Cộng đồng dân cư địa phương với quá trình xây dựng và vận hành nhà máy thủy điện nhỏ (nghiên cứu trường hợp xã Trà Giác, huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam)

Cộng đồng dân cư địa phương với quá trình<br /> xây dựng và vận hành nhà máy thủy điện nhỏ<br /> (Nghiên cứu trường hợp xã Trà Giác, huyện Bắc Trà My,<br /> tỉnh Quảng Nam)(*)<br /> <br /> NguyÔn TuÊn Anh(**), NguyÔn ThÞ Hoµng Liªn(***)<br /> §Æng Thanh Tó(****), Ph¹m TiÕn §øc(*****)<br /> Tãm t¾t: Dùa trªn kÕt qu¶ nghiªn cøu x· héi häc t¹i x· Trµ Gi¸c, huyÖn B¾c Trµ<br /> My, tØnh Qu¶ng Nam - n¬i cã nhµ m¸y thñy ®iÖn nhá Tµ Vi, néi dung bµi viÕt ph©n<br /> tÝch sù tham gia cña ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng vµ nh÷ng t¸c ®éng cña viÖc x©y dùng vµ<br /> vËn hµnh c¸c c«ng tr×nh ë ®Þa ph−¬ng ®Õn céng ®ång d©n c−. C¸c kÕt qu¶ rót ra tõ<br /> nghiªn cøu cã thÓ kh¸i qu¸t ë hai ®iÓm chÝnh. Thø nhÊt, ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng vµ<br /> c¸n bé cÊp x· kh«ng ®−îc tham vÊn trong qu¸ tr×nh lªn kÕ ho¹ch x©y dùng nhµ<br /> m¸y. Hä chØ ®¬n thuÇn chÊp hµnh/thùc hiÖn kÕ ho¹ch x©y dùng nhµ m¸y ®· ®−îc<br /> quyÕt ®Þnh bëi cÊp trªn. Thø hai, mét bé phËn nhá lao ®éng ®Þa ph−¬ng cã thªm<br /> viÖc lµm trong qu¸ tr×nh x©y dùng nhµ m¸y, tuy nhiªn mét nhãm hé gia ®×nh l¹i<br /> gÆp khã kh¨n khi di chuyÓn ®Õn n−¬ng rÉy ®Ó s¶n xuÊt do viÖc x©y ®Ëp thñy ®iÖn.<br /> Thªm n÷a, gÇn ®©y n−íc cña ®Ëp thñy ®iÖn d©ng lªn lµm ngËp n−¬ng rÉy cña c¸c<br /> hé gia ®×nh ë lßng ®Ëp, nh−ng viÖc ®Òn bï nh÷ng thiÖt h¹i nµy l¹i ch−a ®−îc tÝnh ®Õn.<br /> Tõ khãa: X· héi häc, §Ëp thñy ®iÖn, C«ng tr×nh thñy ®iÖn, B¾c Trµ My, Qu¶ng Nam<br /> ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng thñy ®iÖn<br /> lín nhÊt trong c¸c n−íc ASEAN (Liu,<br /> Masera, and Esser (eds), 2013, p.7).<br /> Trªn thùc tÕ, ph¸t triÓn thñy ®iÖn lµ<br /> mét h−íng −u tiªn cña ViÖt Nam. (*)<br /> (*)(**)(***)(****)<br /> <br /> (*)<br /> <br /> Bµi viÕt n»m trong khu«n khæ ®Ò tµi “Review<br /> of renewable energy practices in the Philippines<br /> and Vietnam: To develop renewable energy<br /> introduction metrics in rural communities” do<br /> The Toyota Foundation tµi trî.<br /> (**)<br /> PGS.TS., Khoa X· héi häc, Tr−êng §¹i häc<br /> Khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n, §¹i häc Quèc gia<br /> Hµ Néi; email: anhxhh@gmail.com<br /> <br /> QuyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh<br /> phñ vÒ viÖc phª duyÖt chiÕn l−îc ph¸t<br /> triÓn ngµnh ®iÖn ViÖt Nam giai ®o¹n<br /> 2004-2010, ®Þnh h−íng ®Õn n¨m 2020 ®·<br /> kh¼ng ®Þnh: “KhuyÕn khÝch ®Çu t− c¸c<br /> nguån thñy ®iÖn nhá víi nhiÒu h×nh thøc<br /> ®Ó tËn dông nguån n¨ng l−îng s¹ch, t¸i<br /> sinh nµy. Trong kho¶ng 20 n¨m tíi sÏ<br /> (***)<br /> <br /> TS., Khoa M«i tr−êng, Tr−êng §¹i häc Khoa<br /> häc tù nhiªn, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi.<br /> (****)<br /> TS., ViÖn C«ng nghÖ m«i tr−êng.<br /> (*****)<br /> ThS., Khoa M«i tr−êng, Tr−êng §¹i häc<br /> Khoa häc tù nhiªn, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi.<br /> <br /> 28<br /> x©y dùng hÇu hÕt c¸c nhµ m¸y thñy ®iÖn<br /> t¹i nh÷ng n¬i cã kh¶ n¨ng x©y dùng”<br /> (Thñ t−íng ChÝnh phñ, 2004).<br /> Nh×n mét c¸ch tæng thÓ, thñy ®iÖn<br /> cã nhiÒu lîi Ých nh− cung cÊp nguån<br /> ®iÖn n¨ng s¹ch, cÊp n−íc, chèng lò,<br /> chèng h¹n,… Tuy nhiªn, viÖc x©y dùng<br /> vµ vËn hµnh c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn<br /> còng t¹o ra c¸c t¸c ®éng tr¸i chiÒu ®èi<br /> víi c− d©n ®Þa ph−¬ng. V× vËy, nh÷ng hÖ<br /> qu¶ kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi cña c¸c dù<br /> ¸n thñy ®iÖn cÇn ph¶i ®−îc quan t©m<br /> (Dunlap and Catton, 1979, pp.259-261).<br /> Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc vÒ mÆt x·<br /> héi cña viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh c¸c<br /> c«ng tr×nh thñy ®iÖn nãi chung cã thÓ<br /> chia thµnh ba nhãm. Thø nhÊt lµ nh÷ng<br /> t¸c ®éng v¨n hãa-x· héi tæng hîp - tøc<br /> lµ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ, v¨n hãa, x·<br /> héi,… ®èi víi céng ®ång d©n c− ®Þa<br /> ph−¬ng do dßng ng−êi lao ®éng tõ c¸c<br /> n¬i kh¸c ®Õn x©y dùng thñy ®iÖn g©y ra.<br /> Thø hai lµ nh÷ng ¶nh h−ëng do sù thay<br /> ®æi dßng ch¶y cña s«ng suèi (hÖ qu¶<br /> ng¨n ®Ëp thñy ®iÖn) t¸c ®éng ®Õn nhiÒu<br /> lÜnh vùc nh− s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®¸nh<br /> b¾t h¶i s¶n,… Thø ba lµ nh÷ng t¸c ®éng<br /> do qu¸ tr×nh di d©n phôc vô x©y dùng<br /> thñy ®iÖn (Cernea, 1997). Mét trong<br /> nh÷ng chiÒu c¹nh ®¸ng quan t©m kh¸c<br /> lµ sù tham gia cña céng ®ång c− d©n ®Þa<br /> ph−¬ng trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ vËn<br /> hµnh c¸c nhµ m¸y thñy ®iÖn. Nghiªn<br /> cøu cña Rai vµ Srivastava vÒ thñy ®iÖn<br /> nhá ë Northwestern Himalaya ®· chØ ra<br /> r»ng, thiÕu sù tham gia cña ng−êi d©n<br /> ®· dÉn ®Õn sù ph¶n ®èi c¸c dù ¸n thñy<br /> ®iÖn nhá (Rai and Srivastava, 2014).<br /> Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy,<br /> chóng t«i lµm râ sù tham gia cña céng<br /> ®ång d©n c− ®Þa ph−¬ng vµo dù ¸n thñy<br /> ®iÖn nhá vµ nh÷ng t¸c ®éng cña dù ¸n<br /> nµy ®Õn céng ®ång d©n c− ®Þa ph−¬ng<br /> trªn c¬ së kÕt qu¶ kh¶o s¸t x· héi häc<br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2015<br /> <br /> t¹i x· Trµ Gi¸c, huyÖn B¾c Trµ My, tØnh<br /> Qu¶ng Nam - n¬i cã nhµ m¸y thñy ®iÖn<br /> nhá Tµ Vi(*).<br /> TÝnh ®Õn n¨m 2014, x· Trµ Gi¸c cã<br /> tæng diÖn tÝch tù nhiªn 15.041,17 ha,<br /> trong ®ã: ®Êt rõng tù nhiªn 7.680 ha;<br /> ®Êt ch−a cã rõng 5.368 ha; ®Êt rõng<br /> trång 785 ha; cßn l¹i lµ ®Êt kh¸c. Toµn<br /> x· cã gÇn 7 tr¨m hé, víi h¬n 2.700 nh©n<br /> khÈu. PhÇn lín c− d©n lµ ®ång bµo d©n<br /> téc thiÓu sè Ca Dong (chiÕm tû lÖ trªn<br /> 95% d©n sè). Trong n¨m 2014, x· Trµ<br /> Gi¸c ®· ph¸t triÓn ®−îc 60 ha diÖn tÝch<br /> rõng trång keo, t¨ng 38 ha so víi n¨m<br /> 2013. Tæng diÖn tÝch trång lóa n−íc cña<br /> x· lµ 32 ha víi n¨ng suÊt 32 t¹/ha, diÖn<br /> tÝch lóa rÉy lµ 60 ha víi n¨ng suÊt 24<br /> t¹/ha; diÖn tÝch trång khoai lang lµ 19,5<br /> ha; diÖn tÝch trång s¾n lµ 48,5 ha, vµ<br /> diÖn tÝch trång rau, ®Ëu c¸c lo¹i lµ 8 ha<br /> (ñy ban Nh©n d©n x· Trµ Gi¸c, 2014).<br /> NghÒ nghiÖp chÝnh cña ng−êi d©n ë ®©y<br /> lµ s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp; c«ng<br /> nghiÖp vµ dÞch vô chiÕm tû lÖ kh«ng<br /> ®¸ng kÓ.<br /> 1. Sù tham gia cña céng ®ång d©n c− ®Þa ph−¬ng<br /> vµo qu¸ tr×nh x©y dùng vµ vËn hµnh nhµ m¸y<br /> thñy ®iÖn nhá Tµ Vi<br /> <br /> Sù tham gia cña céng ®ång d©n c−<br /> ®Þa ph−¬ng vµo viÖc x©y dùng nhµ m¸y<br /> thñy ®iÖn cã thÓ ®−îc xem xÐt qua ba<br /> giai ®o¹n: giai ®o¹n chuÈn bÞ tr−íc khi<br /> x©y dùng nhµ m¸y, giai ®o¹n x©y dùng<br /> nhµ m¸y, vµ giai ®o¹n vËn hµnh nhµ<br /> Nghiªn cøu sö dông ba ph−¬ng ph¸p thu thËp<br /> th«ng tin: quan s¸t (trùc tiÕp quan s¸t nhµ m¸y<br /> thñy ®iÖn, quan s¸t ruéng rÉy, nhµ cöa n¬i viÖc<br /> x©y dùng nhµ m¸y cã t¸c ®éng ®Õn); pháng vÊn<br /> s©u (10 pháng vÊn s©u ®· ®−îc thùc hiÖn víi l·nh<br /> ®¹o chÝnh quyÒn x·, th«n, c¸n bé lµm viÖc trong<br /> nhµ m¸y thñy ®iÖn vµ ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng vµo<br /> th¸ng 4/2015); vµ kh¶o s¸t x· héi häc (kh¶o s¸t<br /> tÊt c¶ c¸c hé gia ®×nh bÞ ¶nh h−ëng bëi viÖc x©y<br /> dùng hay vËn hµnh nhµ m¸y thñy ®iÖn, tæng sè<br /> 35 b¶ng hái víi 26 c©u hái).<br /> (*)<br /> <br /> Céng ®ång d©n c− ®Þa ph−¬ng…<br /> <br /> 29<br /> <br /> m¸y. Trªn thùc tÕ, nhµ m¸y thñy ®iÖn x©y dùng. Sau ®ã kho¶ng mét th¸ng th×<br /> Tµ Vi ®−îc khëi c«ng x©y dùng n¨m l·nh ®¹o huyÖn B¾c Trµ My, l·nh ®¹o x·<br /> 2009 vµ ®−îc vËn hµnh ®Ó ph¸t ®iÖn Trµ Gi¸c vµ l·nh ®¹o c«ng ty M¹nh Nam<br /> n¨m 2012. KÕt qu¶ nghiªn cøu t¹i thùc cã häp víi ®¹i diÖn c¸c hé d©n bÞ ¶nh<br /> ®Þa cho thÊy, tr−íc khi nhµ m¸y ®−îc h−ëng. Cã thÓ thÊy, ng−êi d©n ®Þa<br /> x©y dùng, ®¹i diÖn chñ ®Çu t− (C«ng ty ph−¬ng kh«ng cã vai trß g×, cßn c¸n bé<br /> M¹nh Nam) vµ c¸n bé chÝnh quyÒn ®Þa cÊp x· cã vai trß rÊt h¹n chÕ trong viÖc<br /> ph−¬ng cã tæ chøc häp víi ng−êi d©n, chuÈn bÞ x©y dùng nhµ m¸y (Pháng vÊn<br /> th«ng b¸o vÒ kÕ ho¹ch x©y dùng nhµ s©u NVB - c¸n bé x· Trµ Gi¸c).<br /> m¸y còng nh− kÕ ho¹ch ®Òn bï. C¸c<br /> Nh− vËy, viÖc x©y dùng nhµ m¸y<br /> cuéc häp ®−îc tæ chøc t¹i th«n - nh÷ng<br /> thñy<br /> ®iÖn ®· ®−îc quyÕt ®Þnh bëi cÊp<br /> n¬i chÞu ¶nh h−ëng bëi viÖc x©y dùng<br /> trªn,<br /> cßn<br /> ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng chØ chÊp<br /> nhµ m¸y. Tuy nhiªn, ®iÒu ®¸ng l−u ý lµ<br /> néi dung c¸c cuéc häp chØ xoay quanh hµnh c¸c quyÕt ®Þnh nµy. C¸n bé l·nh<br /> viÖc ®Òn bï cho nh÷ng hé bÞ ¶nh h−ëng, ®¹o x· n¬i ®Æt nhµ m¸y còng kh«ng<br /> kh«ng cã cuéc häp nµo tham vÊn ng−êi ®−îc tham vÊn vÒ kÕ ho¹ch, dù kiÕn x©y<br /> d©n ®Þa ph−¬ng vÒ chñ tr−¬ng x©y dùng dùng nhµ m¸y, mµ chØ chÊp hµnh quyÕt<br /> nhµ m¸y thñy ®iÖn. Liªn quan ®Õn vÊn ®Þnh tõ cÊp trªn. Nãi c¸ch kh¸c, c¸n bé<br /> ®Ò nµy, mét l·nh ®¹o x· Trµ Gi¸c cho cÊp x· vµ ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng kh«ng<br /> biÕt: Tr−íc khi nhµ m¸y ®−îc x©y dùng, cã tiÕng nãi trong viÖc lªn kÕ ho¹ch x©y<br /> l·nh ®¹o huyÖn B¾c Trµ My vµ l·nh ®¹o dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn. Trong khi ®ã,<br /> c«ng ty M¹nh Nam cã ®Õn lµm viÖc víi kÕt qu¶ kh¶o s¸t t¹i ®Þa ph−¬ng cho<br /> Th−êng vô §¶ng ñy x· Trµ Gi¸c. L·nh thÊy, nhiÒu ng−êi d©n ®¸nh gi¸ cao sù<br /> ®¹o huyÖn qu¸n triÖt chñ tr−¬ng x©y cÇn thiÕt cña viÖc chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ<br /> dùng nhµ m¸y<br /> B¶ng 1. §¸nh gi¸ møc ®é cÇn thiÕt/quan träng<br /> thñy ®iÖn Tµ Vi<br /> cña mét sè ho¹t ®éng tr−íc khi x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn<br /> (tû lÖ % trªn tæng sè ng−êi tr¶ lêi)<br /> t¹i x·. Lµ c¬<br /> quan cÊp d−íi,<br /> Møc ®é cÇn thiÕt (%)<br /> TT<br /> Th−êng<br /> vô<br /> Kh«ng<br /> CÇn<br /> RÊt<br /> Tæng<br /> ý<br /> §¶ng ñy x·<br /> cÇn<br /> thiÕt<br /> cÇn<br /> Ho¹t ®éng<br /> kiÕn<br /> thiÕt<br /> thiÕt<br /> thùc hiÖn ý kiÕn<br /> kh¸c<br /> chØ ®¹o cña<br /> 1<br /> ChÝnh quyÒn cÊp<br /> x·<br /> cÇn ®−îc tham<br /> l·nh<br /> ®¹o<br /> vÊn<br /> khi lªn kÕ<br /> 8,6<br /> 54,2<br /> 34,3<br /> 2,9<br /> 100,0<br /> huyÖn.<br /> Sau<br /> ho¹ch x©y dùng<br /> cuéc häp nµy,<br /> nhµ m¸y thñy ®iÖn<br /> c¸n<br /> bé<br /> ®Þa<br /> 2<br /> C¸c ®oµn thÓ ë ®Þa<br /> chÝnh x· vµ c¸n<br /> ph−¬ng cÇn ®−îc<br /> bé<br /> c«ng<br /> ty<br /> hái ý kiÕn vÒ viÖc<br /> 2,9<br /> 48,6<br /> 37,1<br /> 11,4 100,0<br /> x©y dùng nhµ m¸y<br /> M¹nh Nam míi<br /> thñy ®iÖn<br /> ®i kiÓm ®Õm<br /> 3<br /> Ng−êi<br /> d©n<br /> ®Þa<br /> ®Êt ®ai vµ c©y<br /> ph−¬ng cÇn ®−îc<br /> cèi cña c¸c hé<br /> 48,6<br /> 20,0<br /> 25,7<br /> 5,7<br /> 100,0<br /> hái ý kiÕn vÒ viÖc<br /> gia ®×nh bÞ ¶nh<br /> x©y dùng nhµ m¸y<br /> h−ëng bëi viÖc<br /> thñy ®iÖn<br /> <br /> 30<br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2015<br /> <br /> vµ c− d©n ®Þa ph−¬ng tham gia ý kiÕn tr×nh x©y dùng nhµ m¸y, mµ cßn mang<br /> vÒ x©y dùng nhµ m¸y ë giai ®o¹n x©y l¹i c«ng viÖc vµ thu nhËp cho hä - ®iÒu<br /> dùng kÕ ho¹ch. KÕt qu¶ kh¶o s¸t cô thÓ mµ nhiÒu ng−êi d©n mong ®îi. Thø hai,<br /> ë B¶ng 1 (trang 29).<br /> viÖc ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng tham gia x©y<br /> Sè liÖu B¶ng 1 cho thÊy, tû lÖ lín dùng nhµ m¸y cßn cã thÓ t¹o ra sù g¾n<br /> nh÷ng ng−êi ®−îc kh¶o s¸t cho r»ng kÕt gi÷a céng ®ång c− d©n ®Þa ph−¬ng<br /> chÝnh quyÒn vµ ®oµn thÓ (cÊp x·) cÇn cã víi nhµ m¸y. Trªn thùc tÕ, mèi quan hÖ<br /> tiÕng nãi trong viÖc lªn kÕ ho¹ch x©y gi÷a céng ®ång d©n c− ®Þa ph−¬ng víi<br /> dùng nhµ m¸y. VÒ viÖc hái ý kiÕn ng−êi c«ng ty M¹nh Nam kh¸ láng lÎo. Mét<br /> d©n ®èi víi kÕ ho¹ch x©y dùng nhµ m¸y trong nh÷ng minh chøng cô thÓ lµ trong<br /> thñy ®iÖn, cã sù ph©n chia c¸c ý kiÕn giai ®o¹n x©y dùng nhµ m¸y, gi÷a céng<br /> thµnh hai nhãm, víi tû lÖ gÇn t−¬ng ®ång d©n c− ®Þa ph−¬ng vµ c¸c c«ng<br /> ®−¬ng nhau: mét nhãm cho r»ng kh«ng nh©n x©y dùng thñy ®iÖn ®−îc ®−a tõ<br /> cÇn thiÕt, mét nhãm cho r»ng rÊt cÇn n¬i kh¸c ®Õn cã x¶y ra mét sè xung ®ét,<br /> dÉn ®Õn viÖc ba c«ng nh©n ph¶i nhËp<br /> thiÕt/hoÆc cÇn thiÕt.<br /> Trong giai ®o¹n x©y dùng nhµ m¸y viÖn (Pháng vÊn s©u NNL - c¸n bé x·).<br /> thñy ®iÖn Tµ Vi, c«ng ty M¹nh Nam cã<br /> Còng cÇn nãi thªm r»ng, khi nhµ<br /> thuª mét sè nh©n c«ng lµ ng−êi ®Þa m¸y ®i vµo ho¹t ®éng, nh÷ng ng−êi d©n<br /> ph−¬ng, tuy nhiªn sè l−îng lµ rÊt Ýt, vµ ®Þa ph−¬ng kh«ng ®−îc tham gia vµo qu¸<br /> chñ yÕu chØ tËp trung ë mét sè hé gia tr×nh vËn hµnh. Tõ b¶o vÖ cho ®Õn c«ng<br /> ®×nh gÇn nhµ m¸y. Cßn l¹i hÇu hÕt nh©n, c¸n bé kü thuËt vËn hµnh nhµ m¸y<br /> nh©n c«ng x©y dùng nhµ m¸y ®−îc c«ng ®Òu ®−îc ®−a tõ n¬i kh¸c ®Õn (Pháng vÊn<br /> ty M¹nh Nam ®−a tõ n¬i kh¸c ®Õn, víi s©u NVB - c¸n bé x·). Trªn thùc tÕ, ®Ó<br /> sè l−îng kho¶ng 40 lao ®éng, sè nµy cã vËn hµnh nhµ m¸y, c«ng nh©n hay c¸n bé<br /> ®¨ng ký t¹m tró víi x· trong qu¸ tr×nh kü thuËt cÇn ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n<br /> x©y dùng nhµ m¸y (Pháng vÊn s©u NNL nhÊt ®Þnh. V× vËy, c− d©n ®Þa ph−¬ng<br /> - c¸n bé x·).<br /> ch−a ®−îc ®µo t¹o th× cã thÓ kh«ng ®¶m<br /> Trong khi ®ã, kÕt qu¶ kh¶o s¸t vÒ nhËn ®−îc c«ng viÖc nµy. Tuy nhiªn,<br /> møc ®é cÇn thiÕt/quan träng cña viÖc nh©n lùc b¶o vÖ nhµ m¸y th× ng−êi d©n<br /> tuyÓn dông nh©n c«ng ®Þa ph−¬ng trong ®Þa ph−¬ng hoµn toµn cã thÓ ®¶m nhËn.<br /> qu¸ tr×nh x©y dùng<br /> BiÓu ®å 1. Møc ®é cÇn thiÕt/quan träng cña viÖc<br /> nhµ m¸y (BiÓu ®å 1)<br /> tuyÓn dông nh©n c«ng ®Þa ph−¬ng trong qu¸ tr×nh<br /> cho thÊy mét sè ®iÓm<br /> x©y dùng nhµ m¸y (tû lÖ % trªn tæng sè ng−êi tr¶ lêi)<br /> ®¸ng l−u ý. Thø nhÊt,<br /> 60<br /> mét bé phËn lín<br /> 54,3<br /> nh÷ng ng−êi ®−îc hái<br /> 50<br /> cho r»ng nh©n c«ng<br /> 40<br /> ®Þa ph−¬ng nªn ®−îc<br /> 30<br /> tuyÓn dông ®Ó phôc vô<br /> 22,4<br /> 20,0<br /> qu¸ tr×nh x©y dùng<br /> 20<br /> nhµ m¸y. §iÒu ®ã<br /> 10<br /> 2,9<br /> kh«ng chØ thÓ hiÖn sù<br /> 0<br /> ®ãng gãp cña c− d©n<br /> Rất cần thiết<br /> Cần thiết<br /> Không cần thiết<br /> Ý kiến khác<br /> ®Þa ph−¬ng vµo qu¸<br /> <br /> Céng ®ång d©n c− ®Þa ph−¬ng…<br /> <br /> 31<br /> <br /> Tr−íc khi x©y dùng nhµ m¸y thñy<br /> ®iÖn Tµ Vi, c¸c hé d©n ®−îc th«ng b¸o<br /> vÒ viÖc kiÓm ®Õm ®Êt ®ai, c©y cèi vµ qu¸<br /> tr×nh ®Òn bï cho c¸c hé gia ®×nh bÞ ¶nh<br /> h−ëng. KÕt qu¶ kh¶o s¸t ®Þnh l−îng ë<br /> x· Trµ Gi¸c cho thÊy mét sè ®iÓm ®¸ng<br /> l−u ý sau ®©y. Thø nhÊt, chØ cã 40,0% sè<br /> ng−êi ®−îc kh¶o s¸t ®¸nh gi¸: Th«ng tin<br /> vÒ ®Òn bï ®èi víi nh÷ng thiÖt h¹i cña hé<br /> gia ®×nh do x©y dùng thñy ®iÖn (c¸ch<br /> thøc, gi¸ c¶, thêi gian ®Òn bï) ®−îc<br /> th«ng b¸o ®Çy ®ñ vµ tr−íc mét kho¶ng<br /> thêi gian hîp lý ®Ó thay ®æi/øng phã.<br /> Thø hai, sè Ýt ng−êi d©n ë ®Þa ph−¬ng<br /> (14,3%) ®¸nh gi¸: T¸c ®éng ®èi víi m«i<br /> tr−êng sèng (« nhiÔm, ngËp lôt, kh«<br /> h¹n,…) do x©y dùng vµ vËn hµnh nhµ<br /> m¸y ®−îc th«ng b¸o ®Çy ®ñ vµ tr−íc<br /> mét kho¶ng thêi gian hîp lý ®Ó thay<br /> ®æi/øng phã. §Æc biÖt lµ cã rÊt Ýt ng−êi<br /> d©n ®Þa ph−¬ng (2,0%) ®¸nh gi¸: T¸c<br /> ®éng ®Õn sinh ho¹t cña hé gia ®×nh<br /> (tiÕng ån ¶nh h−ëng ®Õn sinh ho¹t hµng<br /> ngµy, thêi gian thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng<br /> trong ngµy bÞ thay ®æi, ®i l¹i khã<br /> kh¨n,…) do viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh<br /> nhµ m¸y ®−îc th«ng b¸o ®Çy ®ñ vµ tr−íc<br /> mét kho¶ng thêi gian hîp lý ®Ó thay<br /> ®æi/øng phã. Nh− vËy, mét bé phËn lín<br /> ng−êi d©n ®−îc hái ë ®©y ®¸nh gi¸ lµ hä<br /> kh«ng ®−îc th«ng tin ®Çy ®ñ hoÆc/vµ<br /> tr−íc mét kho¶ng thêi gian hîp lý.<br /> <br /> víi ®¹i diÖn c¸c hé gia ®×nh vÒ viÖc x©y<br /> dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn vµ viÖc ®Òn bï.<br /> C¸c hé gia ®×nh chñ yÕu ®−îc ®Òn bï do<br /> mÊt ®Êt s¶n xuÊt, mÊt c©y cèi trªn ®Êt,<br /> vµ mÊt c¸c chßi canh n−¬ng rÉy khi x©y<br /> dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn. Kh«ng cã hé<br /> nµo bÞ ¶nh h−ëng nhµ cöa hay ph¶i di<br /> dêi ®Õn n¬i ë míi. Tr−íc khi ®Òn bï,<br /> c«ng ty M¹nh Nam thuª mét c«ng ty ®o<br /> ®¹c cã trô së ë tØnh Qu¶ng Nam vÒ ®o<br /> ®¹c ®Êt ®ai bÞ ¶nh h−ëng. C¸n bé ®Þa<br /> chÝnh cña x· còng tham gia vµo ho¹t<br /> ®éng nµy, nh−ng chØ lµ chøng kiÕn viÖc<br /> ®o ®¹c. Khi ®o ®¹c ®Êt cña hé gia ®×nh<br /> nµo th× hé gia ®×nh ®ã cïng tham gia<br /> chøng kiÕn. Sau khi ®o ®¹c, kiÓm ®Õm<br /> xong, viÖc tr¶ tiÒn ®Òn bï ®−îc thùc<br /> hiÖn t¹i v¨n phßng ñy ban Nh©n d©n x·<br /> Trµ Gi¸c. Trong qu¸ tr×nh ®Òn bï, mét<br /> sè hé gia ®×nh kh«ng nhËn tiÒn ®Òn bï<br /> v× cho r»ng gi¸ c¶ ®Òn bï kh«ng ®óng<br /> víi quy ®Þnh cña ñy ban Nh©n d©n tØnh<br /> Qu¶ng Nam. V× vËy, l·nh ®¹o huyÖn vµ<br /> l·nh ®¹o x· ®· can thiÖp víi c«ng ty<br /> M¹nh Nam ®Ó c«ng ty ®Òn bï ®óng theo<br /> quy ®Þnh cña ñy ban Nh©n d©n tØnh<br /> Qu¶ng Nam; ®ång thêi tuyªn truyÒn<br /> vËn ®éng ng−êi d©n ®ång thuËn víi viÖc<br /> nhËn tiÒn ®Òn bï ®Ó viÖc x©y dùng nhµ<br /> m¸y ®−îc triÓn khai. Víi mét sè hé gia<br /> ®×nh kh«ng ®ång ý nhËn tiÒn ®Òn bï,<br /> c«ng ty M¹nh Nam ®· ph¶i cö ng−êi<br /> ®Õn tõng nhµ ®Ó tr¶ tiÒn ®Òn bï (Pháng<br /> vÊn s©u NVB - c¸n bé x·).<br /> <br /> Liªn quan ®Õn ®Òn bï, viÖc ®Òn bï<br /> thiÖt h¹i cho c¸c hé gia ®×nh ë ®Þa<br /> ph−¬ng do x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn<br /> Tµ Vi ®−îc thùc hiÖn trong n¨m 2009.<br /> Nh÷ng hé gia ®×nh bÞ ¶nh h−ëng thuéc<br /> th«n 1 vµ th«n 5 cña x· Trµ Gi¸c. §Ó<br /> thùc hiÖn ®Òn bï, l·nh ®¹o huyÖn B¾c<br /> Trµ My, l·nh ®¹o x· Trµ Gi¸c vµ l·nh<br /> ®¹o c«ng ty M¹nh Nam cã häp víi ®¹i<br /> diÖn c¸c hé d©n bÞ ¶nh h−ëng, th«ng b¸o<br /> <br /> Mét ®iÓm ®¸ng l−u ý lµ sau khi nhµ<br /> m¸y thñy ®iÖn ®i vµo vËn hµnh, n−íc<br /> trong hå thñy ®iÖn d©ng lªn vµ nhiÒu hé<br /> gia ®×nh thuéc th«n 1 cña x· Trµ Gi¸c cã<br /> n−¬ng rÉy däc theo lßng hå thñy ®iÖn bÞ<br /> ¶nh h−ëng. RÉy cña hä bÞ ngËp n−íc,<br /> c©y trång bÞ chÕt, ®Êt ®ai kh«ng canh<br /> t¸c ®−îc n÷a. Mét ng−êi d©n ë ®©y cho<br /> biÕt, khi n−íc trong hå thñy ®iÖn d©ng<br /> lªn (nhÊt lµ 2 n¨m gÇn ®©y), nh÷ng c©y<br /> <br /> 2. T¸c ®éng cña viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh nhµ<br /> m¸y thñy ®iÖn ®Õn céng ®ång d©n c− ®Þa ph−¬ng<br /> <br />