Cốt truyện phiêu lưu trong “những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer” và “triệu phú khu ổ chuột”

An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 11 – 20<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> CỐT TRUYỆN PHIÊU LƯU TRONG “NHỮNG CUỘC PHIÊU LƯU CỦA TOM<br /> SAWYER” VÀ “TRIỆU PHÚ KHU Ổ CHUỘT”<br /> Nguyễn Thị Thu Giang1<br /> 1<br /> Trường Đại học An Giang<br /> <br /> Thông tin chung: ABSTRACT<br /> Ngày nhận bài: 04/04/2018<br /> Ngày nhận kết quả bình duyệt: The adventures of Tom Sawyer is the most famous children's novel by Mark<br /> 31/05/2018 Twain, a great author of nineteenth-century American literature. Slumdog<br /> Ngày chấp nhận đăng: Millionaire is a work that has won many prestigious awards and brought the<br /> 08/2018 name of Vikas Swarup - a contemporary Indian literary writer - beyond the<br /> Title: boundaries of India. Contributing to the attraction and success of the two<br /> Adventure plot in “The works is the adventure plot. From a comparative perspective, the article<br /> adventures of Tom Sawyer” deals with the genre, in particular regarding the adventure story of the two<br /> and “Slumdog Millionaire” works, as perceived by IU.M.Lotman, a representative of the Russian<br /> Keywords: structural school. Based on that, the article shows the movement and<br /> Adventure plot, IU.M.Lotman, development of the genre as well as the unique creations and innovations of<br /> Tom Sawyer, Slumdog the two authors based on the acquisition of traditional elements.<br /> Millionaire, comparative<br /> literature<br /> TÓM TẮT<br /> Từ khóa:<br /> Cốt truyện phiêu lưu, “Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer” là tiểu thuyết viết cho thiếu nhi nổi<br /> IU.M.Lotman, Tom Sawyer, tiếng nhất của Mark Twain, một nhà văn hiện thực lớn của văn học Mỹ thế<br /> Triệu phú khu ổ chuột, Văn kỷ XIX. Tiểu thuyết “Triệu phú khu ổ chuột” là tác phẩm đã đạt được rất<br /> học so sánh nhiều giải thưởng danh giá và đưa tên tuổi của Vikas Swarup – một tác giả<br /> văn học đương đại Ấn Độ – vượt ra khỏi biên giới đất Ấn. Góp phần không<br /> nhỏ làm nên sức hấp dẫn và thành công của hai tác phẩm chính là kiểu cốt<br /> truyện phiêu lưu. Từ góc độ so sánh, bài viết nghiên cứu về mặt thể loại mà<br /> cụ thể là về phương diện cốt truyện phiêu lưu của hai tác phẩm theo quan<br /> niệm của IU.M. Lotman, một đại diện tiêu biểu cho trường phái cấu trúc<br /> Nga. Trên cơ sở đó, bài viết chỉ ra sự vận động và phát triển của thể loại<br /> cũng như khẳng định những sáng tạo và cách tân độc đáo của hai tác giả<br /> trên cơ sở tiếp thu các yếu tố truyền thống.<br /> <br /> <br /> 1. KHÁI NIỆM CỐT TRUYỆN VÀ CỐT chi tiết được sắp xếp theo một trật tự logic nhằm<br /> TRUYỆN PHIÊU LƯU THEO QUAN phản ánh diễn biến của cuộc sống, qua đó bộc lộ<br /> NIỆM CỦA IU. M. LOTMAN tính cách nhân vật và thể hiện sâu sắc tư tưởng<br /> Trong các tác phẩm văn học, cốt truyện là thành chủ đề tác phẩm.<br /> phần quan trọng thiết yếu của thể loại tự sự và Từ phương diện nhân vật, sự kiện, các nhà nghiên<br /> kịch. Đó là một phương diện thuộc kết cấu tác cứu, phê bình đã thống nhất về đặc điểm của cốt<br /> phẩm tự sự. Cốt truyện là tập hợp các sự kiện, các truyện phiêu lưu: nhân vật phiêu lưu là nhân vật<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 11<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 11 – 20<br /> <br /> chính, có tính cách mạnh mẽ, đam mê khám phá, tân độc đáo của hai tác giả trên cơ sở tiếp thu các<br /> sự kiện trong cốt truyện phiêu lưu là những sự yếu tố truyền thống.<br /> kiện ly kỳ, hấp dẫn và chứa đầy sự ngẫu nhiên, 2. NHỮNG SỰ TƯƠNG ĐỒNG VÀ KHÁC<br /> không đoán định được trước. BIỆT TRONG CỐT TRUYỆN PHIÊU<br /> Dưới ánh sáng lý thuyết cốt truyện của Lotman LƯU CỦA HAI TÁC PHẨM<br /> (Lotman, 2007), một đại diện tiêu biểu cho trường 2.1 Không gian phiêu lưu<br /> phái cấu trúc Nga, cốt truyện phiêu lưu không chỉ<br /> Lotman khẳng định mối quan hệ gắn bó giữa cốt<br /> được tạo nên từ nhân vật thích tự do, ưa khám<br /> truyện và không gian: nhân vật ở trường ngữ<br /> phá, mà còn là nhân vật luôn hành động, bằng<br /> nghĩa không gian này vượt qua ranh giới phân<br /> cách này hay cách khác vượt qua mọi hoàn cảnh<br /> chia hai thế giới, xâm phạm đến không gian khác,<br /> lâm phải của mình, để liên tục di chuyển trong<br /> khi ấy biến cố xuất hiện. Biến cố đánh dấu những<br /> không gian mới, không gian xa lạ vốn không phải<br /> bước dịch chuyển không gian của nhân vật. Dựa<br /> của mình, tạo nên một cuộc sống mới mẻ, đầy thú<br /> trên quan điểm này có thể thấy rõ những đặc trưng<br /> vị. Các không gian mà nhân vật xuất phát và tìm<br /> của truyện phiêu lưu: khi nhân vật có những hành<br /> đến không chỉ đóng vai trò là một thứ phông nền<br /> trình vượt qua những ranh giới không gian đầy<br /> như trong truyện cổ tích mà nó còn là nơi nhân<br /> gian nguy khác nhau, thậm chí là hai thế giới đối<br /> vật gặp biến cố và vượt qua thử thách. Khi nhân<br /> lập, khi ấy cốt truyện được xác lập.<br /> vật khắc phục được ranh giới, nó sẽ đi vào không<br /> gian đối cực so với điểm khởi đầu. Nếu nhân vật Tính chất hay thay đổi và phức tạp của đời sống<br /> không vượt qua ranh giới mà hoà nhập vào với xã hội luôn tác động mạnh mẽ đến sự phát triển<br /> không gian đó, nhân vật sẽ biến thành người tâm lý nhân vật. Mỗi khi bức màn không gian<br /> không hành động nữa, không còn biến cố nữa thì thực tế cuộc sống dịch chuyển thì nó báo hiệu sự<br /> những cuộc phiêu lưu cũng kết thúc, cốt truyện tiệm tiến về ý thức lên một tầm cao mới, gọi là sự<br /> kết thúc. Cốt truyện phiêu lưu luôn tạo ra xung “vỡ vạc” lẽ đời hay sự “tỉnh ngộ” của nhân vật. Vì<br /> quanh mình những thế giới đối lập, nhân vật ở thế vậy, không gian phiêu lưu trong cốt truyện phiêu<br /> giới này, muốn đến thế giới kia phải chấp nhận và lưu đóng vai trò là môi trường, hoàn cảnh để từ đó<br /> vượt qua nhiều biến cố, thử thách. khắc họa tính cách nhân vật.<br /> Như vậy, quan niệm về cốt truyện của Lotman đã 2.1.1 Các kiểu loại không gian phiêu lưu<br /> soi sáng các vấn đề cốt truyện phiêu lưu như: Qua khảo sát, chúng ta nhận thấy trong cả hai tiểu<br /> nhân vật phiêu lưu là người như thế nào, sự kiện thuyết Tom Sawyer và Triệu phú khu ổ chuột đều<br /> phiêu lưu phải là những sự kiện ra sao, đồng thời có cùng những kiểu loại không gian sau đây:<br /> giúp chúng ta có một cách nhìn sáng tỏ về không không gian gia đình, không gian tôn giáo, không<br /> gian phiêu lưu. gian thành thị – thị trấn… trong đó nổi bật nhất là<br /> Từ góc độ so sánh, bài viết tiếp cận quan điểm về không gian tôn giáo.<br /> cốt truyện của nhà cấu trúc học người Nga IU. M. Nếu như trong Tom Sawyer, không gian tôn giáo<br /> Lotman, lấy đó làm cơ sở lý luận để nghiên cứu hiện ra với hình ảnh nhà thờ Thanh giáo của Đạo<br /> đặc điểm cốt truyện phiêu lưu trong hai tác phẩm Tin lành ở thị trấn bé nhỏ và hẻo lánh St.<br /> Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer (gọi tắt là Petersburg với những lớp học giáo lý và Kinh<br /> Tom Sawyer) và Triệu phú khu ổ chuột từ ba yếu thánh ngày Chủ nhật thì trong Triệu phú khu ổ<br /> tố cấu thành nên nó: không gian phiêu lưu, biến chuột, cùng với những cái tên mang dấu hiệu nhận<br /> cố và nhân vật phiêu lưu. Trên cơ sở đó, chúng ta biết tôn giáo như: Arvinh, Usha, Jatin (Đạo<br /> có thể thấy được sự vận động và phát triển của thể Hindu), Salim, Ahmed Khan (Đạo Hồi)… không<br /> loại cũng như khẳng định những sáng tạo và cách gian tôn giáo của đất Ấn cũng hiện ra với hình<br /> <br /> <br /> 12<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 11 – 20<br /> <br /> ảnh nhà thờ Thiên Chúa giáo: tòa nhà màu đỏ có cung điện) trong những không gian thành thị. Bên<br /> cây thánh giá lớn màu trắng, tượng Chúa Jesus, cạnh đó, trong tác phẩm này, chúng ta còn nhận<br /> phòng xưng tội… thấy có xuất hiện nhiều kiểu không gian mang<br /> Ngoài những kiểu không gian phiêu lưu giống tính chất giam cầm – bó hẹp gắn với hành động<br /> nhau như trên, không gian phiêu lưu trong Tom vượt thoát của nhân vật chính (trại giáo dưỡng, sở<br /> Sawyer còn có những kiểu loại đặc biệt sau đây: cảnh sát,…).<br /> không gian bí hiểm – rùng rợn (nghĩa địa lúc nửa Không gian phiêu lưu trong Tom Sawyer là những<br /> đêm) và không gian thiên nhiên hoang sơ (núi đồi, không gian thực và mang màu sắc địa phương rõ<br /> rừng rậm, sông nước, hang động). nét, không gian phiêu lưu trong Triệu phú khu ổ<br /> Những mô-típ không gian quen thuộc thường thấy chuột bao gồm cả không gian thực và ảo (không<br /> trong các tác phẩm phiêu lưu lần lượt xuất hiện gian giấc mơ, không gian ảo giác). Những giấc<br /> trong Tom Sawyer: đảo hoang vắng, thị trấn nhỏ mơ trong Triệu phú khu ổ chuột xuất hiện ngẫu<br /> với những người say rượu, nghĩa địa và những kẻ nhiên như bảng tổng kết cô đọng về cuộc sống<br /> đào mộ,… đó là những kiểu không gian đầy bí qua sự thẩm thấu của nhân vật chính Ram<br /> hiểm, nguy hiểm, thậm chí là rùng rợn. Chính Thomas; đồng thời cũng là cảm xúc mãnh liệt<br /> những mô hình không gian này đã làm cho tác “bật ra” một cách ngẫu nhiên của tâm hồn ấy<br /> phẩm đậm màu sắc phiêu lưu. Điều đặc biệt là trước cuộc sống. Không gian giấc mơ thường<br /> những cuộc phiêu lưu trong những không gian: xuyên xuất hiện với hình ảnh người phụ nữ mặc<br /> nghĩa địa vắng người, hang sâu và những nơi âm sari trắng, tóc dài, buông xõa. Những giấc mơ ấy<br /> u vắng vẻ mà người nhát gan sẽ không dám đến, là sự ám ảnh trong nhận thức của một đứa bé mồ<br /> thường diễn ra trong đêm. Bóng đêm là không côi, luôn khát khao một người mẹ. Đó là sự bức<br /> gian lý tưởng để những điều ly kỳ, rùng rợn xảy bối, trăn trở hằng ngày của cậu bé trong vô thức<br /> ra. Với việc lặp lại một số mô hình không gian về nguồn gốc của mình. Ở đây, chúng ta nhận<br /> quen thuộc của truyện phiêu lưu trong tác phẩm, thấy một cách rất rõ ràng, kiểu không gian giấc<br /> Mark Twain đã tạo cho câu chuyện phiêu lưu của mơ trong tác phẩm vừa mang bản sắc Ấn rất đậm<br /> cậu bé Tom vừa có tính chất nhại, vừa mang đậm nét, vừa thể hiện rõ sự ảnh hưởng của học thuyết<br /> màu sắc phiêu lưu. Đây là tác phẩm viết cho trẻ phân tâm học Freud.<br /> con, nhưng nhà văn mượn những mô-típ quen 2.1.2 Tính chất của không gian phiêu lưu<br /> thuộc của những chuyện phiêu lưu thực sự để tạo Không gian trong cả hai tác phẩm đều là những<br /> nên chất phiêu lưu cho tác phẩm. Theo M. không gian mang tính chất mở. Nhân vật càng đi<br /> Bakhtin, chính điều này giúp cho thể loại có năng xa so với điểm xuất phát ban đầu thì không gian<br /> lực đảm bảo tính thống nhất và tính liên tục trong càng mở ra khôn cùng. Đây chính là đặc điểm của<br /> quá trình phát triển của mình. Đây cũng là một không gian trong truyện phiêu lưu nói chung và<br /> con đường tạo nên bản sắc nghệ thuật trong tác tác phẩm nói riêng.<br /> phẩm và phong cách của nhà văn.<br /> Trong Tom Sawyer, hành trình của nhân vật phiêu<br /> Còn trong Triệu phú khu ổ chuột, không gian lưu (cậu bé Tom) đã trải qua những không gian<br /> phiêu lưu là những không gian sống mang đậm sau: gia đình, nhà thờ, trường học, nghĩa địa, hòn<br /> chất Ấn Độ như khu ổ chuột, khu Chawl bẩn thỉu đảo Jackson trên dòng sông Mississippi, tòa án,<br /> với những căn phòng nhỏ hẹp đầy gián, nhà vệ căn nhà hoang, hang McDougal. Còn trong Triệu<br /> sinh công cộng, vòi nước công cộng… ngoài ra phú khu ổ chuột, sau khi sắp xếp lại lộ trình của<br /> còn có các trại giáo dưỡng, nhà chứa, bệnh viện, Ram theo trật tự thời gian tuyến tính, các không<br /> trường quay, sở cảnh sát…và nổi bật lên là vẻ đẹp gian phiêu lưu mà nhân vật phiêu lưu này đã trải<br /> của những công trình kiến trúc nhân tạo (đền đài, qua trong vòng năm năm có thể khái quát như<br /> <br /> <br /> 13<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 11 – 20<br /> <br /> sau: nhà thờ St Mary, vùng ven Dehil, trại giáo giữa câu hỏi và quá khứ một cách sát sao đã thành<br /> dưỡng, nơi đào tạo và chăn dắt các trẻ em lang một cái cớ rất lạ và thú vị cho câu chuyện được kể<br /> thang, trung tâm thành phố Dehil, vùng ven lại. Mỗi chương là một câu hỏi, là một giai đoạn<br /> Mumbai, khu Chawl, khu ổ chuột ở Ghatkopar, cuộc đời được nhắc đến, với một khoảng không<br /> toa tàu lửa, đền Taj Mahal, khu nhà phụ của cung gian phiêu lưu từ từ hiện lên, với một chuyến<br /> điện Swapna, trường quay của chương trình Ai là phiêu lưu nhỏ gần như tách bạch, hoàn chỉnh cùng<br /> tỉ phú, sở cảnh sát. những suy ngẫm sâu sắc.<br /> Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng, hai nhân vật Không gian tôn giáo trong Tom Sawyer đóng vai<br /> phiêu lưu của chúng ta đã dịch chuyển liên tục trò là vật cản, là kiểu không gian áp chế, đó là nơi<br /> qua nhiều kiểu không gian khác nhau và ngày những kẻ xấu lợi dụng tôn giáo để lừa bịp con<br /> càng rời ra xuất phát điểm ban đầu. Mỗi bước người và bóp chết những phẩm chất tốt đẹp của<br /> đường phiêu lưu của nhân vật lại mở ra một kiểu con người với những tín điều máy móc giả tạo.<br /> loại không gian mới, nơi chứa đựng nhiều biến cố Không gian tôn giáo trong Triệu phú khu ổ chuột<br /> bất ngờ đang chờ đón họ, thách thức họ vượt qua. đóng vai trò chở che – hỗ trợ (nhà thờ St Mary,<br /> Vì vậy, không gian phiêu lưu trong hai tác phẩm đền Taji Mahai), đó là những không gian thiên<br /> đóng vai trò là môi trường, hoàn cảnh để từ đó đường, không gian mơ ước gắn với tình yêu.<br /> khắc họa tính cách nhân vật. 2.2 Biến cố<br /> Ngoài những sự tương đồng, chúng ta còn nhận Theo Lotman, biến cố là sự di chuyển của nhân<br /> thấy rất nhiều sự khác biệt về tính chất của không vật qua ranh giới của các không gian phiêu lưu<br /> gian phiêu lưu ở các phương diện như: phạm vi, khác nhau. Một sự kiện trở thành biến cố khi nó<br /> kiểu tạo không gian, tính chất của kiểu không gian gắn với một kiểu không gian nhất định, ở đó sẽ<br /> tôn giáo. đánh dấu việc nhân vật vượt qua các ranh giới<br /> Không gian phiêu lưu trong Tom Sawyer tương không gian. Biến cố tạo xung lực thúc đẩy cốt<br /> đối hẹp (chỉ thu hẹp nơi miền viễn Tây nước Mỹ, truyện phát triển và là mốc quan trọng cho ta thấy<br /> một vùng quê sông nước hẻo lánh) và mang đậm sự dịch chuyển các không gian khác nhau của<br /> tính chất vùng miền, làm nên chất văn học địa nhân vật trong cốt truyện.<br /> phương rất đặc sắc; không gian phiêu lưu trong Pospelov cũng chú ý tới cốt truyện phiêu lưu và<br /> Triệu phú khu ổ chuột vô cùng rộng lớn (trải dài đặc biệt nhấn mạnh vai trò của những yếu tố ngẫu<br /> từ thành phố đến thôn quê, bước chân Ram hầu nhiên trong cốt truyện phiêu lưu: “Cuộc sống<br /> như rong ruổi hết khắp các nẻo đường của đất phiêu lưu ấy giống một vũ đài tập hợp các tình<br /> nước Ấn Độ) với rất nhiều kiểu không gian đa huống hạnh phúc và bất hạnh thay thế nhau một<br /> dạng. cách ngẫu nhiên và bất ngờ” (Pospelov, 1998, tr.<br /> Không gian phiêu lưu trong Tom Sawyer được 235). Các nhân vật được miêu tả dưới quyền lực<br /> kiến tạo theo mạch thời gian tuyến tính, là hệ quả của số phận lúc nào cũng phải hứng đón chính<br /> của kiểu cốt truyện biên niên, không gian phiêu những thay đổi không lường trước được. Trần<br /> lưu trong Triệu phú khu ổ chuột mang tính chất Đình Sử cũng đồng quan điểm: “Sức hấp dẫn của<br /> ghép nối, đồng hiện kiểu điện ảnh, là hệ quả của cốt truyện phiêu lưu được tạo bởi các yếu tố ngẫu<br /> kiểu cốt truyện đa tuyến – đa tầng bậc và đảo lộn nhiên, bất ngờ và chính điều này làm cho truyện<br /> trật tự thời gian. Những câu hỏi không dồn hết có sức hút lớn với người đọc” (Trần Đình Sử,<br /> vào một thời điểm, một không gian đã gợi nhớ 2005, tr. 55).<br /> cho Ram về những giai đoạn khác nhau và những Trên cơ sở kế thừa và tiếp thu những ý kiến trên<br /> không gian sống khác nhau mà anh đã trải qua của các nhà nghiên cứu, bài viết sắp xếp và phân<br /> trong cuộc đời mình. Sự trùng hợp ngẫu nhiên chia hệ thống các biến cố trong Tom Sawyer và<br /> <br /> 14<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 11 – 20<br /> <br /> Triệu phú khu ổ chuột thành hai loại lớn: biến cố thay. Khảo sát qua mười bốn chương, bao gồm cả<br /> ngẫu nhiên và biến cố tất nhiên. Trong cốt truyện phần mở đầu và kết thúc, hầu như trong chương<br /> phiêu lưu, ngẫu nhiên và tất nhiên được xem là cái nào nhân vật này cũng phải trải qua những biến<br /> chủ yếu làm nên đặc trưng của cốt truyện phiêu cố. Chúng ta có thể liệt kê những biến cố ngẫu<br /> lưu. nhiên trong tác phẩm này theo trình tự như sau:<br /> 2.2.1 Biến cố ngẫu nhiên Ram đánh mất gia đình, cha Timothy chết, Ram<br /> lưu lạc vào trại giáo dưỡng, Neelima Kumari tự<br /> Biến cố ngẫu nhiên là biến cố xảy ra một cách<br /> sát, Shankar chết vì bệnh dại, Ram ngộ sát tên<br /> tình cờ, nó có thể mang theo hạnh phúc hoặc vô<br /> cướp trên toa tàu, Nita bị bạo hành, Ram chiến<br /> vàn bất hạnh. Đó là những biến cố mà nhân vật<br /> thắng trong trò chơi truyền hình với số tiền<br /> buộc phải hành động theo sự chi phối của tình thế<br /> thưởng một tỉ Rupi, Ram bị cảnh sát bắt.<br /> hoặc người khác. Trong Tom Sawyer, chúng ta có<br /> thể liệt kê những biến cố ngẫu nhiên như sau: Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng, cả Tom và<br /> Tom và các bạn tình cờ chứng kiến vụ giết người Ram đều trải qua một biến cố ngẫu nhiên giống<br /> lúc nửa đêm trong nghĩa địa, Tom và Becky bị lạc nhau có ảnh hưởng rất lớn đến số phận nhân vật:<br /> trong hang, Tom dẫn Huck quay trở lại cái hang may mắn có được một món tiền lớn ở chặng cuối<br /> và tìm thấy hộp chứa vàng (kho báu). cùng của cuộc phiêu lưu. Đây cũng là một mô típ<br /> quen thuộc thường xuất hiện ở cuối những tiểu<br /> Biến cố trong nghĩa địa xảy ra cũng là do cái tính<br /> thuyết phiêu lưu, làm nên cái kết thúc có hậu cho<br /> tò mò, ưa mạo hiểm, thích khám phá của Tom, mà<br /> câu chuyện phiêu lưu.<br /> đây cũng chính là nét tính cách đặc trưng, tiêu<br /> biểu của nhân vật phiêu lưu trong cốt truyện phiêu 2.2.2 Biến cố tất nhiên<br /> lưu. Chuyện lạc trong hang của Tom và Becky Biến cố tất nhiên là những biến cố nhân vật tự tạo<br /> không đơn thuần là sự kiện giật gân trong hành nên với mục đích đã được định trước. Trong biến<br /> trình phiêu lưu của chú bé Tom, mà đó còn là một cố này nhân vật hành động không bị chi phối bởi<br /> hoàn cảnh, môi trường tuyệt vời để khắc hoạ tính người khác hoặc hoàn cảnh bên ngoài. Trong tiểu<br /> cách, thử thách bản lĩnh, khám phá chiều sâu thuyết phiêu lưu, nhân vật phiêu lưu dấn thân vào<br /> trong tâm hồn cậu bé: cuộc hành trình, qua từng chặng đường đều đã<br /> Trong khi Tom loay hoay tìm khe sáng để thoát chuẩn bị cho mình ý chí lớn lao, ý thức một cách<br /> ra khỏi hang động tối tăm, thì cũng là lúc độc tự chủ mục đích của hành động. Có thế nói, biến<br /> giả tìm thấy ánh sáng tỏa ra từ tâm hồn Tom, cố tất nhiên là biến cố nhân vật đón nhận với tâm<br /> tính cách Tom. Ánh sáng ấy đủ sức soi rọi nhiều thế đầy chủ động. Chính nhân tố tâm lý tự giác ấy<br /> vấn đề thuộc về nhân sinh, bản thể như bất cứ là nguyên nhân thúc đẩy nhân vật hành động để<br /> một nhân vật nào, của một tiểu thuyết tâm lí, xã tạo ra các biến cố, thúc đẩy sự vận động của cốt<br /> hội, phong tục nào. truyện.<br /> <br /> (Dương Thị Ánh Tuyết, 2017, tr. 79). Trong Tom Sawyer có hai biến cố tất nhiên: ba<br /> đứa trẻ xuất hiện như những vị anh hùng hiệp sĩ<br /> Việc Tom và Huck tìm thấy kho báu giống như<br /> đầy oai phong ngay trong chính lễ tang của mình<br /> trò chơi của con tạo: người lớn khao khát kiếm<br /> ở nhà thờ; Tom quyết định ra làm chứng để minh<br /> tiền bằng mọi thủ đoạn lại chẳng tìm ra, trong khi<br /> oan cho sự vô tội của Muff Porter.<br /> bọn trẻ truy tìm kho báu chỉ là do trí tưởng tượng<br /> lãng mạn ảnh hưởng từ những câu chuyện cổ Còn trong Triệu phú khu ổ chuột chúng ta thấy có<br /> (nhại) lại tình cờ vớ được. sự xuất hiện của rất nhiều biến cố tất nhiên: Ram<br /> rủ Salim chạy trốn khỏi khu đào tạo và chăn dắt<br /> Còn trong Triệu phú khu ổ chuột, nhân vật chính<br /> trẻ em tàn tật, Ram đẩy Shantara ngã cầu thang,<br /> Ram luôn đứng bên bờ của tai nạn, biến cố, đổi<br /> Ram tố cáo đại tá Taylor khi phát hiện ông là gián<br /> <br /> 15<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 11 – 20<br /> <br /> điệp, Ram giết tên cướp trên toa tàu và cuối cùng và đẳng cấp trong xã hội, tình trạng lưu manh và<br /> là việc Ram quyết tâm tham gia trò chơi truyền bạo lực, các tệ nạn xã hội, sự yếu kém trong quản<br /> hình để tìm ra Prem Kurmar, trả thù cho Nita và lý và điều hành xã hội của những người đại diện<br /> Neelima Kumari. Những biến cố tất nhiên này đã cho luật pháp…<br /> thể hiện tính cách và bản chất con người Ram: sẵn Một điểm khác biệt nữa mà chúng ta cũng cần lưu<br /> sàng đấu tranh vì chính nghĩa để bênh vực kẻ yếu. ý đó là: những biến cố tất nhiên và ngẫu nhiên<br /> Trên bước đường phiêu lưu của mình, Tom và trong Tom Sawyer lần lượt xuất hiện trên bước<br /> Ram trải qua hàng loạt những biến cố, từ đó tô đường phiêu lưu của Tom theo trật tự thời gian<br /> đậm sự đối lập giữa thế giới trẻ thơ hồn nhiên với biên niên. Còn trong Triệu phú khu ổ chuột, do<br /> bản chất “thiên sứ” và thế giới người lớn đầy rẫy kết cấu trò chơi nên các biến cố xuất hiện ngẫu<br /> những cái xấu và cái ác. Những biến cố trong nhiên đảo lộn không theo trật tự trước sau. Bạn<br /> cuộc sống còn thể hiện cho tính công bằng xã hội: đọc phải tự sắp xếp lại thứ tự các biến cố để có<br /> cái xấu phải bị phanh phui đưa ra ánh sáng. Với được cuộc hành trình trọn vẹn của Ram.<br /> việc để cho nhân vật phiêu lưu trải qua hàng loạt 2.3 Nhân vật phiêu lưu<br /> những biến cố trong cuộc sống, Mark Twain và<br /> Mọi tiểu thuyết đều trở thành tiểu thuyết phiêu<br /> Vikas Swarup đã phơi bày cho chúng ta thấy một<br /> lưu một khi nó tập trung khắc họa một cái tôi du<br /> nước Mỹ thế kỷ XIX và Ấn Độ thế kỷ XX đầy<br /> hành với tính cách mạnh mẽ, sôi nổi, ưa mạo<br /> bạo lực và tội ác, phản ánh những bất ổn của xã<br /> hiểm, thích khám phá. Theo quan niệm của<br /> hội hiện đại. Từ đó, các tác giả muốn chĩa mũi<br /> Lotman, bài viết khảo sát nhân vật phiêu lưu ở hai<br /> nhọn tấn công vào pháp luật và thể chế chính trị<br /> phương diện: lý tưởng phiêu lưu, hành động<br /> đương thời.<br /> hướng tới lý tưởng phiêu lưu. Trong đó, hành<br /> Lotman cho rằng: “Khi khẳng định cốt truyện có động hướng tới lý tưởng phiêu lưu được xem xét<br /> quan hệ hữu cơ với bức tranh thế giới thì rõ ràng ở hai khía cạnh: nhân vật phiêu lưu xung đột với<br /> qua bức tranh ấy ta thấy được cái gọi là quy mô các nhân vật là vật cản và nhân vật phiêu lưu trợ<br /> của cái gọi biến cố” (Lotman, 2007, tr. 399). Bức giúp các nhân vật là nạn nhân.<br /> tranh thế giới được phản ánh trong truyện càng<br /> Trước hết, nhân vật phiêu lưu – nhân vật trung<br /> lớn thì trong cốt truyện của nó càng nhiều biến cố.<br /> tâm trong hai quyển tiểu thuyết của Mark Twain<br /> Có lẽ vì vậy mà có thể coi số lượng biến cố là một<br /> và Vikas Swarup – đều là những trẻ em mồ côi.<br /> trong những chỉ số cho thấy tầm vóc của tác<br /> Chúng sống rất bản năng và phát triển một cách tự<br /> phẩm. Trong Tom Sawyer, nhân vật Tom chỉ dịch<br /> do đồng thời cũng rất thông minh và hài hước,<br /> chuyển trong không gian của một miền quê với<br /> đều là những nhân vật mộng tưởng và lãng mạn.<br /> những biến cố tương đối ít, vì vậy mà tính chất<br /> Cả hai nhân vật phiêu lưu đều có một người bạn<br /> phiêu lưu chưa được thể hiện một cách rõ ràng.<br /> đồng hành, đó là và Huck và Salim. Lý tưởng<br /> Thế nhưng những biến cố ấy cũng đã phản ánh<br /> phiêu lưu của chúng thể hiện rõ qua hàng loạt các<br /> một xã hội lưu manh và bạo lực, xã hội vì đồng<br /> hành động phiêu lưu để đấu tranh cho điều thiện<br /> tiền, vạch trần mặt trái của nhà thờ và trường học.<br /> và lẽ phải, bênh vực kẻ yếu, trừng trị kẻ xấu. Cả<br /> Còn trong Triệu phú khu ổ chuột, hàng loạt những<br /> hai nhân vật phiêu lưu là Tom và Ram đều xung<br /> biến cố liên tiếp ập đến trong cuộc đời Ram đã tạo<br /> đột với các nhân vật là vật cản (Tom và các linh<br /> nên sự đa dạng về chủ đề cho tác phẩm, hiện thực<br /> mục, cha xứ ở nhà thờ, thầy giáo ở trường học,<br /> được phản ảnh trên diện rộng, với nhiều lĩnh vực,<br /> tên tội phạm giết người Injun Joe; Ram và cha<br /> ngành nghề. Tác phẩm này vì thế phản ảnh rất<br /> John, Maman, Prem Kurmar) và nhân vật phiêu<br /> nhiều vấn đề nóng bỏng của xã hội Ấn Độ thời<br /> lưu trợ giúp các nhân vật là nạn nhân (Gudiya, cô<br /> hiện đại: xung đột tôn giáo gay gắt và đẫm máu,<br /> gái trên toa tàu lửa, Shanka, Salim, chị Lajwanti,<br /> thân phận người phụ nữ, sự phân biệt giàu nghèo<br /> <br /> 16<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 11 – 20<br /> <br /> ông Utpal Chatterjee). Lần lượt trải qua rất nhiều nghiệm của nhân vật trong những hoàn cảnh, biến<br /> biến cố, cả hai nhân vật đều lần lượt bộc lộ những cố khác nhau của cuộc sống và càng về cuối cuộc<br /> nét tính cách của mình và cuối cùng cả hai đều thể hành trình, cái lý tưởng ấy càng được định hình rõ<br /> hiện sự trưởng thành sau những chặng đường ấy. hơn.<br /> Đồng thời cả hai tác phẩm đều có cùng những Lý tưởng phiêu lưu của Tom và Ram có sự khác<br /> mô-típ gắn liền với nhân vật phiêu lưu thường biệt rõ rệt như trên đã dẫn đến hệ quả là sự khác<br /> thấy trong tiểu thuyết phiêu lưu truyền thống như: biệt về phương diện các hành động hướng tới lý<br /> săn tìm kho báu, mải mê chinh chiến và yêu tưởng phiêu lưu: các hành động phiêu lưu của<br /> đương, anh hùng cứu mỹ nhân… Tom đều là một sự giễu nhại tiểu thuyết hiệp sĩ<br /> Đó là những điểm tương đồng về nhân vật phiêu truyền thống, còn các hành động phiêu lưu của<br /> lưu trong hai tác phẩm. Sự khác biệt thể hiện Ram thì bị ảnh hưởng bởi lý tưởng “anh hùng cứu<br /> trước hết là ở lý tưởng phiêu lưu của hai nhân vật: mĩ nhân và trừ gian diệt ác” của những nam diễn<br /> nếu như lý tưởng phiêu lưu của Tom là lý tưởng viên màn ảnh Bollywood. Điều này cũng dễ hiểu<br /> anh hùng hiệp sĩ, thì lý tưởng phiêu lưu của Ram vì văn học phương Tây vốn có bề dày truyền<br /> là lý tưởng anh hùng màn ảnh. Do đam mê tiểu thống tiểu thuyết phiêu lưu, còn trong nền văn học<br /> thuyết hiệp sĩ nên lý tưởng phiêu lưu của Tom hiện đại và đương đại Ấn Độ, sự ảnh hưởng của<br /> được định hình ngay từ đầu và thể hiện rất rõ qua điện ảnh đến văn học là một đặc điểm rất độc đáo<br /> hai “giấc mộng”: “mộng hiệp sĩ” và “mộng làm đáng lưu ý.<br /> cướp”. Chính vì có một lý tưởng phiêu lưu rõ ràng Nhân vật phiêu lưu – chàng hiệp sĩ tí hon Tom –<br /> ngay từ đầu nên Tom luôn chủ động tìm kiếm mải mê chinh chiến và yêu đương theo đúng kiểu<br /> những cuộc phiêu lưu, ham thích phiêu lưu và tất một trang anh hùng hiệp sĩ trong sách vở (bắt<br /> cả mọi hành động của cậu bé đều hướng vào lý chước và giễu nhại hình ảnh của Don Quixote)<br /> tưởng phiêu lưu với rất nhiều biến cố thật lẫn với những hành động nổi loạn và chống phá từ<br /> tưởng tượng. Thông qua mộng làm cướp đầy tính nhà đến trường học, nhà thờ… Tom bỏ nhà ra đi<br /> chất nhại của nhân vật phiêu lưu Tom Sawyer, và chối bỏ thế giới văn minh, phủ nhận thực tại xã<br /> Mark Twain đề cập đến nhiều vấn đề có liên quan hội. Những xung đột của nhân vật phiêu lưu với<br /> đến đời sống Mỹ lúc ấy. Cứ nhìn cảnh hoang tàn các nhân vật là vật cản trong Tom Sawyer đa số là<br /> đổ nát của những ngôi nhà có ma ở làng St. sự đối lập giữa thế giới trẻ con tự do, trong sáng<br /> Petersburg và ở những làng lân cận bị dỡ ra từng và thế giới người lớn đầy lễ giáo và luân lý kìm<br /> mảnh ván một, nền nhà bị đào xới, bới tung để kẹp. Vì vậy nhân vật phiêu lưu trong Tom Sawyer<br /> tìm của cái chôn giấu, người đọc sẽ hình dung là kiểu nhân vật phiêu lưu nổi loạn.<br /> được giấc mộng tiền tài lớn đến mức nào đối với<br /> Với việc để cho Tom trải qua hai bước đường<br /> dân chúng ở đây.<br /> phiêu lưu: một là truy tìm món kho báu tưởng<br /> Còn trong Triệu phú khu ổ chuột, nhân vật phiêu tượng chỉ tồn tại trong sách truyện, hai là khám<br /> lưu bị “ném ngẫu nhiên” vào thế giới xô bồ. Trái phá ra một kho báu thật được chôn giấu bởi bọn<br /> ngược với nhân vật phiêu lưu trong Những cuộc cướp, Mark Twain đã tô đậm những nét tính cách<br /> phiêu lưu của Tom Sawyer: chú bé Tom vô ưu, của nhân vật chính: mạo hiểm, tò mò, dũng cảm,<br /> hồn nhiên, rong ruổi trong những cuộc phiêu lưu thông minh... đồng thời tăng cường mở rộng diện<br /> tưởng tượng, Ram phải sống giữa ác mộng, lo âu, phản ánh hiện thực của tác phẩm: bạo lực, cướp<br /> bế tắc, trải nghiệm cùng những rúng động của xã bóc, sự trả thù... Tuy nhiên, xét cho cùng thì điều<br /> hội. Bên cạnh đó, lý tưởng phiêu lưu của Ram nổi bật nhất trong cuộc phiêu lưu của Tom chính<br /> không phải được định hình và có sẵn ngay từ khi là nó thấm đẫm trí tưởng tượng lãng mạn và mang<br /> bước chân vào cuộc phiêu lưu như Tom Sawyer tính tự phát, bản năng:<br /> mà nó được hình thành từ chính những trải<br /> <br /> 17<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 11 – 20<br /> <br /> Các em bướng bỉnh đấu tranh với sự ràng Như trên đã nói, cả hai nhân vật chính trong hai<br /> buộc bất công của những ước lệ trong đời tiểu thuyết đều trải qua một biến cố ngẫu nhiên<br /> sống, trong gia đình, trường học. Tất nhiên, sự giống nhau có ảnh hưởng rất lớn đến số phận<br /> chống đối của các em có tính chất bản năng, nhân vật: may mắn có được một món tiền lớn.<br /> các em chưa thể có ý thức về sức mạnh tha hóa Thế nhưng hành động và phản ứng của hai nhân<br /> của đạo đức tư sản, của giáo lí nhà thờ bóp vật trước biến cố ngẫu nhiên này là rất khác nhau.<br /> nghẹt những khát vọng tự nhiên, thù địch với Tom là trẻ con và vì thế nên nó thấy mình rơi vào<br /> những biểu hiện của trí tuệ thông minh, của trạng thái khốn khổ. Từ một kẻ nghèo kiết xác sau<br /> tình cảm say mê. khi được thừa hưởng một khoản tiền kếch xù,<br /> (Lê Hồng Sâm, 2001, tr. 3). cuộc sống của Tom đã biến đổi theo chiều hướng<br /> tồi tệ hơn. Tom được ca ngợi và được nghe những<br /> Cốt truyện phiêu lưu trong Tom Sawyer không<br /> hứa hẹn về một tương lai tốt đẹp thông qua con<br /> chỉ gây ấn tượng bởi những hành động nổi loạn<br /> đường giáo dục – một nền giáo dục phi lý mà từ<br /> của Tom Sawyer, những biến cố ly kỳ hấp dẫn<br /> lâu Tom nổi loạn chống đối. Thông qua điểm nhìn<br /> gây chấn động cả làng St. Petersburg, mà chủ yếu<br /> trẻ thơ, Mark Twain đã bộc lộ mâu thuẫn giữa<br /> qua những trạng thái tâm lý hồn nhiên, trong sáng<br /> đồng tiền và tự do của con người. Bên cạnh đó,<br /> của lứa tuổi thần tiên. Từ tâm lý yêu đương với<br /> thông qua cách hành xử trong trắng không vụ lợi<br /> đầy đủ những cung bậc tình cảm, đến tâm lý sợ<br /> của trẻ thơ, tác giả đã làm nổi bật âm mưu, thủ<br /> ma, sợ đến trường, sợ đòn roi, sợ lao động, sợ<br /> đoạn của người lớn trong cơn khát tiền tài, danh<br /> uống thuốc… và tâm lý của đứa trẻ muốn chứng<br /> vọng. Cuộc phiêu lưu đậm chất hài hước của Tom<br /> tỏ mình đã trưởng thành, tất cả đều hiện lên sống<br /> chính vì vậy có một thái độ phủ nhận xã hội tư<br /> động, chân thực và cảm xúc qua cái nhìn hài<br /> sản đồng tiền một cách chua chát.<br /> hước, dí dỏm mà nhân ái của Mark Twain:<br /> Còn Ram, anh đã hành động khác Tom sau khi<br /> Tom sở hữu một tính cách sôi động. Về bản chất<br /> được sở hữu một số tiền kếch xù. Là một đứa bé<br /> Tom mang một tấm lòng nhân hậu và vốn dĩ<br /> mồ côi không được học hành, Ram bị ném vào<br /> thông minh, không chấp nhận những điều giả<br /> đời từ khi còn nhỏ, trải qua biết bao nhiêu biến cố<br /> dối, tội lỗi và luôn nổi loạn theo kiểu trẻ con,<br /> khủng khiếp trong cuộc đời, anh ý thức được rằng<br /> thích làm ngược lại những gì người lớn muốn<br /> trong cái xã hội mà mình đang sống những kẻ có<br /> nên các biểu hiện hành động của Tom rất khó<br /> tiền là những kẻ mạnh. Đồng tiền có những sức<br /> đoán định.<br /> mạnh khủng khiếp, nó cũng hoàn toàn có khả<br /> (Lê Huy Bắc, 2003, tr. 185). năng biến giấc mơ thành hiện thực. Chính vì vậy,<br /> Còn cuộc phiêu lưu của Ram – một trang hiệp sĩ Ram đã dùng số tiền đó như cái cách mà Jean<br /> “trừ gian diệt ác” thật sự – cũng thấm đẫm trí Valjean trong Những người khốn khổ của Victor<br /> tưởng tượng lãng mạn, nhưng nó lại lãng mạn Hugo đã làm: mang tiền để giúp những con người<br /> theo kiểu những “diễn viên – người hùng” trong khốn khổ dưới đáy xã hội. Triệu phú khu ổ chuột<br /> những thước phim hành động Bollywood với vì thế chính là một câu chuyện cổ tích thời hiện<br /> những xung đột gay gắt, chân thật đến nghẹt thở đại, thể hiện cái nhìn lạc quan: thiện rồi sẽ thắng<br /> và đôi khi đẫm máu (hai lần Ram đã vô tình phạm ác. Vì thế, thái độ của Tom là thái độ phủ nhận xã<br /> tội giết người). Những xung đột của nhân vật hội, còn thái độ của Ram là thái độ nhập cuộc và<br /> phiêu lưu với các nhân vật là vật cản trong Triệu tin yêu cuộc sống đầy lạc quan dẫu cái cuộc sống<br /> phú khu ổ chuột đã phơi bày những sự đối lập và ấy, cái xã hội ấy đã xô đẩy Ram vào cuộc phiêu<br /> xung đột sâu sắc trong xã hội Ấn Độ hiện đại: lưu bất đắc dĩ với những tình huống “ngàn cân<br /> giàu – nghèo và xung đột tôn giáo. treo sợi tóc”.<br /> <br /> <br /> <br /> 18<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 11 – 20<br /> <br /> Hình ảnh Tom Sawyer và Ram Mohammad không gian thực nối tiếp nhau cũng theo trật tự<br /> Thomas gợi nhắc cho chúng ta đến hình ảnh biên niên vì vậy mà tính chất phiêu lưu chưa được<br /> chàng hiệp sĩ Don Quixote với trái tim đầy nhiệt thể hiện một cách rõ ràng. Bên cạnh đó, cốt truyện<br /> huyết đi giữa cuộc đời. Điều đó cho thấy sức sống phiêu lưu còn thiên về vụ việc, sự kiện và quá<br /> của một hình tượng nhân vật kiểu mẫu. Quyển trình phiêu lưu (adventure), nó chưa phải là hành<br /> tiểu thuyết thời Phục hưng này đã cung cấp một trình đi tìm cái tôi bản thể như các tiểu thuyết hiện<br /> kiểu cốt truyện phiêu lưu kinh điển, và nó là sự đại sau này mà Le Clezio là một ví dụ điển hình.<br /> lựa chọn hàng đầu của các nhà văn khi muốn tái Sự cách tân của Mark Twain trước hết là ở chỗ<br /> hiện những bức tranh xã hội rộng lớn, qua đó ông đã sáng tạo ra một kiểu nhân vật phiêu lưu<br /> phản ảnh những vấn đề nóng bỏng và nhức nhối độc đáo: anh hùng hiệp sĩ thiếu nhi. Có thể nói<br /> của xã hội. Sự gia công, sáng tạo của mỗi tác giả thành công đầu tiên của Mark Twain là biết chọn<br /> trên nền tảng cốt tuyện phiêu lưu của Cervantes đối tượng phản ánh – một đối tượng hết sức gần<br /> đã cho ra đời những đứa con tinh thần mang đậm gũi và phổ biến với nhân loại – đó là trẻ em. Bên<br /> bản sắc dân tộc và dấu ấn phong cách riêng của cạnh đó, bằng thủ pháp giễu nhại tiểu thuyết hiệp<br /> tác giả. sĩ “Don Quixote”, ông đã dẫn dắt độc giả vào<br /> 3. KẾT LUẬN cuộc hành trình vô cùng hấp dẫn của nhân vật<br /> Chủ nghĩa cấu trúc hình thành và phát triển trong chính với những biến cố ngẫu nhiên và tất nhiên<br /> hai thập niên 50 và 60 của thế kỷ XX đã mở ra đậm chất hài hước châm biếm nhưng cũng có lúc<br /> một con đường mới cho sự phát triển của nghiên hồi hộp đến nghẹt thở và in đậm dấu ấn tự thuật<br /> cứu lý luận văn học. Đi tìm mô hình hình thức tự của tác giả. Chuyến phiêu lưu này cũng mang<br /> sự, các nhà cấu trúc học hướng tới khám phá giá đậm tính chất miền (local color) và thấm đẫm tính<br /> trị văn chương trong chính tổ chức nội tại của văn chất trào phúng vùng biên cương. Tác phẩm này<br /> bản nghệ thuật. Trên cơ sở tiếp thu quan điểm về cũng thể hiện rất rõ chất phiêu lưu truyền thống<br /> cốt truyện của IU. M. Lotman, bài viết tiếp cận của dân tộc Mỹ nói riêng và phương Tây nói<br /> cốt truyện phiêu lưu theo sự kiện của cấu trúc nội chung. Đây chính là điểm đặc sắc của tiểu thuyết<br /> tại văn bản - tức là thông qua các biến cố khi có phiêu lưu của Mark Twain, làm nên phong cách<br /> hành động vượt qua các ranh giới không gian của riêng của ông không thể lẫn vào đâu được.<br /> nhân vật hành động - trong hai tiểu thuyết cụ thể Đến Triệu phú khu ổ chuột, chính kiểu cốt truyện<br /> là Tom Sawyer và Triệu phú khu ổ chuột. Qua đó, phiêu lưu đã tạo nên thế mạnh của tiểu thuyết này:<br /> chúng ta có thể thấy rõ sự vận động và phát triển khả năng phản ánh hiện thực trên diện rộng với bề<br /> của thể loại tiểu thuyết phiêu lưu cũng như những rộng của không gian và chiều dài của thời gian.<br /> sáng tạo và cách tân độc đáo của hai tác giả trên Hơn thế nữa, nó cũng đi sâu khám phá hiện thực<br /> cơ sở tiếp thu các yếu tố truyền thống. bề sâu bên trong nội tâm của con người. Sức hút<br /> Trước hết, Tom Sawyer là một quyển tiểu thuyết của cốt truyện phiêu lưu trong tác phẩm này là do<br /> nhại tiểu thuyết phiêu lưu, vì vậy mà tác phẩm tác giả đã sáng tạo ra một kiểu kết cấu vô cùng<br /> mang đầy đủ những đặc điểm về mặt kết cấu của mới mẻ: kết cấu trò chơi. Với kiểu kết cấu này,<br /> một tiểu thuyết phiêu lưu truyền thống. Và cốt những không gian phiêu lưu của nhân vật (và xuất<br /> truyện của tác phẩm cũng không nằm ngoài quy hiện cùng với nó là hàng loạt các biến cố) không<br /> luật ấy. Đó là kiểu cốt truyện phân đoạn biên còn xuất hiện theo trật tự thời gian kể biên niên<br /> niên. Điểm nhìn trần thuật chủ yếu là từ bên truyền thống nữa mà được ghép nối và đồng hiện<br /> ngoài, những sự kiện và biến cố tương đối ít, theo kiểu điện ảnh. Vì vậy, kiểu cốt truyện phiêu<br /> không gian phiêu lưu tương đối hẹp khi chỉ thu lưu trong tác phẩm này là kiểu cốt truyện hiện<br /> gọn ở miền Tây nước Mỹ và chủ yếu là những đại: đa tuyến – đa tầng bậc và đảo lộn trật tự thời<br /> gian.<br /> <br /> 19<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 11 – 20<br /> <br /> Tóm lại, từ Tom Sawyer của Mark Twain đến Lưu Huy Khánh & Hoàng Trực. (1994). Lược<br /> Triệu phú khu ổ chuột của Vikas Swarup, tiểu truyện 101 tác phẩm xuất sắc thế giới. Hà Nội:<br /> thuyết phiêu lưu đã có những bước đi dài và Nhà xuất bản Giáo dục.<br /> những sự cách tân đáng kể, phản ảnh quá trình Nguyễn Huệ Chi, Đỗ Đức Hiểu, Trần Hữu Tá, &<br /> hiện đại hóa văn học để phù hợp với thị hiếu của Phùng Văn Tửu. (2004). Từ điển văn học bộ<br /> độc giả và phù hợp với quá trình phát triển tất yếu mới. Hà Nội: Nhà xuất bản Thế giới.<br /> của văn học để bắt kịp những vấn đề nóng bỏng<br /> Nguyễn Thị Nhu. (2011). Tìm hiểu cốt truyện<br /> mang tính thời sự của xã hội đương thời.<br /> phiêu lưu trong tiểu thuyết “Những cuộc phiêu<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO lưu của Huckle Berry Finn” của Mark Twain.<br /> Bakhtin, Mikhail. (1992). Lí luận và thi pháp tiểu (Luận văn thạc sĩ không xuất bản). Hà Nội:<br /> thuyết (Phạm Vĩnh Cư dịch). Hà Nội: Trường Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2.<br /> Viết văn Nguyễn Du. Nguyễn Văn Chính, Đặng Anh Đào, Nguyễn Thị<br /> Dương Thị Ánh Tuyết. (2017). Nhân vật Mark Hoàng, Nguyễn Đức Nam, Hoàng Nhân,<br /> Twain. Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Quốc Lương Duy Trung, … & Phùng Văn Tửu.<br /> gia Hà Nội. (1998). Văn học phương Tây. Hà Nội: Nhà<br /> Fragonard. (1999). Văn hoá thế kỷ XX – Từ điển xuất bản Giáo dục.<br /> lịch sử văn hoá (Chu Ánh Tiến dịch). Hà Nội: Pospelov, G.N .(1998). Dẫn luận nghiên cứu văn<br /> Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia. học. Hà Nội: Nhà xuất bản Giáo dục.<br /> Hà Minh Đức. (Chủ biên). (2003). Lý luận văn Saavedra, Miguel De Cervantes. (2012).<br /> học. Hà Nội: Nhà xuất bản Giáo dục. Đônkihôtê nhà quí tộc tài ba xứ Mantra<br /> Hồ Á Mẫn. (2011). Giáo trình văn học so sánh. (Trương Đắc Vy dịch). Hà Nội: Nhà xuất bản<br /> Hà Nội: Nhà xuất bản Giáo dục. Văn học.<br /> <br /> Lê Bá Hán, Nguyễn Khắc Phi, & Trần Đình Sử. Swarup, Vikas. (2016). Triệu phú khu ổ chuột<br /> (2006). Từ điển thuật ngữ Văn học. Hà Nội: (Nguyễn Bích Lan dịch). Hà Nội: Nhà xuất<br /> Nhà xuất bản Giáo dục. bản Hội Nhà văn.<br /> <br /> Lê Hồng Sâm. (2001). Những cuộc phiêu lưu của Trần Đình Sử. (Chủ biên). (2005). Lí luận văn<br /> Tom Sawyer. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn học. học tập 2: Tác phẩm và thể loại văn học. Hà<br /> Nội: Nhà xuất bản Đại học Sư phạm.<br /> Lê Huy Bắc. (2003). Văn học Mỹ. Hà Nội: Nhà<br /> xuất bản Đại học Sư phạm. Trương Văn Tuấn. (2012). Yếu tố ngẫu nhiên<br /> trong tiểu thuyết Triệu phú khu ổ chuột của<br /> Lotman, IU. M. (2007). Cấu trúc văn bản nghệ<br /> Vikas Swarup. (Luận văn thạc sĩ không xuất<br /> thuật. Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Quốc gia<br /> bản). TP. Hồ Chí Minh: Trường Đại học Sư<br /> Hà Nội.<br /> phạm.<br /> Vũ Dũng. (1997). Những tác phẩm lớn trong văn<br /> chương thế giới. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn<br /> học.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 20<br />