Công nghệ Blockchain - ứng dụng Blockchain trong lĩnh vực kế toán tại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong bối cảnh phát triển như vũ bão của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 hiện nay, Blockchain được các nhà nghiên cứu đánh giá là công nghệ then chốt và có tầm ảnh hưởng lớn đến nhiều lĩnh vực trong đó có lĩnh vực kế toán. Bài viết nghiên cứu về công nghệ Blockchain và những ứng dụng của công nghệ này trong lĩnh vực kế toán tại Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Công nghệ Blockchain - ứng dụng Blockchain trong lĩnh vực kế toán tại Việt Nam

Soá 10 (231) - 2022 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI CÔNG NGHỆ BLOCKCHAIN - ỨNG DỤNG BLOCKCHAIN TRONG LĨNH VỰC KẾ TOÁN TẠI VIỆT NAM TS. Lê Thị Hương* - TS. Trần Hải Long** Trong bối cảnh phát triển như vũ bão của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 hiện nay, Blockchain được các nhà nghiên cứu đánh giá là công nghệ then chốt và có tầm ảnh hưởng lớn đến nhiều lĩnh vực trong đó có lĩnh vực kế toán. Công nghệ Blockchain triển vọng mang lại nhiều lợi ích, tuy nhiên cũng ẩn chứa nhiều nguy cơ. Để bắt kịp với những tiến bộ của thời đại, việc tìm hiểu về công nghệ Blockchain, những ứng dụng của nó là hết sức cần thiết. Bài viết nghiên cứu về công nghệ Blockchain và những ứng dụng của công nghệ này trong lĩnh vực kế toán tại Việt Nam. • Từ khóa: công nghệ blockchain, ứng dụng trong lĩnh vực kế toán. Ngày nhận bài: 25/7/2022 In the context of the stormy development of the Ngày gửi phản biện: 30/7/2022 current 4.0 technology revolution, Blockchain is Ngày nhận kết quả phản biện: 30/8/2022 considered by researchers as a key technology Ngày chấp nhận đăng: 15/9/2022 and has a great influence on many fields, including the accounting field. Promising Blockchain có thể được xem là cơ sở dữ liệu Blockchain technology brings many benefits, but also contains many risks. To keep up with phân tán, phi tập trung, minh bạch và theo thời the advancements of the times, learning about gian của các giao dịch, đôi khi còn được gọi là Blockchain technology and its applications is Sổ cái. Dữ liệu trong Blockchain được chia thành essential. The article researches about Blockchain các khối. Mỗi khối phụ thuộc vào khối trước đó. technology and its applications in the field of Hệ thống trong đó một Blockchain đóng vai trò là accounting in Vietnam. cơ sở dữ liệu bao gồm các nút hoặc những người • Keywords: blockchain technology, application in vận hành. Những người này chịu trách nhiệm nối the field of accounting. các khối mới vào Blockchain. Một khối mới chỉ có thể được thêm vào sau khi tất cả các nút trong hệ thống đạt được sự đồng thuận, tức là tất cả đồng ý rằng khối này là hợp pháp và chỉ chứa 1. Khái niệm về công nghệ Blockchain các giao dịch hợp lệ. Tính hợp lệ của các giao Theo khía cạnh kế toán - kiểm toán, Blockchain dịch và cách các nút tính toán các khối mới được là một công nghệ cho phép truyền tải dữ liệu một điều chỉnh bởi giao thức. Blockchain được chia cách an toàn dựa vào hệ thống mã hóa vô cùng sẻ giữa tất cả các nút trong hệ thống; nó được phức tạp, tương tự như cuốn sổ cái kế toán hoạt theo dõi bởi mọi nút và đồng thời không bị kiểm động trong lĩnh vực kỹ thuật số. Các bên tham gia soát bởi bất kỳ nút nào. chỉ cần xây dựng một mạng sổ cái chia sẻ tất cả Các phiên bản của Blockchain: thông tin giao dịch, khi một thành viên cập nhật thông tin thì tất cả các thành viên còn lại được Loại 1: Blockchain 1.0: Tiền tệ và dịch vụ phép xem, đọc... liên quan đến chuyển tiền như cơ chế thanh toán và dịch vụ chuyển tiền. Hiện tại, có hàng trăm 2. Đặc điểm của công nghệ Blockchain loại tiền điện tử khác nhau, trong đó bitcoin là Sự khác biệt chính của Blockchain là công loại được sử dụng rộng rãi nhất trên thị trường. nghệ sổ cái phân tán với khả năng giao dịch mà Các loại tiền tệ có thể có các tính năng khác nhau không cần bên thứ ba đáng tin cậy như ngân hàng. như được gắn với một loại tiền tín tệ hoặc hóa tệ nhưng bản chất của chúng vẫn giữ nguyên - * Học viện Tài chính; email: lethihuong2008@gmail.com ** Đại học Thương mại Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn 51
NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI Soá 10 (231) - 2022 chúng được sử dụng để thanh toán và chuyển của các mục trong sổ cái được xác minh bằng sự nhượng tài sản kỹ thuật số. đồng thuận. Các thông tin nhập vào hệ thống nếu Loại 2: Blockchain 2.0: Hợp đồng thông không đạt được sự đồng thuận sẽ bị loại bỏ. minh - hợp đồng thông minh phức tạp hơn so với + Tính minh bạch: Sổ cái phân tán là hồ sơ loại tiền tệ. Hợp đồng thông minh là một giao công khai về hoạt động mà tất cả những người thức máy tính nhằm tạo điều kiện kỹ thuật số, tham gia thị trường có thể nhìn thấy. xác minh hoặc thực thi đàm phán hoặc thực hiện + Không qua trung gian: Công nghệ này hoạt hợp đồng. Hợp đồng thông minh cho phép việc động bằng cách sử dụng mạng ngang hàng, thay thực hiện các giao dịch đáng tin cậy mà không vì yêu cầu một tổ chức trung tâm cụ thể. có bên thứ ba. Các giao dịch này có thể theo dõi và không thể đảo ngược. Hợp đồng thông minh Không qua trung gian là tính năng cốt lõi thúc có thể đại diện cho cổ phiếu, trái phiếu, quyền đẩy các lợi ích liên quan đến sổ cái phân tán. chọn, thế chấp và tài sản thông minh. Trong khi Theo cách làm truyền thống, các chủ thể có sổ cái khái niệm 1.0 đại diện cho phân cấp tiền, thì khái tập trung cần có sự tham gia của bên thứ ba đáng niệm 2.0 là phân cấp thị trường. Dưới đây là một tin cậy để duy trì hồ sơ giao dịch giữa các tổ chức. số ứng dụng tiềm năng điển hình: Trong khi đó, sổ cái phân tán khắc phục nhu cầu đối với bên thứ ba, đây có thể là một lợi ích đáng • Hợp đồng ngoại quan, giao dịch nhiều kể khi không có tổ chức trung tâm đáng tin cậy rõ chữ ký ràng hoặc nếu chi phí trung gian cao. • Giao dịch tài chính (lương hưu, cổ phiếu...) Các ứng dụng chính của Công nghệ sổ cái • Hồ sơ công khai (tên đất, đăng ký xe...) phân tán cho đến nay đã có trong các dịch vụ tài • Nhận dạng (bằng lái xe, id...) chính, cụ thể là Bitcoin và tất cả các loại tiền điện tử khác. • Hồ sơ cá nhân (khoản vay, hợp đồng...) 3. Ảnh hưởng của công nghệ Blockchain • Khóa tài sản vật lý (nhà, phòng khách sạn, trong lĩnh vực kế toán xe cho thuê). Công nghệ chuỗi khối có thể là bước phát • Tài sản vô hình (bằng sáng chế, nhãn hiệu,...). triển tiếp theo cho kế toán hiện đại. Thay vì giữ Loại 3: Blockchain 3.0: Công nghệ này được các sổ sách kế toán riêng của từng doanh nghiệp áp dụng trong các lĩnh vực trong chính phủ, y căn cứ vào hóa đơn chứng từ của các nghiệp vụ tế, khoa học,... đó là một hệ thống ứng dụng phát sinh, các doanh nghiệp có thể ghi chép các Blockchain vượt ra ngoài thị trường tài chính giao dịch của họ trực tiếp vào một sổ đăng ký và bao gồm chính phủ, nghệ thuật, văn hóa và chung, tạo ra một hệ thống liên kết các sổ sách khoa học. Ví dụ về các ứng dụng 3.0 là hệ thống kế toán bền vững. Vì tất cả các mục trên sổ đăng bỏ phiếu Blockchain, hệ thống tên miền phi tập ký chung sẽ được phân phối và niêm phong bằng trung - Namecoin, các ứng dụng chống kiểm mật mã, việc làm sai lệch hoặc phá hủy chúng để duyệt như Alexandria và Ostel và nhiều ứng dụng che giấu hoạt động thực tế là không thể. khác sử dụng tính chất bất biến và minh bạch của Áp dụng kế toán Blockchain, tất cả các giao Blockchain để thúc đẩy tự do, dân chủ và phân bổ dịch được ghi lại trong một khối ảo và sau một tài sản công bằng. thời gian, một khối mới được tạo, được liên kết Tính năng công nghệ sổ cái phân tán với tất cả các khối trước đó trong chuỗi. Các khối Công nghệ sổ cái phân tán (DLT) có ba tính được hiển thị cho cả hai bên tham gia vào giao năng chính sau: dịch. Tất cả làm cho nó trở thành một hệ thống phù hợp để lưu trữ và chia sẻ tài khoản. Hình 1 + Độ chính xác: Công nghệ sổ cái phân tán dưới đây minh họa cơ chế làm việc của Kế toán cho phép nhiều bản sao (trái ngược với một bản chuỗi khối. sao đơn lẻ truyền thống) của hồ sơ lịch sử đầy đủ 52 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn
Soá 10 (231) - 2022 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI Hình 1: Cơ chế làm việc của kế toán giao dịch sẽ được ghi lại bởi bên thứ ba và bên trong chuỗi khối thứ ba là Blockchain, xác minh từng giao dịch (mật mã học) và hóa đơn chứng từ sẽ được phát hành. Kết quả là mọi giao dịch sẽ được ghi đồng thời vào sổ sách của bên thứ ba để được xác minh bởi Blockchain. Khi các giao dịch được nhập ở ba nơi, nó được gọi là hệ thống nhập ba. Các tính năng của hệ thống kế toán tam phân: có nhiều tính năng khác nhau như hợp đồng thông minh, Sổ cái phân tán, nhập kép, mật mã, hồ sơ chứng minh giả mạo, Xác thực và bảo mật và các thỏa thuận được ký điện tử. Sau đây là một ví dụ hiển thị quy trình bắt buộc phải tuân theo trong hệ thống nhập tam Để giải thích khái niệm kế toán dựa trên phân dựa trên Blockchain. Blockchain, một số nhà nghiên cứu sử dụng thuật ngữ kế toán tam phân - Triple - Entry Accounting Hình 2: Ví dụ về cơ chế hoạt động của Blockchain (Peters, G.W, Panayi, 2015) được mô tả như là một sự cải tiến cho kế toán kép thông thường A muốn chuyển tiền cho B trong đó các khoản mục kế toán của các bên liên quan được niêm phong bằng mật mã bởi một thực Giao dịch được thể hiện trực tuyến dưới dạng 1 khối thể thứ ba (Blockchain). Một ví dụ về kế toán tam phân: Khối này được công bố cho các bên trong mạng lưới Một công ty X mua hàng hóa trị giá 100 triệu đồng từ công ty Y, theo nguyên tắc ghi kép ta có: Tất cả các bên trong mạng lưới chấp thuận giao dịch này Công ty X Công ty Y là hợp lệ Ghi nhận hàng hóa nhập và chi tiền Ghi nhận hàng hóa xuất và nghiệp Ghi Nợ TK Hàng hóa 100 vụ thu tiền Khối này sẽ được thêm vào chuỗi, chuỗi này bao gồm Ghi Có TK tiền 100 Nợ TK tiền 100 các bản ghi các giao dịch minh bạch và không thể thay đổi Có TK doanh thu 100 Hệ thống kế toán tam phân có thể Vì Blockchain không cho phép sự sửa đổi dữ liệu từ bất kỳ chủ thể nào. Do đó, kế toán viên không thể làm sai lệch hoặc xóa các nghiệp vụ kế toán bằng văn bản. Điểm đặc biệt là khái niệm kế toán tam phân lần đầu tiên được mô tả vào năm 2005 bởi Ian Grigg ba năm trước khi Blockchain Hệ thống kế toán tam phân được coi là một được phát minh. Ian Grigg đã mô tả khả năng sử phần mở rộng của hệ thống kế toán kép, trong đó dụng hóa đơn chứng từ kỹ thuật số được bảo vệ về mặt kỹ thuật, tất cả các mục/giao dịch kế toán bằng mật mã để xác minh các giao dịch xảy ra giữa đều được kiểm tra và niêm phong, chúng xảy ra các đối tác khác nhau và được lưu trữ bởi bên thứ đồng thời trong cùng một sổ cái công khai, phân ba và hiển thị nếu có bất kỳ chi tiết nào trong hồ sơ tán, tạo ra một hệ thống hồ sơ kế toán đan xen bị thay đổi hoặc xóa. Với sự ra đời của Blockchain, và xâu chuỗi. Trong hệ thống kế toán tam phân, các quy trình có thể trở nên tự động, rẻ và thậm chí các giao dịch được ghi lại và phân phối, niêm đáng tin cậy hơn khi nhu cầu của bên thứ ba giữ phong bằng mật mã, thao tác/thay đổi hoặc phá hóa đơn chứng từ theo cách tập trung được thay hủy chúng để che giấu bất kỳ thông tin thực tế thế bởi một sổ cái phi tập trung. nào là không thể. Hiện nay, với Blockchain, mỗi Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn 53
NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI Soá 10 (231) - 2022 Xu hướng công nghệ này có khả năng biến Thứ hai, xây dựng các công ty cung cấp ứng đổi lĩnh vực kế toán, bằng cách thay đổi cách làm dụng công nghệ Blockchain trong kế toán. Một việc của kế toán viên. Tác động của Blockchain số doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ của Việt đối với kế toán bao gồm các tác động chính sau: Nam như: công ty Vakasa, Achain, Kambaria, - Cơ sở dữ liệu an toàn và minh bạch: Kyber Network… đã xây dựng những nền tảng Blockchain trong lĩnh vực kế toán sẽ cung cấp cơ Blockchain hoạt động hiệu quả, thu hút được sự sở dữ liệu rất tuyệt vời để theo dõi dữ liệu và hàng quan tâm và đầu tư lớn của cộng đồng Blockchain hóa khi chúng di chuyển (vật lý hoặc kỹ thuật số) trên toàn thế giới. Đây là cơ hội cho Việt Nam thông qua các chuỗi và tổ chức cung ứng. Điều đón đầu ứng dụng công nghệ Blockchain, nhằm này sẽ cho phép quá trình phân tích, lập báo cáo cắt giảm các chi phí, nâng cao hiệu quả hoạt động chặt chẽ hơn. giúp các doanh nghiệp Việt Nam cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài. - Tính xác thực đầy đủ của các bên/giao dịch: Công nghệ này sẽ tính đến các tài khoản phải trả Thứ ba, ứng dụng Blockchain trên các phần và phải thu, với các giao dịch giữa các công ty mềm kế toán. hoặc giao dịch giữa khách hàng và khách hàng. Hiện nay, ứng dụng phần mềm kế toán trong - Đảm bảo tính toàn vẹn và bảo mật của dữ hoạt động không còn xa lạ với bất cứ doanh liệu tài chính: Khi mọi giao dịch được ghi lại nghiệp nào ở Việt Nam. Việc kết hợp công nghệ và xác minh, tính toàn vẹn của hồ sơ tài chính Blockchain trên các phần mềm kế toán sẽ giúp được đảm bảo. Vì tất cả các giao dịch được phân công tác kế toán tại các doanh nghiệp tối ưu hoá phối và niêm phong bằng mật mã, việc thao tính bảo mật, an toàn và minh bạch các thông tin túng, làm sai lệch hoặc phá hủy chúng thực tế là kế toán. không thể. Kết luận: Cuộc cách mạng công nghệ 4.0 với - Kết thúc phương thức kế toán truyền thống: những ứng dụng ngày càng nhiều của công nghệ Blockchain đã sẵn sàng để nâng cấp các phương trong mọi lĩnh vực đã và đang thay đổi một cách thức lập hóa đơn, chứng từ, hợp đồng và xử lý toàn diện nhiều lĩnh vực của nền kinh tế, trong thanh toán truyền thống trên tất cả các ngành, vì đó có lĩnh vực kế toán và kiểm toán. Blockchain nó cho phép ghi đồng thời cả hai mặt của giao được xem là một công nghệ “chìa khoá” cho dịch vào sổ cái chung. chuyển đổi số và xây dựng nền tảng công nghệ thông tin tương lai. Với khả năng chia sẻ thông - Kế toán viên có thể phát triển nghiệp vụ tin, dữ liệu phi tập trung, minh bạch, tiết kiệm chuyên môn theo chiều sâu: Công nghệ này sẽ làm không gian lưu trữ và tính bảo mật cao…, công cho quá trình kế toán nhanh hơn và chính xác hơn. nghệ này là một trong những xu hướng công nghệ Do đó, kế toán viên sẽ có nhiều thời gian hơn cho đột phá, có khả năng ứng dụng rộng rãi ở nhiều các nghiệp vụ khác và tăng cường tư duy sáng tạo ngành nghề, lĩnh vực trong đời sống và nền kinh để phát triển nghiệp vụ chuyên môn của mình. tế - xã hội và đặc biệt là những lĩnh vực luôn luôn - Nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức: đòi hỏi sự nhanh nhạy và chính xác như kế toán. Công nghệ Blockchain sẽ giảm thời gian trễ từ khi thông tin được yêu cầu đến khi được cung Tài liệu tham khảo: cấp, dẫn đến hiệu suất được cải thiện. Công nghệ Andersen, N. (2017). Blockchain Technology. A game- này cho phép các bên quan tâm có thể truy cập changer in accounting? Ashton, K. (2009). That ‘Internet of và có được thông tin cần thiết ngay lập tức, đồng Things’ Thing. RFID Journal, June 22. thời loại bỏ sự cần thiết của người giữ sổ sách. “Blockchain -future-record-keeping” - Tạp chí Intheblack. com 4. Giải pháp ứng dụng Blockchain trong Hoàng Thị Phương Lan (2020), Nghề kế toán, kiểm toán lĩnh vực kế toán trong kỷ nguyên số - Tạp chí Công Thương. “Tìm hiểu về hoá đơn điện tử đầu tiên ứng dụng công nghệ Thứ nhất, cập nhật công nghệ Blockchain Blockchain” - Báo dantri.com.vn (13/4/2019). cho các kế toán viên thông qua các chương trình đào tạo. 54 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn