 4 Gagnon, J. (1977). Human Sexualities. Dallas, Tex., Oakland, N.J., Palo Alto, Cal. Turker, Ga., Abingdon, England: Scott, Foresman & Company.